Көрнекілік әдістерді ағылшын тілін үиренудегі маңызы
Курстық жұмыс
Тақырыбы : Ағылшын тілін оқытудағы көпнекілік әдісі
Жоспары :
Көрнекілік әдістерді ағылшын тілін үиренудегі маңызы
Ағылышын тілін меңгеруде болатын қыйындықтар
Шет тілін меңгерідегі ойын техникасы
Кейіпкерлер арқылы ағылшын тілін меңгеру
Қорытынды
Көрнекілік әдістерді ағылшын тілін үиренудегі маңызы
Көп қырлы болу ағылшын тілін оқытуда маңызды рөл атқарады. Себебі-тіл уирену процессінде студент тек грамматикалық немесе лексикалық ережелер меңгеріп қана қоймай, сол үйреніп жаткан тілге аса ерекше ынта білдіріп, қызығушылық танытуы аса маңызды.
Көп қырлы болу студенттерге тіл туралы толық түсінік алуға мүмкіндік береді. Ағылшын тілі көптеген аспектілерді қамтиды - грамматика, лексика, айтылу, жазу, оқу, есту және сөйлеу деген сынды. Көп қырлы әдісті қолданған кезде студенттерге осы аспектілердің барлығымен жұмыс істеуге шақырылады, бұл олардың әр салада дамуына мүмкіндік береді. Мысалы сабақтан бөлек ағылшын тілінде фильм немесе сериал қарайтын болса-есту және сөйлеу дағдылары дамиды, кітап оқыса-оқу және есту. Ал, методикалық әдістерді қолданса-барлық дағдыны сапалы түрде дамыту мүмкіндігі бар. Көп қырлы әдіс-тәсіл қолдану аясында әртүрлі оқу материалдарын, ойын белсенділіктерін және оқыту әдістерін пайдалану оқу процесін студенттер үшін қызықты әрі тартымды етуге көмектеседі.
Екіншіден, көп қырлы қарым-қатынас дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Тілді үйрену дегеніміз ережелер мен формаларды түсінуді ғана емес, сонымен бірге тілді қарым-қатынас үшін қолдана білуді де қамтиды. Көп қырлы әдістер студенттердің тыңдау, сөйлеу және жазу сияқты қарым-қатынас дағдыларын дамытуға баса назар аударады. Бұл оларға нақты қарым-қатынас жағдайында ағылшын тілін қолдануға сенімді және еркін болуға көмектеседі.
Сонымен, көп қырлы болу әртүрлі оқу стильдері мен студенттердің қажеттіліктеріне бейімделуге мүмкіндік береді. Әрбір студенттің жеке оқу стилі және оқу материалдарын пайдалану қалауы болуы мүмкін. Студенттердің қажеттіліктері мен қызығушылықтарына сәйкес материалдарды таңдау және бейімдеу мүмкіндігін ұсынады, бұл тиімдірек оқуға ықпал етеді.
Тұтастай алғанда, жан-жақтылық ағылшын тілін оқытудың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады, өйткені ол студенттерге тілдің барлық аспектілерін дамытуға, алған білімдерін нығайтуға, коммуникативті құзыреттілікті дамытуға және әртүрлі оқу стильдеріне бейімделуге көмектеседі. Сондықтан көрнекілік әдісті қолдану ағылшын тілін оқытудың тиімді тәсілі бола алады.
Оқу кезіндегі көрнекілік мәселесі барлық уақытта өзекті мәселе болды, ол қазір де өзекті. Соңғы жылдары көрнекілік аймағы едәуір кеңейіп, оның инвентаризациясы күрделене түсті: заттар мен суреттерден, қимылдар мен қимылдардан бейнефильмдер мен компьютерлік бағдарламаларға дейін, олардың көмегімен мұғалім объективті шындықтың фрагменттерін модельдейді. Оқытудың тиімділігі Адамның барлық сезімдерін қабылдауға тарту дәрежесіне байланысты екені белгілі. Оқу материалын сенсорлық қабылдау неғұрлым әртүрлі болса, соғұрлым ол сіңімді болатындығы дәлелденді. Бұл заңдылық көрнекіліктің дидактикалық принципінде өз көрінісін тапты.
Біз бәріміз дерлік ағылшын тілін үйрене бастадық: мектепте, университетте, курстарда немесе балабақшада тәрбиешімен. Дегенмен, оны тек біршама адамдар ғана толық үйреніп алып шықты. Қалғандарына не болды? Олардың көпшілігі тіл үйренуден бас тартты, бірақ неге?-деген сұрақ туындайды.
Сауалнама жүргізу арқылы негізгі себептерді анықтадық. Арасындағы ең көп тараған себеп-қызығушылықтың болмауы деген жауап алдық. Расыменде жаңадан тіл үйреніп жатқан адамды арнайы көрнекілік құралармен, әдіс-тәсілдермен баурап алмаса оның ары қарай ол тілді дамытып алып кету ықтималдылығы аз екеніне көзіміз жетті. Түпкілікті нәтижеге қол жеткізу үшін - ағылшын тілінде сөйлей білу үшін сіз әрдайым жаттығуыңыз керек.
1-сурет. Сауалнама нәтижесі
Көрнекілік-бұл жаңа тілді игерудің негізі және оқушылардың сөйлеу процестерін қалыптастырудағы таптырмас көмекші құрал. Көрнекілік құралдарын қолдану шет тіліндегі сөзден объектінің және құбылыстың бейнесіне және сөйлеу кезінде қабылданған объектінің бейнесінен ұғымды білдіретін сөзге байланыстардың санада көбеюінің жеңілдігі мен жылдамдығын қамтамасыз етеді. Көрнекі құралдар оқу процесінің барлық кезеңдерінде қолданылады: жаңа материалды түсіндіру кезінде, білімді бекіту кезінде, U және N (Дағдылар мен дағдыларды) қалыптастыру кезінде, үй тапсырмаларын орындау кезінде, оқу материалын игеруді тексеру кезінде де.
Көрнекілікті қолдану дәрежесі және оның сипаты оқытудың әртүрлі кезеңдерінде әр түрлі болады. Ол білімді игерудің индуктивті жолы кеңінен қолданылатын бастапқы кезеңдерде толық пайдаланылады. Оқытудың орта және жетілдірілген кезеңдерінде көрнекілік оқытушы баяндайтын немесе оқулықта тұжырымдалған және оқытуда бастапқы бастама рөлін атқаратын теориялық ережелермен үйлеседі.
Көрнекі құралдар мен әдістер көмегімен ұсынылған теорияның басты артықшылығы-ақпарат алушы адамның есінде жақсы қалады, тіпті ешқашан ұмытылмайды. Көрнекілік-оң мотивацияны қалыптастырудың тиімді құралдарының бірі. Бірақ көрнекілік тек белгілі бір тақырыптың қарапайым демонстрациясы ретінде қарастырылмауы керек. Тілдерді оқыту процесінде көрнекілік құралдарына сүйене отырып, оқу процесін құрудың дидактикалық принципі ретінде оқытудың көрнекілігі жаңа материалды ұсыну кезінде де, оқу материалын игеруді тексеру кезінде де, оқу құралдарын, кітаптарды, карталарды, диаграммаларды, кестелерді және т. б. жобалауда да қолданыла алады. Көрнекі материалды қолдану, әрине, білім алушылардың психикасының белсенділігін жұмылдырады, алынған ақпаратқа қызығушылықты оятады, қабылданған ақпарат шеңберін кеңейтеді, шаршауды азайтады және жалпы оқу процесін жеңілдетеді. Қазіргі уақытта аса маңызы бар дағды-логикалық ойлауды жақсартады. Өз кезегінде логикалық ойлау қиын жағдайларды түсінуге және оңтайлы шешімдерді табуға көмектеседі. Бұл мәселені талдауға, оның түбірін анықтауға, содан кейін ықтимал шешімдерді ашу үшін жүйелі тәсілді қолдануға мүмкіндік береді.
2-сурет. Ағылшын тілінде етістіктерді көрнекі құрал арқылу жаттау
Көрнекілік принципі шет тілін оқытуда ерекше рөл атқарады. Шет тілін меңгеру кезінде екінші тіл формаларында объективті әлемді бейнелеу жүйесін құру қажеттілігі және міндеті туындайды. Мектептегі оқу жағдайында, шет тілді орта болмаған кезде, объективті әлем көрнекіліктің көмегімен модельденеді. Көрнекіліктің әртүрлі құралдарын қолдану: заттар, макеттер, суреттер, қимылдар, қимылдар, диафильмдер, кинофильмдер және т. б. п., мұғалім оқу мақсатында оқу коммуникациясын жүзеге асыру процесінде оқушылармен тиісті шет тілдік формалармен байланысты объективті шындықтың үзінділерін модельдейді. Нәтижесінде, шет тілінің формалары студенттер үшін объективті әлемнің тиісті фрагменттерінің көрінісі және белгілі бір жағдайда қарым-қатынас кезінде алмасатын белгілі бір ақпараттың тасымалдаушысы болады.
Шет тілін оқытуда көрнекілік семантизацияның маңызды құралы ғана емес, сонымен қатар сөйлеудің ситуациялық кондиционерін игеру құралы болып табылады. Көрнекіліктің көмегімен оқу жағдайлары жасалады, онда ауызша қарым-қатынас пысықталады және игеріледі, осылайша объективті шындыққа және өмірлік жағдайларға сөйлеу реакциясы дамиды.
Осылайша, практикалық мақсатта шет тілін оқытудағы көрнекілік мәлімдемелердің мазмұнын ашуға көмектеседі және қарым-қатынас орын алатын өмірлік жағдайларды модельдейді. Шет тілін оқытуда көрнекілік принципі ситуациялық көрнекілік түрінде болады. Тілдерді оқыту әдістемесіндегі көрнекілік сенсорлық қабылдауға жағдай жасайды, оқу-тәрбие процесіне екінші шындықты әкеледі.
Сонымен қатар, көрнекілік құралдарын индикативті тірек ретінде және тілдік құбылыстарды жалпылау кезінде қолдануға болады, мұнда олар басқа оқу пәндерін оқытумен бірдей көрінеді.
Сөз бен көрнекіліктің үйлесімі қазіргі оқыту тәжірибесінде жиі кездесетін құбылыстардың бірі болып табылады. Оқыту міндеттері тілді қолдану студенттердің пәндерді, процестерді және олардың бейнелерін тікелей қабылдауына негізделген жағдайда сәтті шешіледі. Көрнекі құралдарды қолдана отырып, ауызша қарым-қатынасты үйлестіре отырып, ақыл-ой қызметі тікелей қабылдау мен ойлаудың тұжырымдамалық аппаратын біріктірумен сипатталады.
Көрнекілік принципі көрнекі оқыту құралдарын оқушылардың ақыл-ой қызметіне осы құралдарды қолдану негізінде жасалған қабылдау мен түсініктерді енгізуге ықпал ететін, оны ынталандыратын және жеңілдететін нысандарда қолдануды қамтиды. Көрнекі материал, жас ерекшеліктеріне қарамастан, әлдеқайда жақсы есте қалады [1].
Көрнекілік принципі оқытудағы жетекші принциптердің бірі болып саналады. Педагогикада алғаш рет көрнекілік принципін 17 ғасырда Я.А.Коменский - чех гуманистік педагог, жазушы, қоғам қайраткері, ғылыми педагогиканың негізін қалаушы тұжырымдады. Педагогика ғылымында көрнекілікті қолданудың екі әдісін ажыратуға болады - оқыту құралы және таным құралы ретінде. Оқыту құралдарына-есту бейнелері деп аталатындар: дыбыстық жазбалар, кестелер, диаграммалар, оқулықтар, бейнефильмдер, компьютерлік бағдарламалар. Олар студенттерге тілдің дыбыстық нормаларын, лексикалық-грамматикалық бірліктерді игеруге, қабылдауды үйренуге мүмкіндік береді. Таным құралы ретінде көрнекілік құралдары оқушыны зерттелетін тіл елінің бейнесіне енгізетін ақпарат көзі ретінде әрекет етеді. Көрнекілік принципі тілдік материалды жақсы түсіну, игеру және сөйлеу әрекетінде қолдану мақсатында арнайы ұйымдастырылған іздеу арқылы жүзеге асырылады. Сонымен, көрнекілік принципі оқыту мен дамытуды да, дамытуды да орындай алады.
3-сурет. Ағылшын тілін үиренуге көмектесетін постерлер
Кейбір мұғалімдер тілдік ойындар уақытты ысырап етеді және көрнекі құралдардан алынатын пайда өте аздеп ойлайды және оларды сыныпта қолданбауды жөн көреді. Өйткені ойындар кейде тек көңіл көтеру, сергіту сәті үшін қарастырылатын элемент саналып кеткен. Шын мәнінде, көрнекі құралдар, компьютер ойындары арқылы тілдерді үйрену, подкасттар, рөлдік ойын және т.б. сияқты оқушылардың шеберлігін арттыру үшін қолданылатын мықты құрал ретінде қарастыруға болады.
Қазіргі уақытта шет тілін оқытуда көрнекі құралдарды қолдануға көбірек көңіл бөлінеді. Бұл олардың құбылыстардың дамуын, динамикасын көрсетуге, оқу ақпаратын белгілі бір мөлшерде жеткізуге және білімді игерудің жеке процесін басқаруға мүмкіндігі бар екендігіне байланысты. Олар танымдық қызығушылықтарды ынталандырады, белгілі бір жағдайларда оқушылардың оқу жұмысына эмоционалды қатынасын арттырады, бейнелердің жан-жақты қалыптасуын қамтамасыз етеді, білімді берік игеруге, ғылыми білімнің өмірмен байланысын түсінуге ықпал етеді және сонымен бірге мұғалімдердің уақытын үнемдейді.
Оқушының қажетті бейнелі идеялары болған кезде оларды ұғымдарды қалыптастыру, оқушылардың ойлауын дамыту үшін қолдану керек. Бұл ереже тек орта және жоғары сыныптарға ғана емес, студенттерге де қатысты. Бастауыш сынып оқушыларының қызығушылықтары мен олардың қабылдау қабілеті, психологиясына сүйене отырып, 1-сыныптан бастап көрнекі құралдарын жалпылауға біртіндеп көшу керек, оларды абстрактілі түрде түсінуге қол жеткізу керек деген шешімге келуге болады.
Оқыту тәжірибесінде көрнекі құралдарды қолдану мұғалімнің көмегімен жүзеге асады. Сөз бен көрнекілік құралдарын олардың алуан түрлілігімен үйлестіру әдістері бірнеше негізгі формаларды құрайды. Олардың бірі сөз арқылы мұғалім оқушыларды бақылайтын бақылауды басқаратындығымен сипатталады, ал оқушылар бақыланатын объектілерден объектінің пайда болуы, оның құрылымы, жүріп жатқан процестер туралы білім алады. Мысалы, мұғалім: "it's hot!"бір уақытта оның ыстық екенін бейнелеу немесе тақырыптық сурет карталарын пайдалану арқылы.
4-сурет. Ойын карталары әдісі арқылы тіл меңгері
Ағылшынша сөздерді жаттауға үйренуге бағытталған карталардың артықшылықтары:
Ыңғайлылық және қолжетімділік. Шағын өлшемді карталарды қалтаға немесе сөмкеге салып, жұмыс үстелінде үйде немесе кеңседе қалдыруға болады. Осылайша, сіз олармен түскі үзілісте, кафеде немесе көлікте отырып ағылшын тілімен айналыса аласыз.
Есте сақтаудың негізгі түрлері қолданылады: визуалды, артикулярлық және есту. Бірінші жағдайда карталарды тиісті тақырыпқа іліп қоюға болады және осылайша жаңа сөзді елестетуге болады. Жазуды дауыстап оқу арқылы сіз оны дұрыс айтуды үйреніп қана қоймай, сонымен бірге оның қалай естілетінін және аударылатынын есте сақтайсыз. Сондай-ақ, карточкалар бойынша ағылшын тілін үйренуді мнемотехникамен толықтыруға болады. Яғни, қауымдастықтар құру арқылы қажетті ақпаратты есте сақтауды жеңілдететін арнайы әдістер мен әдістердің жиынтығы.
Сабаққа тамаша мотивация. Көбінесе біз өзімізді ағылшын тілімен айналысуға мәжбүрлеу қиынға соғады, өйткені нақты жоспар жоқ, не істеу керек және оған қанша уақыт кетеді. Ал карталармен бұл басқаша. Карточкалар бойынша сөздерді зерттей отырып, сіз бүгін қанша сөзден өту керектігін білесіз, осылайша тапсырманы моральдық тұрғыдан жеңілдетесіз.
Қағаз карталарымен сөздік қорды дамыту ыңғайсыз болса, сіз тіл үйренуге арналған танымал мобильді қосымшаларды пайдалана аласыз. Интернеттегі карталармен ресурстарды браузерлерден немесе ұялы телефонға қосымшаларды жүктеуге болады. Quizlet немесе Anki сияқты бағдарламалар сізге жеке сөз карталарын жасауға немесе дайын виртуалды тақырыптық палубаларды пайдалануға мүмкіндік береді. Мобильді қосымшалардың тағы бір артықшылығы-олар сізге қиындық тудырған барлық карталарды көрсетеді және оларды қайтадан өтуді ұсынады, сонымен қатар прогресті бақылауға мүмкіндік береді.
Оқуға деген ықылас, әртүрлі әдістерді қолдану және сөздерді үнемі қайталау ағылшын тілін карточкаларда үйрену әдісін өте тиімді етеді. Әсіресе, бұл жаңадан бастаушыларға ыңғайлы, өйткені ағылшын карталарының ыңғайлылығына байланысты сіз кез-келген уақытта сөздерді үйрене аласыз. Үзілісіз үйрену техникасының арқасында нәтижелер күттіріп қоймайтынына сенімдіміз [2].
Шет тілін оқытуда ойын технологияларын коммуникативті және әлеуметтік-мәдени құзыреттілікті дамыту құралы ретінде қолдану
Қазіргі уақытта шет тілдерін оқыту жаппай хобби сипатына ие, әсіресе ерте оқыту: бастауыш мектепте және тіпті мектепке дейінгі мекемелерде таралады. Сонымен қатар, мұндай қадамның орындылығы туралы мәселе пікірталас болып қала береді. Естеріңізге сала кетейік, Ұлы орыс мұғалімі К.Д. Ушинскийдің мағынасын жоғалтпаған сөздері: "шет тілдерін үйрену ешқашан ерте басталмауы керек және бұрын-соңды болмауы керек, егер ана баланың рухани табиғатына терең тамыр жайған болса".
Психологтар ойынның жаңа тілге көшуге "көмектесетінін" дәлелдеді. Бұл сонымен бірге оқушы үшін қызықты жұмыс түрі және мұғалім үшін тілдік жаттығулардың аналогы, соның арқасында сөйлеу әрекетінің барлық түрлерінің дағдылары дамиды. Бірақ жаңа әлеуметтік тапсырыс жалпы білім беру және ағылшын тілін оқыту мақсаттарын қайта қарауға әсер етті. Соңғы жылға дейін мектептегі оқытудың мақсаты дағдылар мен дарынды дамыту болды, енді 5 құзыреттілікке ие жаңа тұлға түрі қажет: әлеуметтік, толеранттылық, коммуникативті, ақпараттық және өмір бойы оқуға деген ұмтылысты жүзеге асыратын жеке құзыреттілік.
Бастапқы кезеңде ағылшын тілін оқыту арқылы оқушыны шығармашылық тұлғаны тәрбиелеуге және дамытуға бағытталған. Тілді практикалық меңгеру процесі қарым-қатынас құралы ретінде қарастырылады. Қазір бұл процесс мүлдем жаңа сипатқа ие деп айтсақ болады. Сабақтарда қолданылатын инновациялық технологиялар (мультимедиялық жобалар, жоба әдістері, коммуникативті көрініске бағытталған ойын әдістері) күнделікті оқу іс-әрекетіне әртүрлілік әкеледі, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамытуға ықпал етеді.
Зерттеу барысында ойынның әмбебаптық сияқты ерекшелігі бар екендігі анықталды: ойын әдістерін қолдану әртүрлі мақсаттар мен міндеттерге бейімделуі мүмкін. Ойын әдістері баланың даму процесінде көптеген функцияларды орындайды, оқу процесін жеңілдетеді, жыл сайын өсіп келе жатқан материалды игеруге көмектеседі және қажетті құзыреттерді кедергісіз дамытады.
Мұғалімнің өз мақсаттарына жету үшін қоятын міндеттері екі позициядан тұжырымдалуы керек:
баланың көзқарасы бойынша-мақсатқа жету үшін не істеу керек
мұғалімнің көзқарасы бойынша-қандай материал зерттелуі керек, балаға қандай тапсырмалар берілуі керек, оқу процесі қалай құрылуы керек, алға қойылған мақсатқа қалай қол жеткізуге болады.
4-сурет. Логиканы дамытуға бағытталған Дамино ойыны
Ойын қызметінің психологиялық тұжырымдамасында ойын оны жүзеге асыру процесінде тақырыбы мен мотиві болатын әрекет ретінде анықталады. Оқытудың бастапқы кезеңіндегі ойын технологиялары білім, дағдылар мен ағылшын тілін игерудің ұзақ сипатын қамтамасыз етеді. Біз оқу процесінде белгілі бір оқу мақсатына жетуді қамтамасыз ететін ... жалғасы
Тақырыбы : Ағылшын тілін оқытудағы көпнекілік әдісі
Жоспары :
Көрнекілік әдістерді ағылшын тілін үиренудегі маңызы
Ағылышын тілін меңгеруде болатын қыйындықтар
Шет тілін меңгерідегі ойын техникасы
Кейіпкерлер арқылы ағылшын тілін меңгеру
Қорытынды
Көрнекілік әдістерді ағылшын тілін үиренудегі маңызы
Көп қырлы болу ағылшын тілін оқытуда маңызды рөл атқарады. Себебі-тіл уирену процессінде студент тек грамматикалық немесе лексикалық ережелер меңгеріп қана қоймай, сол үйреніп жаткан тілге аса ерекше ынта білдіріп, қызығушылық танытуы аса маңызды.
Көп қырлы болу студенттерге тіл туралы толық түсінік алуға мүмкіндік береді. Ағылшын тілі көптеген аспектілерді қамтиды - грамматика, лексика, айтылу, жазу, оқу, есту және сөйлеу деген сынды. Көп қырлы әдісті қолданған кезде студенттерге осы аспектілердің барлығымен жұмыс істеуге шақырылады, бұл олардың әр салада дамуына мүмкіндік береді. Мысалы сабақтан бөлек ағылшын тілінде фильм немесе сериал қарайтын болса-есту және сөйлеу дағдылары дамиды, кітап оқыса-оқу және есту. Ал, методикалық әдістерді қолданса-барлық дағдыны сапалы түрде дамыту мүмкіндігі бар. Көп қырлы әдіс-тәсіл қолдану аясында әртүрлі оқу материалдарын, ойын белсенділіктерін және оқыту әдістерін пайдалану оқу процесін студенттер үшін қызықты әрі тартымды етуге көмектеседі.
Екіншіден, көп қырлы қарым-қатынас дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Тілді үйрену дегеніміз ережелер мен формаларды түсінуді ғана емес, сонымен бірге тілді қарым-қатынас үшін қолдана білуді де қамтиды. Көп қырлы әдістер студенттердің тыңдау, сөйлеу және жазу сияқты қарым-қатынас дағдыларын дамытуға баса назар аударады. Бұл оларға нақты қарым-қатынас жағдайында ағылшын тілін қолдануға сенімді және еркін болуға көмектеседі.
Сонымен, көп қырлы болу әртүрлі оқу стильдері мен студенттердің қажеттіліктеріне бейімделуге мүмкіндік береді. Әрбір студенттің жеке оқу стилі және оқу материалдарын пайдалану қалауы болуы мүмкін. Студенттердің қажеттіліктері мен қызығушылықтарына сәйкес материалдарды таңдау және бейімдеу мүмкіндігін ұсынады, бұл тиімдірек оқуға ықпал етеді.
Тұтастай алғанда, жан-жақтылық ағылшын тілін оқытудың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады, өйткені ол студенттерге тілдің барлық аспектілерін дамытуға, алған білімдерін нығайтуға, коммуникативті құзыреттілікті дамытуға және әртүрлі оқу стильдеріне бейімделуге көмектеседі. Сондықтан көрнекілік әдісті қолдану ағылшын тілін оқытудың тиімді тәсілі бола алады.
Оқу кезіндегі көрнекілік мәселесі барлық уақытта өзекті мәселе болды, ол қазір де өзекті. Соңғы жылдары көрнекілік аймағы едәуір кеңейіп, оның инвентаризациясы күрделене түсті: заттар мен суреттерден, қимылдар мен қимылдардан бейнефильмдер мен компьютерлік бағдарламаларға дейін, олардың көмегімен мұғалім объективті шындықтың фрагменттерін модельдейді. Оқытудың тиімділігі Адамның барлық сезімдерін қабылдауға тарту дәрежесіне байланысты екені белгілі. Оқу материалын сенсорлық қабылдау неғұрлым әртүрлі болса, соғұрлым ол сіңімді болатындығы дәлелденді. Бұл заңдылық көрнекіліктің дидактикалық принципінде өз көрінісін тапты.
Біз бәріміз дерлік ағылшын тілін үйрене бастадық: мектепте, университетте, курстарда немесе балабақшада тәрбиешімен. Дегенмен, оны тек біршама адамдар ғана толық үйреніп алып шықты. Қалғандарына не болды? Олардың көпшілігі тіл үйренуден бас тартты, бірақ неге?-деген сұрақ туындайды.
Сауалнама жүргізу арқылы негізгі себептерді анықтадық. Арасындағы ең көп тараған себеп-қызығушылықтың болмауы деген жауап алдық. Расыменде жаңадан тіл үйреніп жатқан адамды арнайы көрнекілік құралармен, әдіс-тәсілдермен баурап алмаса оның ары қарай ол тілді дамытып алып кету ықтималдылығы аз екеніне көзіміз жетті. Түпкілікті нәтижеге қол жеткізу үшін - ағылшын тілінде сөйлей білу үшін сіз әрдайым жаттығуыңыз керек.
1-сурет. Сауалнама нәтижесі
Көрнекілік-бұл жаңа тілді игерудің негізі және оқушылардың сөйлеу процестерін қалыптастырудағы таптырмас көмекші құрал. Көрнекілік құралдарын қолдану шет тіліндегі сөзден объектінің және құбылыстың бейнесіне және сөйлеу кезінде қабылданған объектінің бейнесінен ұғымды білдіретін сөзге байланыстардың санада көбеюінің жеңілдігі мен жылдамдығын қамтамасыз етеді. Көрнекі құралдар оқу процесінің барлық кезеңдерінде қолданылады: жаңа материалды түсіндіру кезінде, білімді бекіту кезінде, U және N (Дағдылар мен дағдыларды) қалыптастыру кезінде, үй тапсырмаларын орындау кезінде, оқу материалын игеруді тексеру кезінде де.
Көрнекілікті қолдану дәрежесі және оның сипаты оқытудың әртүрлі кезеңдерінде әр түрлі болады. Ол білімді игерудің индуктивті жолы кеңінен қолданылатын бастапқы кезеңдерде толық пайдаланылады. Оқытудың орта және жетілдірілген кезеңдерінде көрнекілік оқытушы баяндайтын немесе оқулықта тұжырымдалған және оқытуда бастапқы бастама рөлін атқаратын теориялық ережелермен үйлеседі.
Көрнекі құралдар мен әдістер көмегімен ұсынылған теорияның басты артықшылығы-ақпарат алушы адамның есінде жақсы қалады, тіпті ешқашан ұмытылмайды. Көрнекілік-оң мотивацияны қалыптастырудың тиімді құралдарының бірі. Бірақ көрнекілік тек белгілі бір тақырыптың қарапайым демонстрациясы ретінде қарастырылмауы керек. Тілдерді оқыту процесінде көрнекілік құралдарына сүйене отырып, оқу процесін құрудың дидактикалық принципі ретінде оқытудың көрнекілігі жаңа материалды ұсыну кезінде де, оқу материалын игеруді тексеру кезінде де, оқу құралдарын, кітаптарды, карталарды, диаграммаларды, кестелерді және т. б. жобалауда да қолданыла алады. Көрнекі материалды қолдану, әрине, білім алушылардың психикасының белсенділігін жұмылдырады, алынған ақпаратқа қызығушылықты оятады, қабылданған ақпарат шеңберін кеңейтеді, шаршауды азайтады және жалпы оқу процесін жеңілдетеді. Қазіргі уақытта аса маңызы бар дағды-логикалық ойлауды жақсартады. Өз кезегінде логикалық ойлау қиын жағдайларды түсінуге және оңтайлы шешімдерді табуға көмектеседі. Бұл мәселені талдауға, оның түбірін анықтауға, содан кейін ықтимал шешімдерді ашу үшін жүйелі тәсілді қолдануға мүмкіндік береді.
2-сурет. Ағылшын тілінде етістіктерді көрнекі құрал арқылу жаттау
Көрнекілік принципі шет тілін оқытуда ерекше рөл атқарады. Шет тілін меңгеру кезінде екінші тіл формаларында объективті әлемді бейнелеу жүйесін құру қажеттілігі және міндеті туындайды. Мектептегі оқу жағдайында, шет тілді орта болмаған кезде, объективті әлем көрнекіліктің көмегімен модельденеді. Көрнекіліктің әртүрлі құралдарын қолдану: заттар, макеттер, суреттер, қимылдар, қимылдар, диафильмдер, кинофильмдер және т. б. п., мұғалім оқу мақсатында оқу коммуникациясын жүзеге асыру процесінде оқушылармен тиісті шет тілдік формалармен байланысты объективті шындықтың үзінділерін модельдейді. Нәтижесінде, шет тілінің формалары студенттер үшін объективті әлемнің тиісті фрагменттерінің көрінісі және белгілі бір жағдайда қарым-қатынас кезінде алмасатын белгілі бір ақпараттың тасымалдаушысы болады.
Шет тілін оқытуда көрнекілік семантизацияның маңызды құралы ғана емес, сонымен қатар сөйлеудің ситуациялық кондиционерін игеру құралы болып табылады. Көрнекіліктің көмегімен оқу жағдайлары жасалады, онда ауызша қарым-қатынас пысықталады және игеріледі, осылайша объективті шындыққа және өмірлік жағдайларға сөйлеу реакциясы дамиды.
Осылайша, практикалық мақсатта шет тілін оқытудағы көрнекілік мәлімдемелердің мазмұнын ашуға көмектеседі және қарым-қатынас орын алатын өмірлік жағдайларды модельдейді. Шет тілін оқытуда көрнекілік принципі ситуациялық көрнекілік түрінде болады. Тілдерді оқыту әдістемесіндегі көрнекілік сенсорлық қабылдауға жағдай жасайды, оқу-тәрбие процесіне екінші шындықты әкеледі.
Сонымен қатар, көрнекілік құралдарын индикативті тірек ретінде және тілдік құбылыстарды жалпылау кезінде қолдануға болады, мұнда олар басқа оқу пәндерін оқытумен бірдей көрінеді.
Сөз бен көрнекіліктің үйлесімі қазіргі оқыту тәжірибесінде жиі кездесетін құбылыстардың бірі болып табылады. Оқыту міндеттері тілді қолдану студенттердің пәндерді, процестерді және олардың бейнелерін тікелей қабылдауына негізделген жағдайда сәтті шешіледі. Көрнекі құралдарды қолдана отырып, ауызша қарым-қатынасты үйлестіре отырып, ақыл-ой қызметі тікелей қабылдау мен ойлаудың тұжырымдамалық аппаратын біріктірумен сипатталады.
Көрнекілік принципі көрнекі оқыту құралдарын оқушылардың ақыл-ой қызметіне осы құралдарды қолдану негізінде жасалған қабылдау мен түсініктерді енгізуге ықпал ететін, оны ынталандыратын және жеңілдететін нысандарда қолдануды қамтиды. Көрнекі материал, жас ерекшеліктеріне қарамастан, әлдеқайда жақсы есте қалады [1].
Көрнекілік принципі оқытудағы жетекші принциптердің бірі болып саналады. Педагогикада алғаш рет көрнекілік принципін 17 ғасырда Я.А.Коменский - чех гуманистік педагог, жазушы, қоғам қайраткері, ғылыми педагогиканың негізін қалаушы тұжырымдады. Педагогика ғылымында көрнекілікті қолданудың екі әдісін ажыратуға болады - оқыту құралы және таным құралы ретінде. Оқыту құралдарына-есту бейнелері деп аталатындар: дыбыстық жазбалар, кестелер, диаграммалар, оқулықтар, бейнефильмдер, компьютерлік бағдарламалар. Олар студенттерге тілдің дыбыстық нормаларын, лексикалық-грамматикалық бірліктерді игеруге, қабылдауды үйренуге мүмкіндік береді. Таным құралы ретінде көрнекілік құралдары оқушыны зерттелетін тіл елінің бейнесіне енгізетін ақпарат көзі ретінде әрекет етеді. Көрнекілік принципі тілдік материалды жақсы түсіну, игеру және сөйлеу әрекетінде қолдану мақсатында арнайы ұйымдастырылған іздеу арқылы жүзеге асырылады. Сонымен, көрнекілік принципі оқыту мен дамытуды да, дамытуды да орындай алады.
3-сурет. Ағылшын тілін үиренуге көмектесетін постерлер
Кейбір мұғалімдер тілдік ойындар уақытты ысырап етеді және көрнекі құралдардан алынатын пайда өте аздеп ойлайды және оларды сыныпта қолданбауды жөн көреді. Өйткені ойындар кейде тек көңіл көтеру, сергіту сәті үшін қарастырылатын элемент саналып кеткен. Шын мәнінде, көрнекі құралдар, компьютер ойындары арқылы тілдерді үйрену, подкасттар, рөлдік ойын және т.б. сияқты оқушылардың шеберлігін арттыру үшін қолданылатын мықты құрал ретінде қарастыруға болады.
Қазіргі уақытта шет тілін оқытуда көрнекі құралдарды қолдануға көбірек көңіл бөлінеді. Бұл олардың құбылыстардың дамуын, динамикасын көрсетуге, оқу ақпаратын белгілі бір мөлшерде жеткізуге және білімді игерудің жеке процесін басқаруға мүмкіндігі бар екендігіне байланысты. Олар танымдық қызығушылықтарды ынталандырады, белгілі бір жағдайларда оқушылардың оқу жұмысына эмоционалды қатынасын арттырады, бейнелердің жан-жақты қалыптасуын қамтамасыз етеді, білімді берік игеруге, ғылыми білімнің өмірмен байланысын түсінуге ықпал етеді және сонымен бірге мұғалімдердің уақытын үнемдейді.
Оқушының қажетті бейнелі идеялары болған кезде оларды ұғымдарды қалыптастыру, оқушылардың ойлауын дамыту үшін қолдану керек. Бұл ереже тек орта және жоғары сыныптарға ғана емес, студенттерге де қатысты. Бастауыш сынып оқушыларының қызығушылықтары мен олардың қабылдау қабілеті, психологиясына сүйене отырып, 1-сыныптан бастап көрнекі құралдарын жалпылауға біртіндеп көшу керек, оларды абстрактілі түрде түсінуге қол жеткізу керек деген шешімге келуге болады.
Оқыту тәжірибесінде көрнекі құралдарды қолдану мұғалімнің көмегімен жүзеге асады. Сөз бен көрнекілік құралдарын олардың алуан түрлілігімен үйлестіру әдістері бірнеше негізгі формаларды құрайды. Олардың бірі сөз арқылы мұғалім оқушыларды бақылайтын бақылауды басқаратындығымен сипатталады, ал оқушылар бақыланатын объектілерден объектінің пайда болуы, оның құрылымы, жүріп жатқан процестер туралы білім алады. Мысалы, мұғалім: "it's hot!"бір уақытта оның ыстық екенін бейнелеу немесе тақырыптық сурет карталарын пайдалану арқылы.
4-сурет. Ойын карталары әдісі арқылы тіл меңгері
Ағылшынша сөздерді жаттауға үйренуге бағытталған карталардың артықшылықтары:
Ыңғайлылық және қолжетімділік. Шағын өлшемді карталарды қалтаға немесе сөмкеге салып, жұмыс үстелінде үйде немесе кеңседе қалдыруға болады. Осылайша, сіз олармен түскі үзілісте, кафеде немесе көлікте отырып ағылшын тілімен айналыса аласыз.
Есте сақтаудың негізгі түрлері қолданылады: визуалды, артикулярлық және есту. Бірінші жағдайда карталарды тиісті тақырыпқа іліп қоюға болады және осылайша жаңа сөзді елестетуге болады. Жазуды дауыстап оқу арқылы сіз оны дұрыс айтуды үйреніп қана қоймай, сонымен бірге оның қалай естілетінін және аударылатынын есте сақтайсыз. Сондай-ақ, карточкалар бойынша ағылшын тілін үйренуді мнемотехникамен толықтыруға болады. Яғни, қауымдастықтар құру арқылы қажетті ақпаратты есте сақтауды жеңілдететін арнайы әдістер мен әдістердің жиынтығы.
Сабаққа тамаша мотивация. Көбінесе біз өзімізді ағылшын тілімен айналысуға мәжбүрлеу қиынға соғады, өйткені нақты жоспар жоқ, не істеу керек және оған қанша уақыт кетеді. Ал карталармен бұл басқаша. Карточкалар бойынша сөздерді зерттей отырып, сіз бүгін қанша сөзден өту керектігін білесіз, осылайша тапсырманы моральдық тұрғыдан жеңілдетесіз.
Қағаз карталарымен сөздік қорды дамыту ыңғайсыз болса, сіз тіл үйренуге арналған танымал мобильді қосымшаларды пайдалана аласыз. Интернеттегі карталармен ресурстарды браузерлерден немесе ұялы телефонға қосымшаларды жүктеуге болады. Quizlet немесе Anki сияқты бағдарламалар сізге жеке сөз карталарын жасауға немесе дайын виртуалды тақырыптық палубаларды пайдалануға мүмкіндік береді. Мобильді қосымшалардың тағы бір артықшылығы-олар сізге қиындық тудырған барлық карталарды көрсетеді және оларды қайтадан өтуді ұсынады, сонымен қатар прогресті бақылауға мүмкіндік береді.
Оқуға деген ықылас, әртүрлі әдістерді қолдану және сөздерді үнемі қайталау ағылшын тілін карточкаларда үйрену әдісін өте тиімді етеді. Әсіресе, бұл жаңадан бастаушыларға ыңғайлы, өйткені ағылшын карталарының ыңғайлылығына байланысты сіз кез-келген уақытта сөздерді үйрене аласыз. Үзілісіз үйрену техникасының арқасында нәтижелер күттіріп қоймайтынына сенімдіміз [2].
Шет тілін оқытуда ойын технологияларын коммуникативті және әлеуметтік-мәдени құзыреттілікті дамыту құралы ретінде қолдану
Қазіргі уақытта шет тілдерін оқыту жаппай хобби сипатына ие, әсіресе ерте оқыту: бастауыш мектепте және тіпті мектепке дейінгі мекемелерде таралады. Сонымен қатар, мұндай қадамның орындылығы туралы мәселе пікірталас болып қала береді. Естеріңізге сала кетейік, Ұлы орыс мұғалімі К.Д. Ушинскийдің мағынасын жоғалтпаған сөздері: "шет тілдерін үйрену ешқашан ерте басталмауы керек және бұрын-соңды болмауы керек, егер ана баланың рухани табиғатына терең тамыр жайған болса".
Психологтар ойынның жаңа тілге көшуге "көмектесетінін" дәлелдеді. Бұл сонымен бірге оқушы үшін қызықты жұмыс түрі және мұғалім үшін тілдік жаттығулардың аналогы, соның арқасында сөйлеу әрекетінің барлық түрлерінің дағдылары дамиды. Бірақ жаңа әлеуметтік тапсырыс жалпы білім беру және ағылшын тілін оқыту мақсаттарын қайта қарауға әсер етті. Соңғы жылға дейін мектептегі оқытудың мақсаты дағдылар мен дарынды дамыту болды, енді 5 құзыреттілікке ие жаңа тұлға түрі қажет: әлеуметтік, толеранттылық, коммуникативті, ақпараттық және өмір бойы оқуға деген ұмтылысты жүзеге асыратын жеке құзыреттілік.
Бастапқы кезеңде ағылшын тілін оқыту арқылы оқушыны шығармашылық тұлғаны тәрбиелеуге және дамытуға бағытталған. Тілді практикалық меңгеру процесі қарым-қатынас құралы ретінде қарастырылады. Қазір бұл процесс мүлдем жаңа сипатқа ие деп айтсақ болады. Сабақтарда қолданылатын инновациялық технологиялар (мультимедиялық жобалар, жоба әдістері, коммуникативті көрініске бағытталған ойын әдістері) күнделікті оқу іс-әрекетіне әртүрлілік әкеледі, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамытуға ықпал етеді.
Зерттеу барысында ойынның әмбебаптық сияқты ерекшелігі бар екендігі анықталды: ойын әдістерін қолдану әртүрлі мақсаттар мен міндеттерге бейімделуі мүмкін. Ойын әдістері баланың даму процесінде көптеген функцияларды орындайды, оқу процесін жеңілдетеді, жыл сайын өсіп келе жатқан материалды игеруге көмектеседі және қажетті құзыреттерді кедергісіз дамытады.
Мұғалімнің өз мақсаттарына жету үшін қоятын міндеттері екі позициядан тұжырымдалуы керек:
баланың көзқарасы бойынша-мақсатқа жету үшін не істеу керек
мұғалімнің көзқарасы бойынша-қандай материал зерттелуі керек, балаға қандай тапсырмалар берілуі керек, оқу процесі қалай құрылуы керек, алға қойылған мақсатқа қалай қол жеткізуге болады.
4-сурет. Логиканы дамытуға бағытталған Дамино ойыны
Ойын қызметінің психологиялық тұжырымдамасында ойын оны жүзеге асыру процесінде тақырыбы мен мотиві болатын әрекет ретінде анықталады. Оқытудың бастапқы кезеңіндегі ойын технологиялары білім, дағдылар мен ағылшын тілін игерудің ұзақ сипатын қамтамасыз етеді. Біз оқу процесінде белгілі бір оқу мақсатына жетуді қамтамасыз ететін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz