Құқық жүйесі: түсінігі, негізгі белгілері және элементтері

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

1 Құқық жүйесі: түсінігі, негізгі белгілері және элементтері
Құқық жүйесі – бұл объективті қамтамасыз етілген қоғамдық қатынастар жүйесі, құқықтың ішкі құрылымы, онда бірлікте және келісілімділікте көрінетін, мемлекетте әрекет ететін құқықтық нормалар және құқықтың бөлінуіндегі салыстырмалы еркіндіктегі бөлігі – нормалар, институттар және құқық салалары.
Құқық жүйесінің негізгі формалары:
• объективтілігі (құқық саяси партиялардың еркімен қалыптаспайды, қоғамдық қатынастардың заңды даму процесінде тұжырымдалады.
• қоғамдағы бар қатынастардың деңгейін, құқықтық мәдениетті көрсетеді;
• құқық жүйесі – бұл көпжақты құқықтық құбылыс, өзінің көлеміне және мазмұнына қарай бірдей емес, бірақ органикалық қарым-қатынастағы құрамдық элементтерді қосып алушы (құқық нормалары, институттар және құқық салалары);
• құқық жүйесі бірлігімен және өзін құрайтын нормалардың қарым-қатынасымен сипатталады;
• басқа және күрделі жүйелердің бір бөлігі болып табылады: ұлттық құқық жүйесінің және халықаралық құқық жүйесінің.
Құқық жүйесінің элементтері – бұл нормалар, салалар және құқық институттары. Өз жағынан, жекеленген құқық салалары сала бөліктерінен тұруы мүмкін, ал кейбір институттар кей кезде, күрделі және көлемді конструкциялар болып, солай айтылатын субинституттарды көрсетеді. Құқық нормалары құқықтың негізгі жүйесі және тек солар, жекешеленген топтарға бірігіп, құқықтық реттеу белгісімен, сол не басқа қоғамдық қатынастардың өзіндік жиынтығымен нақтылы институттар мен құқық салаларының мазмұнын құрайды.
Құқық саласы – бұл жекешеленген заңды норомалардың жиынтығы, сапалы біркелкі қоғамдық қатынастарды реттейді.
Барлық құқық салаларының бір-бірімен айырмашылығы пәні мен құқықтық реттеу әдісіне байланысты болады.
Құқықтық реттеу пәні қоғамдық қатынастардың біртекті топтағы құқыпен реттелетін қоғамдық қатынастар ретінде көрінеді. Құқықтық қатынастар ықпал ететін қоғамдық қатынастар аясы әр түрлі және бір-бірінен өзгеше (мүліктік, басқарылатын, т.б.). Құқықтық реттеу пәнінің белгісіне сай, құқық салаларын отызға бөліп көрсетуге болады.
Құқықтық реттеу әдісіне жалпылама тәртіппен – бұл заңды жол (не әдістердің жиынтығы), яғни белгілі қоғамдық қатынастарға әр түрлі әдістермен ықпал етеді; императивті – билік ұйғарымы (тыйым салу нормалары): қылмыстық, әкімшілік, қаржы құқығы; диспозитивті – субъектілі, заң қалпында тәртіп жолын таңдауға мүмкіндік береді (азаматтық құқық). Сендіру және мәжбүрлеу барлық құқыққа тән. Әдістер құқықтық реттеу пәнімен белгіленеді, яғни құқықтық қатынастардың әртүрлілігімен.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Т.А.Ағдарбеков, З.Т.Ағдарбекова, М.С.Данишбаева. Мемлекет және құқық теориясы. Түркістан: 2012 ж. - 208 б.
2. Т.А.Ағдарбеков. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: 2003 ж. - 328 б.
3. Д. А.Булгакова. Мемлекет жəне құқық теориясы. Алматы: 2006 ж. - 106 б.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

1 Құқық жүйесі: түсінігі, негізгі белгілері және элементтері
Құқық жүйесі - бұл объективті қамтамасыз етілген қоғамдық қатынастар жүйесі, құқықтың ішкі құрылымы, онда бірлікте және келісілімділікте көрінетін, мемлекетте әрекет ететін құқықтық нормалар және құқықтың бөлінуіндегі салыстырмалы еркіндіктегі бөлігі - нормалар, институттар және құқық салалары.
Құқық жүйесінің негізгі формалары:
* объективтілігі (құқық саяси партиялардың еркімен қалыптаспайды, қоғамдық қатынастардың заңды даму процесінде тұжырымдалады.
* қоғамдағы бар қатынастардың деңгейін, құқықтық мәдениетті көрсетеді;
* құқық жүйесі - бұл көпжақты құқықтық құбылыс, өзінің көлеміне және мазмұнына қарай бірдей емес, бірақ органикалық қарым-қатынастағы құрамдық элементтерді қосып алушы (құқық нормалары, институттар және құқық салалары);
* құқық жүйесі бірлігімен және өзін құрайтын нормалардың қарым-қатынасымен сипатталады;
* басқа және күрделі жүйелердің бір бөлігі болып табылады: ұлттық құқық жүйесінің және халықаралық құқық жүйесінің.
Құқық жүйесінің элементтері - бұл нормалар, салалар және құқық институттары. Өз жағынан, жекеленген құқық салалары сала бөліктерінен тұруы мүмкін, ал кейбір институттар кей кезде, күрделі және көлемді конструкциялар болып, солай айтылатын субинституттарды көрсетеді. Құқық нормалары құқықтың негізгі жүйесі және тек солар, жекешеленген топтарға бірігіп, құқықтық реттеу белгісімен, сол не басқа қоғамдық қатынастардың өзіндік жиынтығымен нақтылы институттар мен құқық салаларының мазмұнын құрайды.
Құқық саласы - бұл жекешеленген заңды норомалардың жиынтығы, сапалы біркелкі қоғамдық қатынастарды реттейді.
Барлық құқық салаларының бір-бірімен айырмашылығы пәні мен құқықтық реттеу әдісіне байланысты болады.
Құқықтық реттеу пәні қоғамдық қатынастардың біртекті топтағы құқыпен реттелетін қоғамдық қатынастар ретінде көрінеді. Құқықтық қатынастар ықпал ететін қоғамдық қатынастар аясы әр түрлі және бір-бірінен өзгеше (мүліктік, басқарылатын, т.б.). Құқықтық реттеу пәнінің белгісіне сай, құқық салаларын отызға бөліп көрсетуге болады.
Құқықтық реттеу әдісіне жалпылама тәртіппен - бұл заңды жол (не әдістердің жиынтығы), яғни белгілі қоғамдық қатынастарға әр түрлі әдістермен ықпал етеді; императивті - билік ұйғарымы (тыйым салу нормалары): қылмыстық, әкімшілік, қаржы құқығы; диспозитивті - субъектілі, заң қалпында тәртіп жолын таңдауға мүмкіндік береді (азаматтық құқық). Сендіру және мәжбүрлеу барлық құқыққа тән. Әдістер құқықтық реттеу пәнімен белгіленеді, яғни құқықтық қатынастардың әртүрлілігімен.
Осы негізге байланысты (пән және әдіс бойынша) құқық салаларын жүйелеуді көрейік.
Көпшілік құқық - мемлекеттің мүддесіне жататындар: мемлекеттік және саяси құрылысты қолдайтын және күзететін, бар қоғамдық қатынастарды бұзғаны үшін жауапкершілік белгілейтін құқық салаларының жиынтығы (конституциялық, қылмыс, әкімшілік және басқа құқық салалары).
Жекеше құқық - жекеленген адамдардың мүддесіне қызмет етеді: жекеленген адамдардың мүддесін көрсететін және қарайтын құқық салаларының жиынтығы (азаматтық, кәсіпкерлік, отбасылық, патенттік, қамсыздандыру, еңбек құқықтары, т.б.).
Материалдық құқық салалары тікелей қоғамдық қатынастарды реттейді: мемлекеттік құрылысты, мемлекеттік органдардың ережесі мен құрылымын бекітеді, азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен міндеттерін белгілейді.
Процессуалдық сала - материалдық құқық нормаларын іс жүзіне асыру процедурасын белгілейді және соның өзінен шыққан (азаматтық процессуал, қылмыстық процессуал құқық, әкімшілік-құқықтық процесс, арбритраж және конституциялық процесс).
Негіздік құқық саласы өзінің әрекетін барлық құқықтық шындықтағы субъектілерге таратады (конституциялық, қылмыстық, әкімшілік, т.б.).
Арнайыланған (арнайы) құқық саласы салыстырмалы жіңішке, нормалы қоғам өмірінің нысанына арнайыланған, субъектілерге қатысты (еңбек, отбасылық, жер, қаржылық, кәсіптік, экологиялық, т.б.);
Комплексті құқық салалары қандай болмасын белгілі әрекеттегі аяны реттейді, бірақ мұнда әр түрлі құқық салаларына қатынасы бар (ауылшаруашылық, коммерциялық, экологиялық, т.б.)
Әрбір құқық саласының өзгеруінің арнайыланған шекарасы болады және өзіне тән сипаттағы белгілерін, көрсететін және реттейтін қоғамдық қатынастарға байланысты болады. Жекеленген құқық салалары өз ішінде солай аталатын сала бөліктеріне бөлінеді - арнайы құқық нормалары мен институттарының жиынтығы, қоғамдық қатынастардың арнайыланған бөлігін реттеуге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.