Бағдарламалау тілдерінің түрлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

МИНИСТРЛІГІ

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық - техникалық университеті

Экономика, ақпараттық технология және
кәсіби білім беру институты
Ақпараттық технологиялар жоғары мектебі
Қорғауға жіберілсін __________ _____ ж.
Жетекші ____т.ғ. магистрі, аға оқытушы Жахиена А.Г.

Жоғары деңгейлі тілінде бағдарламалау пәні бойынша

КУРСТЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: Сұлулық салоны қызметкерлері жөнінде мәліметтерді автоматтандыру

Жобаны орындаған студент: Ермекова А.А. Шифр 6B06100
Мамандығы: Ақпараттық жүйелер мен технологиялар
Курстық жоба қорғалды (бағасы)_________
Жетекші__________________Жахиена А.Г.

Орал 2023
Мазмұны

Кіріспе 3
1 Негізгі бөлім 4
1.1 Бағдарламалау түсінігі 4
1.2 Бағдарламалау тілдерінің түрлері 5
1.3 С++ бағдарламалау тіліне шолу 9
2 Практикалық бөлім 11
2.1 С++ Builder қосымшасымен танысу 11

Кіріспе

Қазіргі таңда бағдарламалау қажет болатын ең айқын бағыттардың бірі-ақпараттық технологиялар. Веб-әзірлеу, мобильді қосымшаларды құру, деректерді талдау-мұның бәрі терең білім мен бағдарламалау дағдыларын қажет етеді. Қазіргі таңда осы қажеттіліктердің барлығын жүзеге асыратын көптеген бағдарламалау тілі бар. Бүгінде бағдарламашылар үшін мыңдаған бағдарламалау тілдерінің ішіндегі ең өзектісі - C++ тілінің С++ Builder атты кеңейтілген бағдарламалау жүйесі болып табылады.
С++ Builder - пайдаланушы интерфейстерін әзірлеу ыңғайлылығымен, компоненттік архитектурасымен, әртүрлі дерекқорларға қол жеткізудің бір түрінің бірегей үйлесімінің арқасында жұмыс үстелін де, корпоративтік ақпараттық жүйелерді де құру мүмкіндіктерімен ерекшеленетін бағдарламалау жүйесі.
C++ Builder - Borland компаниясы шығарған, Delphi компоненттерінің даму ортасы мен кітапханасын қолдана отырып, C++ тілінде қосымшалар жасауға мүмкіндік беретін жылдам қосымшаларды әзірлеу құралы болып саналады.
Бұл курстық жобаның мақсаты С++ Builder бағдарламалау жүйесінің аясында Сұлулық салоны қызметкерлері жөнінде мәліметтер базасын құру болып табылады.
Курстық жұмысты жасау барысында келесі міндеттер қарастырылған:
Бағдарламалау туралы түсінік беру;
Бағдарламалау тілдерінің түрлеріне жалпы мағлұматтар беру;
С++ Builder бағдарламалау тілі туралы ақпарат;
Мәліметтер базасының негізін құруда қолданылатын Microsoft Access деректер басқару жүйесімен танысу;
Сұлулық салоны қызметкерлері жөнінде мәліметтер базасын құру.
Осы міндеттерді қарастыра отырып, курстық жұмыста мәліметтер базасын құру жолдары көрсетіліп, түсіндірілді.

1 Негізгі бөлім

1.1 Бағдарламалау түсінігі

Бағдарламалау-бұл алгоритмге негізделген компьютерлік бағдарламаны құру процесі. Алгоритм құру арқылы орындаушыға арналған кез-келген нұсқаулық жасай аламыз және оны бағдарламалау тіліне аударамыз. Осылайша, бағдарламалар компьютерге түсінікті нұсқаулар мен командалардан тұратын бағдарламалау тілінде жазылады.
Бағдарламалау жобалау, код жазу, тестілеу сияқты бірнеше кезеңдерді қамтиды. Бағдарламалау процесінде бағдарламашы мәтіндік редакторлар, интеграцияланған даму орталары және компиляторлар сияқты арнайы құралдарды пайдаланады. Айтып кеткенімдей, бағдарламалауды іске асыру үшін бірінші кезекте алгоритм құрылу қажет. Ол үшін тармақтарды, циклдар мен қателіктерді ескере отырып, есепті шешуге арналған қадамдар тізбегін мүмкіндігінше егжей-тегжейлі сипаттау қажет. Алгоритмді сипаттаудың бірнеше әдісі бар: граф-схемалар, терминдер арқылы жасалған псевдокод, ауызша және бағдарлама коды. Біз бағдарламалау барысында алгоритмді граф-схема арқылы құрып, кейіннен оны бағдарлама тіліне аударамыз.
Бағдарламалаудың барлық кезеңі қамтыла отырып, біз қолданатын барлық сайттар, қызметтер, операциялық жүйелер мен қосымшалар жасалады.Одан бөлек, бағдарламалау төмендегідей мүмкіндіктерді жүзеге асырады:
- Бағдарламалық жасақтама жасау. Бағдарламалау компьютерлерге, мобильді құрылғыларға және сайттарға арналған қосымшалар жасауға мүмкіндік береді. Бағдарламалардың арқасында біз әлеуметтік желіні, мессенджерлерді, ойындарды, жұмыс қолданбаларын және т.б. пайдалана аламыз.
- Тапсырмаларды автоматтандыру. Бағдарламалау қайталанатын күнделікті тапсырмаларды автоматтандыруға мүмкіндік береді. Мысалы, бағдарламалар деректерді өңдеуді, ақпаратты сұрыптауды, есептерді шығаруды және т.б. орындай алады.
- Ғылыми зерттеулер. Бағдарламалау деректерді модельдеу, модельдеу және талдау үшін ғылыми зерттеулерде қолданылады. Бұл ғалымдарға күрделі мәселелерді шешуге және үлкен көлемдегі ақпаратты өңдеуге мүмкіндік береді.
- Инженерия және робототехника. Кодты жазу автоматтандыру жүйелерін, роботтарды және әртүрлі техникалық құрылғыларды басқаруда маңызды рөл атқарады.
- Киберқауіпсіздік. Бағдарламалау қауіпсіздік пен деректерді қорғау жүйелерін дамытуға және кибершабуылдардың алдын алуға көмектеседі.
Осылайша, бағдарламалау қазіргі әлемде көптеген қызмет салаларында шешуші рөл атқарады. Бағдарламалау қазірдің өзінде әр түрлі қызмет салалары үшін маңызды болса, болашақта тек қарқын алады. Бағдарламалау дағдыларын меңгеру жаңа кәсіби мүмкіндіктерге жол ашады, әртүрлі салалардағы күрделі мәселелерді тиімді шешуге көмектеседі, процестерді автоматтандырады және жұмыс тиімділігін арттырады.

1.2 Бағдарламалау тілдерінің түрлері

Бағдарламалау тілдері біраз уақыттан бері заманауи технологияның ажырамас бөлігі болды. Олардың көмегімен біз компьютерлермен "сөйлесеміз" және күрделі бағдарламалар мен қосымшалар жасаймыз. Бағдарламалау тілі компьютерлік бағдарламаларды жазуға арналған белгілердің тұтас бір жүйесі болып саналады. Бұл белгі жүйесі әртүрлі ережелерге бағынады және бағдарламалық код жазылған командалардың белгілі бір жиынтығын қамтиды.
Адамдар бір-бірімен табиғи тілдерде сөйлессе, ал бағдарламашылар компьютерлермен бағдарламалау тілдерінде өзара әрекеттеседі. Бағдарламашы жазған код-бұл құрылғы орындауы керек әрекеттер алгоритмі. Осылайша, бағдарламалау тілі адамға компьютерге түсінікті операциялар тізбегін жазуға көмектеседі.
Атап айтқанда, бағдарламалау тілдерін тек бағдарлама жасаушылар ғана емес, сонымен қатар жүйелік әкімшілер, желі инженерлері, тестерлер және басқа да тар бейінді IT-мамандар қолданады. Әрбір міндет өз шешімі үшін белгілі бір жүйе үшін өнеркәсіптік және ішкі жап түріндегі нақты тілдік құралды қажет етеді. Бұл жағдайда бір тілді бірнеше қызмет саласында қолдануға болады.
Бағдарламалау тілдерінің барлық түрлерінің мәні адамға түсінікті командаларды машина кодына түрлендіруге байланысты, қатаң синтаксиске ие болып келеді. Мысалы, жолдың соңы нүктелі үтірмен аяқталуы керек. Бұл ереже компьютерге командаларды бір-бірінен бөлуге мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта бірнеше мың бағдарламалау тілдері бар, бірақ олардың бірнеше ондағаны ғана нақты сұранысқа ие.
Алғашқы бағдарламалау тілі жасалған кезде компьютерлерде пернетақта да, тіпті дисплей де болмаған. 50-ші жылдары компьютерлер перфокарталарды қолдана бастады. Перфокарталарда картон карталар болды, онда қажетті нұсқауларды орнату үшін қажетті жерлерде тесіктер жасау керек болды.
Алғашқы компьютерлік тілдер екілік код негізінде жазылды (0 және 1 сандарының әр түрлі тіркесімдері). Оларды қолдану қиын болды: бағдарламаны жазу үшін әзірлеушілер күрделі екілік есептеулер жүргізуге мәжбүр болды, бұл процесті қиындатып, көптеген қателіктерге әкелді.

Сурет 1.1. Екілік код мысалы

Екілік код негізінде нөлдер мен бірліктердің үлкен тізбектерімен жұмыс істеу қиын болғандықтан, 1949 жылы ассемблер тілі қолданысқа енді. Егер машина тілін бірінші буын деп санасақ, ассемблер-екінші буын тілі болып есептеледі. Ол процессормен тікелей әрекеттеседі және оның әрбір командасы операциялық жүйеге немесе файлдық жүйеге емес, процессорға арналған нұсқаулық болып табылады. Ассемблер тілінің арқасында екілік қодтың орнына код таңбалар мен белгілерді қамтитын командалар арқылы жазыла бастады. Нәтижесінде бағдарламашылардың міндеті сәл жеңілдеді. Енді әр операция үшін машиналық кодты есте сақтаудың қажеті жоқ еді. Оның орнына ағылшын тілінен алынған түсінікті командалар қолданылды (add, mov және т.б.).
Ассемблер командалары операциялық кодтар мен операндтардан тұрады. Операндтар-бұл процессордың есептеуіне қажет деректерді алатын және нәтижені орналастыратын мекен-жайлар. Бұл мекен-жайлар процессордың ішкі жады, яғни жедел жад ұяшықтары немесе регистрлер болуы мүмкін. Процессор жедел жадқа қарағанда регистрлермен әлдеқайда жылдам жұмыс істейді.
Ассемблер тіліндегі операциялар мнемоникалық болып табылады, бұл оларды есте сақтауға ыңғайлы етеді:
ADD-қосу (ағылш. addition);
SUB-азайту (ағылш. subtraction);
MUL-көбейту (ағылш. multiplication) және т.б.

Сурет 1.2. Екілік кодты ассемблер тіліне аудару

Мысалы, MOV AX, 6 командасы: "6 санын AX регистріне жылжыту" дегенді білдіреді.
Сонымен қатар, ассемблер тілінде компиляторды басқару командалары, яғни ассемблер бағдарламасы бар директивалар да бар.
Олардың кейбіреулері:
INCLUDE - файлды ашып, оны құрастыруды бастау;
EXIT-файлды құрастыруды тоқтату;
DEF - регистрге символдық атау тағайындау және т.б.
Ассемблер - бұл бағдарламашы үшін ыңғайлы жазбасы бар процессордың нұсқауларының жиынтығы ғана емес, ол циклдар, шартты операторлар, процедуралар мен функцияларды жүзеге асыруға болатын толық бағдарламалау тілі.
Ассемблер тілі төмен деңгейлі жүйелік бағдарламалау немесе аппараттық басқаруды қажет ететін жерлерде қолданылады:
Операциялық жүйені құрастыру. Ассемблер тілі аппараттық компоненттерге тікелей қол жеткізуді қажет ететін ОЖ және құрылғы драйверлерін әзірлеу кезінде қолданылады.
Орнатылған жүйелерді бағдарламалау. Ассемблер өңдеу қуаты шектеулі микроконтроллерлер мен басқа да шағын құрылғыларды жасау үшін қолданылады.
Ойындарды дамыту. Кодтың өнімділігінің маңызды бөлімдерін оңтайландыру үшін ассемблер тілі қолданылады. Ассемблерді қолданған ойындардың мысалдары: TIS-100, RollerCoaster Tycoon, Shenzhen IO, Human Resource Machine.
Атап айтқанда, бұл бағдарламалау тілі тек тиімді даму үшін қолданылады, өйткені командалар процессормен немесе контроллермен тікелей жұмыс істейді. Яғни, ассемблер коды мүмкіндігінше тез орындалады және нақты жұмыс істейді. Егер бағдарламашы чиптерді бағдарламалауды немесе процессорлар үшін тиімді бағдарламалар жазуды жоспарлаған болса, осы тілді меңгеруі қажет. Себебі ассемблерде бағдарламалар жазу көп уақытты қажет етеді, ал пайдаланушылар үшін интерфейстері бар қосымшаларды әзірлеу мағынасыз болып келеді. Ассемблер тілі төмен деңгейлі тіл болғандықтан, онымен жұмыс істеу қиын, бірақ ол арқылы жасалған бағдарламалар жадта аз орын алады және тезірек жұмыс істейді.
Ал күрделі бағдарламалық мәселелерді шешуді жеңілдетіп қана қоймай, бағдарламалық жасақтаманы тасымалдауды жеңілдететін бағдарламалау тілдері- жоғары деңгейлі тілдер болып саналады. Жоғары деңгейлі тілдердегі кодты оқу оңай және адамға түсінікті. Тиісінше, бұл тілдер арқылы бағдарламалау әлдеқайда оңай және ыңғайлы. Олар процессорлардың нақты түрлерінің ерекшеліктерін ескермейді, сондықтан мұндай бағдарламалар бір платформадан екіншісіне оңай ауысады.
Жоғары деңгейлі бағдарламалау тілі-бағдарламашының жылдамдығы мен ыңғайлылығы үшін жасалған бағдарламалау тілі. Мұндай тіл абстракцияның жоғары деңгейін қамтамасыз етеді және бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу процесін жеңілдетеді.
Жоғары деңгейлі бағдарламалау тілінің негізгі мәні-бұл бағдарламашыларға мәселені шешу логикасына назар аударуға мүмкіндік беретіндігі. Бұл бағдарламаларды тезірек және тиімдірек жасауға мүмкіндік береді, сонымен қатар қателердің пайда болу мүмкіндігін азайтады. Жоғары деңгейлі бағдарламалау тілдері сонымен қатар даму процесін жеңілдететін әртүрлі құралдарды ұсынады. Мысалы, оларда күрделі алгоритмдер мен деректер құрылымдарын іске асыруға дайын кіріктірілген кітапханалар болуы мүмкін. Бұл бағдарламашыларға дайын шешімдерді толық түсіну мен іске асыруды қажет етпестен пайдалануға мүмкіндік береді.
Жоғары деңгейлі бағдарламалау тілдерінің тағы бір маңызды аспектісі-олардың көптеген адамдар үшін қол жетімділігі. Компьютердің аппараттық құралын терең түсінуді қажет ететін төмен деңгейлі тілдерден айырмашылығы, жоғары деңгейлі тілдер бастаушы бағдарламашыларға бағдарламалау негіздерін тезірек үйренуге және өз қолданбаларын әзірлеуді бастауға мүмкіндік береді.
Жалпы, жоғары деңгейлі бағдарламалау тілдері заманауи бағдарламалық жасақтамада маңызды рөл атқарады. Қарапайымдылығы мен ыңғайлылығының арқасында олар бағдарламашыларға компьютердің аппараттық құралын терең білместен сапалы және тиімді бағдарламалық жасақтама жасауға мүмкіндік береді.
Бірінші жоғары деңгейлі бағдарламалау тілін құру әрекеті екінші дүниежүзілік соғыс кезінде жасалды. Оны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.