ЭЛЕКТРОНДЫҚ АҚШАНЫҢ ЭВОЛЮЦИЯСЫ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗТҰТЫНУОДАҒЫНДАҒЫ

ҚАРАҒАНДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

«Қпржы» кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

«Ақша, несие және банк» пәні бойынша

Тақырыбы: «Электронды ақша эволюциясы және даму болашағы»

Ф22-3ск тобының мтуденті

Ахметов Аслан Ерланулы

Тексерген

Қарағанды 2009

МАЗМҰНЫ;

ЭЛЕКТРОНДЫҚ АҚШАНЫҢ ЭВОЛЮЦИЯСЫ. Электронды ақшаның тарихы және дамуы. Электрондық ақшаның түрлері мен нысандары. Қазіргі электронды төлем жүйелерінің артықшылықтары мен кемшіліктері.
ЭЛЕКТРОНДЫ АҚШАНЫҢ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ.

2. 1. Электрондық төлемдер саласындағы технологиялық үрдістер.

2. 2. Қазақстан нарығындағы электрондық ақшалар.

ҚИЫНДЫҚТАР МЕН ТӘУЕКЕЛДЕР.
Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе

Электрондық ақша-бұл дәстүрлі ақшаның сандық түрі болып табылатын виртуалды айырбастау құралдары. Олар физикалық банкноттар мен монеталардан ерекшеленеді, олар электронды түрде болады және интернет арқылы немесе электронды құрылғылар арқылы қаржылық операцияларды жүргізуге мүмкіндік береді.

Электрондық ақша қазіргі заманғы қаржы жүйесінің негізгі элементін білдіреді, бұл біздің өмір салтымызға және ақшамен қарым-қатынас жасау тәсілдеріне қатты әсер етеді. Олар онлайн-режимде операциялар жасауға, банк мекемелерімен байланыссыз төлемдер мен аударымдарды жүзеге асыруға мүмкіндік бере отырып, қаржы туралы әдеттегі идеяларды аударады. Электрондық ақша қаржылық қаражаттың жаңа түрін ғана емес, сонымен қатар цифрлық және инновациялық экономикаға көшудің символын білдіреді. Оларды дамыту және пайдалану қаржылық операциялардың қауіпсіздігі мен ашықтығының технологиялық мүмкіндіктері мен қажеттіліктерін ескеретін теңдестірілген тәсілді талап етеді.

Электронды ақшалардың тарихы ұзақ уақытты қамтиды және оны ақшаның бір бөлігіне жатқызуға болады, яғни дәстүрлі қолма-қол ақшаның жаңа түрі. Себебі, электронды ақша қаржы саласында жаңа революциялы ресурс болып саналады. Электронды ақшаның түрлеріне цифрлық ақшаларды, банктік қосымшалар арқылы жүргізілетін операцияларды, криптовалюталарды, виртуалдық (ойын) ақшаларды кіргіземіз.

Электронды ақшалардың қазіргі әлемдік экономикада маңызы үлкен, себебі, ол уақытқа тіреліп тұрған сұраққа шешім береді. Және де электронды ақшаларды блокчейн технологиясы себебінен бұзу (взлом) қиынға соғады және бұл ақшалар тозуға ұшырамайды, эмиссиямен байланысты шығындарды төмендетеді. Олардың қаржы жүйесіне әсерін бағаламау мүмкін емес. Олар төлем процесін жылдамдатады, оларды барлық қатысушылар үшін қол жетімді және ыңғайлы етеді. Алайда, электрондық ақшаның дамуымен деректер қауіпсіздігі, реттеу және пайдаланушылардың мүдделерін қорғау мәселелері сияқты сын-қатерлер де пайда болады.

Электронды ақшалар негізінен банктердің төлем жүйелері арқылы операцияларын жүргізеді және оларға интернет қажет. Қазақстан Республикасында төлем жүйелерінен Visa және MasterCard қолданылады, ал төлем құралдарынан Kaspi, Jusan, QIWI, WebMoney, PayPal сияқты электронды әмияндары қолданыста жүреді. Электрондық ақша төлемдер саласында ыңғайлылық пен жеделдікті қамтамасыз ету, халықаралық аударымдарды жақсарту және тіпті инвестициялау тәсілдеріне әсер ету арқылы қаржылық қатынастардың ландшафтын өзгертеді. Электрондық ақша қаржылық операцияларды жеңілдетіп қана қоймайды, сонымен қатар әлемдік экономикаға белсенді әсер етеді. Олар бизнес мүмкіндіктерін кеңейтуге, қаржыландырудың жаңа үлгілерін жасауға ықпал етеді, тіпті өсу әлеуеті мен инновациясының арқасында инвесторлардың назарын аударады.

Электрондық ақша біздің күнделікті өмір салтымызға енуді жалғастыра отырып, техникалық инновацияларды қадағалап қана қоймай, сонымен қатар цифрлық қаржы құралдарының тиімді және қауіпсіз экожүйесіне ықпал ететін шеңберлер құруға ұмтылу маңызды. Бұл тек техникалық эволюцияны ғана емес, сонымен қатар қоғамда электронды ақшаны пайдаланудың этикалық және құқықтық негіздерін қалыптастыруды да қамтиды.

Электрондық ақшаның эволюциясы. Электронды ақшаның тарихы және дамуы. Электронды цифрлық ақшалар - бұл электронды форматта барлық түрлі төлемдер мен қолданбаларды қамтамасыз ететін, криптографиялық жүйелер мен технологиялар арқылы жасалған сауда-сатты тұлғалар. Бұл ақшаларды банк карта туралы, мобильдік қосымшалар арқылы, онлайн төлемдер пен криптовалюталарды қолдана отырып, төлеулерді жасау мен аудару жасау үшін пайдалануға болады. Электронды цифрлық ақшалар көптеген ішкі жобалар, интернет-сауда ұйымдары мен шағымдық сатып алу жерлерінде пайдаланылады.

Электрондық ақша технологиялар мен бизнес-процестердің өзгеретін әлемінің маңызды элементтеріне айналды. Дүние жүзіндегі көптеген адамдар электронды төлем құралдарын қолдануға жүгінеді, бұл төлем мен ақша аудару процестерін жеңілдетіп қана қоймайды, сонымен қатар әлемдік қауымдастықтың қаржы жүйесіндегі әртүрлі өзгерістерге ықпал етеді. Бүгінгі таңда халықтың басым көпшілігі электронды ақшаны пайдалануды жөн көреді, бұл операцияларды жүргізу, қаржыны басқару және қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін технологиялық қолдау арқылы өз өмірін жеңілдетеді. Бұл бөлімде біз электронды ақшаның даму тарихы мен қазіргі тенденцияларын қарастырамыз, осылайша осы саладағы өзгерістерді қарастырамыз.

Қазіргі кезде біз ақшалар жүйесіндегі тарихының эволюциясын байқап отырмыз. Себебі. XVII ғасырдың ортасында алтыннан қағаз банкноталарға біртіндеп көшу болды, 300 жылдан кейін қазір қағаз банкноттар ұмытылып кетіліп жатыр, өйткені олардың орнына электронды ақша келді.

Электронды ақшалардың даму тарихын біз электронды карточкалардың пайда болуымен байланыстыра аламыз. Ең алғашқы электронды карточкаларды шығару идеясы 1888 жылы американдық публицист және саясаткер Эдвард Беллами өзінің «Артқа қарау: 2000-1887» кітабында жазған болатын, бұл кітапта ол дүкендерде карточкалардың көмегімен қандай да бір тауарды сатып алуда операцияларды жүзеге асыруы туралы жазған болатын.

Электрондық ақшаның тарихи дамуы 1918 жылы АҚШ-тың Резервтік банкі телеграф арқылы алғашқы ақша аударымын жасаған кезде пайда болды. Бірақ оның дамуының бастапқы кезеңінде бұл өзара есеп айырысу әдісі кең таралмады және танылмады, сондықтан ол танымал болмады. Бірақ АҚШ-та төлем чектеріне электронды қызмет көрсету бойынша арнайы есеп айырысу палатасының құрылуымен 1972 жылы электронды есеп айырысулар жаппай таратылды.

Бірінші жол чегі

1891 жылы сол кезде банктер мен компаниялар арасында ақша тасымалдаумен айналысқан American Express алғашқы қағаз жол чектерін шығарды. Олар несие хаттарының орнына келді, онсыз ақша алу мүмкін болмады.

Бірінші кредиттік карталар

1919 жылы қағаздан жасалған алғашқы кредиттік карта дүниеге келді. Оны АҚШ үкіметінің мүшелеріне арналған Western Union Telegraph Company шығарды. Барлық ұстаушылар несиеге жеделхаттар жіберуге құқылы болды.

Металлдан жасалған бедерлі карточкадар дәуірі

Қағаз кредиттік карталары пайда болғаннан кейін шамамен 10 жыл өткен соң, 1928 жылы металл аналогтары пайда бола бастады: мұндай материал ұзақ өмір сүруіне байланысты таңдалды. Карточкаларда ұстаушының нөмірі мен деректері механикалық түрде сығылған болатын. Мұндай карталардан басып шығарылған чекке жылдам таңбаларды шығаруға болады, бұл клиенттерге қызмет көрсету процесін едәуір жеңілдетті: есеп жүргізу және сатып алушылар туралы ақпаратты сақтау оңайырақ болды.

Алғашқы пластикалық карталар

1957 жылы ең алғашқы пластикалық карталарды шығарған American Express компаниясы болды. Бір жылдан кейін олардың 500 000 клиенті осындай төлем құралына ие болды. Пластмассадан жасалған жаңа карталардың ерекшелігі магниттік жолақтың болуы болды, оны құруда IBM маңызды рөл атқарды. Бұл инновация клиенттердің деректерін қорғауға арналған, өйткені бұрын қолданылған перфорация және штрих-кодтар ескірген. Осы уақытқа дейін магниттік тасымалдаушы өзін жақсы көрсете алды, өйткені ол компьютерлерде деректерді сақтау үшін белсенді қолданылды.

Осы пластикалық карталардың пайда болуына байланысты алғашқы банктік төлемдер жүйесі пайда болды. Төлем жүйесі - экономиканың бір субъектісінен екінші субъектісіне құнын аударуды қамтамасыз ететін қағидалар, рәсімдер мен техникалық инфрақұрылымдар жиынтығы. Төлем жүйелері қазіргі заманғы ақша жүйелерінің негізгі бөліктерінің бірі болып табылады.

Төлем және клирингтік жүйелер

SWIFT (Әлемдік)

HiPay (Франция)

SWIFT (Әлемдік): BACS (Ұлыбритания)

HiPay (Франция): FPS (Гонконг)

SWIFT (Әлемдік): СПФС (Ресей)

HiPay (Франция): Bankgirocentralen (Норвегия)

SWIFT (Әлемдік): СБП (Ресей)

HiPay (Франция): Bankgirot (Швеция)

SWIFT (Әлемдік): BIC (Әлемдік стандарт)

HiPay (Франция): BankservAfrica (Оңтүстік Африка)

SWIFT (Әлемдік): IBAN (Әлемдік стандарт)

HiPay (Франция): Visa (АҚШ)

SWIFT (Әлемдік): ТАРГЕТ (Еуропалық Одақ)

HiPay (Франция): MasterCard (АҚШ)

SWIFT (Әлемдік): ACH Network (АҚШ)

HiPay (Франция): JCB (Жапония)

SWIFT (Әлемдік): FEDWIRE (АҚШ)

HiPay (Франция): RuPay (Ресей)

SWIFT (Әлемдік): CHIPS (АҚШ)

HiPay (Франция): UnionPay (Қытай)

SWIFT (Әлемдік): APACS

HiPay (Франция): Мир (Ресей)

SWIFT (Әлемдік): CHAPS (Ұлыбритания)

HiPay (Франция): Белкарт (Беларусь)

SWIFT (Әлемдік): EPN (АҚШ)

HiPay (Франция): Troy (Турция)

SWIFT (Әлемдік): FedACH (АҚШ)

HiPay (Франция): Shetab (Иран)

SWIFT (Әлемдік): TIPANET (Еуропалық Одақ)

HiPay (Франция): Uzcard (Өзбекстан)

SWIFT (Әлемдік): PlusGirot (Швеция)

HiPay (Франция): Клевер (Приднестровье)

SWIFT (Әлемдік): PE-ACH (Еуропалық Одақ)

HiPay (Франция): Простор (Украина)

SWIFT (Әлемдік): LankaPay (бұрын SLIPS) (Шри-Ланка)

HiPay (Франция): VK Pay (Ресей)

(wikipedia)

Балама жүйелер:

CIPS
PayPal
Venmo

Visa төлем жүйесінің пайда болуы

1958 жылы Калифорниядан келген Bank of America шағын бизнес үшін ынтымақтастықты тиімдірек ету үшін өз клиенттеріне BankAmeriCard карталарын шығара бастады. Эксперимент өте сәтті болды және 1965 жылға қарай төлем құралдары бүкіл Америкада ғана емес, басқа елдерде де қолданылды. Сол кезеңде Bank of America басқа банктерге өз жүйесін пайдалануды ұсына бастады. Карталарды белгілі бір банкпен байланыстырмау үшін BankAmeriCard белгісі Visa-мен ауыстырылды.

MasterCard төлем жүйесінің пайда болуы

1966 жылы Bank of America-ның 17 бәсекелес Банкі бірігіп, Interbank Card Association төлем жүйесін құрды, ол 1979 жылы өзінің заманауи MasterCard атауын алды. Құрылғаннан кейін 2 жыл өткен соң, еуропалық жүйенің көмегімен Visa-ның басты бәсекелесі Eurocard Еуропада өз карталарын ұсына бастады: клиенттер екі жүйенің кез-келгенінде төлем жасай алды.

Бірінші банкоматтың пайда болуы

Банкомат алғаш рет 1967 жылы Лондонда - әлемдегі ең ірі Barclays қаржы ұйымының кеңсесінде орнатылды. Ол қағаз ваучерлерімен жұмыс істеуге арналған. Мұндай құрылғыны жасау идеясы өнертапқыш Джон Шепард-Барронға тиесілі болды: ол кең таралған жеңіл тағамдарды сататын машиналарды негізге алды және оларды банк клиенттері түнде немесе демалыс күндері де тез ақша ала алатындай етіп аяқтады. 2005 жылы өнертабысы үшін Шепард-Баррон

Британ империясының орденін алды.

Пластикалық карталарға арналған алғашқы банкомат 5 жылдан кейін, 1972 жылы пайда болды. Ол Lloyds Банкінің Британдық филиалында орнатылды. Құрылғыны IBM мамандары жасаған.

Бірінші смарт-картаның пайда болуы

Кірістірілген чипі (микросхема) бар картаны 1968 жылы неміс ғалымдары ойлап тапты, бірақ патент 14 жылдан кейін, 1982 жылы ғана бекітілді. 1983 жылы Францияда смарт-карталарды жаппай пайдалану басталды, сол кезде олар соның көмегімен телефон төлемдерін төлеген болатын.

Банктік смарт-карталарды кеңінен таралуы

1990 жылдары Еуропада кірістірілген чиптері бар банктік пластикалық карталардың стандарттарын әзірлеу басталды. 1992 жылы Францияда банктер клиенттерге смарт-карталар бере бастады. Карталардың ішінде контактісіз төлем жасауға мүмкіндік беретін RFID чипі орнатылды. Ыңғайлылық пен қауіпсіздіктің жоғары дәрежесінің арқасында мұндай Банктік карталар тез танымал болып, бүкіл әлемге таралды.

Даму кезеңі

I этап

ХХ ғасырдың 60-шы жылдардың аяғы - 70-ші жылдарының басы

II этап

ХХ ғасырдың 80-ші жылдарының екінші жартысы

III этап

ХХ ғасырдың 80-ші жылдарының ортасы

IV этап

ХХІ ғасырдың бірінші жартысы

Даму кезеңі: Электронды ақшалардың формасы

I этапХХ ғасырдың 60-шы жылдардың аяғы - 70-ші жылдарының басы: Қолма-қолсыз электронды ақша

II этапХХ ғасырдың 80-ші жылдарының екінші жартысы: Қолма-қол электронды ақша

Даму кезеңі: Электронды ақшаның түрі

I этапХХ ғасырдың 60-шы жылдардың аяғы - 70-ші жылдарының басы: Ақша банктердегі компьютерлік жад шоттарындағы жазбалар

II этапХХ ғасырдың 80-ші жылдарының екінші жартысы: Ақша пластикалық карталарда электронды импульс ретінде әрекет етті

III этапХХ ғасырдың 80-ші жылдарының ортасы: Ақша-бұл техникалық құрылғыдағы электронды импульстар (сандық ақша және электронды әмиян)

IV этапХХІ ғасырдың бірінші жартысы: Ақша техникалық құрылғыдағы электрондық импульс ретінде (электрондық әмиян және сандық ақша)

Даму кезеңі: Функциялары

I этапХХ ғасырдың 60-шы жылдардың аяғы - 70-ші жылдарының басы:

- құн өлшемі

- төлем құралы

- жинақтау құралы

- әлемдік ақша

II этапХХ ғасырдың 80-ші жылдарының екінші жартысы:

- құн өлшемі

- төлем құралы

III этапХХ ғасырдың 80-ші жылдарының ортасы:

- құн өлшемі

- айналым құралы

- әлемдік ақша

IV этапХХІ ғасырдың бірінші жартысы:

- құн өлшемі

- төлем құралы

- айналым құралы

- жинақтау құралы

- әлемдік ақша

Даму кезеңі: Ақшаның субституттарына немесе сурроготтарына қатысу

I этапХХ ғасырдың 60-шы жылдардың аяғы - 70-ші жылдарының басы: Ақшаның субституты

II этапХХ ғасырдың 80-ші жылдарының екінші жартысы: Ақшаның суррогаты

III этапХХ ғасырдың 80-ші жылдарының ортасы: Ақшаның суррогаты

IV этапХХІ ғасырдың бірінші жартысы: Ақшаның субституты

Бастапқы кезеңде "электрондық ақша" терминін қолдану метафора түрінде болды, оны қолдану дамыған елдерде 1970-1990 жылдары жүргізілген төлемдер мен баланстық істер жүйесіне тән әртүрлі технологиялық өзгерістерді белгілеу мақсатында жүзеге асырылды. Бұл өзгерістер банктер арасындағы электрондық төлемдер мен автоматтандыру деңгейінде трансферттерді электронизациялау кезінде тән болды.

Электрондық ақша таза түрінде 90-жылдардың ортасында пайда болды және олар ең алдымен Интернеттің пайда болуымен және таралуымен байланысты. Электрондық ақша бастапқыда виртуалды валюта болып табылады, ол қарапайым қолма-қол ақшаға немесе қолма-қол ақшасыз қаражатқа тең, бірақ сонымен бірге банктік шот ашуды қажет етпейді, өйткені Интернет, дәлірек айтқанда электронды әмияндар сақтау орны болып табылады. Бұл электрондық ақшаны адам интернеттегі тауарларды төлеу үшін пайдалана алады немесе қолма-қол ақша немесе қолма-қол ақшасыз есеп айырысу үшін банк картасына түсіре алады.

Әрине, электрондық әмиян- бұл банк арқылы төлемдерге балама ретінде жасалған төлем жүйесінің бір бөлігі ғана, ал электрондық әмиянның өзі банк картасына балама ретінде жасалған. Электрондық төлем жүйесінің алғашқы үлгісі 1994 жылы іске қосылған DigiCash электронды ақша төлем қызметі болып саналады, оны американдық компьютер ғалымы және криптограф Дэвид Чаум жасаған. Өнертабыс виртуалды валютаны шығарған ұйымның электрондық қолтаңбасымен расталған файлдар болып табылатын виртуалды монеталармен операцияларды жүзеге асыруға негізделген.

DigiCash - 1989 жылы Дэвид Чаум негізін қалаған электронды қолма-қол ақша жүйесі және аттас компаниясы (Нидерланды) . DigiCash транзакциялары бірегей болды, өйткені олар Чаум әзірлеген бірқатар криптографиялық протоколдардың арқасында анонимді болды. DigiCash 1998 жылы өзін банкрот деп жариялады, содан кейін өзінің активтерін 2002 жылы 19 ақпанда InfoSpace сатып алған басқа сандық валюта компаниясына eCash Technologies-ке сатты.

Дэвид Чаум соқыр қолтаңба технологиясын ойлап табумен танымал. 1982 жылы, Берклидегі Калифорния университетінде оқып жүргенде, Чаум ашық және жабық кілт технологиясының технологиялық жетістіктерін сипаттайтын мақала жазды, онда ол алғаш рет соқыр қол қою технологиясын сипаттады, ол онлайн-транзакцияларға қатысушылардың толық құпиялылығын қамтамасыз етуге арналған. Чаум қоғамдық сипатқа және онлайн төлемдер туралы ақпаратқа және қатысушылардың жеке ақпаратына ашық қол жетімділікке алаңдады. Содан кейін ол криптографиялық протокол жүйесін құруды ұсынды, онда банк немесе үкімет интернетте жүргізілетін жабық төлемдерді бақылай алмайды. Бұл технология 1990 жылы Чаум құрған DIGICASH компаниясында жүзеге асырылды.

Mark Twain bancshares (Сент-Луис) банкімен бірлескен электронды қолма-қол ақшаны енгізу жобасын жүзеге асыра отырып, DIGICASH АҚШ-қа электронды қолма-қол ақша шығаруға лицензия алды.

DigiCash өзінің пайдаланушы базасын кеңейту арқылы сәтті дами алмады. Чаум 1999 жылы берген сұхбатында DIGICASH жобасы мен оның технологиялық жүйесі электронды коммерция интернетке толық енгенге дейін нарыққа тым ерте шыққанын айтты. 1998 жылы DigiCash 11-тарау бойынша банкроттық туралы өтініш берді, ал 2002 жылы компания активтердің құнына сатылды. DigiCash тәсілін неғұрлым заманауи іске асыруды Taler Systems SA "GNU Taler" протоколы бар тегін бағдарламалық қамтамасыз ету ретінде ұсынады.

Электрондық әмияндардың сәтті жұмыс істеуінің кепілі сауда ұйымдары мен қызмет өкілдерінің виртуалды монеталарды төлем ретінде қабылдауға дайындығы болып табылады. Яғни электрондық төлем жүйелері мен олардың электрондық әмияндары арқылы есеп айырысу келесідей:

Электрондық әмиян ұстаушы Эмитенттің шотына ақша аудару, содан кейін оның электрондық шоты комиссияның пайызын шегере отырып, виртуалды валютамен толықтырылады.
Сандық қолма-қол ақшамен сатып алушы электрондық ақшамен есеп айырысуға мүмкіндік беретін ұйымдағы тауарлар немесе қызметтер үшін төлейді.
Кейіннен ұйым Төлем Жүйесінің иесіне онлайн-монеталарды қайтарады, оның орнына нақты ақша алады.

Көріп отырғаныңыздай, бұл идея нарықта тез, өйткені бүгінде әлемде Халықаралық және жергілікті жүздеген электрондық төлем жүйелері сәтті жұмыс істейді.

Ресей мен Қазақстанда, Mediascope мәліметтері бойынша, "ЮMoney" (бұрынғы "Яндекс. Ақша"), WebMoney, PayPal, QIWI, PAYEER және AdvCash сияқты электронды әмияндар кең қолданыста. Бірақ Қазақстанда электрондық ақша мен электрондық әмияндар әлі де банк өнімдері мен қолма-қол ақшасыз төлемдер сияқты сұранысқа ие емес екенін мойындаған жөн. Қазақстанда соңғы жылдары тек Kaspi Bank сияқты банк технологиялық прогреске бәсекелестік салып отыр. Электрондық ақша банк өнімдері нашар таралған елдерде ең танымал - Үндістан мен Африка елдері. Немесе, Қытайдағыдай, электрондық төлем жүйелерінің танымалдығы Alibaba сияқты халықаралық сауда алпауыттарына қызмет көрсететіндігімен түсіндіріледі және ондағы транзакциялардың көп бөлігі Alipay және WeChatPay-да.

Болашақта электронды ақша мен электронды әмияндар не күтіп тұр? Мұның бәрі олардың қаншалықты икемді болатынына байланысты. Банк картасы мен электрондық әмиянды пайдалану арасында таңдау жасай отырып, клиент үш негізгі көрсеткішті басшылыққа алады: ыңғайлылық, қауіпсіздік және, әрине, баға. Ыңғайлылық-бұл қол жетімді ұлттық валюталардың саны және электрондық әмиян арқылы төлеуге болатын тауарлар мен қызметтердің саны. Қауіпсіздік тұрғысынан көптеген жүйелер банктік жүйелерден кем түспейді, кейде олардан асып түседі. Бағаға келетін болсақ, мұның бәрі электрондық төлем жүйелерінің басқа ұйымдармен байланыс орнатуға қаншалықты дайын екендігіне байланысты. Мұндай келісімдерге неғұрлым көп қол жеткізілсе, электрондық ақша мен электрондық әмияндар соғұрлым танымал және тиімді болады. Нәтижесінде, қағаз ақшалар, мүмкін, жалпы ұлттық валюталар біздің қалтамыздан тезірек жоғалады. Осылайша, тағы бір ақша эволюциясы аяқталады.

Криптовалюта - сандық, виртуалды валютаның бір түрі. Оның эмиссиясы әртүрлі криптографиялық әдістерге негізделген және оның жұмысы "блокчейн"технологиясына негізделген.

Қарапайым сөзбен айтқанда, блокчейн дегеніміз - бұл барлық жасалған транзакциялар туралы ақпаратты сақтайтын деректер блоктарының тізбегі. Сонымен қатар, блокчейн криптография деп аталатын басқа технологияға негізделген.

Криптография - сіздің хабарламаңыздың құпиялылығын сақтау және оның құпиялылығын қалай қамтамасыз ету туралы ғылым. Бұл технологияда блоктардың көлемі жаңа транзакциялар жасалған сайын артып өседі.

Криптовалюта алғаш рет 2008 жылы пайда болды. Криптовалютаның алғашқы белгілі түрі биткоин болды. Қоғамдық кеңістікке криптовалютаны Сатоши Накамото (Satoshi Nakamoto) деген атпен анонимді кейіпкер іске қосқан болатын. Әзірге осы ақпарат жайлы сенімді деректер жоқ - бұл бір адамның немесе адамдар тобының аты болуы мүмкін.

Криптовалюта эволюциясын бірнеше кезеңге бөлуге болады: