Глюкометрге арналған сынақ жолақтары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНАУНИВЕРСИТЕТІ КЕАҚ

ФАРМАЦИЯ МЕКТЕБІ

Биотехнология және жалпы химиялық технология кафедрасы

ӘОЖ:
Қорғауға жіберілді:
Биотехнология және жалпы химиялық технология кафедрасы отырысының хаттамасы №_____________2024 ж.
Биотехнология және жалпы химиялық технология кафедрасының меңгерушісі PhD, доцент
Жапаркулова Қ.А .
______________2024 ж.

ТУЛЕБАЕВА АРУЖАН НУРЛАНОВНА
4 курс 20-009к топ студенті

ГЛЮКОМЕТРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН СЫНАҚ ЖОЛАҚТАРЫН ӨНДІРУ ЦЕХЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ ЖОБАСЫН ӘЗІРЛЕУ

6В07201- Фармацевтикалық өндіріс технологиясы білім беру бағдарламасы бойынша техника және технология бакалавры дәрежесін алу үшін жазылған дипломдық жоба

Дипломдық жоба жетекшісі: х.ғ.д., профессор Алиев Н.У.____________
Дипломдық жоба кеңесшісі: х.ғ.к.,
доцент Албаева Ж.Т. __________

Алматы, 2024
С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті КеАҚ
В072 - Фармацевтикалық өндіріс технологиясы білім беру бағдарламасы

СТУДЕНТТІҢ ДИПЛОМДЫҚ ЖОБАСЫНА ТАПСЫРМА
Тулебаева Аружан Нурлановна

1 Дипломдық жобаның тақырыбы: Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру цехының тұжырымдамалық жобасын әзірлеу
Биотехнология және жалпы химиялық технология кафедрасының отырысында бекiтiлдi 30 қазан 2023 ж., хаттама № 3.
2Студенттің аяқталған жобаны тапсыру мерзімі ___ _______ 2024 ж.
3 Дипломдық жобаға бастапқы деректер:
3.1 Зерттеу нысаны - глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары
3.2 Зерттеу әдісі - технологиялық, фармакологиялық және статистикалық өңдеу әдістері
4 Дипломдық жобаның мазмұны:
4.1 Кіріспе
4.2 Әдеби шолу
4.3 Мақсаты: глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру цехының тұжырымдамалық жобасын әзірлеу
4.4 Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары бойынша жалпы сипаттама
4.5 Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру технологиясы
4.6 Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру цехының жобасын әзірлеу
4.7 Жобаның техникалық-экономикалық негіздемесі
4.8 Қорытынды
4.9 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
5 Қосымшалар
5.1 Технологиялық сызба
5.2 Аппаратуралық сызба
6 Тапсырманы орындауға алған күні _____ _____________ 20___ж.

Тапсырманы орындауға қабылдаған: студент ____________ Тулебаева А.Н.
(қолы)
Дипломдық жоба жетекшісі: х.ғ.д. профессор______________ Алиев Н.У.
(қолы)

КҮНТІЗБЕЛІК ЖOСПАР

№
Дипломдық жұмыс кезеңінің тақырыбы
Дипломдық жұмыс кезеңін орындау мерзімі
Ескерту
1
Өзектілігі(мақсаты,міндеті)
Қараша 2023 ж.

2
Әдебиеттік шолу
Қараша 2023 ж.

3
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары бойынша жалпы сипаттамасы
Желтоқсан 2023 ж.

4
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру технологиясы
Қаңтар 2023 ж.

5
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру цехының жобасын әзірлеу
Ақпан 2024 ж.

6
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын алудың технологиялық, аппаратуралық сызбаларын сызу
Наурыз 2024 ж.

7
Жобаның техникалық-экономикалық негіздемесі
Наурыз 2024 ж.

8
Дипломдық жобаны рәсімдеу және рецензиялау
Сәуір 2024 ж.

9
Дипломдық жобаның апробациясы
Сәуір 2024 ж.

10
Дипломдық жобаны өткізу
Мамыр 2024 ж.

Дипломдық жоба жетекшісі, х.ғ.к., доцент ____________ Алиев Н.У..
(қолы)

МАЗМҰНЫ

АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
БЕЛГІ‬Л‬ЕР ‬МЕН ҚЫСҚАРТУ‬Л‬АР ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
6
7

НОРМАТИВ‬ТІК СІЛТЕМЕ‬Л‬ЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
9
1
ӘДЕБИ ‬ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
1.1
1.2
Қант диабеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарының ашылу тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11

11
1.3
1.3.1
1.3.1.1
1.3.1.2
1.3.1.3
1.3.1.4
1.3.2
1.3.3
1.3.3.1
1.3.3.2

1.4
1.5
1.6

1.7
Глюкометрлер бойынша жалпы сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..
Инвазивті глюкометрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Фотометриялық глюкометрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Электрохимиялық глюкометрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Лазерлі глюкометрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Инвазивті глюкометрлердің салыстырмалы сипаттамасы ... ... ... .
Инвазивті емес глюкометрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Инвазивті және инвазивті емес глюкометрлерді өзара салыстыру...
Инвазивті глюкометрлердің артықшылықтары мен кемшіліктері...
Инвазивті емес глюкометрлердің артықшылықтары мен кемшіліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары ... ... ... ... ... ... .. ...
Глюкометрлер арқылы глюкозаны өлшеу әдістерінің жіктелуі ... ...
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарының маңызы, қолданылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қандағы глюкоза концентрациясын анықтауға арналған тест-жолақтарының фармацевтикалық нарығын талдау ... ... ... ... ... ... ...
14
15
15
17
19
20
20
21
21

22
22
23

27

28
2
ЗЕРТТЕУ МАТЕРИАЛДАРЫ ‬МЕН ӘДІСТЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ..
30
2.1
2.2
Зерттеу материалдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
зерттеу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
30
30
3
ТӘЖІРИБЕ‬ЛІК БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
31
3.1
3.1.1

Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарының құрылысы ... ... .
Өткізгіш қабаты бар қандағы қантты өлшеуге арналған қағаз жасау әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
31

32
3.2
3.2.1
Өндірістік технологиялық процесс сипаттамасы ... ... ... ... ... ...
Өндірістің санитарлы дайындығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
34
34
3.2.2
Өндірістік үй-жайларды дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
34
3.2.3
3.2.4
Технологиялық жабдықтарды дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Персоналды дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
35
35
3.2.5
3.2.6
3.3
Су, ауа вентиляциясын дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Технологиялық процестің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтардың сапа көрсеткіштерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
35
36

38
4
ГЛЮКОМЕТРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН СЫНАҚ ЖОЛАҚТАРЫН ӨНДІРУДІҢ ТЕХНИКАЛЫҚ-ЭКОНОМИКА‬ЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕСІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

5
ҚОРША‬ҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

ҚОРЫТЫН‬ДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕККӨЗДЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ..

ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

АНЫҚТАМАЛАР
Глюкометр - адамның капиллярлық қанындағы қант деңгейін тез және дәл анықтауға арналған электронды медициналық құрылғылардың ерекше түрі.
Фармацевтикалық жабдық - фармацевтика өнеркәсібінде дәрілік заттарды, медициналық препараттарды және денсаулыққа қатысты басқа да өнімдерді өндіру, орау және сапасын бақылау үшін қолданылатын әртүрлі техникалық жабдықтар мен машиналар. Фармацевтикалық жабдық қатаң сапа стандарттарын, қауіпсіздікті және тиісті өндірістік тәжірибе (GMP) сияқты сәйкестікті ескере отырып жасалады.
Фармацевтикалық нарық - бұл фармацевтикалық компаниялар Денсаулық сақтау қажеттіліктері мен халықтың аурушаңдығын қанағаттандыру үшін дәрі-дәрмектер, вакциналар, медициналық құрылғылар және басқа да медициналық құралдар сияқты медициналық өнімдерді шығаратын, дамытатын, жарнамалайтын және насихаттайтын экономикалық жүйе.
Фармацевтикалық сапа жүйесі - бұл фармацевтикалық компания өз өнімдерінің жоғары сапасын қамтамасыз ету үшін белгілейтін және қолдайтын процедуралар, стандарттар, тәжірибелер мен ресурстар жиынтығы.

ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕУЛЕР

АҚШ
ДДҰ
дл
Америка Құрама Штаты
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы
децилитр
ИМСС
КДЛ
КЛСИ
Мексиканың әлеуметтік қауіпсіздік институты
Клиникалық диагностикалық зертхана
Клиникалық және зертханалық стандарттар институты
ҚД
ҚР
мг
мкл
мл
ммоль
Қант диабеті
Қазақстан Республикасы
миллиграмм
микролитр
миллилитр
миллимоль
ЯМР-стрептоскопиясы
Ядролық магниттік резонанс спектроскопиясы
CSA
CV
Канадалық стандарттар қауымдастығы
вариация коэффициенті
FDA
ISO
Food and Drug Administration
Халықаралық Стандарттау Мекемесі
THO
Нидерланды қолданбалы ғылыми зерттеулер ұйымы
YSI
Yellow Springs Instrument

НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл дипломдық жобада келесі нормативтік құжаттарға сілтемелер қолданылған:
ИСО 13485 медициналық бұйымдар. Сапа менеджменті жүйелері. Реттеу мақсаттарына арналған талаптар
ИСО 17511 in vitro диагностикасына арналған медициналық бұйымдар. Биологиялық сынамалардағы шамаларды өлшеу. Калибраторлар мен бақылау материалдарына қатысты мәндердің метрологиялық қадағалануы
ИСО 18113-1 in vitro диагностикасына арналған медициналық бұйымдар. Дайындаушы ұсынатын ақпарат (таңбалау). 1 бөлім
ИСО 18113-4 in vitro диагностикасына арналған медициналық бұйымдар. Дайындаушы ұсынатын ақпарат (таңбалау) 4 бөлім. Өзін-өзі тексеруге арналған in vitro диагностикасына арналған реагенттер
МемСТ 11073-10425: 2016 халықаралық стандартына ұқсас ұлттық стандарт* " денсаулық сақтауды ақпараттандыру. Дербес медициналық құралдармен деректер алмасу. 10425 бөлім. Құрылғының мамандануы:үздіксіз глюкометр (CGM)" .
МемСТ 15197:2013* "in vitro диагностикалауға арналған Тест-жүйелер. Қант диабетін емдеуде өзін-өзі бақылау үшін қандағы глюкозаны бақылау жүйелеріне қойылатын талаптар".

КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі
Қант диабеті қазіргі кезде ең көп таралған аурулардың бірі болып табылады. Көбінесе бұл ауру қазргі кездегі инфекциялық емес эпидемия деп аталады. Қант диабетінде ағзадағы инсулинді шығару процесі бұзылғын немесе мүлдем өндірілмейді. Нәтижесінде қандағы қант жасушаларға жетпейді, бұл әл-ауқатқа теріс әсер етеді, тіпті өлімге әкелуі мүмкін. Сондықтан уақытында жағдайды дұрыс бағалап, қандағы қант деңгейін жедел анықтау қажет. Қант диабетімен ауыратын адамдар әр сәтте өз-өзін бақылау оларға өмір сүруге мүмкіндік береді. Осыған байланысты қандағы глюкозаны талдауға арналған медициналық сынақ жолақтары бар глюкометрлер барған сайын сұранысқа ие. Бұл құрылғы кез келген уақытта және кез келген жағдайда қандағы қант мөлшерін оңай әрі тез анықтауға мүмкіндік береді. Өлшеу химиялық реагенттері бар арнайы жолақтардың көмегімен жүзеге асырылады.
Қазіргі кезде қанның құрамындағы глюкозаны тексерту үшін емханаға келіп, дәрігерге қаралу үшін ұзақ уақыт кезекте тұрудың қажеті жоқ. Бүгінгі күні оның өте қарапайым шешімі бар - үйде қандағы қантты өлшейтін құрылғыны сатып алу жеткілікті, яғни кез келген жерде өз бетіңше қолданып зерттеу жүргізуге болады.
Халықаралық диабет федерациясының мәліметтері бойынша, 2021 жылы 20 мен 79 жас аралығындағы шамамен 537 миллион адам қант диабетімен ауырған. ҚД-мен ауыратын адамдардың жалпы саны 2030 жылға қарай 643 миллионға, ал 2045 жылға қарай 783 миллионға дейін өседі деп болжануда[1]. ДДҰ мәліметі бойынша, 2019 жылы қант диабеті өлімнің 9-шы себебі болды[2]. Бүгінгі күні қант диабетімен ауыратын науқастарда қандағы қант деңгейін бақылаудың маңыздылығы жаңа глюкометрлерді әзірлеудің жаһандық қажеттілігін тудырды. Глюкометрдің дамуының қазіргі кезеңі аш қарынға плазма глюкозасын, тамақтан кейігі гликемияны, гликирленген гемоглобинді анықтауды, сондай-ақ глюкозаны үздіксіз бақылауды қамтиды. Глюкозаны үздіксіз бақылау жүйелері мақсатты диапазондағы уақытты бағалауға мүмкіндік береді, көмірсулар алмасуының өтелу жылдамдығы мен дәрежесіне әсер ететін глюкозаның көтерілу немесе төмендеу жылдамдығын көрсетеді, ауруды барынша бақылауға мүмкіндік береді. Сондықтан елімізде қант диабетімен ауыратын адамдарға денсаулығын сапалы түрде бақылау мақсатында глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын зерттеу өзекті болып табылады.
Зерттеу мақсаты: Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру цехының тұжырымдамалық жобасын әзірлеу.
Зерттеу міндеттері:
Фармацевтикалық нарықта глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары ассортиментіне талдау жүргізу.
Сынақ жолақтарды алудың технологиялық процесін әзірлеу.
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтарын өндіру цехының тұжырымдамалық жобасын әзірлеу.
Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары өндірісінің техникалық-экономикалық негіздемесін жүргізу.
Зерттеу нысаны: глюкометрлерге арналған сынақ-жолақтары.
Зеттеу әдістері: технологиялық, аналитикалық, физика-химиялық және статистикалық өңдеу әдістері.

1. ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1 Қант диабеті
Қант диабеті біздің дәуірімізге дейінгі 1500 жылы Ежелгі Египет құжаттарынан табылған болатын. Қант диабеті адамдар салмағын жоғалтатын және жиі зәр шығаратын ауру ретінде сипатталған [3]. Қант диабеті біздің дәуірімізге дейінгі 1500 жылы Ежелгі Египет құжаттарында жазылған Гиппократтың әйгілі "Эпидемиялар туралы" кітабында зәрдің мөлшері ішілген сұйықтық көлеміне пропорционалды емес ауруға тән жағдай сипатталған. Қант диабетінің алғашқы толық клиникалық сипаттамасын II ғасырда жасалған [4].
Қант диабеті (ҚД)- бұл қант мөлшерінің қанда өте жоғары болған кезде болатын ауру. Сонымен қатар, қант диабеті стандартталған бақылауды және оның асқынуларының алдын алуды оңтайландыруды қажет ететін созылмалы ауру.
Қант диабеті басқарудың көптеген аспектілері бар, соның ішінде психоәлеуметтік және мінез-құлық өзгерістері, диета, өмір салтын өзгерту, дәрі-дәрмек режимін сақтау жатады.
Қант диабетін екі үлкен санатқа бөлуге болады: 1 типті және 2 типті қант диабеті. 1 типті қант диабеті ұйқы безіне аутоиммунды әсер етудің шарықтау шегі болып табылады, ал 2 типті қант диабеті метаболикалық дисфункциямен, соның ішінде инсулинге төзімділікпен және салыстырмалы инсулин жетіспеушілігімен байланысты.
1776 жылы Мэттью Добсон қант диабетімен ауыратын науқастың зәрін буландырып, оның құрамында глюкоза бар екенін дәлелдеді. Ол эәрдің тәттілігін қандағы артық глюкозамен байланыстырады [5].
1.2 Глюметрлерге арналған сынақ жолақтардың ашылу тарихы
Глюкометрдің дамуының келесі кезеңі зәрдегі глюкозаны анықтайтын химиялық әдістердің дамуы болды.1780 жылы Фрэнсис Хоум зәрдегі глюкоза деңгейін анықтау үшін ашытқы сынамасын жасаған. Зәрдегі глюкозаның алғашқы клиникалық сынағын 1841 жылы Карл Триммер жасады, оған зәр үлгісінің қышқыл гидролизі кірді. Алайда бұл әдістер нашар және дұрыс емес нәтижелер көрсетті [6].
Қандағы глюкозаны анықтау үшін көптеген аппараттар мен процедуралық дағдылар қажет болды, Альфред пен Хелен оны ыңғайлы және глюкозаға сезімтал ету үшін тынымсыз жұмыс жасады. Олар алғаш рет 1956 жылы шығарылған зәр сынағы жолақтарын жасаған болатын. Зерттеушілер қос тізбекті ферментативті реакцияны қолданды: глюкоза оксидазасы және пероксидаза. Зәр анализінің жолақтары екі түрге бөлінді: сапалы және жартылай сандық. Сапалы сынақ жолақтары тек сынақтың оң немесе теріс нәтижелері туралы хабарлайды, ал жартылай сандық зәрдегі заттың мөлшері туралы жалпы түсінік береді [7].
Уақыт өте келе қант деңгейін анықтау және қант диабетін диагностикалау үшін әртүрлі дене сұйықтықтары қолданыла бастады, олардың біріншісі зәр болып саналады. Бұл қан анализімен салыстырғанда инвазиві емес және арзан әдіс. Зәр анализі инелерден туындаған мазасыздықпен ауыратын науқастарға, сондай-ақ медицина мамандары қан анализі үшін тамырға қол жеткізе алмайтын жағдайларда пайдалы. Зәр анализі қан анализімен салыстырғанда дәл емес. Бұрын сынақ жолақтарын жасау өте көп уақытты қажет ететін. Зерттеушілер сүзгі қағазын кесіп, оны реагаент ерітінділеріне батырып, қағазды пештерде кептірді. Бұл процедураның шектеулі гипогликемияны анықтай алмайтындығынан, пациенттерге қауіп төндірді [8].
Глюкометрлер ауруханаларда, емханаларда, жедел жәрдем бөлімшелерінде, амбулаторияық-емханалық көмек көрсетуде (жедел жәрдем, тікұшқтар, круиздік кемелер), сондай-ақ үйде өзін-өзі бақылауда кеңінен қолданылады. Глюкометрлер қандағы глюкозаның жылдам талдауын қамтамасыз етеді және пациенттер тобына байланысты глюкоза деңгейін қалыпты деңгейге жеткізу үшін гипогликемиялық және гипергликемиялық бұзылуларды бақылауға мүмкіндік береді.
Қандағы глюкозаның өзін-өзі бақылау жүйесін (SMBG) дамыту 1920 жылдары инсулин ашылғаннан бері қант диабетімен күресудегі ең маңызды жетістік болуы мүмкін және қант диабетімен ауыратын науқастарға қандағы глюкозаны бақылау үшін инсулин дозасын түзетуге мүмкіндік береді. Глюкометрлердің тарихы 1963 жылы Эрнест Адамс Dextrostix қағаз жолағын ойлап тапқан кезде басталды, ол көк түске ие болатын, оның қарқындылығы глюкоза концентрациясына пропорционалды және жолақтың түсін түс концентрациясының диаграммасымен салыстыруға негізделген. 1970 жылы Антон Клеменс Декстростикстен шағылысқан жарықты анықтау үшін глюкозаның алғашқы глюкометрін және өзін-өзі бақылау жүйесін, Эймстің шағылысу өлшегішін Ames Reflectance Meter (ARM) жасады [9]. Глюкометр фотометрия принципі бойынша жұмыс істеді және глюкозаның шамамен мәнін 0-4,4-10 және 10-55 ммольл диапазонында көрсетті. Зәр анализі сынақ жолақтары мен глюкометрлер глюкозаны бақылауды жедел жәрдем бөлімшелерінен науқастың үй жағдайына ауыстырып, ауруды түсінікті және басқарылатын етті [10].
Ричард К. Бернстайн ARM көмегімен қандағы глюкоза деңгейін өлшеген алғашқы науқас болды [11]. Сол кезде бұл әдісті жариялаудан медициналық журналдар бас тартқан болатын, сондықтан Бернстайн 45 жасында медициналық әлемнен осы әдіске назар аудару үшін медициналық мектепті бітіруге мәжбүр болды. Бернстайн жасаған SMBG идеясы Америка Құрама Штаттарында танылғанға дейін Еуропа мен Шығыс Азияны аралауға мәжбір болды [12].
1970 жылы қант диабетін емдеу және диагностикалау үшін тағы бір құрал гликатталған гемоглобин сынағы (A1c) ұсынылған. Бұл қан анализі қант диабетін диагностикалау үшін ғана емес, сонымен қатар оны емдеу үшін де қолданылады [13].
1981 жылы цифрлық гликометрлердің бірінші буыны пайда болды, олардың жұмысы электрохимиялық реакцияларға негізделген - биосенсорлар. Биосенсор - биоэлектрохимиялық түрлендіргіш, ол портативті анализатормен бірге биохимиялық реакция кезінде пайда болатын электр сигналын тіркейді. Көптеген құрылғыларда глюкозаның тотығу процесін жеделдететін ферментті қамтитын сенсоры бар сынақ жолақтары және тотығу-тотықсыздану реакциясына қатысатын медиатор қолданылады [10].
Алғашқы химиялық сынақтар спецификалық емес болды, өйткені олар глюкозаны ғана емес, басқа қанттарды да өлшеп, өте үлкен қан тамшысын қолдануды талап етті. Глюкометрлерді қолдану қазіргі кезде гликемия деңгейін дұрыс анықтау үшін қажетті қан көлемі айтарлықтай төмендеді. Бірінші генерацияның сынақ жолақтары кем дегенде 50 мкл қан қажет етеді соңғы буын глюкометрлерінде бұл көлем 2 мкл-ден аз [14].
1990 жылдары капиллярлық қан алудың жаңа принципі жасалды. Бұл глюкометрге арналған сынақ жолағына қолданылатын қан тамшысының көлемін азайтуға мүмкіндік берді. Біраз уақыттан кейін "кодтаусыз" технологиясы жаңа глюкометрлер өндірісінде пайда болды және белсенді түрде енгізіле бастады. Бұл инновациялар өлшеу дәлдігін арттырды.
1990 жылдың аяғында 1 және 2 типті қант диабетінде өзін-өзі бақылау үшін глюкометрлерді қолдану кеңінен таралды. 2000 жылдары глюкометрлерді жетілдіру жалғасты. Құралдардың дәлдігі жүйенің селективтілігін дамыту арқылы жақсарды, яғни глюкометрлердің көпшілігі глюкозааны бұрын глюкоза ретінде анықталған көптеген басқа химиялық заттардан ажырата бастады. Қазіргі кездегі глюкометр құрылғысының мөлшері мен массасының азаюы, жад көлемінің ұлғаюы және талдауға кететін уақыттың қысқаруы нәтижесінде, оларды қолдану ыңғайлы болып табылады. Сонымен қатар, қазіргі уақыттағы глюкометрлер бірнеше жүз өлшеу нәтижелерін сақтайды, гликемияның орташа мәндерін автоматты түрде есептейді және белгілі бір уақыт диапазонындағы тенденцияларды (глюкозаның жоғарылауы мен төмендеуіне бейімділігін) көрсетеді, глюкометрден деректерді блютус және т.б. арқылы беруге болатын арнайы мобильді қосымшалармен байланысады.

1.3 Глюкометрлер бойынша жалпы сипаттама
Глюкометрия - органикалық сұйықтықтардағы глюкоза деңгейін анықтау әдісі (қан, ликвор және т.б.). Глюкометр - бұл қандағы қантты өлшеуге арналған қарапайым құрылғылар, басқаша айтқанда қант диабетімен ауыратын адамдарда көмірсулар алмасуының күйін диагностикалау үшін қоданылады (сурет 1).

Сурет 1 - Глюкометрге арналған сынақ жолақтары
Қазіргі уақытта қандағы қантты бақылау үшін кішкене "инъекция және қан анализі" қолданылады. Алайда, саусақпен шаншуға байланысты ауырсыну - бұл әдістің ең үлкен шектеулерінің бірі. Осы әдіс арқылы инвазивті және тұрақты бақылау мүмкін емес. Бұл кейбір науқастарды қорқытуы мүмкін және пациенттердің қандағы глюкоза деңгейін бақылау мүмкіндігін азайтады. Бұл әдістің тағы бір кемшілігін - іріктеу жиілігінің жеткіліксіздігі. Глюкометрдің көрсеткіштері біршама дәлсіз болуы мүмкін. Қандағы глюкозаны өлшеудің ең дәл әдісі - биохимиялық анализатор. Қан сарысуындағы глюкоза деңгейін өлшеу үшін биохимиялық анализаторды қолдану дәлдіктің алтын стандарты болып саналады [15]. Дәлдіктің бұл деңгейін глюкометрлерден алуға болады, тестілеу үшін қан сарысуын немесе плазманы алмастырады. Қанның сарысуға немесе қан плазмасына айналуын центрифугалау арқылы жүзеге асыруға болады. Биохимиялық анализатор дәлірек нәтиже берсе де, оны қандағы глюкоза деңгейін үздіксіз бақылау үшін пайдалану қымбаттығына, қан алудың ауырсынуына және глюкометрмен салыстырғанда көбірек қан қажеттілігіне байланысты практикалық емес болып табылады.
Глюкометрлер екі негізгі бөліктен тұрады: ферментативті реакция және детектор. Глюкометрдің ферменнтік бөлігі сусыздандырылған күйде бір реттік жолаққа немесе реакциялық кюветке оралады. Науқастың қан үлгісіндегі глюкоза регидратацияланады және ферменттермен әрекеттесіп, анықталатын өнімді құрайды. Кейбір есептегіштер бояғышпен әрекеттеседі, сутегі асқын тотығын немесе аралық өнімді шығарады, солай ерітіндідегі глюкоза концентрациясына пропорционалды түс өзгереді. Қазіргі глюкометрлерде үш негізігі феремнтативті реакциялар қолданылады: глюкозооксидаза, глюкозодегидрогеназа және гексокиназа. Әрбір ферменттің өзіне тән артықшылықтары мен кемшіліктері және шектеулері болады [16].
Глюкометрлердің жіктелуі құрылғының жұмыс принципіне негізделген. Қандағы қантты өлшеуге арналған құралдар инвазивті және инвазивті емес болып бөлінеді.
1.3.1 Инвазивті глюкометрлер
Инвазивті глюкометрлер саусақты тесіп, капиллярлық қан алуды қамтиды. Оларға фотометриялық, электрохимиялық, лазерлі және бір рет қолданылатын глюкометрлер сияқты түрлері бар. Әр түріне толығырақ тоқталайық.
1.3.1.1 Фотометриялық глюкометрлер
Технологиясы біршама ескірген құрылғы. Оларды медициналық персоналсыз талдау жүргізу үшін жасалған бірінші буын модельдері деп атауға болады. Жұмыс принципі: арнайы реагентпен сынақ жолағына қан тамшысын қолданған кезде глюкоза онымен әректтеседі және әр түрлі түс қарқындылығымен қандағы қант концентрациясының деңгейін бағалауға болады. Глюкозаны анықтауға арналған заманауи фотометриялық құрылғы жолақтың түсінің өзгеруін өлшеу және талдау нәтижелерін дисплейге шығару арқылы бәрін өздігінен жасай алады. Бұл құрылғылар пациенттің қаны қолданылатын сынақ жолағының түсінің өзгеруін анықтайды. Мұндай жолақтар құрамында глюкоза оксидазасы бар реагентпен жабылған. Ол жолақты тиісті түске бояу арқылы глюкоза концентрациясының белгілі бір деңгейіне белгілі бір жауаптар береді. Түстерді өздігінен салыстыру қажет емес. Құрылғының жадында шкала болады. Сынақ жолағы салынған кезде оның түсін сол шкаланың мәндерімен салыстырады және сандық нәтиже береді.
Сапалы фотометриялық глюкометрлер:
1) Accu-Chek Active автоматикалық кодтайды (Сурет 2)

Сурет 2 - Фотометриялық глюкометр Accu-Chek Activ
2) AccuTrend Plus (Сурет 2.1)

Сурет 2.1 - Фотометриялық глюкометр AccuTrend Plus
3) Accu-Chek Mobile (Сурет 2.2)

Сурет 2.2 - Фотометриялық глюкометр Accu-Chek Mobile
Фотометриялық глюкометрлер қандай болады?
1. Көптеген пациенттерге қан тамшылаған кезде классикалық сынақ жолақтары түрінде болады;
2. Құрылғыға белгілі бір өлшемдер санына арнайы кассеталар салынған түрде болады. Мұндай глюкометрдің төменгі жағында тесілген саусақты ұстауға мүмкіндік беретін арнайы беті болады. Манипуляциядан кейін бұл кассета ішкі пленканы орайды.
Фотометриялық глюкометрлердің артықшылықтары:
- жинақылығы;
- салмағының жеңіл болуы;
- пайдаланудың қарапайымдылығы мен ыңғайлылығы.
Сонымен қатар, кемшіліктері де бар:
- мұндай оптикалық жүйенің сынғыштығы мен таңдамалығы нәтижелердің дәлдігіне әсер етуі мүмкін;
- пайдалану мен күтімде белгілі бір дағдылар қажет.
Бұл құрылғы сйкес келмейді:
а) көру қабілеті нашар адамдарға. Бірақ қант диабетімен ауыратындар көбінесе көру проблемаларына тап болады және экрандағы сандарды қарастыру қиынға соғады;
б) белсенді өмір салтын және саяхатты ұнататындарға (құрылғының сынғыштығына байланысты) [17].
1.3.1.2 Электрохимиялық глюкометрлер
Дәлдігі мен минималды қателігі бар жетілдірілген модель. Дәлдігі әлдеқайда жоғары 15-20% [18]. Олардың әрекеті амперометриялық талдау әдісіне негізделген (сурет 3), тізбегіне электродтар қосылған құрылғыға реакцияланған қаны бар сынақ жолағын енгізу арқылы жұмыс істейді. Глюкоза глюкозооксидаза бар бездің тұзымен тотығады және глюкоза өлшегіштің электродтарымен жазылатын электр тогының аз мөлшері бөлінеді. Мұндағы сынақ жолақтары да реагентпен майланған, бұл сынақ жолағының түсінің өзгеруін емес, қандағы қанттың жолақпен химиялық реакциясы кезінде пайда болатын электр тогының күшін анықтайды. Оның күші қант деңгейіне байланысты. Қандағы қант мөлшері неғұрлым жоғары болса, соғұрлым көп ток пайда болады. Нәтижесі экранда көрсетіледі [19]. Электрохимиялық құрылғылар біріктірілген жадқа ие, соның арқасында алдыңғы жасаған өлшеулердің нәтижелерін көруге болады. Қазіргі заманғы құрылғылардың негізгі бөлігі электрохимиялық әдіс негігізінде жұмыс істейді.
Электрохимиялық глюкометрлердің келесі түрлері бар:
1) Accu-Chek Performa (Сурет 2.3)

Сурет 2.3 - Электрохимиялық глюкометр Accu-Chek Performa
2) OneTouch Select Plus (Сурет 2.4)

Сурет 2.4 - Электрохимиялық глюкометр OneTouch Select Plus
3) Bayer Contour Plus (Сурет 2.5)

Сурет 2.5 - Электрохимиялық глюкометр Bayer Contour Plus

Сурет 3 - Электрохимиялық глюкометрдің құрылғысы
Электрохимиялық глюкометрлердің артықшылықтары:
- сынақ жолақтары қолжетімді;
- ұзақ қызмет ету мерзімі;
- адамдардың әртүрлі санаттары үшін әртүрлі модельдердің кең тандауы.
Электрохимиялық құрылғыларда фотометриялық құрылғылардан бірқатар кемшіліктері көрсетілген: реакцияланған жолақтардың қысқа қызмет ету мерзімі.
Балалар, қарт адамдар немесе ауырсыну шегі төмен адам қант өлшегіштің бұл түрін көп қолданады. Пункция, яғни инемен тескендегі тереңдігі қажетті қан көлеміне байланысты.
Бұл құрылғыларда диагностиканың екі нұсқасы бар:
Амперометрия - емдеу мекемелерінде, зертханалық тәжірибеде жиі қолданылады, бұл құрылғымен қолдану үшін электронды кодтауды бөлшектей алу керек.
Кулонометриялық глюкометр. Электрохимиялық глюкометрдің бір түріне жатады. Бұл құрылғы ток күшін емес, қан реагентпен жолаққа түскенде пайда болатын электр зарядын өлшеуге негізделген. Сондықтан, бұл жағдайда талдау жүргізу үшін ең аз қан мөлшері қажет. Кулонометриялық глюкометрді үй жағдайларында қолдану ыңғайлы болып келеді. Балаларға, қарттарға және әсіресе ауырсынуға сезімтал адамдарға өте қолайлы [17].
Бірінші типті қант диабетімен ауыратын науқастар глюкозаны жиі өлшеп тұруы қажет. Сондықтан оларға арзан сынақ жолақтары бар амперометриялық құрылғыны алу тиімдірек. Екінші типтегі қант диабетін бақылау үшін кулонометриялық глюкометр құрылғы ұсынылады.
1.3.1.3 Лазерлі глюкометрлер
Кіріктірілген лазерлі тескіші бар глюкометр. Кейде контактісіз құрылғы деп аталады, өйткені онымен пункция жасаудың қажеті жоқ. Пайдаланушының өзі саусақты тесудің қажеті жоқ, құрылғы өзі лазер арқылы жұмыс істейді. Микроскопиялық жарық импульсі теріні күйдіріп, тамшы қан алады (сурет 5) [20]. Бұл құрылғының артықтышылығы - аз ауырсыну сезімі, кез келген капиллярдан қан алу мүмкіндігі (міндетті түрде саусақтан емес), өздігінен пункция жасай алмайтын пайдаланушылар үшін қолайлы болып табылады. Артықшылықтарымен қоса кемшіліктері де бар, құрылғының өзі мен оған керек материалдарының құны жоғары болуы [18].
Лазерлі глюкометрдің төмендегідей түрі көрсетілген:
1) Laser Doc Plus (Сурет 4)

Сурет 4 - Лазерлі глюкометр Laser Doc Plus
Лазерлі глюкометрлерге тән артықшылықтары:
- жаңа бағдарламалық жасақтама;
- компьютермен өзара әрекеттесе алады.
Бірқатар кемшіліктері де бар: лазерлік тесу элементтерінің аз уақыт қызмет ету мерзімі.
1.3.1.4 Инвазивті глюкометрлердің салыстырмалы сипаттамасы
Инвазивті глюкометрлердің сипаттамасы 1.1-кестеде көрсетілген.
Кесте 1.1 - Инвазивті глюкометрлердің салыстырмалы сипаттамасы
Салыстыру критерийлері
Электрохимиялық
Фотометриялық
Лазерлі
Дәлдік
жоғары
төмен
жоғары
Өлшеу жылдамдығы
жоғары
ортаща
жоғары
Кодтау мүмкіндігі
ия
жоқ
жоқ
Теріні тесу
ия
ия
жоқ
Бағасы
орташа
орташа
қымбат

Инвазивті глюкометрлердің арасындағы ең сапалы түрнің лазерлі глюкометр екнін байқауға болады, лазерлі глюкометрдің бағасы басқа түрлерімен салыстырғанда қымбат болғандықтан, науқастардың көбісі сатып ала алмайды. Көбінесе жиі электрохимиялық глюкометрлерді пайдаланады, ол лазерлі глюкометрден дәлдігі мен өлшеу уақыты кем емес, фотометриялық глюкометрлерден әлдеқайда сапасы жоғарырақ болып келеді. Ал фотометриялық глюкометрлер ең алғаш жасалғандықтан, сапасы төмен, сондықтан, қазіргі кезде көп қолданылмайды.
1.3.2 Инвазивті емес глюкометрлер
Инвазивті емес глюкометрлер - терінің зақымдалуынсыз қандағы глюкоза деңгейін өлшеу, яғни қандағы қант деңгейін тексеру үшін саусақты тесіп, үнемі дәріханалардан жаңа сынақ жолақтарды сатып алу қажет емес.
Соңғы онжылдықта бүкіл әлемде қандағы қантты өлшеудің инвазивті емес әдістері бойынша зерттеулер жүргізіле бастады. Алғашқы әрекеттер адам терін зерттеу саласында жасалды. Бұл әдіс үшін пациент әр уақытта терлеуді күшейтетін және адамның терісіне қандағы глюкоза деңгейін анықтайтын заттардың әртүрлі концентрациясын шығаратын арнайы препараттарды енгізуі керек. Сонымен қоса, адамның басқа дене сұйықтықтары да зерттеледі: сілекей, зәр, көз сұйықтығы. Қазіргі уақытта адамның көз жасына байланысты глюкоза деңгейін анықтай алатын контактілі линзалар жасалуда. Адамның сілекейін зерттеу ондағы қандағы қант деңгейіне пропорционалды екенін көрсетті. Олардың негізгі ерекшелігі - сілекейдегі қант деңгейі қандағы деңгейден төмен (шамамен 1000-2000 рет), бұл диагнозда сілекейді қолдануды өте қиын етеді және үйде қолданылатын глюкометрлер мұндай концентрацияны анықтамайды [21].
Құрылғының инвазивті емес оптикалық түрлері саусақ терісін тесуді қажет етпейді. Сынақ жолақтарын қолданбай-ақ қант деңгейін өлшеу үшін пайдаланылады. Нәтижесінде глюкометр глюкоза концентрациясын ғана емес, сонымен қатар, қан қысымын да анықтайды. Бұл құрылғының маңызды артықшылығының бірі - олардың жеткілікті дәлдігімен қатар талдау кезінде ауырсынудың болмауы. Оның бір кемшілігі - өте үлкен құрылғы және қымбат болып келеді [22].
Құрылғының екі бөлігі болады: сенсор және сканер. Сенсор трицепс аймағындағы теріге, құлақтың немесе көздің төменгі қабағының артына бекітіледі. Сенсорды тәулік бойы алмаса да болады, бұл түнде глюкоза деңгейін ыңғайлы бақылауға көмектеседі. Қажетті уақытта сканер сенсорға жеткізіліп, көрсеткіштерді анықтайды. Бұл құрылғыларда bluetooth қосылымына қосылуға мүмкіндігіне ие, оның көмегімен деректерді смартфонның немесе компьютердің тиісті қосымшасына жіберуге болады.
Сенсор мен сканер қосылған инвазивті емес глюкометрлер қазіргі кезде ойлап тапқан жаңалық болып табылады. Олар білезік немесе сенсор түрінде болуы мүмкін, оған қандағы глюкоза деңгейін бақылау үшін саусақты қою қажет. Бұл глюкометр түрінің бір кемшілігі - жоғары құны [18].
1.3.3 Инвазивті және инвазивті емес глюкометрлерді өзара салыстыру
Қант диабетімен ауыратын науқастар үнемі өз жағдайларын, қандағы глюкоза деңгейін күн сайын үнемі бақылап отыруы керек.Глюкометрлердің қай түрі сапалы, жақсы, арзан, қарапайым және қолдануға ыңғайлы түрін таңдауы керек.
1.3.3.1 Инвазивті глюкометрлердің артықшылықтары мен кемшіліктері
Инвазивті глюкометрлердің ішінде пайдалануға оңай және қарапайым түрі электрохимиялық түрі болып табылады. Мысалы, OneTouch Select - ты алсақ болады:
Қарапайым және ыңғайлы;
Нәтижесін 5 минутта білуге болады ;
Аз мөлшерде қан алынады;
Шығын материалы қол жетімді;
Бір батареяда 1500 өлшемге дейін жасауға болады;
Компьютермен байланысты талдамаларды беруге болады.
Бірақ инвазивті глюкометрлерге ортақ бірдей кемшіліктері бар, ол:
Сынақ жолақтар қымбат;
Инфекция мен қабыну қаупі бар;
Зерттеу жүргізгенде терінің сезімталдығы біртіндеп әлсізденеді.
1.3.3.2 Инвазивті емес глюкометрлердің артықшылықтары мен кемшіліктері
Инвазивті емес глюкометрлердің келесі артықшылықтары бар:
Ауырсынудың болмауы, теріні тесусіз зерттеу жасалады;
Микробтардың болмауы;
Сынақ жолақтар мен ланцеттерді сатып алудың қажетсіздігі;
Көптеген тадау спектрінің болуы, яғни басқа да дененің күйін бағалау мүмкіндігі.
Инвазивті емес глюкометрлердің кемшіліктері инвазивтіге қарағанда аз. Ең басты кемшілігі - құрылғының қымбат бағада сатылуы.
1.4 Глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары
Сынақ жолақтар - бұл глюкометрмен бірге жүретін онсыз бақылау мүмкін емес шағын материал. Сынақ жолағы - бұл қан глюкозасымен әрекеттесетін арнайы реагент қолданылатын қалың қағаздан немесе пластиктен жасалған жолақ. Сынақ жолағының келесі өлшемдері бар: ені 4-5 мм, ұзындығы 50-ден 70 мм-ге дейін. Қандағы қант сынақтары глюкозаның тотығуының ферментативті ракциясында өлшенеді және өлшеу диапозоны 1-ден 55 ммольл-ге дейін.
Сынақ жолағы қолданылатын глюкометр түріне байланысты жолақтардың екі түрі бар:
- Электрохимиялық типтегі глюкометрге арналған сынақ жолақтар. Сынақ жолағы қабылдағыш ұясына енгізіледі, оған бір тамшы қан қолданылады, қан глюкозасы мен жолақ реагенті арасында химиялық реакция жүреді, нәтижесінде электр тогы пайда болады. Ток күші құрылғымен өлшенеді, әдеттегі бірліктерге ауыстырылады және құрылғының мониторына шығарылады.
- Фотометриялық типтегі глюкометрлерге арналған сынақ жолақтары. Сынақ жолағы қабылдағыш ұясына енгізіледі, оған қан тамшысы жағылады, глюкоза мен жолақ реагенті арасындағы реакция нәтижесінде реагенттің түсі өзгереді. Аспап бояудың қарқындылығын өлшейді, қабылданғын өлшем бірліктеріне аударады және нәтижені аспап мониторына шығарады [23].
Глюкометрге арналған сынақ жолақтарын таңдағанда, бірқатар критерийлерді ескеру қажет:
Нәтижелердің дәлдігі мен сенімділігі
Сынақ жолағы глюкозаға жоғары сезімталдықтың арқасында жоғары өлшеу дәлдігін қамтамасыз етеді. Глюкометрге арналған сынақ жолақтары кейбір маркалары екі жұмыс эектродының болуына байланысты қос дәлдікті бақылауды қамтамасыз етеді.
Қол жетімділік пен құны
Глюкометрге арналған сынақ жолақтары - бұл өлшемдер санына байланысты шығын материалы. Сынақ жолағы тек бір рет қлданылады. Кейбір глюкометрде қан қосу функциясы іске асырылмаған, бұл жағдайда, егер бірінші рет қолданған кезде қан жеткіліксіз болса, оны қосу мүмкін емес - сынақ жолағы бұзылған. Сынақ жолақарын сатып алғанда, өлшеу қанша рет жүргізілетінін ескеру қажет - егер бақылау тұрақты болса, онда 50 немесе 100 жолақты қаптаманы тандаған дұрыс, мерзімді өлшеулерде 25 немесе 50 сынақ жолақтарына арналған қаптама жеткілікті.
Құрылғыны таңдағанда, осы брендтің глюкометріне сынақ жолақтары бар-жоғын білу керек. Бір сызықтың ішінде кейінгі модельдердің сынақ жолағы бұрын шығарылғандарға сәйкес келеді, бірақ ескірген модельдерден жаңаларына сынақ жолағы сәйкес келмейді [24].
1.5 Глюкометрлер арқылы глюкозаны өлшеу әдістерінің жіктелуі
Глюкозаны өлшеу әдістерін органолептикалық, химиялық, биохимиялық (ферментативті) және физикалық деп бөлуге болады.
Қант диабеті диагностикасының ең көне әдісі (зәрдің тәтті дәмі бойынша) глюкоза анықтаудың алғашқысы органолептикалық әдісі болды.
Химиялық әдістер глюкозаның боялған өнімге айналатын кез келген затпен реакциясына негізделген. Реакциялар ерітінділерде жүреді, ерітінділердің бояуын өзгерту көзбен немесе колориметрлердің көмегімен жүзеге асырылады. Химиялық әдістер бойынша екі топқа бөлінеді. Біріншісі тотығу-тотықсыздану әдістерін қамтиды. Глюкозаны анықтаудың алғашқы сапалы тотығу-тотықсыздану әдісін 1849 жылы Фелинг жасаған. 1908 жылы Бенедикт жартылай конустық әдісін ұсынған болатын. Қандағы глюкозаны және басқа дене сұйықтықтарын анықтаудың коликалық әдісін 1920 жылы Фолин мен Ву құрды, ал 1923 жылы Хагедорн мен Йенсен 1960 жылдарға дейін мидың клиникалық диагностикалық зертханаларында (КДЛ) қолданылған әлдеқайда математикалық цифрлық әдісті жасады.
Химиялық әдістің екінші тобы глюкозаның конденсациясының хош иісті аминдермен реакциясына негізделген. Бұл әдістің бірқатар кемшілікері бар:
төмен дәлдігі мен репродуктивтілігі;
қан үлгілерінің қажет өте үлкен көлемі: 100 мкл-ден 1 мл-ге дейін;
үлкен талдау ұзақтығы: 20 минуттан бірнеше сағатқа дейін;
талдаудің күрделілігі мен қолайсыздығы, климаттың қатал жағдайлары (мысалы, 100° *С дейін қыздыру);
қызметкерлерге зияны.
Кейін химиялық әдістер ферментативті әдіспен алмастырылды. Бұл әдістердің биохимиялық негізі бірдей: ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.