Қаланың аудандарын жоспарлау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Жаңа әлеуметтік-экономикалық жағдайларда қалаларды жоспарлау міндеті өзекті және күрделене түседі. Қала құрылысшылары әлеуметтану, демография, Статистика, медицина, биология, химия, физика, экология саласындағы мамандармен бірлесіп, қалалық ортаны қалыптастыру және қорғау, аумақтарды абаттандыру және көгалдандыру, көлік қозғалысын ұйымдастыру, қала тұрғындарының еңбегі, тұрмысы және демалысы үшін үздік жағдайларды қамтамасыз ету мәселелерін шешеді.
Қала құрылысы қалаларды жоспарлау теориясы мен практикасы ретінде қалыптасты. Қала құрылысының мақсаты-әлеуметтік-экономикалық, инженерлік-құрылыс, сәулет-көркемдік, санитарлық-гигиеналық мәселелерді шешу. Қала құрылысы процестері елдің экономикасы мен мәдениетінің дамуымен тығыз байланысты.
Қаланы әлеуметтік-экономикалық білім ретінде дамытудың негізгі мақсаты халықтың еңбекке, тұрмысқа, рухани өмірге, қолайлы экологиялық климатқа деген өсіп келе жатқан қажеттіліктерінің кең ауқымын қанағаттандыру болып табылады. Жылжымайтын мүлікті құру, пайдалану, реконструкциялау және кез келген өзге де өзгерістер бекітілген қала құрылысы құжаттамасына, мемлекеттік қала құрылысы нормативтері мен қағидаларына, сондай-ақ құрылыс салу қағидаларына сәйкес келуге тиіс.
Жаңа елді мекендерді жобалау және қолданыстағы елді мекендерді реконструкциялау ҚР ЕЖ 3.01-101-2013* " қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және дамыту". Қалалар ғылыми негізделген жоспарлау және құрылыс жобалары бойынша салынып, дамуда. Елді мекендердің аумағы оның функционалды қолданылуын ескере отырып таңдалады. Сәулеттік-жоспарлау шешімдері олардың техникалық-экономикалық , санитарлық-гигиеналық көрсеткіштерін, отын-энергетикалық көрсеткіштерін, су, аумақтық ресурстарын және табиғи жағдайлардың өзгеру болжамдарын ескере отырып әзірленеді. Қалалар ғасырлар бойы өмір сүру үшінсалынады. Сондықтан жобалаушылар перспективалық шешімдерді қаланың қазіргі қажеттіліктерімен үйлестіре білуі керек. Жоспарды толығымен орындауды көздейтін есептік мерзімге перспективалық даму жалпы түрде белгіленеді және өнеркәсіпті дамытудың негізгі бағыттарын, абаттандыруды, сыртқы көлікті орнатуды, аумаққа қажеттілікті, жұмысшылардың жалпы санын белгілейді.
Курстық жоба аумақтарды кешенді бағалаудың және қаланың бас жоспарын жобалаудың практикалық дағдыларын алу, сондай-ақ теориялық білімнің тиісті бөлімдерін бекіту мақсатында орындалды.
Қала құрылысына таңдалған жердің климаттық шарттары
Еңбекшіқазақ аудан әкімшілік бөлінісі Алматы облысының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Жер аумағы 9,7 мың км². Тұрғыны 204,8 мың адам, орташа тығыздығы 1 км-ге 21,1 адамнан келеді. Аудан жеріндегі 80 елді мекен 1 қалалық және 24 ауылдық әкімшілік округтерге біріктірілген. Еңбекшіқазақ аудан орталығы - Есік қаласы ауданының оңтүстігін Іле Алатауының Қараш, шығысын, оңтүстік-шығысын Бақай тауы, Сарытау, Сөгеті, Торайғыр таулары, қиыр шығысын Сөгеті жазығы алып жатыр.
Еңбекшіқазақ ауданының климаты әрқилы: ол мұнда таудың етегінде далалық зонаға ұқсас болса құрғақ далада шөлдік климатқа ұқсас. Алматы облысының аумағында кездесетін агроклиматтық аудандар түгелдей кездеседі, себебі ауыл шаруашылығында облыс бойынша айналысатын барлық салалар өріс алған. Сол себепті Алматы облысының көптеген аудандарында жер шаруашылығын тиімді пайдалануға бағытталған жұмыстардың мәселесін шешуді қажет етеді, өйткені географиялық жағдайы континентальды климат [3]. (Сурет 1).

Сурет 1. Еңбекшіқазақ ауданының климаттық картасы

Климаты континенттік, оңтүстігінде қысы біршама жұмсақ және қысқа. Қаңтар айының жылдық орташа температурасы оңтүстігінде -8°С, оңтүстігінде - 12°С, шілдеде 20°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері тау етегінде 500 мм, ал солтүстігінде 200-250 мм шамасында.
Биіктік белдеулікке орай мұнда келесі табиғи климаттық зоналар кездеседі: салқын және дымқыл таулы, ыстық және өлшемді-ылғалды тауға жақын, шөлді-далалы және құрғақ, ыстық тауасты шөлді. Таулы зонада жылдық жауын-шашын түсімі 600 мм-ден жоғары, ал аязсыз кезең ұзақтығы әдетте 100 күннен аспайды. 100 жоғары жылы температура мөлшері шамамен 2000 жетеді. Таулы аудандарда жылдық жауын-шашын түсімі 400-ден 500 мм аралығында, олардың 330-дан 360 мм-ге дейінгісі жылы кезеңде түседі. Аязсыз күндердің ұзақтығы 170-180 және жайлы ауа температурасы бұнда 270-300 күнді құрайды.
Қысқы кезең. Суық кезең ұзақтығы 4 - 4,5 айды құрайды. Ең суық ай қаңтар болып табылады. Ең суық қыс ауданның қиыр солтүстігінде байқалады (қаңтар айының орташа температурасы - 13°С). Қыс мезгілінде тауға жақын аудандарда температура - 8-9°С -тан жоғары. Қысқы кезеңдегі ең жайлы табиғи жағдай ауданның оңтүстік бөлігінде байқалады, онда континентальділік аз. Қарлы кезең ұзақтығы, ауданның биік таулы бөлігінде қарлы кезең 6 - 8 айға созылады. Ауданның тау етегі бөлігінде қардың қалыңдығы 10 - 12 см, ал таулы бөлікте 40 - 60 см.
Көктемгі кезең. Жайлы температураның өтпелі айлары ақпан мен наурыз айларында болды. Қардың еруі аудан аумағының үлкен бөлігінде наурыз айының басында аяқталады, тау етегі бөліктері - наурыздың екінші бөлігінде таулы бөлікте қар сәуір-мамыр айларына дейін сақталады. Көктемгі температураның интенсивті өсуі, сонымен қатар оның тәуліктік амплитудасының жоғарылауы тән. Ауданның солтүстік бөлігінде наурыздан сәуірге қарай температура 10 - 13°С -қа дейін көтеріледі, тау етегінде 7 - 9°С, таулы бөлікте 5 - 6°С -қа көтеріледі.
Суық ауа орта есеппен сәуірдің ортасында аяқталады, кей жылдары тіпті суық ауа мамыр айының аяғында да байқалады. Жауын-шашын ауданда наурыз айында 6 - 9 мм солтүстікте 50 - 70 мм-ге дейін тау етегінде, ал сәуірде 10 мм. Жауын-шашынның көп мөлшері мамыр айында түседі. Көктемде жауын-шашын мөлшерінің көптігіне қарамастан, күн сәулесінің интенсивті инсаляциясының арқасында айдан айға қарай ауа ылғалдылығының түрлі деңгейде төмендеуі байқалады. Егер наурыз айында ауа ылғалдылығының орта қатынасы ауданның жазық бөлігінде күндіз 50 - 60 % - ды құрайды.
Көктемде біраз мөлшерде жел байқалады. Желдің орташа жылдамдығының ең жоғарғы көрсеткіші сәуір мен мамыр айларында көрінеді. Бұл уақытта ауданның солтүстік бөлігінде желдің орташа жылдамдығы 7 мсек, осының нәтижесінде мұнда жер қыртысы дефляциясы кең төрінде жетіледі.
Жазғы кезең. Жылы кезең ұзақтығы орташа тәуліктік температура 0°С -тан жоғары, ең жоғарысы ауданның орталық жєне солтүстік бөліктерінде белгіленеді (8 айға дейін), ал ең төмені таулы бөлікте (5 - 6 ай). Ауданның үлкен бөлігінде вегетациялық кезең (орташа температурасы +5°С жоғары). 6 - 7 айға созылады. Жауын-шашын жаздың 3 айында жылдық мөлшердің 20 - 25 % құрайды. Ең ыстық ай - шілде, орташа температурасы 20 - 24°С. Ауа ылғалы жетіспеуінің орташа көрсеткішінің шілдеде үлкен маңызы бар. Оның биіктігі солтүстіктен оңтүстікке жылжығанда өзгереді, 15 - 25 м-ден 8-10м-ге дейін.
Күзгі кезең. Температураның төмендеуі бастапқыда баяу бола, келе-келе күшейе түседі. Ауданның көптеген аймақтарында қарашадағы орташа температурасы 1-3°С жазық аймақтарда және таулы аймақтарда 3-5°С жетеді.
Тәуліктік температураның +10°С -тан ауысу кезеңі ауданның солтүстігінде қыркүйекте 15 - 20°С, ал тау етегі бөлігінде 10 - 15°С қазанда болады. Күзгі жауын- шашынның ең аз мөлшері ауданның қиыр солтүстік бөлігінде 2 - 4 мм қыркүйекте және 6-8 мм қазанда, жазбен салыстырғанда қыркүйек пен қараша айларында суық болады [4].
Желдің жылдамдығымен бағыты
Жел бағытының қайталануы(есепті)% , жел бағытының орташа жылдамдығы (бөлшектік) мс тұрақты қайталануы %, желдің максималды және минималды жылдамдығы мс
Қаңтар
С
СШ
Ш
ОШ
О
ОБ
Б
СБ
Тұрақты
Қаңтар айыдағы макс. орташа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
8
11
19
23
7
8
13
11
5.5
20,1
5,9
5,6
7
7,8
6,2
6,5
6,7
6,7

Кесте-1.5
Шілде
С
СШ
Ш
ОШ
О
ОБ
Б
СБ
Тұрақты
Шілде айыдағы макс. орташа
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
16
10
6
5
6
18
20
19
7.6
18.9
5,2
4,8
5,2
5,5
6
6
6
5,8

Құрылыс территориясын таңдау
Құрылыс территориясын таңдау өте күрделі және жауапкершілігі үлкен жұмыс.
Территорияны таңдау ең алдымен бағалау рәсімдері орындалады.
Жоспарлаудағы бағалау объектісі болып аумақ, оның табиғи жағдайлары және кең тарихи мағынадағы ресурстары табылады. Қазіргі уақытта бұл объектілер бірінші кезекте жердің, қалалардың, елді мекендердің, өндірістік нысандардың, демалыс аймақтарының және табиғатты қорғаудың қолданыстағы және болашақ құрылымына қатысты бағалануда. Бұл жағдайда бағалау критерийлері инженерлік, технологиялық, экономикалық және т.б. болуы мүмкін. Оларды таңдау негізінен мәселенің өзін тұжырымдаумен және осы нақты объект үшін маңыздылығымен анықталады.
Жоспарлау шешімдерінің шарттарын анықтайтын құрамдас бөліктер мен факторларды (аспектілерді) жүзеге асыру және олардың қолайлылығы мен күрделілік дәрежесін бағалау жұмыстың ең маңызды кезеңі болып табылады. Негізгі құрамдас бөліктерге әдетте рельеф, климаттық ерекшеліктер, инженерлік-геологиялық жағдайлар және жергілікті маңызы бар кейбір нақты факторлар жатады. Әрбір факторды бағалау үшін жоспарлау мәселелерінің шешімдерінің қолайлылық немесе күрделілік дәрежесінің шкаласы әзірленеді. Табиғи ортаның әрбір құрамдас бөлігін бағалау кезінде түпкілікті жоспарлау міндетін есте сақтау керек, мысалы, объектіні орналастыру немесе жер қазу жұмыстарының көлемін анықтау, демалыс аймақтарын ұйымдастыру немесе коммуникацияларды төсеу. желі және т.б. Қазіргі аумақтық жоспарлау тәжірибесінде рельеф пен климат әдетте елді мекенді, қала құрылымын, қабаттардың санын және игеру құнын және т.б. анықтайтын табиғи жағдайлардың ең маңызды элементтері ретінде толық бағаланады.
Табиғи жағдайларды зерттеудің тиімді әдістерінің бірі және
ресурстар - аймақтың табиғи ортасының жағдайындағы алдағы өзгерістерді ғылыми негіздеуге мүмкіндік беретін аймақтық географиялық болжам.
Есік қаласындағы жер бедері және топырақ түзуші жыныстар
Аймақта көздесетін топырақтардың негізгі типтері. шалғынды-боз, ашық қара-қоңыр, қара-қоңыр жөне шалғынды- қара қоңыр топырақтар. Танаптық тәжірибе шалғынды-қара қоңыр топыраққа салынды.
Бұл топырақ үштік-төрттік дәуірдің лөс тәрізді құмбалшықтарымен көмкерілген оның қалыңдығы 100-700 метрге жетеді
Зерттелетін топырақтардың құрылымына ыза сулардың бетіне жақын орналасуы және жалпы гидрогеологиялық жағдай үлкен әсер етеді,ол шөлейтті аймақтарға тән болмаса да,олардың аралығындағы орналасуы, мұнда жазда шөлейтті аймаққа тән қасиет тудырады. Жағдайлардың мұндай қалыптасуы топырақ түзілу үрдісіне кейбір езгешеліктер енгізеді,ягни органикалық қалдықтардың минерализациясы біраз бәсеңдеген.
Далалық тәжірибе жұмыстары шалғынды қара қоңыр топырақта қойылған гранулометриялық құрамы ауыр құмбалшықты, бұл топырақтар тау бөктеріндегі сазды белдеулердің топырақтары болып саналады. Шалғынды-қара қоңыр топырақ бұл жерлерде теріс бедерде, ыза сулары жақын жатқан жерлерде (1,5 2,0 м) орналасқан , сонымен қатар тау аралық аңғарларда және өзен кертпелерінде көздеседі.
Iлe Алатауының тау өзендері тау етегіне шыққан кезде өзінің қиыршық-малта тасты пролювиальды шегінділерінен айырылады. Ыза сулары кейбір жерлерде топырақ бетіне өте жақын жатса кейде жер бетіне шығады, содан сазды белдеу қалыптасады, мұнда гидроморфты және жартылай гидроморфты топырақтар қалыптасқан.
Сазды белдеу Iлe Алатауындағы тау бөктерінің бәрінде және Жетісу Алатауында да кездеседі,осы жерлерде гидроморфты топырақтар кең таралған.
Топырақ түзуші жыныс болып, лөс тәріздес құмбалшықтар саналады. Олар тереңдікте малта тастармен көмкерілген.
Іле Алатауының шалғынды қара-қоңыр топырағының түсі күңгірт қара-қоңыр, гумус қабатының қалындығы 30-40см. Суармалы жерлерде оның қалындығы тың жерлерге қарағанда көп Бұл топырақтарда иллювиальды-карбонатты қабаттар байқалмайды. Ыза супары жақын жатқан жағдайда төмөнті қабаттарда батпақтану нысаны байқалады. Олар глейленген, кейбір жағдайларда ыза суларының ағысы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.