Бекет атаның ұрпақтары
Оңтүстік Қазақстан облысы, Мақтарал ауданы,
Т. Аубакиров атындағы жалпы орта мектебі
Орындаған: Есжанов Жарылқасын Кенжебайұлы 10 сынып оқушысы
Жетекшісі: Тарих пәнінің мұғалімі Алибекова Тәрбие Қантұрғанқызы
Тақырыбы: "Бекет ата. Аңыз бен ақиқат"
Бағыты:
Қазақстан тарихи ескерткіштері және болашаққа саяхат
маршруттары
Секциясы: Қазақстан тарихы
Мазмұны
Тақырыбы: "Бекет ата. Аңыз бен ақиқат"
Орыс және ағылшын тілдерінде абстракты ( аннотация)
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Бекет атаның ғибратты ғұмыры
2. Бекет ата мешіттерінің ғылыми негізде салынуы және тәлім - тәрбиелік ордалар ретіндегі орны
3. Ұлысқа ұран атанған Бекет ата
4. Бекет ата туралы аңыздар
5. Бекет ата бейнесі әдебиет пен өнерде
6. Қазақ зиялылары Бекет ата туралы
7. Бекет атаның ұрпақтары
ІІІ. Қорытынды
Аңыз адам және киелі орындардың тарихи танымды қалыптастырудағы маңызы
Сілтемелер
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Презентация материалдары
Аннотация
Ғылыми жұмысымды жазудағы басты мақсатым - өзімнің болашақ таңдаған мамандығыма байланысты туды. Себебі актер және режиссер болу үшін тарих, әдебиет және өнер пәндерін терең меңгеру қажет екеніне ұстазым кеңес берді. Бүгінгі таңда Қазақстанның кино өнері даму жолына енді түсуде. Әсіресе халқымыздың өнегелі өмірімен үлгі тұтарлық тарихи тұлғалары туралы зерттеу еңбектерінің аздығына байланысты олар туралы деректі және көркем фильмдер балалар үшін жеткіліксіз, әрі Отандық телеарналар арқылы жүйелі түрде берілмейді. Актерлер өмір жолы туралы оқығанымда, мысалы "Шоқан" рөлін сомдау үшін оның өмірі, білім алуы, ғылымға бет бұруы, халқының қамқоршысына айналуы, әлемге танылуы арқылы қазақ халқын танытқанын оқып, терең талдау қажет екенін білдім. Қажет болған жағдайда сол тұлғаның жүріс - тұрысын да айнытпай сала білу қажет екенін ұқтым. Суретші тарихи шайқасты бейнелеу үшін де, сол тақырыпты оқып зерттеуі қажет екенін ұғындым.
Бұл зерттеу еңбегім арқылы Қазақстан тарихы пәнінде дерек мүлде аз қамтылған тарихи тұлға Бекет Мырзағұлұлының ағартушы - гуманист ретінде халықты білім мен ілімнен сусындатып рухани азық бергенін, батыр және шешен ретінде дау мен жау шапқанда еліне қорған болғанын, әулие және пір ретінде ұрпаққа ұран, жабыққанға дем болғанын, сәулетші ретінде мешіттерінің математика ғылыми негізінде салынғанын, мешіттің астрономия ғылымы негізінде обсерваториялық қызмет атқарғанын, физика ғылымы негізінде мешітінде акустикалық жағы қарастырылғанын, медицина ғылымы негізінде емші ретінде сүліктерді пайдаланғанын, санитарлық - гигиена талаптары сақталғанын, география және саясаттану негізінде ғимараттарының геосаяси нүктелерге және климаты қолайлы орындарға салынғанына көзімді жеткіздім.
Бекет атаның рухани қазынасына сусындаған ақындар, жыршылар, күйшілер, жазушылар шабытпен өз туындыларын өмірге әкелгенін ұғындым.
АННОТАЦИЯ
Главная цел научной работы связана с выбором моей профессии.
Для того чтобы стать актером или режисером, мой научный руководитель посоветовал мне углубить знания по искусству, литературе и истории. В настоящее время в Казахстане искусство кино начинает активно развиваться.
Особенно мало детских фильмов об выдающихся исторических деятелях, потому что нехватает материалов научных исследований и телевидение мало освещает этот аспект.
Читая роль Шокана я целиком прочувствовалазначимость мировоззрений этого человека, поняла что мне надо изучитьего жизнь, научные достижения, как он познакомил мир с жизнью и бытом казахского народа. Нужно до мельчайших подробностей изучить мысли, желания, его манеры и походку.
Работая над своей научной темой я поняла, что Бекет ата во время постройки мечетей применял свои знания и расчеты по математике, астрономии, физике, медицине, санитарной гигиене, географии, климатическом влиянии. Он строил свои мечети по строгим расчетам, вплоть до границ мечетей, с целью дальнейшего сохранения и защиты этих исторических обьектов и родного края.
Бекет ата был гуманистом и философом, своим потомкам он передал свое духовное наследие.
Изучив наследие Бекет ата музыканты, композиторы, писатели и акыны в своих творения просвещают этого великого человека.
ABSTRACT
Main safe scientific work is connected with choice of my professions.
To become the actor or режисером, my scientific leader has advised me to deepen the knowledges on art, literature and histories. At present in Kazakhstan art cinema begins actively to develop.
Particularly little baby films about prominent history figure since нехватает the material of the scientific studies and television little illuminates this aspect.
Reading role SHokana I wholly feelled deeply value of the worldoutlooks of this person, has understood that me it is necessary to study his(its) life, scientificachievements, as he has introduced the world with life and бытомkazakhfolk. It is Necessary before the most small details to study to thoughts, desires, his(its) manners and gait.
Working on its scientific subject I have understood that Beketата during building of the mosques used their own knowledges and calculations on mathematician, astronomies, physicist, medicine, sanitaryhygiene, geographies, climaticinfluence. He built their own mosques on strict calculation, up to borders of the mosques, for the reason the further conservation and protection these history обьектов and native edge.
Beketата was a humanist and philosopher, its descendant he has sent its spiritual heritage.
The Studied heritage Beketатаmusicians, composers, writers and акыны in their own creations enlighten this great person.
Пікір
Есжанов Жарылқасын Кенжебайұлы 1997 жылы 5 мамырда дүниеге келген. Т. Аубакиров атындағы жалпы орта мектебінің 10 "А" сыныбының үлгілі оқушысы.
Мектепішілік дәстүрлі түрде өткізіліп тұратын сайыстардың жеңімпазы.
Халықаралық "Кенгуру"интеллектуалдық байқауының сертификат иегері.
"Дүниежүзілік өркениет" тарихы пәні бойынша республикалық қашықтық олимпиадасынына қатысып, ауданда ең жақсы нәтиже көрсеткенін растайтын сертификат иегері.
Тарих пәні мұғалімі ретінде өзім дайындаған "Тарихи тұлғалар" авторлық жобамның негізінде оқушыларыма мектеп бағдарламасында әліде зерттеліп пән оқулықтарында қамтылмаған тақырыптарды, әсіресе тарихи тұлғалар туралы шығармашылық жұмыстарды тапсырма ретінде ұсынып отырамын.
Есжанов Жарылқасынның бұл зерттеу жұмысынан көп рухани білім алғанына көзім жетті. Болашақта алған білімін өмірде қолданып, талай адамдарға насихаттай алатынына сенемін.
Тарихи тұлғалар өмір жолы жас ұрпақтың рухани жан дүниелерін байытып, бәсекеге қабілетті жеке тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді.
Мектепішілік ғылыми жобалар байқауында І орынды иеленді.
Жетекшісі: Тарих пәні мұғалімі Алибекова Т Қ
Оңтүстік Қазақтан облысы, Мақтарал ауданы
Есжанов Жарылқасын Кенжебайұлы
10 "А"сынып оқушысы
Жетекшісі: Тарих пәнінің мұғалімі Алибекова Тәрбие
Тақырыбы: "Бекет ата. Аңыз бен ақиқат"
Жұмысымның негізгі мақсаты: Мектеп бағдарламасы бойынша оқулықта толық қамтылмаған тақырыптардың бірі - тарихи тұлға Бекет Мырзағұлұлының ғибратты ғұмыры, ол салған тарихи ескерткіштер болып саналатын мешіттерінің ғылыми негізге сүйеніп салыну үлгісі мен ағарту бағытындағы маңызын ашу.
Жұмысымның ғылыми жаңашылдығы мен өзекті мәселелері: Тарихи ақтаңдақ беттерінің бірі болып келген Бекет ата мұраларын зерттеуші ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып талдау арқылы тарихта алатын орнын зерделей отырып, кейінгі ұрпаққа насихаттау біздің еншімізде екеніне ықпал ету.
Жұмыстың практикалық маңызы: Тақырыптық тұрғыдан талданған деректерді өскелең ұрпақ сұранысын қанағаттандыру мақсатында таңдау курстары мен үйірме жұмыстарына көмекші құрал ретінде пайдалану.
Мақсатқа жету жолындағы алға қойылған міндеттер:
- Тұлғалар мәдени мұрасын зерттеген еңбектерді оқып, талдау;
- зерттеуші ғалымдарды анықтау, салыстыру жұмыстарын жүргізу;
- тарихи тұлғалар ескерткіштерінің тұрған жерін, орнын анықтау, салыну ерекшелігіне мән беру;
- келешек ұрпақ үшін маңыздылығын анықтау;
Жұмысымның тәжірибелік құндылығы: Жиналған материалдар негізінде ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың: "Бабаларын қалтқысыз қастерлей алған халық, балаларының болашағын да қапысыз қамдай алмақшы",- деген ұлағатты сөзін басшылыққа ала отырып, тарихи тұлғалардың өмірлік мұратын, мәдениетті дамытуға қосқан еңбегі мен үлгісінен өнеге алу, рухани - адамгершілік құндылықтарды бойыма сіңіре отырып, болашақта өз ортама насихаттау.
І. Кіріспе
Ескерткіш - кең мағынасында - елдің, халықтың мәдени мұрасының жалпылама атауы. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің жиынтығы мұражайлық, көрмелік маңызы бар заттар мен жылжымайтын ескерткіштерді (құрылыс, ғимарат, т. б.) қамтиды. Ортақ типологиялық белгілері бойынша ескерткіштерді негізгі 4 түрге бөледі: археологиялық, тарихи, сәулет өнері және монументтік(мүсін) өнері. Сондай - ақ, ескерткіштерге тарихи - танымдық немесе тарихи - көркем құндылығы бар жазбаларды да жатқызуға болады.
Қазір Қазақстанда 25 мыңға жуық тарихи ескерткіштер бар. Олардың бәрі мемлекеттің қорғауына алынған.
ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев "Мәдени мұра" бағдарламасын іске асыру жөніндегі мәжілісте: "... Адамзат тарихының күретамыры - мәдениет, ал мәдениеттің күретамыры - адамзаттың ақыл - ойы мен іс - әрекетін дүниеге әкелген материалдық құндылықтар болып табылады. Бұл бәрімізге белгілі ақиқат. Қай халықтың болмасын өзге жұртқа ұқсамайтын бөлек болмыс - бітімін даралап, өзіндік тағдырын айқындайтын басты белгі - мәдениеті. Мәдениет - ұлттың бет - бейнесі, рухани болмысы, жаны, ақыл - ойы, парасаты. Өркениетті ұлт, ең алдымен, тарихымен, мәдениетімен, ұлтын ұлықтаған ұлы тұлғаларымен, әлемдік мәдениеттің алтын қорына қосқан үлкенді - кішілі үлесімен мақтанады. Сөйтіп тек өзінің ұлттық төл мәдениеті арқылы ғана басқаға танылады ... Ең алдымен, білім беру саласын дамыту, халқымыздың тарихына қатысты мәдени мұрамызды сақтауды қамтамасыз ету, алыс - жақын шет жұрттағы жәдігерлеріміз бен мұрағаттарымызды іздестіріп, жинақтау керектігі міндеттелді ... Ал рухани - мәдени таным арқылы, тарихи сана негізінде патриоттық сезім, отаншылдық рух қалыптасатыны белгілі. Әсіресе бүгінгі жастарды отаншылдық рухта тәрбиелеу - мемлекеттік идеологияның темірқазығы болуы тиіс.
... Келешекте мектеп, орта арнаулы және жоғары оқу орындарының бағдарламаларын осы Мәдени мұра кітаптары негізінде қайта қарап, толықтыру мәселесі де ойластырылуы қажет."- деген болатын. [1]
ІІ. Негізгі бөлім
1. Бекет атаның ғибратты ғұмыры.
Қасиетті қазақ даласы талай ұлы ғұламаларды дүниеге алып келген.
"... Пендесінің тілегін екі етпеген,
Иман - Рухым, Пір Баба - Бекет деген.
Текті атам - Адай шал жерұйық деп,
Маңғыстауға ұрпағын жетелеген" Фариза Оңғарсынова
Бекет ата Мырзағұлұлы (1750 - 1813, Маңғыстау) қазіргі Атырау облысының Жылыой ауданы, Ақкиізтоғай ауылынан 30 шақырым қашықтықта, Жем бойындағы Ақмешіт деген жерде туған. Бекет ата - қол бастар көсем, елді ұйытар шешен, емші, көріпкел, әулие, ағартушы, рухани ұстаз, сәулетші ғана емес, физика, математика, астрономия заңдылықтарын жақсы білген ғұлама ретінде аты танылған.
Әкесі Мырзағұл дәулетті, барынша мырза, діни сауатты ел ақсақалы болған. Мырзағұл Жаналыұлынан 4 ұл (Алдаберген, Алдоңғар, Меңдіқұл,
Бекет) және 2 қыз бала (Әпуаш, Ақмаңдай) дүниеге келген. Анасы - Жәния.
Немересі бес жасқа келгенде атасы Жаналы алғаш өзі оқытып, кейін ауыл молдасына беріп сауатын ашады. Бала Бекет дәріске өте ынталы, зерек болған. Ауыл молдасынан дәріс алған 3 - 4 жылдың ішінде - ақ бала Бекеттің білім дәрежесі, түйсігі ұстазынан кем болмаған. 14 жасқа толған жасөспірім ата - анасынан оқуын медреседе жалғастыруға рұқсат сұрайды. Бекет бабамыз Шерғазы хан салдырған медресені ұлы замандастары - түрікмен халқының классик ақыны Мақтымқұлы Пырағи (Азади), қарақалпақ халқының сөз зергері Әжінияз Қосыбайұлы, өзбек ақыны Пахлаван Равнаки сияқты талантты тұлғалармен бірге оқып бітірген. Бұл білім ордасы халық арасында "Маскани Фозилон", басқаша айтқанда "Білімдарлар ордасы" деп аталған. Хорезмдегі "Шерғазы хан" медресесінде Бақырған қажыдан оқып, білім жинаған соң, өз өңіріне қайта келіп, бес мешіт салдырады. Бақырған қажыдан жеті жыл дәріс алып, медресені үздік аяқтап, елге оралады. Маңғыстау, Атырау, Үстірт, Арал аймағында мешіт - медреселер салып, халқын сауаттандыруға көп күш жұмсаған. Сөйтіп,"Тал бесіктен тар лақатқа дейін оқы",- деген деген имам Ағзам сөзін қабыл алған Бекет ата бүкіл өмірін оқумен және оқытумен өткізген.
Нағашысы тама Есет батыр Көкіұлы. Кіші жүз ханы Әбілқайырмен қимас дос болған. Орыс патшайымы Анна Иоанновнадан аты - жөні жазылған естелік қанжар мен хан тарапынан "тархан" деген құрметті атақ алған. Тоқсаннан асқан шағында Есет батыр он екі жасар жиені Бекетке:
Үстіңнен дүбір кетпесін,
Құлағыңнан сыбыр кетпесін.
Ақ пен қараны айырар,
Жауды кері қайырар,
Атың да айтып тұрғандай дүр боларсың.
Елге шуақ шашып нұр боларсың,
Үш жүзге танымал пір боларсың.
- деп бата берген екен.
2. 2. Бекет ата мешіттерінің ғылыми негізде салынуы және тәлім - тәрбиелік ордалар ретіндегі орны.
Бекет ата - жерасты ғимараттарын қашап жасаудың ежелгі дәстүрін дамытқан сәулетші әрі шебер. Бекет ата Хиуадағы "Шерғазы хан" медресесін бітірген соң, еліне келіп, ерекше дәстүр бастап,
Мұғалжардан, Жемнен, Бейнеуден, Тобықтыдан бала оқытатын жерасты мешіттерін, ал Байшағырдан намазхана салады. Шәкірттеріне діни білім берумен қатар, география, медицина, математика, физика, астрономия сияқты ғылым салаларын да үйреткен. Зерттеу мақалаларындағы деректерге қарағанда, атаның өзі бұл ғылым салаларының негіздерін терең меңгерген сияқты.
Бекет атаның барлық мешіттері үңгу арқылы тас жартастар қойнауына орналастырылған. Жердің астыңғы қабаттарындағы бізге мәлім емес энергия көздерінің адамға жақсы әсер ететінін сопылар ерте аңғарған. Сондықтан бала оқыту үшін жер асты, немесе жартастардан ойылған арнайы жайларды көбірек пайдаланған. Құрылысшылардың көзімен қарағанда қабырғасын тастан қалап жасаған ғимараттың, тасты ойып жасағаннан әлдеқайда оңай екен. Бірақ табиғат қуатын пайдалану үшін сопылар ауыр еңбектен қашпаған. Сондай мешіттерінің бірі Бозащы түбегін сауаттандырған "Тобықтының ойындағы Бекет Ата мешіті"Бұл мешіт Шетпе - Қызан жолынан Қаранар төбесінің тұсына жете (Шетпеден 80 шақырым) оңға бұрылса12 шақырым жерде орналасқан. Тобықты ойы Ақтау қаласынан Қаражамбас жолымен жүргенде 200, ал Шетпе арқылы жүргенде 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Шетпеден 90 шақырым жердегі Тобықты ойындағы мешіт бір әк шоқы бауырын ойып жасаған екі бөлмелі жай екен. Бір бөлменің төбесінен қалдырылған терезе тесігінің тұсынан опырылып құлаған ғимарат жартысына дейін көмілген. Егер мешітті жандандыру жұмыстары жүргізілетін болса, 700 метр жерде Еділ суын жеткізіп жатқан су құбыры мен электр желілері жүйесі өткен екен.
Бекет ата медреседегі оқуын бітірген соң, Атырау облысының Жылыой ауданындағы Ақмешіт елді мекеніне оралады. Болашақта осы өңір балаларын бір орталықтан оқыту мақсатын көздеп, ақбор төбенің батыс жағындағы баурайынан дөңгелек пішіндес екі бөлмелі мешіт салдыра бастайды. Бекет атаның ауылдасы Соқырша деген жігіт басшылық жасап, үш жаз бойы еңбектеніп, шамамен 1771 - 1774 жылдары аралығында салып бітірген. Ақмешіт Құлсары қаласынан солтүстік - шығыста 66 км қашықтықта, Жем өзенінің оңтүстік бетінде өзен жағасына таяу орналасқан.
Бекет атаның ескі Бейнеудегі мешіті - Бейнеу кентінің оңтүстігінде, 20 км жерде орналасқан Мешіт үйі негізінен төрт бөлмеден тұрады. Тастақ төбенің жақпар тастарын қашап, кеулеп тұрғызылған мешіттің ішкі құрылысы киіз үй пішіндіде, төбесі күмбез тәріздес.
Бекет атаның бастапқы қалпын сақтап қалған жерасты мешіті - Оңтүстік Үстірттің Маңғыстау ойысына тірелген тұмсығының үзіліп қалған Оғыланды шоқысына қашалған тарихи - сәулет ескерткіші. Алып ғимараттың есік ойығына таудың қалақ тастарымен шегенделіп өрілген жақтау қабырғамен бекітілуі және тереңге орналасуы жақсы сақталуына себепші болған. Үш - төрт қанат киіз үйдің көлеміндей үш бөлме. Әулиенің Оғландыдағы мешіті көптеген ғылыми негіздерге сүйеніп салынған деген пікір бар. Ғалымдардың Оғыланды мешітінің мына қасиеттерін айқындаған. Мешітте оқылған құран, дұға, аяттар, мұнда қанша адам отырсада, бәріне анық естілетіндей болуы үшін акустикалық жағы қарастырылған, жылдың қай мезгілінде де ауаның ылғалдылығы санитарлық - гигиеналық талаптардан аспайды, үңгіп салынған ғимаратта есігі мен түндігі ашық тұрсада қумажел (сквозняк) болмайды. Мешіт Мекке бағытымен салынған, ал есігі шығысқа бағытталған. Атаның емшілікпен айналысқанын мешіт бұлағындағы сүліктер дәлелдейді. Бекет ата осы сүліктер арқылы адамдарды емдеген. Сүлік бұл бұлақтан басқа суда өмір сүре алмай өліп қалады. Оның табиғаты тек осы бұлаққа лайықталған. Мешіттің төбесіне қарағанда, Темірқазық жұлдызы төбенің дәл үстінде тұрады. Мұны Бекет атаның обсерваториясы болған сияқты деуге болады. Оғыланды мешітінің маңында тау - тас арасында арқарлар бар. Адамдар жыландарға, аққуларға, арқарларға тимейді, атпайды, ауламайды.
Бесінші мешіті Арал теңізі жағасындағы Баялыда.
Ол салдырған бес мешіттің орналасу тәртібі ұлы бабаның геосаяси көрегендігінен хабар бергендей. Ол өліспей беріспейтін төрт стратегиялық нүктеге жұрт жаппай бас иетін төрт мешіт салдырған. Арттағы ұрпағына "Аруағым риза болсын десеңдер, құтханаларыма жау тұяғын жолатпаңдар!" деп өсиет қалдырған. Онысы "Мен бардағы Алла бұйыртқан атамекеннен айырылып қалмаңдар!" дегені секілді. Ол мешіттерінің бәрінде ежелгі керуен жолдарының ең түйінді бунақтарына, біреуін өзен жағасына, біреуін жол айырығына, екеуін ел шебіне салдырған. Мұнысы - бұдан былай өзің иемденіп отырған атақонымты ойдағыдай ұқсатып игере алсаң ғана ие бола алатыныңды меңзегені сияқты. Жаугершілікті қойып, малшылықпен қанағаттанбай, сауда жасап, егін салып, тас қашап, баспана тұрғызып, отырықшылыққа бейімделіп, білім қууға, ерлікке емес, еңбек пен құлшынуға өзі бас болып өнеге көрсеткен тәрізді.
3. Ұлысқа ұран атанған - Бекет атаның Маңғыстаудағы адай руының ұранына айналуы.
Табиғатқа саясаттан да көбірек әрі тікелей тәуелді көшпенді үрдіс рух ықпалын қашанда бірінші орынға қойды. Табиғи өзгерістердің өзіндік жүйесі мен заңдылығы барын ежелден аңғарды. Оны өз - өзінен емес, санадан тысқары әлдебір құдіреттің еркімен болып жатқан құбылыстар деп түсінді. Қауым сол өзгерістерден аман қалу үшін табиғатқа ықпал ете алатын құдіреттің тілін таба білуі керек деп санады. Бұл кез келгеннен емес, айрықша қасиетке ие болып жаралған аруақты адамдардың - абыздардың қолынан келеді деп есептеді. Ондай қасиеттерімен көзге түскен адамдардан халық билік иелерінен бетер айбынып, аса зор құрмет тұтты. Биге құлақ асса, сардарға бағынса, пірге табынды, Хан ауыссада, пір ауыспады. Сондықтан кейде билікші әулет саяси үстемдікпен қоса, рухани үстемдікті өз қолына алуға тырысты. Тәуке ханнан Абылайға дейін барлық ханға пір болған Сұпы Әжі (Мүсірәлі) дүние салғаннан кейін жалпықазақтық пір сайланған емес. Кие, аруақ туралы ғылым агиологияда жұрт алдында аруақ салыстыруды "таңғажайып сайыс" деп атайды. Әлемдік агиографиядажандадан гөрі жансызға тіл алдыру, әсіресе тау - тас пен өзен - суға әмір ету жоғары бағаланады. Бойындағы айрықша қасиетті тек күн көріс айырып, мал табуға жұмсайтындар, әрине, бақсылықтан әрі аса алмайды. Ал көптің басын айналдырып көзін байлауға, өзгелерден өктем түсугежұмсайтындар көзбояушы сиқыршылыққа ұрынары аян. Тек өзін кемелденген үстіне кемелдендіріп, адалдық пен әділеттің ала жібін аттамай, жалпы жұртты жақсылыққа бастай алатындар ғана пір атына лайық.
Көнекөз қариялардың айтуынша, Бекет ата алғаш Ұлысқа ұран атанғанда 22 - 23 шамсындағы жігіт екен. Бірде бейсенбінің түні, яғни қасиетті жұма күні таңда аян алып оянған Бекет таң намазын оқып болған соң, ел ағаларына түсіндегі аянды айтады."Ал, ағалар, түнде ғажап түс көрдім. Түсімде аян берілді. Оны айтпасаам екі дүниеде күнәһар болармын... Себебі бейбіт отырған ауылдастарым тектен - текке қырылғалы тұр. Анығырақ айтар болсам, енді екі ... жалғасы
Т. Аубакиров атындағы жалпы орта мектебі
Орындаған: Есжанов Жарылқасын Кенжебайұлы 10 сынып оқушысы
Жетекшісі: Тарих пәнінің мұғалімі Алибекова Тәрбие Қантұрғанқызы
Тақырыбы: "Бекет ата. Аңыз бен ақиқат"
Бағыты:
Қазақстан тарихи ескерткіштері және болашаққа саяхат
маршруттары
Секциясы: Қазақстан тарихы
Мазмұны
Тақырыбы: "Бекет ата. Аңыз бен ақиқат"
Орыс және ағылшын тілдерінде абстракты ( аннотация)
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Бекет атаның ғибратты ғұмыры
2. Бекет ата мешіттерінің ғылыми негізде салынуы және тәлім - тәрбиелік ордалар ретіндегі орны
3. Ұлысқа ұран атанған Бекет ата
4. Бекет ата туралы аңыздар
5. Бекет ата бейнесі әдебиет пен өнерде
6. Қазақ зиялылары Бекет ата туралы
7. Бекет атаның ұрпақтары
ІІІ. Қорытынды
Аңыз адам және киелі орындардың тарихи танымды қалыптастырудағы маңызы
Сілтемелер
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Презентация материалдары
Аннотация
Ғылыми жұмысымды жазудағы басты мақсатым - өзімнің болашақ таңдаған мамандығыма байланысты туды. Себебі актер және режиссер болу үшін тарих, әдебиет және өнер пәндерін терең меңгеру қажет екеніне ұстазым кеңес берді. Бүгінгі таңда Қазақстанның кино өнері даму жолына енді түсуде. Әсіресе халқымыздың өнегелі өмірімен үлгі тұтарлық тарихи тұлғалары туралы зерттеу еңбектерінің аздығына байланысты олар туралы деректі және көркем фильмдер балалар үшін жеткіліксіз, әрі Отандық телеарналар арқылы жүйелі түрде берілмейді. Актерлер өмір жолы туралы оқығанымда, мысалы "Шоқан" рөлін сомдау үшін оның өмірі, білім алуы, ғылымға бет бұруы, халқының қамқоршысына айналуы, әлемге танылуы арқылы қазақ халқын танытқанын оқып, терең талдау қажет екенін білдім. Қажет болған жағдайда сол тұлғаның жүріс - тұрысын да айнытпай сала білу қажет екенін ұқтым. Суретші тарихи шайқасты бейнелеу үшін де, сол тақырыпты оқып зерттеуі қажет екенін ұғындым.
Бұл зерттеу еңбегім арқылы Қазақстан тарихы пәнінде дерек мүлде аз қамтылған тарихи тұлға Бекет Мырзағұлұлының ағартушы - гуманист ретінде халықты білім мен ілімнен сусындатып рухани азық бергенін, батыр және шешен ретінде дау мен жау шапқанда еліне қорған болғанын, әулие және пір ретінде ұрпаққа ұран, жабыққанға дем болғанын, сәулетші ретінде мешіттерінің математика ғылыми негізінде салынғанын, мешіттің астрономия ғылымы негізінде обсерваториялық қызмет атқарғанын, физика ғылымы негізінде мешітінде акустикалық жағы қарастырылғанын, медицина ғылымы негізінде емші ретінде сүліктерді пайдаланғанын, санитарлық - гигиена талаптары сақталғанын, география және саясаттану негізінде ғимараттарының геосаяси нүктелерге және климаты қолайлы орындарға салынғанына көзімді жеткіздім.
Бекет атаның рухани қазынасына сусындаған ақындар, жыршылар, күйшілер, жазушылар шабытпен өз туындыларын өмірге әкелгенін ұғындым.
АННОТАЦИЯ
Главная цел научной работы связана с выбором моей профессии.
Для того чтобы стать актером или режисером, мой научный руководитель посоветовал мне углубить знания по искусству, литературе и истории. В настоящее время в Казахстане искусство кино начинает активно развиваться.
Особенно мало детских фильмов об выдающихся исторических деятелях, потому что нехватает материалов научных исследований и телевидение мало освещает этот аспект.
Читая роль Шокана я целиком прочувствовалазначимость мировоззрений этого человека, поняла что мне надо изучитьего жизнь, научные достижения, как он познакомил мир с жизнью и бытом казахского народа. Нужно до мельчайших подробностей изучить мысли, желания, его манеры и походку.
Работая над своей научной темой я поняла, что Бекет ата во время постройки мечетей применял свои знания и расчеты по математике, астрономии, физике, медицине, санитарной гигиене, географии, климатическом влиянии. Он строил свои мечети по строгим расчетам, вплоть до границ мечетей, с целью дальнейшего сохранения и защиты этих исторических обьектов и родного края.
Бекет ата был гуманистом и философом, своим потомкам он передал свое духовное наследие.
Изучив наследие Бекет ата музыканты, композиторы, писатели и акыны в своих творения просвещают этого великого человека.
ABSTRACT
Main safe scientific work is connected with choice of my professions.
To become the actor or режисером, my scientific leader has advised me to deepen the knowledges on art, literature and histories. At present in Kazakhstan art cinema begins actively to develop.
Particularly little baby films about prominent history figure since нехватает the material of the scientific studies and television little illuminates this aspect.
Reading role SHokana I wholly feelled deeply value of the worldoutlooks of this person, has understood that me it is necessary to study his(its) life, scientificachievements, as he has introduced the world with life and бытомkazakhfolk. It is Necessary before the most small details to study to thoughts, desires, his(its) manners and gait.
Working on its scientific subject I have understood that Beketата during building of the mosques used their own knowledges and calculations on mathematician, astronomies, physicist, medicine, sanitaryhygiene, geographies, climaticinfluence. He built their own mosques on strict calculation, up to borders of the mosques, for the reason the further conservation and protection these history обьектов and native edge.
Beketата was a humanist and philosopher, its descendant he has sent its spiritual heritage.
The Studied heritage Beketатаmusicians, composers, writers and акыны in their own creations enlighten this great person.
Пікір
Есжанов Жарылқасын Кенжебайұлы 1997 жылы 5 мамырда дүниеге келген. Т. Аубакиров атындағы жалпы орта мектебінің 10 "А" сыныбының үлгілі оқушысы.
Мектепішілік дәстүрлі түрде өткізіліп тұратын сайыстардың жеңімпазы.
Халықаралық "Кенгуру"интеллектуалдық байқауының сертификат иегері.
"Дүниежүзілік өркениет" тарихы пәні бойынша республикалық қашықтық олимпиадасынына қатысып, ауданда ең жақсы нәтиже көрсеткенін растайтын сертификат иегері.
Тарих пәні мұғалімі ретінде өзім дайындаған "Тарихи тұлғалар" авторлық жобамның негізінде оқушыларыма мектеп бағдарламасында әліде зерттеліп пән оқулықтарында қамтылмаған тақырыптарды, әсіресе тарихи тұлғалар туралы шығармашылық жұмыстарды тапсырма ретінде ұсынып отырамын.
Есжанов Жарылқасынның бұл зерттеу жұмысынан көп рухани білім алғанына көзім жетті. Болашақта алған білімін өмірде қолданып, талай адамдарға насихаттай алатынына сенемін.
Тарихи тұлғалар өмір жолы жас ұрпақтың рухани жан дүниелерін байытып, бәсекеге қабілетті жеке тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді.
Мектепішілік ғылыми жобалар байқауында І орынды иеленді.
Жетекшісі: Тарих пәні мұғалімі Алибекова Т Қ
Оңтүстік Қазақтан облысы, Мақтарал ауданы
Есжанов Жарылқасын Кенжебайұлы
10 "А"сынып оқушысы
Жетекшісі: Тарих пәнінің мұғалімі Алибекова Тәрбие
Тақырыбы: "Бекет ата. Аңыз бен ақиқат"
Жұмысымның негізгі мақсаты: Мектеп бағдарламасы бойынша оқулықта толық қамтылмаған тақырыптардың бірі - тарихи тұлға Бекет Мырзағұлұлының ғибратты ғұмыры, ол салған тарихи ескерткіштер болып саналатын мешіттерінің ғылыми негізге сүйеніп салыну үлгісі мен ағарту бағытындағы маңызын ашу.
Жұмысымның ғылыми жаңашылдығы мен өзекті мәселелері: Тарихи ақтаңдақ беттерінің бірі болып келген Бекет ата мұраларын зерттеуші ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып талдау арқылы тарихта алатын орнын зерделей отырып, кейінгі ұрпаққа насихаттау біздің еншімізде екеніне ықпал ету.
Жұмыстың практикалық маңызы: Тақырыптық тұрғыдан талданған деректерді өскелең ұрпақ сұранысын қанағаттандыру мақсатында таңдау курстары мен үйірме жұмыстарына көмекші құрал ретінде пайдалану.
Мақсатқа жету жолындағы алға қойылған міндеттер:
- Тұлғалар мәдени мұрасын зерттеген еңбектерді оқып, талдау;
- зерттеуші ғалымдарды анықтау, салыстыру жұмыстарын жүргізу;
- тарихи тұлғалар ескерткіштерінің тұрған жерін, орнын анықтау, салыну ерекшелігіне мән беру;
- келешек ұрпақ үшін маңыздылығын анықтау;
Жұмысымның тәжірибелік құндылығы: Жиналған материалдар негізінде ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың: "Бабаларын қалтқысыз қастерлей алған халық, балаларының болашағын да қапысыз қамдай алмақшы",- деген ұлағатты сөзін басшылыққа ала отырып, тарихи тұлғалардың өмірлік мұратын, мәдениетті дамытуға қосқан еңбегі мен үлгісінен өнеге алу, рухани - адамгершілік құндылықтарды бойыма сіңіре отырып, болашақта өз ортама насихаттау.
І. Кіріспе
Ескерткіш - кең мағынасында - елдің, халықтың мәдени мұрасының жалпылама атауы. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің жиынтығы мұражайлық, көрмелік маңызы бар заттар мен жылжымайтын ескерткіштерді (құрылыс, ғимарат, т. б.) қамтиды. Ортақ типологиялық белгілері бойынша ескерткіштерді негізгі 4 түрге бөледі: археологиялық, тарихи, сәулет өнері және монументтік(мүсін) өнері. Сондай - ақ, ескерткіштерге тарихи - танымдық немесе тарихи - көркем құндылығы бар жазбаларды да жатқызуға болады.
Қазір Қазақстанда 25 мыңға жуық тарихи ескерткіштер бар. Олардың бәрі мемлекеттің қорғауына алынған.
ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев "Мәдени мұра" бағдарламасын іске асыру жөніндегі мәжілісте: "... Адамзат тарихының күретамыры - мәдениет, ал мәдениеттің күретамыры - адамзаттың ақыл - ойы мен іс - әрекетін дүниеге әкелген материалдық құндылықтар болып табылады. Бұл бәрімізге белгілі ақиқат. Қай халықтың болмасын өзге жұртқа ұқсамайтын бөлек болмыс - бітімін даралап, өзіндік тағдырын айқындайтын басты белгі - мәдениеті. Мәдениет - ұлттың бет - бейнесі, рухани болмысы, жаны, ақыл - ойы, парасаты. Өркениетті ұлт, ең алдымен, тарихымен, мәдениетімен, ұлтын ұлықтаған ұлы тұлғаларымен, әлемдік мәдениеттің алтын қорына қосқан үлкенді - кішілі үлесімен мақтанады. Сөйтіп тек өзінің ұлттық төл мәдениеті арқылы ғана басқаға танылады ... Ең алдымен, білім беру саласын дамыту, халқымыздың тарихына қатысты мәдени мұрамызды сақтауды қамтамасыз ету, алыс - жақын шет жұрттағы жәдігерлеріміз бен мұрағаттарымызды іздестіріп, жинақтау керектігі міндеттелді ... Ал рухани - мәдени таным арқылы, тарихи сана негізінде патриоттық сезім, отаншылдық рух қалыптасатыны белгілі. Әсіресе бүгінгі жастарды отаншылдық рухта тәрбиелеу - мемлекеттік идеологияның темірқазығы болуы тиіс.
... Келешекте мектеп, орта арнаулы және жоғары оқу орындарының бағдарламаларын осы Мәдени мұра кітаптары негізінде қайта қарап, толықтыру мәселесі де ойластырылуы қажет."- деген болатын. [1]
ІІ. Негізгі бөлім
1. Бекет атаның ғибратты ғұмыры.
Қасиетті қазақ даласы талай ұлы ғұламаларды дүниеге алып келген.
"... Пендесінің тілегін екі етпеген,
Иман - Рухым, Пір Баба - Бекет деген.
Текті атам - Адай шал жерұйық деп,
Маңғыстауға ұрпағын жетелеген" Фариза Оңғарсынова
Бекет ата Мырзағұлұлы (1750 - 1813, Маңғыстау) қазіргі Атырау облысының Жылыой ауданы, Ақкиізтоғай ауылынан 30 шақырым қашықтықта, Жем бойындағы Ақмешіт деген жерде туған. Бекет ата - қол бастар көсем, елді ұйытар шешен, емші, көріпкел, әулие, ағартушы, рухани ұстаз, сәулетші ғана емес, физика, математика, астрономия заңдылықтарын жақсы білген ғұлама ретінде аты танылған.
Әкесі Мырзағұл дәулетті, барынша мырза, діни сауатты ел ақсақалы болған. Мырзағұл Жаналыұлынан 4 ұл (Алдаберген, Алдоңғар, Меңдіқұл,
Бекет) және 2 қыз бала (Әпуаш, Ақмаңдай) дүниеге келген. Анасы - Жәния.
Немересі бес жасқа келгенде атасы Жаналы алғаш өзі оқытып, кейін ауыл молдасына беріп сауатын ашады. Бала Бекет дәріске өте ынталы, зерек болған. Ауыл молдасынан дәріс алған 3 - 4 жылдың ішінде - ақ бала Бекеттің білім дәрежесі, түйсігі ұстазынан кем болмаған. 14 жасқа толған жасөспірім ата - анасынан оқуын медреседе жалғастыруға рұқсат сұрайды. Бекет бабамыз Шерғазы хан салдырған медресені ұлы замандастары - түрікмен халқының классик ақыны Мақтымқұлы Пырағи (Азади), қарақалпақ халқының сөз зергері Әжінияз Қосыбайұлы, өзбек ақыны Пахлаван Равнаки сияқты талантты тұлғалармен бірге оқып бітірген. Бұл білім ордасы халық арасында "Маскани Фозилон", басқаша айтқанда "Білімдарлар ордасы" деп аталған. Хорезмдегі "Шерғазы хан" медресесінде Бақырған қажыдан оқып, білім жинаған соң, өз өңіріне қайта келіп, бес мешіт салдырады. Бақырған қажыдан жеті жыл дәріс алып, медресені үздік аяқтап, елге оралады. Маңғыстау, Атырау, Үстірт, Арал аймағында мешіт - медреселер салып, халқын сауаттандыруға көп күш жұмсаған. Сөйтіп,"Тал бесіктен тар лақатқа дейін оқы",- деген деген имам Ағзам сөзін қабыл алған Бекет ата бүкіл өмірін оқумен және оқытумен өткізген.
Нағашысы тама Есет батыр Көкіұлы. Кіші жүз ханы Әбілқайырмен қимас дос болған. Орыс патшайымы Анна Иоанновнадан аты - жөні жазылған естелік қанжар мен хан тарапынан "тархан" деген құрметті атақ алған. Тоқсаннан асқан шағында Есет батыр он екі жасар жиені Бекетке:
Үстіңнен дүбір кетпесін,
Құлағыңнан сыбыр кетпесін.
Ақ пен қараны айырар,
Жауды кері қайырар,
Атың да айтып тұрғандай дүр боларсың.
Елге шуақ шашып нұр боларсың,
Үш жүзге танымал пір боларсың.
- деп бата берген екен.
2. 2. Бекет ата мешіттерінің ғылыми негізде салынуы және тәлім - тәрбиелік ордалар ретіндегі орны.
Бекет ата - жерасты ғимараттарын қашап жасаудың ежелгі дәстүрін дамытқан сәулетші әрі шебер. Бекет ата Хиуадағы "Шерғазы хан" медресесін бітірген соң, еліне келіп, ерекше дәстүр бастап,
Мұғалжардан, Жемнен, Бейнеуден, Тобықтыдан бала оқытатын жерасты мешіттерін, ал Байшағырдан намазхана салады. Шәкірттеріне діни білім берумен қатар, география, медицина, математика, физика, астрономия сияқты ғылым салаларын да үйреткен. Зерттеу мақалаларындағы деректерге қарағанда, атаның өзі бұл ғылым салаларының негіздерін терең меңгерген сияқты.
Бекет атаның барлық мешіттері үңгу арқылы тас жартастар қойнауына орналастырылған. Жердің астыңғы қабаттарындағы бізге мәлім емес энергия көздерінің адамға жақсы әсер ететінін сопылар ерте аңғарған. Сондықтан бала оқыту үшін жер асты, немесе жартастардан ойылған арнайы жайларды көбірек пайдаланған. Құрылысшылардың көзімен қарағанда қабырғасын тастан қалап жасаған ғимараттың, тасты ойып жасағаннан әлдеқайда оңай екен. Бірақ табиғат қуатын пайдалану үшін сопылар ауыр еңбектен қашпаған. Сондай мешіттерінің бірі Бозащы түбегін сауаттандырған "Тобықтының ойындағы Бекет Ата мешіті"Бұл мешіт Шетпе - Қызан жолынан Қаранар төбесінің тұсына жете (Шетпеден 80 шақырым) оңға бұрылса12 шақырым жерде орналасқан. Тобықты ойы Ақтау қаласынан Қаражамбас жолымен жүргенде 200, ал Шетпе арқылы жүргенде 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Шетпеден 90 шақырым жердегі Тобықты ойындағы мешіт бір әк шоқы бауырын ойып жасаған екі бөлмелі жай екен. Бір бөлменің төбесінен қалдырылған терезе тесігінің тұсынан опырылып құлаған ғимарат жартысына дейін көмілген. Егер мешітті жандандыру жұмыстары жүргізілетін болса, 700 метр жерде Еділ суын жеткізіп жатқан су құбыры мен электр желілері жүйесі өткен екен.
Бекет ата медреседегі оқуын бітірген соң, Атырау облысының Жылыой ауданындағы Ақмешіт елді мекеніне оралады. Болашақта осы өңір балаларын бір орталықтан оқыту мақсатын көздеп, ақбор төбенің батыс жағындағы баурайынан дөңгелек пішіндес екі бөлмелі мешіт салдыра бастайды. Бекет атаның ауылдасы Соқырша деген жігіт басшылық жасап, үш жаз бойы еңбектеніп, шамамен 1771 - 1774 жылдары аралығында салып бітірген. Ақмешіт Құлсары қаласынан солтүстік - шығыста 66 км қашықтықта, Жем өзенінің оңтүстік бетінде өзен жағасына таяу орналасқан.
Бекет атаның ескі Бейнеудегі мешіті - Бейнеу кентінің оңтүстігінде, 20 км жерде орналасқан Мешіт үйі негізінен төрт бөлмеден тұрады. Тастақ төбенің жақпар тастарын қашап, кеулеп тұрғызылған мешіттің ішкі құрылысы киіз үй пішіндіде, төбесі күмбез тәріздес.
Бекет атаның бастапқы қалпын сақтап қалған жерасты мешіті - Оңтүстік Үстірттің Маңғыстау ойысына тірелген тұмсығының үзіліп қалған Оғыланды шоқысына қашалған тарихи - сәулет ескерткіші. Алып ғимараттың есік ойығына таудың қалақ тастарымен шегенделіп өрілген жақтау қабырғамен бекітілуі және тереңге орналасуы жақсы сақталуына себепші болған. Үш - төрт қанат киіз үйдің көлеміндей үш бөлме. Әулиенің Оғландыдағы мешіті көптеген ғылыми негіздерге сүйеніп салынған деген пікір бар. Ғалымдардың Оғыланды мешітінің мына қасиеттерін айқындаған. Мешітте оқылған құран, дұға, аяттар, мұнда қанша адам отырсада, бәріне анық естілетіндей болуы үшін акустикалық жағы қарастырылған, жылдың қай мезгілінде де ауаның ылғалдылығы санитарлық - гигиеналық талаптардан аспайды, үңгіп салынған ғимаратта есігі мен түндігі ашық тұрсада қумажел (сквозняк) болмайды. Мешіт Мекке бағытымен салынған, ал есігі шығысқа бағытталған. Атаның емшілікпен айналысқанын мешіт бұлағындағы сүліктер дәлелдейді. Бекет ата осы сүліктер арқылы адамдарды емдеген. Сүлік бұл бұлақтан басқа суда өмір сүре алмай өліп қалады. Оның табиғаты тек осы бұлаққа лайықталған. Мешіттің төбесіне қарағанда, Темірқазық жұлдызы төбенің дәл үстінде тұрады. Мұны Бекет атаның обсерваториясы болған сияқты деуге болады. Оғыланды мешітінің маңында тау - тас арасында арқарлар бар. Адамдар жыландарға, аққуларға, арқарларға тимейді, атпайды, ауламайды.
Бесінші мешіті Арал теңізі жағасындағы Баялыда.
Ол салдырған бес мешіттің орналасу тәртібі ұлы бабаның геосаяси көрегендігінен хабар бергендей. Ол өліспей беріспейтін төрт стратегиялық нүктеге жұрт жаппай бас иетін төрт мешіт салдырған. Арттағы ұрпағына "Аруағым риза болсын десеңдер, құтханаларыма жау тұяғын жолатпаңдар!" деп өсиет қалдырған. Онысы "Мен бардағы Алла бұйыртқан атамекеннен айырылып қалмаңдар!" дегені секілді. Ол мешіттерінің бәрінде ежелгі керуен жолдарының ең түйінді бунақтарына, біреуін өзен жағасына, біреуін жол айырығына, екеуін ел шебіне салдырған. Мұнысы - бұдан былай өзің иемденіп отырған атақонымты ойдағыдай ұқсатып игере алсаң ғана ие бола алатыныңды меңзегені сияқты. Жаугершілікті қойып, малшылықпен қанағаттанбай, сауда жасап, егін салып, тас қашап, баспана тұрғызып, отырықшылыққа бейімделіп, білім қууға, ерлікке емес, еңбек пен құлшынуға өзі бас болып өнеге көрсеткен тәрізді.
3. Ұлысқа ұран атанған - Бекет атаның Маңғыстаудағы адай руының ұранына айналуы.
Табиғатқа саясаттан да көбірек әрі тікелей тәуелді көшпенді үрдіс рух ықпалын қашанда бірінші орынға қойды. Табиғи өзгерістердің өзіндік жүйесі мен заңдылығы барын ежелден аңғарды. Оны өз - өзінен емес, санадан тысқары әлдебір құдіреттің еркімен болып жатқан құбылыстар деп түсінді. Қауым сол өзгерістерден аман қалу үшін табиғатқа ықпал ете алатын құдіреттің тілін таба білуі керек деп санады. Бұл кез келгеннен емес, айрықша қасиетке ие болып жаралған аруақты адамдардың - абыздардың қолынан келеді деп есептеді. Ондай қасиеттерімен көзге түскен адамдардан халық билік иелерінен бетер айбынып, аса зор құрмет тұтты. Биге құлақ асса, сардарға бағынса, пірге табынды, Хан ауыссада, пір ауыспады. Сондықтан кейде билікші әулет саяси үстемдікпен қоса, рухани үстемдікті өз қолына алуға тырысты. Тәуке ханнан Абылайға дейін барлық ханға пір болған Сұпы Әжі (Мүсірәлі) дүние салғаннан кейін жалпықазақтық пір сайланған емес. Кие, аруақ туралы ғылым агиологияда жұрт алдында аруақ салыстыруды "таңғажайып сайыс" деп атайды. Әлемдік агиографиядажандадан гөрі жансызға тіл алдыру, әсіресе тау - тас пен өзен - суға әмір ету жоғары бағаланады. Бойындағы айрықша қасиетті тек күн көріс айырып, мал табуға жұмсайтындар, әрине, бақсылықтан әрі аса алмайды. Ал көптің басын айналдырып көзін байлауға, өзгелерден өктем түсугежұмсайтындар көзбояушы сиқыршылыққа ұрынары аян. Тек өзін кемелденген үстіне кемелдендіріп, адалдық пен әділеттің ала жібін аттамай, жалпы жұртты жақсылыққа бастай алатындар ғана пір атына лайық.
Көнекөз қариялардың айтуынша, Бекет ата алғаш Ұлысқа ұран атанғанда 22 - 23 шамсындағы жігіт екен. Бірде бейсенбінің түні, яғни қасиетті жұма күні таңда аян алып оянған Бекет таң намазын оқып болған соң, ел ағаларына түсіндегі аянды айтады."Ал, ағалар, түнде ғажап түс көрдім. Түсімде аян берілді. Оны айтпасаам екі дүниеде күнәһар болармын... Себебі бейбіт отырған ауылдастарым тектен - текке қырылғалы тұр. Анығырақ айтар болсам, енді екі ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz