Шыны қалдықтарын сұрыптау
Мазмұны
1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
2. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.1. Пластик қалдықтарды сұрыптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.2. Шыны қалықтарын сұрыптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2.3. Есептік бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
3. Қоршаған ортаны қорғау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...9
4. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
5. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
Кіріспе
Қоршаған ортаны қорғау және экологиялық даму - еліміз үшін алдыңғы кезекте тұрған мәселе. Бүкіл өркениетті әлем жұртшылығы осы мәселемен айналысуда. Бізге де мұндай жаппай үрдістен шет қалуға болмайды.
...Ел ішіндегі экологиялық туризм мәдениетін белсенді дамыту - маңызды міндетіміз.
Қасым-Жомарт Тоқаев, ҚР Президенті.
Мемлекет басшысының 2020 жылғы Жолдауы аясында осы бір бағыты айқын тапсырмасы барлығымызға ортақ жауапты іс. Елдің экологиялық дамуына бір кісідей атсалыссақ, жаһандық проблеманың шешілуіне қосқан үлесіміз болып табылады.
Күнделікті тіршілігімізде тұрмыстық қалдықтарды қоқыс ретінде көріп, оларды керексіз заттардай тастайтынымыз жасырын емес. Ал, олардың жарамсыздығы қоршаған ортаға зиян әкелетінін де ұмытпаған жөн. Неге десеңіздер, қарапайым пластмассалық бұйымдар табиғатта 100 жылдан 200 жылға дейін өздігінен жойылып кетпейді. Дәл сол сияқты шайнап тастай салатын сағыздың өзі топырақта 30 жылға дейін сақталса, ескі аяқ киім 10 жыл, балалардың бір реттік жөргектері мен басқа гигиеналық заттар 500 жыл шірімей жата береді. Әрине, мұндай тізімді жіктеп жалғастыра беруге болады. Бұл әлемдік ғалымдардың зерттеулері нәтижесінде шыққан деректер. Олардың пайымдауынша, бұлар адамдардың денсаулығына теріс әсерін тигізіп, қауіп төндіреді.
Жоғарыда айтқан зиянды әсерлерден құтылудың ең тиімді жолы - қайта өңдеу технологиясы. Дамыған мемлекеттердің біразы бұл әдіс арқылы өз елінің экологиясына да, экономикасына да пайдасын тигізуде. Өйткені, қалдық заттар қайта өңделудің нәтижесінде шикізатқа айналады және оны іске асыру кезінде энергияның да аз жұмсалатынын ескеру қажет.
Тиімді технологияны алдымен қарапайым іс-әрекеттен бастаған дұрыс. Мәселен, жай ғана пластмассалық заттарды басқа қоқыс қалдықтарымен араластырмай, бөлек іріктеп жинаған жөн.
Менің сіздерге дайындап келген жұмысым пластик және шыны қалдықтарын қайта өңдеу технологиясы.
Негізгі бөлім
2.1. Пластик бөтелкелерді сұрыптау
Бүкіл әлемде пластмасса қалдықтарын жинаудың неше түрлі тәсілдері қолданылады. Drop-off тәсілі қолданушылардың қоқыс қалдықтарын арнайы жабдықталған жерлерге өткізуі. Бұл әдіс жергілікті атқарушы органдармен негізделеді және алдыңғы қатарлы дамыған мемлекеттерде қолданылады
Kerbside тәсілі тікелей қоқысты үйдің қасындағы контейнерлер арқылы жинауды көздейді. Бұл әдіс ең тиімді болып табылады және 60% таза шикізат жинауға мүмкіндік береді.
Дамыған елдерде Фандомат деп танылатын қоқыс қабылдайтын автоматтар да бар. Олар сусындардан қалған пластикалық бөтелке қабылдауға негізделеді. Әдетте, бұл автоматтар пластик бөтелкелерді штрих-код, материал сенсоры немесе бейне кескіні арқылы анықтайды, содан бөтелке сақтау бөліміне жылжытылады. Онда ол пресстелген түрде сақталады. Оның орнына тұтынушы белгілі бір тауарға айырбастау немесе тауардың бастапқы құнын қайтару үшін жетондарды немес чектерді ала алады.
Көп жағдайды сұрыптау материалды қайта өңдеу зауытында орындалады. Бөтелкелерді қолмен сұрыптау және бөлу пішініне, ластану дәрежесіне, материалдың түріне, кейде материалдың түсіне қарай жүреді. Конвейерден қолмен сынама алу кезінде бір жұмысшы сағатына шамамен 140 килограмм ПЭТ бөтелкесін сұрыптай алады.
Компаниялар автоматты түрде тану және сұрыптау жүйелерін пайдалана алады, бірақ өнімділік пен тиімділіктің жоғарылауына қарамастан, мұндай жүйелер қымбатқа түседі. Мұндай жүйелер полимердің белгілі бір түрін оқитын сенсорлар мен сканерлер арқылы жұмыс істейді. Еуропалық Одақ елдерінде мұндай автоматтар пластикты бөлек жинау контейнерлерінен сұрыптау үшін қолданылады.
Сурет 1 - Kerbside тәсілі
Сурет 2 - Фандомат
2.2. Шыны қалдықтарын сұрыптау
Шыныны дұрыс өңдеу өнімнің құрамына, бұрын пайдаланылған жеріне және шыны қалдықтарының сипаттамалары сияқты бірқатар себептерге байланысты маңызды. Табиғи ортаға тасталған әйнек келесі факторларға байланысты қауіп төндіреді:
* 1000 жылдам астам ұзақ уақыт ыдырау кезеңі;
* Сынған шыныдан тірі жанға физикалық қауіп - денесін кесу жарақатын алу;
* Шыны қабатының астында қалған топырақта пайда болатын өсімдіктердің дамуына жол бермеу;
* Тікелей күн сәулесінің түсуі арқылы өрт қауіпі.
Әйнекті қайта өңдеу нұсқалары
Шыныны қайта пайдалану үшін шикізат екі өңдеу түрінің біріне өтеді:
* Жуу және тазалау - тек зақымдалмаған өнімдер үшін;
* Сынықтар және қайта балқыту - тұтас және бүлінген өнімдер үшін.
Бұл қайта өңделген шыны үшін екі негізгі пайдалануды анықтайды:
* Жуылған ыдыстарды үнемді пайдалануға қайтару;
* Қайта балқытылған массаны жаңа өндіріске пайдалану.
Шикізатты жинау
Қайта өңдеуге түсетін әйнекті жинаудың бірнеше тәсілі бар:
* Арнайы жинау орындары. Еуропа елдерінде кең таралған әдіс. Қаптаманы жеткізу ақыға жүзеге асырылады, ол өнімнің бағасына енгізілген депозит болып табылады, содан кейін сатып алушыға қайтарылады;
* Кәсіпорындардың өндірістік қалдықтары. Бұл жағдайда шыны қалдықтарын шығаратын ұйыммен шарт жасалады;
* Бөлек қоқыс жинау. Жинау елді мекендердің іргелес аумақтарында орналасқан арнайы контейнерлерде жүргізіледі. Қалдықтарды шығару мүмкіндігін келісу үшін аймақтық оператормен өзара әрекеттесу қажет.
Сұрыптау және жуу
Өңдеу цехына түскен шикізаттар жіктелуі бойынша фракцияларға бөлінеді: түсі және физикалық жағдайына байланысты. Операцияны қызметкерлер қолмен немесе фотоаппаратура арқылы әйнекті бөлуге қабілетті автоматты сепаратордың көмегімен жүзеге асырады. Осыдан кейін сұрыпталған бөтелкелер кірден, болған заттың қалдықтарынан және басқа қоспалардан ерітіндімен жуылады.
Қайта балқыту сатысына өткенде әйнектің 100% үлесіне жету үшін қоспаларды тазарту қажет. Бұл көрсеткішке қол жеткізу үшін жуу кезеңінде шыны орналастырылған көптеген айналмалы элементтер қолданылады. Белгілі бір нүктелерде айналу кезінде экстракциялық құрылғылар жұмыс істейді: магниттер, сүзгілер, торлар, тұзақтар. Жуылған шыны кептіру камерасына жіберіледі, онда ол ыстық ауаның әсерінен кептіріледі.
Ұсақтау және қайта балқыту
Жуу сатысынан өткеннен кейін әйнек ұсақтау құрылғыларында ұсақталады, онда ол оны құрайтын фракцияларға бөлінеді. Ұсақтау белгілі бір уақытқа дейін жүреді - бұл кейінгі қолданудың мақсаттары мен өндірістік ерекшеліктеріне байланысты. Қажетті өлшемге жеткенде, бөлшектер қондырғыдағы електен сәтті өтеді. Ұсақтау кезінде пайда болған шаң циклондық сүзгі арқылы жойылады.
Ұсатқыштан өткен сынған шыны екі ықтимал процедураның бірімен өтеді:
* құрғақ қаптама;
* қайта балқытуға беру.
Сурет 3 - Ұсақталған шыны
2.3. Есептік бөлім
Қалыңдығы 5 см болатын 1 м2 тратуарлық брусчатка жасау үшін мемлекеттік стандарт бойынша М-300 маркалы құм-бетон пропорциясының 120 килогарммдық қоспасы қажет болады. Ал М-300 маркалы құм-бетонда барлық қоспаның 13 бөлігі цемент, және қалған 23 бөлігіне құм қажет болады. Соны ескере келе:
120∙13=40кг [1]
120∙23=80кг [2]
Cәйкесінше, 40 кг цемент және 80 кг құм қажет болады.
Қазіргі таңда 40 кг қаптағы цемент бағасы 1600 тг, 80 кг құм бағасы 1430 тг болып тұр.
1600+1430=3030 тг [3]
Осыдан, 5 см болатын 1 м2 тратуарлық брусчатка жасау үшін кемінде 3030 тг қаражат кажет.
Ал егер осы пропорцияда құм-бетон емес, әйнек-пласт материалымен жасайтын болсақ әлдеқайда арзан түседі. Себебі, әйнекті де, пластик қалдығын да біз тұрмыстық қоқыстық қалдықтардан тегін аламыз.
Құм-бетон және әйнек-пласт материалдарының беріктігін салыстыру
ХІХ ғасырдың 20-жылдары Н.М. Беляев ... жалғасы
1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
2. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.1. Пластик қалдықтарды сұрыптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.2. Шыны қалықтарын сұрыптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2.3. Есептік бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
3. Қоршаған ортаны қорғау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...9
4. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
5. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
Кіріспе
Қоршаған ортаны қорғау және экологиялық даму - еліміз үшін алдыңғы кезекте тұрған мәселе. Бүкіл өркениетті әлем жұртшылығы осы мәселемен айналысуда. Бізге де мұндай жаппай үрдістен шет қалуға болмайды.
...Ел ішіндегі экологиялық туризм мәдениетін белсенді дамыту - маңызды міндетіміз.
Қасым-Жомарт Тоқаев, ҚР Президенті.
Мемлекет басшысының 2020 жылғы Жолдауы аясында осы бір бағыты айқын тапсырмасы барлығымызға ортақ жауапты іс. Елдің экологиялық дамуына бір кісідей атсалыссақ, жаһандық проблеманың шешілуіне қосқан үлесіміз болып табылады.
Күнделікті тіршілігімізде тұрмыстық қалдықтарды қоқыс ретінде көріп, оларды керексіз заттардай тастайтынымыз жасырын емес. Ал, олардың жарамсыздығы қоршаған ортаға зиян әкелетінін де ұмытпаған жөн. Неге десеңіздер, қарапайым пластмассалық бұйымдар табиғатта 100 жылдан 200 жылға дейін өздігінен жойылып кетпейді. Дәл сол сияқты шайнап тастай салатын сағыздың өзі топырақта 30 жылға дейін сақталса, ескі аяқ киім 10 жыл, балалардың бір реттік жөргектері мен басқа гигиеналық заттар 500 жыл шірімей жата береді. Әрине, мұндай тізімді жіктеп жалғастыра беруге болады. Бұл әлемдік ғалымдардың зерттеулері нәтижесінде шыққан деректер. Олардың пайымдауынша, бұлар адамдардың денсаулығына теріс әсерін тигізіп, қауіп төндіреді.
Жоғарыда айтқан зиянды әсерлерден құтылудың ең тиімді жолы - қайта өңдеу технологиясы. Дамыған мемлекеттердің біразы бұл әдіс арқылы өз елінің экологиясына да, экономикасына да пайдасын тигізуде. Өйткені, қалдық заттар қайта өңделудің нәтижесінде шикізатқа айналады және оны іске асыру кезінде энергияның да аз жұмсалатынын ескеру қажет.
Тиімді технологияны алдымен қарапайым іс-әрекеттен бастаған дұрыс. Мәселен, жай ғана пластмассалық заттарды басқа қоқыс қалдықтарымен араластырмай, бөлек іріктеп жинаған жөн.
Менің сіздерге дайындап келген жұмысым пластик және шыны қалдықтарын қайта өңдеу технологиясы.
Негізгі бөлім
2.1. Пластик бөтелкелерді сұрыптау
Бүкіл әлемде пластмасса қалдықтарын жинаудың неше түрлі тәсілдері қолданылады. Drop-off тәсілі қолданушылардың қоқыс қалдықтарын арнайы жабдықталған жерлерге өткізуі. Бұл әдіс жергілікті атқарушы органдармен негізделеді және алдыңғы қатарлы дамыған мемлекеттерде қолданылады
Kerbside тәсілі тікелей қоқысты үйдің қасындағы контейнерлер арқылы жинауды көздейді. Бұл әдіс ең тиімді болып табылады және 60% таза шикізат жинауға мүмкіндік береді.
Дамыған елдерде Фандомат деп танылатын қоқыс қабылдайтын автоматтар да бар. Олар сусындардан қалған пластикалық бөтелке қабылдауға негізделеді. Әдетте, бұл автоматтар пластик бөтелкелерді штрих-код, материал сенсоры немесе бейне кескіні арқылы анықтайды, содан бөтелке сақтау бөліміне жылжытылады. Онда ол пресстелген түрде сақталады. Оның орнына тұтынушы белгілі бір тауарға айырбастау немесе тауардың бастапқы құнын қайтару үшін жетондарды немес чектерді ала алады.
Көп жағдайды сұрыптау материалды қайта өңдеу зауытында орындалады. Бөтелкелерді қолмен сұрыптау және бөлу пішініне, ластану дәрежесіне, материалдың түріне, кейде материалдың түсіне қарай жүреді. Конвейерден қолмен сынама алу кезінде бір жұмысшы сағатына шамамен 140 килограмм ПЭТ бөтелкесін сұрыптай алады.
Компаниялар автоматты түрде тану және сұрыптау жүйелерін пайдалана алады, бірақ өнімділік пен тиімділіктің жоғарылауына қарамастан, мұндай жүйелер қымбатқа түседі. Мұндай жүйелер полимердің белгілі бір түрін оқитын сенсорлар мен сканерлер арқылы жұмыс істейді. Еуропалық Одақ елдерінде мұндай автоматтар пластикты бөлек жинау контейнерлерінен сұрыптау үшін қолданылады.
Сурет 1 - Kerbside тәсілі
Сурет 2 - Фандомат
2.2. Шыны қалдықтарын сұрыптау
Шыныны дұрыс өңдеу өнімнің құрамына, бұрын пайдаланылған жеріне және шыны қалдықтарының сипаттамалары сияқты бірқатар себептерге байланысты маңызды. Табиғи ортаға тасталған әйнек келесі факторларға байланысты қауіп төндіреді:
* 1000 жылдам астам ұзақ уақыт ыдырау кезеңі;
* Сынған шыныдан тірі жанға физикалық қауіп - денесін кесу жарақатын алу;
* Шыны қабатының астында қалған топырақта пайда болатын өсімдіктердің дамуына жол бермеу;
* Тікелей күн сәулесінің түсуі арқылы өрт қауіпі.
Әйнекті қайта өңдеу нұсқалары
Шыныны қайта пайдалану үшін шикізат екі өңдеу түрінің біріне өтеді:
* Жуу және тазалау - тек зақымдалмаған өнімдер үшін;
* Сынықтар және қайта балқыту - тұтас және бүлінген өнімдер үшін.
Бұл қайта өңделген шыны үшін екі негізгі пайдалануды анықтайды:
* Жуылған ыдыстарды үнемді пайдалануға қайтару;
* Қайта балқытылған массаны жаңа өндіріске пайдалану.
Шикізатты жинау
Қайта өңдеуге түсетін әйнекті жинаудың бірнеше тәсілі бар:
* Арнайы жинау орындары. Еуропа елдерінде кең таралған әдіс. Қаптаманы жеткізу ақыға жүзеге асырылады, ол өнімнің бағасына енгізілген депозит болып табылады, содан кейін сатып алушыға қайтарылады;
* Кәсіпорындардың өндірістік қалдықтары. Бұл жағдайда шыны қалдықтарын шығаратын ұйыммен шарт жасалады;
* Бөлек қоқыс жинау. Жинау елді мекендердің іргелес аумақтарында орналасқан арнайы контейнерлерде жүргізіледі. Қалдықтарды шығару мүмкіндігін келісу үшін аймақтық оператормен өзара әрекеттесу қажет.
Сұрыптау және жуу
Өңдеу цехына түскен шикізаттар жіктелуі бойынша фракцияларға бөлінеді: түсі және физикалық жағдайына байланысты. Операцияны қызметкерлер қолмен немесе фотоаппаратура арқылы әйнекті бөлуге қабілетті автоматты сепаратордың көмегімен жүзеге асырады. Осыдан кейін сұрыпталған бөтелкелер кірден, болған заттың қалдықтарынан және басқа қоспалардан ерітіндімен жуылады.
Қайта балқыту сатысына өткенде әйнектің 100% үлесіне жету үшін қоспаларды тазарту қажет. Бұл көрсеткішке қол жеткізу үшін жуу кезеңінде шыны орналастырылған көптеген айналмалы элементтер қолданылады. Белгілі бір нүктелерде айналу кезінде экстракциялық құрылғылар жұмыс істейді: магниттер, сүзгілер, торлар, тұзақтар. Жуылған шыны кептіру камерасына жіберіледі, онда ол ыстық ауаның әсерінен кептіріледі.
Ұсақтау және қайта балқыту
Жуу сатысынан өткеннен кейін әйнек ұсақтау құрылғыларында ұсақталады, онда ол оны құрайтын фракцияларға бөлінеді. Ұсақтау белгілі бір уақытқа дейін жүреді - бұл кейінгі қолданудың мақсаттары мен өндірістік ерекшеліктеріне байланысты. Қажетті өлшемге жеткенде, бөлшектер қондырғыдағы електен сәтті өтеді. Ұсақтау кезінде пайда болған шаң циклондық сүзгі арқылы жойылады.
Ұсатқыштан өткен сынған шыны екі ықтимал процедураның бірімен өтеді:
* құрғақ қаптама;
* қайта балқытуға беру.
Сурет 3 - Ұсақталған шыны
2.3. Есептік бөлім
Қалыңдығы 5 см болатын 1 м2 тратуарлық брусчатка жасау үшін мемлекеттік стандарт бойынша М-300 маркалы құм-бетон пропорциясының 120 килогарммдық қоспасы қажет болады. Ал М-300 маркалы құм-бетонда барлық қоспаның 13 бөлігі цемент, және қалған 23 бөлігіне құм қажет болады. Соны ескере келе:
120∙13=40кг [1]
120∙23=80кг [2]
Cәйкесінше, 40 кг цемент және 80 кг құм қажет болады.
Қазіргі таңда 40 кг қаптағы цемент бағасы 1600 тг, 80 кг құм бағасы 1430 тг болып тұр.
1600+1430=3030 тг [3]
Осыдан, 5 см болатын 1 м2 тратуарлық брусчатка жасау үшін кемінде 3030 тг қаражат кажет.
Ал егер осы пропорцияда құм-бетон емес, әйнек-пласт материалымен жасайтын болсақ әлдеқайда арзан түседі. Себебі, әйнекті де, пластик қалдығын да біз тұрмыстық қоқыстық қалдықтардан тегін аламыз.
Құм-бетон және әйнек-пласт материалдарының беріктігін салыстыру
ХІХ ғасырдың 20-жылдары Н.М. Беляев ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz