Қазақстанның аймақтық экономикалық дамуының маңыздылығын көрсететін қандай нақты міндеттерді көріп тұрсыз

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

1. Қазақстан үшін Еуразияның орталығындағы транзиттік әлеуеттің, алып табиғи жерлер мен энергетикалық, жер, топырақ, су, орман, био, минералдық, климаттық және рекреациялық ресурстарды қамтитын табиғи ресурстардың әлеуеті басым экономикалық әлеует болып табылады. Сонымен қатар, Кеңес Одағы кезінде іргесі қаланған кәсіпорындарды еліміз үшін тиімді деп санауға болады. Интеллектуалды, білікті тұрғындардың да еліміздің дамуында алатын орны да зор [1] . Аймақтық экономика дамуының келесі кезеңі жаһандану құбылысымен, яғни ұлттық ішкі жүйелердің бірыңғай экономикалық кеңістікке бірігуімен байланысты. Қазақстанның аймақтық экономикасы елдің дамуында шешуші рөл атқарады. Бұл тақырыпты зерттеу мемлекеттің экономикалық өсуін, диспропорцияларын және мүмкіндіктерін түсіну үшін маңызды. Сондықтан, “Қазақстанның аймақтық экономикасының әлеуеті қандай?” тақырыбында курстық жұмысты жүргізу көзделді.

Тақырыптың өзектілігі : Қазақстан жер көлемі бойынша әлемдегі ең ірі мемлекеттердің бірі болып табылады және табиғи ресурстарға, соның ішінде мұнайға, газға, пайдалы қазбаларға және ауыл шаруашылығы жерлеріне бай. Мемлекеттің аймақтарының экономикалық әлеуетін түсіну осы ресурстарды пайдалану және оңтайландыру үшін өте маңызды. Н. Ә. Назарбаев Казакстан халқына «Казакстан-2050 стратегиясы - қалыптаскан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» жолдауында әртүрлі аймақтардың әлеуметтік-экономикалық жағдайларын теңестіріп, сонымен қатар оны іске асырудың жаңа жолдарын қарастыру керек деген мақсат койған етін. Зерттеу мақсаты : Бұл зерттеу саясаткерлерге, бизнестерге және инвесторларға аймақтық экономикалық даму стратегиялары туралы негізделген шешім қабылдауға көмектесе отырып, елдің әртүрлі салаларындағы экономикалық даму, ресурстарды пайдалану және инвестициялау әлеуеті туралы түсінік беруге бағытталған.

•Зерттеу жоспары:

● Тақырып бойынша сандық мәлімет жинақтау (“Әділет” Казакстан Республикасы нормативтік кукыктык актілерінін акпараттык-кукыктык жуйесі, ”Академия Google” ғылыми жарияланымдарды іздеу жүйесі сияқты сенімді дереккөздерді қолдану) ;

● Зерттеу сұрақтарына жауап беру барысында сандық және сапалық əдістерді қолдану (әлеуметтік сауалнама жүргізу, контент-талдау, қолданыстағы статистиканы пайдалану) ;

● Жиналған мәліметтерді сұрыптау жəне SWOT кестесі арқылы бағалау;

● Тақырыпқа байланысты мəселелерді және олардың шешу жолдарын ұсыну.

Зерттеу жұмысының нәтижесі:

1) Негізгі экономикалық драйверлерді анықтау: Зерттеу Қазақстанның әрбір аймағындағы табиғи ресурстар, өнеркәсіптер және инфрақұрылым сияқты негізгі экономикалық драйверлерді анықтайды деп күтілуде.

2) Аймақтық диспропорциялар: ерекше назар аударуды және инвестициялауды қажет ететін салаларды бөліп көрсете отырып, әртүрлі аймақтар арасындағы экономикалық дамудағы бар теңсіздіктерді анықтайды деп күтілуде.

Зерттеу жұмысының гипотезасы: Қазақстандағы аймақтық экономикалар табиғи ресурстар, инфрақұрылым және жергілікті өнеркәсіп сияқты факторлар әсер ететін әлеуеттің әртүрлі деңгейлерін көрсетеді деп күтілуде.

Негізгі бөлім:

1) Неліктен Қазақстанның аймақтық экономикасын дамыту қажет?

2) Қазақстанның аймақтық экономикасына қандай факторлер әсер етіп жатыр?

Қазақстанның аймақтық экономикасының өсу деңгейі қандай?

3) Қазақстанның аймақтық экономикасы қаншалықты өзгерді?

Неліктен Қазақстанның аймақтық экономикасын дамыту қажет?

2000-шы жылдардан бастап Қазақстан Елеулі тікелей шетелдік инвестициялармен, нарықтық реформалардың бірінші толқынымен және бай минералды ресурстарды өндірумен қоректенетін айтарлықтай экономикалық өсуді бастан кешіруде. Ел экономикасы тұрақты түрде өсіп, жоғары орта таптың экономикасына айналды, кедейлік деңгейін төмендетіп, өмір сүру деңгейін көтерді.

Дегенмен, бұл прогресс ұлттық даму стратегиясындағы әлсіз жақтар мен теңсіздіктерді жасырады. Ресурстарға негізделген және мемлекет басқаратын өсу моделінің проблемалары экономикалық өсудің баяулауынан, өсіп келе жатқан теңсіздіктерден және элиталарды басып алудан, сондай-ақ институттардың әлсіздігінен көрінеді. Бұл факторлар Қазақстанның "орташа табыстың тұзағына"түсу ықтималдығын арттырады. "

Қазақстанның өңірлік экономикасы бірқатар себептер бойынша дамуға тиіс, олардың негізгілері экономиканы әртараптандыру, теңгерімді өсу және кірістерді әділ бөлу болып табылады. Тұрақты дамуды қамтамасыз ету, аймақтық теңсіздікті азайту және тұрақты өркендеуге қол жеткізу осыған байланысты.

Біріншіден, Қазақстанның өңірлік экономикаларының өсуге мұқтаж болуының басты себептерінің бірі экономикалық әртараптандыру болып табылады. Уақыт өте келе ел өзінің энергетикалық секторына, әсіресе әлемдік нарықтағы өзгерістерге ұшыраған газ бен мұнай экспортына тәуелді бола бастады. Дүниежүзілік банктің мәліметінше, экономиканы әртараптандыру сыртқы күйзелістерге ұшырауды азайту жолымен экономикалық тұрақтылық пен өміршеңдікті қолдау үшін қажет (Дүниежүзілік банк, "Қазақстанның экономикалық жаңалықтары", 2020) . Әртүрлі салаларда көптеген экономикалық бағыттарды ілгерілете отырып, Қазақстан қандай да бір салаға тәуелділігін азайтып, соның салдарынан бір секторлы экономикаға байланысты тәуекелдерді азайта алады.

Екіншіден, аймақтық экономиканың өрлеуі бүкіл ел бойынша әділ және теңгерімді өсуге ықпал етуі мүмкін. "Азияның 2020 жылға дейінгі даму перспективаларына" сәйкес Қазақстанда инфрақұрылымға, кірістерге және негізгі қызметтердің қолжетімділігіне қатысты өңірлік айырмашылықтар бар. Осы айырмашылықтардан туындайтын әлеуметтік және саяси мәселелер ұлттың алға жылжуына кедергі келтіруі мүмкін (Азия Даму Банкі, "Азияның 2020 жылға дейінгі даму перспективалары: 4-ші өнеркәсіптік революция дәуіріндегі инновацияларды не итермелейді?" 2020) . Үкімет бұл айырмашылықтарды жоя алады және әртүрлі аймақтардың экономикалық әлеуетіне инвестиция салу арқылы үйлесімді және инклюзивті қоғам құруға ықпал ете алады.

Үшіншіден, ел экономикасы Өңірлік даму нәтижесінде орнықты және бейімделгіш бола түсуде. Мысалы, COVID-19 эпидемиясы тұрақты және әртүрлі аймақтық экономиканың қаншалықты маңызды екенін анық көрсетті. Ерекше экономикалық мамандануына байланысты елдің өңірлері дағдарыстың салдарын басқаша қабылдады. Өсіп келе жатқан аймақтық экономикалар экономикалық қызметтің әділетті бөлінуін қамтамасыз етеді, бұл осындай күтпеген дағдарыстарға қарсы буфер бола алады.

Аймақтық даму табиғи ресурстарды тұрақты пайдалануға және қалаларға көші-қонның төмендеуіне ықпал етуі мүмкін. Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасының (БҰҰДБ) деректері бойынша, Қазақстанның урбанизация үрдістері тұрғын үймен, жол қозғалысымен және қалалық ресурстарды шамадан тыс пайдаланумен байланысты проблемалардың туындауына әкелді ("Қазақстанның елдік шолуы", 2020) . Үкімет жеке тұлғаларды өз қалаларында қалуға немесе оларға оралуға шақыруы керек, бұл аймақтарда экономикалық мүмкіндіктер туғызады. Бұл қалалық орталықтарға жүктемені азайтады және ресурстарды тұрақты басқаруды қолдайды.

Қорытындылай келе, экономикалық әртүрлілікке, теңгерімді өсуге, өңірлік теңсіздікті азайтуға және ұзақ мерзімді өркендеу кепілдігіне қол жеткізу үшін Қазақстанның өңірлік экономикасын дамыту қажет. Осы проблемаларды шеше отырып, Қазақстан неғұрлым инклюзивті қоғам құра алады, орнықты өсуді ынталандырады және сыртқы әлемнің сілкіністеріне неғұрлым орнықты бола алады. Бұл қазақстандықтардың өмірін жақсартумен қатар, Қазақстанның халықаралық экономикадағы мәртебесін арттырады.

Географиялық орналасуы, ресурстармен қамтамасыз етілуі, инфрақұрылымы, инвестициялық ахуалы және мемлекеттік реттеу сияқты көптеген факторлар Қазақстанның өңірлік экономикасына әсер етеді. Бұл факторлар ұлттық экономиканың әртүрлі секторларының қалыптасуына әсер ету арқылы бірге жұмыс істейді. Бүкіл Қазақстан бойынша теңгерімді даму мен экономикалық өсуді ынталандырғысы келетін саясаткерлер мен инвесторлар осы элементтерді түсінуі тиіс.

Географиялық орналасуы: Еуропа мен Азияны қамтитын Қазақстанның орасан зор аумағы қоршаған өңірлердің экономикасына әсер етеді. Мысалы, Шығыс аймақтар азиялық нарықтардың кеңеюіне жақын, ал батыс аймақтар Еуропамен тарихи және сауда байланыстарына ие. Белгілі бір нарықтарға жақындық тауарлар мен қызметтердің қозғалысына әсер етуі мүмкін, бұл жергілікті экономикалық белсенділікке әсер етуі мүмкін.

Ресурстармен қамтамасыз ету: аймақтық экономикалық айырмашылықтарға ықпал ететін негізгі факторлардың бірі-табиғи ресурстарды, әсіресе пайдалы қазбаларды, мұнай мен газды бөлу. Ішінара көмірсутек ресурстарының көптігі мен Каспий теңізіне жақындығының арқасында Атырау мен Маңғыстау сияқты Батыс өңірлер экономикалық өркендеді. Екінші жағынан, ресурстармен қамтамасыз етілмеген аудандар айқын экономикалық қиындықтарға тап болады.

Инфрақұрылымды дамыту: экономикалық өсу логистика және көлік желілері сияқты жақсы дамыған инфрақұрылымға қол жетімділікке байланысты. Кәсіпорындар мен инвесторлар инфрақұрылымы жоғары аймақтарды тартымды деп санайды. Мысалы, қазіргі заманғы инфрақұрылым және жақсы жолға қойылған транзиттік байланыстар Қазақстанның астанасы Алматыда экономикалық белсенділікті қолдайды.

Инвестициялық климат: экономикалық дамуға әртүрлі аймақтардың инвестициялық климаты және бизнесті жүргізу үшін қолайлы жағдайлар әсер етеді. Экономикалық өсуге кәсіпкерлікті және тікелей шетелдік инвестицияларды қолдайтын үкіметтік бастамалар ықпал етуі мүмкін. Әлеуетті инвесторлар әртүрлі салалардағы іскерлік ахуалды бағалайтын Дүниежүзілік банктің "Бизнесті жүргізудің қарапайымдылығы" есебінен маңызды ақпаратты ала алады ("Қазақстанда бизнесті жүргізу 2020" - Дүниежүзілік банк) .

Мемлекеттік директивалар: Үкіметтің экономикалық саясаты салықтық жеңілдіктерді, қаржылық көмекті және реттеуші құрылымдарды қамтитын аймақ экономикасына әсер етеді. Үкіметтің белгілі бір секторларға немесе салаларға атаулы көмек көрсетуі арқылы экономикалық өсуді жеделдетуге болады. Екінші жағынан, үлкен бюрократиялық бюрократия мен тұрақсыз саясат экономикалық өсуге кедергі келтіруі мүмкін.

Адами капитал: білімді және құзыретті жұмыс күшінің болуы жергілікті экономиканың өсуіне үлкен әсер етеді. Арнайы білім мен тәжірибені қажет ететін салалар білімді және білікті жұмыс күшіне қол жетімді аудандарға тартылуы мүмкін. Өңірдің адами капиталы университеттер мен ғылыми-зерттеу орталықтарының ("Қазақстандағы білім" - ЮНЕСКО) болуы есебінен ұлғайтылуы мүмкін.

Мәдени және тарихи аспектілер: әр түрлі жерлерде экономикалық қызметке мәдени және тарихи аспектілер де әсер етеді. Жергілікті әдет - ғұрыптар, мәдени тарих және тарихи сауда жолдары экономикаға әсер етуі мүмкін. Мысалы, бай мәдени мұрасы бар аудандар туризмнен және онымен байланысты бизнестен пайда табуы мүмкін.

Әлемдік нарықтарға қол жетімділік: сауда мен экономикалық белсенділікке орналасудың әлемдік нарықтарға жақындығы және шекарадан өту әсер етуі мүмкін. Теңізге шыға алмайтын жерлермен салыстырғанда көрші елдермен берік байланысы бар Ақтөбе сияқты шекара маңындағы өңірлер ерекше экономикалық әлеуетті қамтамасыз ете алар еді.

Экологиялық аспектілер: Қоршаған орта мен климаттың жағдайы экономикалық қызметке, әсіресе туризм мен ауыл шаруашылығына әсер етуі мүмкін. Егіншілік үшін қолайлы температура бар жерлерде климаты қатал аймақтарға қарағанда басқа экономикалық мүмкіндіктер ашылуы мүмкін.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.