Ресейдегі бизнес Паблик рилейшнз мәнін жетік түсінбей, оның рынокты табысты игерудегі маңызын ескере алмай отыр дейді мамандар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Жоғарғы білім және ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Журналистика факультеті
ЮНЕСКО-ның журналистика және коммуникация кафедрасы

Курстық жұмыс
Тақырыбы: PR дамуы мен қоғамдағы орны

Орындаған: Жақан Мөлдір
Тексерген: Нұржанова Шарипа Сыздыққызы

Алматы, 2023ж

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1-тарау
1.PR ұғымына түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1PR пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6

2-тарау
2.1 Европадағы PR ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2.2 Ресей және ТМД елдеріндегі PR ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .11
2.3 Ғаламдық PR компаниялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.4 Қазақстандағы PR тарихы және дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..23

Кіріспе

PR адамзат тарихында әлеуметтік өзара әрекеттесудің табиғи элементі болды. Қоғамда өмір сүру үшін адамдар жоғарыдан сендіру және әсер ету қабілеті сияқты маңызды қабілетке ие болуын талап ететін белгілі бір келісім деңгейін сақтау керек болды. Бақсының ғұрыптық билері, қанды құрбандық шалулары, көсемнің өз руластарына сөйлеген сөздері - осы әлеуметтік қатынастың барлық түрлері қазіргі қоғамдық қатынастардың алыстағы прототипі. Анықтама Ежелгі өркениеттер мен ортағасырлық қоғамда болашақ PR қызметінің алғышарттары қазірдің өзінде қаланды. Ежелгі грек ойшылдары жұртшылықтың қалауларына көңіл бөлу қажеттілігі туралы көп жазған, бұл олардың қоғамдық пікірге үлкен мән бергенін көрсетеді. Халық үні - Құдайдың үні латын мақалы.
Өзінің дамуының басында PR қоғам назарын аудару үшін тек саясатта қолданылды. Саяси PR-дың негізгі құралдары кандидат таңдауда аудиторияға қысым көрсету үшін үгіт-насихат, жариялылық және үгіт болды. Ірі компаниялардың пайда болуымен қоғаммен байланыс қызметі коммерциялық салаға көшті. Кәсіпорынның PR мамандары бәсекелестік артықшылықтарды жасау және ұйымның мүдделерін қолдау мақсатында PR бағдарламалары мен науқандарын жасайды және жүзеге асырады
Қазақстанда пиар КСРО империясы тарағаннан кейін қарқынды дами бастады.Еліміздегі пиар мамандары саяси салаларда жұмыс жасайтын соңғы жылдары әр компания,бизнес орталықтары,банктер пиар мамандарына зәру екені білінеді,

Осы курстық жұмыс барысында біз әлемдегі Қоғаммен байланыс PR дамуы және Қазақстандағы PR даму тарихы жайлы сөз қозғайтын боламыз

3
PR ұғымына түсінік

Паблик рилейшнз (publіc relatіons - көпшілікпен қарым-қатынас) - мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар мен әлеуметтік құрылымдар арасындағы қарым-қатынастар жүйесі қоғаммен байланыстардың жаңа кәсіпкерлік салласы; қоғам мен ұйымдар арасындағы өзара түсінушілікке қол жеткізуге бағытталған қызмет.
Бастапқыда РR (паблик рилейшнз) ұғымы ұйым мен жұртшылықтың арасындағы қарым-қатынастың ерекше түрі, жұртшылықпен өзара пайдалы әрі қарқынды қарым қатынас орнату, халықтың, сондай-ақ, т.б. қоғамдық ұйымдардан жақсы пікір ұйымдастыру мақсатында ұйым жүзеге асыратын басқару түрі (немесе функциясы) ретінде қолданылды. РR еркін баспасөз бен ақпарат еркіндігіне негізделетін инновациялық басқару жүйесі ретінде түрлі кең көлемді жобаларды ақпаратпен қамтамасыз етеді. Оның мақсаты - ортақ көзқарастар мен мүдделерді анықтау және сенімділік ауанын қалыптастыруға негізделген өзара түсіністікке қол жеткізу үшін екі жақты қарым-қатынаc орнату. РR бағдарламасының негізгі міндеттері: адамдар арасындағы қарым-қатынас жолдарын жақсарту, екі жақты ақпарат ағымы мен түсіністікті қалыптастыру әдістерін әзірлеу, ұйымның басшылығын қоғамдық пікір турасында ақпаратпен қамтамасыз ету, жұртшылықтың мүддесіне қарай басшылықтың қызметін қамтамасыз ету; бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыс жасау, ұйымның имиджін нығайту, т.б. Қоғаммен байланыстың өзiндiк формаларының ерекше құлпыра гүлдеуi көне замандарда көрініс тапты. Осылай, Ежелгi Римде олар альбумсы деп аталатын арнайы қабырғалар пайда болды. Қабырғаларға хабарлаулармен, көшiрiп алған көмiрлер немесе қан қызыл бояумен толтырылды, саяси жетекшiлердiң қадырлары, гладиаторлардың соғыстары және тағы басқалар туралы ілінді. Қабырға қол қоюларының Помпей жазбасымен ерекшеленді, Мұның бәрі соңында халық осыған дауыс беру мақсатында жасалынған болатын. Алайда, саудагерлер дегенменде өз хабарландыруларын үйлердің іргесіне жиi іліп тұрды. Рим администрациясы жарлық шығарады: Бұл жерде ілуге не жазуға рұқсат етiлмейдi. Кімде-кімнің аты көрінсе қатаң жазаға ұшырайды-деді.
Қоғамдық айқайшылар қабырғаларда мәлiметтердi толықтырды. Мекеме қызметкерлері топты ентелеуге шақыратын адамдар туралы жазды. Тауарлардың сатуларына орынды емес деді. Олар көшелерді кезіп, жаяу болсын айғайлап қала тұрғындарын ақпаратпен қамтамасыз етуге тырысты. Сондығы ақпарат тақтаға ілуге тыйым салынған сатылымдағы тауарлар туралы болатын. Дегенменде, олар қала тұрғындарын құлақтандырды.

PR пайда болуы және Еуропадағы PR қалыптасуы

Еуропадағы алғаш қолжазба газет Римде Акта диурну (Күнделікті оқиғалар) атымен шықты. Онда ақпараттық жарнамалар жарияланып тұрды. 1450 жылы атақты Иоганн Гутенберг Паблик релейшнзды ойлап тапты.Ал алғашқы баспа хабарламалары 1473 жылы Англия мемлекетінде шықты. Оны Уильям Кэкстон ұйымдастырған болатын. 1611 жылы Лондонда ортаңғы қоғамдық және делдалдық деуге де болады, орталық бюро дүниеге келді. 17 ғасырдың ортасында Англияда күнделікті коммерциялық газет Меркурий өмірге келді. 1631 жылы Францияда, Париж қаласында Теофрастан Ренедо атты дәрігердің анықтама конторы пайда болды. Ол, Газет де франс газетінің құрамына кіреді (Хабарламалар тек оң бағытта ғана жұмыс істеді).
XVII екiншi жартысында да алғашқы германдық PR пайда болды. Осы уақытта германдық үздіксіз баспалар шықты. Олар: прусстық интеллегенттік қағаз, Жарлық, Жалпыға ортақ неміс жарлығы сияқты PR ихаттар жарияланды.
АҚШтағы осы процесс қызу жұмыс істеп жатты. Ол жарнаманың күнделікті өсуіне байланысты болды. 1704 жылдың мамыр айында бірінші бостандық жариялайтын жарнамалық газет Ньюс Летерс басылып шықты. 1729 жылдан коммерциялық газеттерде шыға бастады. Оның құрастырушы Бенджамин Франклин болды.Оны америкалық жарнаманың әкесі деп атайды екен. Ол тиражды мейлінше жоғарлатып, жоғарғы статусқа ие болды. Америка барлық газеттерiнiң арасында тек жарнамалық хабарламаларды жариялап отырды. Десек те, оның іскерлік әлемінде оның өркендеуi жарнамаға тәуелдi болмайтының бiртiндеп сезiне бастады.
Iскер топтарының арасындағы төңкеріс қатынастары Қағида принциптері декларациясы арқылы жүрді. Ол қаламыздың 1906 жылғы газеттері беттерінен көрініс тапты. Мәліметтер мен хабарламалар тұрғын үй қатынастары мен қоғамдық ниеттер жайлы болды.
Жалпы алғанда, РR өзінің бiрiншi жетiлу фазасында жарнамамен тығыз байланысты дамыды деп айтуымыз мүмкiн, кейде PR бүркеме жарнаманың формаларында да сөз сөйлейдi, жасырын жарнамамен де тығыз байланысты.
Ресейдегі РR тәжірибесі
Паблик рилейшнздың бастапқы формаларының дүниеге келу эволюциясы Ресейде жарнамалық процесстермен қатар жүрдi. Мәскеуде хабарлаулардың бiрiншi кеңсесі өмірге келді. Оны 1878 жылы белгілі кәсіпкер Метцель ашты, жалынды ұраны да болды: Хабарландыру сауда жолында да бар.
Отандық Паблик рилейшнзді дамытуда ең маңызды кезең I Петрдiң жарлығы бойынша дамыды. Ресейде 1703 жылы оның бұйрығымен алғашқы газет шығарыла бастады. Онда, Жеке қоғамда болып жатқан жаңалықтар мен Олонца минералды сулары жайында дерек берілді. Тағы басқа жариялаулар осы тақырыптарға ұқсас болып келді.

4
Ресей және ТМД мемлекеттеріндегі PR

1728 жылы жаңа газет пайда болды - Санкт-Петербург ведомосы, бұл шыққан баспада сонымен бірге, академия шығаратын кiтаптардың тiзiмдерi басылып шықты. үкiмет мәлiметiнен басқа, коммерциялық жаңалықтар да берiлдi.
Ресейдегі РR тәжірибесі Батысқа қарағанда рынок жағдайының өзіндік ерекшеліктеріне байланысты дамуда.

5
Дегенмен салиқалы РR агенттіктері клиенттерінің көпшілігі ірі шетелдік компаниялар. Олардың дені Батыстағы өркениетті елдердің бәріне бірегей технологияларды ТМД елдеріне қолданғысы келген шетел мамандарының кеңесімен Ресейде РR акциялар өткізгенде нәтижесіз тәжірибе жинақтаған болатын. Оның себептері түсініксіз болып отыр. Сондықтан шетелдік компаниялар көбіне жергілікті тұрғындар арасында жақсы бейімделетін ресейлік фирмалардың қызметіне жүгінеді. Бұл жағдайдың басты себебін зерттеушілер шетелдерде қалыптасқан РR инфрақұрылымының Ресейде жоқтығын, сонымен қатар тұрақсыздығымен, құқықтық базасының өзгеру динамикасының жоғарылығымен ерекшеленетін ресейлік рынок жүйесінің қалыптаспағандығымен түсіндіреді. Ресейлік рыноктың қызмет ету ерекшеліктері оның РR саласындағы қызметінің ерекшеліктерін де айқындайды. Батыс бизнесі осы ерекшелікті түсіне бастаған секілді. Ресейдегі бизнес Паблик рилейшнз мәнін жетік түсінбей, оның рынокты табысты игерудегі маңызын ескере алмай отыр дейді мамандар. Оның себептерін былай деп атап көрсетеді:
Біріншіден, маркетингтің бұл бөлігі БАҚ - қа мәтіндік жарнама беруден аса алмай отыр. Ресейлік көптеген компаниялар маркетинг қызметін де қажетсінбейді. Мәскеулік бизнесмендердің 80% Паблик рилейшнз не екендігіне жауап бере алмаған.
Екіншіден, ресейлік бизнестің ерекшелігі компаниялар дағдарыс жағдайына ұшырағанда ғана қоғаммен байланыс орнатудың қажеттігін түсіне бастайды.
Үшіншіден, РR қызметін ұсынғанымен оны кәсіби деңгейде жүзеге асыра алмайтын фирмалар дамып келе жатқан ресейлік бизнестің сенімін ақтамағандықтан қоғаммен байланыстың мүмкіндіктеріне ынталарын жоғалта бастайды.
Мұның бәрі шетелдік технологияларды негізге ала отырып, оларды ел ерекшелігіне сай пайдалануға бағыттайтын ресейлік тәсілдердің қажеттігін тудырып отыр. Бұл күндері Ресейде қоғаммен байланыс қызметі коммерциялық саладан гөрі саясатта, мемлекеттік құрылымда танымал болып отыр. Мұның жарқын мысалы - 1996ж. президент сайлауы алдында өткізілген Голосуй или проиграешь! акциясы. Мемлекеттік органдарда қоғаммен байланыс өз қызметін таяу жылдарда бастаса да қысқа мерзім ішінде кәсіби жоғары білікті мамандардан құралған командалар құрыла бастады.
1997 жылы орталық банктың қоғаммен байланыс департаменті құрылды. Оған дейін қызмет атқарған баспасөз орталығы пресс-релиз таратумен шектелетін. Департаменттің мақсаты мен міндеттері өзгерген соң деноминация жөнінде түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Бұл күндері банктың РR қызметі өте ауқымды жұмыстар жүргізуде. Тұтас алғанда, Ресейде РR рыногы дамуда. Әрі бұл өзгерістер тек сан жағынан ғана емес, сапа жағынан да өсуде. Мысалы, бұрын кейбір агенттіктер күн көріс үшін жарнама агенттіктермен біріксе, енді тек РR қызметін ұсынатын компаниялар пайда болу тенденциясы байқалуда.
6
ХХІ ғасырда Ресейде қоғаммен байланыс қалай болу керек деген тақырыпта бірнеше күн бойына пікір алысқан басқосуда мамандары Ресей РR- ның болашағын сөз етеді: Имиджленд Edelman Public Relations агенттігінің бас директоры Вероника Моисеева: ХХІ ғасырда лас технологиялар толығымен жойылады деуге болады. Ресей әлемдік РR - қоғамдастығының бір бөлігі бола отырып, жетекші орыннан үміттіне алады. Әрине, біздің рынок АҚШ және Еуропамен салыстырғанда әзірге жас. Дегенмен ол өте жылдам дамуда. РR саласындағы ресейлік мамандардың креативтік потенциалды күдік тудырмайды,- дейді.
Осы агенттіктің халықаралық байланыстар агенттігінің директоры Владимир Хаджи: ХХІ ғасырда халықаралық рынокта байқалып отырған тенденциялар Ресей РR-қоғамдастығына да тән болады. Оның алғашқысы жаһандану. РR - желілер әр елдердегі РR-агенттіктердің акцияларын сатып алып немес белгілі бір шарт негізінде құқылы бөлімшесі не өкілеттігі ретінде олардың кеңселерін иеленуде. Бұл барлық елдерде байқалып отырған басым тенденция. Барлық ірі тапсырыстар жаһандық РR-желілер арқылы елден елге берілгендіктен жекелеген мемлекеттердегі тәуелсіз РR-агенттіктерінің үлкен бюджетті клиенттерді иеленуі қиынға соғады. Мықты әрі маңызды екінші тенденция - РR- бутиктердің дамуы. РR-бутик дегеніміз бір клиентке, бір бағытқа не бір ғана РR-мамандығына лайықтап құрылған 20-шақты адамнан тұратын шағын фирма АҚШ және батыс елдерінде бар - деп ойын түйіндеді. Осы жиында Т. Шевченко атындағы Киев ұлттық университеті Халықаралық қатынастар институты халықаралық коммуникация және қоғаммен байланыс кафедрасының болашақта даму тенденцияларын былай деп сипаттайды:
Ресей әлемдегі бірқатар тенденцияларды қайталауы, жүзеге асыруы мүмкін. Экономика мен саясаттағы РR-да бәсекелестік онан әрі күшейе түседі. Олардың ішінен мынадай тенденцияларды атап өтуге болады:
1. РR-мамандары мен фирмалардың арасында қатаң дифференциация байқалады. Қаржылық рыноктағы мамандар саяси рынокқа араласпайды. Бұл табиғи процесс, өйткені әркім өзінің кәсіби орнын жақсы сезінеді.
2. Мамандардың осылай бөлінісі білім берушілік ұйымдар тарапына қолдау көрсеткен жағдайда мүмкін болады. Бұған сәйкес жоғары оқу орындары бар ғана РR қурсын оқытпастан, бірнеше арнаулы курстар енгізеді. Бұл студенттік партадан қажетті кәсіби деңгейге көтерілуге мүмкіндік береді.
3. Мамандар қызметінде жаңа сапалық өзгерістер пайда болады. Мысалы, жұмыс тиімділігін объективті бағалау бүгінде әлем бойынша туындап отырған проблема болып саналады. Клиент объективті нәтижеге жетуге мүдделі болады. Бұл тапсырыс беруші не тапсырады деген сөз.
4. Бүкіл әлемде ерте ме, кеш пе коммуникативті ағындар тасымалдануы жүреді. Бұл тенденция бұқаралық коммуникацияның демассификасиясы делінеді. Бүгінде интернет-жарнама, интерактивті жарнама, интернеттегі саяси жарнамалар белсенді дамуда. Бұл сала мамандардың күш салуымен негізгі салаға айналуы мүмкін.
7
5. Ақырында бүгінгі РR саласының тәжірибесінде бар ғылыми қолдаулар мүмкіндігі туады. Пайда әкеліп отырған лабораториялар мен институттар осы мамандықтың ғылыми негізін ұлғайтуы керек.
6. Коммуникация мамандарының тәжірибесін қажет ететін Жазмыш өлімге соқтырмайтын қақтығыстарды шешу жүйесі онан әрі дамиды.
7. Батыс әлемі енетін ақпараттық қоғамда РR-мамандарының өз компанияларында нақтылығын мәжбүрлейтін ақпараттық кеңістікке қызмет етуші ондаған жаңа мамандықтар дүниеге келеді. Коммуникация теориясы жиырмасыншы жүз-жылдықтағы генетика не кибернетика сияқты өте сыйлы да құрметті болады.
XIX ғасыр баспа мәлiметiнің ғасыры деп айтуға болады. Бұл ғасырда күнтізбелер, парақшалар, прейскуранттар дүниеге келді. Жарық түсiруi бар арба жайғастырылған айналмалы бағаналарға арнайы жарнамалық Тумба жапсырылған плакаттар кейде көшелер бойынша ілінді. Жарнамаларды сырт бейне үшін трамвайлар мен шағын автобустар пайдалана бастады. Жапсырма түрінде жапсырылған жарнамалық плакаттар жоғарғы сипатқа ие болды.
Сол мерзiмге Паблик рилейшнздың дамуы үшiн үлкен жыл сайын жәрмеңкелер жарияланып жүрді. XIX-дың 20-шы жылдарында Новгород қаласында жәрмеңке жүргізілді, және ол тұңғыш рет жүргiзiлдi елдiң iшiнде ғана емес, барлық сыртқа да таңымал болды. Оның ерекшелігі мен маңызы танымалдылыққа әкелді.
Осы жылдары Паблик рилейшнзбен көптеген қайраткерлер шұғылданды. Атап өтетін болсақ, В.Маяковский, А.Родченко, К.Юон. Сондай-ақ олардың қатарында елге еңбегі сіңген мастерлардың да есімдерін атай кетуге негіз бар, Д.Мооро, С.Малютина, А.Радакова, А.Дейнеки, А.Кравченко т.б.
Қазiргi Паблик рилейшнз тағы бiр глобалдi маңызды сызық сипатымен ерекшеленеді. Мемлекет, бәсеке, саяси имидж, жалпы мемлекетке қатысты ұғымдар осы ғасырдың аяғында қолынға алынды. Басындағыдай емес айтыған не жазылған жаңалықтары үлкен толыққанды маңызға ие болды. Мысалы, өзгердi және құрал-сайман Лорға бұнына дейiн мемлекеттiк қызметi үшiн мақсаттар және (БАҚ ) бұқаралық ақпарат құралдары бар қатынастың уақытын Паблик рилейшнздың есебi тиiмдiрек iске асырсын тамырлылық сатысының қатынастарының ең маңызды құрама бөлiктерi болып табылады. Сонымен қатар компьютерлік технологиялар, мысалға интернет, жаһандық интернет әлеміндегі ақпараттар, Паблик рилейшнздың мақсаты мен тапсырмаларын жариялауға бұл бағыт еркеше сұранысқа ие болды.
Паблик рилейшнз өзінің міндетін атқару барысында шын ақпаратқа негізделеді, адамдарға белгілі бір көзқарасты ұстану, қайсыбір пікірлер мен идеяларды қабылдауды (теріске шығаруды) ұсынады, міндетті түрде екі жақты байланыс тетіктерін жолға қоюды ұйғарады. Дамыған елдердің көбісінде Паблик рилейшнз кез келген ұйымның қоршаған әлеумтік ортасымен қарым-қатынас тетігінің ажырамас бөлігіне айналған.

8
Пиар-технологиялар, PR-технологиялар - [ағылш. PR, public relation - жұртшылықпен (қоғаммен) байланыс] - хьютек-технологиялардың бір бағыты. PR деп ұйым мен қоғамның арасындағы өзара түсіністік пен өзара байланысты орнатып, тұрақтылығын сақтап отыруға, қоғамдық пікірді зерттеуге, оның даму ерекшеліктерін болжап, оған ілтипатпен жауап қайыруға, басшылыққа уақыт талабына сай болуға және ұйымның, оның қызметінің, даму бағытының жағымды бейнесін қалыптастыруға бағытталған басқарудың ерекше қызметі түсініледі. XX ғ. ортасынан PR-технологиялар әртүрлі салаларда - саяси компанияларды жүргізуден өз халқының арасында, қала ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.