Дәстүрлі өнер түрлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

ҚР ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
дисциплина бойынша Моделирование и проектирование систем
управления
на тему
Қазақ халқының ұлттық өнерінің халықаралық деңгейдегі рөлі мен орны
Выполнил: ст. группы АУ-42
студента: Абдукапаров М. Д.
Проверил(а): преподавателя: Сатпаева А. К.

Астана 2023

ҚР ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ

ЗАДАНИЕ
на курсовую работу
дисциплина бойынша АУ- 42 тобы студенті
Тақырып: Қазақ халқының ұлттық өнерінің халықаралық деңгейдегі рөлі мен орны
Түсіндірме жазбаның мазмұнына қойылатын талаптар
1. Бұл мәселені шешу әдістеріне шолу
2. Пайдаланушы нұсқаулығы
3. Бағдарлама жұмысының мысалы
Тапсырманың берілген күні _______________2023 ж Курстық жұмыстың жетекшісі ________________ФИО жетекші
Жұмысты тапсыру мерзімі _________________ 2023 ж
Тапсырма орындалды ________________студент ФИО

Астана 2023
Мазмұны

КІРІСПЕ
1. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ӨНЕРІНІҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ
1.1 Қазақ халқының ұлттық өнерінің қалыптасуы
1.2 Қазақ халқының ұлттық өнерінің негізгі ерекшеліктері
2. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ӨНЕРІНІҢ ӘЛЕМДІК АРЕНАДАҒЫ КӨРІНІСТЕРІ
2.1 Ұлттық өнердің әлем аясында көрініс табуы
2.2 Ұлттық өнердің әлем елдерінен ерекшелігі
3. БҮГІНГІ ӨНЕРТАНУШЫЛАРДЫҢ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕРІНЕ ҚОСҚАН ҮЛЕСТЕРІ
3.1 Бүгінгі таңдағы белгілі өнертанушылар
3.2 Өнертанушылардың негізгі жетістіктері
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Зерттеу өзектілігі
Қазақ халқының ұлттық өнері, оның культуралық біріктірілімінің жағдайында, халықаралық масштабта маңызды рөл атқарады. Бұл өнерлер қазақ халқының тарихы мен культуралық багдарламасын алып отырады, және олар халықаралық аударманы жасаушылар үшін ұжымдық билім және тәжірибе береді.
Қазақ халқының ұлттық өнерінің халықаралық деңгейдегі рөлі:
Қазақ өнерінің тарихы: Қазақстан ұлттық өнері тарихи бойы өте маңызды рөлін ойлады. Тарихтың әр дәуірінде қазақтар өз өнерлерін жетістіктерін өндіру жолымен жариялаушы болды. Мысалы, жыр саздары мен ашық жердік санаттық өнерді жасаушылар, ақындар, қолпазы жасаушылары, жасушылар, театрменерлері және басқалар тарих бойы қазақ халқының өнер санатына үлкен көмек көрсетті.
Халықаралық танымдықты жасау: Қазақ халқының өнер санаты халықаралық даражада танымдалып, көбінесе халықаралық көмек көрсетеді. Бұлардың кейбірі өз өнерлерінде көмек көрсетеді, қазақ өнерінің танымдығын арттыру және желілікті үкімет көмектерін жинайды.
Орталық халықаралық оқиғаларда қатысу: Қазақстан Республикасы орталық халықаралық оқиғаларда жер алады, және қазақ өнері бірінші рет жарияланған жерден өз таңдаушыларын айырып отырады. Осыда қазақ музыкасы, сазы, кино жасау, театр мен басқаларында жетістіктер қазануда қатысуға болатын көмектер жатады.
Культуралық өнердің жариялауы: Қазақ халқының өнер санаты ұжымдық тұрғындар арқылы қазақ культуралық біріктіріліміне жабдықтайды. Қазақ халқының өнері олардың бірігі мен бірігімен байланыс арқылы танымдықты жасау, қазақ тарихы мен культурасын жаңарту жолдарында маңызды рөл атқарады.
Жалпыда, Қазақ халқының ұлттық өнері халықаралық даражада маңызды рөл атқарады. Олар қазақ культурасын жаңарту, халықаралық масштабта танымдығын арттыру және қазақ халқының өнер санатын көбейту жолында маңызды үлес алуда.
Қазақ халқының ұлттық өнері, оның мәдени бірегейлігі жүзеге асатын маңызды элементпен жабдықталады. Бұл өнерлер қазақ культурасы мен милли әдебиетінің жаңартуында үлкен рөл атқарады және қазақ халқының тарихы, тілдері, өлшемдері, діні және милли киімдері туралы байланысты танымдықты арттырады.
Қазақ өнері ұлттық деңгейде жарияланады және қазақ халқының ұлттық таңдаушылары өнер санатын үйрену мен оны жетістіктерімен халықаралық деңгейде таныту үшін қызмет етуі маңызды. Олар қазақстанды мамандандыру, көптеген халықаралық өнерлік үрпек бағдарламаларда қатысу, жергілікті алғашқыда бастау және ұсыну туралы анық реттеуші болады.
Қазақ өнері өзекті халықаралық көмек желілігін жүзеге асыратын рөл атқарады. Осы өнердің масштабы көптеген халықаралық өзгерістерге жол ашады және қазақ халқының культуралық өнер санаты жергілікті аудармасына қолдау көрсетеді.

1. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ӨНЕРІНІҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ

1.1 Қазақ халқының ұлттық өнерінің қалыптасуы

Қазақ халқының ұлттық өнерінің шығу тарихы - бұл көп ғасырлық даму жолынан өткен, терең тамырлы және бай мәдениеттің бір бөлігі. Қазақ халқының өнері байырғы түркі және скиф-сақ дәуірінен бастау алады деп саналады. Бұл кезеңдерде қолөнер, музыка, аспап жасау, жыр-аңыздар мен эпостық дастандардың негіздері қаланған.
Орта ғасырларда қазақ халқының өнері өзінің дамуын жалғастырды, мұнда металл өңдеу, киіз үй жасау, киім-кешек өндірісі, және көркем өнерге деген маңызды қадамдар жасалды. Сонымен қатар, ауыз әдебиеті, музыка және би өнері де қарқынды дамыды.
Модернизация дәуірінде, яғни XIX ғасырдың аяғында және XX ғасырдың басында, қазақ халқының өнері жаңа белестерге көтерілді. Бұл кезеңде баспасөз, театр, кино және әдебиеттің жаңа түрлері пайда болды.
Қазіргі кезеңде қазақ халқының өнері ғаламдық мәдениетпен үйлесім табуда, жаңа технологиялар мен әлемдік трендтерді біріктіре отырып, өзінің тарихи мұрасын сақтап қалуға тырысуда.
Қазақ халқының ұлттық өнері - бұл әр түрлі мәдени және тарихи элементтерден тұратын күрделі жүйе. Оның тамыры тереңге, көне замандарға дейін созылады.
Тарихи шолу
Ерте кезеңдер: Қазақ халқының өнерінің пайда болуы түркі және скиф-сақ мәдениеттерімен байланысты. Бұл кезеңде бастау алған өнер түрлеріне киіз үйлер, көшпелі мәдениеттің өмір салты, металл өңдеу және мүсіндеу жатады.
Орта ғасырлар: Қазақ өнерінде орта ғасырлар кезеңінде киім-кешек өндірісі, киіз үй жасау, металл өңдеу өнері қарқынды дамыды. Музыка және би өнерінің де дамуы байқалды.
XIX ғасыр - XX ғасырдың басы: Модернизация дәуірінде қазақ өнері жаңа бағыттарға қадам басты. Баспасөз, театр, кино және әдебиет салаларындағы жаңалықтар маңызды рөл атқарды.
Өнер түрлері
Музыка және аспаптар: Домбыра, кобыз секілді ұлттық музыкалық аспаптар мен олардың тарихы, өнертапқыштары туралы айтылады.
Әдебиет: Әдебиеттің дамуы, ақындар мен жазушылардың рөлі, эпостық дастандар мен жырлардың маңызы қарастырылады.
Көркемөнер: Суретшілер, мүсіншілер және қолөнершілердің жұмыстары, олардың өнеріндегі ұлттық ерекшеліктер мен заманауи бағыттары.
Заманауи өзгерістер және жетістіктер
Қазіргі кезеңде қазақ өнері ғаламдық мәдениетпен үйлесім таба отырып, жаңа технологиялар мен әлемдік трендтерді біріктіреді. Қазіргі заманғы өнер ұжымдарының және жеке өнертапқыштардың рөлі, сондай-ақ халықаралық аренадағы қазақ өнерінің орны мен үлесі қарастырылады.
Қазақ халқының ұлттық өнерінің қалыптасуы-Қазақстанның мәдени мұрасы мен өнерінің әртүрлі аспектілерін қамтитын ауқымды тақырып. Қазақ өнерінің тарихы мен дамуына, оның негізгі нысандары мен ерекшеліктеріне, сондай-ақ оның қалыптасуына тарихи және әлеуметтік факторлардың әсеріне терең бойлай отырып, осы тақырыпты талдап көрейік. Бұл талдау тарихи деректерге, этнографиялық зерттеулерге және Қазақстан өнеріндегі заманауи үрдістерге негізделетін болады.
Тарихи тамырлар
Ежелгі заман: қазақ халқының өнері ежелгі дәуірден бастау алады. Қазақстанның түрлі аймақтарында табылған үңгір суреттері ежелгі көшпенділердің бай мәдениеті мен өнерін айғақтайды. Бұл суреттерге көбінесе аң аулау көріністері, рәсімдер мен күнделікті өмір, символдық және діни белгілер кірді.
Орта ғасырлар: орта ғасырлар кезеңінде қазақ өнері Исламның таралуына және басқа мәдениеттермен өзара әрекеттесуіне байланысты айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Осы кезеңде зергерлік бұйымдар, кілем тоқу, былғары өнері сияқты түрлі қолөнер дамыды.
Дәстүрлі өнер
Музыка және аспаптар: қазақ музыкасы көшпелі өмір салтымен тығыз байланысты. Дәстүрлі музыкалық аспаптарға домбыра (екі ішекті шымшу аспабы) және қобыз (садақ аспабы) жатады. Халық әндері мен күйлері (аспаптық композициялар) ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отырды.
Сәндік-қолданбалы өнер: қазақ өнерінде сәндік-қолданбалы өнер ерекше орын алады, әсіресе киіз үй жасау, киімді безендіру, былғары мен матаға өрнектер жасау. Геометриялық өрнектер мен символдық белгілерді қолдану терең мәдени дәстүрлерді көрсетеді.
Әдебиет
Эпостар мен поэзия: Қазақ әдебиеті эпикалық шығармаларға, аңыздар мен поэзияға бай. "Қобыланды", "ата Тарғын", "Манас" сияқты эпостар қазақ халқының қаһармандық рухын, олардың өмірі мен тарихын бейнелейді.
Қазіргі әдебиет: ХХ ғасырдың басынан бастап қазақ әдебиетінің дамуындағы жаңа кезең басталады. Осы кезеңде елдегі әлеуметтік және саяси өзгерістерді көрсететін шығармалар пайда болады.
Кескіндеме және графика
Ұлттық кескіндеме мектебі: ХХ ғасырдың бірінші жартысында Қазақстанда ұлттық кескіндеме мектебі қалыптаса бастады. Суретшілер қазақ халқының өмірін, олардың салт-дәстүрлерін, туған өлкесінің пейзаждарын бейнелей бастады.
Қазіргі заманғы өнер: қазіргі қазақ өнері формасы мен мазмұны бар эксперименттермен ерекшеленеді. Суретшілер қоғамдағы өзгерістерді бейнелеуге, сәйкестік, жаһандану және мәдени өзара әрекеттесу мәселелерін зерттеуге тырысады.
Тарихи және әлеуметтік факторлардың әсері
Көшпелі мәдениеттің әсері: көшпелі өмір салты Қазақ өнерінің көптеген аспектілеріне, соның ішінде музыка, әдебиет және сәндік өнерге әсер етті. Өнердің көптеген элементтері табиғатпен және көшпелі мәдениетпен байланысты көрсетеді.
Қазіргі тенденциялар: жаһандану және заманауи технологиялар қазақ өнеріне айтарлықтай әсер етті. Қазіргі заманғы суретшілер мен жазушылар ұлттық және жаһандық бірегей үйлесім жасай отырып, әлемдік мәдени дәстүрлермен белсенді түрде өзара әрекеттеседі.
Қазақ халқының ұлттық өнерінің қалыптасуы-бұл дәстүрлерді сақтау және бір мезгілде жаңасын қабылдау туралы әңгіме. Тарихи өзгерістердің, әлеуметтік төңкерістердің және мәдени өзара әрекеттесулердің әсерінен дамыған бұл өнер халықтың рухы мен оның тарихын бейнелейтін ерекше мәдени мұраны білдіреді.
Ежелгі заман (15 ғасырға дейін)
Қазақ халқының өнері ежелгі дәуірден бастау алған терең тамыры бар. Өнердің алғашқы көріністерін Тамғалы және Есік сияқты жерлерде жиі кездесетін жартастағы суреттер мен петроглифтерден байқауға болады. Бұл суреттерге аң аулау, Жануарлар, жауынгерлер көріністері мен символдық белгілер кіреді, бұл қазақ ата-бабаларының ерте көркемдік қабылдауы мен мифологиясын көрсетеді.
Орта ғасырлар (15-18 ғасырлар)
Орта ғасырларда қазақ өнері исламның ықпалымен дамыды, бұл жаңа формалар мен стильдердің пайда болуына әкелді. Бұл уақытта кілем тоқу, тері илеу және зергерлік бұйымдар сияқты қолөнер белсенді дамыды. Дәстүрлі өнердің ажырамас бөлігіне айналған ою-өрнектер мен өрнектерге ерекше назар аударылды.
Қазақтың мәдени бірегейлігін қалыптастыру (18-20 ғасырдың басы)
Осы кезеңде қазақ өнері өзінің бірегейлігі мен бірегейлігін нығайта отырып, дамуын жалғастырды. Бұл уақыт фольклордың байлығымен сипатталады, оның ішінде эпостар, аңыздар және ауыздан-ауызға берілетін халық әндері. Айтыс (поэтикалық жарыстар) сияқты әдеби және музыкалық дәстүрлер халықтың мәдени өмірінде басты орын алды.
Қазіргі кезеңнің басталуы (20 ғасырдың басы-20 ғасырдың ортасы)
20 ғасырдың басынан бастап қазақ өнері тарихында жаңа кезең басталды. Баспа құралдарының пайда болуы және басқа халықтармен мәдени байланыстардың күшеюі жаңа идеялар мен формалардың таралуына ықпал етті. Осы кезеңде ұлттық кескіндеме мектебі қалыптаса бастайды, ал әдебиет елдегі әлеуметтік және саяси өзгерістерді көрсететін жаңа формаларға ие болады.
Қазіргі заманғы өнер (20 ғасырдың ортасы - қазіргі уақыт)
Қазіргі қазақ өнері-дәстүр мен жаңашылдықтың синтезі. Суретшілер мен өнер шеберлері ұлттық мұраны құрметтей отырып, жаңа формалар мен әдістерді белсенді түрде зерттейді. Қазақстанның қазіргі заманғы өнерінде жаһандануға және сонымен бірге ұлттық мәдениеттің бірегейлігін сақтауға деген ұмтылыс байқалады. Мұны музыка, кескіндеме, кино, театр және әдебиеттен көруге болады.
Қазақ халқының өнері-мәдениет пен қоғамның эволюциясын бейнелейтін тірі тарих. Ежелгі үңгір суреттерінен қазіргі заманғы көркем шығармаларға дейін қазақ өнері халықтың рухы мен оның бай мәдени мұрасын бейнелейтін дәстүрлер мен инновациялардың бірегей үйлесімін көрсетеді.
Қазақ халқының ұлттық өнерінің қалыптасуы-терең тарихи, мәдени және әлеуметтік өзгерістерді бейнелейтін бірегей және көп қырлы процесс. Бұл процесті жан-жақты талдау және дәстүрлі өнердің қазіргі тенденцияларға әсерін анықтау үшін бірқатар негізгі ойларды ескеру қажет.
Тарихи контекст: Қазақ өнері ғасырлар бойғы тарих жағдайында дамыды, әр түрлі дәуірлердің - Ұлы Жібек жолы дәуірінен бастап кеңестік кезеңге және посткеңестік дәуірге дейінгі әсерді бастан өткерді. Осы кезеңдердің әрқайсысы бірегей көркемдік дәстүрлердің қалыптасуына әсер етті.
Дәстүрлі өнер: Дәстүрлі қазақ өнерінің негізгі элементтеріне ою-өрнектер, өрнектер, жүн, былғары және ағаш сияқты табиғи материалдарды пайдалану жатады. Халық қолөнері, музыка және би де маңызды рөл атқарады.
Өтпелі кезеңдер: кеңестендіру және одан кейінгі тәуелсіздік сияқты елеулі әлеуметтік және саяси өзгерістер кезеңінде қазақ өнері қазіргі заманғы техникалар мен стильдердің интеграциясын қоса алғанда, елеулі өзгерістерге ұшырады.
Қазіргі заманғы өнер: қазіргі қазақ суретшілері мен шеберлері дәстүрлі мұрамен байланысын сақтай отырып, жаңа формалар мен идеяларды белсенді зерттейді. Бұл заманауи кескіндеме, мүсін, графика және дизайн сияқты бағыттарда көрінеді.
Жаһанданудың әсері: қазіргі әлемде жаһандану өнердің дамуына, оның ішінде Қазақстанда да айтарлықтай әсер етеді, жергілікті көркемдік формалардың әлемдік мәдени ортаға интеграциялануына ықпал етеді.
Көрнекілік пен терең талдау үшін уақыт кезеңдерінің қазақ өнерінің дамуына әсерін көрсететін кестені ұсынамын:
Кесте 1
Қазақ өнерінің даму әсері
Дәуір уақыт кезеңі
Өнердің ерекшеліктері
Қазіргі заманға әсері
Кеңеске дейінгі кезең
Дәстүрлерге назар аудару, табиғи материалдарды пайдалану, қолөнерді дамыту
Ұлттық дәстүрлерді сақтау және жаңғырту
Кеңес кезеңі
Кеңестік идеологияның интеграциясы, кәсіби өнердің дамуы
Кәсіби көркемдік білім беруді қалыптастыруға әсері
Посткеңестік кезең
Жаңа формалар мен идеяларды іздеу, жаһандану, әлемдік өнермен интеграция
Қазіргі тенденциялардың дамуы, формасы мен мазмұны бойынша эксперименттер
Бұл талдау тарихи және мәдени өзгерістердің қазақ халқының бірегей көркемдік келбетін қалыптастыруға қалай әсер еткенін көруге мүмкіндік береді, бұл дәстүрлердің сақталуын да, қазіргі шындыққа бейімделуін де көрсетеді.

1.2 Қазақ халқының ұлттық өнерінің негізгі ерекшеліктері

Қазақ халқының ұлттық өнерінің негізгі ерекшеліктері оның бай мәдени мұрасын, бірегей дәстүрлері мен тарихи ықпалын көрсетеді. Бұл талдауда біз қазақ өнерінің бірегейлігін қалыптастыратын негізгі элементтерді, оның ішінде оның тарихи тамырларын, дәстүрлі нысандарын, қазіргі заманғы үрдістерін және жаһандық ықпалын қарастырамыз.
Тарихи ерекшелігі
Шаманизм және Тәңіршілдік: қазақ өнерінің алғашқы түрлері шаманизм мен тәңіршілдіктің рухани тәжірибелерімен тығыз байланысты. Бұл зергерлік бұйымдарда, сызбаларда және басқа өнер түрлерінде қолданылатын символизмде көрінеді.
Көшпелі мәдениеттің әсері: қазақтардың көшпелі өмір салты олардың өнеріне, әсіресе киіз, былғары және ағаш сияқты жеңіл және тасымалданатын материалдарды пайдалануда айтарлықтай әсер етті.
Дәстүрлі өнер түрлері
Зергерлік өнер: көбінесе күрделі өрнектермен және символдармен безендірілген зергерлік бұйымдар қазақ өнерінде маңызды орын алады. Олар безендіру ретінде ғана емес, сонымен қатар терең символдық және мәдени мағынаға ие.
Тоқыма өнері: дәстүрлі өрнектері бар киіз және кілемдер қазақ өнерінің ең көп таралған элементтерінің бірі болып табылады. Киіз бұйымдарын жасау техникасы ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келеді.
Музыка және би: дәстүрлі қазақ музыкасы мен биі халықтың бай тарихы мен мәдени әртүрлілігін бейнелейді. Домбыра мен қобыз сияқты аспаптар музыкалық мұраның маңызды бөлігі болып табылады.
Ертегілер мен Поэзия: Ертегішілер (ақын) мен ақындар "Қобыланды" және "Ер Тарғын"сияқты эпикалық поэмаларды қоса алғанда, ауызша халық шығармашылығын сақтауда шешуші рөл атқарады.
Қазіргі тенденциялар
Сақтау және бейімдеу: Қазіргі қазақ суретшілері дәстүрлі өнер түрлерін қазіргі заманғы жағдайлар мен эстетикалық талаптарға бейімдей отырып сақтауға ұмтылады.
Жаһандық Ықпал: жаһанданудың әсері қазақ суретшілеріне өз мәдениетінің бірегей элементтерін әкеле отырып, әлемдік жасанды кеңістікке интеграциялануға мүмкіндік береді.
Технология және жаңа Медиа: жаңа технологиялар мен медиа форматтарын қолдану дәстүрлі өнердің шекараларын кеңейтіп, суретшілерге форма мен мазмұнмен тәжірибе жасауға мүмкіндік береді.
Жаһандық ықпал және перспективалар
Халықаралық көрмелер мен фестивальдар: қазақ суретшілерінің халықаралық іс-шараларға қатысуы ұлттық өнерді жаһандық деңгейде танымал етуге ықпал етеді.
Мәдениетаралық алмасу: басқа халықтармен мәдени құндылықтар мен идеялармен алмасу қазақ өнерінің дамуына және байытылуына ықпал етеді.
Жалпы, қазақ халқының ұлттық өнері тарих пен мәдени мұраны құрметтеу қазіргі заманғы шындықтар мен жаһандық үрдістерге бейімделумен ұштасатын дәстүрлер мен жаңғыртудың үйлесімінің жарқын үлгісі болып табылады. Бұл өнер қазақ халқы үшін де, әлемдік мәдениет үшін де өзінің бірегейлігі мен маңызын сақтай отырып, жаңа нысандар мен идеяларды түрлендіре және байыта отырып дамуын жалғастыруда.
Қазақ халқының ұлттық өнері осы халықтың бай мәдени және тарихи бірегейлігін бейнелейтін көптеген ерекше және мәнерлі ерекшеліктерге ие. Міне қазақ халқының ұлттық өнерінің негізгі ерекшеліктері:
Ою - өрнектер мен өрнектер: қазақ өнерінің ең тән элементтерінің бірі-тоқыма, кесте, зергерлік бұйымдар және сәндік өнер сияқты ұлттық өнердің әртүрлі түрлерінде қолданылатын ою-өрнектер мен өрнектер. Ою-өрнектер көбінесе табиғаттан, жануарлар әлемінен және қазақ рәміздерінен шабыт алады.
Дәстүрлі қазақ аспаптары: қазақтардың бай музыкалық мұрасы бар және олардың домбыра, қобыз, сазсынай және шанқобыз сияқты ұлттық аспаптары музыкалық мәдениетте маңызды рөл атқарады. Бұл аспаптар дәстүрлі әуендер мен қазақ әндерін орындау үшін қолданылады.
Эпикалық поэзия және акустикалық жанр: қазақтар ұрпақтан-ұрпаққа ауызша берілетін "жирай" деп аталатын эпикалық поэзиясымен танымал. Бұл поэзия кейіпкерлер мен тарихи оқиғаларды жиі баяндайды және мәдени мұраның маңызды бөлігі болып табылады. Қазақ музыкасы көбінесе терең сезімдер мен көңіл-күйлерді білдіретін куи (аспаптық шығармалар) сияқты акустикалық жанрларды қамтиды.
Ұлттық костюмдер: шантар, сырқау, бармақсияқты Дәстүрлі қазақ костюмдері ашық түстермен, бай кестелермен және ою-өрнектермен ерекшеленеді. Олар маңызды және символдық мәнге ие және Ұлттық мерекелер мен мерекелерде қолданылады.
Қазақ биі: Қазақстанның ұлттық билерінің де өзіндік ерекшеліктері бар. Билер жігерлі және әсерлі болуы мүмкін, көбінесе жылдам қозғалыстар мен айналулар, сондай-ақ құлау және шапала сияқты реквизиттерді қолданатын билер.
Көшпелі мәдениет: қазақтар дәстүрлі түрде көшпелі халық болды және бұл олардың өнері мен мәдениетіне үлкен әсер етті. Кілем жасау өнері, Қазақ киіз үйлерін жасау және тұрмыстық заттар жасау көшпелі мәдениеттің маңызды бөліктері болды.
Символизм: қазақ халқының ұлттық өнерінде Күн, Ай, жұлдыздар, жануарлар (әсіресе жылқылар мен бүркіттер) сияқты рәміздер жиі кездеседі, олардың өзіндік символдық мәні бар және Қазақ тарихы мен нанымдарының маңызды аспектілерін көрсетеді.
Қазақ халқының ұлттық өнерінің бұл ерекшеліктері оған байлық, алуан түрлілік пен тереңдік беріп, оны Қазақстанның мәдени мұрасының маңызды бөлігіне айналдырады.
Тарих пен мәдениеттің әсері
Қазақ халқының тарихы мен мәдениеті оның өнерінің қалыптасуына айтарлықтай әсер етті. Бұл элементтерге көшпенділердің дәстүрлері, шамандық нанымдар, исламдық ықпал, сондай-ақ кеңестік кезең мен қазіргі жаһандық тенденциялардың әсері жатады.
Дәстүрлі өнер
Дәстүрлі қазақ өнері тоқыма өнері (киіз, кілем), зергерлік өнер, ағаш өңдеу, былғары өнері, музыкалық өнер және ертегілер сияқты бірегей нысандарды қамтиды. Бұл элементтер терең мәдени және символдық мағынаға ие.
Қазіргі тенденциялар
Қазіргі қазақ өнері заманауи үрдістер мен технологияларды қоса алғанда, дәстүрлі элементтерді белсенді түрде біріктіреді. Бұл жаңа материалдарды қолдануда, жанрлардың араласуында, сондай-ақ жаһандық мәдени тенденциялардың әсерінен көрінеді.
Енді біз бұл ақпаратты көрнекілік үшін кесте түрінде ұсынамыз:
Кесте 2
Қазақ халқының ұлттық өнерінің ерекшеліктері
Санат
Ерекшеліктері
Мысалдар Көріністер
Тарихи тамырлар
Көшпелі мәдениет, шаманизм, ислам, әртүрлі дәуірлердің әсері
Ою-өрнектер, шамандық атрибуттар, исламдық мотивтер
Дәстүрлі өнер
Киізден жасалған бұйымдар, зергерлік бұйымдар, музыкалық аспаптар
"Сырмақ" кілемдері, тастармен әшекейлер, домбыра
Дәстүрлер мен қолөнер
Ағаш өңдеу, былғары өнері, Ұлттық киім
Ағаштан және былғарыдан жасалған бұйымдар, шапандар, сәукеле
Музыка және ертегілер
Халық музыкасы, эпикалық поэмалар
Домбыра, қобыз, "Қобыланды", "ата Тарғын"эпостары
Қазіргі заманғы өнер
Дәстүрлерді заманауи әдістермен біріктіру
Заманауи кескіндеме, инсталляциялар, мультимедиялық өнер
Жаһандық ықпал
Халықаралық көрмелерге қатысу, мәдениетаралық алмасу
Халықаралық өнер көрмелері, шетелдік суретшілермен ынтымақтастық
Бұл кесте қазақ халқының тарихи және мәдени ерекшеліктерінің өнерде қалай көрініс тапқанын, қазіргі әлемде дамуын және өзгеруін жалғастыратын бірегей көркем мұраны құра отырып көрсетеді.
Қазақ халқының ұлттық өнерінің негізгі ерекшеліктері туралы қорытынды осы жарқын және жан-жақты мәдениетті жан-жақты талдауды қорытындылайды. Қазақстанның ұлттық өнері-бұл халықтың мәдени мұрасы мен ландшафтымен терең байланысын көрсететін тарихтың, дәстүрдің және қазіргі заманның бірегей бірігуі.
Тарихи тамыры: қазақтардың өнері ежелгі шамандық дәстүрлерден бастап Кеңес дәуірінің ықпалына дейінгі тарихында терең тамыр жайған. Бұл тарихи кезеңдер бүгінгі күнге дейін сақталып, дамып келе жатқан бірегей көркем тілді қалыптастырды.
Дәстүрлердің байлығы: қазақ өнерінің негізгі аспектісі оның халық дәстүрлерінің байлығынан туындайтын әртүрлілігі болып табылады. Бұған тоқыма өнері, зергерлік бұйымдар, музыка, би шеберлігі, ерекше ертегілер мен поэзия кіреді.
Бейімделу және қазіргі заман: қазіргі қазақ өнері дәстүрлі өнермен байланысын сақтай отырып, жаңа формалар мен технологияларды қоса алғанда, икемділік пен бейімделгіштікті көрсетеді. Бұл қазақ халқының жаһандану жағдайында өзінің бірегейлігін сақтауға деген ұмтылысын көрсетеді.
Жаһандық Ықпал: Қазақ өнері Халықаралық көрмелер мен фестивальдарда өзінің бірегейлігі мен байлығын көрсете отырып, мәдениетаралық алмасуға ықпал ете отырып, әлемдік мәдениетке белсенді түрде интеграциялануда.
Мұра және болашақ: қазақ өнері өзінің дәстүрлерін болашақ ұрпаққа бере отырып, өзгермелі әлемге бейімделе отырып, ұлттық бірегейліктің жанды және серпінді элементі болуды жалғастыруда.
Қорытындылай келе, қазақ халқының ұлттық өнері - бұл өткен мен қазіргі, дәстүр мен инновация, жергілікті және жаһандық арасындағы диалог. Бұл мәдени сәйкестікті білдірудің маңызды құралы, сонымен қатар жаңа көркемдік формалар мен идеяларды зерттеуге және дамытуға арналған алаң.

2. ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ӨНЕРІНІҢ ӘЛЕМДІК АРЕНАДАҒЫ КӨРІНІСТЕРІ

2.1 Ұлттық өнердің әлем аясында көрініс табуы

Әлемдік аренада Қазақстанның ұлттық өнері мәдени әртүрлілік пен бірегейліктің жарқын үлгісі болып табылады. Бұл рефлексия өз көрінісін әртүрлі формалар мен салаларда табады.
Халықаралық көрмелер мен Биеннале: қазақстандық суретшілер мен шеберлер өз жұмыстарын кең халықаралық аудиторияға ұсына отырып, халықаралық көркемөнер көрмелері мен биенналеге үнемі қатысады. Бұған Еуропадағы, Азиядағы және Солтүстік Америкадағы көрмелер кіреді.
Мәдени фестивальдар мен іс-шаралар: Қазақстан ұлттық би, музыка және дәстүрлі халық қолөнері көрсетілетін халықаралық мәдени фестивальдерге белсенді қатысады. Бұл іс-шаралар қазақ мәдениеті мен өнерін насихаттауға ықпал етеді.
Шетелдік суретшілермен және институттармен ынтымақтастық: қазақ және шетелдік суретшілер, галереялар мен мәдени институттар арасындағы ынтымақтастық қазақ және әлемдік өнерді байыта отырып, идеялар мен техникалар алмасуға ықпал етеді.
Халықаралық жобалар мен бағдарламаларға қатысу: қазақстандық суретшілер мен кураторлар халықаралық көркемдік жобалар мен білім беру бағдарламаларына белсенді қатысады, бұл олардың көкжиегін кеңейтуге ықпал етеді және ұлттық өнердің дамуына әсер етеді.
Кинематография: қазақстандық кино да қазақ өнерінің бірегейлігі мен тереңдігін көрсете отырып, өз жұмыстарына ұлттық мәдениет элементтерін әкелетін кинорежиссерлердің арқасында халықаралық деңгейде танылды.
Әдебиет: Мұхтар Әуезов пен Олжас Сүлейменов сияқты қазақ жазушылары мен ақындары қазақ тарихы мен мәдениетінің бірегей аспектілерін көрсете отырып, әлемдік әдебиетке елеулі үлес қосты.
Халықаралық деңгейде қатысудың және ұсынудың бұл әртүрлі нысандары қазақ халқын және оның мәдени мұрасын жаһандық тануға және құрметтеуге ықпал етіп қана қоймайды, сонымен қатар қазақ өнерінің бірегейлігі мен алуан түрлілігін көрсете отырып, әлемдік жасанды кеңістікті байытады.
Қазақстанның ұлттық өнерінің әлемде көрініс табуының мысалдары сан алуан және алуан түрлі. Әлемдік мәдениетке әсер еткен Әміре Қашаубаевтың тарихы тамаша мысалдардың бірі болып табылады:
Әміре Қашаубаев Францияда
Әміре Қашаубаев-қазақ музыкасының елшісі ретінде қазақ тарихында қалды. Белгілі қазақ әншісі және музыканты Әміре Қашаубаев әлемдік аренада қазақ музыкалық мәдениетін көрсетуде шешуші рөл атқарды. 1925 жылы ол Парижге барып, Халықаралық сәндік өнер көрмесіне қатысты.
Халықаралық сахнада өнер көрсету ретінде Қашаубаев Париждегі Халықаралық көрмеде Дәстүрлі қазақ музыкасын, оның ішінде домбырада ойнауды және қазақ әндерін орындауды таныстырып, еуропалық жұртшылықты қазақ мәдениетінің байлығымен таныстырды.
Реакция және тану: оның өнімділігі үлкен қызығушылық тудырды және оны сыншылар мен жұртшылық жоғары бағалады. Бұл оқиға қазақ мәдениеті тарихындағы маңызды сәт болды, халықаралық аренада оның бірегейлігі мен сұлулығын көрсетті.
Халықаралық рефлексияның басқа мысалдары
Фильмдер мен кинематография: Ақан Сатаев пен Тимур Бекмамбетов сияқты қазақстандық кинорежиссерлер өз жұмыстары арқылы қазақ тарихы мен мәдениетінің ерекшеліктерін көрсете отырып, халықаралық тануға ие болды.
Әдеби жетістіктері: атақты "Абай Жолы" (Абай жолы) романының авторы Мұхтар Әуезов сияқты қазақ жазушылары қазақ әдебиетін халықаралық деңгейде көрсете отырып, әлемдік танымалдыққа ие болды.
Халықаралық көрмелердегі өнер және қолөнер: Қазақстандық шеберлер киіз бұйымдарын жасау, зергерлік өнер және т. б. сияқты бірегей дәстүрлі техникаларды көрсете отырып, халықаралық қолөнер көрмелеріне үнемі қатысады.
Қазақ халқының ұлттық өнерінің әлемдік аренада көрініс табуының мысалдарын қарастыруды жалғастыра отырып, қазақ мәдениетінің әлемде таралуына және танылуына ықпал еткен Басқа да маңызды сәттер мен оқиғаларды атап өткен жөн:
Музыкалық және би топтары
Гастрольдер мен концерттер: Мемлекеттік академиялық қазақ халық оркестрі сияқты қазақстандық музыкалық және би ұжымдары ұлттық музыка мен бидің байлығы мен алуан түрлілігін көрсете отырып, бүкіл әлем бойынша тұрақты гастрольдер жасайды.
Халықаралық музыкалық фестивальдар: Самарқандтағы Шығыс Музыка фестивалі сияқты халықаралық фестивальдерге қатысу қазақ әртістеріне өз өнерінің бірегейлігін жаһандық деңгейде көрсетуге мүмкіндік береді.
Өнер көрмелері мен галереялар
Халықаралық өнер көрмелері: қазақ суретшілерінің жұмыстары әйгілі әлемдік галереяларда және Нью-Йорктегі Лондон ұлттық галереясы мен қазіргі заманғы өнер мұражайы сияқты көрмелерде үнемі қойылып тұрады.
Мәдени алмасулар: алмасу бағдарламалары және халықаралық галереялар мен мұражайлармен ынтымақтастық қазақ өнері туралы хабардарлықты арттыруға және оны кең аудиторияға тартуға ықпал етеді.
Әдеби жобалар мен аудармалар
Шет тілдеріне аудармалар: қазақ авторларының шығармалары көптеген шет тілдеріне аударылады, бұл оларды бүкіл әлем оқырмандары үшін қолжетімді етеді және қазақ әдебиетінің таралуына ықпал етеді.
Халықаралық әдеби фестивальдар: қазақ жазушыларының Франкфурт кітап жәрмеңкесі сияқты халықаралық әдеби фестивальдар мен конгресстерге қатысуы қазақ әдебиетін халықаралық деңгейде ілгерілетуге ықпал етеді.
Кинематографиялық жетістіктер
Халықаралық Кинофестивальдер: қазақстандық фильмдер мен режиссерлер Канн кинофестивалі сияқты ірі халықаралық кинофестивальдерге үнемі қатысып, шығармашылық жетістіктері үшін марапаттар мен марапаттарға ие болды.
Киноиндустриядағы ынтымақтастық: шетелдік киностудиялармен және режиссерлермен бірлескен жобалар қазақ киносының шекарасын кеңейтіп, оның халықаралық табысына ықпал етеді.
Бұл мысалдар қазақ өнерінің халықаралық аренада терең және жан-жақты қатысуын көрсетеді, оның маңыздылығы мен жаһандық мәдени мозаикаға қосқан үлесін көрсетеді.
Қазақстанның ұлттық өнерін әлемдік контексте көрсетудің қазақстандық өнердің өзіне әсері орасан зор және көп қырлы. Бұл әсерді бірнеше негізгі көзқарастардан қарастыруға болады:
Өзін-өзі тануды және ұлттық мақтанышты арттыру: қазақ өнерін халықаралық тану қазақстандықтар арасында ұлттық сана мен мақтаныш сезімін күшейтеді. Халықаралық аренадағы жетістіктер ұлттық бірегейлікті нығайтуға ықпал ете отырып, өз мәдениеті мен тарихына деген қызығушылықты оятады.
Тәжірибе және білім алмасу: халықаралық көрмелер, фестивальдар және шетелдік суретшілермен және мәдени институттармен ынтымақтастық қазақстандық суретшілерге жаңа білімге, техника мен идеяларға қол жеткізуге мүмкіндік береді, бұл жергілікті жасанды дискурсты байытуға ықпал етеді.
Өнердегі инновациялар мен эксперименттер: халықаралық тенденциялар мен мәдени алмасулардан шабыттанған жергілікті суретшілер дәстүрлі қазақ өнерінің шекарасын кеңейте отырып, жаңа формалар мен стильдермен тәжірибе жасай бастайды.
Өнер инфрақұрылымын дамыту: халықаралық тану галереяларды, мұражайларды, білім беру мекемелері мен мәдени орталықтарды қоса алғанда, Қазақстанда өнер инфрақұрылымын дамытуға ықпал етеді. Бұл жергілікті таланттарды дамытуға және жасанды қоғамдастықты нығайтуға қолайлы жағдай жасайды.
Мәдени мұраға назар аудару: қазақ өнеріне деген халықаралық қызығушылық Қазақстанның бірегей мәдени дәстүрлерін, соның ішінде қолөнер, Музыка және биді сақтауға және жаңғыртуға назар аударуға көмектеседі.
Экономикалық даму: әлемдік өнердегі жетістіктер туризм мен мәдени алмасу арқылы экономикалық дамуға ықпал етіп, суретшілер мен қолөнершілерге жаңа мүмкіндіктер туғызады.
Халықаралық байланыстарды күшейту: қазақстандық өнердің әлемдік аренаға әсері Қазақстан мен басқа елдер арасындағы мәдени және дипломатиялық байланыстарды орнатуға және нығайтуға ықпал етеді.
Осылайша, қазақстандық өнердің халықаралық танылуы мен ықпалы оның әлемдік аренадағы ұстанымын нығайтып қана қоймай, Қазақстанның өзінде жасанды өмірдің дамуына, жаңаруына және байытылуына белсенді ықпал етеді.
Қазақстанның ұлттық өнерінің әлемдік аренада көрініс табуы қазақстандық өнердің өзіне айтарлықтай әсер етеді. Бұл әсер әр түрлі және елдің мәдени өмірінің барлық салаларына енеді. Халықаралық тану және жаһандық мәдени іс-шараларға қатысу ұлттық мақтаныш пен өзін-өзі тану сезімін нығайта отырып, Қазақстан тұрғындары арасында ұлттық өнерге деген қызығушылықтың жандануына ықпал етеді. Ол сондай-ақ жас суретшілер мен қолөнершілерді дәстүрлі өнер түрлерін зерттеуге және қайта жасауға ынталандырады, оларды заманауи шындыққа бейімдейді.
Халықаралық көрмелер, фестивальдар мен мәдени алмасулар қазақстандық суретшілерге жаңа идеяларға, техникалар мен стильдерге қол жеткізуге мүмкіндік береді, бұл жергілікті көркемдік ландшафтты байытуға алып келеді. Бұл өзара іс-қимыл өнердің жаңа түрлерімен тәжірибе жасауға шабыттандырады және заманауи жаһандық үрдістердің қазақстандық өнерге интеграциялануына ықпал етеді.
Халықаралық аренаға әсер ету Қазақстанда мәдени инфрақұрылымның дамуына, соның ішінде жаңа галереялар, мұражайлар мен білім беру мекемелерін құруға алып келеді. Бұл жергілікті таланттардың өсуі мен дамуына қолайлы жағдай жасайды және жасанды қоғамдастықты нығайтады. Сонымен қатар, қазақстандық өнерді әлемдік тану Қазақстанның бірегей мәдени дәстүрлерін сақтаудың және оларды болашақ ұрпаққа берудің маңыздылығына назар аударуға көмектеседі.
Экономикалық, халықаралық тану және ықпал ету туризм мен мәдени алмасу арқылы дамуға ықпал етеді, суретшілер мен қолөнершілерге жаңа мүмкіндіктер ашады. Сонымен қатар, өнер арқылы халықаралық байланыстарды нығайту дипломатиялық қатынастарды жақсартады және кең мәдени алмасуға ықпал етеді.
Осылайша, қазақстандық өнерді халықаралық тану Қазақстандағы көркемдік өмірді дамыту мен байытуда шешуші рөл атқарады, шығармашылық көрініс пен мәдени даму үшін жаңа көкжиектер ашады.

2.2 Ұлттық өнердің әлем елдерінен ерекшелігі

Қазақстанның ұлттық өнерінің әлемнің басқа елдерінен айырмашылығы оның дамуын айқындаған тарихи, мәдени және географиялық факторлардың бірегей үйлесімінде жатыр. Қазақстан, бай тарихы мен мәдени ықпалы бар ел, оның көшпелі мәдениетін, Ұлы Жібек жолымен тарихи байланыстарын және Шығыс пен Батыс арасындағы көпір болып табылатын бірегей географиялық орнын бейнелейтін өнерді білдіреді.
Қазақстандық өнер Дәстүрлі көшпелі өмір салты жағдайында пайда болды, ол оның бірегей сипаттамаларын қалыптастыруда шешуші рөл атқарды. Көшпелі өмір салты ұтқырлық пен функционалдылыққа бағытталған өнердің пайда болуына әкелді. Бұған мысал ретінде киіз үйлер-күрделі өрнектермен және кестелермен безендірілген қазақтардың портативті үйлері. Киіз үйлер мен тұрмыстық заттардың декоры табиғатпен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.