Медициналық жабдық
КІРІСПЕ
Адамның басты байлығы денсаулық демекші, адамның қоғам бөлігі ретінде қалыпты мен толыққанды өмір сүруі үшін ол физикалық және психикалық жағынан сау болуы керек. Қазіргі заманда нашар экология, салауаттты өмір салтын ұстанбау, стресс сынды себептерден адамдардың әл-ауқаты байқарлықтай төмендеп баруда.
Денсаулық - адамның бас құндылығы, ал әр азамат мемлекеттің негізгі құндылығы болғандықтан, мемлекет үшін өз халқының денсаулығын сақтау маңызды саясат болып табылады. Осыған сәйкес 1946 жылы құрылған Қазақ КСР Денсаулық сақтау министрлігі 2001 жылы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі болып қайта құрылды. [1] Алайда жыл сайын жаңа аурулар мен вирустар пайда болып, халық денсаулығына қауіп келтіреді. Осындай қатерлерге қарсы тұру үшін жаңа ғылыми салаларға қадам жасауға болады. Адам денсаулығын инженериялық принциптерді қолдану арқылы зерттеп, жақсартатын осындай жаңа салалардың бірі - биомедициналық инженерия.
"Биомедициналық инженерияға кіріспе" Enderle, J., & Bronzino, J кітабында "Биомедициналық инженерия" термині өте кең ұғым болып сипатталады, себебі биомедициналық инженерлер биологиялық жүйелерді (яғни адам мен жануарлар жүйелерін) түсіну, өзгерту немесе басқару үшін электрлік, химиялық, оптикалық, механикалық және басқа инженерлік принциптерді қолданады. [2] Қазақ тіліндегі деректерге шолу жасасақ, биомедициналық инженерия инженерлік тәжірибені биологиялық және медициналық мәселелерді шешу мақсатында құрылғылар мен инновациялық өнертабыстарды жасауға бағытталған. Бұл сала ішінара протез, жасанды мүшелер, медициналық ақпараттық жүйелер мен құралдарды өндіру және клиникалық инженерияға тармақталады. [3] Еліміздің денсаулық сақтау жүйесі бәсекеге қабілетті болуы үшін және тұрғындардың жоғарғы сапалы медициналық көмек алуға толыққанды мүмкініктері болу үшін жаңа технологиялырды дамыту маңызды фактор болып табылады.
Елімізде инновациялық медициналық құралдары мен білікті мамандардың аса жетіспеушілігін көруге болады, себебі азаматтарымыз емделу немесе ота жасату үшін шетелге барып медициналық қызметтерді алады. Мысалы, бүкіл Қазақстанда қатерлі ісік ауруын анықтайтын заманауи ПЭТКТ (Позитронды-эмиссиялық томография) аппаратар 5 ғана: 2-уі Астанада, 2-уі Алматыда және 1-уі Семей қалаларында. [4] Бұл кейбір емделу тәсілдерінің әлі де қолжетімсіздігін көрсететіні анық.
Осы курстық жұмыс барысында биомедициналық инженерияның Қазақстанда қаншалықты дамығаны, ол саладағы мүмкіндіктер мен негізгі мәселелер талқыланады. Сауалнама мен интервью арқылы қоғамның және медицинаинженерия сала мамандарының тақырыпқа қатысты құнды ойлары алынып, еліміздегі осы инженерия түрінің даму жолындағы мәселелер мен жетіспеушіліктеріне ерекше көңіл бөлінген. Бұл тақырып адамдардың саулығын арттырып, оларға өмір сүріге жаңа мүмкіндіктер бере алатындықтан өзекті болып саналады.
Курстық жұмыстың нәтижелерін Қазақстандағы биомедициналық инженерия саласы туралы халықтың хабардардығын арттыру, ондағы мәселелерді талқыға салу мақсатында қолдануға болады.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Қазақстандағы биомедициналық инженерияның жағдайы
Биомединалық инженерия саласының көптеген тармақтары бар болса да, елімізде олардың барлығы жетік дамыған емес. Медициналық техниканың көп бөлігі шетелден сатып алынса, жасанды мүшелерді өндіру енді ғана басталық келеді.
Сурет 1. Биомедициналық инженериянық тармақтары
Қазақстанда берілген салаға байланысты бірқатар қабылданған заңдар мен құжаттар бар. Мысалы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 7 маусымдағы №529 қаулысымен "Медициналық техника мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті бекітілен, алайда қазіргі кезде оның күші жойылған. [5] Қазіргі уақытқа жақын, "Денсаулық сақтау саласындағы мамандықтар мен мамандандырулар номенклатурасын, денсаулық сақтау қызметкерлері лауазымдарының номенклатурасы мен біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 21 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-3052020 туралы бұйрығына өзгеріс енгізу туралы бұйрығында биомедициналық инженерия Қазақстан Республикасы мамандықтар номенклатурасына еңгізіді. [6] Осыған қарамастан, Қазақстанда биомедициналық инженерия туралы ресми құжаттардың саны аз ғана. Демек, бұл сала елімізге жаңа ғана еніп, дамып келеді.
2022 жыл бойынша Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы шығарған "Медициналық бұйымдардың жаһандық атласы 2022" құжатында Қазақстан бойынша мәліметтерге тоқталып өтсек, түрлі медициналық жабдықтардың халық санына тығыздығы төмендегі кестеде берілген. [7]
Медициналық жабдық
Барлығы
1,000,000 адам санына тығыздығы
Магнитті-резонансты бейнелеу
18
1,09
Компьютерлік томограф
24
1,46
Позитронды-эмиссиялық томограф
1
0,06
Гамма-камера немесе ядролық медицина
1
0,06
Маммограф
34
22,1
Сәулелік терапия
83
4,42
* 50-69 жас аралығындағы 1 000 000 әйелге шаққандағы тығыздық.
Кесте 1.
Өкініштісі, бұл атласта еліміздегі биомединалықклиникалық инженерлердің саны туралы ақпарат жоқ.
Сонымен қатар, елімізде "Қазмедтех" АҚ медициналық жабдықтарды басқару бөлімшесі рөлін атқарады. Олардың сайтында Қазақстан облыстары бойынша медициналық техника бұйымдарының саны берілген.
Сурет 2. https:qazmedtech.kz сайтынан алынған
Елімізде Ордамед компаниясы медициналық жабдықтарды өндірумен айналысатын компания. Медициналық құралдардың көп бөлігі Корея елінің Samsung Medison, JW Bioscience, Bionet Co., Ltd., Genoray Co.,Ltd. компанияларында өндіріледі. Ордамед компаниясы барлығы 56167 жабдық өндіріп, АҚШ, Германия, Оңтүстік Корея, Нидерланды мен Жапония елдерінен 89 бренд сатып алынды. [8]
Сурет 3. Ordamed.kz сайтынан алынған Қазақстанда өндірілген медициналық жабдықтар каталогы.
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің ресми ақпараттық ресурсы бойынша 2020 жылғы Қазақстандық денсаулық сақтау жүйесінің қорытындысында денсаулық сақтау мекемелеріндегі медициналық жабдықтармен қамтамасыз етілуі туралы келесі деректер келтірілген. 2020 жылы "Қазақстан Асельсан инжиниринг" ЖШС-нен ҚР Үкіметінің резервтік қаражаты есебінен сатып алынған отандық өндірістің "BIOVENT" 1500 аппараты жеткізілді. Аудандық ауруханалар 53 рентген аппаратымен жабдықталады, оның 49-ы отандық "Актюбрентген"өндірушісінен сатып алынды.
Импорталатын медициналық жабдықтардың бағасына келсек, Carescape R860 (США) -- 138 дана - $5 609 702, 46, Hamilton G5 (Швейцария) -- 230 дана - $9 447 940, Nellcor Puritan Bennet 980 (Ирландия) -- 123 дана - $4 237 989,43, компьютерлік томография сканері Somatom GoTop (Германия) -- 2 дана - Euro1 300 00, виброаккустикалық аппарат BARK VibroLUNG (Қазақстан) -- 87 дана - 1 076 999 100 теңге. [] Жоғарыда көрсетілген аппараттардың басым бөлігі елімізде өндірілсе, оның бағасы арзанырақ және қолжетімділігі көбірек болушы еді. [9]
Биомедициналық инженерияның бір саласы ретінде протездерді өндіру туралы айтсақ, бұл салада Қазақстандық инженерлердің бірқатар жетістіктері бар. Мәулен Бектұрғанов - "MBionics" компанияның қалаушысы және программист-инженер. Ол 2016 жылдың бірінші жартысында алғашқы қол протезін Шығыс-Қазақстандағы 15 жастағы жасөспірімге арнап жасап шығарды.
Сурет 4. Қол протезі
-Мұндай протездердің Қазақстанда бар екенін білгенде таң қалдым. Маған тіпті прототиптік нұсқа да ұнады, бірақ ол білекті соңына дейін қысып, кейбір заттарды ұстауға мүмкіндік бермеді. Бұл протез функционалды: ол өз қолымнан әлдеқайда күшті қысады және бірнеше минут ішінде бірнеше қимыл жасауды үйрендім деген кері байланысты алғашқы протез тұтынушы берді.
Мәулен Бектұрғановтың компаниясы қазір А. Н. Сызғанов атындағы Ұлттық хирургия ғылыми орталығымен және ҚР ЕХӘҚМ әлеуметтік оңалтудың ғылыми-практикалық орталығымен бірлескен жобаларға қатысады. Демек, бұл саланың жақын уақытта даму мүмкіндігі үміт береді. [10]
Осындай протездерді 2 апта ішінде жасауға болады. Бұл компанияның 1 протезінің бағасы - $5000 (2 289 332 теңге). Ал еуропалық аналогтар шамамен $30 000 - $80 000 тұрады. Олардың бағасы әртүрлі болғанымен, Қазақстандың өндіріс пен шетелдік протездердің сапасы бірдей. [11]
Қазақстанда биомедициналық инженерияның басты мәселелері
Қазақстанда биомедициналық инженерияның жағдайы COVID-19 пандемиясы кезінде аса қатты байқалған болатын. Жедел түрде жабдықталған ауруханаларда ... жалғасы
Адамның басты байлығы денсаулық демекші, адамның қоғам бөлігі ретінде қалыпты мен толыққанды өмір сүруі үшін ол физикалық және психикалық жағынан сау болуы керек. Қазіргі заманда нашар экология, салауаттты өмір салтын ұстанбау, стресс сынды себептерден адамдардың әл-ауқаты байқарлықтай төмендеп баруда.
Денсаулық - адамның бас құндылығы, ал әр азамат мемлекеттің негізгі құндылығы болғандықтан, мемлекет үшін өз халқының денсаулығын сақтау маңызды саясат болып табылады. Осыған сәйкес 1946 жылы құрылған Қазақ КСР Денсаулық сақтау министрлігі 2001 жылы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі болып қайта құрылды. [1] Алайда жыл сайын жаңа аурулар мен вирустар пайда болып, халық денсаулығына қауіп келтіреді. Осындай қатерлерге қарсы тұру үшін жаңа ғылыми салаларға қадам жасауға болады. Адам денсаулығын инженериялық принциптерді қолдану арқылы зерттеп, жақсартатын осындай жаңа салалардың бірі - биомедициналық инженерия.
"Биомедициналық инженерияға кіріспе" Enderle, J., & Bronzino, J кітабында "Биомедициналық инженерия" термині өте кең ұғым болып сипатталады, себебі биомедициналық инженерлер биологиялық жүйелерді (яғни адам мен жануарлар жүйелерін) түсіну, өзгерту немесе басқару үшін электрлік, химиялық, оптикалық, механикалық және басқа инженерлік принциптерді қолданады. [2] Қазақ тіліндегі деректерге шолу жасасақ, биомедициналық инженерия инженерлік тәжірибені биологиялық және медициналық мәселелерді шешу мақсатында құрылғылар мен инновациялық өнертабыстарды жасауға бағытталған. Бұл сала ішінара протез, жасанды мүшелер, медициналық ақпараттық жүйелер мен құралдарды өндіру және клиникалық инженерияға тармақталады. [3] Еліміздің денсаулық сақтау жүйесі бәсекеге қабілетті болуы үшін және тұрғындардың жоғарғы сапалы медициналық көмек алуға толыққанды мүмкініктері болу үшін жаңа технологиялырды дамыту маңызды фактор болып табылады.
Елімізде инновациялық медициналық құралдары мен білікті мамандардың аса жетіспеушілігін көруге болады, себебі азаматтарымыз емделу немесе ота жасату үшін шетелге барып медициналық қызметтерді алады. Мысалы, бүкіл Қазақстанда қатерлі ісік ауруын анықтайтын заманауи ПЭТКТ (Позитронды-эмиссиялық томография) аппаратар 5 ғана: 2-уі Астанада, 2-уі Алматыда және 1-уі Семей қалаларында. [4] Бұл кейбір емделу тәсілдерінің әлі де қолжетімсіздігін көрсететіні анық.
Осы курстық жұмыс барысында биомедициналық инженерияның Қазақстанда қаншалықты дамығаны, ол саладағы мүмкіндіктер мен негізгі мәселелер талқыланады. Сауалнама мен интервью арқылы қоғамның және медицинаинженерия сала мамандарының тақырыпқа қатысты құнды ойлары алынып, еліміздегі осы инженерия түрінің даму жолындағы мәселелер мен жетіспеушіліктеріне ерекше көңіл бөлінген. Бұл тақырып адамдардың саулығын арттырып, оларға өмір сүріге жаңа мүмкіндіктер бере алатындықтан өзекті болып саналады.
Курстық жұмыстың нәтижелерін Қазақстандағы биомедициналық инженерия саласы туралы халықтың хабардардығын арттыру, ондағы мәселелерді талқыға салу мақсатында қолдануға болады.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Қазақстандағы биомедициналық инженерияның жағдайы
Биомединалық инженерия саласының көптеген тармақтары бар болса да, елімізде олардың барлығы жетік дамыған емес. Медициналық техниканың көп бөлігі шетелден сатып алынса, жасанды мүшелерді өндіру енді ғана басталық келеді.
Сурет 1. Биомедициналық инженериянық тармақтары
Қазақстанда берілген салаға байланысты бірқатар қабылданған заңдар мен құжаттар бар. Мысалы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 7 маусымдағы №529 қаулысымен "Медициналық техника мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті бекітілен, алайда қазіргі кезде оның күші жойылған. [5] Қазіргі уақытқа жақын, "Денсаулық сақтау саласындағы мамандықтар мен мамандандырулар номенклатурасын, денсаулық сақтау қызметкерлері лауазымдарының номенклатурасы мен біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 21 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-3052020 туралы бұйрығына өзгеріс енгізу туралы бұйрығында биомедициналық инженерия Қазақстан Республикасы мамандықтар номенклатурасына еңгізіді. [6] Осыған қарамастан, Қазақстанда биомедициналық инженерия туралы ресми құжаттардың саны аз ғана. Демек, бұл сала елімізге жаңа ғана еніп, дамып келеді.
2022 жыл бойынша Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы шығарған "Медициналық бұйымдардың жаһандық атласы 2022" құжатында Қазақстан бойынша мәліметтерге тоқталып өтсек, түрлі медициналық жабдықтардың халық санына тығыздығы төмендегі кестеде берілген. [7]
Медициналық жабдық
Барлығы
1,000,000 адам санына тығыздығы
Магнитті-резонансты бейнелеу
18
1,09
Компьютерлік томограф
24
1,46
Позитронды-эмиссиялық томограф
1
0,06
Гамма-камера немесе ядролық медицина
1
0,06
Маммограф
34
22,1
Сәулелік терапия
83
4,42
* 50-69 жас аралығындағы 1 000 000 әйелге шаққандағы тығыздық.
Кесте 1.
Өкініштісі, бұл атласта еліміздегі биомединалықклиникалық инженерлердің саны туралы ақпарат жоқ.
Сонымен қатар, елімізде "Қазмедтех" АҚ медициналық жабдықтарды басқару бөлімшесі рөлін атқарады. Олардың сайтында Қазақстан облыстары бойынша медициналық техника бұйымдарының саны берілген.
Сурет 2. https:qazmedtech.kz сайтынан алынған
Елімізде Ордамед компаниясы медициналық жабдықтарды өндірумен айналысатын компания. Медициналық құралдардың көп бөлігі Корея елінің Samsung Medison, JW Bioscience, Bionet Co., Ltd., Genoray Co.,Ltd. компанияларында өндіріледі. Ордамед компаниясы барлығы 56167 жабдық өндіріп, АҚШ, Германия, Оңтүстік Корея, Нидерланды мен Жапония елдерінен 89 бренд сатып алынды. [8]
Сурет 3. Ordamed.kz сайтынан алынған Қазақстанда өндірілген медициналық жабдықтар каталогы.
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің ресми ақпараттық ресурсы бойынша 2020 жылғы Қазақстандық денсаулық сақтау жүйесінің қорытындысында денсаулық сақтау мекемелеріндегі медициналық жабдықтармен қамтамасыз етілуі туралы келесі деректер келтірілген. 2020 жылы "Қазақстан Асельсан инжиниринг" ЖШС-нен ҚР Үкіметінің резервтік қаражаты есебінен сатып алынған отандық өндірістің "BIOVENT" 1500 аппараты жеткізілді. Аудандық ауруханалар 53 рентген аппаратымен жабдықталады, оның 49-ы отандық "Актюбрентген"өндірушісінен сатып алынды.
Импорталатын медициналық жабдықтардың бағасына келсек, Carescape R860 (США) -- 138 дана - $5 609 702, 46, Hamilton G5 (Швейцария) -- 230 дана - $9 447 940, Nellcor Puritan Bennet 980 (Ирландия) -- 123 дана - $4 237 989,43, компьютерлік томография сканері Somatom GoTop (Германия) -- 2 дана - Euro1 300 00, виброаккустикалық аппарат BARK VibroLUNG (Қазақстан) -- 87 дана - 1 076 999 100 теңге. [] Жоғарыда көрсетілген аппараттардың басым бөлігі елімізде өндірілсе, оның бағасы арзанырақ және қолжетімділігі көбірек болушы еді. [9]
Биомедициналық инженерияның бір саласы ретінде протездерді өндіру туралы айтсақ, бұл салада Қазақстандық инженерлердің бірқатар жетістіктері бар. Мәулен Бектұрғанов - "MBionics" компанияның қалаушысы және программист-инженер. Ол 2016 жылдың бірінші жартысында алғашқы қол протезін Шығыс-Қазақстандағы 15 жастағы жасөспірімге арнап жасап шығарды.
Сурет 4. Қол протезі
-Мұндай протездердің Қазақстанда бар екенін білгенде таң қалдым. Маған тіпті прототиптік нұсқа да ұнады, бірақ ол білекті соңына дейін қысып, кейбір заттарды ұстауға мүмкіндік бермеді. Бұл протез функционалды: ол өз қолымнан әлдеқайда күшті қысады және бірнеше минут ішінде бірнеше қимыл жасауды үйрендім деген кері байланысты алғашқы протез тұтынушы берді.
Мәулен Бектұрғановтың компаниясы қазір А. Н. Сызғанов атындағы Ұлттық хирургия ғылыми орталығымен және ҚР ЕХӘҚМ әлеуметтік оңалтудың ғылыми-практикалық орталығымен бірлескен жобаларға қатысады. Демек, бұл саланың жақын уақытта даму мүмкіндігі үміт береді. [10]
Осындай протездерді 2 апта ішінде жасауға болады. Бұл компанияның 1 протезінің бағасы - $5000 (2 289 332 теңге). Ал еуропалық аналогтар шамамен $30 000 - $80 000 тұрады. Олардың бағасы әртүрлі болғанымен, Қазақстандың өндіріс пен шетелдік протездердің сапасы бірдей. [11]
Қазақстанда биомедициналық инженерияның басты мәселелері
Қазақстанда биомедициналық инженерияның жағдайы COVID-19 пандемиясы кезінде аса қатты байқалған болатын. Жедел түрде жабдықталған ауруханаларда ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz