Тарих және антропология



Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:   
Жамбыл облысы Меркі ауданы Темірбек Қожакеев атындағы
№39 жалпы білім берітін мектеп-гимназиясы комуналдық
мемелекеттік мекемесі

Орындаған оқушылар: Болат Нұртілеу, Мукашев Әділет
Сыныбы: 10
Жоба тақырыбы: 3D ПРИНТЕР БОЛАШАҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
Секция: Информатика
Жетекшінің аты-жөні: Бейсеналиев Нұрғиса Сабыржанұлы

Тараз 2023 ж
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
2. Негізгі бөлім
2.1. 3D баспасының пайда болу тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...6
2.2. 3D баспасының шығару принципі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2.3. 3D принтерінің артықшылықтары ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 10
3. Практикалық бөлім
3.1. 3D басып шығарудың негізгі технологиялары. Әрекет
принципі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
3.2. Жетістіктер мен перспективалар ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 5
3.3. Бұл технологияны өмірдің әртүрлі салаларында қолданудың
мәселелері мен перспективалары.Медицина саласындағы 3-D басып
шығару қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
4. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
5. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...27
6. Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28

Кіріспе
Бұл жұмыста біз объектілер мен заттарды құрудың жаңа технологиясы -- 3D принтерлер және 3D модельдер туралы сөйлесетін боламыз. Пайда болу тарихы сипатталған, құрылғының негізгі принциптері мен технологиялары көрсетілген.
3D басып шығару барған сайын қол жетімді және көптеген мүмкіндіктерді ашады -- оң да, теріс те. Сіз 3D басып шығарудың әртүрлі мүмкіндіктерін білесіз.
Күнделікті өмірде 3D бізге жаңа мыңжылдықтың басында келді. Біз бұл анықтаманы кино өнерімен немесе анимациямен байланыстырамыз. Бірақ бұл технология біздің өміріміздің көптеген спектрлерін қамтиды.
Зерттеу жұмысының мақсаты: 3D принтерінің не екенін және оны адамдар қалай қолданатынын білу.
Міндеттері:
1. 3D принтерінің тарихы туралы ақпаратты табу.
2. Осы құрылғының жұмыс принципін зерттеу.
3. Алынған ақпаратты қорытындылау және талдау.
Гипотеза: қазіргі уақытта 3D принтерінің мүмкіндіктері өте үлкен делік, сондықтан болашақта ол үлкен сұранысқа ие болуы мүмкін.
Зерттеу әдістері: Интернеттен алынған ақпаратты зерттеу, бақылау, салыстыру.
Зерттеу нысаны: 3D принтер.
Зерттеу тақырыбы: 3D принтердің мүмкіндіктері.
Зерттеудің өзектілігі: жаңа ақпараттық технологиялар әрдайым өте тез дамып келеді және онсыз қазіргі қоғам мүмкін емес.
Бұл зерттеудің практикалық маңыздылығы: оның білім беру материалы ретінде, сондай-ақ информатика сабақтары үшін пайдалы болуы мүмкін.
Қазіргі заманғы цифрлық технологиялар соншалықты алға ұмтылды, біздің ата-бабаларымыз мұндай мүмкіндіктер туралы фантастикалық әңгімелер жаза алды. Біз мұндай нәрселерді күнделікті және күнделікті деп санасақ та, бұл ұзақ, тұрақты зерттеулер мен эксперименттердің нәтижесі. Ғылымның сөзсіз жетістігі 3D принтерін жасаған күні жүзеге асырылды.
3D басып шығару технологиясы өзінің ізбасарларының санасын оятуды тоқтатпайды. Олар дүкендерде киім сатып алмайтын, бірақ Интернеттен жүктеп, басып шығаратын әлемді сипаттайды. Әркім өз қалауы бойынша заттарды жасай алатын әлем.Үш өлшемді басып шығару әлеуетін кеңінен пайдалану қаражат пен уақытты үнемдейді, сонымен қатар өнімділікті арттырады.
Өзектілігі: практикалық маңыздылығы жоғары зерттеу тақырыптарының бірі - "Қазіргі әлемдегі 3D принтерлер".
Зерттеудің мақсаты - 3D басып шығару технологиясын құру, практикалық қолдану және тиімділігі теориясын теориялық негіздеу.
Зерттеу нысаны - технология әлемінде 3D принтерлерді құру және пайдалану тиімділігі.
Зерттеу тақырыбы - 3D принтерлерді жасау, практикалық қолдану ерекшеліктері.
Зерттеудің қойылған мақсатын іске асыру үшін мынадай міндеттер белгіленген:
Осы мәселе бойынша ғылыми әдебиеттерді талдау.
3D принтерлердің құрылу тарихы мен түрлерін қадағалаңыз;
Басып шығару технологиясының ерекшеліктерін және 3D принтерлердің жұмыс принципін зерттеу;
Осы технологияның жетістіктері мен даму перспективаларын анықтау;
3D принтерлердің пайдалану аймағы мен артықшылықтарын қарастырыңыз;
3D принтерінің денсаулыққа қауіпті екенін анықтаңыз?
3D принтерімен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын сипаттаңыз.
Қойылған міндеттерді шешу барысында ғылыми зерттеудің келесі әдістері қолданылды: зерттеу мәселесі бойынша ғылыми әдебиеттерді талдау; материалды жүйелі талдау және статистикалық өңдеу.

2. Негізгі бөлім
2.1. 3D баспасының пайда болу тарихы
ХХ ғасырдың 90-жылдарының ортасына қарай әлемдік экономикада қызықты жағдай қалыптасты: бәсекелес фирмалар өнімді тұтынушылар үшін күресіп қана қоймай, олардың кез-келген тілектерін орындай бастады
Өндіруші зауыттардан сату көлемі бір партияда бірнеше мың данаға дейін қысқарды. Бұл кішігірім өндіріс дәуірінің басталуын белгіледі. Сайып келгенде, компаниялар жаңа және жаңа модельдер үшін пішіндер, үлгілер мен прототиптерді жасау өте қымбат екенін анықтады.
Сонымен қатар, тез және ең аз шығындармен модельдер жасай алатын құрылғылар танымал бола бастайды -- CNC машиналары, сандық басқару. Олардың көпшілігі өндіріс саласында қалды, бірақ "эволюцияның" жеке тармағының қарқынды дамуы кеңсе көлемді басып шығару принтерлерінің пайда болуына әкелді - осылайша 3D басып шығарудың даму тарихы басталды.
3D прототипін жасауға арналған алғашқы құрылғы 1986 жылы Чарльз Халл әзірлеген және патенттеген және стереолитографияны қолданатын американдық SLA қондырғысы болды. Әрине, бұл қазіргі заманғы алғашқы 3D принтер емес еді, бірақ ол 3D принтердің қалай жұмыс істейтінін анықтады: Нысандар қабаттарға салынған.
Халл бірден 3D Systems компаниясын құрды, ол Stereolithography Apparatus деп аталатын алғашқы көлемді басып шығару құрылғысын жасады. Кең таралған бұл машинаның алғашқы моделі 1988 жылы жасалған SLA-250 болды. Әрине, мұндай 3D принтер түрлі-түсті емес еді, тек бір түсті шикізатпен жұмыс істеді, бірақ сол кезде бұл ғажайыпқа ұқсас болған.
1990 жылы көлемді "баспа бедерлерін" алудың жаңа әдісі -- балқыту әдісі қолданылды. Оны Stratasys компаниясының негізін қалаушы Скотт Крамп 3D басып шығаруды жалғастырған әйгілі адам болды.
Алғашқы 3D принтер (Қосымша 1)
3D басып шығаруды дамытудың қазіргі тарихи кезеңі 1993 жылы Solidscape компаниясын құрумен басталды. Ол үш өлшемді принтерлерден бұрын сиялы принтерлер шығарды. 1995 жылы Массачусетс технологиялық институтының екі студенті сиялы принтерді өзгертті. Ол суреттерді қағазда емес, арнайы контейнерде жасаған және олар көлемді болған. Содан кейін "3D басып шығару" ұғымы және алғашқы 3D принтер пайда болды. Бұл әдіс патенттелген және қазір сол студенттер құрған Z Corporation компаниясында, сондай-ақ ExOne-да қолданылады. Z Corp. осы технологияны қолдана отырып, 3D принтерлер шығарады.
3D принтерінің тарихы фотополимерлі сұйық пластикті қолдануға негізделген PolyJet деп аталатын технологияның пайда болуымен жалғасты. Бұл басып шығару әдісімен басы шаммен бірден жарықтандырылған фотополимер қабатын "тартады". Бұл әдіс көптеген жағынан тиімді болды: оның бағасы әлдеқайда төмен, ал жоғары дәлдік тек модельдерді ғана емес, қолдануға дайын бөлшектерді де жасауға мүмкіндік береді.
Уақыт өте келе 3D басып шығару индустриясының дамуы жеделдеді, оның дамуына үлес қосатын жаңа 3D принтер өндірушілері пайда болды, жаңа материалдар мен принциптер қолданылды, құрылғылардың өлшемдері мен бағасы төмендеді-алғашқы 3D принтерлер үлкен болды, бірақ олар үстелге сәйкес келеді (өнеркәсіптік 3D принтерін қоспағанда).

2.2. 3D баспасының шығару принципі
Үш өлшемді басып шығарумен фигураны қалыптастыру принципі аддитивті деп аталады (Add сөзінен (ағылш.)- қосу). Бастау үшін болашақ объектінің компьютерлік моделі жасалады. Мұны CAD жүйесінің үш өлшемді графикалық редакторының көмегімен (3D StudioMax, SolidWorks, AutoCAD, Sketch Up) немесе 3D-де нысанды толығымен сканерлеу арқылы жасауға болады. содан кейін арнайы бағдарламалық өнімнің көмегімен сканерленген нысанды қабаттарға бөледі және басып шығару кезінде материалдың қабаттары қолданылатын тізбекті анықтайтын командалар жиынтығы жасалады.
Бұдан әрі, 3D принтер қабат қалыптастырады объект келтірместен, бірте-бірте порция материал. Басып шығару басын X және Y координаттарының екі жүйесінде орналастыра отырып, принтер модельденген электронды схемаға сәйкес материалды қабатпен қабаттайды. Платформаны Z осі бойымен бір қадамға жылжытқан кезде объектінің жаңа деңгейінің құрылысы басталады.
Қосымша өндірісте материал ретінде басып шығару үшін металл қорытпалары, пластик, қағаз, фотополимерлер, минералды қоспалар қолданылуы мүмкін. 3D принтерлердің кейбір түрлері қасиеттері мен түсі бойынша әртүрлі материалдармен бір уақытта жұмыс істей алады.
Үш өлшемді басып шығару технологиялары өте көп. Олар қабаттар мен олардың қосылыстарын қалыптастыру принципінде ерекшеленеді.
Негізгі технологиялар (SLA, SLS, DLP, EBM, HPM) (Қосымша 2)
3D принтерлерде басып шығару қолданылатын материалға байланысты әртүрлі тәсілдермен жүзеге асырылуы мүмкін.
SLA технологиясы. Бұл технология объектілерді жылдам құруға мүмкіндік береді. Технология лазер сәулесі бағытталған фотополимерді қолданады, содан кейін материал қатаяды. Қатайғаннан кейін өнімді оңай өңдеуге болады (желімдеу, бояу және т.б.).
SLS технологиясы. Бұл лазер сәулесінің әсерінен ұнтақ реагенттерін синтездеу. Бұл металл және пластикалық құюға арналған қалыптарды жасауға мүмкіндік беретін технологиялардың бірі.
DLP технологиясы. Бұл салыстырмалы түрде жаңа технология, оны жүзеге асыру үшін стереолитографиялық баспа құралдары қолданылады. Осы типтегі принтерлер жарықпен сандық өңдеуді қолданады. Бұл технологияда үш өлшемді фигураларды жасау үшін фотополимер шайырлары мен DLP проекторы қолданылады.
EBM технологиясы . Бұл технология үш өлшемді нысандарды жасау үшін катодты сәулелік балқытуды қолданады. Жоғары дәлдіктегі бөлшектерді қабаттарға төсеу үшін арнайы материал -- металлоглина жасалды. Бұл материал органикалық желім, металл қырыну және су қоспасынан жасалған.
FDM технологиясы. Бұл құрылымдық және жоғары тиімді термопластикадан соңғы модельдерді алуға мүмкіндік береді. Бұл бөлшектердің механикалық, жылу және химиялық беріктігін қамтамасыз ететін жалғыз технология.

2.3. 3D принтерінің артықшылықтары
Үш өлшемді құрылғы жұмыста 3D технологиясын қолданатындарға көптеген артықшылықтар береді. 3D принтерінің артықшылықтары:
- дизайнерлер мен инженерлерге қымбат уақыт пен күшті үнемдеуге мүмкіндік беретін Прогрессивті технология;
- Құрылғы өндірістің икемділігін айтарлықтай арттырады;
- Өнімнің өзіндік құны, әсіресе шағын көлемді өндірісте айтарлықтай төмендейді;
- Өнімді жасау, оның нарыққа шығуы қысқа мерзімде жүзеге асырылады. Үш өлшемді басып шығару-адам әртүрлі іс-әрекетте қолданатын ең перспективті компьютерлік технологиялардың бірі.
Бүгінгі таңда бұл 3D құрылғылар пәтерде немесе кеңседе кез-келген күрделіліктің үш өлшемді физикалық нысандарын кішкене масштабта жасауға мүмкіндік береді (сурет. 3).
Үш өлшемді физикалық Нысандар. (Қосымша 3)

3D басып шығаруды қолдану салалары;
1. Салу. Болашақта 3D басып шығарудың арқасында ғимараттарды салу процесі едәуір жеделдейді деген болжам бар.
2. Медицина. Үш өлшемді басып шығарудың арқасында дәрігерлер адам қаңқасының көшірмелерін жасауға мүмкіндік алды. 3D принтерлер стоматологиялық протездеуде үлкен қолдануды тапты.
3. Сәулет және дизайн. Интерьер, ғимараттар мен аудандар элементтерінің макеттерін жасау прототиптің эргономикасын, функционалдығын және сыртқы түрін бағалауға мүмкіндік береді.
4. Білім. 3D модельдері білім берудің барлық деңгейлерінде оқу үшін тамаша көрнекі материалдар болып табылады. Мысалы, химия сабағында мұғалім түсінікті болу үшін молекулалардың 3D модельдерін көрсетеді.
5. Автомобиль жасау. 3D модельдеу сияқты әдіс автомобильді даму сатысында тексеруге мүмкіндік береді.
6. Киім және аяқ киім жасау. Мұндай киім мен аяқ киім тек көрсетілімдерде қолданылады. Мұнда материал-полиуретан, резеңке және пластик.
7. Зергерлік іс. 3D модельдеу технологиялары металл ұнтағынан толыққанды өнімдер жасауға мүмкіндік береді.
8. Тарих және антропология. Модельдер археологиялық олжалар негізінде жасалады және ғалымдардың болжамдарының дұрыстығын бағалауға мүмкіндік береді.
Бұл технологияны өмірдің әртүрлі салаларында қолданудың мәселелері мен перспективалары бар. 3D басып шығару технологиясы әлі мінсіз емес. Күтпеген нәтижелерге әкелуі мүмкін бірнеше проблемалар бар. Мысалы, принтер бір уақытта бірнеше бөлікті басып шығарып, оларды бір-біріне жабыстыра алмайды. Тағы бір проблема болып табылады, бұл үшін қабаттармен бөлшектер құйып жатқанда, төменгі қабаты көтере алмай қалуы мүмкін, артық салмақ - қабатты бөлшектердің бұзылуына әкеледі. Басып шығарар алдында нәтижесінде компьютерлік модельді көруге болатындай етіп жасау керек.
3D басып шығару -- болашақтың технологиясы. Күн сайын бұл баспа технологиясы жаңа салаларда өзін тауып келуде. Ойын-сауық саласында бұл қызмет қызықты: кез-келген адам денесін сканерлеп, оның миниатюралық көшірмесін алуға және 3D принтерлермен басып шығаруға болады. Медицина саласында аяқ киім, ішектер, құлаққаптар жасау біртіндеп қолданысқа еніп, дененің кейбір бөліктерінің немесе дененің жұмыс істеуі үшін егжей-тегжейлі бөліктердің пішінін, мысалы, адамның бас сүйегінің кортексінің бөлігін қайталай алады. Бөлшектердің мөлшері біртіндеп артып, басып шығарылатын материалдарды таңдау да кеңеюде.
Болашақ технологиясы (Қосымша 4)

3.1. 3D басып шығарудың негізгі технологиясы. Әрекет принципі
Үш өлшемді баспа туралы алғаш рет өткен ғасырдың 80-ші жылдары айтылды. Дәл сол кезде объектілерді жасау үшін арнайы фотополимерлік пластикті қолданатын стереолитография технологиясы пайда болды. Оның мәні келесідей: лазердің әсерінен фотополимер қатып, қатты пластикке айналады. Осылайша, лазер сәулесі болашақ затты сұйық заттан жасай отырып, пиксельмен тартады.
Лазерді қолданатын тағы бір технология "лазерлік синтездеу" деп аталады. Мұндай технологияда жұмыс материалы ретінде лазермен балқу температурасына дейін қыздырылатын және осылайша жалпы массаға сіңірілетін жеңіл балқитын пластик ұнтағы қолданылады. Материал жанбауы және тотықпауы үшін жұмыс камерасына инертті азот газы қосылады.
Екі технология да әдетте өнеркәсіптік өлшемді қондырғыларда қолданылады, ал сиялы басып шығару кішкентай үй модельдері үшін өте жақсы. Сиялы 3D принтер-бұл жұмыс элементі ретінде пластикалық жіпті балқу температурасына дейін қыздыратын арнайы экструдер басын қолданатын құрылғы. Балқытылған пластик саптама арқылы біртіндеп сығылады, содан кейін ол бөлме температурасында қатып қалады. Бұл технология мүлдем қауіпсіз және салыстырмалы түрде арзан (пластиктің килограмы 50-60 доллар тұрады), бұл оның кәсіби емес ортада танымал болуын қамтамасыз етеді.
3D принтерінің негізі-модельді бағдарламаланған қабатты қайта құру. Іске асыру технологиялары әртүрлі болуы мүмкін. Басып шығарудың екі негізгі тәсілі бар: лазер және сия. Бұл опциялар өз кезегінде тар бөлімдерге бөлінеді.
Лазерлік техникада бұл: стереолитография, балқыту, ламинация. Лазерлік стереолитография лазерлік сәулеленудің фотополимерге әсеріне негізделген. Фотополимер-бұл жарық ағынының әсерінен оның қасиеттерін өзгертетін зат. Бұл әдіс басып шығару қабатының биіктігіне (0.1-0.2 мм) фотополимерге батырылған платформаны пайдаланады. Затқа бағдарламаланған сәуле әсер етеді, бұл қабаттың қатаюына әкеледі. Содан кейін платформа біртіндеп төмендетіліп, бүкіл нысанды қабаттарға айналдырады. Алынған 3D объектісінің сапасына қолданылатын фотополимердің сипаттамалары және сәулелену деңгейі әсер етеді.
Лазерлік балқыту сәулеленудің металл немесе пластиктің ұнтақ күйіне әсерін қамтамасыз етеді. Қабат-қабат материал бөліктің қажетті контурына ериді. Ламинаттау әдісі жұмыс материалының қабаттарының жиынтығын қолданады. Берілген бөлім әр қабаттан кесіліп, бүктеу кезінде барлық 3D моделін құрайды. Қабаттар желімделеді.
3D басып шығаруға сиялы тәсілде көптеген бұтақтар бар. Принтердің басы қыздырылған термопластиктің бөлшектерін салқындатылған платформаға сығып алады. Бұл жағдайда қалпына келтірілген объектінің қабаты тез салқындатылып, қатаяды. Тағы бір ұқсас әдіспен ультрафиолет материалды қатайту үшін қолданылады. Лазерлік қорытпаның аналогы бар. Ұнтақты заттың моделін қалыптастыру үшін сия басынан келетін сұйықтық қолданылады. Реактивті негізде органдардың үлгілерін жасайтын био принтерлер де жұмыс істейді. Материалмен мұндай аспаптарды болып табылады діңгек жасушалары, іс қимыл жасайды және дами отырып, құрайды искомый данасы.
Мысалы, Teague Labs дизайнерлері 2012 жылы өздерінің веб-сайтында 13:30 деп аталатын 3D құлаққап моделін ойлап тауып, орналастырды (сурет. 7). Көшіріп алуға болады, басып шығару және ләззат сүйікті музыка.
. 3D құлаққап моделі 13:30 деп аталады (Қосымша 5)

Мысалы, 3dprint54-де басып шығаруға болады:
тұрмыстық аспаптарға арналған пластикалық қосалқы бөлшектер, соның ішінде жылжымалы, бірнеше бөліктен тұрады;
заманауи гаджеттерге арналған аксессуарлар мен бөлшектер (мобильді қақпақтар, пернетақта түймелері, гаджеттерге арналған түпнұсқа бекітпелер мен қысқыштар);
авто бөлшектер (адаптерлер, фитингтер, редукторлар, сәндік төсемдер, кронштейндер, автомобиль дискілеріне арналған қақпақтар, тақталар...);
тұрмыстық заттар (сөрелерге арналған бекіткіштер, ілгектер...);
аксессуарлар мен сыйлықтар (көзілдірік рамалары, кілттер, зергерлік бұйымдар...);
дербестендірілген бизнес-кәдесыйлар (флешкалар, қаламдар, бейдждер, фирмалық эмблемалар...).

3.2. Жетістіктер мен перспективалар
Көптеген техникалық жаңалықтар сияқты, бастапқыда 3D принтерлер ірі және орта өндірістерге арналған: зауыттар, зауыттар, ғылыми орталықтар. Демек, үлкен өлшемдер мен үлкен баға. Бірақ бүгінде 3D-технологиялар жеке сатып алушылар мен шағын бизнеске көбірек сұранысқа ие және оларға қайта бағдарланған.
3D принтерлердің негізгі мақсаты ойын-сауық емес, жұмыс және оқу. Бұл құрылғы көптеген мәселелерді шеше алады: прототиптер, модельдер, қалыптар жасау, сериялық өнімдер мен бөлшектерді басып шығару.
Егер сіз сәулетші немесе дизайнер болсаңыз (немесе сәулетші немесе дизайнер ретінде оқитын болсаңыз), 3D принтері көрнекі модельдер мен макеттер жасауға мүмкіндік береді (сурет. 6) дәл сіз орнатқан параметрлерге сәйкес келеді. Бұл мамандарға жобаны іске асыру басталғанға дейін алдын-ала талдауға және оны тұтынушыға ең қолайлы жарықпен таныстыруға мүмкіндік береді.
Болашақ интерьердің орналасуы. (Қосымша 6)
Суретшілер инсталляцияларға арналған бірегей объектілерді жасаудың ыңғайлылығын, қуыршақ-шеберлер - қуыршақтар мен оларға керек - жарақтарды, сән дизайнерлерін-киім мен аяқ киімнің жекелеген бөліктерін жасаудың қарапайымдылығын бағалайды (сурет. 7), аксессуарлар немесе тіпті костюмдер.
Аяқ киім үлгісі. (Қосымша 7)
Осы мақсаттар үшін 3D принтерлерді кәсіби емес адамдар - шығармашылық хоббиі бар адамдар сәтті қолдана алады. Хобби әлемінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Антропологиялық мектептер және оның келешегі
Интерпретивті және постмодернистік зерттеу әдістері
ҒЫЛЫМЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ ТАРИХЫ
Антропология ғылымының қалыптасу тарихы
«ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ТАРИХИ АНТРОПОЛОГИЯСЫ»
Ауыспалы уақыт концептілері
Психологиялық және психоаналитикалық антропология
Мәдиниеттану: пәндік ерекшеліктері, құрылымы, негізгі ұғымдары және әлеуметтік қызмет
Алғашқы қоғам тарихының зерттеу пәні
Даналыққа құштарлық және философиялық пікірлер
Пәндер