Хабардың мәтіні мен кілттік сөзбен толтырылған кестесі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инженерия факультеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Компьютерлік инженерия кафедрасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Баялы Әзімхан Тохтасынұлы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мамандық: 6В06151 - Ақпараттық жүйелер, 6В06182-Компьютерлік инженерия
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ақпараттық қауіпсіздік пәні бойынша лабораториялық сабақтарды өткізуге
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түркістан 2023ж
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мазмұны
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 1 Зертханалық жұмыс. Деректердің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№2 Зертханалық жұмыс. Windows жүйесінің реестрімен жұмыс істеу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№3 Зертханалық жұмыс. Қарапайым орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 4 Зертханалық жұмыс. Маршрутты орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 5 Зертханалық жұмыс. Тік орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№6 Зертханалық жұмыс. Кілт бойынша орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№7 Зертханалық жұмыс. Сиқырлы квадраттау шифр әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№8 Зертханалық жұмыс. Екі рет орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 9 Зертханалық жұмыс. Тритемиус шифрлеу әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 10 Зертханалық жұмыс. Шенон-Фано алгоритмі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 11 Зертханалық жұмыс. Хофман әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 12 Зертханалық жұмыс. Полибиан квадраты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 13 Зертханалық жұмыс. Цезарь әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 14 Зертханалық жұмыс. Кесте бойынша және күрделі орын ауыстыру шифрлері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 15 Зертханалық жұмыс. Вижинер шифрлеу әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Білімгердің өзіндік жұмыс тапсырмалары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тесттік тапсырмалар
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Пайданылған әдебиеттер тізімі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 1 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Деректердің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зертханалық жұмыстың мақсаты-деректерді резервтік көшіру және қалпына келтіру принциптерімен, мұрағатшылардың бағдарламаларымен және негізгі мүмкіндіктерімен танысу; мұрағаторларды пайдалана отырып деректерді резервтік көшіру және қалпына келтіру дағдыларын алу; парольмен қорғалған мұрағаттарды құру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолданылатын бағдарламалық - техникалық құралдар: стандартты конфигурациядағы IBM PC IT класындағы дербес ЭЕМ; MS DOS операциялық жүйесі; мұрағатшы-бағдарламалар, мұрағаттауға арналған файлдар тобы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңызды деректерді күйреуден сақтаудың ақылға қонымды және арзан әдісі-үнемі сақтық көшірме жасау. Осындай мақсаттар үшін ақпараттың сақталуына барлық қамқорлық жасайтын арнайы бағдарламалар бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бұл нұсқаулықта қалталармен және нақты файлдармен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін бағдарламалар қарастырылады. Шолудың барлық қатысушыларының жалпы жұмыс принципі бірдей - сіз ең маңызды құжаттарды қамтитын тапсырма жасайсыз, содан кейін оны іске қосу кестесін жоспарлайсыз. Бағдарламалардың ерекшеліктері туралы нұсқаулықтың мәтінінен оқи аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Арнайы құрылғылардан (стримерлер, магнитті-оптикалық дискілер және т.б.) деректердің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру сақтық көшірме жасау бағдарламалары (Backup) арқылы жүзеге асырылады. Қатты дискінің иілгіш дискілері мен логикалық бөлімдеріне сақтық көшірме жасау үшін мұрағат бағдарламалары жиі қолданылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мұрағат бағдарламалары ақпаратты сығудың арнайы әдістерін қолдану арқылы файлдар алатын дискілік жадтың көлемін азайтуға мүмкіндік береді. Қысылған файл мұрағат деп аталады. Бір мұрағаттық файлға бірден бірнеше қарапайым файлдар мен каталогтарды орналастыруға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мұрағат бағдарламалары орындайтын негізгі функциялар, болып табылады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- каталогта және оның ішкі каталогтарында орналасқан жеке немесе барлық файлдардан мұрағат құру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- жеке мұрағаттарды қосу, шығару немесе жою
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- файлдар немесе файлдар топтары;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- мұрағат мазмұнын қарау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- жасалатын мұрағаттарды парольмен жабу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- EXE немесе COM бағдарламалары түрінде өзін - өзі ашатын мұрағаттар құру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- бірнеше файлдарда немесе бірнеше иілгіш дискілерде орналасқан көп томдық мұрағаттарды құру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тапсырманы орындау үшін біз мұрағатшыларды мұрағаттау және ашу жылдамдығы, қысу пайызы критерийлері бойынша тексереміз және WinZip 8 және WinRar 3.00 мұрағатшыларының нәтижелерін кестеге енгіземіз. Тексерілетін топ ретінде 10 элементтен тұратын әртүрлі типтегі файлдарды кездейсоқ іріктеу болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro 4.60
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Rgo-бұл өте қарапайым, қол жетімді сақтық көшірме өнімі. Әзірлеушілердің пікірінше, олардың бағдарламасын игеру латын әліпбиінің алғашқы үш әрпін есте сақтаудан қиын емес. Барлық тапсырмаларды орнату тапсырма түріне байланысты төрт-жеті қадамнан өту арқылы жүзеге асырылады. Бүкіл процедура шебердің көмегімен құрылымдалған.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолданбаның жұмыс терезесі қарапайым құралдар тақтасынан және пайдаланушы тапсырмаларының сызықтық тізімінен тұрады. Сіз тізімде әр тапсырманың түрін, соңғы және жақын уақыттағы жұмыс уақыты туралы ақпаратты, тапсырма күйінің индикаторын, сәтті іске қосу санын көре аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жаңа тапсырманы енгізу "Тапсырма қосу" батырмасы арқылы жүзеге асырылады. Бұл жеті қойындысы бар жұмыс терезесін ашады, олардың арасында ауысу Next батырмасымен ыңғайлы. Ағымдағы опциялар тобының барлық параметрлерін дұрыс енгізгеннен кейін, берілген түйме белсенді болады және келесі қадамға өтуге болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro - да жаңа тапсырма жасау.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бірінші кезеңде сізден тапсырма түрін және оның басымдылығын енгізу талап етіледі. Бағдарлама қатты дискіде және жергілікті желіде сақтық көшірме жасауды, деректерді қалпына келтіруді, ftp ресурсының айнасын құруды, ftp протоколы бойынша файлдарды қабылдауды және қайтаруды, ақпаратты оптикалық медиаға көшіруді қолдайды. Операциялардың ең танымал түрі-сақтық көшірме жасау және оны толығырақ қарастырған жөн.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алдымен файлдарды көшіру көзін таңдау керек-жергілікті файлдық жүйе немесе FTP сервері. Сақтық көшірмеге қатысатын қалталар мен файлдарды көрсетуге болады. Бастапқы деректерді таңдау аяқталғаннан кейін сізге қысу әдісін көрсету ұсынылады. Таңдау аз, сіз тек ZIP архиваторын қолдана аласыз, бұл деректердің қысылу дәрежесін көрсетеді. Мұрағат құпия сөзбен қорғалуы мүмкін. Сақтық көшірме файлының атын жасау кезінде мұрағаттың жасалу уақытын көрсететін әртүрлі айнымалыларды пайдалануға болады. Деректерді сақтау PGP шифрлауымен бірге жүруі мүмкін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Параметрлердің келесі кезеңі-сақтық көшірменің соңғы орнын көрсету. Сіз оны қатты дискіде, жергілікті желіде, FTP серверінде, сондай-ақ оптикалық медиада орналастыра аласыз. ABC Backup Pro құрамына CD және DVD күйдіру модулі кіреді. Жазу параметрлерінің параметрлері жазу жылдамдығын, сеанстарды импорттауды, файлдық жүйені таңдауды, дискіні жабуды қамтиды. Басқаша айтқанда, күйіп кету формальдылық емес, әзірлеушілер бұл мәселеге өте байыпты қарады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әрине, ешқандай маңызды сақтық көшірме жоспарлаушыны орнатпай-ақ аяқталмайды. ABC Backup Pro тапсырма орындалатын уақыт диапазонын (күнуақыт) көрсетуге мүмкіндік береді. Жиілік күнделікті, апталық, айлық, сондай-ақ жалғыз болуы мүмкін. Аптаны немесе айды уақыт аралығы ретінде таңдаған жағдайда, тізімдегі нақты бірліктерді (аптаның күндері, айлардың атаулары) көрсетуге болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тапсырманың қосымша нұсқалары ретінде сіз белгілі бір бағдарламаның жадынан жүктеуді, сондай-ақ сақтық көшірме жасалғанға дейін және кейін қосымшаларды іске қосуды тағайындай аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro орыс тілін қамтитын көп тілді интерфейске ие. Өнімді орыстандыру сапасы төмен деңгейде, ал егер сіз саяси дұрыстықты ұмытып кетсеңіз, оны қарапайым деп айтуға болады - бұл қорқынышты. "Бакуп" сөзі ("backup" аудармасы) сауатсыздықтың айқын мысалы болып табылады. Көптеген терминдер кәдімгі транслитерация әдісімен аударылады, яғни ағылшын сөздері кириллицада жазылған. Интерфейс ішіндегі мәтіннің жартысынан көбі аударылмаған.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сонымен қатар, кириллицамен тікелей жұмыс істеу қиындық тудырмайды. Сіз орысша Мұрағат атауларын қолдана аласыз, оларға орысша файл атауларын қоса аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әзірлеушілер олардың өнімі қосымша көшірмеге ие деп мәлімдейді. Бұл дұрыс емес. Сіз тек ағымдағы күнге байланысты бірегей файл атауларын пайдалана аласыз, бірақ Мұрағат мазмұны әрқашан алдын ала анықталған деректердің толық көшірмесі болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолданба белгішесі жүйелік науада үнемі орналасады, онда сіз тағайындалған тапсырмалар тізімі бар мәтінмәндік мәзірді шақыра аласыз және олармен негізгі әрекеттерді орындай аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro-сапасыз локализациясы бар қарапайым, ыңғайлы сақтық көшірме механизмі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ПАРОЛЬ АРҚЫЛЫ АҚПАРАТТЫ ҚОРҒАУ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құпия сөз шабуылдары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бүгінгі таңда пароль қол жетімділік субъектілерінің біліміне негізделген ең қолайлы және сондықтан жиі қолданылатын түпнұсқалықты анықтау құралы болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кез-келген маңызды жүйеде адам операторының қателіктері ең қымбат және жиі кездеседі. Криптожүйелер жағдайында пайдаланушының кәсіби емес әрекеттері ең тұрақты криптоалгоритмді және оның ең дұрыс іске асырылуы мен қолданылуын жоққа шығарады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бұл, ең алдымен, парольдерді таңдауға байланысты. Қысқа немесе мағыналы парольдерді адам оңай есте сақтайтыны анық, бірақ оларды ашу оңайырақ. Ұзақ және мағынасыз парольдерді қолдану, әрине, криптоға төзімділік тұрғысынан жақсырақ, бірақ адам оларды әдетте есте сақтай алмайды және оларды қағазға түсіреді, содан кейін ол жоғалады немесе шабуылдаушының қолына түседі. Тәжірибесіз пайдаланушылар әдетте қысқа немесе мағыналы парольдерді таңдайтындықтан, оларды ашудың екі әдісі бар: толық шабуыл және сөздік шабуылы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алайда, бірнеше жыл бұрын, барлық парольдерді толығымен асыра пайдалану үшін есептеу қуаты жеткіліксіз болған кезде. Алайда, хакерлер пароль ретінде адам бар сөзді немесе өзі немесе таныстары туралы кез-келген ақпаратты (аты-жөні, туған күні және т.б.) таңдайтындығына негізделген тапқыр әдісті ойлап тапты. Кез-келген тілде 100000 сөзден аспайтындықтан, оларды асыра пайдалану өте аз уақытты алады және қолданыстағы парольдердің 40-тан 80% - на дейін "сөздік шабуылы"деп аталатын қарапайым схема арқылы болжауға болады. Айтпақшы, бұл парольдердің 80% - на дейін 1000 сөзден тұратын сөздік көмегімен болжауға болады!
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бүгінгі күні пайдаланушылар мұндай парольдерді таңдау мүмкін емес екенін түсінсін, бірақ компьютерлік қауіпсіздік сарапшылары ешқашан 34jХs5U@BTA сияқты қарапайым және жанды қуантатын парольдерді қолдануды күтпейді). Сондықтан, тіпті күрделі қолданушы hore1, user1997, rassword, toor, roottoor, rago1, gfhjkm, ashz сияқты құпия сөздерді таңдайды. Олардың барлығы, әдетте, мағыналы сөзге және оны түрлендірудің кейбір қарапайым ережелеріне негізделгенін көруге болады: санды қосыңыз, жыл қосыңыз, әріп арқылы басқа регистрге аударыңыз, керісінше сөзді жазыңыз, керісінше жазылған сөзді қосыңыз, орыс сөзін латын әріптерімен жазыңыз, латын орналасуымен пернетақтада орыс сөзін теріңіз, пароль жасаңыз пернетақтада орналасқан пернелердің жанында және т. б.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сондықтан қорғалған жүйемен парольге негізделген аутентификацияны қолданған кезде келесі ережелер сақталуы керек:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
а) 6-8 таңбадан кем парольдерге жол берілмейді;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
б) парольдерді тиісті контроллерлер тексеруі керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
в) пароль таңбалары оларды енгізген кезде айқын көрінбеуі тиіс;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
г) дұрыс парольді енгізгеннен кейін соңғы кіру туралы ақпарат беріледі;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
д) құпия сөзді енгізу әрекеттерінің саны шектеледі;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
е) пароль дұрыс болмаған кезде уақыттың кешігуі енгізіледі;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ж) байланыс арналары арқылы беру кезінде парольдер шифрлануы тиіс;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
з) парольдер жадта тек пайдаланушыларға қол жетімді емес файлдарда шифрланған түрде сақталуы керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
н) пайдаланушы парольді өзі өзгерте алуы керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
к) әкімші пайдаланушылардың құпия сөздерін білмеуі керек, бірақ оларды өзгерте алады;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
л) парольдер мезгіл-мезгіл өзгеруі керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
м) парольдердің қолданылу мерзімі белгіленеді, содан кейін әкімшімен байланысу керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Парольдерді ашу бағдарламаларымен жұмыс істеу тәртібі.
Бұл зертханалық жұмыста парольмен жабылған мұрағаттарды ашу үшін бағдарламалық өнім қолданылады: advanced ZIP Password Recovery
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
AZPR мысалында хакерлік бағдарламалармен жұмыс
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Azpr бағдарламасы ұмытылған zip құпия сөздерін қалпына келтіру үшін қолданылады. Бүгінгі таңда парольдерді ашудың екі әдісі бар: шамадан тыс (brute force) және сөздік шабуылы (сөздік-негіздік шабуыл).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Басқару тақтасы:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ашу және сақтау түймелері ашылған файлды, таңбалар жиынтығын, соңғы тексерілген құпия сөзді көрсететін жобамен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Бұл аутопсияны кідіртуге және жалғастыруға мүмкіндік береді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бастау және тоқтату түймелері сәйкесінше парольді таңдауға және аяқтауға мүмкіндік береді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
теру түймесі құпия сөзді құрайтын таңбалар белгілі болса, көптеген таңбаларды орнатуға мүмкіндік береді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
анықтама түймесі бағдарлама бойынша көмек көрсетеді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
azpr түймесі бағдарлама туралы ақпаратты көрсетеді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
шығу түймесі бағдарламадан шығуға мүмкіндік береді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бағдарламаның мүмкіндіктерін қарастырыңыз:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аутопсия үшін мұрағат және шабуыл түрі таңдалады (суретті қараңыз).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыс параметрлері таңдалады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Жиынтығы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бағдарлама сізге таңдау аймағын таңдауға мүмкіндік береді (таңбалар жиынтығы). Бұл шамадан тыс уақытты айтарлықтай қысқартады. Жиын түймесі арқылы берілген пайдаланушы жинағын пайдалануға болады. Бастапқы құпия сөзді орнату арқылы тексерілетін құпия сөздердің санын шектеуге болады. Егер парольдің бір бөлігі белгілі болса, Маска шабуылы өте тиімді. Шабуылдың тиісті түрін таңдау керек, содан кейін маска өрісі қол жетімді болады. Оған парольдің белгілі бөлігін P түрінде енгізу керек пе?s?W?r? , белгісіз таңбалардың орнына сұрақ белгісін қою керек. Кез келген басқа таңбаны оны Маска таңбасы өрісіне енгізу арқылы пайдалануға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бетбелгі Ұзындығы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құпия сөздің ұзындығын таңдауға мүмкіндік береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Сөздігі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сөздік файлын таңдауға мүмкіндік береді. Ағылшын файлын таңдаңыз .dic, онда ағылшын сөздерінің жиынтығы және пароль ретінде жиі қолданылатын таңбалар жиынтығы бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Автосақтау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыс нәтижелерін және автосақтау аралығын сақтау үшін файл атауын таңдауға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Опциялары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыстың басымдығы (фондық немесе жоғары), қазіргі уақытта тексерілген пароль туралы ақпаратты жаңарту аралығы таңдалады. Аралықты ұлғайту өнімділікті арттырады, бірақ ақпараттылықты төмендетеді. Сондай-ақ, жұмыс хаттамасын жүргізу режимін және tray бағдарламасында Бағдарламаны азайту мүмкіндігін орнатуға болады (сағаттың жанындағы кішкентай белгіше).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Filecrypt32 мысалында қорғаныс бағдарламаларымен жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Filecrypt32 бағдарламасы пайдаланушылардың жеке деректерін қорғау үшін қолданылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бағдарламаның сипаттамасы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. "Шифрлау" пәрмені стандартты файл таңдау тілқатысу терезесін ашады. Онда шифрлағыңыз келетін бір немесе бірнеше файлды таңдап, "Ашу" түймесін басыңыз. Барлық бөлінген файлдар енгізілген пароль бойынша жеке шифрланады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Шифрды ашу пәрмені стандартты файл таңдау тілқатысу терезесін ашады. Ондағы шифрды шешкіңіз келетін бір немесе бірнеше файлды таңдап, "Ашу" түймесін басыңыз. Барлық бөлектелген файлдар енгізілген пароль бойынша шифрды ашады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. "Жіберу... "Электрондық пошта арқылы оған қосылған шифрланған файлмен бірге хабарлама жіберуге мүмкіндік береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Жаңа терезе пәрмені Filecrypt32 бағдарламасының басқа көшірмесін іске қосуға мүмкіндік береді. Бағдарламаның бірнеше көшірмелері деректерді бір уақытта өңдей алады. Әр көшірмеде өз кезегінде бірнеше шифрлаушифрды ашу ағындары бір уақытта жұмыс істей алады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Құпия сөз шабуылдарының қандай түрлерін білесіз?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Жаман құпия сөз дегеніміз не?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Толық шабуылмен шабуылға қалай қарсы тұруға болады?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Құпия сөздің ұзындығы құпия сөздің ашылу ықтималдығына қалай әсер етеді?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Пароль жасау бойынша қандай ұсыныстар бере аласыз?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№2 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Windows жүйесінің реестрімен жұмыс істеу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыстың мақсаты: Реестрмен жұмыс істеудің негізгі принциптерін зерделеу, реестр редакторын игеру, реестрдің де, оның жеке кілттерінің де сақтық көшірмесін жасауды үйрену.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зертханалық жұмыстың нәтижесінде студент білуі керек:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) Windows реестрінің мақсаты;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) реестр файлдары;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) реестр құрылымы;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) реестр редакторымен жұмыс;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5) реестр деректерін экспорттау және импорттау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6) реестрінің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зертханалық жұмысты орындау барысында студент:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) реестрінің мақсатымен танысу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) реестрінің құрылымын зерделеу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) реестр редакторымен жұмыс істеуді үйрену;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) реестрінің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру қағидаттарымен танысуға міндетті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр - операциялық жүйенің барлық параметрлері немесе параметрлерінің дерекқоры болып табылатын Windows операциялық жүйесінің ерекше бөлігі. Басқару тақтасының барлық параметрлері және кез келген параметрлерді өзгертуге болатын жүйенің басқа орындары тізбеде жазылады. Сондай-ақ, ол файлдарға жолдар, орнатылған бағдарламалардың орналасуы және Windows жұмыс істеуіне қатысты басқа да аспектілер туралы ақпаратты сақтайды. Үшінші тарап бағдарламаларымен ОЖ-ды теңшеу және оңтайландыруға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр - операциялық жүйенің конфугурациялық мағлұматтан тұратын деректер қоры. Физикалық түрде реестрде барлық ақпарат бірнеше файлдарға бөлінген. windows 7 және NT реестрларында жартылай айырмашылық болады. Windows алдыңғы нұсқаларында windows каталогында тұратын реестр екі файлдан тұрады system.dat және user.dat. windows -7 де тағы да бір файл қосылады. ол classes.dat. реестрдің редакторы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр туралы толығырақ ақпарат алу үшін оның екі файлын толығырақ қарастырыңыз. Соңғы пайдаланушылар үшін бұл файлдардың әрқайсысында не екенін білу толық емес. Әкімшілер, алайда, және т.б., артықшылықты конфигурация жұмыс үстелі USER.DAT файлда мысалы, нақты пайдаланушылар үшін нақты ақпаратты қамтитынын білуі тиіс, бұл SYSTEM.DAT файлы осы жүйені сипаттайтын ақпарат сақталады, мысалы, әдепкі жұмыс үстелінің параметрлерін, жабдық профилдерін және желі параметрлерін сақтайды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Екі файл - USER.DAT және SYSTEM.DAT - бұл жасырын файлдар және Windows каталогында сақталады. Windows жүйесін орнатқан кезде жүйе осы файлдардың екеуін де автоматты түрде жасайды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жоғарыда айтылған екі файлдың мақсаты: SYSTEM.DAT мен USER.DAT: біріншісі жүйе параметрлерін сақтау үшін, ал екіншісі - нақты пайдаланушы туралы ақпаратты сақтау үшін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орналасуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Физикалық түрдегі реестр System32 \ config қалтасында сақталатын файлдар тобынан тұрады. OS осы файлдардан жүктелсе, дерекқор Windows жұмысында қолданылатын ағымдағы параметрлермен бірге жиналады. Бұл база бес негізгі тармақтан тұрады. Файлдарды көрсетілген каталогтан тікелей өңдеу ұсынылмайды, себебі Windows 10 реестрге кіру үшін regedit деп аталатын арнайы құрал бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кеңес! Реестрді редакциялаудан бұрын Файл - Экспорт мәзірі арқылы сақтық көшірме жасау ұсынылады
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кесте 1.1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түпкі ключ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сипаттамасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_LOCAL_MACHINE
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кілтте компьютерге тән Ғаламдық конфигурация деректері, соның ішінде аппараттық құралдар мен амалдық жүйенің параметрлері туралы ақпарат бар: автобус түрі, жүйенің жады, құрылғы драйверлері және ОЖ-ны бастапқы жүктеу процесінде қолданылатын басқа ақпарат. Бұл кілттің құрамындағы ақпарат жергілікті Жүйеде тіркелген барлық пайдаланушыларға қол жетімді. Иерархияның жоғарғы деңгейінде бұл кілттің үш бүркеншік аты бар: HKEY classes RCOT, HKEY CURRENT CONFIG және HKEY DYH_DATA
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY__CLASSES_ROOT
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Файл кеңейтімдері мен Қолданбалар арасындағы ассоциативті байланыстарды, OLE ақпаратын, СОМ нысандарына қатысты деректерді және файлдар мен сыныптар қауымдастығының деректерін (Windows-тың алдыңғы нұсқаларының тізіліміне балама) қамтиды. Бұл кілттегі параметрлер HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Classes кілтінің астында орналасқан параметрлерге тең.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY CURRENT CONFIG
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Онда қолданыстағы аппараттық профильдің конфигурациясы туралы мәліметтер бар. Аппараттық профильдер-бұл HKEY_LOCAL_MACHINE түбірлік кілтінің бөлігі ретінде software және System кірістірілген кілттердің стандартты конфигурациясынан айырмашылықтар жиынтығы. HKEY_CURRENT_CONFIG кілті тек өзгертілген деректерді сақтайды. Сонымен қатар, осы кілттің астындағы деректер HKEY_LOCAL_MACHIME \Conf IG кілтінің бөлігі болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_CURRENT_
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
USER
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазіргі уақытта Жүйеде тіркелген пайдаланушының профилін қамтиды; жүйелік айнымалыларды, жұмыс үстелін орнатуды, орнатуды және Қолданба параметрлерін қамтиды. Физикалық тұрғыдан, бұл кілт hkey_users\username кілтіне сілтеме болып табылады, мұнда Username қазіргі уақытта Жүйеде тіркелген пайдаланушы аты болып табылады. Бұл Windows 9xME және Windows NT 2000 тізілімдері арасындағы маңызды айырмашылықтардың бірі екенін ескеріңіз. Windows NT 2000 жүйесінде жүйеге кіру үшін берілген кілт жүйенің күйіне қарамастан (офлайн немесе желілік) пайдаланушының бұрыннан орнатылған шотын қажет етеді. Windows 9xME жүйесінде кілт жүйеге жаңа пайдаланушы тіркелген кезде толтырылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_USERS
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Барлық белсенді пайдаланушы профильдерін, соның ішінде HKEY_CURRENT_USER және әдепкі пайдаланушы профилін қамтиды. Hkey_users кілтінде кірістірілген кілт бар \.Default, ол бірінші рет кірген пайдаланушының профилін жасау үшін қолданылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_DYN_DATA
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Windows 9598 және Windows ME жүйелерінде бұл кілт динамикалық деректер мен жадтағы резиденттік бағдарламалар туралы ақпаратты қамтиды. Бұл кілт-HKEY_LOCAL_MACHINE кілтінің сол тармағының бүркеншік аты, онда Plug and Play құрылғыларының күйі және жүйенің жұмыс істеуі туралы мәліметтер сияқты динамикалық ақпарат бар. Бұрын айтылғандай, бұл кілт Windows NT2000 жүйесінде қол жетімді емес.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Реестр редакторын іске қосу. (Regedit.exe). HKEY_CLASSES_ROOT,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_USERS, HKEY_CURRENT_USER, HKEY_LOCAL_MACHINE,
HKEY_CURRENT_CORFIG бөлімдерімен танысу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Реестр параметрлерінің 7 типін реестр редакторынан тап
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Қауіпсіздік үшін реестр мазмұнының резервті көшірмесін жасаудың
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жолдары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Резервті көшірудің арнайы программаларын қолдану (Buckup утилиті)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) Реестр заплаткасын құру - реестрдің жеке бөліктерін мəтіндік
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
файлдарға сақтау жолы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Windows-сыз реестрдің қосымша көшірмесін жасау. Қалпына келтіру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
консольын пайдалануға болады. (Recovery Console)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Реестр заплаткасын құру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Реестр редактор терезесін ашып, экспортталушы реестрдің бұтағын
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
таңдаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) Файл--Экспорт--Файл атын таңдау--ОК Файл кеңейтілуі .reg болуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Реестр заплаткасын кез келген мəтіндік редакторда редакторлауға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Запладканы реестрға пайдаланудың əдістері:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1əдіс.Сілтеуішпен
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- .reg кеңейтілуі бар файлды екі рет шертіңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- Сіз таңдаған файлдан реестрге ақпарат қосқыңыз келе ме деген сұраққа ия
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
деп жауап беріңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2 əдіс. Реестр редакторымен
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- Реестр редакторының Файл менюінен Импорт командасын таңдап,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
мазмұнын реестрге қосқыңыз келеген REG-файлды таңдаңыз
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-Заплатканы реестрға қосу үшін ОК батырмасын басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3 əдіс. Командалық жолмен (regedit файлаты .reg)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. Панель управления-Свойства-папки-Вид-Допол нительные
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
параметры тізімінің түрін өзгерту:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Reg Edit реестр редакторын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microso ft\Windows\CurrentVirsion\E
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
xplorer\Advanced\Folder бұтағын ашу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Advanced бөлімінің резервті көшірмесін жасаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
d)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дополнительные параметры тізімінен қажет емес деген элементтерді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
алып тастауға болады. Ол үшін ағаштың сəкес бөлімін жойыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Windows-ты баптау.
Жұмыс столын баптау.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Жұмыс столында орналасқан Мой компьютер, Мои документы, Сетевое
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
окружение, Internet Explorer белгілерді жой
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Жұмыс столында орналасқан белгілердің атын өзгертудің 3 жол
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Жұмыс столынан Коржынды жою үшін контекстік менюіне
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жою(удалить) командасын қосу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Reg Edit реестр редакторын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) HKEY_CLASSES_ROOT\CLSID\ {645FF040-5081-101B-9F08-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
00AA002F954E}\ShellFolder\ бұтағын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Attributes параметрін екі рет шертіп, оның мазмұнын мына 70 01 00 20 сандармен өзгертсеңіз атын өзгерту(переименовать) командасы, ал 50 01 00
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
20 сандарын енгізсеңіз соған қоса жою(удалить) командасы пайда болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
d) Реестр редакторын жабыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4.Жұмыс столындағы барлық белгілерді жасырын(скрытый) жасау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Reg Edit реестр редакторын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) HKEY_CURRENT_USER\
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Software\Microsoft\Windows\Сurrent\ Version\Policies\Explorer бұтағын ашу. c) NoDesktop екі рет шертіңіз.Егер бұл бөлімде бұндай параметр болмаса,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оны құрыңыз. Ол үшін Правка-Создать Атына (NoDesktop) Двойчный параметр
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
d) Бұл параметрге 01 00 00 00 бинарлық мəнін енгізіңіз. Егер белгілердің
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бейнеленуін қайтарғыңыз келсе, онда 00 00 00 00 бинарлық мəнін енгізіңіз. ОК шертіп, Reg Edit редакторын жабу. Бұл реестрге енгізілген өзгертулер
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жүзеге аырылу үшін жүйеден шығып, қайта кіру керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр редакторымен жұмыс.
Мой компьютер қаптамасының мазмұнын өзгерту үшін:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microso ft\Windows\CurrentVirsion\
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
еxplorer\MyComputer\NameSoeace\ бұтағын ашу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Осы бөлімнің мазмұнын REG-файл ретінде сақтап алу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Жаңа бөлім қосу үшін Правка менюінен Создать командасын таңдаңыз, сонан соң Раздел-ді таңдаңыз. Аты ретінде класс идентификаторының (Classs
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ID) кез келгенін қолдануға болады. Мыс, {645FF040-5081-101B-9F08-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
00AA002F954E}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Нəтижені көру үшін Мой компьютер терезесін ашып, оны жаңартуға Ғ5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
пернесін басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мой компьютер жарлығын бағытын өзгерту.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мой компьютер белгісін екі рет шерткенде автоматты түрде Windows
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
сілтеуіші жүктелуі үшін:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_CLASSES_ROOT\CLSID\{20D04FE0-3 AEA-1069-A2D8-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
08002B30309D} бұтағын ашу. Бұл бөлім үшін По умолчанию параметрінің мəні My Computer мəніне тең екеніне көз жеткізіңіз. Егерде дəл солай болса, онда shell бөлімшесін ашыңыз. Shell бөлімшесінде Мой компьютер белгісінің контекстікменюінің Іздеу( Найти) командасына сəйкес find бөлімшесі бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. shell бөлімшесін ашқан соң Правка менюінен Создать командасын
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
таңдаңыз, сонан соң Раздел-ді таңдаңыз. Жаңа бөлімнің аты ретінде Open-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ді енгізіңіз жəне Enter-ді басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Тышқанның оң жағымен Open бөлімін шертіңіз, қайтадан Создать-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Раздел. Бөлім аты ретінде Соmmand енгізіп, Enter-ді басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Соmmand бөлімін шертіп, терзенің оң жақ бөлігінен По умолчанию
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
параметрін екі рет шертіңіз. Бұл параметрге мынадай мəн беріңіз:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
explorer.exe жəне Enter-ді басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. Сонан соң HKEY_CLASSES_ROOT\CLSID\{20D04FE0-3 AEA-1069-A2D8-08002B30309D}\Shell бөліміне өтіңіз де По умолчанию параметрін екі рет шертіңіз жəне оған Open мəнін беріңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
7. Reg Edit реестр редакторын жабыңыз. Жұмыс үстелінің бос орнын шертіп, Ғ5 - ті басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жалпы құжаттар (Общие документы) қаптамасынан құтылу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microso ft\Windows\CurrentVirsion\expl
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
orer\MyComputer\NameSoeace\Delegate Folders ағашын ашыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. {59031a47-3f72-44a7-89c5-5595fe6b30 ee}атты бөлімді жойыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Reg Edit реестр редакторын жабыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Басты менюдің Недавние документы бөлімінінде құжаттардың қаншасы болуы керек
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsof t\Windows\CurrentVersion\Polici
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
es\Explorer ағашын ашыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. DWORD типті жаңа параметр құрыңыз. Ол үшін Правка Создать
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Параметр DWORD .Параметр аты ретінде MaxResentDocs енгізіңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4.Жаңа параметрді екі рет шертіп, енгізу режиміне Десятичная таңдаңыз жəне жүйе Недавние документы менюінде бейнелеуі керек максималды жарлықтар санын енгізіңіз. Қалыпты жағдайда 15 мəні қолданады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Reg Edit реестр редакторын жабыңыз.Сіз жасаған өзгерістер енгізілуі үшін жүйеден шығып қайта кіру керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Іске қосу менюіндегі Құжаттар(Документы) меню астарын жою
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsof t\Windows\CurrentVersion\Polici
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
es\Explorer ағашын ашыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. NoResentDocsMenu жаңа бинарлық параметрін құрыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Осы парметрді екі рет шертіп, 01 00 00 00 мəнін беріңіз.
Қаптаманың мазмұнына байланысты жағдайын өзгерту:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Қаптама белгісін тышқанның оң жағымен шертіп, контекстік менюден
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қасиет(Свойства) бөлімін таңдаңыз .
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Баптау (Настройка) қыстырмасына өтіп, тізімдегі Кез-келген типті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
құжаттарды (Документы, любого типа) немесе басқада бөлімдерді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
пайдаланып сəйкесінше сонша қаптама жасаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. ОК батырмасын шертіңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№3 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мысал: Бүгін кешкі сағат онда паркте кездесеміз деген хабарды шифрлеу үшін, мысалы хабарды 6 қатар 6 бағаннан құралған кесте түрінде жазу керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Беғаесүшапкегктаемііорзінснкдзкадте ю
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Егер соңғы ұяшықтар толмай қалса кез келген әріптер жазып қойылады шифрленген хабар алу үшін ашық текст қатарлар бойынша оқылады (солдан оңға қарай) жәнен топталған түрде жазылады. Мұнда шифрлеу және қайта шифрлеу процесін түрліше ашық текстті кестеге жазу және кестеден мәтінді оқу бағытына қарай орындауға болады. Ашық текстті кестеге жазу және кестеден оқу бағыттарына мысалдар:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мысал:Бүгін кешкі сағат онда паркте кездесеміз деген хабарды шифрлеу үшін, мысалы хабарды 6 қатар 6 бағаннан құралған кесте түрінде жазу керек
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі: Беғаесүшапкегктаемііорзінснкдзкадте ю
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Егер соңғы ұяшықтар толмай қалса кез келген әріптер жазып қойылады шифрленген хабар алу үшін ашық текст қатарлар бойынша оқылады (солдан оңға қарай) жәнен топталған түрде жазылады. Мұнда шифрлеу және қайта шифрлеу процесін түрліше ашық текстті кестеге жазу және кестеден мәтінді оқу бағытына қарай орындауға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
МЫСАЛЫ: 5*3 кестесі бойынша завтра была война мәтіні завабовыйтлнраа түрінде шифрленеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі:Мәтін ЗАВАБОВЫЙТЛНРАА[]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым шифрлеудің Си тілінде құрылған бірінші варианты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "stdafx.h"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "conio.h"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "locale.h"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "iostream"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
using namespace std;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
void main()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char s[50];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char massiv[100][100];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int b,c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int count = 0;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
setlocale(LC_ALL, "rus");
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Исходное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin s;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести ключ: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin b c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
massiv[i][j]=s[count];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
count++;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Зашифрованное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if(massiv[i][j] = 'a' && massiv[i][j] = 'z')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout massiv[i][j];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
_getch();
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым шифрлеудің Си тілінде құрылған екінші варианты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include conio.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include locale.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include iostream
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include string.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include locale.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
using namespace std;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int main()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
setlocale(LC_ALL, "rus");
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\t\t\tПростая Перестановка"endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char s[50];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char massiv[100][100];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int b,c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int count = 0;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\nИсходное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
gets(s);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int amount = strlen(s);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\tКоличество символов: "amountendl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\t"" Ввести ключ (M x N) "endl"\n";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во строк: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin b;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во столбцов: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
massiv[i][j]=s[count];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
count++;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Зашифрованное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout massiv[i][j];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
getch();
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым дешифрлеудің Си тілінде құрылған варианты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include iostream
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include conio.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include math.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include stdlib.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include stdio.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include string.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
using namespace std;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int main()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
setlocale(LC_ALL, "rus");
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\t\t\tПростая Перестановка"endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\t\t\tДешифрование";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int n,m;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char d[50];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char massiv[100][100];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int count = 0;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\nИсходное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
gets(d);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int amount = strlen(d);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\tКоличество символов: "amountendl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\t"" Ввести ключ (M x N) "endl"\n";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во строк: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin m;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во столбцов: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin n;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; in; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jm; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
massiv[i][j]=d[count];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
count++;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Дешифрованное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jm; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; in; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout massiv[i][j];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
getch();
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 4 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маршрутты орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифр-ақпаратты заңсыз пайдаланушылардан қорғау мақсатында оны түрлендіру (шифрлау) әдісі немесе тәсілі. Шифрлау-шифрлауды қайтаратын процесс, яғни шифрланған хабарламаны шифрдегі белгілі бір ережелер арқылы қорғалған ақпаратқа түрлендіру. Қорғалған ақпарат ашық мәтін деп аталады, шифрлау нәтижесінде алынған хабарлама Шифр мәтіні немесе криптограмма деп аталады.Орын ауыстыру шифры (ОАШ) - бұл түрлендірулер бастапқы мәтіннің таңбаларын өздері өзгертпестен өзгерту тәртібін ғана өзгертетін шифр. Шифрлау да, шифрлау да келесі кестенің көмегімен жүзеге асырылады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрлау келесідей жүзеге асырылады: ашық мәтіннің бірінші символы сол мәтіннен i1 - ші таңбамен, екіншісі - i2-ші және т.б. ауыстырылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маршруттық орын ауыстыру - бұл геометриялық фигураны қолданатын ОАШ. Бастапқы мәтін бір "бағыттың" жүрісі бойынша фигураға жазылады, содан кейін екіншісінің жүрісі бойынша одан жазылады. Мысал: бастапқы хабарламаны тікбұрышты кестеге көлденеңінен, сол жақ жоғарғы бұрыштан бастап, солдан оңға және оңнан солға кезекпен енгіземіз. Біз хабарламаны тігінен, жоғарғы оң жақ бұрыштан бастап, жоғарыдан төменге және төменнен жоғарыға қарай жазамыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Біз, мысалы, көрсетілген жолмен сөйлемді шифрлаймыз: БАҒЫТЫМЕНОРЫНДЫАУЫСТЫРУМЫСАЛ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4х7 өлшемді тіктөртбұрышты қолдана отырып, келесі Шифр мәтінін аламыз: МЕЫРУТНЫТОСМЫЫРЫҒЫУСААНАБДЫЛ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кестелік маршруттық ауыстырудың шифры. Ең көп тарағаны-кестелерге негізделген маршруттық орын ауыстыру шифрлары. Шифрлау кезінде бастапқы хабарлама белгілі бір маршрут бойынша осындай кестеге енгізіледі, ал олар басқа жолмен жазылады (Шифр бағдарламасын алады). Бұл Шифр үшін жазу және жазу бағыттары, сондай-ақ кесте өлшемдері маңызды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мысалы, "ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ АБРАМОВ" бастапқы хабары 4х6 өлшемді тікбұрышты кестеге сәйкес келеді, жазу бағыты - солдан оңға-жоғарыдан-төменге, жазу бағыты - жоғарыдан-төменге-солдан оңға. Бұл жағдайда Шифрограмма "АВ_ЕБ_СВРИЕИАЛР ЧМЬГ_ОЯЕ_" болып көрінеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Python тілінде программа коды
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№1әдіс 1) жоғарыдан-төмен солдан-оңға қарай
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
шифрлау және дешифрлау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
import math
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
text = input('Введите текст: ')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def enc(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if math.sqrt(len(text)) = 5:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
else:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = math.ceil(math.sqrt(len(text)))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[i] = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
text = text.replace(' ', '_')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n * (i % 2) - i % 2, n * ((i + 1) % 2) - i % 2, 1 - (i % 2) * 2):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if t len(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[j][i] = text[t]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
enctext = ''
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
enctext += a[i][j]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return enctext
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def dec(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if math.sqrt(len(text)) = 5:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
else:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = math.ceil(math.sqrt(len(text)))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[i] = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if t len(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[i][j] = text[t]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
dectext = ''
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n * (i % 2) - i % 2, n * ((i + 1) % 2) - i % 2, 1 - (i % 2) * 2):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
dectext += a[j][i]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
dectext = dectext.replace('_', ' ').strip()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return dectext
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print("Шифрованный текст: " + enc(text))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print("Дешифрованный текст: " + dec(enc(text)))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
D:\ProjectPyCharm\ProjectPysharm\ve nv\Scripts\python.exe D:ProjectPyCharmProjectPysharmsh ifr3.py
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мәтінді енгіз: Халықаралық қазақ-түрік университеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрланған мәтін: Хқуіақакнтлызіиеыларвтқақүеиар-трс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дешифрланған мәтін: Халықаралық қазақ-түрік университеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№2 әдіс 1) жоғарыдан-төмен солдан-оңға қарай
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
шифрлау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def encode(s):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
table = [[' '] * 6 for _ in range(4)]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(4):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(6):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
table[i][j] = s[k]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if k == len(s):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
break
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
chars = ['\0'] * 24
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(6):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(4):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
chars[k] = table[i][j]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return ''.join(chars).replace(' ', ' ')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(encode("АБРАМОВ ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ"))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
D:\ProjectPyCharm\ProjectPysharm\ve nv\Scripts\python.exe D:ProjectPyCharmProjectPysharmsh ifr2.py
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мәтінді енгіз: АБРАМОВ ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрланған мәтін: ААААББББРРРРААААММММОООО
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тапсырма:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маршруттық орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1-Бағыт сандармен көрсетіледі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) жоғарыдан-төмен солдан-оңға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) төменнен жоғарыға солдан оңға қарай
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) жоғарыдан-төмен оңнан-солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) төменнен жоғарыға оңнан солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2-Бағыт сандармен көрсетіледі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) солдан оңға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жоғарыдан төменге
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) солдан оңға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
төменнен жоғары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) солдан солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жоғарыдан төменге
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) оңнан солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
төменнен жоғары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№5 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру шифры (ТОАШ) - онда хабарлама солдан оңға қарай жолдарға сәйкес келетін тіктөртбұрыш қолданылады. Әріптер тігінен жазылады, бағандар кілтпен анықталған тәртіппен алынады. Мысалы, бұл кілт келесідей болсын: (5,1,4,7,2,6,3) және оның көмегімен хабарламаны шифрлау керек:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ВОТПРИМЕРШИФРАВЕРТИКАЛЬНОЙПЕРЕСТАНО ВКИ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесінде мынадай мәтін аламыз: ОРЕЬЕК-РФИЙА-МААЕО-ТШРНСИ-ВЕВЛРВ-ИР КПН-ПИТОТ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру кілтін оңай есте сақталатын сөзден немесе сөйлемнен алуға болады. Мысалы, сандардың әріптеріне әріптердің әдеттегі алфавиттік тәртібіне сәйкес жатқызуға болады. Мысалы, кілт сөз ПЕРЕСТАНОВКА болсын. Ондағы А әрпі 1 нөмірін алады. Егер әріп бірнеше рет енгізілсе, онда оның пайда болуы солдан оңға қарай кезекпен нөмірленеді. Сондықтан А әрпінің екінші кірісі 2 санын алады. Бұл сөзде Б әрпі болмағандықтан, В әрпі 3 санын алады және т.б. Процесс барлық әріптер сандарды алғанға дейін жалғасады. Осылайша біз келесі кілтті аламыз:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орын ауыстыру кестелiк шифрларының ең үнемдiсi кестенiң өлшемi қызмет ететiн жай орын ауыстыру болып табылады. Мысалы, КОМПЬЮТЕРЛIК ЖҮЙЕЛЕРДI ҚОРҒАУ хабар кестеге баған бойынша кезектесiп жазылады. Кестенiң 4 қатардан және 7 бағаннан тұратын толтыру нәтижесi 4-суретте көрсетiлген.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрмәтiндi қалыптастыру үшiн хабар мәтiнiн баған бойынша кестенi толтырудан кейiн қатар бойынша кестенiң құрамын есептейдi.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кестенің 4 қатардан және 7 бағаннан тұратын толтырылуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Егер шифрмәтiндi жетi әрiп бойынша тобымен жазып отырса мынадай шифрланған хабар алынады: КЬРЖЛIҒ ОЮЛҮЕҚА МТIЙРОУ ПЕКЕДР.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрды ашу кезiнде iс-әрекеттер керi ретпен орындалады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру шифры. Бұл алдыңғы шифрдің бір түрі. Шифрдың ерекшеліктері мыналарды қамтиды:- кестедегі бағандар саны бекітіліп, кілттің ұзындығымен анықталады;- жазу бағыты суретте көрсетілген бағытқа қатаң сәйкес келеді.14;- шифрограмма бағандар бойынша олардың нөмірленуіне (кілтіне) сәйкес жазылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік пермутациялық шифрды қолдану мысалы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кілт ретінде сөз немесе сөз тіркесін қолдануға болады. Содан кейін бағандарды жазу тәртібі кілттегі әріптердің алфавиттік тәртібіне сәйкес келеді. Мысалы, егер кілт сөз "ағасы" болса, онда ондағы А әрпі 1, D - 2 санын алады және т.б. егер қандай-да бір әріп сөзге бірнеше рет енсе, онда оның пайда болуы солдан оңға қарай кезекпен нөмірленеді. Мысалда бірінші D әрпі 2 санын алады, екіншісі D - 3."АБРАМОВ ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ" хабарламасын шифрлау кезінде нәтиже "ОЯЕ_АВ_ЕРИЕЕИАЛЬРЧМЬГ_Б_СВ" болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Python тілінде программалық коды:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік ауыстыру шифраторы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Пайдаланушы енгізетін кілт бойынша тік пермутациямен шифрлауды және шифрды шешуді жүзеге асыру қажет (матрицадағы бағандар саны кілттің ұзындығына тең), сонымен қатар матрицаны шығару керек
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index = [0]*255
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('write your text')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
s = 'I hate my life'
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Text:', s)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
str(s)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
r = 'Null'
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
R_List = (list(r))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def split(s):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return [char for char in s]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
S_list = (list(s))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
LenSList = len(S_list)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Now smack the keypad (enter some random digits. It\'ll be your key)')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
key = '58137462'
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Key:', key)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
length = len(key)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, length):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index[i] = i+1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(i_index) # тыкаю палкой на предмет живое ли оно вообще
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, length-1):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(length-1, i, -1): # тут порядок, j принимает значения, как в паскале
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if key[i_index[j-1]] key[i_index[j]]:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
T = i_index[j-1]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index[j-1] = i_index[j]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index[j] = T
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
# Ломается (key[i_index[j]]), Починим - остальные циклы вроде как тоже работают.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Index:', i_index) # теперь index = 3 8 4 6 1 7 5 2... должен был быть...
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(1, length+1):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(i)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(i_index[i])
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
curr = i_index[i]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
while curr in range(0, LenSList+1):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if curr len(R_List):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
R_List[curr] = (S_list[curr])
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
else:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
R_List.append(S_list[curr])
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
curr = ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инженерия факультеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Компьютерлік инженерия кафедрасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Баялы Әзімхан Тохтасынұлы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мамандық: 6В06151 - Ақпараттық жүйелер, 6В06182-Компьютерлік инженерия
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ақпараттық қауіпсіздік пәні бойынша лабораториялық сабақтарды өткізуге
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түркістан 2023ж
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мазмұны
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 1 Зертханалық жұмыс. Деректердің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№2 Зертханалық жұмыс. Windows жүйесінің реестрімен жұмыс істеу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№3 Зертханалық жұмыс. Қарапайым орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 4 Зертханалық жұмыс. Маршрутты орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 5 Зертханалық жұмыс. Тік орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№6 Зертханалық жұмыс. Кілт бойынша орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№7 Зертханалық жұмыс. Сиқырлы квадраттау шифр әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№8 Зертханалық жұмыс. Екі рет орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 9 Зертханалық жұмыс. Тритемиус шифрлеу әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 10 Зертханалық жұмыс. Шенон-Фано алгоритмі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 11 Зертханалық жұмыс. Хофман әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 12 Зертханалық жұмыс. Полибиан квадраты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 13 Зертханалық жұмыс. Цезарь әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 14 Зертханалық жұмыс. Кесте бойынша және күрделі орын ауыстыру шифрлері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 15 Зертханалық жұмыс. Вижинер шифрлеу әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Білімгердің өзіндік жұмыс тапсырмалары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тесттік тапсырмалар
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Пайданылған әдебиеттер тізімі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 1 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Деректердің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зертханалық жұмыстың мақсаты-деректерді резервтік көшіру және қалпына келтіру принциптерімен, мұрағатшылардың бағдарламаларымен және негізгі мүмкіндіктерімен танысу; мұрағаторларды пайдалана отырып деректерді резервтік көшіру және қалпына келтіру дағдыларын алу; парольмен қорғалған мұрағаттарды құру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолданылатын бағдарламалық - техникалық құралдар: стандартты конфигурациядағы IBM PC IT класындағы дербес ЭЕМ; MS DOS операциялық жүйесі; мұрағатшы-бағдарламалар, мұрағаттауға арналған файлдар тобы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңызды деректерді күйреуден сақтаудың ақылға қонымды және арзан әдісі-үнемі сақтық көшірме жасау. Осындай мақсаттар үшін ақпараттың сақталуына барлық қамқорлық жасайтын арнайы бағдарламалар бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бұл нұсқаулықта қалталармен және нақты файлдармен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін бағдарламалар қарастырылады. Шолудың барлық қатысушыларының жалпы жұмыс принципі бірдей - сіз ең маңызды құжаттарды қамтитын тапсырма жасайсыз, содан кейін оны іске қосу кестесін жоспарлайсыз. Бағдарламалардың ерекшеліктері туралы нұсқаулықтың мәтінінен оқи аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Арнайы құрылғылардан (стримерлер, магнитті-оптикалық дискілер және т.б.) деректердің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру сақтық көшірме жасау бағдарламалары (Backup) арқылы жүзеге асырылады. Қатты дискінің иілгіш дискілері мен логикалық бөлімдеріне сақтық көшірме жасау үшін мұрағат бағдарламалары жиі қолданылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мұрағат бағдарламалары ақпаратты сығудың арнайы әдістерін қолдану арқылы файлдар алатын дискілік жадтың көлемін азайтуға мүмкіндік береді. Қысылған файл мұрағат деп аталады. Бір мұрағаттық файлға бірден бірнеше қарапайым файлдар мен каталогтарды орналастыруға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мұрағат бағдарламалары орындайтын негізгі функциялар, болып табылады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- каталогта және оның ішкі каталогтарында орналасқан жеке немесе барлық файлдардан мұрағат құру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- жеке мұрағаттарды қосу, шығару немесе жою
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- файлдар немесе файлдар топтары;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- мұрағат мазмұнын қарау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- жасалатын мұрағаттарды парольмен жабу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- EXE немесе COM бағдарламалары түрінде өзін - өзі ашатын мұрағаттар құру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- бірнеше файлдарда немесе бірнеше иілгіш дискілерде орналасқан көп томдық мұрағаттарды құру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тапсырманы орындау үшін біз мұрағатшыларды мұрағаттау және ашу жылдамдығы, қысу пайызы критерийлері бойынша тексереміз және WinZip 8 және WinRar 3.00 мұрағатшыларының нәтижелерін кестеге енгіземіз. Тексерілетін топ ретінде 10 элементтен тұратын әртүрлі типтегі файлдарды кездейсоқ іріктеу болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro 4.60
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Rgo-бұл өте қарапайым, қол жетімді сақтық көшірме өнімі. Әзірлеушілердің пікірінше, олардың бағдарламасын игеру латын әліпбиінің алғашқы үш әрпін есте сақтаудан қиын емес. Барлық тапсырмаларды орнату тапсырма түріне байланысты төрт-жеті қадамнан өту арқылы жүзеге асырылады. Бүкіл процедура шебердің көмегімен құрылымдалған.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолданбаның жұмыс терезесі қарапайым құралдар тақтасынан және пайдаланушы тапсырмаларының сызықтық тізімінен тұрады. Сіз тізімде әр тапсырманың түрін, соңғы және жақын уақыттағы жұмыс уақыты туралы ақпаратты, тапсырма күйінің индикаторын, сәтті іске қосу санын көре аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жаңа тапсырманы енгізу "Тапсырма қосу" батырмасы арқылы жүзеге асырылады. Бұл жеті қойындысы бар жұмыс терезесін ашады, олардың арасында ауысу Next батырмасымен ыңғайлы. Ағымдағы опциялар тобының барлық параметрлерін дұрыс енгізгеннен кейін, берілген түйме белсенді болады және келесі қадамға өтуге болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro - да жаңа тапсырма жасау.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бірінші кезеңде сізден тапсырма түрін және оның басымдылығын енгізу талап етіледі. Бағдарлама қатты дискіде және жергілікті желіде сақтық көшірме жасауды, деректерді қалпына келтіруді, ftp ресурсының айнасын құруды, ftp протоколы бойынша файлдарды қабылдауды және қайтаруды, ақпаратты оптикалық медиаға көшіруді қолдайды. Операциялардың ең танымал түрі-сақтық көшірме жасау және оны толығырақ қарастырған жөн.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алдымен файлдарды көшіру көзін таңдау керек-жергілікті файлдық жүйе немесе FTP сервері. Сақтық көшірмеге қатысатын қалталар мен файлдарды көрсетуге болады. Бастапқы деректерді таңдау аяқталғаннан кейін сізге қысу әдісін көрсету ұсынылады. Таңдау аз, сіз тек ZIP архиваторын қолдана аласыз, бұл деректердің қысылу дәрежесін көрсетеді. Мұрағат құпия сөзбен қорғалуы мүмкін. Сақтық көшірме файлының атын жасау кезінде мұрағаттың жасалу уақытын көрсететін әртүрлі айнымалыларды пайдалануға болады. Деректерді сақтау PGP шифрлауымен бірге жүруі мүмкін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Параметрлердің келесі кезеңі-сақтық көшірменің соңғы орнын көрсету. Сіз оны қатты дискіде, жергілікті желіде, FTP серверінде, сондай-ақ оптикалық медиада орналастыра аласыз. ABC Backup Pro құрамына CD және DVD күйдіру модулі кіреді. Жазу параметрлерінің параметрлері жазу жылдамдығын, сеанстарды импорттауды, файлдық жүйені таңдауды, дискіні жабуды қамтиды. Басқаша айтқанда, күйіп кету формальдылық емес, әзірлеушілер бұл мәселеге өте байыпты қарады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әрине, ешқандай маңызды сақтық көшірме жоспарлаушыны орнатпай-ақ аяқталмайды. ABC Backup Pro тапсырма орындалатын уақыт диапазонын (күнуақыт) көрсетуге мүмкіндік береді. Жиілік күнделікті, апталық, айлық, сондай-ақ жалғыз болуы мүмкін. Аптаны немесе айды уақыт аралығы ретінде таңдаған жағдайда, тізімдегі нақты бірліктерді (аптаның күндері, айлардың атаулары) көрсетуге болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тапсырманың қосымша нұсқалары ретінде сіз белгілі бір бағдарламаның жадынан жүктеуді, сондай-ақ сақтық көшірме жасалғанға дейін және кейін қосымшаларды іске қосуды тағайындай аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro орыс тілін қамтитын көп тілді интерфейске ие. Өнімді орыстандыру сапасы төмен деңгейде, ал егер сіз саяси дұрыстықты ұмытып кетсеңіз, оны қарапайым деп айтуға болады - бұл қорқынышты. "Бакуп" сөзі ("backup" аудармасы) сауатсыздықтың айқын мысалы болып табылады. Көптеген терминдер кәдімгі транслитерация әдісімен аударылады, яғни ағылшын сөздері кириллицада жазылған. Интерфейс ішіндегі мәтіннің жартысынан көбі аударылмаған.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сонымен қатар, кириллицамен тікелей жұмыс істеу қиындық тудырмайды. Сіз орысша Мұрағат атауларын қолдана аласыз, оларға орысша файл атауларын қоса аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әзірлеушілер олардың өнімі қосымша көшірмеге ие деп мәлімдейді. Бұл дұрыс емес. Сіз тек ағымдағы күнге байланысты бірегей файл атауларын пайдалана аласыз, бірақ Мұрағат мазмұны әрқашан алдын ала анықталған деректердің толық көшірмесі болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолданба белгішесі жүйелік науада үнемі орналасады, онда сіз тағайындалған тапсырмалар тізімі бар мәтінмәндік мәзірді шақыра аласыз және олармен негізгі әрекеттерді орындай аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ABC Backup Pro-сапасыз локализациясы бар қарапайым, ыңғайлы сақтық көшірме механизмі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ПАРОЛЬ АРҚЫЛЫ АҚПАРАТТЫ ҚОРҒАУ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құпия сөз шабуылдары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бүгінгі таңда пароль қол жетімділік субъектілерінің біліміне негізделген ең қолайлы және сондықтан жиі қолданылатын түпнұсқалықты анықтау құралы болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кез-келген маңызды жүйеде адам операторының қателіктері ең қымбат және жиі кездеседі. Криптожүйелер жағдайында пайдаланушының кәсіби емес әрекеттері ең тұрақты криптоалгоритмді және оның ең дұрыс іске асырылуы мен қолданылуын жоққа шығарады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бұл, ең алдымен, парольдерді таңдауға байланысты. Қысқа немесе мағыналы парольдерді адам оңай есте сақтайтыны анық, бірақ оларды ашу оңайырақ. Ұзақ және мағынасыз парольдерді қолдану, әрине, криптоға төзімділік тұрғысынан жақсырақ, бірақ адам оларды әдетте есте сақтай алмайды және оларды қағазға түсіреді, содан кейін ол жоғалады немесе шабуылдаушының қолына түседі. Тәжірибесіз пайдаланушылар әдетте қысқа немесе мағыналы парольдерді таңдайтындықтан, оларды ашудың екі әдісі бар: толық шабуыл және сөздік шабуылы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алайда, бірнеше жыл бұрын, барлық парольдерді толығымен асыра пайдалану үшін есептеу қуаты жеткіліксіз болған кезде. Алайда, хакерлер пароль ретінде адам бар сөзді немесе өзі немесе таныстары туралы кез-келген ақпаратты (аты-жөні, туған күні және т.б.) таңдайтындығына негізделген тапқыр әдісті ойлап тапты. Кез-келген тілде 100000 сөзден аспайтындықтан, оларды асыра пайдалану өте аз уақытты алады және қолданыстағы парольдердің 40-тан 80% - на дейін "сөздік шабуылы"деп аталатын қарапайым схема арқылы болжауға болады. Айтпақшы, бұл парольдердің 80% - на дейін 1000 сөзден тұратын сөздік көмегімен болжауға болады!
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бүгінгі күні пайдаланушылар мұндай парольдерді таңдау мүмкін емес екенін түсінсін, бірақ компьютерлік қауіпсіздік сарапшылары ешқашан 34jХs5U@BTA сияқты қарапайым және жанды қуантатын парольдерді қолдануды күтпейді). Сондықтан, тіпті күрделі қолданушы hore1, user1997, rassword, toor, roottoor, rago1, gfhjkm, ashz сияқты құпия сөздерді таңдайды. Олардың барлығы, әдетте, мағыналы сөзге және оны түрлендірудің кейбір қарапайым ережелеріне негізделгенін көруге болады: санды қосыңыз, жыл қосыңыз, әріп арқылы басқа регистрге аударыңыз, керісінше сөзді жазыңыз, керісінше жазылған сөзді қосыңыз, орыс сөзін латын әріптерімен жазыңыз, латын орналасуымен пернетақтада орыс сөзін теріңіз, пароль жасаңыз пернетақтада орналасқан пернелердің жанында және т. б.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сондықтан қорғалған жүйемен парольге негізделген аутентификацияны қолданған кезде келесі ережелер сақталуы керек:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
а) 6-8 таңбадан кем парольдерге жол берілмейді;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
б) парольдерді тиісті контроллерлер тексеруі керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
в) пароль таңбалары оларды енгізген кезде айқын көрінбеуі тиіс;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
г) дұрыс парольді енгізгеннен кейін соңғы кіру туралы ақпарат беріледі;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
д) құпия сөзді енгізу әрекеттерінің саны шектеледі;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
е) пароль дұрыс болмаған кезде уақыттың кешігуі енгізіледі;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ж) байланыс арналары арқылы беру кезінде парольдер шифрлануы тиіс;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
з) парольдер жадта тек пайдаланушыларға қол жетімді емес файлдарда шифрланған түрде сақталуы керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
н) пайдаланушы парольді өзі өзгерте алуы керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
к) әкімші пайдаланушылардың құпия сөздерін білмеуі керек, бірақ оларды өзгерте алады;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
л) парольдер мезгіл-мезгіл өзгеруі керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
м) парольдердің қолданылу мерзімі белгіленеді, содан кейін әкімшімен байланысу керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Парольдерді ашу бағдарламаларымен жұмыс істеу тәртібі.
Бұл зертханалық жұмыста парольмен жабылған мұрағаттарды ашу үшін бағдарламалық өнім қолданылады: advanced ZIP Password Recovery
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
AZPR мысалында хакерлік бағдарламалармен жұмыс
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Azpr бағдарламасы ұмытылған zip құпия сөздерін қалпына келтіру үшін қолданылады. Бүгінгі таңда парольдерді ашудың екі әдісі бар: шамадан тыс (brute force) және сөздік шабуылы (сөздік-негіздік шабуыл).
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Басқару тақтасы:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ашу және сақтау түймелері ашылған файлды, таңбалар жиынтығын, соңғы тексерілген құпия сөзді көрсететін жобамен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Бұл аутопсияны кідіртуге және жалғастыруға мүмкіндік береді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бастау және тоқтату түймелері сәйкесінше парольді таңдауға және аяқтауға мүмкіндік береді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
теру түймесі құпия сөзді құрайтын таңбалар белгілі болса, көптеген таңбаларды орнатуға мүмкіндік береді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
анықтама түймесі бағдарлама бойынша көмек көрсетеді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
azpr түймесі бағдарлама туралы ақпаратты көрсетеді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
шығу түймесі бағдарламадан шығуға мүмкіндік береді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бағдарламаның мүмкіндіктерін қарастырыңыз:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аутопсия үшін мұрағат және шабуыл түрі таңдалады (суретті қараңыз).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыс параметрлері таңдалады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Жиынтығы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бағдарлама сізге таңдау аймағын таңдауға мүмкіндік береді (таңбалар жиынтығы). Бұл шамадан тыс уақытты айтарлықтай қысқартады. Жиын түймесі арқылы берілген пайдаланушы жинағын пайдалануға болады. Бастапқы құпия сөзді орнату арқылы тексерілетін құпия сөздердің санын шектеуге болады. Егер парольдің бір бөлігі белгілі болса, Маска шабуылы өте тиімді. Шабуылдың тиісті түрін таңдау керек, содан кейін маска өрісі қол жетімді болады. Оған парольдің белгілі бөлігін P түрінде енгізу керек пе?s?W?r? , белгісіз таңбалардың орнына сұрақ белгісін қою керек. Кез келген басқа таңбаны оны Маска таңбасы өрісіне енгізу арқылы пайдалануға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бетбелгі Ұзындығы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құпия сөздің ұзындығын таңдауға мүмкіндік береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Сөздігі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сөздік файлын таңдауға мүмкіндік береді. Ағылшын файлын таңдаңыз .dic, онда ағылшын сөздерінің жиынтығы және пароль ретінде жиі қолданылатын таңбалар жиынтығы бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Автосақтау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыс нәтижелерін және автосақтау аралығын сақтау үшін файл атауын таңдауға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
* Бетбелгі Опциялары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыстың басымдығы (фондық немесе жоғары), қазіргі уақытта тексерілген пароль туралы ақпаратты жаңарту аралығы таңдалады. Аралықты ұлғайту өнімділікті арттырады, бірақ ақпараттылықты төмендетеді. Сондай-ақ, жұмыс хаттамасын жүргізу режимін және tray бағдарламасында Бағдарламаны азайту мүмкіндігін орнатуға болады (сағаттың жанындағы кішкентай белгіше).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Filecrypt32 мысалында қорғаныс бағдарламаларымен жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Filecrypt32 бағдарламасы пайдаланушылардың жеке деректерін қорғау үшін қолданылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бағдарламаның сипаттамасы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. "Шифрлау" пәрмені стандартты файл таңдау тілқатысу терезесін ашады. Онда шифрлағыңыз келетін бір немесе бірнеше файлды таңдап, "Ашу" түймесін басыңыз. Барлық бөлінген файлдар енгізілген пароль бойынша жеке шифрланады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Шифрды ашу пәрмені стандартты файл таңдау тілқатысу терезесін ашады. Ондағы шифрды шешкіңіз келетін бір немесе бірнеше файлды таңдап, "Ашу" түймесін басыңыз. Барлық бөлектелген файлдар енгізілген пароль бойынша шифрды ашады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. "Жіберу... "Электрондық пошта арқылы оған қосылған шифрланған файлмен бірге хабарлама жіберуге мүмкіндік береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Жаңа терезе пәрмені Filecrypt32 бағдарламасының басқа көшірмесін іске қосуға мүмкіндік береді. Бағдарламаның бірнеше көшірмелері деректерді бір уақытта өңдей алады. Әр көшірмеде өз кезегінде бірнеше шифрлаушифрды ашу ағындары бір уақытта жұмыс істей алады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Құпия сөз шабуылдарының қандай түрлерін білесіз?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Жаман құпия сөз дегеніміз не?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Толық шабуылмен шабуылға қалай қарсы тұруға болады?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Құпия сөздің ұзындығы құпия сөздің ашылу ықтималдығына қалай әсер етеді?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Пароль жасау бойынша қандай ұсыныстар бере аласыз?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№2 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Windows жүйесінің реестрімен жұмыс істеу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыстың мақсаты: Реестрмен жұмыс істеудің негізгі принциптерін зерделеу, реестр редакторын игеру, реестрдің де, оның жеке кілттерінің де сақтық көшірмесін жасауды үйрену.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зертханалық жұмыстың нәтижесінде студент білуі керек:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) Windows реестрінің мақсаты;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) реестр файлдары;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) реестр құрылымы;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) реестр редакторымен жұмыс;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5) реестр деректерін экспорттау және импорттау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6) реестрінің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зертханалық жұмысты орындау барысында студент:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) реестрінің мақсатымен танысу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) реестрінің құрылымын зерделеу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) реестр редакторымен жұмыс істеуді үйрену;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) реестрінің сақтық көшірмесін жасау және қалпына келтіру қағидаттарымен танысуға міндетті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр - операциялық жүйенің барлық параметрлері немесе параметрлерінің дерекқоры болып табылатын Windows операциялық жүйесінің ерекше бөлігі. Басқару тақтасының барлық параметрлері және кез келген параметрлерді өзгертуге болатын жүйенің басқа орындары тізбеде жазылады. Сондай-ақ, ол файлдарға жолдар, орнатылған бағдарламалардың орналасуы және Windows жұмыс істеуіне қатысты басқа да аспектілер туралы ақпаратты сақтайды. Үшінші тарап бағдарламаларымен ОЖ-ды теңшеу және оңтайландыруға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр - операциялық жүйенің конфугурациялық мағлұматтан тұратын деректер қоры. Физикалық түрде реестрде барлық ақпарат бірнеше файлдарға бөлінген. windows 7 және NT реестрларында жартылай айырмашылық болады. Windows алдыңғы нұсқаларында windows каталогында тұратын реестр екі файлдан тұрады system.dat және user.dat. windows -7 де тағы да бір файл қосылады. ол classes.dat. реестрдің редакторы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр туралы толығырақ ақпарат алу үшін оның екі файлын толығырақ қарастырыңыз. Соңғы пайдаланушылар үшін бұл файлдардың әрқайсысында не екенін білу толық емес. Әкімшілер, алайда, және т.б., артықшылықты конфигурация жұмыс үстелі USER.DAT файлда мысалы, нақты пайдаланушылар үшін нақты ақпаратты қамтитынын білуі тиіс, бұл SYSTEM.DAT файлы осы жүйені сипаттайтын ақпарат сақталады, мысалы, әдепкі жұмыс үстелінің параметрлерін, жабдық профилдерін және желі параметрлерін сақтайды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Екі файл - USER.DAT және SYSTEM.DAT - бұл жасырын файлдар және Windows каталогында сақталады. Windows жүйесін орнатқан кезде жүйе осы файлдардың екеуін де автоматты түрде жасайды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жоғарыда айтылған екі файлдың мақсаты: SYSTEM.DAT мен USER.DAT: біріншісі жүйе параметрлерін сақтау үшін, ал екіншісі - нақты пайдаланушы туралы ақпаратты сақтау үшін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орналасуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Физикалық түрдегі реестр System32 \ config қалтасында сақталатын файлдар тобынан тұрады. OS осы файлдардан жүктелсе, дерекқор Windows жұмысында қолданылатын ағымдағы параметрлермен бірге жиналады. Бұл база бес негізгі тармақтан тұрады. Файлдарды көрсетілген каталогтан тікелей өңдеу ұсынылмайды, себебі Windows 10 реестрге кіру үшін regedit деп аталатын арнайы құрал бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кеңес! Реестрді редакциялаудан бұрын Файл - Экспорт мәзірі арқылы сақтық көшірме жасау ұсынылады
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кесте 1.1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түпкі ключ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сипаттамасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_LOCAL_MACHINE
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кілтте компьютерге тән Ғаламдық конфигурация деректері, соның ішінде аппараттық құралдар мен амалдық жүйенің параметрлері туралы ақпарат бар: автобус түрі, жүйенің жады, құрылғы драйверлері және ОЖ-ны бастапқы жүктеу процесінде қолданылатын басқа ақпарат. Бұл кілттің құрамындағы ақпарат жергілікті Жүйеде тіркелген барлық пайдаланушыларға қол жетімді. Иерархияның жоғарғы деңгейінде бұл кілттің үш бүркеншік аты бар: HKEY classes RCOT, HKEY CURRENT CONFIG және HKEY DYH_DATA
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY__CLASSES_ROOT
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Файл кеңейтімдері мен Қолданбалар арасындағы ассоциативті байланыстарды, OLE ақпаратын, СОМ нысандарына қатысты деректерді және файлдар мен сыныптар қауымдастығының деректерін (Windows-тың алдыңғы нұсқаларының тізіліміне балама) қамтиды. Бұл кілттегі параметрлер HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Classes кілтінің астында орналасқан параметрлерге тең.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY CURRENT CONFIG
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Онда қолданыстағы аппараттық профильдің конфигурациясы туралы мәліметтер бар. Аппараттық профильдер-бұл HKEY_LOCAL_MACHINE түбірлік кілтінің бөлігі ретінде software және System кірістірілген кілттердің стандартты конфигурациясынан айырмашылықтар жиынтығы. HKEY_CURRENT_CONFIG кілті тек өзгертілген деректерді сақтайды. Сонымен қатар, осы кілттің астындағы деректер HKEY_LOCAL_MACHIME \Conf IG кілтінің бөлігі болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_CURRENT_
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
USER
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазіргі уақытта Жүйеде тіркелген пайдаланушының профилін қамтиды; жүйелік айнымалыларды, жұмыс үстелін орнатуды, орнатуды және Қолданба параметрлерін қамтиды. Физикалық тұрғыдан, бұл кілт hkey_users\username кілтіне сілтеме болып табылады, мұнда Username қазіргі уақытта Жүйеде тіркелген пайдаланушы аты болып табылады. Бұл Windows 9xME және Windows NT 2000 тізілімдері арасындағы маңызды айырмашылықтардың бірі екенін ескеріңіз. Windows NT 2000 жүйесінде жүйеге кіру үшін берілген кілт жүйенің күйіне қарамастан (офлайн немесе желілік) пайдаланушының бұрыннан орнатылған шотын қажет етеді. Windows 9xME жүйесінде кілт жүйеге жаңа пайдаланушы тіркелген кезде толтырылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_USERS
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Барлық белсенді пайдаланушы профильдерін, соның ішінде HKEY_CURRENT_USER және әдепкі пайдаланушы профилін қамтиды. Hkey_users кілтінде кірістірілген кілт бар \.Default, ол бірінші рет кірген пайдаланушының профилін жасау үшін қолданылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_DYN_DATA
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Windows 9598 және Windows ME жүйелерінде бұл кілт динамикалық деректер мен жадтағы резиденттік бағдарламалар туралы ақпаратты қамтиды. Бұл кілт-HKEY_LOCAL_MACHINE кілтінің сол тармағының бүркеншік аты, онда Plug and Play құрылғыларының күйі және жүйенің жұмыс істеуі туралы мәліметтер сияқты динамикалық ақпарат бар. Бұрын айтылғандай, бұл кілт Windows NT2000 жүйесінде қол жетімді емес.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Реестр редакторын іске қосу. (Regedit.exe). HKEY_CLASSES_ROOT,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
HKEY_USERS, HKEY_CURRENT_USER, HKEY_LOCAL_MACHINE,
HKEY_CURRENT_CORFIG бөлімдерімен танысу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Реестр параметрлерінің 7 типін реестр редакторынан тап
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Қауіпсіздік үшін реестр мазмұнының резервті көшірмесін жасаудың
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жолдары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Резервті көшірудің арнайы программаларын қолдану (Buckup утилиті)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) Реестр заплаткасын құру - реестрдің жеке бөліктерін мəтіндік
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
файлдарға сақтау жолы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Windows-сыз реестрдің қосымша көшірмесін жасау. Қалпына келтіру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
консольын пайдалануға болады. (Recovery Console)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Реестр заплаткасын құру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Реестр редактор терезесін ашып, экспортталушы реестрдің бұтағын
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
таңдаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) Файл--Экспорт--Файл атын таңдау--ОК Файл кеңейтілуі .reg болуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Реестр заплаткасын кез келген мəтіндік редакторда редакторлауға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Запладканы реестрға пайдаланудың əдістері:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1əдіс.Сілтеуішпен
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- .reg кеңейтілуі бар файлды екі рет шертіңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- Сіз таңдаған файлдан реестрге ақпарат қосқыңыз келе ме деген сұраққа ия
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
деп жауап беріңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2 əдіс. Реестр редакторымен
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- Реестр редакторының Файл менюінен Импорт командасын таңдап,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
мазмұнын реестрге қосқыңыз келеген REG-файлды таңдаңыз
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-Заплатканы реестрға қосу үшін ОК батырмасын басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3 əдіс. Командалық жолмен (regedit файлаты .reg)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. Панель управления-Свойства-папки-Вид-Допол нительные
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
параметры тізімінің түрін өзгерту:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Reg Edit реестр редакторын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microso ft\Windows\CurrentVirsion\E
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
xplorer\Advanced\Folder бұтағын ашу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Advanced бөлімінің резервті көшірмесін жасаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
d)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дополнительные параметры тізімінен қажет емес деген элементтерді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
алып тастауға болады. Ол үшін ағаштың сəкес бөлімін жойыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Windows-ты баптау.
Жұмыс столын баптау.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Жұмыс столында орналасқан Мой компьютер, Мои документы, Сетевое
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
окружение, Internet Explorer белгілерді жой
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Жұмыс столында орналасқан белгілердің атын өзгертудің 3 жол
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Жұмыс столынан Коржынды жою үшін контекстік менюіне
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жою(удалить) командасын қосу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Reg Edit реестр редакторын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) HKEY_CLASSES_ROOT\CLSID\ {645FF040-5081-101B-9F08-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
00AA002F954E}\ShellFolder\ бұтағын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
c) Attributes параметрін екі рет шертіп, оның мазмұнын мына 70 01 00 20 сандармен өзгертсеңіз атын өзгерту(переименовать) командасы, ал 50 01 00
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
20 сандарын енгізсеңіз соған қоса жою(удалить) командасы пайда болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
d) Реестр редакторын жабыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4.Жұмыс столындағы барлық белгілерді жасырын(скрытый) жасау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a) Reg Edit реестр редакторын ашу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
b) HKEY_CURRENT_USER\
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Software\Microsoft\Windows\Сurrent\ Version\Policies\Explorer бұтағын ашу. c) NoDesktop екі рет шертіңіз.Егер бұл бөлімде бұндай параметр болмаса,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оны құрыңыз. Ол үшін Правка-Создать Атына (NoDesktop) Двойчный параметр
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
d) Бұл параметрге 01 00 00 00 бинарлық мəнін енгізіңіз. Егер белгілердің
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бейнеленуін қайтарғыңыз келсе, онда 00 00 00 00 бинарлық мəнін енгізіңіз. ОК шертіп, Reg Edit редакторын жабу. Бұл реестрге енгізілген өзгертулер
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жүзеге аырылу үшін жүйеден шығып, қайта кіру керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Реестр редакторымен жұмыс.
Мой компьютер қаптамасының мазмұнын өзгерту үшін:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microso ft\Windows\CurrentVirsion\
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
еxplorer\MyComputer\NameSoeace\ бұтағын ашу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Осы бөлімнің мазмұнын REG-файл ретінде сақтап алу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Жаңа бөлім қосу үшін Правка менюінен Создать командасын таңдаңыз, сонан соң Раздел-ді таңдаңыз. Аты ретінде класс идентификаторының (Classs
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ID) кез келгенін қолдануға болады. Мыс, {645FF040-5081-101B-9F08-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
00AA002F954E}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Нəтижені көру үшін Мой компьютер терезесін ашып, оны жаңартуға Ғ5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
пернесін басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мой компьютер жарлығын бағытын өзгерту.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мой компьютер белгісін екі рет шерткенде автоматты түрде Windows
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
сілтеуіші жүктелуі үшін:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_CLASSES_ROOT\CLSID\{20D04FE0-3 AEA-1069-A2D8-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
08002B30309D} бұтағын ашу. Бұл бөлім үшін По умолчанию параметрінің мəні My Computer мəніне тең екеніне көз жеткізіңіз. Егерде дəл солай болса, онда shell бөлімшесін ашыңыз. Shell бөлімшесінде Мой компьютер белгісінің контекстікменюінің Іздеу( Найти) командасына сəйкес find бөлімшесі бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. shell бөлімшесін ашқан соң Правка менюінен Создать командасын
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
таңдаңыз, сонан соң Раздел-ді таңдаңыз. Жаңа бөлімнің аты ретінде Open-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ді енгізіңіз жəне Enter-ді басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Тышқанның оң жағымен Open бөлімін шертіңіз, қайтадан Создать-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Раздел. Бөлім аты ретінде Соmmand енгізіп, Enter-ді басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Соmmand бөлімін шертіп, терзенің оң жақ бөлігінен По умолчанию
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
параметрін екі рет шертіңіз. Бұл параметрге мынадай мəн беріңіз:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
explorer.exe жəне Enter-ді басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. Сонан соң HKEY_CLASSES_ROOT\CLSID\{20D04FE0-3 AEA-1069-A2D8-08002B30309D}\Shell бөліміне өтіңіз де По умолчанию параметрін екі рет шертіңіз жəне оған Open мəнін беріңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
7. Reg Edit реестр редакторын жабыңыз. Жұмыс үстелінің бос орнын шертіп, Ғ5 - ті басыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жалпы құжаттар (Общие документы) қаптамасынан құтылу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microso ft\Windows\CurrentVirsion\expl
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
orer\MyComputer\NameSoeace\Delegate Folders ағашын ашыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. {59031a47-3f72-44a7-89c5-5595fe6b30 ee}атты бөлімді жойыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Reg Edit реестр редакторын жабыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Басты менюдің Недавние документы бөлімінінде құжаттардың қаншасы болуы керек
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Reg Edit реестр редакторын ашу (Regedit.exe).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsof t\Windows\CurrentVersion\Polici
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
es\Explorer ағашын ашыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. DWORD типті жаңа параметр құрыңыз. Ол үшін Правка Создать
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Параметр DWORD .Параметр аты ретінде MaxResentDocs енгізіңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4.Жаңа параметрді екі рет шертіп, енгізу режиміне Десятичная таңдаңыз жəне жүйе Недавние документы менюінде бейнелеуі керек максималды жарлықтар санын енгізіңіз. Қалыпты жағдайда 15 мəні қолданады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Reg Edit реестр редакторын жабыңыз.Сіз жасаған өзгерістер енгізілуі үшін жүйеден шығып қайта кіру керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Іске қосу менюіндегі Құжаттар(Документы) меню астарын жою
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsof t\Windows\CurrentVersion\Polici
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
es\Explorer ағашын ашыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. NoResentDocsMenu жаңа бинарлық параметрін құрыңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Осы парметрді екі рет шертіп, 01 00 00 00 мəнін беріңіз.
Қаптаманың мазмұнына байланысты жағдайын өзгерту:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Қаптама белгісін тышқанның оң жағымен шертіп, контекстік менюден
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қасиет(Свойства) бөлімін таңдаңыз .
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Баптау (Настройка) қыстырмасына өтіп, тізімдегі Кез-келген типті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
құжаттарды (Документы, любого типа) немесе басқада бөлімдерді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
пайдаланып сəйкесінше сонша қаптама жасаңыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. ОК батырмасын шертіңіз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№3 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мысал: Бүгін кешкі сағат онда паркте кездесеміз деген хабарды шифрлеу үшін, мысалы хабарды 6 қатар 6 бағаннан құралған кесте түрінде жазу керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Беғаесүшапкегктаемііорзінснкдзкадте ю
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Егер соңғы ұяшықтар толмай қалса кез келген әріптер жазып қойылады шифрленген хабар алу үшін ашық текст қатарлар бойынша оқылады (солдан оңға қарай) жәнен топталған түрде жазылады. Мұнда шифрлеу және қайта шифрлеу процесін түрліше ашық текстті кестеге жазу және кестеден мәтінді оқу бағытына қарай орындауға болады. Ашық текстті кестеге жазу және кестеден оқу бағыттарына мысалдар:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мысал:Бүгін кешкі сағат онда паркте кездесеміз деген хабарды шифрлеу үшін, мысалы хабарды 6 қатар 6 бағаннан құралған кесте түрінде жазу керек
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі: Беғаесүшапкегктаемііорзінснкдзкадте ю
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Егер соңғы ұяшықтар толмай қалса кез келген әріптер жазып қойылады шифрленген хабар алу үшін ашық текст қатарлар бойынша оқылады (солдан оңға қарай) жәнен топталған түрде жазылады. Мұнда шифрлеу және қайта шифрлеу процесін түрліше ашық текстті кестеге жазу және кестеден мәтінді оқу бағытына қарай орындауға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
МЫСАЛЫ: 5*3 кестесі бойынша завтра была война мәтіні завабовыйтлнраа түрінде шифрленеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі:Мәтін ЗАВАБОВЫЙТЛНРАА[]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым шифрлеудің Си тілінде құрылған бірінші варианты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "stdafx.h"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "conio.h"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "locale.h"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include "iostream"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
using namespace std;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
void main()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char s[50];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char massiv[100][100];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int b,c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int count = 0;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
setlocale(LC_ALL, "rus");
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Исходное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin s;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести ключ: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin b c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
massiv[i][j]=s[count];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
count++;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Зашифрованное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if(massiv[i][j] = 'a' && massiv[i][j] = 'z')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout massiv[i][j];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
_getch();
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым шифрлеудің Си тілінде құрылған екінші варианты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include conio.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include locale.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include iostream
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include string.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include locale.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
using namespace std;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int main()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
setlocale(LC_ALL, "rus");
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\t\t\tПростая Перестановка"endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char s[50];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char massiv[100][100];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int b,c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int count = 0;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\nИсходное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
gets(s);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int amount = strlen(s);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\tКоличество символов: "amountendl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\t"" Ввести ключ (M x N) "endl"\n";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во строк: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin b;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во столбцов: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin c;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
massiv[i][j]=s[count];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
count++;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Зашифрованное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jc; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; ib; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout massiv[i][j];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
getch();
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарапайым дешифрлеудің Си тілінде құрылған варианты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include iostream
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include conio.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include math.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include stdlib.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include stdio.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
#include string.h
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
using namespace std;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int main()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
setlocale(LC_ALL, "rus");
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\t\t\tПростая Перестановка"endl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\t\t\tДешифрование";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int n,m;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char d[50];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
char massiv[100][100];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int count = 0;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\nИсходное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
gets(d);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
int amount = strlen(d);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\tКоличество символов: "amountendl;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"\n\t\t\t"" Ввести ключ (M x N) "endl"\n";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во строк: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin m;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Ввести кол-во столбцов: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cin n;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; in; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jm; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
massiv[i][j]=d[count];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
count++;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout"Дешифрованное слово: ";
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int j=0; jm; j++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for(int i=0; in; i++)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
{
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
cout massiv[i][j];
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
getch();
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
}
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№ 4 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маршрутты орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифр-ақпаратты заңсыз пайдаланушылардан қорғау мақсатында оны түрлендіру (шифрлау) әдісі немесе тәсілі. Шифрлау-шифрлауды қайтаратын процесс, яғни шифрланған хабарламаны шифрдегі белгілі бір ережелер арқылы қорғалған ақпаратқа түрлендіру. Қорғалған ақпарат ашық мәтін деп аталады, шифрлау нәтижесінде алынған хабарлама Шифр мәтіні немесе криптограмма деп аталады.Орын ауыстыру шифры (ОАШ) - бұл түрлендірулер бастапқы мәтіннің таңбаларын өздері өзгертпестен өзгерту тәртібін ғана өзгертетін шифр. Шифрлау да, шифрлау да келесі кестенің көмегімен жүзеге асырылады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрлау келесідей жүзеге асырылады: ашық мәтіннің бірінші символы сол мәтіннен i1 - ші таңбамен, екіншісі - i2-ші және т.б. ауыстырылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маршруттық орын ауыстыру - бұл геометриялық фигураны қолданатын ОАШ. Бастапқы мәтін бір "бағыттың" жүрісі бойынша фигураға жазылады, содан кейін екіншісінің жүрісі бойынша одан жазылады. Мысал: бастапқы хабарламаны тікбұрышты кестеге көлденеңінен, сол жақ жоғарғы бұрыштан бастап, солдан оңға және оңнан солға кезекпен енгіземіз. Біз хабарламаны тігінен, жоғарғы оң жақ бұрыштан бастап, жоғарыдан төменге және төменнен жоғарыға қарай жазамыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Біз, мысалы, көрсетілген жолмен сөйлемді шифрлаймыз: БАҒЫТЫМЕНОРЫНДЫАУЫСТЫРУМЫСАЛ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4х7 өлшемді тіктөртбұрышты қолдана отырып, келесі Шифр мәтінін аламыз: МЕЫРУТНЫТОСМЫЫРЫҒЫУСААНАБДЫЛ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кестелік маршруттық ауыстырудың шифры. Ең көп тарағаны-кестелерге негізделген маршруттық орын ауыстыру шифрлары. Шифрлау кезінде бастапқы хабарлама белгілі бір маршрут бойынша осындай кестеге енгізіледі, ал олар басқа жолмен жазылады (Шифр бағдарламасын алады). Бұл Шифр үшін жазу және жазу бағыттары, сондай-ақ кесте өлшемдері маңызды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мысалы, "ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ АБРАМОВ" бастапқы хабары 4х6 өлшемді тікбұрышты кестеге сәйкес келеді, жазу бағыты - солдан оңға-жоғарыдан-төменге, жазу бағыты - жоғарыдан-төменге-солдан оңға. Бұл жағдайда Шифрограмма "АВ_ЕБ_СВРИЕИАЛР ЧМЬГ_ОЯЕ_" болып көрінеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Python тілінде программа коды
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№1әдіс 1) жоғарыдан-төмен солдан-оңға қарай
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
шифрлау және дешифрлау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
import math
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
text = input('Введите текст: ')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def enc(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if math.sqrt(len(text)) = 5:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
else:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = math.ceil(math.sqrt(len(text)))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[i] = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
text = text.replace(' ', '_')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n * (i % 2) - i % 2, n * ((i + 1) % 2) - i % 2, 1 - (i % 2) * 2):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if t len(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[j][i] = text[t]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
enctext = ''
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
enctext += a[i][j]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return enctext
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def dec(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if math.sqrt(len(text)) = 5:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
else:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
n = math.ceil(math.sqrt(len(text)))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[i] = ['_'] * n
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if t len(text):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
a[i][j] = text[t]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
t += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
dectext = ''
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, n):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(n * (i % 2) - i % 2, n * ((i + 1) % 2) - i % 2, 1 - (i % 2) * 2):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
dectext += a[j][i]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
dectext = dectext.replace('_', ' ').strip()
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return dectext
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print("Шифрованный текст: " + enc(text))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print("Дешифрованный текст: " + dec(enc(text)))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
D:\ProjectPyCharm\ProjectPysharm\ve nv\Scripts\python.exe D:ProjectPyCharmProjectPysharmsh ifr3.py
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мәтінді енгіз: Халықаралық қазақ-түрік университеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрланған мәтін: Хқуіақакнтлызіиеыларвтқақүеиар-трс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дешифрланған мәтін: Халықаралық қазақ-түрік университеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№2 әдіс 1) жоғарыдан-төмен солдан-оңға қарай
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
шифрлау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def encode(s):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
table = [[' '] * 6 for _ in range(4)]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(4):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(6):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
table[i][j] = s[k]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if k == len(s):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
break
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k = 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
chars = ['\0'] * 24
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(6):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(4):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
chars[k] = table[i][j]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
k += 1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return ''.join(chars).replace(' ', ' ')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(encode("АБРАМОВ ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ"))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
D:\ProjectPyCharm\ProjectPysharm\ve nv\Scripts\python.exe D:ProjectPyCharmProjectPysharmsh ifr2.py
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мәтінді енгіз: АБРАМОВ ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрланған мәтін: ААААББББРРРРААААММММОООО
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тапсырма:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маршруттық орын ауыстыру әдісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1-Бағыт сандармен көрсетіледі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) жоғарыдан-төмен солдан-оңға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) төменнен жоғарыға солдан оңға қарай
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) жоғарыдан-төмен оңнан-солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) төменнен жоғарыға оңнан солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2-Бағыт сандармен көрсетіледі:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1) солдан оңға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жоғарыдан төменге
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2) солдан оңға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
төменнен жоғары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3) солдан солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жоғарыдан төменге
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4) оңнан солға
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
төменнен жоғары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
№5 Зертханалық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру шифрі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру шифры (ТОАШ) - онда хабарлама солдан оңға қарай жолдарға сәйкес келетін тіктөртбұрыш қолданылады. Әріптер тігінен жазылады, бағандар кілтпен анықталған тәртіппен алынады. Мысалы, бұл кілт келесідей болсын: (5,1,4,7,2,6,3) және оның көмегімен хабарламаны шифрлау керек:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ВОТПРИМЕРШИФРАВЕРТИКАЛЬНОЙПЕРЕСТАНО ВКИ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нәтижесінде мынадай мәтін аламыз: ОРЕЬЕК-РФИЙА-МААЕО-ТШРНСИ-ВЕВЛРВ-ИР КПН-ПИТОТ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру кілтін оңай есте сақталатын сөзден немесе сөйлемнен алуға болады. Мысалы, сандардың әріптеріне әріптердің әдеттегі алфавиттік тәртібіне сәйкес жатқызуға болады. Мысалы, кілт сөз ПЕРЕСТАНОВКА болсын. Ондағы А әрпі 1 нөмірін алады. Егер әріп бірнеше рет енгізілсе, онда оның пайда болуы солдан оңға қарай кезекпен нөмірленеді. Сондықтан А әрпінің екінші кірісі 2 санын алады. Бұл сөзде Б әрпі болмағандықтан, В әрпі 3 санын алады және т.б. Процесс барлық әріптер сандарды алғанға дейін жалғасады. Осылайша біз келесі кілтті аламыз:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орын ауыстыру кестелiк шифрларының ең үнемдiсi кестенiң өлшемi қызмет ететiн жай орын ауыстыру болып табылады. Мысалы, КОМПЬЮТЕРЛIК ЖҮЙЕЛЕРДI ҚОРҒАУ хабар кестеге баған бойынша кезектесiп жазылады. Кестенiң 4 қатардан және 7 бағаннан тұратын толтыру нәтижесi 4-суретте көрсетiлген.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрмәтiндi қалыптастыру үшiн хабар мәтiнiн баған бойынша кестенi толтырудан кейiн қатар бойынша кестенiң құрамын есептейдi.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кестенің 4 қатардан және 7 бағаннан тұратын толтырылуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Егер шифрмәтiндi жетi әрiп бойынша тобымен жазып отырса мынадай шифрланған хабар алынады: КЬРЖЛIҒ ОЮЛҮЕҚА МТIЙРОУ ПЕКЕДР.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шифрды ашу кезiнде iс-әрекеттер керi ретпен орындалады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік орын ауыстыру шифры. Бұл алдыңғы шифрдің бір түрі. Шифрдың ерекшеліктері мыналарды қамтиды:- кестедегі бағандар саны бекітіліп, кілттің ұзындығымен анықталады;- жазу бағыты суретте көрсетілген бағытқа қатаң сәйкес келеді.14;- шифрограмма бағандар бойынша олардың нөмірленуіне (кілтіне) сәйкес жазылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік пермутациялық шифрды қолдану мысалы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кілт ретінде сөз немесе сөз тіркесін қолдануға болады. Содан кейін бағандарды жазу тәртібі кілттегі әріптердің алфавиттік тәртібіне сәйкес келеді. Мысалы, егер кілт сөз "ағасы" болса, онда ондағы А әрпі 1, D - 2 санын алады және т.б. егер қандай-да бір әріп сөзге бірнеше рет енсе, онда оның пайда болуы солдан оңға қарай кезекпен нөмірленеді. Мысалда бірінші D әрпі 2 санын алады, екіншісі D - 3."АБРАМОВ ИЛЬЯ СЕРГЕЕВИЧ" хабарламасын шифрлау кезінде нәтиже "ОЯЕ_АВ_ЕРИЕЕИАЛЬРЧМЬГ_Б_СВ" болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Python тілінде программалық коды:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тік ауыстыру шифраторы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Пайдаланушы енгізетін кілт бойынша тік пермутациямен шифрлауды және шифрды шешуді жүзеге асыру қажет (матрицадағы бағандар саны кілттің ұзындығына тең), сонымен қатар матрицаны шығару керек
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index = [0]*255
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('write your text')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
s = 'I hate my life'
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Text:', s)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
str(s)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
r = 'Null'
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
R_List = (list(r))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
def split(s):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
return [char for char in s]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
S_list = (list(s))
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
LenSList = len(S_list)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Now smack the keypad (enter some random digits. It\'ll be your key)')
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
key = '58137462'
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Key:', key)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
length = len(key)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, length):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index[i] = i+1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(i_index) # тыкаю палкой на предмет живое ли оно вообще
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(0, length-1):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for j in range(length-1, i, -1): # тут порядок, j принимает значения, как в паскале
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if key[i_index[j-1]] key[i_index[j]]:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
T = i_index[j-1]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index[j-1] = i_index[j]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
i_index[j] = T
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
# Ломается (key[i_index[j]]), Починим - остальные циклы вроде как тоже работают.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print('Index:', i_index) # теперь index = 3 8 4 6 1 7 5 2... должен был быть...
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
for i in range(1, length+1):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(i)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
print(i_index[i])
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
curr = i_index[i]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
while curr in range(0, LenSList+1):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
if curr len(R_List):
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
R_List[curr] = (S_list[curr])
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
else:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
R_List.append(S_list[curr])
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
curr = ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz