Құқықбұзушылықтың түсінігі және белгілері, оның әлеуметтік және құқықтық негізі

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

1 Құқықбұзушылықтың түсінігі және белгілері, оның әлеуметтік және

құқықтық негізі

Құқықбұзушылық - бұл қоғамға қауіпті, құқыққа қарсы, кінәлі адамның әрекеті, жеке адамға, меншікке, мемлекетке және қоғамға тұтасымен зиян келтіруші және заңды жауапкершілік шарасын қолдануға әкелуші.

Құқықбұзушылықтың әлеуметтік және заңдылық негізін бөліп көрсету көзделген. Құқықбұзушылықтың әлеуметтік қасиеті олардың тікелей өмірге, ғана емес меншікке басқару тәртібіне не сондай зиянды қауіп-қатерді басқару тәртібіне де әкелуі мүмкін. Құқықбұзушылық әсіресе қылмыс кең жойылып қоғамдағы моральге ықпал етеді. Жайыла бастаған қылмыс тұрғындардың көпшілігін қорқытып, душар болушылық атмосферасын туғызады, жасаушылық және құқыққа сай тәртіптің пайдасыздығын және ақылға қонбайтындығын көрсетіп толығымен азаматтардың әлеуметтік-құқықтық белсенділігіне кері әсерін тигізеді.

Құқықбұзушылықтың құқықтық негізі (мәні) оның формальді-заңдылық белгілерінде, қоғамға қауіптілігінде, құқыққа қарсылығында, жазаланатындығында және кінәлілігінде.

Ең алдымен, зиян келтіреді не сондай зиянның болуына жағдай жасайды.

Құқыққа қарсылық - құқықбұзушылықтың келесі белгісі болып табылады. Егер қоғамдық қауіптілік (зияндылық) құқықбұзушылық ішкі белгісі болса, онда құқыққа қарсылық оның сыртқы жағы, құқықтың қарсылық сипатын көрсетеді. Мұндай қасиет, сонда сол не басқа адамдардың қылықтары соған сай заңды актілерде нақтылы құқықбұзушылық құрамда бекітілсе ғана құқыққа қарсылық ретінде қаралады.

Құқықбұзушылық - бұл тәртіп, оның бейнесі емес. Құқықбұзушылық қандай болмасын тәртіп ретінде, әрекеттілік пен әрекетсіздіктен көрінеді. Ойлар пікірлер қандай болмасын, олар сандырақтар не қатерлі болғанмен, әзірше материалдық нысанда көрінбесе (құқықбұзуда) жазаға тартылмайды.

Құқықбұзушылық - бұл кінәлі әрекеттер. Жалпы тәртіп бойынша, адамның әрекетінде кінәлілік жоқ болса, ол адамды құқықбұзушылыққа жатқызуға болмайды, тіпті сырттай ол ағым тәртіпке қарсы болса да.

Құқықбұзушылықтың құрылысы - бұл міндетті объективтік және субъективтік белгілердің жиынтығы, берілген әрекетті жеткілікті түрде құқықбұзушылық ретінде мойындау үшін.

Құқықбұзушылық тек сондай әрекеттер болады (егер олар құқыққа қарсы және қоғамға қауіпті және кінәлі) болса, өзінде төрт міндетті элементтер болуы қажет: объект, объективтік жағы, субъект, субъективтік жағы.

Құқықбұзушылық объектісі - бұл сол қоғамдық қатынастар құқықпен реттелетін және қорғалатын, оған құқықбұзумен шын мәніндегі не мүмкін болатын зиян келтірілген; бұл сол игілік, қоғамның және жеке адамның бағалылығы (өмір, денсаулық, адамдардың материалдық игілігі) соған құқықбұзушы зиян келтіреді. Бір сөзбен, бұл дүниені қоршаған құбылыс, соған, құқыққа қарсы әрекетке бағытталған. Мысалы, әкімшілік құқықбұзушылықтың объектісіне мемлекеттік не қоғамдық тәртіп, азаматтардың құқығы мен бостандығы белгіленген тәртіп жатады; тәртіптік қылықтардағы объектіге мемлекеттік және қызмет тәртібі жатады.

Құқық бұзудың объективтік жағы - бұл құқық бұзудың сыртқы сипаттамасы; бұл құқыққа қарсы тәртіптің міндетті элементтерінің жиынтығы (әрекет не әрекетсіздік нысанындағы қимылдар, қоғамға қауіпті салдарлар, әрекет пен салдардың арасындағы себепті байланыстар (уақыты, орны, құралы, әдісі, құқық бұзуды жасаған кездегі жағдай) .

Құқық бұзудың объективтік жағы - бұл құқыққа қарсы қимылдың сыртқы, көрінісі, әрекетте не әрекетсіздікте көрінеді, яғни белсенді не адамның енжарлық тәртібі. Әрекет - заңды маңызы бар қимылдың көбірек тараған нысаны. Мұндай кез заңмен тыйым салынған қимылға жатады (сауда тәртібін бұзу, бұзақылық, күш көрсету, т. б. ) . Әрекетсіздікке - заңмен белгіленген кездердегі құқықбұзу мойындалады. Зиян, әрекетпен келтірілген - бұл игіліксіз салдар, құқықбұзудың нәтижесінде болады: жекеше сипатта (өлтіру, денсаулық зиян келтіру) ; ұйымдасқан сипатта (өз құқығын орындаудағы мүмкіндік бермеу, мекеменің жөнді жұмысын бұзу) . Себепті байланыс, құқық бұзудың объективтік жағының қажетті элементі, зиянды әрекет пен болған нәтиженің арасындағы объективті байланыс ретінде көрінеді, онда құқыққа қарсы әрекет уақыты бойынша нәтиженің алдында болады және еріксіз сол нәтижені туғызушының басты және тікелей себебі болып табылады.

Құқықбұзу құрамының келесі элементіне құқықбұзудың субъектісі жатады - құқықтыққабылеттілік және делик-тоқабілеттілігі бар адам құқыққа қарсы әрекет жасаса - құқықбұзушы. Ағымдағы заңдарға байланысты құқықбұзушы-лықтың субъектісіне адам және заңды тұлға жатады.

Адамның деликтоқабілеттілігі субъектінің психологиялық және оның жасының ерекшелігіне байланысты қалыптасады. Әкімшілік деликтоқабілеттілігі, оның құқық бұзуда 16 жасқа толған кезінде келеді. Бұл жас жауапкершілікке тарту үшін қылмыс құқығында белгіленген, бірақ кейбір қылмыстар үшін жауапкершілік 14 жастан басталады (кісі өлтіру, қасақана орта және ауыр деңгейдегі денсаулығына зиян келтіру, адамды ұрлау, зорлау, сексуальді сипаттағы зорлық жасау әрекеттері, ұрлық, тонау, күшпен тартып алу, қорқытып алу, құқыққа қарсы көлік құралдарын ұрлау мақсатынсыз алып қоюы, қасақана мүлікті құрту не бүлдіру, аманатқа алу, терроризм және терроризм туралы өтірік хабар беру, ауыр жағдайдағы бұзақылық жасау, тағылық) . Кәмілетке толмағандардың ерекше жағдайларына (14-18 жасқа) дейін жекеленген жаза түрлері қолданылмайды, бірақ көптеген негізгі нормалар, жауапкершілік туралы, оларға толығымен таралады. Жасқа байланысты, негізгі жағдайының біріне адамның есінің түзулігі өз-өзіне жауап беріп, өзін-өзі құқық бұзу кезінде басқару қабілеттілігі. Сондықтан құқықбұ-зушылықтың субъектілеріне психикалық жағынан ауыру адамдар жатпайды.

Отандық азаматтың және әкімшілік құқықтарда адам мен қатар деликттің субъектісі ретінде заңды тұлғаларда болуы мүмкін. Ресейдің қылмыстық құқығында заңды тұлғалардың жауапкершілігі көрсетілмеген.

Құқықбұзудың субъективтік жағы - адамның жасалған құқықбұзуға психикалық қатынасы мен оның нысанынан көрінеді (қасақаналық не абайсыздық) және себебі мен мақсаттарының ерекшеліктеріне қарай.

Кінә жеке адамның бағалылық бағдарламасының деңгейін көрсетеді тездетілуі және оның бағыты құқықбұзушының сол (мүмкін болатын) қоғамға қауіпті әрекеттерінің нәтижесіне қатысты сипатталады. Жалпы тәртіп бойынша кінә қасақаналық пиғыл (тікелей және жанама) нысанда және абайсыздық (өз-өзіне сенгендік және салақтық) .

Тікелей пиғыл - сол кезде болады, адам өзінің құқыққа қарсы әрекетін түсініп алдын-ала мүмкіндігіне сеніп қоғамға қауіпті нәтиженің болуын тілейді. Жанама пиғыл - адам өзінің әрекеттеріндегі барлық құқыққа қарсылыққа және қоғамға қауіптілігін түсіне тұра сондай нәтиженің болуына жол береді не оған қалай болса солай қарайды.

Салақтық сол уақытта болады, егер адам өзінің әрекетіндегі құқыққа қарсылық туралы ойламаса және оның қоғамға қауіптілік нәтижесінің болатынын алдын-ала болжамағандығы, дегенмен де адам ондайды болжауға міндетті еді. Өз-өзіне сенімділік - (қылмыс кодексінде - жеңілтектік) адам өзінің құқыққа қарсы әрекетін түсінеді, оның зиянын және қауіпті нәтижесін алдын-ала сезе отырып жеңілтектікпен ондайды болғызбауға сенеді (мысалы, тайғақ жолда жүргізушінің жылдамдықты өсіруі, тура сондай зиян атылатын мылтықпен айналысқанда болады) .

Кінә мен оның дәлелі және мақсаты тікелей байланыста болады. Көптеген салалық институттарды оларды белгілеу және бағалау сондай міндеттілік.

Құқықбұзудың ең көп жайылған жіктелуіне, олардың ауырлығына қарай бөлінуі жатады, яғни олардың қоғамдық қауіптілік деңгейіне байланыстылығы. Осы жіктелуіне байланысты барлық құқықбұзушылықтар мынаған бөлінеді: қылықтар және қылмыстар.

Қылмыс - бұл қоғамға көбірек қауіпті әрекеттер, тікелей қылмыс заңмен белгіленген не нақтырақ атасақ қоғамға жасалған қауіпті, кінәлі әрекеттер. Қылмыстың кодексіпен тыйым салынған (б. 1 бап 14 РФ ҚК) .

РФ Қылмыстық кодексінде жасалған әрекеттің және кінәнің нысанына қарай қылмыс төрт категорияға бөлінеді;

ауыр емес қылмыс - қасақаналық және абайсыздық әрекеттер, бостандықтан екі жылға дейін жер аударумен жазаланады;
орташа ауырлықтағы қылмыс - қасақаналық әрекеттер бес жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы белгіленген және абайсыздық әрекеттер, жазалау мерзімі екі жылдан артық емес.
ауыр қылмыстар - қасақана әрекеттер мерзімі он жылға дейін;
аса ауыр қылмыстар - қасақана әрекеттер, жазалау мерзімі он жылдан артық не одан да жоғары жазалар белгіленген.

Қылықтар төтенше әр түрлі және олар жасалған қоғамдық қатынастар аясына тәуелді, конституциялық және азаматтық-құқықтық бұзақылық, тәртіпсіздік салықтық, кедендік, экологиялық және басқа құқықбұзушылықтар туралы айтуға болады.

Конституциялық деликт - көпшілік биліктің, органдардың құқыққа қарсы, кінәлі әрекеті (әрекет не әрекетсіздік), не лауазымды адамның сондай органның қоғамдық қатынастарға зиян жасайды не көпшілік билікті іске асыру аясында да сондай жағдайлар туғызады, ол үшін РФ конституциялық құқығында алдын-ала құқықтық жауапкершілік белгіленген.

Әкімшілік құқықбұзу - бұл құқыққа қарсы кінәлі адамның не зиянды тұлғаның әрекеті, ол үшін РФ Әкімшілік кодексмен жауапкершілік белгіленген. Егер құқықбұзу өзінің сипатына қарай қылмыстық жауапкершілікке жатпаса, әкімшілік жауапкершілік сол уақытта болады.

Әкімшілік құқықбұзу заңдары тұрғындардың еңбегін және денсаулығын меншігін, қоршаған ортасын, өнеркәсіп саласындағы, жол шаруашылығындағы көлік және байланыс, тұрғын үй коммуналдық шаруашылықтағы және қолайлы орналасуда құқықбұзушылықпен күресуге бағытталған.

Тәртіпсіздік қылмыстар - бұл әрекетте, қызметтегі тәртіптік қатынастарды бұзушылар; бұл еңбек, оқыту, қызмет ету, әскери тәртіпті бұзушылар.

Еңбек тәртібі, мынадай түсініктермен тығыз байланысты: психикалық және өндірістік тәртіптер. Егер оны қамтамасыз етуге жауапкершілікті жұмыс беруші алса, жұмыста еңбек тәртібін бұзғаны үшін жауап береді, ол жұмыскердің қажетті тәртібі ретінде және еңбек туралы алдын-ала белгіленген заңдардағы, еңбек келсімдерінің жағдайларына және оған негізделген жұмыс берушінің нұсқаларына сай келуі көзделген. Мемлекеттік қызмет аясында - бұл қызметтік не орындалушы тәртіптер.

РФ еңбек кодексі тек тәртіптік қылықтардың кейбіреулерін ғана бекітеді (тәртіптік жазалау алған жұмысшылардың сол уақыт ішінде себепсіз, бірнеше рет өзінің міндетін орындамаса, жұмыстан қалып қойса, жұмысқа арақ ішіп не нашаның әсерінен мас болып келсе, еңбек міндеттілігін атқару кезінде өзіне белгілі заңмен тыйым салынған құпияны жария ету; жұмыс істеп жүрген жерінде біреудің затын ұрлау, ысырап жасау, қасақаналықпен оны жойып жіберу не бүлдіру; тәрбие функциясын орындаушының аморальдік қалықтар жасауы; жұмысшы мен еңбекті қорғау тәртібінің талаптарын бұзғанының нәтижесінде қиын жағдайлардың туындауы не біле тұра сондай қиындықты жасауы) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.