Сапа менеджменті тарихы
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті КеАҚ
Көлік-энергетика факультеті
Стандарттау және сертификаттау, метрология кафедрасы
Квалиметрия пәні бойынша
курстық жұмыс
Жалпы менеджмент пен сапа менеджменті арасындағы байланыс
Орындаған: Райхан Аяжан, СжС-23 тобы
_________
(қолы)
Тексерген: Керимкулов Ж.К.
_________
(қолы)
Астана 2023
МАЗМҰНЫ
Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1. Менеджмент . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
1.1. Менеджмент модельдері мен принциптері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
1.2. Менеджер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
1.3. Менеджмент функциялары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Менеджердің міндеттері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5. Менеджмент түрлері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Сапа менеджменті . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
5
6
8
2.1. Сапа менеджменті тарихы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
2.2. Сапа менеджменті негіздері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
2.3. Сапа менеджменті принциптері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
2.4. Сапа менеджментінің тұтынушыға маңызы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
3. Сапа менеджменті мен жалпы менеджмент байланысы . . . . . . . . . . . . . . . .
11
3.1. Байланыстың маңызы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
3.2. Байланысына мысал келтіру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
4. Қазақстандағы өзектілігі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
4.1. Жалпы менеджмент өзектілігі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
4.2. Сапа менеджменті өзектілігі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
Қолданылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
КІРІСПЕ
Қазіргі бизнес әлемінде тиімді басқару табысты нәтижелерге қол жеткізудің және ұйымдардың тұрақты дамуының негізгі факторына айналуда. Бұл тұрғыда жалпы менеджмент пен сапа менеджменті арасындағы байланыс ерекше маңызға ие болады. Жалпы менеджмент компанияны басқарудың көптеген аспектілерін қамтиды, ал сапа менеджменті өнім немесе қызмет сапасының жоғары деңгейін қамтамасыз етуге бағытталған. Осы тұрғыда менеджменттің осы екі бағыты арасындағы байланысты зерттеу осы салаларға бірлескен әсер етудің стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуге, операциялық тиімділікті жақсартуға және тұтынушылардың қанағаттануын қамтамасыз етуге қалай ықпал ететінін түсіну үшін қажет болады. Бұл мәтінде біз жалпы менеджмент пен сапа менеджментінің өзара әрекеттесуінің негізгі аспектілерін қарастырамыз, олардың қазіргі ұйымдардың жетістігіне әсерін анықтаймыз.
Жалпы менеджмент пен сапа менеджментін біріктіру стратегиялық қажеттілік болып табылады, өйткені бұл екі сала да бір-бірін толықтырады және күшейтеді. Стратегияларды әзірлеуге, өнімділіктің жоғары деңгейіне және ресурстарды басқаруға бағытталған жалпы менеджмент тұтынушылардың жоғары стандарттары мен үміттеріне сәйкес келетін өнімдерді немесе қызметтерді құруға бағытталған Сапа менеджментінің принциптері мен тәжірибелерінен өз қосымшасын табады.
Осы екі бағыттың өзара байланысының маңызды аспектісі клиенттің қанағаттануына жалпы назар аудару болып табылады. Жалпы менеджмент, даму стратегияларын тұжырымдау және бәсекелестік артықшылықтарға жету жолдарын анықтау, клиенттердің қажеттіліктері мен үміттерін ескеруі керек. Сапа менеджменті өз кезегінде өнімнің стандарттар мен клиенттердің талаптарына сәйкестігін қамтамасыз ете отырып, өндірістің немесе қызмет көрсетудің барлық кезеңдерінде сапаны бақылауды қамтамасыз етеді.
Үздіксіз жетілдіру-менеджменттің екі бағытының да негізгі қағидасы. Жалпы менеджмент тиімдірек және инновациялық процестерді дамытуға ұмтылады, ал сапа менеджменті өнім немесе қызмет сапасын жүйелі түрде жақсартуға бағытталған. Олардың бірлескен әсері ұйымға нарықтың өзгеретін жағдайларына бейімделуге мүмкіндік беретін үздіксіз жетілдіру циклін жасайды.
Осылайша, жалпы менеджмент пен сапа менеджменті арасындағы байланыс кәсіпорындардың табыстылығын анықтайтын маңызды динамиканы білдіреді. Бұл серіктестік қазіргі заманғы бизнес әлемінің сын-қатерлеріне дайын неғұрлым тұрақты, тиімді және клиентке бағдарланған ұйымдар құруға мүмкіндік береді.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Менеджмент
1.1. Менеджмент модельдері мен принциптері
Менеджмент - ресустарды, процестерді және адамдарды басқару. Адам тек 3 жұмысшыны басқарса да, үлкен компанияның 10 мың қызметкерін басқарса да менеджер болып табылады. Жалпылама, менджмент функциясы - басқару. Дегенмен бұл салада менеджмент және басқару терминдері әртүрлі қолданылады. Көбінесе эксперттердің ойынша басқару - жалпы адамдарды өз қол астанда ұстау, ал менджмент - тек адамдарды ғана емес, оған қоса қандай да бір ресурстар мен процестерді де басқару.
Қазіргі таңда менеджменттің көп модельдері бар. Соның ішінде басым үш түрлі модель бар. Олар:
- Американдық;
- Батыс Еуропалық
- Жапондық
Американдық модель өте формальды және команда ішіндегі қарым-қатынастар спорттық командадағы қарым-қатынастарға ұқсас. Жоспарлау ұзақ мерзімді. Мансаптық өсу жылдамдығы жеке нәтижелерге байланысты, жалдау мерзімі көбінесе қысқа мерзімді болады. Басымдық ресурстарды аз жұмсау арқылы максималды пайда алу болып табылады.
Жапондық модель компанияның құндылықтарына негізделген идеологиямен сипатталады, оның ішіндегі қарым-қатынастары отбасылық қатынастарға ұқсас. Шешім қабылдау және жауапкершілік жүйесі көбінесе ұжымдық болып табылады. Кез келген бағамен сапаға басты назар аударылады. Еңбек өнімділігін арттыруға көңіл бөлуге байланысты кадрлардың тұрақтамауының іс жүзінде толық болмауы. Жапондық модельде өмір бойы жалдау кең таралған, онда компания бар тәжірибеге емес, адамның әлеуетіне назар аудара отырып, қызметкерлерді өсіреді.
Батыс еуропалық модель американдық және жапондық модельдердің ортасы болып табылады. Ресми емес қарым-қатынастармен формальдылықтар сұйылтылған, байланыс орнату мүмкіндігі бағаланады.
Басқару үлгісін таңдау кезінде көбінесе дайын шешімдер негізге алынады, бірақ олар аумақтық немесе ұлттық ерекшеліктер мен менталитетті ескере отырып, байыпты бейімделусіз тамырға түспеуі мүмкін.
Өзгерістердің үнемі өсіп келе жатқан жылдамдығына байланысты басқарудың классикалық үлгілері икемді парадигмалар мен концепциялармен ауыстырылады: ептілік, көгілдір ұйымдар, голакратия, бірақ олар әрқашан тәжірибенің сынағына төтеп бере бермейді.
1.2 Менеджер
Менеджер - қандай да бір ұйымың, ұжымның жақсы нәтижеге апаратын маман, менеджмен саласының субъектісі. Бұл үлкен компаниядағы шағын бөлімнің де, бүкіл ұйымның жұмысын ұйымдастыра алатын қызметкер. Ағылшынша management сөзі аудармада басқару дегенді білдіреді, ал менеджер -- басқаратын адам, басқарушы. Ол кез келген ұйымға қажет. Менеджер деп қарапайым дүкен иесін де, үлкен фирманың, компанияның бастығын да атай алмыз.
1.3 Менеджмент функциялары
Жоспарлау. Жоспарлау ұйымның мақсат қою жүйесін анықтай алады және мақсаттарды қоюға әсер етеді, ал керісінше - жоспарлар бұрыннан анықталған және тұжырымдалған мақсаттар негізінде құрылуы мүмкін. Ал менеджер қандай нәтижеге жету керектігін және оған қалай жету керектігін анықтайды. Мысалы, келесі жарты жылдықта тауар сатылымын 20%-ға көтеру.
Қолданылатын басқару үлгісіне байланысты жоспарлау тәсілдерде де түбегейлі ерекшеленуі мүмкін:
Бірнеше жылға арналған қатаң өндіріс жоспарынан;
Белгісіздік жағдайында итерацияларға негізделген икемді жоспарлау жүйелеріне дейін: Scrum, Kanban.
Ұйымдастыру. Ресми түрде іс-әрекетті ұйымдастырудың екі кезеңін бөліп көрсетуге болады:
- Ұйымдық құрылымды қалыптастыру;
- Жұмыс процестерін ұйымдастыру.
Басқару моделіне байланысты ұйымдық құрылым әртүрлі болуы мүмкін. Жоғарыда айтылғандай, сорттардың ауқымы әртүрлі болады:
Қатаң басқару жүйесінен;
Әрқайсысы жұмыс форматын және ішкі тәртіпті өз бетінше белгілейтін
дербес өзін-өзі ұйымдастыратын топтар тобына дейін.
Жұмыс процестерін ұйымдастыру мыналарды қамтиды:
Тиісті қызметкерлер мен бөлімдердің құзыреттерін біріктіру;
Компанияның стратегиялық және тактикалық мақсаттарына жету үшін ресурстар мен міндеттерді тиімді бөлу.
Мотивация. Мотивтің маңызы зор - адамды еңбекке итермелейтін ішкі себеп. Өйткені ынталы қызметкерлер өз мақсаттарына тезірек жетеді. Мотивация келесі схема бойынша қалыптасады:
Қызметкерлер берілген тапсырмаларды біледі;
Ықтимал сыйақылармен танысу;
Алынған ақпаратты мүмкіндіктер мен қажеттіліктермен салыстыру;
Әрекетке кірісу.
Бақылау. Сыртқы және ішкі бақылау бар:
Сыртқы бақылауды әртүрлі тексеруші органдар жүзеге асырады: салық, өрт, техникалық инспекция, санитарлық-эпидемиологиялық қызмет, банктер.
Ішкі бақылау - ұйым ішіндегі басқармалар бақылауы. Менеджер бәрі жоспарға сай болатынына көз жеткізеді - егер бірдеңе дұрыс болмаса, әрекет етеді. Мысалы, ол күн сайын қызметкерлердің атқарған жұмысы жайында есеп жүргізеді. Есеп қорытындысы бойынша қызметкерлердің біреуі өзіне тағайындалған жұмысты атқара алмай жатса, оны басқа жұмысшыға тапсырады.
Басқару функциялары мыналар үшін қажет:
Басқару шешімдері қабылданатын мәліметтерді алу.
Компанияның алға қойған мақсаттарына жету барысын бақылау.
Материалдық құндылықтардың, маңызды және құпия ақпараттың сақталуы.
Ресурстарды ұтымды және тиімдірек бөлу.
Бақылаудың үш кезеңін бөлуге болады:
Алдын ала - бұл жоспарлау кезеңінде ережелер қалыптасады.
Қазіргі - тікелей процестер кезінде жүзеге асырылады.
Қорытынды - қорытындылау, талдау және нәтиже алу.
Басқару жүйесін құру және өзгерту кезінде экономикалық тиімділікті салыстыру қажет. Егер бақылау шығындары оны жүзеге асырудан түскен пайдадан немесе үнемдеуден асып кетсе, онда мұндай жүзеге асырудың орындылығын мұқият таразылау керек.
Бақылау кезінде жолдан ауытқуларды немесе мақсаттарға жетудің жоспарланған динамикасына сәйкессіздіктерді ең ерте кезеңде болжау және анықтау маңызды. Сонымен қатар, ауытқуларды тіркеу үшін ғана емес, сонымен қатар олардың пайда болу себептерін талдау, тенденциялар мен логикалық заңдылықтарды анықтау үшін. Бұл түзету шешімдерін қабылдауға көмектеседі.
Үйлестіру. Кейбір дереккөздерде басқарудың негізгі функцияларына үйлестіру де кіреді -- әртүрлі бөлімдер, қызметкерлер және менеджерлер арасындағы байланыстарды қалыптастыру. Өз кезегінде бұл тістегершіктердің дұрыс жумыс істеуіне кепілдік береді.
Менеджмент субъектілері - басқару функцияларын атқаратын адамдар. Менеджрлер, бастықтар, басқарма топтары. Ал объектілеріне - басқарылатын қызметкерлерді, системаларды, ресурстарды және процестерді жатқызуға болады.
1.4 Менеджердің міндеттері
Менеджер міндеттерінің тізімін шексіз кеңейтуге болады - олар мемлекетке, компанияға, менеджердің құзыретіне және басқа да көптеген факторларға байланысты ерекшеленеді. Ең көп кездесетіні:
- тауарларды өндіруді немесе қызметтерді көрсетуді ұйымдастыру;
- қызметкерлерді ынталандыру жүйесін әзірлеу;
- мақсатты аудиторияның сұранысы мен қажеттіліктерін талдау;
- бизнес-процестерді және өндіріс шығындарын оңтайландыру;
- кадрларды іріктеу, ал кейбір компанияларда жаңадан келгендерді оқытуды ұйымдастыру;
- компанияның немесе бөлімнің даму стратегиясын әзірлеу;
- қандай ресурстар қажет екенін бағалау және оларды табу;
- жұмыстың сапасын және берілген тапсырмалардың орындалуын бақылау;
- қызметкерлер үшін нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу;
-процестерді автоматтандыру және инновация.
Ірі компанияларда бұл мәселелерді шешуге әртүрлі адамдар жауапты болуы мүмкін. Мысалы, HR менеджері қызметкерлерді іріктеу мен оқытуға, ал инновациялық менеджер автоматтандыру мен цифрландыруға жауапты. Шағын компанияларда менеджерлер көптеген тапсырмаларды біріктіретін лауазымдар бар. Мысалы, бөлім басшысы қызметкерлерді таңдайды, ынталандыру жүйесін әзірлейді, тапсырмаларды таратады, олардың орындалуын бақылайды және тұтынушылардың қажеттіліктерін талдайды.
1.5 Менеджмент түрлері
1-кесте
Атауы
Мақсаты мен міндеті
Ерекшелігі
Өндірістік менджмент
Жүйенің жұмысын бақылау және ақаулықтарды жою; Өндірілген өнім көлемін оңтайландыру;Жабдықтарды пайдалану қажеттілігін бағалау;Өндірістегі еңбек ресурстары мен тәртіпті бақылау
Өндірілетін өнімнің бәсекеге қабілеттілігін бақылайды. Менеджер жұмысының тиімділігі жасалған болжамдардың дұрыстығымен, инновацияларды енгізумен және ұзақ мерзімді мақсаттарды құрумен анықталады.
Қаржы менеджменті
Кәсіпорын қаржысын ұтымды бөлу. Пайданы, шығындарды, кәсіпорынның төлем қабілеттілігін және капиталды қалыптастыру құрылымын талдау. Дұрыс қаржылық саясат арқылы компанияның табысы мен байлығын арттыру. Менеджерлер келесі міндеттерді шешеді: шығындарды оңтайландыру; тәуекелді төмендету; ықтимал перспективаларды бағалау; еңбек рентабельділігін ұйымдастыру; қиын кезеңдердегі дағдарысқа қарсы ұсыныстар.
Шығындарды жылдам және уақтылы талдау үшін барлық құралдарды бір платформада пайдалану ыңғайлы.
Стратегиялық менеджмент
Жоспарланған мақсатқа жетудің әдістері мен жолдарын әзірлеу. Менеджерлер даму концепциялары мен оларды жүзеге асыру жолдарын ойлайды, іс-әрекет жоспарын жасайды.
Мысалы, кәсіпорынның мақсаты жоспарлау болса, ол бірнеше міндеттер қояды: өнім ассортиментін кеңейту, сапасын жақсарту, көлемін ұлғайту. Әрбір мәселе үшін ұзақ мерзімді жоспарлауды ескере отырып, шешім тағайындалады.
Инвестициялық менеджмент
Компанияның инвестицияларын тікелей басқару. Менеджерлер қаржылық ресурстарды тиімді орналастыруға және жаңа инвесторларды тартуға қамқорлық жасайды. Олар ұзақ мерзімді бизнес-жоспар түріндегі инвестициялық жобаны әзірлейді және қаражат жинаумен, демеушілерден инвестиция іздеумен және алумен, дамуға гранттар іздеумен айналысады.
Қауіп-қатер менеджменті
Қолайсыз жағдайлар туындаған жағдайда компанияның шығындарын азайту. Ол үшін қауіп факторлары анықталады, олардың маңыздылығы бағаланады және ықтимал зиянды азайту стратегиясы жүзеге асырылады.
Ақпараттық менеджмент
Барлық ақпараттық процестерді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Көлік-энергетика факультеті
Стандарттау және сертификаттау, метрология кафедрасы
Квалиметрия пәні бойынша
курстық жұмыс
Жалпы менеджмент пен сапа менеджменті арасындағы байланыс
Орындаған: Райхан Аяжан, СжС-23 тобы
_________
(қолы)
Тексерген: Керимкулов Ж.К.
_________
(қолы)
Астана 2023
МАЗМҰНЫ
Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
1. Менеджмент . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
1.1. Менеджмент модельдері мен принциптері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
1.2. Менеджер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
1.3. Менеджмент функциялары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Менеджердің міндеттері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5. Менеджмент түрлері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Сапа менеджменті . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
5
6
8
2.1. Сапа менеджменті тарихы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
2.2. Сапа менеджменті негіздері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
2.3. Сапа менеджменті принциптері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
2.4. Сапа менеджментінің тұтынушыға маңызы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
3. Сапа менеджменті мен жалпы менеджмент байланысы . . . . . . . . . . . . . . . .
11
3.1. Байланыстың маңызы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
3.2. Байланысына мысал келтіру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
4. Қазақстандағы өзектілігі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
4.1. Жалпы менеджмент өзектілігі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
4.2. Сапа менеджменті өзектілігі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
Қолданылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
КІРІСПЕ
Қазіргі бизнес әлемінде тиімді басқару табысты нәтижелерге қол жеткізудің және ұйымдардың тұрақты дамуының негізгі факторына айналуда. Бұл тұрғыда жалпы менеджмент пен сапа менеджменті арасындағы байланыс ерекше маңызға ие болады. Жалпы менеджмент компанияны басқарудың көптеген аспектілерін қамтиды, ал сапа менеджменті өнім немесе қызмет сапасының жоғары деңгейін қамтамасыз етуге бағытталған. Осы тұрғыда менеджменттің осы екі бағыты арасындағы байланысты зерттеу осы салаларға бірлескен әсер етудің стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуге, операциялық тиімділікті жақсартуға және тұтынушылардың қанағаттануын қамтамасыз етуге қалай ықпал ететінін түсіну үшін қажет болады. Бұл мәтінде біз жалпы менеджмент пен сапа менеджментінің өзара әрекеттесуінің негізгі аспектілерін қарастырамыз, олардың қазіргі ұйымдардың жетістігіне әсерін анықтаймыз.
Жалпы менеджмент пен сапа менеджментін біріктіру стратегиялық қажеттілік болып табылады, өйткені бұл екі сала да бір-бірін толықтырады және күшейтеді. Стратегияларды әзірлеуге, өнімділіктің жоғары деңгейіне және ресурстарды басқаруға бағытталған жалпы менеджмент тұтынушылардың жоғары стандарттары мен үміттеріне сәйкес келетін өнімдерді немесе қызметтерді құруға бағытталған Сапа менеджментінің принциптері мен тәжірибелерінен өз қосымшасын табады.
Осы екі бағыттың өзара байланысының маңызды аспектісі клиенттің қанағаттануына жалпы назар аудару болып табылады. Жалпы менеджмент, даму стратегияларын тұжырымдау және бәсекелестік артықшылықтарға жету жолдарын анықтау, клиенттердің қажеттіліктері мен үміттерін ескеруі керек. Сапа менеджменті өз кезегінде өнімнің стандарттар мен клиенттердің талаптарына сәйкестігін қамтамасыз ете отырып, өндірістің немесе қызмет көрсетудің барлық кезеңдерінде сапаны бақылауды қамтамасыз етеді.
Үздіксіз жетілдіру-менеджменттің екі бағытының да негізгі қағидасы. Жалпы менеджмент тиімдірек және инновациялық процестерді дамытуға ұмтылады, ал сапа менеджменті өнім немесе қызмет сапасын жүйелі түрде жақсартуға бағытталған. Олардың бірлескен әсері ұйымға нарықтың өзгеретін жағдайларына бейімделуге мүмкіндік беретін үздіксіз жетілдіру циклін жасайды.
Осылайша, жалпы менеджмент пен сапа менеджменті арасындағы байланыс кәсіпорындардың табыстылығын анықтайтын маңызды динамиканы білдіреді. Бұл серіктестік қазіргі заманғы бизнес әлемінің сын-қатерлеріне дайын неғұрлым тұрақты, тиімді және клиентке бағдарланған ұйымдар құруға мүмкіндік береді.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Менеджмент
1.1. Менеджмент модельдері мен принциптері
Менеджмент - ресустарды, процестерді және адамдарды басқару. Адам тек 3 жұмысшыны басқарса да, үлкен компанияның 10 мың қызметкерін басқарса да менеджер болып табылады. Жалпылама, менджмент функциясы - басқару. Дегенмен бұл салада менеджмент және басқару терминдері әртүрлі қолданылады. Көбінесе эксперттердің ойынша басқару - жалпы адамдарды өз қол астанда ұстау, ал менджмент - тек адамдарды ғана емес, оған қоса қандай да бір ресурстар мен процестерді де басқару.
Қазіргі таңда менеджменттің көп модельдері бар. Соның ішінде басым үш түрлі модель бар. Олар:
- Американдық;
- Батыс Еуропалық
- Жапондық
Американдық модель өте формальды және команда ішіндегі қарым-қатынастар спорттық командадағы қарым-қатынастарға ұқсас. Жоспарлау ұзақ мерзімді. Мансаптық өсу жылдамдығы жеке нәтижелерге байланысты, жалдау мерзімі көбінесе қысқа мерзімді болады. Басымдық ресурстарды аз жұмсау арқылы максималды пайда алу болып табылады.
Жапондық модель компанияның құндылықтарына негізделген идеологиямен сипатталады, оның ішіндегі қарым-қатынастары отбасылық қатынастарға ұқсас. Шешім қабылдау және жауапкершілік жүйесі көбінесе ұжымдық болып табылады. Кез келген бағамен сапаға басты назар аударылады. Еңбек өнімділігін арттыруға көңіл бөлуге байланысты кадрлардың тұрақтамауының іс жүзінде толық болмауы. Жапондық модельде өмір бойы жалдау кең таралған, онда компания бар тәжірибеге емес, адамның әлеуетіне назар аудара отырып, қызметкерлерді өсіреді.
Батыс еуропалық модель американдық және жапондық модельдердің ортасы болып табылады. Ресми емес қарым-қатынастармен формальдылықтар сұйылтылған, байланыс орнату мүмкіндігі бағаланады.
Басқару үлгісін таңдау кезінде көбінесе дайын шешімдер негізге алынады, бірақ олар аумақтық немесе ұлттық ерекшеліктер мен менталитетті ескере отырып, байыпты бейімделусіз тамырға түспеуі мүмкін.
Өзгерістердің үнемі өсіп келе жатқан жылдамдығына байланысты басқарудың классикалық үлгілері икемді парадигмалар мен концепциялармен ауыстырылады: ептілік, көгілдір ұйымдар, голакратия, бірақ олар әрқашан тәжірибенің сынағына төтеп бере бермейді.
1.2 Менеджер
Менеджер - қандай да бір ұйымың, ұжымның жақсы нәтижеге апаратын маман, менеджмен саласының субъектісі. Бұл үлкен компаниядағы шағын бөлімнің де, бүкіл ұйымның жұмысын ұйымдастыра алатын қызметкер. Ағылшынша management сөзі аудармада басқару дегенді білдіреді, ал менеджер -- басқаратын адам, басқарушы. Ол кез келген ұйымға қажет. Менеджер деп қарапайым дүкен иесін де, үлкен фирманың, компанияның бастығын да атай алмыз.
1.3 Менеджмент функциялары
Жоспарлау. Жоспарлау ұйымның мақсат қою жүйесін анықтай алады және мақсаттарды қоюға әсер етеді, ал керісінше - жоспарлар бұрыннан анықталған және тұжырымдалған мақсаттар негізінде құрылуы мүмкін. Ал менеджер қандай нәтижеге жету керектігін және оған қалай жету керектігін анықтайды. Мысалы, келесі жарты жылдықта тауар сатылымын 20%-ға көтеру.
Қолданылатын басқару үлгісіне байланысты жоспарлау тәсілдерде де түбегейлі ерекшеленуі мүмкін:
Бірнеше жылға арналған қатаң өндіріс жоспарынан;
Белгісіздік жағдайында итерацияларға негізделген икемді жоспарлау жүйелеріне дейін: Scrum, Kanban.
Ұйымдастыру. Ресми түрде іс-әрекетті ұйымдастырудың екі кезеңін бөліп көрсетуге болады:
- Ұйымдық құрылымды қалыптастыру;
- Жұмыс процестерін ұйымдастыру.
Басқару моделіне байланысты ұйымдық құрылым әртүрлі болуы мүмкін. Жоғарыда айтылғандай, сорттардың ауқымы әртүрлі болады:
Қатаң басқару жүйесінен;
Әрқайсысы жұмыс форматын және ішкі тәртіпті өз бетінше белгілейтін
дербес өзін-өзі ұйымдастыратын топтар тобына дейін.
Жұмыс процестерін ұйымдастыру мыналарды қамтиды:
Тиісті қызметкерлер мен бөлімдердің құзыреттерін біріктіру;
Компанияның стратегиялық және тактикалық мақсаттарына жету үшін ресурстар мен міндеттерді тиімді бөлу.
Мотивация. Мотивтің маңызы зор - адамды еңбекке итермелейтін ішкі себеп. Өйткені ынталы қызметкерлер өз мақсаттарына тезірек жетеді. Мотивация келесі схема бойынша қалыптасады:
Қызметкерлер берілген тапсырмаларды біледі;
Ықтимал сыйақылармен танысу;
Алынған ақпаратты мүмкіндіктер мен қажеттіліктермен салыстыру;
Әрекетке кірісу.
Бақылау. Сыртқы және ішкі бақылау бар:
Сыртқы бақылауды әртүрлі тексеруші органдар жүзеге асырады: салық, өрт, техникалық инспекция, санитарлық-эпидемиологиялық қызмет, банктер.
Ішкі бақылау - ұйым ішіндегі басқармалар бақылауы. Менеджер бәрі жоспарға сай болатынына көз жеткізеді - егер бірдеңе дұрыс болмаса, әрекет етеді. Мысалы, ол күн сайын қызметкерлердің атқарған жұмысы жайында есеп жүргізеді. Есеп қорытындысы бойынша қызметкерлердің біреуі өзіне тағайындалған жұмысты атқара алмай жатса, оны басқа жұмысшыға тапсырады.
Басқару функциялары мыналар үшін қажет:
Басқару шешімдері қабылданатын мәліметтерді алу.
Компанияның алға қойған мақсаттарына жету барысын бақылау.
Материалдық құндылықтардың, маңызды және құпия ақпараттың сақталуы.
Ресурстарды ұтымды және тиімдірек бөлу.
Бақылаудың үш кезеңін бөлуге болады:
Алдын ала - бұл жоспарлау кезеңінде ережелер қалыптасады.
Қазіргі - тікелей процестер кезінде жүзеге асырылады.
Қорытынды - қорытындылау, талдау және нәтиже алу.
Басқару жүйесін құру және өзгерту кезінде экономикалық тиімділікті салыстыру қажет. Егер бақылау шығындары оны жүзеге асырудан түскен пайдадан немесе үнемдеуден асып кетсе, онда мұндай жүзеге асырудың орындылығын мұқият таразылау керек.
Бақылау кезінде жолдан ауытқуларды немесе мақсаттарға жетудің жоспарланған динамикасына сәйкессіздіктерді ең ерте кезеңде болжау және анықтау маңызды. Сонымен қатар, ауытқуларды тіркеу үшін ғана емес, сонымен қатар олардың пайда болу себептерін талдау, тенденциялар мен логикалық заңдылықтарды анықтау үшін. Бұл түзету шешімдерін қабылдауға көмектеседі.
Үйлестіру. Кейбір дереккөздерде басқарудың негізгі функцияларына үйлестіру де кіреді -- әртүрлі бөлімдер, қызметкерлер және менеджерлер арасындағы байланыстарды қалыптастыру. Өз кезегінде бұл тістегершіктердің дұрыс жумыс істеуіне кепілдік береді.
Менеджмент субъектілері - басқару функцияларын атқаратын адамдар. Менеджрлер, бастықтар, басқарма топтары. Ал объектілеріне - басқарылатын қызметкерлерді, системаларды, ресурстарды және процестерді жатқызуға болады.
1.4 Менеджердің міндеттері
Менеджер міндеттерінің тізімін шексіз кеңейтуге болады - олар мемлекетке, компанияға, менеджердің құзыретіне және басқа да көптеген факторларға байланысты ерекшеленеді. Ең көп кездесетіні:
- тауарларды өндіруді немесе қызметтерді көрсетуді ұйымдастыру;
- қызметкерлерді ынталандыру жүйесін әзірлеу;
- мақсатты аудиторияның сұранысы мен қажеттіліктерін талдау;
- бизнес-процестерді және өндіріс шығындарын оңтайландыру;
- кадрларды іріктеу, ал кейбір компанияларда жаңадан келгендерді оқытуды ұйымдастыру;
- компанияның немесе бөлімнің даму стратегиясын әзірлеу;
- қандай ресурстар қажет екенін бағалау және оларды табу;
- жұмыстың сапасын және берілген тапсырмалардың орындалуын бақылау;
- қызметкерлер үшін нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу;
-процестерді автоматтандыру және инновация.
Ірі компанияларда бұл мәселелерді шешуге әртүрлі адамдар жауапты болуы мүмкін. Мысалы, HR менеджері қызметкерлерді іріктеу мен оқытуға, ал инновациялық менеджер автоматтандыру мен цифрландыруға жауапты. Шағын компанияларда менеджерлер көптеген тапсырмаларды біріктіретін лауазымдар бар. Мысалы, бөлім басшысы қызметкерлерді таңдайды, ынталандыру жүйесін әзірлейді, тапсырмаларды таратады, олардың орындалуын бақылайды және тұтынушылардың қажеттіліктерін талдайды.
1.5 Менеджмент түрлері
1-кесте
Атауы
Мақсаты мен міндеті
Ерекшелігі
Өндірістік менджмент
Жүйенің жұмысын бақылау және ақаулықтарды жою; Өндірілген өнім көлемін оңтайландыру;Жабдықтарды пайдалану қажеттілігін бағалау;Өндірістегі еңбек ресурстары мен тәртіпті бақылау
Өндірілетін өнімнің бәсекеге қабілеттілігін бақылайды. Менеджер жұмысының тиімділігі жасалған болжамдардың дұрыстығымен, инновацияларды енгізумен және ұзақ мерзімді мақсаттарды құрумен анықталады.
Қаржы менеджменті
Кәсіпорын қаржысын ұтымды бөлу. Пайданы, шығындарды, кәсіпорынның төлем қабілеттілігін және капиталды қалыптастыру құрылымын талдау. Дұрыс қаржылық саясат арқылы компанияның табысы мен байлығын арттыру. Менеджерлер келесі міндеттерді шешеді: шығындарды оңтайландыру; тәуекелді төмендету; ықтимал перспективаларды бағалау; еңбек рентабельділігін ұйымдастыру; қиын кезеңдердегі дағдарысқа қарсы ұсыныстар.
Шығындарды жылдам және уақтылы талдау үшін барлық құралдарды бір платформада пайдалану ыңғайлы.
Стратегиялық менеджмент
Жоспарланған мақсатқа жетудің әдістері мен жолдарын әзірлеу. Менеджерлер даму концепциялары мен оларды жүзеге асыру жолдарын ойлайды, іс-әрекет жоспарын жасайды.
Мысалы, кәсіпорынның мақсаты жоспарлау болса, ол бірнеше міндеттер қояды: өнім ассортиментін кеңейту, сапасын жақсарту, көлемін ұлғайту. Әрбір мәселе үшін ұзақ мерзімді жоспарлауды ескере отырып, шешім тағайындалады.
Инвестициялық менеджмент
Компанияның инвестицияларын тікелей басқару. Менеджерлер қаржылық ресурстарды тиімді орналастыруға және жаңа инвесторларды тартуға қамқорлық жасайды. Олар ұзақ мерзімді бизнес-жоспар түріндегі инвестициялық жобаны әзірлейді және қаражат жинаумен, демеушілерден инвестиция іздеумен және алумен, дамуға гранттар іздеумен айналысады.
Қауіп-қатер менеджменті
Қолайсыз жағдайлар туындаған жағдайда компанияның шығындарын азайту. Ол үшін қауіп факторлары анықталады, олардың маңыздылығы бағаланады және ықтимал зиянды азайту стратегиясы жүзеге асырылады.
Ақпараттық менеджмент
Барлық ақпараттық процестерді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz