Құқықтық сананың функциялары

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Құқықтық сана – қоғамдық және жекелеген сезімдердің бір бөлігі олардың объектісіне заңдар тұтасымен, жекеленген актілер мен нормалар, құқық, жеке адамның бостандығы мен міндеттері және құқықтық қатынастарға қатынасушылар, құқықты қолдау актілері құқыққа сай және қарсы тәртіптер құқықтық тәртіп және заңдылық жатады.
Құқықтық сана – құқықтық сезімнің, эмоцияның, көзқарастың, бағалаудың, белгінің, ойлаудың және басқа көріністердің жүйесі, әрекеттегі құқыққа заңды түсініктер мен категорияларға заңды тәжірибеге, құқыққа, бостандыққа, міндеттілікке және басқадай керек құбылыстар көрсетілетін құқықтық қатынастар.
Құқықтық сананың функцияларына мыналарды жатқызу-ға болады: саналық, реттеушілік, құқықтық үлгілеу функ-циясы, бағалау, құқықтық тәрбиелеу функциясы, прогностық функция.
Құқықтық сананың бағалау функциясы – қандай болмасын әлеуметтік-құқықтық құбылыстардың бір-біріне ұқсастығын өзінің міндетті жеке ойлары туралы не осы құбылыстардың әлеуметтік пайдалылығын (бағалылығын) көрсетеді.
Құқықтық сананың танымдық функциясы құқықтық білімді алудағы жүйелілікті көрсетеді. Қоғамның даму деңгейіне сай болу және адамның сол білімді меңгеріп тәжірибеде қолдануға қабілеттілік әрекеттері.
Құқықтық сананың реттеуші функциясы оның белгілі ережеге бағынған нәтижесімен өзінің субъектілерінің тәртібіне ықпал етуі (құқықтық сананы алып жүрушілерге).
Құқықтық сана екі үлкен құқықтық идеология мен құқықтық психологиядан тұрады.
Құқықтық идеология – көзқарастар мен ойлардың жүйесі, онда теориялық нысанда қоғам өмірінің құқықтық құбылыстарын көрсетеді. Оны мынадан көруге болады: ғылыми идеялардан (мысалы, адал мемлекеттік құрылым туралы идея, құқықтық мемлекеттің құрылуын талап етеді); ережелермен, ілімдермен, теориялармен қоғамда қалыптасады және мемлекетке және оның органдарына құқықтық шығармашылық және құқықты қолдау әрекеттерінде оларды тиімді пайдалану жүктеледі.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Т.А.Ағдарбеков, З.Т.Ағдарбекова, М.С.Данишбаева. Мемлекет және құқық теориясы. Түркістан: 2012 ж. - 208 б.
2. Т.А.Ағдарбеков. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: 2003 ж. - 328 б.
3. Д. А.Булгакова. Мемлекет жəне құқық теориясы. Алматы: 2006 ж. - 106 б.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

1 Құқықтық сана және құқықтық мәдениет
Құқықтық сана - қоғамдық және жекелеген сезімдердің бір бөлігі олардың объектісіне заңдар тұтасымен, жекеленген актілер мен нормалар, құқық, жеке адамның бостандығы мен міндеттері және құқықтық қатынастарға қатынасушылар, құқықты қолдау актілері құқыққа сай және қарсы тәртіптер құқықтық тәртіп және заңдылық жатады.
Құқықтық сана - құқықтық сезімнің, эмоцияның, көзқарастың, бағалаудың, белгінің, ойлаудың және басқа көріністердің жүйесі, әрекеттегі құқыққа заңды түсініктер мен категорияларға заңды тәжірибеге, құқыққа, бостандыққа, міндеттілікке және басқадай керек құбылыстар көрсетілетін құқықтық қатынастар.
Құқықтық сананың функцияларына мыналарды жатқызу-ға болады: саналық, реттеушілік, құқықтық үлгілеу функ-циясы, бағалау, құқықтық тәрбиелеу функциясы, прогностық функция.
Құқықтық сананың бағалау функциясы - қандай болмасын әлеуметтік-құқықтық құбылыстардың бір-біріне ұқсастығын өзінің міндетті жеке ойлары туралы не осы құбылыстардың әлеуметтік пайдалылығын (бағалылығын) көрсетеді.
Құқықтық сананың танымдық функциясы құқықтық білімді алудағы жүйелілікті көрсетеді. Қоғамның даму деңгейіне сай болу және адамның сол білімді меңгеріп тәжірибеде қолдануға қабілеттілік әрекеттері.
Құқықтық сананың реттеуші функциясы оның белгілі ережеге бағынған нәтижесімен өзінің субъектілерінің тәртібіне ықпал етуі (құқықтық сананы алып жүрушілерге).
Құқықтық сана екі үлкен құқықтық идеология мен құқықтық психологиядан тұрады.
Құқықтық идеология - көзқарастар мен ойлардың жүйесі, онда теориялық нысанда қоғам өмірінің құқықтық құбылыстарын көрсетеді. Оны мынадан көруге болады: ғылыми идеялардан (мысалы, адал мемлекеттік құрылым туралы идея, құқықтық мемлекеттің құрылуын талап етеді); ережелермен, ілімдермен, теориялармен қоғамда қалыптасады және мемлекетке және оның органдарына құқықтық шығармашылық және құқықты қолдау әрекеттерінде оларды тиімді пайдалану жүктеледі.
Құқықтық психология - бұл сезім, үйреншіктік, көңіл-күй, дәстүр, қоғамда әрекет етуші әр түрлі әлеуметтік топтардың, жекеленген адамдардың құқыққа, құқықтық мекемелердің жүйесіне қатынасы көрсетіледі. Құқықтық психология төтенше күрделі және көптеген, әр түрлі көріністермен толтырылған адам баласы өмірінің көріністерін сипаттаушы.
Ол психологиялық және құқықтық құбылыстардың жиынтығынан құралады. Оған жататындар: құқықтық қажеттілік, құқықтық белгі, құқықтық менталитеті, құқықтық мотив, бағалылық-құқықтық бағдар, құқықтық көңіл күй, құқықтық сезім, құқықтық эмоциялар, құқықтық тәжірибе, құқықтық үйреншіктік, құқықтық бірлік, т.б.
Адамдардың құқыққа және оның белгілеуіне қатынасын тереңдік көзқарасы жағынан және құқықтық білімінің және уайымдаудың бағытына байланысты, құқықтық психо-логияның деңгейі деп аталады.
Құқықтық психологияның дамуының жоғарғы деңгейі (қоғам, әлеуметтік топтар, қаланың тұрғындары, мекеменің-ұжымы) - бұл шын мәніндегі, жүйеленген тұрақты, құқықтық шындықтың деңгейі және теориялық-тәжірибелік көрінісі, әлеуметтік психологиялық құбылыстардың, ондағы нағыз дамыған құқықтық топтар психологиясы туралы құқықтық ойларға максималды сай келуі, жалғасы ретінде, құқыққа сай тәртібімен лауазымды адамдардың, азаматтардың барлық топтардың, ұжымдардың мүшелері.
Құқықтық психологияның дамуындағы төменгі деңгейіне, көбірек оның жоғарғы тығыз құқықпен сай келмеуі, криминогенді әлеуметтік-психологиялық алғышарт-тардың болуы, көбірек кең көлемде және тереңірек көріне бастаған құқыққа қарсы қоғам мүшелерінің тәртібі.
Құқықтық сананы әр түрлі негіздерге сай жүйелеуге болады.
1. Жалпылық деңгейіне қарай көпшілік (ұлттың құқықтық санасы, халықтың), топтық (әлеуметтік топтардың құқықтық санасы, формалды және формалды емес ұжымдардың) және жекеленген (жекеленген адамдардың құқықтық санасы, сезім және жекелеген адамдардың құқық туралы ойлары).
2. Мазмұнына қарай құқықтық сана бөлінеді: күнделікті (күнделік жағдайларда адамдардың құқық туралы, отбасында, жұмыста, қоғамдық және басқа өмір аясындағы атүсті ойлары), кәсіби (арнайыланған құқықтық білімдерге негізделген, кәсіби заңгерлердің жұмысында пайдаланы-латын) және ғылыми (кең және терең құқықтық қорыту және құқықтық құбылысқа қатынас).
3. Басқару қарқындылығын көрсетумен, белсенді құқықтық сана деңгейі (мақсатты бағытталған, субъектінің белсенділік әрекеті, құқық нормаларының талаптарын сақтауға не сақтамауға бағытталған), құқықтық сананың дағдылы деңгейі (құқыққа, құқықтық құбылысқа қатысты сондай қатынастар, онда күнделікті субъектілердің әрекеттеріндегі жағдайлар. Ол құқық нормасын бұзғанда не бұзбағанда көрінеді (үйренген құқыққа сай тәртіп және үйреншікті құқыққа қарсы тәртіп; ситуативті құқыққа сай және ситуативті құқыққа қарсы тәртіп) және құқықтық сананың енжарлық (пассивный) деңгейі (субъектінің сол не басқа субъективтік құқықтың бөлігін не заңды міндетті орындаудан саналы түрде қалатын сипаты (конформистік құқыққа сайлық және конформистік құқыққа қарсы тәртіп; маргинальдық құқыққа сайлық және маргинальдық құқыққа қарсы тәртіп).
Егер құқықтық сана құқыққа қатынасты адам баласы әрекеттерінің ішкі жағынан сипаттаса, ондай қатынастың сыртынан көрсетуші құқықтық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.