Инновация және туризм

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі
"Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті" КеАҚ

Гастрономиялық туризмдегі инновациялар мен технологиялар тақырыбындағы
РЕФЕРАТ

7М11105 - Туризм мамандығы бойынша

Орындаған
М147-1105-23-02 тобының студенті
Мухамбетқалиева Ж.Ә.
Ғылыми жетекшісі
д.э.н., профессор
Сыздыкбаева Б.У.

Астана, 2023
Мазмұны

Кіріспе
1. Инновация және туризм
1.1 Инновация түсінігі, инновацияның түрлері мен функциялары
1.2 Туризмдегі инновацияның мәні мен негізгі принциптері
2. Гастрономиялық туризмдегі инновациялар мен технологиялар
3. Туризмдегі инновацияны мемлекеттік қолдау
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қазақстан экономикалық дамудың инновациялық жолына өту бойынша белсенді қадамдар жасауда. Инновация - ғылым мен техниканың жетістіктерін технологиямен басқаруға, оның ішінде әлеуметтік салаға енгізу жөніндегі іс-әрекеттерді, т.б. қамтитын, халыққа қызмет көрсететін ұйымдарда қолданылатын құбылыс.
ХХ ғасырдың екінші жартысында экономиканың барлық салаларында, соның ішінде әлеуметтік-мәдени қызмет көрсету және туризм салаларында инновациялар қарқынының үдеуі және инновациялық қызмет ауқымының өсуі байқалады.
Туризм экономиканың жетекші және ең серпінді салаларының бірі болып табылады және өзінің жылдам қарқыны үшін ғасырдың экономикалық құбылысы ретінде танылды. Елдердің 38% -ы үшін туризм негізгі табыс көзі болса, 83% -ы үшін туризм бес негізгі табыс көзінің бірі болып табылады.
Туризм қазіргі уақытта кейде өте қатал бәсекелестік жағдайында әрекет ететін жаһандық әлеуметтік-экономикалық құбылыс бола отырып, инновациялық процестерге бейімділіктің жоғары дәрежесімен сипатталады, оны ұстану көбінесе туристік ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігін анықтайтын негізгі фактор болып табылады.
Мемлекет өзінің күш-жігері мен қолда бар бос ресурстарын бүкіл ұлттық экономика үшін болашағы бар ғылымды қажет ететін салаларды, сондай-ақ экономиканың басқа салаларының дамуына белсенді түрде ықпал ететін салаларды дамытуға шоғырландыруы керек. Ал мұндай саланың бірі - туризм.
Туризмнің гастрономиялық туризм бағыты соңғы жылдарда белең алып, жақсы көрсеткіштер көрсетіп келе жатқан сала болып табылады. 2022 жылы аталмыш саланың нарықтық құны $1,116.7 млрд құраған. Аспаздық мәдениет соңғы уақытқа дейін сала ретінде еленбей келсе де, дегенмен, аспаздық мәдениет - әрқашан мәдениет пен дәстүрдің ең ұзақ өмір сүретін бөлігі. Басқаша айтқанда, қоғамның түрлі бөліктерін біріктіретін және ұлттық сезімдерді, мәдени ерекшелікті сезінуге үлкен мүмкіндік беретін тағамдар күнделікті өмір стилінің, діни нанымдардың, әдеттердің, дәстүрлер мен әдет-ғұрыптардың айнасы болып табылады. Гастрономиялық туризм соңғы жылдары туристік бағыттардың тартымдылығының негізгі және тез белең алып келе жатқан құрамдас бөлігі болып тұр. Бұл мәселеге үлкен мән беретін елдер гастрономиялық туризмнің маркетингтік мүмкіндіктерін дамытуда. Туристердің жергілікті талғаммен танысуға деген ұмтылысы гастрономиялық туризмнің дамуына үлкен септігін тигізуде. Жергілікті және шетелдік туристер гастрономиялық туризмнің маңыздылығын түсінген туристік компаниялар өз нысандарына гастрономиялық факторлар мен инновациялық технологияларды енгізуде.

1. Инновация және туризм

1.1. Инновация түсінігі, инновацияның түрлері мен функциялары

Инновация және инновациялық қызмет дәстүрлі түрде ғылыми-техникалық прогрестің бағыты (оның жоғары технологиялық құрамдас бөлігі) және ғылыми зерттеулер мен әзірлемелердің нәтижелерін тәжірибеге енгізумен байланысты процесс ретінде ұсынылады. Дегенмен, инновация ұғымының мәні мен мазмұны кеңірек. Инновацияның ауқымы жан-жақты, ол ғылыми-техникалық әзірлемелер мен өнертабыстарды практикалық пайдалануды ғана қамтып қоймайды, сонымен қатар өнімдегі, процестердегі, маркетингтегі, ұйымдастырудағы өзгерістерді қамтиды. Инновация жаңа немесе жетілдірілген өнімде, технологиялық процестерде, жаңа қызметтерде және әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандырудың жаңа тәсілдерінде бейнеленген белсенділік нәтижесінде, өзгерістердің айқын факторы ретінде әрекет етеді [2, 28 б.].
Инновация термині (ағылшынша innovation - инновация) өндіріс процесіндегі сапалы өзгерістерді сипаттайды. Инновация ұғымы кеңінен қолданылатынына қарамастан, оның жалпы қабылданған анықтамасы әлі де жоқ. Әртүрлі, негізінен шетелдік авторлар (П.Дракер, Н. Мончев, Э. Мансфилд, И. Перлаки, М. Портер, Дж. Шумпетер және т.б.) оны зерттеу объектісі мен пәніне байланысты процестердің нәтижесі ретінде түсіндіреді.
Сонымен, шетел сөздерінің қазіргі сөздігінде (Frascati Manual халықаралық стандарттарының жиынтығына сәйкес) инновация - нарыққа енгізілген жаңа немесе жетілдірілген өнім түрінде жүзеге асырылатын инновациялық қызметтің соңғы нәтижесі, жаңа немесе практикалық қызметте немесе әлеуметтік қызметтерге жаңа көзқараста қолданылатын жетілдірілген технологиялық процесс.
Оксфорд сөздігі инновацияны былай анықтайды: Инноваторға немесе оның компаниясына бәсекелестерден артықшылық беретін өнімді жобалауға, өндіруге немесе маркетингке кез келген жаңа көзқарас.
Инновация терминін өзінің қазіргі мағынасында алғаш рет Дж. Шумпетер қолданды, ол инновация - бұл жаңа комбинациядан және пайдалануға негізделген барлық жаңа комбинацияларды коммерцияландырудан тұратын өндірілетін нәрсенің функциясының елеулі өзгеруі деп атап көрсетті. Яғни, инновация жаңа материалдар мен құрамдас бөліктер, жаңа процестерді енгізу, жаңа нарықтарды ашу, жаңа ұйымдастыру формаларын енгізу болып сипатталады.
Инновациялар адам қызметінің барлық салаларында болуы мүмкін. Көп нұсқалы мүмкіндіктерге сүйене отырып, инновациялар қолдану аясы, таралу ауқымы және сипаты бойынша ерекшеленеді. Қолдану саласы бойынша инновациялар ғылыми-техникалық, ұйымдық-экономикалық, әлеуметтік-мәдени және мемлекеттік-құқықтық болып бөлінеді. Тарату ауқымы бойынша инновациялар жаһандық, ұлттық, аймақтық, салалық және жергілікті (кәсіпорында, компанияда) болып бөлінеді. Олар эволюциялық және радикалды сипатта болуы мүмкін [2, 30 б.].
Инновацияның негізгі функциялары:
- олар өндіріске жаңа өндіргіш күштерді тартады, еңбек өнімділігі мен өндіріс тиімділігін арттыруға көмектеседі, шығындардың әр түрін азайтады;
- өндірілетін өнімдер мен қызметтердің алуан түрлілігі мен сапасын, халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру есебінен әрбір адамның және жалпы қоғамның өмір сүру деңгейін жақсарту;
- өндіріс құрылымын өзгерген қажеттіліктер құрылымына сәйкес келтіруге көмектесу, сұраныс пен ұсыныс арасындағы, өндіріс пен тұтыну арасындағы тепе-теңдікті сақтауға көмектесу;
- нақты жеке тұлғаның, адам интеллектінің шығармашылық мүмкіндіктері мен білімін қолданудың нәтижесі болып табылады, бұл өз кезегінде шығармашылық белсенділіктің одан әрі өсуін ынталандырады [2, 37 б.].

1.2. Туризмдегі инновацияның мәні мен негізгі принциптері

Инновацияларды кешенді дамытудың тенденциялары мен заңдылықтарын зерттеу, оң нәтижелерді жоспарлау және оларды басқару ең алдымен инновацияларды жіктеумен байланысты туризм саласындағы күрделі әдістемелік мәселе болып табылады. Туризмдегі инновациялардың мәнін анықтау үшін келесі жіктеу критерийлері маңызды болып табылады:
- идея көзі (туристердің қажеттіліктері, ашылулар, өнертабыстар);
- инновация түрі (тартқыштар, туристік инфрақұрылым, туристік өнім, туристік өнімдіқызметтерді тарату әдістері мен құралдары, менеджмент, өндіріс факторлары);
- жаңалық дәрежесі (жетілдіру, серпіліс);
- әсер ету кеңдігі, ауқымы, байланысы (жергілікті, ғаламдық, жүйелік);
- инвестициялық мазмұн (капиталды көп қажет етпейтін, аз капиталды, капиталды көп қажет ететін) [3, 121 б.].
Туризмдегі инновацияларды сапалы жаңалығы бар және аймақтағы саланың тұрақты жұмыс істеуі мен дамуын қамтамасыз ететін оң өзгерістерге әкелетін жүйелі шаралар ретінде қарастырған жөн. Осылайша, туристік жобаларды құру және іске асыру идеясы, егер олар бастапқыда айтарлықтай пайда әкелмесе де, туризмнің дамуына серпін бере алады және сол арқылы қосымша жұмыс орындарын құруға және халықтың кірістерінің өсуіне белсенді түрде ықпал ете алады. . Оның айқын дәлелі Вологда облысындағы Великий Устюг қаласының жетістігі болып табылады, ол бүгінде өзін Ресейдің Аяз Атасының туған жері ретінде көрсетеді және нағыз туристік бумды бастан кешіріп жатыр.
Туризмдегі инновациялық процесс айтарлықтай ерекше. Әдетте, ол өз мойындалуын, бір жағынан, туристік нарық және тұтынушылардың қанағаттану дәрежесі арқылы, ал екінші жағынан, негізінен, туристік ұйымдардың, аймақтағы салалық басқару органдарының бірлескен шешімдер қабылдауының арқасында, қызметі туризммен байланысты жергілікті өзін-өзі басқару органдары мен қоғамдық ұйымдар, сондай-ақ жергілікті халықтың саланы бағалауы есебінен. Инновациялық процестің барлық элементтерінің (субъектілері мен объектілерінің) осындай өзара әрекеттесуі ғана туризм секторының өсуі (даму) ретінде көрінетін елеулі синергетикалық әсердің пайда болуына әкелуі мүмкін. Бір салаға жаңалық енгізу басқа салада нәтиже беретін (мүмкін одан да мықтырақ нәтиже көрсетуі мүмкін) ашылымдардың күрделілігі мен өзгермелілігі олардың саладағы мәнін құрайтындықтан, ғылыми негізделген ұйымдастыру мен басқаруды талап етеді [3, 122 б. ].
Туризмдегі инновацияның негізгі принциптеріне мыналар жатады:
1. Туристердің қажеттіліктерін қанағаттандыратын жаңалықтарды жүзеге асыру үшін ғылыми білім мен әдістерді қолданудан тұратын ғылым принципі.
2. Жүйелілік принципі. Өңірдегі туризмді инновациялық дамыту бойынша әзірленетін стратегия адамдардың демалысқа деген қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қажетті факторлар мен жағдайларды; аймақтың ресурстық мүмкіндіктерін (экономикалық, қаржылық, кадрлық және т.б.); қоғамға әлеуметтік әсер етуін; қоршаған орта факторларын ескеруі тиіс.
3. Инновацияны туристердің қажеттіліктеріне сәйкестендіру принципі. Туристік ұйым шығара алатын және жүзеге асыра алатын жаңашылдықтар емес, клиентке шынымен қажет жаңалықтар ғана ұсынылады.
4. Біріншіден, туристер үшін, екіншіден, нақты кәсіпорын үшін, үшіншіден, биосфера және жалпы қоғам үшін қауіпті болуы мүмкін инновацияны негізсіз, ойластырылмаған жасау мен енгізуге жол бермеуден тұратын оң нәтижелер принципі.
5. Инвестициялық процестерге имманенттілік принципі. Қажетті зерттеулерді, инновацияларды әзірлеуді және материалдандыруды жүзеге асыру үшін тиімділігі инновациялардың маңыздылығы мен ауқымы дәрежесімен анықталатын инвестициялық ресурстар пайдаланылады.
6. Инновациялық қызмет пен оның нәтижелерінің (инновациялардың) қоғамның даму деңгейіне сәйкестігі.
7. Байланыс принципі. Инновациялық процесс нарықта тауардың пайда болуымен аяқталады, ол өзінің өмірлік циклінің белгілі бір кезеңінде келесі инновацияны құру қажеттілігін тудыруы (идеяны ынталандыруы) және осы процеске қаржылық қолдау көрсетуі керек.
8. Қауіпсіздік принципі. Кез келген инновация адамға және оның қоршаған ортаға зиян келтірмеуіне кепілдік беруі керек [3, 124 б.].

2. Гастрономиялық туризмдегі инновациялар мен технологиялар

Қазіргі таңда туризм әлем бойынша ең жылдам әрі қарқынды дамып келе жатқан салалардың бірі болып табылады. Әлемдік туризм дамып, бағыттар мен елдер арасындағы бәсекелестік неғұрлым күшейген сайын бірегей жергілікті және аймақтық материалдық емес мәдени мұра туристерді тартудың маңызды факторына айналуда. Осы тұрғыда гастрономиялық туризмді дамытудың маңызы айқын көрінеді. Салт-дәстүр, ұлттық тағамдарды жүйелі түрде өнімге айналдырып, түрлі маркетингтік құралдарды пайдалана жарнамалап, жеке брендке айналдырудың нәтижесінде, ұмытылған ұлттық тағамдардың дайындалуынан бастап туристерге ұсынғанға дейінгі процесттің бүгінде туристер тарапынан қызығушылықтары артуда және көптеген жаңа жетістіктерге жетуге болады.
Гастрономиялық туризм де туризмнің басқа салалары секілді үздіксіз дамуға, түрлі жаңалықтардың енгізілуіне мұқтаж. Туризм индустриясында инновациялар озық ақпараттық және коммуникациялық технологияларды енгізуге, ұйымдастырушылық тәжірибе мен басқару әдістерін жетілдіруге, жаңа өнімдерді әзірлеуге немесе қолданыстағы өнімдерді өзгертуге, сондай-ақ көлік, қонақ үй және басқа да қызметтерді жақсартуға бағытталған. Туристік қызметтер секторында бірқатар салаларда шығармашылық белсенділіктің өсуі байқалады: жаңа туристік өнімдерді енгізу; жаңа туристік ресурстарды пайдалану; өндіріс және тұтыну құрылымындағы өзгерістер; пайдаланылмаған тауар нарықтарын ашу және игеру; әлемнің ең танымал туристік бағыттарында жаңа технологияларды қолданудың арқасында аспаздық туризм мемлекеттік және аймақтық деңгейде ұйымдастырылған. Туристік агенттіктер аспаздық турларды, маршруттар мен экскурсияларды белсенді түрде дамытады және жарнамалайды. Бірнеше аспаздық фестивальдар, конкурстар мен қойылымдар өткізіледі. Гастрономиялық туризм осы бағытты дамытумен айналысатын беделді ұйымдардан да қолдау табады:
* Халықаралық аспаздық туризм қауымдастығы (ICTA);
* Дүниежүзілік гастрономиялық саяхат қауымдастығы (WFTA);
* Испандық аспаздық және туризм қауымдастығы (испандық шарап және аспаздық туризм қауымдастығы).
TripAdvisor ірі туристік сайтының нұсқасы бойынша 2023 жылғы қорытынды бойынша әлемдегі ең жақсы гастрономиялық туристік маршруттар мен экскурсиялар 1-кестеде келтірілген.

Тур өтетін орын
Турдың атауы
Турдың сипаттамасы
Рейкьявик, Исландия
Reykjavik Food Walk - Local Foodie Adventure in Iceland
Рейкьявиктің гастрономиялық өмірін ашыңыз және осы жаяу экскурсия кезінде Исландияның дәмді тағамдарын көруге мүмкіндік аласыз. Мейрамханалардан бастап азық-түлік көліктеріне дейін Рейкьявиктің көптеген асханаларына барып, және исландиялық ірімшіктер, қой еті, үй балмұздағы және әйгілі исландиялық хот-догтарды қоса алғанда, әртүрлі дәстүрлі тағамдар мен көше тағамдарының таңдаулыларының дәмін татуыңызға болады. Жолда Халлгримскиркия, Харпа концерт залы және парламент ғимараты сияқты көрікті жерлерді көре аласыз.
Хошимин, Вьетнам
Private Street Food Tour by MotorbikeCar with Local Students
Сайгонның атмосферасын мотоциклмен жүру арқылы көру - ең жақсы әдіс. Жеке гастрономиялық шытырман турда өздігінен жүру қаупінсіз скутермен саяхаттаудан, оның жылдамдығынан ләззат алыңыз. Кеспе сорпасынан мұзды сыраға дейін сегіз түрлі жергілікті дәмді тағамдарды: "бан ми" сэндвичтері, тәтті сорпа мен грильді моллюскалардың дәмін татып көріңіз.
Сиемреап, Камбоджа
Khmer Cooking Class at a Local's Home in Krong Siem Reap
Тамақ дайындауды үйренуге келетін болсақ, YouTube-тегі кітаптар мен бейнелер жеке көзқарасты алмастыра алмайды. Бұл кхмер аспаздық сабағы нақты тәжірибе алу үшін небәрі алты адамға арналған. Өзіңізге ыңғайлы уақытты таңдаңыз, содан кейін базардан жаңа ингредиенттерді сатып алып, үйде жергілікті тұрғынмен бірге төрт бөлек Камбоджа тағамдарын дайындаңыз. Тур тук-туктағы қонақүйден тук-тук арқылы трансферді қамтиды.
Эдинбург, Ұлыбритания
The Chocolatorium Chocolate Tour Experience in Edinburgh
Шоколад жасаудың бұл қызықты тәжірибесі саяхатта жүрген отбасылар немесе топтар үшін, сондай-ақ жаңбырлы күндер үшін өте қолайлы. Шотландиядан және әлемнің түкпір түкпірінен келген 30-дан астам керемет шоколадтардың ассортиментінен, соның ішінде хаггис шоколадының, Чили шоколадының, Джин шоколадының және т.б. шоколадтардың кең таңдауын дәм тату бөлмесінде көріп қана қоймай, өз қолыңызбен ерекше шоколадты кәдесый жасай аласыз.
Рим, Италия
The Roman Food Tour in Trastevere with Free-Flowing Fine Wine
Римдегі Трастевере ауданындағы жергілікті тұрғындардың сүйікті асханаларында көптеген түрлі дәмдерді қамтитын гастрономиялық тур. Гидтың нұсқауларын орындай отырып, сіз навигация туралы немесе қайда бару керектігі туралы алаңдамай, аеркін саяхаттай аласыз. Сонымен қатар, гидыңыз сізге мәзір опцияларынан шатаспай, сізге қажет нәрсеге тапсырыс беруді үйретеді.
Буэнос-Айрес, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.