Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қ. Жұбанов атындағы Ақтобе өңірлік университеті
Экономика және құқық факультеті
Құқықтану кафедрасы

Тақырыбы
Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтар
Білім бағдарламасы 6В04201-Құқықтану

Орындаған: Тәңірбергенов Данияр
Ғылыми жетекші:

Ақтөбе, 2024
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1
1 тарау. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың жалпы сипаттамасы.
1.1.Қылмыстық құқық бұзушылық ұғымы және оның жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі қылмыстық заңнаманың рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2 тарау. Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтардың негізгі түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2 Өмір мен денсаулыққа қарсы қылмыстар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
3 тарау. Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілікті реттейтін ережелерге шолу
3.1 Адамның жеке бас бостандығына қарсы қылмыстар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .
3.2 Жеке адамның ар-намысы мен қадір-қасиетіне қарсы қылмыстар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

КІРІСПЕ
Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтарды енгізу қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Ол құқықтық жүйенің ажырамас бөлігі болып табылады және азаматтардың негізгі құқықтары мен бостандықтарын қорғауға бағытталған. Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қарсы қылмыстар заң бұзушылықтардың ең ауыр түрлерінің бірі болып табылады, өйткені олар адам өмірінің маңызды құндылықтарына тікелей әсер етеді. Мұндай әрекеттер жеке азаматтарға зиян келтіріп қана қоймай, қоғамдық қауіп төндіреді және қоғамдық қауіпсіздікті бұзады. Мұндай қылмыстардың алдын алуға, ашуға және жазалауға бағытталған қылмыстық нормаларды енгізу қоғамға ықтимал қауіптерден қорғау тетіктерін ұсынуға бағытталған. Бұған қылмыс түрлерін анықтайтын заңдар, санкциялар мен бұлтартпау шаралары, сондай-ақ құқық қорғау және құқық қорғау органдарын ұйымдастыру кіреді. Қылмыстық құқық жүйесі белгіленген нормалар мен қағидаттарға сәйкес азаматтардың өмірі мен денсаулығына қарсы қылмыс жасаған адамдардың әділдігі мен жазасын қамтамасыз етуге тырысады. Бұл жәбірленушілерге қатысты әділеттілікті қамтамасыз ету үшін ғана емес, сонымен қатар одан әрі қылмыстардың алдын алу және қоғамдық тұрақтылықты сақтау үшін де маңызды. Осылайша, азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтарды енгізу қазіргі қоғамдағы азаматтардың құқықтарының қауіпсіздігі мен қорғалуын қамтамасыз ету үшін қажетті қадам болып табылады.
Қазақстан Республикасының заңнамасы азаматтардың денсаулығын қорғауға кепілдік береді, өйткені Қазақстан Республикасының Конституциясы адамды (оның құқықтары мен бостандықтарын) ең жоғары құндылық деп жариялады және адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын тану, сақтау және қорғау мемлекеттің міндеті екенін көрсетті. Осы мақсатта мемлекет әртүрлі шаралар мен әдістерді қабылдайды және қолданады. Олар саяси, экономикалық, құқықтық, әлеуметтік, мәдени, ғылыми, медициналық, санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы сипатта болуы мүмкін. Олардың барлығы мағынасы мен түсіндіруінде әртүрлі және әртүрлі, олардың барлығының пайдалану және қолдану салалары бар. Бірақ тұтастай алғанда, олардың мақсаты әр азамат пен адамның физикалық және психикалық денсаулығын сақтауға және нығайтуға, сондай-ақ оның ұзақ және белсенді өмірін сақтауға бағытталған. Соңғы уақытта, 1986 жылдан бастап, Қазақстан Республикасында өмір сүру деңгейі күрт төмендеді. Мемлекет Конституция бойынша кепілдіктерге қарамастан, өз азаматтарының ұзақ өмір сүруі мен денсаулығын қолдай алмады. Өмір сүру ұзақтығы күрт төмендеді, халықтың денсаулығы күрт нашарлады, популяция процесі жүреді. Бұл заттардың барлығы, бір қарағанда, осы жұмыстың тақырыбына қатысы жоқ, бірақ олар Қазақстан азаматтарының жалпы денсаулығының нашарлауын, оның қолайсыздығын көрсетеді, бұл сөзсіз қылмыстың өсіп келе жатқан "ғимаратының" іргетасының бөлігі болып табылады. Жоғарыда аталған жағымсыз құбылыстарды емдемей, қоғам қылмысқа қарсы вакцина таба алмайды. Бұл тұрғыда Қазақстан Республикасының Конституциясы біздің өміріміздің және шындықтың жемісі емес, оған ұмтылу керек идеал болып табылады.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі денсаулыққа қарсы қылмыстар үшін жауапкершілікті көздейді. Бұл жеке адамның денсаулығына зиян келтіретін әрекеттердің үлкен тобы, соның ішінде ұрып-соғу және азаптау. Олар, денсаулыққа қарсы басқа қылмыстар сияқты, қылмыстық деп танылады, заңсыз жасалады және заңда қылмыс ретінде тікелей көрсетілген.
Бұл жұмыс тақырыбының өзектілігі айқын және өзекті. Өкінішке орай, қоғам өмірінде қылмыстарға орын бар.
ҚР Конституциясы-жеке бас бостандығының кепілі, ал қылмыстық Кодекс - адамды оның өміріне, денсаулығына, ар-намысы мен қадір-қасиетіне қол сұғудан қорғау құралы. Сондықтан сот төрелігі органдары қылмыстық заңның көмегімен жеке тұлғаны қорғауды жүзеге асыра отырып, құқықтық және моральдық принциптерді арттырып, тұрмыстық қылмыстардың деңгейін төмендетуі керек.
Автор үшін осы курстық жұмыстың тақырыбын таңдау бір уақытта айқын және қиын болды. Айқындық маңыздылығында, ал қиындық проблемада.
Заң ғылымы мен практикасындағы адамға қарсы қылмыстардың маңызы зор. Ғылыми тәсіл-бұл қылмыстардың себептерін, сыртқы және ішкі көріністерін, белгілерін, олардың бір-бірімен және басқа да заңсыз әрекеттермен байланысын зерттеу. Ғылыми ізденістерді практикалық қолдану құқық қорғау органдарының жұмысында көрініс табады. Бұл айқын қарым-қатынас осы қылмыстардың алдын алу және онымен күресу әдістемесін жетілдіруге мүмкіндік береді.

1 тарау. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың жалпы сипаттамасы
Қылмыстық құқық бұзушылық ұғымы және оның жіктелуі
Қылмыстық құқық бұзушылық-бұл қылмыстық заңда көзделген және мемлекет жазалайтын заңсыз әрекет. Ол қоғамдық тәртіпті бұзады және қоғамға қауіп төндіреді. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың жіктелуі әртүрлі критерийлерге негізделуі мүмкін. Субъектінің сипаты бойынша: жеке (бір адам жасайды) және топтық (адамдар тобы жасайды). Зиян келтіру сипаты бойынша: құрамдас бөліктер ауыр қылмыстар (кісі өлтіру, зорлау) және онша ауыр емес құқық бұзушылықтар (ұрлық, алаяқтық). Қоғамдық қауіптілік дәрежесі бойынша: жеке адамға (кісі өлтіру, зорлау), қоғамға (терроризм, парақорлық), мүлікке (ұрлық, тонау), мемлекетке (опасыздық, тыңшылық) қарсы қылмыстар. Жасау тәсілі бойынша: аяқталған (толық көлемде жасалған қылмыстар), қастандық (қылмысқа әрекет жасау) және абайсызда қылмыс түріндегі қылмыстар (қылмыс Ниетсіз жасалған кезде). Кінәлі: қасақана (адам қылмысты алдын-ала жоспарлаған кезде) және абайсыз (қылмыс Ниетсіз жасалған кезде). Қылмыстық құқық бұзушылықтардың жіктелуі оларды қылмыспен және құқық қолдану практикасымен тиімді күресу үшін жүйелеуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, қылмыстық құқық бұзушылықтар қоғамдық қауіптілік дәрежесі бойынша жіктелуі мүмкін: аса ауыр, ауыр және ауырлығы орташа. Аса ауыр қылмыстар, әдетте, кейбір елдерде өмір бойына бас бостандығынан айыру немесе өлім жазасы сияқты ең қатаң жазаларға әкеп соғады. Ауыр қылмыстар көбінесе ұзақ мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады, ал орташа ауыр қылмыстар шартты түрде сотталуға немесе қысқа мерзімге бас бостандығынан айыруға әкелуі мүмкін. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың жіктелуі сонымен қатар қылмыскердің себептерін, қылмыстың мән-жайлары мен салдарын ескереді, бұл соттарға әр жағдайда тиісті жазаны анықтауға көмектеседі. Ол сондай-ақ заң шығарушылар мен құқық қорғау органдарына қылмыстың алдын алу және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету стратегияларын әзірлеуге көмектеседі. Сонымен қатар, қылмыстық құқық бұзушылықтар жасалған уақыт бойынша жіктелуі мүмкін: әсер ету жағдайында жасалған қылмыстар (қылмыскер күшті эмоциялардың немесе психикалық бұзылулардың әсерінен әрекет еткенде) және қасақана жасалған қылмыстар. Сондай-ақ, бизнес құрылымдарының немесе ұйымдардың өкілдері қоғамға немесе клиенттерге зиян келтіретін корпоративтік қылмыстарды бөліп көрсетуге болады. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың жіктелуі заңдарды әзірлеудің, жазаларды анықтаудың және сот процестерін жүргізудің маңызды құралы болып табылады. Ол сондай-ақ қоғамға қылмыс деңгейін және қылмыспен күрестегі әділет жүйесінің тиімділігін түсінуге және бағалауға көмектеседі.
Қылмыстық құқық бұзушылықтарды жіктеудің тағы бір маңызды аспектісі-геноцид сияқты адамзатқа қарсы қылмыстарға, терроризм сияқты бейбітшілік пен адамзат қауіпсіздігіне қарсы қылмыстарға және тыңшылық немесе опасыздық сияқты мемлекеттік қауіпсіздікке қарсы қылмыстарға бөлу. Сонымен қатар, кейбір қылмыстық құқық бұзушылықтар жасалған жері бойынша жіктелуі мүмкін, мысалы, мемлекет аумағында жасалған қылмыстар және одан тыс жерлерде жасалған халықаралық қылмыстар. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың бұл әр түрлі жіктелуі құқық қорғау органдары мен сот жүйесіне қылмыспен тиімді күресуге, қылмыстың алдын алу және қоғамды қорғау үшін тиісті шаралар қабылдауға көмектеседі.
Ақырында, қылмыстық құқық бұзушылықтар жасалған уақыты мен орнын ескере отырып жіктелуі мүмкін. Мысалы, олар соғыс кезінде немесе азаматтық қақтығыс кезінде жасалған қылмыстарға және бейбіт уақытта жасалған қылмыстарға бөлінуі мүмкін. Сондай-ақ, мемлекеттердің шекаралары арқылы жасалатын трансшекаралық қылмыстарды бөліп көрсетуге болады. Қылмыстық құқық бұзушылықтарды жіктеу құқық қолдану органдары үшін қылмысқа қарсы күрес стратегияларын оның сипатына, мән-жайлары мен салдарына қарай бейімдеуге мүмкіндік беретін маңызды құрал болып табылады. Ол сондай-ақ соттар мен заң шығарушыларға дәлірек және әділ құқықтық шешімдер мен жазаларды әзірлеуге көмектеседі.

1.2 Азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі қылмыстық заңнаманың рөлі
Қылмыстық заң азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады, өйткені ол адамдардың қоғамдағы мінез-құлқын реттейтін және осы Ережелерді бұзғаны үшін жауапкершілікті анықтайтын ережелер мен нормаларды белгілейді. Ол қылмыстардың алдын алуға, құқық бұзушылықтардың жолын кесуге және сот жүйесі арқылы әділеттілікті қамтамасыз етуге негіз жасайды. Қылмыстық заңнаманың маңызды функциясы қылмыстардың алдын алу болып табылады. Заңдар қандай әрекеттердің заңсыз екенін анықтайды және оларды жасағаны үшін жаза белгілейді. Бұл адамдарға заңды сақтауға қысым жасайды және ықтимал қылмыстардан ескерту ретінде әрекет етеді. Қылмыстық заңнама сонымен қатар қылмыстарға жауап береді. Ол кінәлілерді жауапқа тарту үшін тергеу процедуралары мен сот процестерін анықтайды. Бұл қоғамға әділеттілікке қол жеткізілетініне сенімділік береді және Жәбірленушілерге өтемақы немесе өтемақы алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, қылмыстық заңнама заң мен тәртіпке негізделген қоғам құруға ықпал етеді. Ол қоғамдық моральды нығайтуға және әр азаматтың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеуге ықпал ететін этика мен мінез-құлық стандарттарын белгілейді. Осылайша, қылмыстық заңнама қылмыстардың алдын алу, оларға жауап беру және қоғамдағы әділеттілік пен тәртіп үшін негіз құру арқылы азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, қылмыстық заңнама қоғамда заңдылық пен құқықтық сана мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді. Заңдарды білу және сақтау азаматтарға құқықтық кеңістікті шарлауға, қақтығыстардың алдын алуға және дауларды бейбіт жолмен шешуге көмектеседі. Ол сондай-ақ азаматтардың негізгі құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ететін әлеуметтік қорғау құралы ретінде қызмет етеді. Жеке тұлғаға, мүлікке, қоғамдық қауіпсіздікке және басқаларға қарсы қылмыстар туралы заңдар зорлық-зомбылықтан, алаяқтықтан және басқа да құқық бұзушылықтардан қорғауға кепілдік береді.
Қылмыстық Заңнама сонымен қатар алдын алу шаралары мен бағдарламалары арқылы қоғамдық қауіпсіздікке ықпал етеді. Бұл қылмыскерлерді оңалту бағдарламаларын құруды, Құқық қорғау органдары мен қоғам арасындағы серіктестікті нығайтуды және заңдардың сақталуын қоғамдық бақылауды дамытуды қамтуы мүмкін. Осылайша, қылмыстық заңнама жасалған қылмыстар үшін жаза құралы ретінде ғана емес, сонымен бірге қауіпсіздікті қамтамасыз ету, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау, құқықтық мәдениетті қалыптастыру және әлеуметтік қорғауды қамтамасыз ету тетігі ретінде де әрекет етеді. Сонымен қатар, қылмыстық заңнама қоғамдағы тұрақтылық пен тәртіпті сақтау үшін өте маңызды. Ол қақтығыстар мен дауларды шешуге негіз береді, хаос пен тәртіпсіздіктердің алдын алуға көмектесетін ойын ережелерін белгілейді. Заңдар сонымен қатар мемлекеттік қауіпсіздік пен инфрақұрылымның негізгі институттарына қарсы әрекеттердің алдын алу арқылы мемлекеттік қауіпсіздікті қорғауда маңызды рөл атқарады. Олар мемлекетке қарсы қылмыстарды анықтайды және олардың алдын алу және жазалау шараларын белгілейді. Қылмыстық заңнама сонымен қатар халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге ықпал етеді, өйткені көптеген қылмыстар трансшекаралық сипатта болады. Халықаралық келісімдер мен конвенциялар елдерге терроризм, есірткі саудасы және киберқылмыс сияқты қылмыс түрлерімен күресте ынтымақтасуға мүмкіндік береді. Тұтастай алғанда, қылмыстық заңнама азаматтардың және тұтастай алғанда қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз етуде, құқықтық реттеудің, қылмыстардың алдын алу мен жазалаудың, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың, қоғамдағы тәртіп пен тұрақтылықты сақтаудың негізгі құралы ретінде қызмет етуде тұрақты рөл атқарады. Сонымен қатар, қылмыстық заңнама балалар, әйелдер, қарттар және мүгедектер сияқты қоғамның осал топтарын қорғауда маңызды рөл атқарады. Отбасындағы зорлық-зомбылық, балаларды зорлау, адам саудасы және басқалары туралы заңдар осы топтарға қарсы қылмыстардың алдын алуға және жазалауға, оларды қорғауға және қолдауға бағытталған.
Қылмыстық заңнама экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, сыбайлас жемқорлық пен қаржылық қылмыстардан қорғау үшін де маңызды. Алаяқтық, ұрлық, салық төлеуден жалтару туралы заңдар және басқалары қаржылық шығындардың алдын алуға және экономикалық салада әділеттілік пен ашықтықты қамтамасыз етуге бағытталған. Сонымен қатар, қылмыстық заңнама Қоршаған орта мен табиғи ресурстарды қорғауда маңызды рөл атқарады. Қоршаған ортаның ластануы, ормандарды заңсыз кесу, табиғи ресурстарды заңсыз өндіру туралы заңдар және басқалары экологиялық қылмыстардың алдын алуға және тұрақты дамуды қамтамасыз етуге бағытталған. Осылайша, қылмыстық заңнама осал топтарды қорғауды, экономикалық және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді, сыбайлас жемқорлық пен қаржылық қылмыстарға қарсы күресті қоса алғанда, азаматтар мен жалпы қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз етуде және қорғауда көптеген рөл атқарады.

2 тарау. Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтар
2.1Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстық құқық бұзушылықтардың негізгі түрлері
Қазақстан Республикасы Конституциясының 2-бөлімі әрбір адамның және азаматтың өмірін қорғауға және жеке басына қол сұғылмаушылыққа кепілдік береді. ҚР ҚК 2-бабына сәйкес қылмыстық заңнаманың негізгі міндеті жеке тұлғаны қорғау болып табылады, басқаша айтқанда, адамның жеке басы маңызды құндылық болып табылады және мемлекет тарапынан басым қорғалуға жатады. Жеке тұлғаға қарсы қылмыстар Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің Ерекше бөлігінің 1-тарауында қамтылған, бұл олардың маңыздылығын, өзектілігін және қорғаудың ерекше сипатын, сондай-ақ осы қылмыс түрлерін жасаудың ауырлығы мен қоғамдық қауіптілігін көрсетеді. Адамға қарсы кез-келген қылмыстың жалпы объектісі-жеке тұлғаны қорғау жөніндегі қоғамдық қатынастар. Қылмыстық құқық теориясында осы тараудың қылмыстарын түрлік объект бойынша жіктеу жалпы қабылданған, оның логикасына сәйкес бұл жұмыс құрылған.
Осылайша, түрлердің жіктелуі жалпы қабылданған болып саналады:
өмірге қарсы қылмыстар
денсаулыққа қарсы қылмыстар
адамның өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстар
адамның жыныстық қол сұғылмаушылығы мен жыныстық бостандығына қарсы қылмыстар
адамның жеке бас бостандығына қарсы қылмыстар
адамның ар-намысы мен қадір-қасиетіне қарсы қылмыстар
Жалпы ереже бойынша, халықтың денсаулығы бұл жағдайда жалпы объект болып табылады, ал адам денсаулығы - түрлер, ал кейбір жағдайларда тікелей. Екінші жағынан, адамның өмірі мен денсаулығы Қылмыстық кодекстің "Адам ұрлау" сияқты басқа баптарымен де қорғалады, бірақ бұл тараудың ерекшелігі-бұл қылмыстардың тізімі тікелей осы тауарларды қорғауға бағытталған.
Адамның жеке басы, оның өмірі мен денсаулығы әрқашан қорғаудың басым нысандары болды. Бұл институттың пайда болуы мен өмір сүру тарихы мыңдаған жылдардан басталады және ата-баба қауымдастығы пайда болған кезден басталады. Ежелгі және құл иеленуші қоғамда талион сияқты қағида қолданылды-яғни жаза қылмысқа бара бар болды. Уақыт өте келе жеке адамға қарсы қылмыстар үшін жазалар қоғамның, заң шығарушының және діни қағидалардың әсерінен өзгеріп, өзгеріске ұшырады. Қазіргі уақытта Батыс Еуропа елдерінде жеке адамға қарсы ауыр қылмыстар үшін өлім жазасы алынып тасталды, жазаны ізгілендіру үрдісі байқалды. Сондай-ақ, Қазақстан Республикасы өлім жазасын жаза түрінде қолдануға мораторийге қол қойды, бірақ ол ҚР ҚК-де санкция түрі ретінде бар және нақты істер бойынша тағайындалады.
Осылайша, жеке тұлғаға қарсы қылмыстар ҚР ҚК 1-тарауында қамтылған, бірыңғай рулық объектісі бар, атап айтқанда: жеке тұлғаны қорғау жөніндегі қоғамдық қатынастары бар қылмыстар құрамдарының жиынтығы болып табылады.

2.2 Өмір мен денсаулыққа қарсы қылмыстар
Ең ауыр және әлеуметтік қауіпті қылмыс-кісі өлтіру. Бұрынғы қылмыстық заңнамадан айырмашылығы, қазір қолданыстағылар кісі өлтіруді тек қасақана өлім деп санайды. Абайсызда өлім жасау ҚР қолданыстағы ҚК бойынша қылмыстың дербес құрамын құрайды. Кісі өлтіру объектісі-адамның өмірі. Кез-келген адамның өмірі, оның жасына, физикалық және моральдық жағдайына қарамастан, туылғаннан бастап қайтыс болғанға дейін қылмыстық-құқықтық қорғауға жатады. Кісі өлтірудің объективті жағы-басқа адамның өмірін заңсыз айыру. Заңның қарастырылып отырған әрекеттің заңсыздығына нұсқауы айтарлықтай маңызға ие. Кісі өлтіру іс-әрекет арқылы да, әрекетсіздік арқылы да жасалуы мүмкін. Барлық жағдайларда әрекет (немесе әрекетсіздік) мен қылмыстық салдар арасында себеп-салдарлық байланыс орнатылуы керек. Кісі өлтіру әрекеті әдетте адам ағзасына өлімге әкелетін физикалық әсерден тұрады (жаралар, тұншығу, улану және т.б.). Әрекетсіздік арқылы кісі өлтіру қылмыскер жәбірленушіге қамқорлық жасауға міндетті болған немесе егер ол осы әрекеттерді жасауға мүмкіндігі болса, бірақ оларды жасамаса, жәбірленушінің өлімін жоятын әрекеттерді жасай алатын жағдайларда орын алуы мүмкін. Кісі өлтіру материалдық құрамы бар қылмыстарды білдіреді. Сондықтан, мұндай әрекеттің нәтижесінде жәбірленушінің өлімі болған жағдайларда аяқталған кісі өлтіру орын алады.
Субъективті жағынан кінәлінің әрекеттері тек қасақана кінәні білдіреді. Ниет тікелей немесе жанама болуы мүмкін. Адам басқа адамның өміріне қауіпті іс-әрекетті (әрекетті немесе әрекетсіздікті) жасайтынын, өлімнің басталуын алдын-ала білетінін, мұндай нәтижені қалайтынын немесе саналы түрде мойындайтынын біледі (жанама ниетпен). Осы санаттағы істер бойынша жәбірленушіні өмірден айыру себептері мен мақсаттарын белгілеу өте маңызды. Тек барлық жағдайларды мұқият анықтау, оларды талдау, кісі өлтіру сәтіне дейін жәбірленуші мен кінәлінің мінез-құлқы көбінесе ниеттің шынайы мотиві мен бағытын анықтауға көмектеседі, олар іс жүзінде нақтыланбай қалады, бұл нақты мотивті анықтауға кедергі келтіреді, бұл өз кезегінде әрекеттің дұрыс біліктілігіне байланысты.
Кісі өлтіру келесі түрде болуы мүмкін:
а) ауырлататын және жеңілдететін мән-жайларсыз кісі өлтіру,
б) ауырлататын мән-жайлардағы кісі өлтіру
в) жеңілдететін жағдайларда кісі өлтіру. Егер кісі өлтіру ауырлататын да, жұмсартатын да белгілер болған кезде жасалған болса, қылмыс жеңілдететін жағдайларда кісі өлтіру ретінде жіктелуі керек (арнайы нормалардың бәсекелестік ережелері бойынша).
ҚК-те көзделген кісі өлтіру осы қылмыстың негізгі ("қарапайым") құрамы болып табылады. Ол ҚК- те аталған мән-жайлар болмаған кезде басқа адамға өлім келтіруден және ҚК-нің бабында көрсетілген жеңілдететін мән-жайлардан тұрады.
Теория мен практика қылмыстың бұл түріне жатады, әдетте, жеке жағымсыз қатынастардан тұратын, көбінесе субъективті сипаттағы, кейде арандатушылық бояуды қабылдайтын өзара талаптардан туындайтын қылмыстар. Мұндай қалыптан тыс қалыптасқан қарым-қатынастар қалаусыз шешіммен аяқталады (қаскүнемдіктен, дене жарақатынан кісі өлтіруге дейін). Осы адамдардың қарым-қатынасындағы жағдайлардың мұндай шатасуы осы қақтығыстардың негізгі кінәлісін анықтау үшін қылмыстың барлық бөлшектерін мұқият қарау қажеттілігін тудырады.
Құқық қолдану практикасындағы үлкен қиындық-жәбірленушіге белгілі бір зақым келтіру кезінде нақты ниеттің бағытын белгілеу. Бұған, ең алдымен, объективті белгілерді анықтау көмектеседі, оларды мұқият тергеу кісі өлтіру кезінде шынайы ниет пен оның бағытын анықтайды: өмірге немесе денсаулыққа зиян келтіру тәсілі, осы сипаттағы құралдарды таңдау және оларды жәбірленушінің денесінің маңызды орталықтарына соғу ерекшеліктері-жәбірленуші мен кінәлі арасындағы қатынастардың сипаты және олардың ұзақтығы, ауызша және басқа қауіптердің сипаты, айыпталушының қылмыстық қақтығыс кезінде және одан кейінгі мінез-құлқы және т. б.
Осы жағдайлардың барлығын анықтауға байланысты, осы белгілердің жиынтығында қасақана ниет пен оның түрлерін бағыттау, жәбірленушінің өліміне әкеп соқтырған кісі өлтіру мен денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіруді шектеу немесе кісі өлтіруге оқталудан, денсаулыққа қандай да бір ауырлықтағы зиян келтіруден, абайсызда өлім келтіруден кісі өлтіруден және т. б. шектеу туралы мәселе шешіледі.
ҚК-те көзделген кісі өлтіргені үшін жауапкершілік субъектісі он төрт жасқа толған адам болуы мүмкін. Өмірге қарсы қалған қылмыстар үшін жауапкершілік 16 жастан басталады.
Іс жүзінде кісі өлтіру көбінесе қызғаныш негізінде, жанжалдарда, төбелестерде (бұзақылық себептер болмаған кезде) жанжалдасушы тараптардың бірінің құрбандық мінез-құлқынсыз болмайды. Осы жағдайлардың негізінде не қалыптасқанына, тұрмыстық топырақта осы шектен шығудың бастамашысы кім болғанына немесе кінәні ауырлататын жағдайларды болдырмайтын басқа себептерге байланысты қылмыстың дұрыс саралануы жүргізіледі. Ауырлататын мән-жайлардағы кісі өлтіру немесе білікті кісі өлтіру деп аталатындар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.