Электронды пошта желісі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ОҚУ-АҒАРТУ МИНИСТРЛІГІ
Ж.Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық колледжі МКҚК
ӘОК 004.516
ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕ АДАМАНЫҢ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ МОДЕЛІН ЗЕРТТЕУ
Оқу-әдістемелік кешен
Жәнібеков Маралбек Батырбекұлы
Көкшетау, 2023
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі біздің елімізде әлеуметтік желілерді білім беру мақсатында пайдалану тәжірибесі кең таралмайтындығында. Әлеуметтік желі-лер бос уақытты өткізу, достармен қарым-қатынас жасау және оқу мақсатына арналмаған беттерді қарау ортасы ретінде қарастырылады. Бірақ мұғалімнің оқу іс-әрекетінде әлеуметтік желілерді оқу процесінің мәселелерін шешу үшін пайдалануға болады.
Әлеуметтік желі пайдаланушыларыдың мінез-құлықтары, жас ерекшелік-тері, желіні пайдаланудағы мақсат міндеттерін қарастыру.
Желіні пайдаланушылардың басым көпшілігі мектеп жасындағы жеткін-шектер мен ЖОО орнындағы білім алушылар. Қалған бөлігін 23-45 жас аралы-ғындағы адамдар алады.
Әлеуметтік желілерді пайдаланудың пайдалары мен кері әсерлері. Ақпарат соғысы уақытында, ақпараттың жалған, ақиқатын ажырату бастыр назарда ұсталып отыр.
Бүгінгі таңда әлеуметтік желілер интернет-ресурстардың бір түрі ретінде үнемі дамып, жетілдіріліп отырады және оларды пайдаланушыларды біріктіретін әртүрлі тақырыптар мен критерийлер бойынша жоғары мамандан-дырылған әлеуметтік қауымдастықтарға бөлінеді. Бірақ теріс және заңсыз мазмұн ағынын шектей отырып, осы әлеуметтік медианы қалай тиімді пайда-лану керектігі туралы әлі де көптеген мәселелер бар.
Ғылыми жаңалығы. Жалпы адамдар өмірінің 80 пайызын қазір ұялы телефонға немесе ғаламтор гаджеттеріне тәуелді қылып қойғаны жазылды. Себебі, адамдардың өмірін жеңілдеген құралдарға адамдар тәуелділі бола бастайтыны анықталды.
Күнделікті хат-хабар алмасудан бастап құжат айналымында да әлеуметтік желілерің рөлі орасан. Тез жіберіледі, жеңіл қаралады, оқылуы тез. Жаңалықтардың барлығы кәдімгі теледидар, радо, газеттерден әлдеқайда жылдам әрі тез.
Дегенмен, интернеттен алынып жатқан ақпараттың барлығы бірдей пайдалы немесе шынайы бола бермейтіні де кқрсетілді. Себебі, маңызды ақпаратты өзінің ыңғайына қарай өзгертіп алатын, теріс ағымды адамдардың көбейюі де бұл саладағы кемшіліктің бірі болып табылады.
Нәтижелілік. Әлеуметтік желі-бұл әлеуметтік және саяси технологиялардың жаңа қуатты құралы. Олар әртүрлі діни конфессиялардың, ұлттардың, қызмет салала-рының, жас, мүдделер мен әлеуметтік мәртебелердің адамдарын біріктіреді.
1ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕР
Әлеуметтік желі (Интернет) - интерактивті көп қолданушы веб-сайт, оның мазмұнын желі қатысушыларының өздері толтырады. Сайт-бұл ортақ қызығу-шылықпен біріктірілген пайдаланушылар тобына сөйлесуге мүмкіндік беретін автоматтандырылған әлеуметтік орта. Байланыс ішкі поштаның веб-қызметі немесе жедел хабар алмасу арқылы жүзеге асырылады. Сондай-ақ, қызығушы-лықтары бар адамдарды ғана емес, сонымен қатар осы мүдделердің нысандарын: веб-сайттарды, музыканы тыңдайтын әлеуметтік желілер бар[1].
Адамның қарым-қатынасқа деген қажеттілігі дәлелденген факт, сондық-тан шамамен 20 жыл бұрын құрылған әлеуметтік желілер адамдар арасында үлкен қашықтықта хабарлама алмасу мүмкіндігіне бағытталған. Бүгінде әлеу-меттік желілер-бұл миллиондаған долларлық ресурстар, көптеген қосым-шалар мен ойын-сауық құралдары бар қосымша.
Әлеуметтік желілер теориясының пайда болуы
Алғашқы әлеуметтік желі, егер оны атауға болатын болса, 1971 жылы пайда болды. Ол қарапайым электрондық пошта деп аталды және тек әскери бөлімдер арасында, ARPA Net желісінде қолданылды. Адамдар сөйлесе алатын заманауи сипаттамаға сәйкес келетін алғашқы ресурс 1995 жылы Рэнди Конрадтың басшылығымен пайда болды. Біз Instagram Facebook және т. б., Vk, қазіргі заманғы пайда болуы міндетті, ол идеясын құрылған және Classmates .com. айта кету керек, бұл портал қазіргі уақытта жұмыс істейді, оның 50 миллионнан астам пайдаланушысы бар. Әрине, ол 95-ші жылы көп функциялы емес еді, бірақ оның басты міндеті - хабар алмасу болды.
Оның орнына жаңа ресурс SixDegrees. келді. Оны 1997 жылы Эндрю Вайнрейх жасаған. Ол әлеуметтік желілерде және бүгінгі күнге дейін қолданылатын өте қызықты принципке негізделген, дәлірек айтқанда, таныс адамдарды шығару. Сондай-ақ, ол алғаш рет профиль жасау жүйесін және оның тізіміне достар қосуды көрсетті. Бірақ жоба 2001 жылы сатылып, жабылды.
Қазірдің өзінде 1998 жылы әлемге әйгілі желі пайда болды - Mail.ru, оны Санкт-Петербургтегі отандық әзірлеушілер тобы әзірледі. Бірақ компания құрылғанға дейін жеті жыл өтті Mail.ru. бүгінде бұл жай ғана қарым-қатынас және деректермен алмасу құралы ғана емес, бұл ойын-сауық, сондай-ақ танымдық сипаттағы Интернет-сервистер мен платформалардың тұтас желісі[2].
Бірінші кезең 1998-2002 жж. Бұған негізгі міндет белгілі бір байланыстар арасында байланыс орнату болған ресурстар кіреді. Өз кезегінде, пайдаланушы өзіне қажет адамды іздеуге мәжбүр болды, бұл оны қызықтыратын ақпаратқа (негізінен жаңалықтар) қатысты болды. Жарнамаға келетін болсақ, ол әлеуметтік желінің барлық қатысушыларына тарату әдісімен таратылды, топтар мен қызығушылықтар үшін таңдау болмады. Бұл кезеңде байланыс, сату және ақпаратты іздеу принциптері пайда болады. Сондай-ақ, белгілі бір контингент тіркелген тар бағытталған қызметтер мен блогтар бар. Блогтар Livejournal-ды қауіпсіз түрде қамтуы мүмкін. Онда тіркелген пайдаланушылар өздерінің профильдерін жасап, күнделіктерін интернетте жүргізе алады. Тар бағытталған сайттардың мысалы ретінде біз Ryze-ді береміз, бұл бизнесмендерге арналған портал, онда олар өз тәжірибелерімен бөлісе алады немесе әртүрлі жағдайларды талқылайды[3].
Екінші кезең 2002-2003 жж.Екінші кезеңде әлеуметтік.желілер тек байланыс орнына ғана емес, сонымен қатар әртүрлі бейне және аудио фалдарды, сондай-ақ фотосуреттерді жариялау мүмкіндігіне ие. Желіде танымал және танымал адамдар пайда болады, оларды достарға қосуға немесе жазылуға, жеке өмірін бақылауға мүмкіндік бар. Бұл аспект бойынша танымал желі Myspace болып табылады.
Үшінші кезең 2004-бүгінгі күнге дейін. Функциялар мен мүмкіндіктердің үлкен саны бар толық өлшемді порталдардың пайда болуы. 2004 жылдан 2006 жылға дейін белгілі қызметтер пайда болады:
Google.
Вконтакте.
Однокласники
Олардың толық функционалдығы туралы айтудың қажеті жоқ деп ойлаймын. Әр желінің өзіндік ерекшеліктері, сонымен қатар белгілі бір аудиториясы бар.
Әлемдегі ең ірі әлеуметтік желілер[4]:
Vine-қысқа бейнелерді көруге және бөлісуге арналған сайт. Оған ай сайын 42 миллионнан астам көрермен келеді.
Flickr - біздің жоғарғы жағында соңғы орынға ие, бұл қызмет фотосуреттерді көруге, тақырыптық топтар құруға және Instagram сияқты пікірталастарға арналған. Қазір онда шамамен 87 миллион адам тіркелген.
Instagram-бұл адамдар фотосуреттер мен бейнелерді бөлісе алатын қосымша. Пайдаланушы саны 500 миллионнан асты.
Tumblr-мультимедиялық фалдарды жариялау мүмкіндігі бар әртүрлі микроблогтар жинақталған сайт. Қазіргі уақытта 220 миллион жазылушысы бар.
Тағы бірнеше ресурстар бар, бірақ олар туралы айтудың мағынасы жоқ, өйткені Facebook пен Twitter-ді енгізудің қажеті жоқ.
Қазақстанда әлемдік танымалдылыққа ие болған жеке әлеуметтік желілер бар, оларға мыналар жатады: Вконтакте - 400 миллионнан астам пайдаланушы және 300 миллионға жуық аккаунт сыныптастары.
Flickr-сандық фотосуреттер мен бейнелерді сақтау және одан әрі пайдалану үшін арналған фотохостинг. Бұл Web 2.0 алғашқы қызметтерінің бірі. Фотосуреттерді орналастыруға арналған ең танымал сайттардың бірі. 2011 жылдың 4 тамызындағы жағдай бойынша бұл қызмет өз базасында пайдаланушылар жүктеген 6 миллиардтан астам суретке ие болды. Сондай-ақ, 2011 жылдың тамыз айындағы мәліметтерге сәйкес, қызмет 51 миллион адамды тіркеді, ал жалпы келушілер саны 80 миллион ерекше пайдаланушыны құрады. 1-суретте Flickr әлеуметтік желісі қарастырылды.
Сурет 1. - Flickr әлеуметтік желісі
Ескертпе [ 5 ]
Flickr әрқашан есептік жазбалардың екі түрін ұсынады: ақысыз және кәсіби. 7 жылдың 2019 қаңтарына дейін тегін шоттарда 1 ТБ сақтау орны болды. 2019 жылғы 8 қаңтарда есептік жазбаның ұсыныстары өзгерді. Тегін опция 1000 фотосуретке немесе бейнеге дейін шектелген, бейне 3 минутпен шектелген. 2019 жылдың 8 қаңтарынан кейін лимиттен асқан қатысушылар Flickr-ге жаңа фотосуреттерді жүктей алмайды. 2019 жылдың 5 ақпанында тегін аккаунттың ескі мазмұны автоматты түрде жойылды
Pro опциясы шектеусіз сақтауды, кеңейтілген статистиканы, жарнамасыз қарауды, 10 минутқа дейінгі бейнелерді, бірінші дәрежелі клиенттерге қызмет көрсетуді және басқа серіктестермен жарнамалық ұсыныстарды қамтиды.
2011 жылдың мамыр айында Flickr пайдаланушысының есептік жазбасын (учетная запись) кездейсоқ жоюға негізделген есептік жазбаның жабылуын және оның ұзақ мерзімді қалпына келтірілгені туралы көпшілікке хабарлау мүмкіндігін қосты. Flickr есептік жазбаларды (учетная запись) себебін түсіндірместен немесе есептік жазба иесіне ескертусіз жоя алады[6].
Сатып алу нәтижесінде SmugMug Flickr пайдаланушыларға өздерінің есептік жазбаларының барлық деректерін, мысалы, фотоальбомдарды, контактілерді және түсініктемелерді жүктеу мүмкіндігін қосты.
Flickr американдық сурет хостинг және бейне хостинг қызметтері, сондай-ақ интернет қоғамдастық болып табылады . Оны Ludicorp 2004 жылы жасаған. Әуесқой фотографтар мен кәсіби фотографтар арасында жоғары кеңейтілімі бар фотосуреттерді орналастырудың танымал тәсілі. Ол иесін бірнеше рет өзгертті және 20 жылдың 2018 сәуірінен бастап SmugMug-қа тиесілі.
Instagram- Facebook-ке тиесілі, Кевин Систром мен Майк Кригер жасаған және 2010 жылдың қазан айында iOS-та іске қосылған американдық фотосуреттер мен бейнелермен бөлісетін әлеуметтік желі. Android нұсқасы 2012 жылдың сәуірінде шығарылды, одан кейін 2012 жылдың қараша айында жұмыс үстелінің интерфейсі, 2014 жылдың маусым айында Fire OS қосымшасы және 2016 жылдың қазан айында Windows 10 қосымшасы болды. Бағдарлама пайдаланушыларға сүзгілермен өңдеуге болатын және хэштегтер мен географиялық тегтер бойынша ұйымдастырылған медиа файлдарды жүктеуге мүмкіндік береді . Жазбаларды көпшілік алдында немесе алдын-ала мақұлданған ізбасарлармен бөлісуге болады. Пайдаланушылар басқа пайдаланушылардың мазмұнын тегтер мен орындар бойынша көре алады, сонымен қатар ағымдағы мазмұнды көре алады. Пайдаланушылар фотосуреттерді ұната алады және басқа пайдаланушыларға өздерінің мазмұнын арнаға қосу үшін жазыла алады - бұл функция 2020 жылдың қыркүйегінен бастап қолдау таппайтын сияқты[7]. Instagram әлеуметтік желісі 2 суретте көрсетілді.
Сурет 2. - Instagram әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Бастапқыда Instagram-да мазмұнды тек 640 пиксельге квадрат арақатынаста орналастыруға мүмкіндік беру, сол кезде iPhone дисплейінің еніне сәйкес келеді. 2015 жылы бұл шектеулер 1080 пиксельге дейін ұлғайтылды. Сондай-ақ, Қызмет хабар алмасу мүмкіндіктерін, бірнеше суреттерді немесе бейнелерді бір постқа қосу мүмкіндігін және Snapchat-тың негізгі қарсылығына ұқсас сюжеттік функцияны қосты, бұл пайдаланушыларға фотосуреттер мен бейнелерді сериялық арнада жариялауға мүмкіндік береді, әр хабарлама қол жетімді басқа әрқайсысы 24 сағат. 2021 жылғы қаңтардағы жағдай бойынша Stories функциясын күн сайын 500 миллион пайдаланушы пайдаланады[8].
Tumblr (айт. тамблер)-әр түрлі тақырыптағы көптеген суреттер, мақалалар, бейнелер мен gif-суреттерді қамтитын және қолданушыларға өздерінің тамблелогында посттар жариялауға мүмкіндік беретін микроблог қызметі (ағылш. tumblelog). Пайдаланушы жазыла алады (ағылш. follow) басқа пайдаланушылардың блогтарына, содан кейін олардың жазбалары оның жаңалықтар арнасында пайда болады (ағылш. dashboard). Қызмет өзін блог жүргізудің қарапайым тәсілі (ағылш. "The easiest way to blog"). Tumblr компаниясының бас директоры-Дэвид Карп.
2010 жылдың 15 наурызында Tumblr әзірлеушілері бейнелерді тікелей жүктеуге мүмкіндік беретін функцияны тестілеу туралы хабарлады. Осы уақытқа дейін Tumblr пайдаланушылары басқа қызметтерге орналастырылған бейнелерді ендіре алды (мысалы, YouTube). Twitter және Facebook-те, сондай-ақ RSS7 протоколы бойынша хабарламаларды автоматты түрде экспорттауға қолдау көрсетіледі[9].
Tumblr басқа әлеуметтік желілерден солшыл прогрессивті белсенділер мен қауымдастықтардың белсенді қолдауымен ерекшеленеді-феминистік, қиылысу қозғалыстары, ЛГБТ және АҚШ тағы әртүрлі маргиналданған топтар - африкалық американдықтар, діни белсенділер және т. б.Тамблер әлеуметтік желісін Қазақстанда пайдалануға шектеу қойылуы қажет.
Ендігі әлеуметтік желілердің ішінде ең алғаш қолданылған электронды поштаға тоқталайық. Пошта қызметі сайтын дамыту туралы шешім Mail.ru портал бағытында 1998 жылдың басында қабылданды. Қызметтің негізін қалаушылар мен иелері Yahoo! бір сайтта электрондық пошта қызметін, интернет-ресурстар каталогын және ақпараттық бөлімдерді ұсынған[10].
Сол жылы Инфоарт интернет-баспасымен, басылымдармен келісімдер жасалды Lenta.ru және Gazeta.ru олардың жаңалықтар таспаларын басты параққа орналастыру туралы. Алайда, 2001 біріктіруден кейін порталдың ресми құрылған жылы болып саналады Port.ru Netbridge білімді компанияның барлық тиімді интернет-активтері ең танымал-пошта қызметіне біріктірілді.
2006 жылы блогтармен ықпалдасқаннан кейін Mail.ru тақырыптық жобалар ағаш тәрізді бейнелеумен және жауаптар туралы хабарламаларды қолдаумен бірыңғай түсініктеме беру жүйесіне ие болды. 2011 жылы портал интерфейсінде порталдың тақырыптық жобалары арасында жылдам ауысатын навигациялық панель пайда болды.
2015 жылдың маусым айындағы мәліметтері бойынша порталдың ай сайынғы аудиториясы 54,9 миллион адамды құрайды. Alexa мәліметтері бойынша, 2018 жылдың қазан айында ресурс әлемдегі танымалдығы бойынша 36-шы орынды және Қазақстанда 10-шы орынды алады.
Facebook әлеуметтік медиа және әлеуметтік қызметтер желісі, және сол аттас компанияның флагмандық қызметі болып табылады Facebook, Inc. Оны Марк Цукерберг Гарвард студенттер колледжінің және Эдуардо Саверин, Эндрю Макколлум, Дастин Московиц және Крис Хьюз сияқты басқа адамдармен бірге құрды[11]. Mail.ru электрондық пошта мысалы 3 суретте көрсетілді.
Сурет 3. -@mail.ru электрондық поштасы
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Facebook негізін қалаушылар бастапқыда Гарвард студенттерінің мүшелігін шектеді. Мүшелік Колумбия, Стэнфорд және Йельге дейін кеңейтілді, содан кейін Айви лигасының қалған бөлігіне , Массачусетс технологиялық институтына және Бостон аймағындағы жоғары оқу орындарына, содан кейін басқа да университеттерге және соңында жоғары сынып оқушыларына таратылды. 2006 жылдан бастап 13 жасқа толған кез-келген адамға Facebook-тің тіркелген қолданушысы болуға рұқсат етілді, дегенмен бұл жергілікті заңнамаға байланысты өзгеруі мүмкін. Бұл атау американдық университеттердің студенттеріне жиі берілетін Facebook анықтамалықтарынан шыққан[12].
Facebook-ке жеке компьютерлер, планшеттер және смартфондар сияқты интернетке қосылған құрылғылардан қол жеткізуге болады. Тіркелгеннен кейін пайдаланушылар өздері туралы ақпаратты ашатын профиль жасай алады. Олар дос болуға келіскен кез-келген басқа пайдаланушылармен немесе басқа құпиялылық параметрлерімен кез-келген оқырманмен бөлісе алатын мәтінді, фотосуреттерді және медианы жариялай алады[13].
Facebook өзінің параметрлері мен құпиялылық саясатын үнемі өзгертіп отыру арқылы пайдаланушының жеке өмірін қалай өңдейтіні туралы үнемі пікірталастарға тап болады.
2010 жылы АҚШ Ұлттық қауіпсіздік агенттігі басқа әлеуметтік желілердің арасында Facebook-тен көпшілікке жарияланған профиль ақпаратын қолдана бастады.
2011 жылғы 29 қарашада Facebook Федералды сауда комиссиясының тұтынушыларды құпиялылық туралы уәдесін орындамай алдап кетті деген айыптарын алып тастады. Facebook Facebook хабар алмасу қызметінің хабарламаларына енгізілген сілтемелер Facebook арқылы қол жетімді екенін көрсететін зерттеу жариялады, 2013 жылдың тамызында High-Tech Bridge. 2014 жылдың қаңтарында екі қолданушы Facebook-ке қарсы сот ісін қозғап, осы тәжірибенің нәтижесінде олардың құпиялылығы бұзылды деп мәлімдеді.
Facebook Facebook-тің 7 жылғы 2018 Маусымда қателікке байланысты 14 миллионға жуық Facebook қолданушысы әдепкі бойынша барлық жаңа хабарламалармен бөлісетінін мәлімдеді[14].
2019 жылдың 4 сәуірінде Amazon бұлтты серверлерінде достар, ұнатулар, топтар және пайдаланушылардың белгілері, атаулары, парольдері және электрондық пошта мекенжайлары туралы ақпаратты қамтитын Facebook қолданушыларының жарты миллиард жазбалары табылды.
2019 жылдың қыркүйегінде Ашық онлайн деректер базасында кемінде 200 миллион Facebook қолданушысының телефон нөмірлері табылды. Олардың ішінде АҚШ-тан 133 миллион, Ұлыбританиядан 18 миллион және Вьетнамнан 50 миллион қолданушы бар . Көшірмелерді жойғаннан кейін 419 миллион жазба 219 миллионға дейін азайды. TechCrunch веб-хостингке хабарласқаннан кейін дерекқор өшірілді. Жазбалар Facebook-тің Cambridge Analytica-мен дау-дамайдан кейін 2018 жылдың сәуірінде өшірген құралы арқылы жиналған деп саналады . Facebook өкілі мәлімдемеде: деректер жиынтығы ескі және Біз өткен жылы өзгерістер енгізгенге дейін алынған ақпаратты қамтитын сияқты ... Facebook есептік жазбаларының бұзылғаны туралы ешқандай дәлел жоқ[15].
Веб-сайт бастапқыда Thefacebook деп аталды және тек Гарвард университетінің студенттері үшін қол жетімді болды, содан кейін Бостонның басқа университеттері үшін, содан кейін .edu доменінде электронды мекен-жайы бар АҚШ-тың кез-келген оқу орындарының студенттері үшін тіркеу ашылды.
Фейсбук әлеуметтік желісі мысалы 4 суретте көрсетілді.
Сурет 4. - Фейсбук әдеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Facebook әлемдегі ең көп кіретін бес веб-сайттың бірі. 2017 жылдың сәуір айында желінің айлық аудиториясы 1,968 миллиард адамды құрайды. 2017 жылдың маусым айында Facebook аудиториясы 2 миллиард қолданушыны құрады - бұл сайтқа айына кемінде бір рет кірген немесе белгілі бір уақыт аралығында Like батырмасы мен cookie файлдары арқылы тіркелген адамдар. Наурыз айында күнделікті белсенді аудитория 720 миллион адамды құрады - күн сайын Facebook-тің бақылау желісі осылай жазады. 2015 жылдың 24 тамызында Facebook әлеуметтік желісіне келушілер саны алғаш рет бір миллиард адамды құрады. Айына 1,03 миллиард адам Facebook мобильді қосымшасын пайдаланады. Күн сайын әлеуметтік желіде пайдаланушылар 6 миллиард ұнату мен түсініктеме қалдырады және 300 миллион фотосурет жариялайды. Сайтта 200 миллиард Достық тіркелген. 2011 жылдың қазан айында веб-сайтты қарау саны 1 триллионға жетті, 2015 жылы сайттағы бейнелер саны күніне 8 миллиардқа жетті[16].
Одноклассники жобасы 2006 жылдың 26 наурызында басталды. Сайтты жасаушы, Лондонда тұратын және телекоммуникация саласында жұмыс істейтін Альберт Попков Еуропаның басқа елдерінде осындай жобаларды жасауға қатысты. 2006 жылғы наурыздан қарашаға дейін жоба хобби ретінде жұмыс істеді және тек достық жарнама агенттігінде жарнама алаңы ретінде коммерциялық тұрғыда айтылды . Сайтта тіркелген пайдаланушылар саны экс-поненциалды түрде өсті, сондықтан жобаның негізін қалаушы жеке заңды тұлға құруға шешім қабылдады[17].
2007 жылдың шілдесіне қарай Одноклассники әлеуметтік желісі өз аудиториясын 4 миллион қолданушыға дейін арттырды.
2008 жылдың ақпан айында Британдық I-CD компаниясы Попковты авторлық құқығын бұзды деп айыптады. I-CD мәліметтері бойынша, Альберт Попков I-CD қызметкері ретінде олардың жобаларында жұмыс істеді 192.com және Passado 2005 жылдың қарашасында зейнетке шыққанға дейін. 2006 жылдың желтоқсанында компания Ресейдегі Passado-ны кеңейтуге 10 миллион еуро тартты. Альберт Попков құпия ақпаратты өзінің Passado-ға ұқсас веб-сайтын құру үшін қолданған деп болжайды. Ол бұл айыптауларды жоққа шығарды, бірақ кейінірек Одноклассники басқарушы директоры қызметінен босатылды. 2009 жылдың қараша айында, Корольдік сотта сот талқылауының бірінші күнінен кейін, I-CD Альберт Попков пен Одноклассники - дан барлық айыптарды алып тастады. Альберт Попков пен Одноклассники I-CD-ге есеп айырысу ретінде ашылмаған соманы төлеуге келіскеннен кейін .
Одноклассники (OK.ru) - Ресейлік әлеуметтік желі Mail.ru топ. 2019 жылдың басында Армениядағы ең танымал төртінші сайт, Әзірбайжанда бесінші, Қазақстанда алтыншы, Украинада жетінші, әлемде 21-ші орын. Жоба 2006 жылдың 26 наурызында іске қосылды[18].
Сайттың жеке статистикасының деректері бойынша 2011 жылдың шілдесіне 100 миллионнан астам пайдаланушы, 2012 жылдың наурызына 156 миллионнан астам пайдаланушы, ал 2013 жылдың 1 қаңтарына 205 миллионнан астам пайдаланушы, 2016 жылға 290 миллионнан астам пайдаланушы, 2017 жылға 330 миллионнан астам пайдаланушы тіркелген. Сайт трафигі-айына 71 миллионнан астам келушілер (2017 жылдың қаңтарында). Әлеуметтік желіге тек мобильді құрылғылардан (mobile only) айына кіретін пайдаланушылар саны - 35,5 млн. (2018 жылғы желтоқсанға).
WhatsApp-дауыстық байланыс пен бейне байланысты қолдайтын мобильді және өзге де платформаларға арналған танымал Тегін мәтіндік хабар алмасу жүйесі. Интернет арқылы мәтіндік хабарларды, суреттерді, бейнелерді, аудионы, электрондық құжаттарды және тіпті бағдарламалық қондырғыларды жіберуге мүмкіндік береді.
Клиент Android, iOS, Symbian платформаларында жұмыс істейді ( 2017 жылдың 30 шілдесінде тоқтатылды) , S40, KaiOS, сондай-ақ Windows, macOS және веб-қосымша ретінде[19].
Төменде Одноклассник желісінің мысалы 5 суретте көрсетілді.
Сурет 5. - Однокласники әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
WhatsApp Inc. компаниясы мессенджерді құрған Ян Кум мен Брайан Эктон 2009 жылдың 24 ақпанында құрған және АҚШ-тың Маунтин-Вью қаласында орналасқан; 2014 жылдың қазан айынан бастап Facebook Inc-ке тиесілі. 2016 жылдан бастап қосымша ресми түрде тегін болды және бүгінгі күнге дейін осындай болып табылады, пайдаланушы тек қолданба пайдаланған интернет-трафикті төлейді. Қосымшаны миллиардтан астам адам пайдаланады.
2015 жылға қарай WhatsApp әлемдегі ең танымал хабар алмасу қосымшасы болды және 2020 жылдың ақпан айындағы жағдай бойынша 2 миллиардтан астам қолданушы болды. WhatsApp Латын Америкасы, Үнді субконтиненті және Еуропа мен Африканың көп бөлігін қоса алғанда, көптеген елдер мен аймақтардағы электрондық байланыстың негізгі құралына айналды.
WhatsApp өзгертілген Extensible Messaging and Presence Protocol (XMPP, бұрын Jabber ретінде белгілі) протоколын қолданады[46]. Орнату кезінде серверде тіркелгі жасалады s.whatsapp.net, телефон нөмірін пайдаланушы аты ретінде пайдалану). Android нұсқасы өзгертілген IMEI идентификаторынан MD5 хэшін пароль ретінде автоматты түрде пайдаланады, ал iOS нұсқасы MAC мекен-жайынан MD5 хэшін пайдаланады[20].
Осы парольді құру алгоритмі мен шифрлаудың болмауына байланысты WhatsApp бірнеше рет сынға ұшырады.
Мультимедиа хабарламалары суретті, дыбысты немесе бейнені HTTP серверіне жүктеу және Base64-те кодталған қысқартылған сурет нұсқасымен бірге объектіге еренсілтемені беру арқылы жіберіледі[50].
WhatsApp контактілер тізімін телефонның телефон кітабымен автоматты түрде синхрондайды. Бұл барлық пайдаланушылардың телефон нөміріне тіркелуіне байланысты мүмкін[21].
WhatsApp Веб-нұсқасы келесі мекен-жайда орналасқан https:web. whatsapp.com. веб-нұсқаның жұмысы телефонмен бірге жүзеге асырылады және телефон Интернет желісіне қосылған жағдайда ғана мүмкін болады. WhatsApp әлеуметтік желісінің мысалы 6 суретте көрсетілді.
Сурет 6. - WhatsApp әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Telegram тегін, кросс-платформа, бұлтқа негізделген жедел хабар алмасу бағдарламалық қамтамасыз ету және қосымшалар - қызметтер. Қызмет сонымен қатар бейне қоңырауларды шифрлауды, VoIP , файл алмасуды және басқа да бірқатар мүмкіндіктерді ұсынады. Ол бастапқыда iOS үшін 2013 жылдың 14 тамызында және Android үшін 2013 жылдың қазан айында іске қосылды. Деректер жүктемесін азайту үшін Telegram Қосымшаларының серверлері бүкіл әлемде таратылады, ал операциялық орталық Қазіргі уақытта Дубайда орналасқан. Әр түрлі тұтынушылар Telegram, қосымшалар Android, iOS, Windows, macOS және Linux үшін ресми қосымшаларды қоса алғанда , жұмыс үстелі Және мобильді платформалар үшін, сондай-ақ қолдау тоқтатылған Windows Phone үшін қол жетімді. Сондай-ақ, ресми веб-интерфейс және Telegram протоколын қолданатын көптеген бейресми клиенттер бар. Барлық ресми Telegram қосымшалары ашық[22].
Telegram-ды 2013 жылы ағайынды Николай мен Павел Дуров бастаған. Бұған дейін олар ВКонтакте Ресейлік әлеуметтік желісін құрған , оны президент Путиннің одақтастары ұстап алғаннан кейін 2014 жылы тастап кеткен. Павел Дуров ВК-дағы қалған үлесін сатты және үкіметтің қысымына қарсы тұрып Ресейден кетті. Николай Дуров MTProto хаттамасын жасады , ол мессенджер үшін негіз болып табылады, ал Павел Дуров өзінің Digital Fortress қоры арқылы қаржылық қолдау мен инфрақұрылымды қамтамасыз етті, ал серіктес Аксель Неф екінші құрылтайшы ретінде қосылды. Компания мен қосымша Ресейде 2013 жылы іске қосылды, содан кейін Германияға көшті. Telegram Messenger өзінің түпкі мақсаты пайда табу емес дейді, бірақ қазіргі уақытта ол коммерциялық емес ұйым емес[23].
Telegram ағылшын LLP және американдық ЖШС ретінде тіркелген . Ол кеңселерді қайда жалдайтынын немесе оларды жалға алу үшін қандай заңды тұлғаларды пайдаланатынын ашпайды, бұл команданы қажетсіз әсерден қорғау және пайдаланушыларды Үкіметтің деректер сұрауларынан қорғау қажеттілігін білдіреді. Павел Дуров 2014 жылдан бастап 2015 жылдың басына дейін қызметтің штаб-пәтері Германияның Берлин қаласында болғанын, бірақ командадағы барлық адамдар үшін тұруға рұқсат ала алмағаны үшін басқа юрисдикцияларға көшкенін айтты. Павел Дуров Ресейден кеткеннен кейін, ол 15 негізгі мүшеден тұратын бағдарламашылардың шағын тобымен елден елге көшеді деп хабарлайды. Баспасөздің хабарлауынша, Telegram-да Санкт-Петербургте қызметкерлер болған. Telegram командасы қазіргі уақытта Дубайда орналасқан[24].
Telegram дауыстық және бейне қоңырауларды ақырына дейін шифрлауды және қосымша құпия чаттарды ақырына дейін шифрлауды қамтамасыз етеді. Бұлттық чаттар мен топтар бағдарлама мен сервер арасында шифрланған, сондықтан Интернет-провайдерлер және желідегі басқа үшінші тараптар деректерге қол жеткізе алмайды, бірақ Telegram серверінде шифрлау кілті бар. Пайдаланушылар мәтіндік және дауыстық хабарламалар, анимациялық стикерлер жібере алады, дауыстық және бейне қоңыраулар шала алады, сонымен қатар шексіз суреттер, құжаттар (бір файлға 2 ГБ), пайдаланушылардың орналасқан жері, контактілер және Музыка алмасады. 2021 жылдың қаңтарында Telegram айына 500 миллион белсенді қолданушыдан асты. Бұл 2021 жылдың қаңтарында әлемдегі алғашқы жүктеу қосымшасы.
MTProto протоколы мессенджер үшін жасалды, ол бірнеше шифрлау протоколдарын қолдануды қамтиды. Авторизация және аутентификация кезінде шифрлау үшін RSA-2048, DH-2048 алгоритмдері қолданылады[64], Протокол хабарламаларын желіге жіберген кезде олар клиент пен серверге белгілі кілтпен AES шифрланады. MTProto 2.0 хаттамасына көшу кезінде SHA-256 криптографиялық хэш алгоритмі қолданылады[25].
Телеграм әлеуметті желісінің моделі 7 суретте көрсетілді.
Сурет 7. - Телеграм әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
2013 жылдың 8 қазанынан бастап мессенджерде Құпия чат (Secret Chats) режимі пайда болды. Бұл режим шифрлауды жүзеге асырады, онда тек жіберуші мен алушы IGE режимінде AES-256 алгоритмін қолдана отырып, ортақ кілтке ие (end-to-end шифрлау). Infinite Garble Extension үшін жіберілетін хабарламаларды. Кәдімгі режимнен айырмашылығы, құпия чаттардағы хабарламаларды сервер шешпейді, хат алмасу тарихы тек чат құрылған екі құрылғыда сақталады[26].
Файлдарды бөлісу кезінде сіз файлдарды құрылғыдан жібере аласыз және iOS немесе Android үшін Мобильді нұсқа қолданылған жағдайда интернеттен медиа мазмұнын іздей аласыз. Берілетін файлдардың мөлшері 2 Гб-мен шектелген. Бағдарлама байланыс үзілгеннен кейін файлдарды жүктеу жүйесін қолданады.
Мәтіннің пішімделуін өзгерту мүмкіндігі бар: қалың, rурсив, моношир, сызылған және асты сызылған.
2018 жылы Android үшін 4.8 нұсқасында жаңалықтар енгізілді: файлдар-ды жүктеумен қатар бейнелерді қарау және автоматты түнгі режимге ауы-суы.Бұл күннің кеш уақытында, жарық жеткіліксіз немесе батарея 25%-тен аз зарядталған кезде автоматты түрде іске қосылады[27].
1.2 Әлеуметтік желілердің қоғамдағы орны мен кері әсерлері
Әлеуметтік желілердің қоғамдағы орны ерекше. Себебі қазіргі таңда онсыз өмір сүруді елестетсек қайтадан 3 ғасырға артқа қайтуға тура келедң. Әлеуметтік желі арқылы адам өмірінің хат алмасуы, хабар, құжат алмасу процесі жедел жүріп жатқандығы барлығымызға мәлім.
Айталық, таңертең ұйқыдан тұра сала ең алдымен іс-әрекетіңіз әлеуметтік желіден хат хабар келмеді екен деген оймен, телефон не ноутбугымызды қосып, хаттарымызды тексере бастаймыз. Немесе қолымыз қалт ете қалған кезден желіні ашып кім қандай жаңалықтарымен бөлісті екен деп ашып қарай бастаймыз. Фото, видео, аудио тыңдап, біреулердің жазған пікірлерін оқып, кейде пайдалы мәлімет алсақ, кейде негативке толы жағдаяттарды да естіп, біліп жатамыз. Кешкі жаңалықтарды күтіп жатпай ақ, болған оқиғаны сол уақытында тікелей эфир немесе біреудің өзінің аккаутныа немесе сториз ретінде салған жазбаларынан бірінші болып естіп отыратын деңгейге жеттік. Әрине жақсы мен жаманы толы бұл желінің қазіргі таңдағы қолдану аясы туралы сөз қозған жөн болар. Ол үшін мен Ресейдің www.urlw.ru сайтына жүгінетін боламын. Ондағы статистика айына, жылына, күніне қанша адам ілеуметтік желіні пайдаланатыны жайлы ақпараттар бар. Сол арқылы жалпы желінің қаншалықты алатын орнын саралауға болады. Ендеше кеттік[28].
Ең алдымен жастардың аса көп пайдаланатын Instagram әлеуметтік желісіне сараптама жасап жіберелік. Орта есеппен Ресейлік сайтының мәліметінше Ресейде 1244 орында. Әлем бойынша 17 орында. Бір айлық инстаграм парақшасының аналитикалық сараптамасы 1 кестеде қолданылды.
Кесте 1. - Бір айлық Инстаграм парақшасының сараптамасы
Әлем бойынша орны
17
-1
Айлық қолданылымы
4,827,825,330
6.44%
Айлық қолданымы позициясы
63,330
-4,078
Айлық беттер қаралымы
26,118,535,020
4%
Беттерді қаралым позициясы
61,366
-2,455
1 тұтынушының қаралымы
5.41
-
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
2010 жылдың желтоқсанына қарай Instagram-да бір миллион тіркелген қолданушы болды. 2011 жылдың маусымында-бес миллион. Қыркүйек айына қарай бұл сан екі есе өсті, ал 2012 жылдың наурызына қарай пайдаланушылар саны 30 миллионға жетті. 2013 жылдың ақпан айының соңында Instagram 100 миллион белсенді қолданушыны жариялады [59]. Ал 2014 жылдың наурыз айының соңында Марк Цукерберг 200 миллионыншы пайдаланушының тіркелгенін мәлімдеді[29].
2011 жылдың шілдесінде Instagram 100 миллион жүктелген фотосурет жариялады. Сол жылдың тамыз айында олардың саны 150 миллионға жетті. 2013 жылдың қарашасына қарай пайдаланушылар 16 миллиард суретті жүктеп алды.
2016 жылдың 15 желтоқсанында Instagram-ға ай сайын 600 миллион қолданушы келді.
2017 жылдың 25 қыркүйегінде Instagram айына 800 миллион белсенді аудитория туралы есеп берді.
2018 жылғы 21 Маусымда Instagram IGTV іске қосуға арналған конференцияда ай сайын әлеуметтік желіге кіретін 1 млрд пайдаланушы туралы есеп берді[30]. Инстаграм әлеуметтік желісінің статистикалық мәліметтері 8 суретте көрсетілді.
Сурет 8. -Инстаграм әлеуметтік желісінің статистикасы
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Facebook Instagram Stories бөліміндегі жарияланымдарды күніне 500 миллион қолданушы қарап жатқандығы туралы 2019 жылдың 31 қаңтарында Facebook басшысы Марк Цукерберг бөлісті[31].
Соңғы жылдары Instagram қарапайым қолданушылар арасында ғана танымал бола алмады. Көптеген кәсіпкерлер, компаниялар, брендтер аудиторияның қалаған бөлігін алу үшін сол жерге асықты. Ыңғайлы сайт болды, өйткені оның келушілері әлі де жарнамаға құлақ асады, өйткені ол жерде әлі көп емес. Сондай-ақ, Instagram-да барлық қажетті функциялар бар, әсіресе профиль бизнес-аккаунт режимінде болған кезде, мысалы, тарту, қол жеткізу және т.б. статистикада қол жетімді болғандықтан, Direct функция-сының арқасында әлеуетті тұтынушылармен сөйлесу өте ыңғайлы болды. Хэштегтерді пайдалану тауарларды, оқиғаларды және негізінен қандай да бір нәрсені табуды жеңілдетті.
Қазіргі уақытта Instagram-да беттердің бірнеше түрлері ұсынылған: пайдаланушылардың жеке аккаунттары, блогерлер, көпшілік (тақырыптық қауымдастықтар), интернет-дүкендер, бизнес-аккаунттар (кафелер мен мейрамханалар, туристік бюролар, өндіріс), бренд аккаунттары, атақты аккаунттар, боттар.
Instagram Instagram Rich List 2018 ең қымбат пайдаланушыларының тізімі 2018 жылы жарияланды, Кайли Дженнердің тізіміне кірді, өйткені оның Instagram-дағы бір посты үшін жарнама беруші 1 миллион доллар төлеуге мәжбүр болды.
Электронды поштабайланысының екі түрі - пошта және телефон байланысы біз үшін дәстүрге айналды және біз олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін жақсы білеміз. Ал электрондық пошта дегеніміз не? Электрон-дық пошта-бұл кез-келген интернет абонентімен пошта хабарламаларын алмасу. Бұл әдеттегі поштаға ұқсас. Тек қағаз бен қаламның орнына біз электрондық пошта бағдарламасының немесе шолғыштың терезесінде хат мәтінін теру арқылы пернетақтаны қолданамыз. Электрондық поштаның көмегімен стандартты тақырыппен (конвертпен) жабдықталған мәтін - хат көрсетілген мекен - жайға жеткізіледі, ол машинаның орналасқан жерін және адресаттың атын анықтайды және адресат оны ыңғайлы уақытта алып, оқи алатындай етіп адресаттың пошта жәшігі деп аталатын файлға орналасты-рылады[32].
Сонымен қатар, әр түрлі машиналардағы пошта бағдарламалары арасында мекенжайды қалай жазу керектігі туралы келісім бар, сондықтан оны бәрі түсінеді. Электрондық пошта жүйесін құрайтын негізгі нысандар - бұл электрондық пошта серверлері деп аталатын арнайы компьютерлер және физикалық клиенттерге қызмет көрсететін клиенттік компьютерлер. Бұл жүйенің қажетті компоненттері-арнайы бағдарламалар мен хаттамалар. Электрондық пошта, әдеттегідей, электрондық пошта бөлімшелерінің жүйесімен жұмыс істейді - хаттарды ғаламдық желілер арқылы жіберуді қамтамасыз ететін пошта серверлері. Олар желіде жіберілген ақпаратты жіберуді және тануды қамтамасыз ететін пошта протоколдары арқылы өзара әрекеттеседі. Электрондық пошта серверлерінің тұтынушы компьютерлері электрондық пошта пайдаланушыларына қызмет көрсетеді. Әрқайсысы осы компьютерде өзінің пошта мекенжайын және пошта жәшігін алады, яғни. жад аймағы, сондай-ақ оған кіру үшін пароль. Поштаның жұмыс принципі өте қарапайым: сіз компьютерлік жүйеге қосыласыз, хат жазасыз және оны компьютер басқа жүйеге қосылған адамға жібересіз. Хабарлама тағайындалған жерге жеткенше өзара байланысты компьютерлік жүйелердің лабиринті арқылы өтеді. Электрондық поштаны өңдеу бағдарламаларының көмегімен біз мәтіндік хабарламалар жіберіп қана қоймай, хаттарға басқа файл түрлерін қоса аламыз: құжаттар, кестелер, графикалық, дыбыстық және бейне файлдар. Жеке пошта жәшігі-пайдаланушының кіріс және шығыс хаттарын сақтауға арналған пошта серверіндегі дискілік кеңістік[33].
Электрондық пошта смартфондарда және компьютерлердің барлық түрлерінде қолданыла бастады. Электрондық поштаның мобильді қосымшалары үйден тыс пайдаланушылар үшін қоршаған ортаның қол жетімділігін арттырады. Электрондық поштаның алғашқы жылдарында пайдаланушылар электрондық пошталарға тек жұмыс үстелінде қол жеткізе алатын болса, 2010 жылдары пайдаланушылар қаланың басқа жерінде немесе бүкіл әлемде болғанына қарамастан, үйден тыс жерде болған кезде электрондық пошталарын тексере алады[34].
Электронды поштаның статистикалық мәліметтері 9 суретте көрсетілді.
Сурет 9. -Электронды пошта желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Майл ру электрондық поштасының бір айлық сараптамасы төменде 2 кестеде қарастырылды.
Кесте 2. - @mail.ru әлеуметтік желісі сараптамасы
Әлем бойынша орны
46,679,133
-2,072,554
Айлық қолданылымы
210
4.44%
Айлық қолданымы позициясы
49,142,663
-2,181,934
Айлық беттер қаралымы
960
1%
Беттерді қаралым позициясы
47,618,735
-476,187
1 тұтынушының қаралымы
4.60
-
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Ресейлік сайтқа сенсек электронды поштаны әлем бойынша қолданы-лымы 46 милион 142 мың 663 адамды құрады. Бір адам бір күнде 8 рет қарайды екен.
Жаңа хабарламалар туралы дереу хабарлау үшін ескертулерді смартфонға немесе басқа құрылғыларға жіберуге болады. Бұл электрондық поштаны пайдаланушылар арасында жиі сөйлесу үшін пайдалануға мүмкіндік берді және оларға электрондық поштаны тексеруге және күні бойы хабарлама жазуға мүмкіндік берді. 2011 жылғы жағдай бойынша бүкіл әлемде күн сайын жіберілетін 1,4 миллиардқа жуық электрондық поштаны пайдаланушылар және 50 миллиард спам емес электрондық пошталар болды[35].
Адамдар смартфондардағы электрондық поштаны жеке және қызметтік хабарламалар үшін жиі тексереді. АҚШ-тағы ересектер өздерінің электрондық пошталарын веб-парақтарды қарап шыққаннан немесе Facebook есептік жазбаларын тексергеннен гөрі жиі тексеретіні анықталды, бұл электрондық поштаны смартфондардағы пайдаланушылар үшін ең танымал іс-әрекетке айналдырады. Респонденттердің 78% - ы телефондағы электрондық поштаны тексеріп жатқанын анықтады. Сондай-ақ, тұтынушылардың 30% - ы өздерінің электрондық пошталарын тексеру үшін тек смартфондарын қолданатыны анықталды, ал 91% - ы смартфонында күніне кемінде бір рет электрондық пошталарын тексеруі мүмкін. Алайда, смартфонда электрондық поштаны пайдаланатын тұтынушылардың пайызы әр түрлі елдерде әр түрлі болады. Мысалы, оны пайдаланған АҚШ тұтынушыларының 75% - ымен салыстырғанда, Үндістанда тек 17% ды құрады.
WhatsApp әлеуметтік желісі қоғамдағы ең танымал желілердің бірі, бірегейң. Бұл желіні пайдаланушылардың орташа жасы 16-59 жас шамасы. Бұл әрине орта есеппен. Еңкейген баладан ересектерге дейін бүл желі пайдаланудың басты себебі: ыңғайлылығы, жылдам әрі кең ауқымды. Онымен видео қоңырау, аудио қоңырау жасауға қауқарлы. Файл, құжат, фотосурет, видео, аудио дегендерді жіберу, ұабылдау процесінің ыңғайлылығы. Бұл желіні Ресейлік сайттың көмегімен ортаса сараптама жасап көрейлік. WhatsApp әлеуметтік желісінің сараптамасы 10 суретте көрсетілді.
Сурет 10. -WhatsApp әлеуметтік желісінің сараптамасы
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
WhatsApp әлеуметтік желісінің 3 айлық сараптамасы төменде 3 кесте-де қарастырылды.
Кесте 3. - 3 айлық сараптамасы
Әлем бойынша орны
2,613
+37
Айлық қолданылымы
30,169,470
-1.4%
Айлық қолданымы позициясы
2,622
+37
Айлық беттер қаралымы
154,769,370
3%
Беттерді қаралым позициясы
2,582
-77
1 тұтынушының қаралымы
5.13
-
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
WhatsApp-дауыстық байланыс пен бейне байланысты қолдайтын мобильді және өзге де платформаларға арналған танымал Тегін мәтіндік хабар алмасу жүйесі. Интернет арқылы мәтіндік хабарларды, суреттерді, бейнелерді, аудионы, электрондық құжаттарды және тіпті бағдарламалық қондырғыларды жіберуге мүмкіндік береді[36].
Клиент Android, iOS, Symbian платформаларында жұмыс істейді ( 2017 жылдың 30 шілдесінде тоқтатылды) , S40, KaiOS, сондай-ақ Windows, macOS және веб-қосымша ретінде.
WhatsApp Inc.Компаниясы мессенджерді құрған Ян Кум мен Брайан Эктон 2009 жылдың 24 ақпанында құрған және АҚШ-тың Маунтин-Вью қаласында орналасқан; 2014 жылдың қазан айынан бастап Facebook Inc-ке тиесілі. 2016 жылдан бастап қосымша ресми түрде тегін болды және бүгінгі күнге дейін осындай болып табылады, пайдаланушы тек қолданба пайдаланған интернет-трафикті төлейді. Қосымшаны миллиардтан астам адам пайдаланады.
2015 жылға қарай WhatsApp әлемдегі ең танымал хабар алмасу қосымшасына айналды және 2020 жылдың ақпан айындағы жағдай бойынша 2 миллиардтан астам қолданушы болды. WhatsApp Латын Америкасы, Үнді субконтиненті және Еуропа мен Африканың көп бөлігін қоса алғанда, көптеген елдер мен аймақтардағы электрондық байланыстың негізгі құралына айналды.
WhatsApp-тың жоғары танымалдығына байланысты ұялы байланыс операторларының телефондар арасында SMS және MMS хабарламаларын жібергені үшін кірісі төмендейді. 2012 жылғы жеке бағалаулар бойынша ықтимал шығындар ондаған миллиард долларға жетуі мүмкін[37].
Құпиялылық пен қауіпсіздіктің үлкен мәселелері Канада-Голландия Үкіметінің бірлескен тергеуінің тақырыбы болды. Ең үлкен алаңдаушылық, орнатқаннан кейін WhatsApp қосымшасы қолданушылардың мекен-жай кітабынан барлық ұялы телефон нөмірлерін қолданушыға оның контактілерінің қайсысы мессенджер арқылы қол жетімді екенін хабарлау үшін өз серверлеріне көшіреді. Сонымен қатар, кез-келген адамның, тіпті WhatsApp-ты пайдалан-байтындардың байланыс деректері серверге жіберіледі. Жібермес бұрын телефон нөмірлері тұзды пайдаланбай хэш функциясы арқылы түрлендіріледі (бұл хэшті телефон нөміріне кері түрлендіру, мамандардың пікірінше, тіпті тұрмыстық компьютерлерде 3 минуттан аспайды), мекен-жай кітабындағы атаулар жіберілмейді.
WhatsApp мессенджері 2016 жылдың 18 қаңтарынан бастап тегін болды. Бұрын қызметті пайдалануға жазылу үшін пайдаланудың екінші жылынан бастап жыл сайын шамамен 1 доллар немесе (Apple платформалары үшін) қосымшаны сатып алу кезінде бір төлем алынады.
WhatsApp ресми клиенті смартфондар мен телефондардың барлық түрлеріне (iPhone, Android, BlackBerry, Windows Phone, Nokia) жүктеу және пайдалану үшін ақысыз.
Бұрын WhatsApp қосымшасы жыл сайынғы төлемдер есебінен ғана ақша табатын. Жарнамалық баннерлер немесе микро төлемдер күтілмейді. 2016 жылдан бастап пайдаланушылар үшін абоненттік төлем алынып тасталды, сонымен бірге өндіруші үшінші компаниялардың жарнамаларын қоспады. WhatsApp қызметін банктер мен авиакомпаниялар сияқты бизнес пен ұйымдар үшін тестілеу басталды[38].
WhatsApp бастапқыда смартфондарда жұмыс істеуге арналған болған-дықтан, оны ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ж.Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық колледжі МКҚК
ӘОК 004.516
ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕ АДАМАНЫҢ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ МОДЕЛІН ЗЕРТТЕУ
Оқу-әдістемелік кешен
Жәнібеков Маралбек Батырбекұлы
Көкшетау, 2023
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі біздің елімізде әлеуметтік желілерді білім беру мақсатында пайдалану тәжірибесі кең таралмайтындығында. Әлеуметтік желі-лер бос уақытты өткізу, достармен қарым-қатынас жасау және оқу мақсатына арналмаған беттерді қарау ортасы ретінде қарастырылады. Бірақ мұғалімнің оқу іс-әрекетінде әлеуметтік желілерді оқу процесінің мәселелерін шешу үшін пайдалануға болады.
Әлеуметтік желі пайдаланушыларыдың мінез-құлықтары, жас ерекшелік-тері, желіні пайдаланудағы мақсат міндеттерін қарастыру.
Желіні пайдаланушылардың басым көпшілігі мектеп жасындағы жеткін-шектер мен ЖОО орнындағы білім алушылар. Қалған бөлігін 23-45 жас аралы-ғындағы адамдар алады.
Әлеуметтік желілерді пайдаланудың пайдалары мен кері әсерлері. Ақпарат соғысы уақытында, ақпараттың жалған, ақиқатын ажырату бастыр назарда ұсталып отыр.
Бүгінгі таңда әлеуметтік желілер интернет-ресурстардың бір түрі ретінде үнемі дамып, жетілдіріліп отырады және оларды пайдаланушыларды біріктіретін әртүрлі тақырыптар мен критерийлер бойынша жоғары мамандан-дырылған әлеуметтік қауымдастықтарға бөлінеді. Бірақ теріс және заңсыз мазмұн ағынын шектей отырып, осы әлеуметтік медианы қалай тиімді пайда-лану керектігі туралы әлі де көптеген мәселелер бар.
Ғылыми жаңалығы. Жалпы адамдар өмірінің 80 пайызын қазір ұялы телефонға немесе ғаламтор гаджеттеріне тәуелді қылып қойғаны жазылды. Себебі, адамдардың өмірін жеңілдеген құралдарға адамдар тәуелділі бола бастайтыны анықталды.
Күнделікті хат-хабар алмасудан бастап құжат айналымында да әлеуметтік желілерің рөлі орасан. Тез жіберіледі, жеңіл қаралады, оқылуы тез. Жаңалықтардың барлығы кәдімгі теледидар, радо, газеттерден әлдеқайда жылдам әрі тез.
Дегенмен, интернеттен алынып жатқан ақпараттың барлығы бірдей пайдалы немесе шынайы бола бермейтіні де кқрсетілді. Себебі, маңызды ақпаратты өзінің ыңғайына қарай өзгертіп алатын, теріс ағымды адамдардың көбейюі де бұл саладағы кемшіліктің бірі болып табылады.
Нәтижелілік. Әлеуметтік желі-бұл әлеуметтік және саяси технологиялардың жаңа қуатты құралы. Олар әртүрлі діни конфессиялардың, ұлттардың, қызмет салала-рының, жас, мүдделер мен әлеуметтік мәртебелердің адамдарын біріктіреді.
1ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕР
Әлеуметтік желі (Интернет) - интерактивті көп қолданушы веб-сайт, оның мазмұнын желі қатысушыларының өздері толтырады. Сайт-бұл ортақ қызығу-шылықпен біріктірілген пайдаланушылар тобына сөйлесуге мүмкіндік беретін автоматтандырылған әлеуметтік орта. Байланыс ішкі поштаның веб-қызметі немесе жедел хабар алмасу арқылы жүзеге асырылады. Сондай-ақ, қызығушы-лықтары бар адамдарды ғана емес, сонымен қатар осы мүдделердің нысандарын: веб-сайттарды, музыканы тыңдайтын әлеуметтік желілер бар[1].
Адамның қарым-қатынасқа деген қажеттілігі дәлелденген факт, сондық-тан шамамен 20 жыл бұрын құрылған әлеуметтік желілер адамдар арасында үлкен қашықтықта хабарлама алмасу мүмкіндігіне бағытталған. Бүгінде әлеу-меттік желілер-бұл миллиондаған долларлық ресурстар, көптеген қосым-шалар мен ойын-сауық құралдары бар қосымша.
Әлеуметтік желілер теориясының пайда болуы
Алғашқы әлеуметтік желі, егер оны атауға болатын болса, 1971 жылы пайда болды. Ол қарапайым электрондық пошта деп аталды және тек әскери бөлімдер арасында, ARPA Net желісінде қолданылды. Адамдар сөйлесе алатын заманауи сипаттамаға сәйкес келетін алғашқы ресурс 1995 жылы Рэнди Конрадтың басшылығымен пайда болды. Біз Instagram Facebook және т. б., Vk, қазіргі заманғы пайда болуы міндетті, ол идеясын құрылған және Classmates .com. айта кету керек, бұл портал қазіргі уақытта жұмыс істейді, оның 50 миллионнан астам пайдаланушысы бар. Әрине, ол 95-ші жылы көп функциялы емес еді, бірақ оның басты міндеті - хабар алмасу болды.
Оның орнына жаңа ресурс SixDegrees. келді. Оны 1997 жылы Эндрю Вайнрейх жасаған. Ол әлеуметтік желілерде және бүгінгі күнге дейін қолданылатын өте қызықты принципке негізделген, дәлірек айтқанда, таныс адамдарды шығару. Сондай-ақ, ол алғаш рет профиль жасау жүйесін және оның тізіміне достар қосуды көрсетті. Бірақ жоба 2001 жылы сатылып, жабылды.
Қазірдің өзінде 1998 жылы әлемге әйгілі желі пайда болды - Mail.ru, оны Санкт-Петербургтегі отандық әзірлеушілер тобы әзірледі. Бірақ компания құрылғанға дейін жеті жыл өтті Mail.ru. бүгінде бұл жай ғана қарым-қатынас және деректермен алмасу құралы ғана емес, бұл ойын-сауық, сондай-ақ танымдық сипаттағы Интернет-сервистер мен платформалардың тұтас желісі[2].
Бірінші кезең 1998-2002 жж. Бұған негізгі міндет белгілі бір байланыстар арасында байланыс орнату болған ресурстар кіреді. Өз кезегінде, пайдаланушы өзіне қажет адамды іздеуге мәжбүр болды, бұл оны қызықтыратын ақпаратқа (негізінен жаңалықтар) қатысты болды. Жарнамаға келетін болсақ, ол әлеуметтік желінің барлық қатысушыларына тарату әдісімен таратылды, топтар мен қызығушылықтар үшін таңдау болмады. Бұл кезеңде байланыс, сату және ақпаратты іздеу принциптері пайда болады. Сондай-ақ, белгілі бір контингент тіркелген тар бағытталған қызметтер мен блогтар бар. Блогтар Livejournal-ды қауіпсіз түрде қамтуы мүмкін. Онда тіркелген пайдаланушылар өздерінің профильдерін жасап, күнделіктерін интернетте жүргізе алады. Тар бағытталған сайттардың мысалы ретінде біз Ryze-ді береміз, бұл бизнесмендерге арналған портал, онда олар өз тәжірибелерімен бөлісе алады немесе әртүрлі жағдайларды талқылайды[3].
Екінші кезең 2002-2003 жж.Екінші кезеңде әлеуметтік.желілер тек байланыс орнына ғана емес, сонымен қатар әртүрлі бейне және аудио фалдарды, сондай-ақ фотосуреттерді жариялау мүмкіндігіне ие. Желіде танымал және танымал адамдар пайда болады, оларды достарға қосуға немесе жазылуға, жеке өмірін бақылауға мүмкіндік бар. Бұл аспект бойынша танымал желі Myspace болып табылады.
Үшінші кезең 2004-бүгінгі күнге дейін. Функциялар мен мүмкіндіктердің үлкен саны бар толық өлшемді порталдардың пайда болуы. 2004 жылдан 2006 жылға дейін белгілі қызметтер пайда болады:
Google.
Вконтакте.
Однокласники
Олардың толық функционалдығы туралы айтудың қажеті жоқ деп ойлаймын. Әр желінің өзіндік ерекшеліктері, сонымен қатар белгілі бір аудиториясы бар.
Әлемдегі ең ірі әлеуметтік желілер[4]:
Vine-қысқа бейнелерді көруге және бөлісуге арналған сайт. Оған ай сайын 42 миллионнан астам көрермен келеді.
Flickr - біздің жоғарғы жағында соңғы орынға ие, бұл қызмет фотосуреттерді көруге, тақырыптық топтар құруға және Instagram сияқты пікірталастарға арналған. Қазір онда шамамен 87 миллион адам тіркелген.
Instagram-бұл адамдар фотосуреттер мен бейнелерді бөлісе алатын қосымша. Пайдаланушы саны 500 миллионнан асты.
Tumblr-мультимедиялық фалдарды жариялау мүмкіндігі бар әртүрлі микроблогтар жинақталған сайт. Қазіргі уақытта 220 миллион жазылушысы бар.
Тағы бірнеше ресурстар бар, бірақ олар туралы айтудың мағынасы жоқ, өйткені Facebook пен Twitter-ді енгізудің қажеті жоқ.
Қазақстанда әлемдік танымалдылыққа ие болған жеке әлеуметтік желілер бар, оларға мыналар жатады: Вконтакте - 400 миллионнан астам пайдаланушы және 300 миллионға жуық аккаунт сыныптастары.
Flickr-сандық фотосуреттер мен бейнелерді сақтау және одан әрі пайдалану үшін арналған фотохостинг. Бұл Web 2.0 алғашқы қызметтерінің бірі. Фотосуреттерді орналастыруға арналған ең танымал сайттардың бірі. 2011 жылдың 4 тамызындағы жағдай бойынша бұл қызмет өз базасында пайдаланушылар жүктеген 6 миллиардтан астам суретке ие болды. Сондай-ақ, 2011 жылдың тамыз айындағы мәліметтерге сәйкес, қызмет 51 миллион адамды тіркеді, ал жалпы келушілер саны 80 миллион ерекше пайдаланушыны құрады. 1-суретте Flickr әлеуметтік желісі қарастырылды.
Сурет 1. - Flickr әлеуметтік желісі
Ескертпе [ 5 ]
Flickr әрқашан есептік жазбалардың екі түрін ұсынады: ақысыз және кәсіби. 7 жылдың 2019 қаңтарына дейін тегін шоттарда 1 ТБ сақтау орны болды. 2019 жылғы 8 қаңтарда есептік жазбаның ұсыныстары өзгерді. Тегін опция 1000 фотосуретке немесе бейнеге дейін шектелген, бейне 3 минутпен шектелген. 2019 жылдың 8 қаңтарынан кейін лимиттен асқан қатысушылар Flickr-ге жаңа фотосуреттерді жүктей алмайды. 2019 жылдың 5 ақпанында тегін аккаунттың ескі мазмұны автоматты түрде жойылды
Pro опциясы шектеусіз сақтауды, кеңейтілген статистиканы, жарнамасыз қарауды, 10 минутқа дейінгі бейнелерді, бірінші дәрежелі клиенттерге қызмет көрсетуді және басқа серіктестермен жарнамалық ұсыныстарды қамтиды.
2011 жылдың мамыр айында Flickr пайдаланушысының есептік жазбасын (учетная запись) кездейсоқ жоюға негізделген есептік жазбаның жабылуын және оның ұзақ мерзімді қалпына келтірілгені туралы көпшілікке хабарлау мүмкіндігін қосты. Flickr есептік жазбаларды (учетная запись) себебін түсіндірместен немесе есептік жазба иесіне ескертусіз жоя алады[6].
Сатып алу нәтижесінде SmugMug Flickr пайдаланушыларға өздерінің есептік жазбаларының барлық деректерін, мысалы, фотоальбомдарды, контактілерді және түсініктемелерді жүктеу мүмкіндігін қосты.
Flickr американдық сурет хостинг және бейне хостинг қызметтері, сондай-ақ интернет қоғамдастық болып табылады . Оны Ludicorp 2004 жылы жасаған. Әуесқой фотографтар мен кәсіби фотографтар арасында жоғары кеңейтілімі бар фотосуреттерді орналастырудың танымал тәсілі. Ол иесін бірнеше рет өзгертті және 20 жылдың 2018 сәуірінен бастап SmugMug-қа тиесілі.
Instagram- Facebook-ке тиесілі, Кевин Систром мен Майк Кригер жасаған және 2010 жылдың қазан айында iOS-та іске қосылған американдық фотосуреттер мен бейнелермен бөлісетін әлеуметтік желі. Android нұсқасы 2012 жылдың сәуірінде шығарылды, одан кейін 2012 жылдың қараша айында жұмыс үстелінің интерфейсі, 2014 жылдың маусым айында Fire OS қосымшасы және 2016 жылдың қазан айында Windows 10 қосымшасы болды. Бағдарлама пайдаланушыларға сүзгілермен өңдеуге болатын және хэштегтер мен географиялық тегтер бойынша ұйымдастырылған медиа файлдарды жүктеуге мүмкіндік береді . Жазбаларды көпшілік алдында немесе алдын-ала мақұлданған ізбасарлармен бөлісуге болады. Пайдаланушылар басқа пайдаланушылардың мазмұнын тегтер мен орындар бойынша көре алады, сонымен қатар ағымдағы мазмұнды көре алады. Пайдаланушылар фотосуреттерді ұната алады және басқа пайдаланушыларға өздерінің мазмұнын арнаға қосу үшін жазыла алады - бұл функция 2020 жылдың қыркүйегінен бастап қолдау таппайтын сияқты[7]. Instagram әлеуметтік желісі 2 суретте көрсетілді.
Сурет 2. - Instagram әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Бастапқыда Instagram-да мазмұнды тек 640 пиксельге квадрат арақатынаста орналастыруға мүмкіндік беру, сол кезде iPhone дисплейінің еніне сәйкес келеді. 2015 жылы бұл шектеулер 1080 пиксельге дейін ұлғайтылды. Сондай-ақ, Қызмет хабар алмасу мүмкіндіктерін, бірнеше суреттерді немесе бейнелерді бір постқа қосу мүмкіндігін және Snapchat-тың негізгі қарсылығына ұқсас сюжеттік функцияны қосты, бұл пайдаланушыларға фотосуреттер мен бейнелерді сериялық арнада жариялауға мүмкіндік береді, әр хабарлама қол жетімді басқа әрқайсысы 24 сағат. 2021 жылғы қаңтардағы жағдай бойынша Stories функциясын күн сайын 500 миллион пайдаланушы пайдаланады[8].
Tumblr (айт. тамблер)-әр түрлі тақырыптағы көптеген суреттер, мақалалар, бейнелер мен gif-суреттерді қамтитын және қолданушыларға өздерінің тамблелогында посттар жариялауға мүмкіндік беретін микроблог қызметі (ағылш. tumblelog). Пайдаланушы жазыла алады (ағылш. follow) басқа пайдаланушылардың блогтарына, содан кейін олардың жазбалары оның жаңалықтар арнасында пайда болады (ағылш. dashboard). Қызмет өзін блог жүргізудің қарапайым тәсілі (ағылш. "The easiest way to blog"). Tumblr компаниясының бас директоры-Дэвид Карп.
2010 жылдың 15 наурызында Tumblr әзірлеушілері бейнелерді тікелей жүктеуге мүмкіндік беретін функцияны тестілеу туралы хабарлады. Осы уақытқа дейін Tumblr пайдаланушылары басқа қызметтерге орналастырылған бейнелерді ендіре алды (мысалы, YouTube). Twitter және Facebook-те, сондай-ақ RSS7 протоколы бойынша хабарламаларды автоматты түрде экспорттауға қолдау көрсетіледі[9].
Tumblr басқа әлеуметтік желілерден солшыл прогрессивті белсенділер мен қауымдастықтардың белсенді қолдауымен ерекшеленеді-феминистік, қиылысу қозғалыстары, ЛГБТ және АҚШ тағы әртүрлі маргиналданған топтар - африкалық американдықтар, діни белсенділер және т. б.Тамблер әлеуметтік желісін Қазақстанда пайдалануға шектеу қойылуы қажет.
Ендігі әлеуметтік желілердің ішінде ең алғаш қолданылған электронды поштаға тоқталайық. Пошта қызметі сайтын дамыту туралы шешім Mail.ru портал бағытында 1998 жылдың басында қабылданды. Қызметтің негізін қалаушылар мен иелері Yahoo! бір сайтта электрондық пошта қызметін, интернет-ресурстар каталогын және ақпараттық бөлімдерді ұсынған[10].
Сол жылы Инфоарт интернет-баспасымен, басылымдармен келісімдер жасалды Lenta.ru және Gazeta.ru олардың жаңалықтар таспаларын басты параққа орналастыру туралы. Алайда, 2001 біріктіруден кейін порталдың ресми құрылған жылы болып саналады Port.ru Netbridge білімді компанияның барлық тиімді интернет-активтері ең танымал-пошта қызметіне біріктірілді.
2006 жылы блогтармен ықпалдасқаннан кейін Mail.ru тақырыптық жобалар ағаш тәрізді бейнелеумен және жауаптар туралы хабарламаларды қолдаумен бірыңғай түсініктеме беру жүйесіне ие болды. 2011 жылы портал интерфейсінде порталдың тақырыптық жобалары арасында жылдам ауысатын навигациялық панель пайда болды.
2015 жылдың маусым айындағы мәліметтері бойынша порталдың ай сайынғы аудиториясы 54,9 миллион адамды құрайды. Alexa мәліметтері бойынша, 2018 жылдың қазан айында ресурс әлемдегі танымалдығы бойынша 36-шы орынды және Қазақстанда 10-шы орынды алады.
Facebook әлеуметтік медиа және әлеуметтік қызметтер желісі, және сол аттас компанияның флагмандық қызметі болып табылады Facebook, Inc. Оны Марк Цукерберг Гарвард студенттер колледжінің және Эдуардо Саверин, Эндрю Макколлум, Дастин Московиц және Крис Хьюз сияқты басқа адамдармен бірге құрды[11]. Mail.ru электрондық пошта мысалы 3 суретте көрсетілді.
Сурет 3. -@mail.ru электрондық поштасы
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Facebook негізін қалаушылар бастапқыда Гарвард студенттерінің мүшелігін шектеді. Мүшелік Колумбия, Стэнфорд және Йельге дейін кеңейтілді, содан кейін Айви лигасының қалған бөлігіне , Массачусетс технологиялық институтына және Бостон аймағындағы жоғары оқу орындарына, содан кейін басқа да университеттерге және соңында жоғары сынып оқушыларына таратылды. 2006 жылдан бастап 13 жасқа толған кез-келген адамға Facebook-тің тіркелген қолданушысы болуға рұқсат етілді, дегенмен бұл жергілікті заңнамаға байланысты өзгеруі мүмкін. Бұл атау американдық университеттердің студенттеріне жиі берілетін Facebook анықтамалықтарынан шыққан[12].
Facebook-ке жеке компьютерлер, планшеттер және смартфондар сияқты интернетке қосылған құрылғылардан қол жеткізуге болады. Тіркелгеннен кейін пайдаланушылар өздері туралы ақпаратты ашатын профиль жасай алады. Олар дос болуға келіскен кез-келген басқа пайдаланушылармен немесе басқа құпиялылық параметрлерімен кез-келген оқырманмен бөлісе алатын мәтінді, фотосуреттерді және медианы жариялай алады[13].
Facebook өзінің параметрлері мен құпиялылық саясатын үнемі өзгертіп отыру арқылы пайдаланушының жеке өмірін қалай өңдейтіні туралы үнемі пікірталастарға тап болады.
2010 жылы АҚШ Ұлттық қауіпсіздік агенттігі басқа әлеуметтік желілердің арасында Facebook-тен көпшілікке жарияланған профиль ақпаратын қолдана бастады.
2011 жылғы 29 қарашада Facebook Федералды сауда комиссиясының тұтынушыларды құпиялылық туралы уәдесін орындамай алдап кетті деген айыптарын алып тастады. Facebook Facebook хабар алмасу қызметінің хабарламаларына енгізілген сілтемелер Facebook арқылы қол жетімді екенін көрсететін зерттеу жариялады, 2013 жылдың тамызында High-Tech Bridge. 2014 жылдың қаңтарында екі қолданушы Facebook-ке қарсы сот ісін қозғап, осы тәжірибенің нәтижесінде олардың құпиялылығы бұзылды деп мәлімдеді.
Facebook Facebook-тің 7 жылғы 2018 Маусымда қателікке байланысты 14 миллионға жуық Facebook қолданушысы әдепкі бойынша барлық жаңа хабарламалармен бөлісетінін мәлімдеді[14].
2019 жылдың 4 сәуірінде Amazon бұлтты серверлерінде достар, ұнатулар, топтар және пайдаланушылардың белгілері, атаулары, парольдері және электрондық пошта мекенжайлары туралы ақпаратты қамтитын Facebook қолданушыларының жарты миллиард жазбалары табылды.
2019 жылдың қыркүйегінде Ашық онлайн деректер базасында кемінде 200 миллион Facebook қолданушысының телефон нөмірлері табылды. Олардың ішінде АҚШ-тан 133 миллион, Ұлыбританиядан 18 миллион және Вьетнамнан 50 миллион қолданушы бар . Көшірмелерді жойғаннан кейін 419 миллион жазба 219 миллионға дейін азайды. TechCrunch веб-хостингке хабарласқаннан кейін дерекқор өшірілді. Жазбалар Facebook-тің Cambridge Analytica-мен дау-дамайдан кейін 2018 жылдың сәуірінде өшірген құралы арқылы жиналған деп саналады . Facebook өкілі мәлімдемеде: деректер жиынтығы ескі және Біз өткен жылы өзгерістер енгізгенге дейін алынған ақпаратты қамтитын сияқты ... Facebook есептік жазбаларының бұзылғаны туралы ешқандай дәлел жоқ[15].
Веб-сайт бастапқыда Thefacebook деп аталды және тек Гарвард университетінің студенттері үшін қол жетімді болды, содан кейін Бостонның басқа университеттері үшін, содан кейін .edu доменінде электронды мекен-жайы бар АҚШ-тың кез-келген оқу орындарының студенттері үшін тіркеу ашылды.
Фейсбук әлеуметтік желісі мысалы 4 суретте көрсетілді.
Сурет 4. - Фейсбук әдеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Facebook әлемдегі ең көп кіретін бес веб-сайттың бірі. 2017 жылдың сәуір айында желінің айлық аудиториясы 1,968 миллиард адамды құрайды. 2017 жылдың маусым айында Facebook аудиториясы 2 миллиард қолданушыны құрады - бұл сайтқа айына кемінде бір рет кірген немесе белгілі бір уақыт аралығында Like батырмасы мен cookie файлдары арқылы тіркелген адамдар. Наурыз айында күнделікті белсенді аудитория 720 миллион адамды құрады - күн сайын Facebook-тің бақылау желісі осылай жазады. 2015 жылдың 24 тамызында Facebook әлеуметтік желісіне келушілер саны алғаш рет бір миллиард адамды құрады. Айына 1,03 миллиард адам Facebook мобильді қосымшасын пайдаланады. Күн сайын әлеуметтік желіде пайдаланушылар 6 миллиард ұнату мен түсініктеме қалдырады және 300 миллион фотосурет жариялайды. Сайтта 200 миллиард Достық тіркелген. 2011 жылдың қазан айында веб-сайтты қарау саны 1 триллионға жетті, 2015 жылы сайттағы бейнелер саны күніне 8 миллиардқа жетті[16].
Одноклассники жобасы 2006 жылдың 26 наурызында басталды. Сайтты жасаушы, Лондонда тұратын және телекоммуникация саласында жұмыс істейтін Альберт Попков Еуропаның басқа елдерінде осындай жобаларды жасауға қатысты. 2006 жылғы наурыздан қарашаға дейін жоба хобби ретінде жұмыс істеді және тек достық жарнама агенттігінде жарнама алаңы ретінде коммерциялық тұрғыда айтылды . Сайтта тіркелген пайдаланушылар саны экс-поненциалды түрде өсті, сондықтан жобаның негізін қалаушы жеке заңды тұлға құруға шешім қабылдады[17].
2007 жылдың шілдесіне қарай Одноклассники әлеуметтік желісі өз аудиториясын 4 миллион қолданушыға дейін арттырды.
2008 жылдың ақпан айында Британдық I-CD компаниясы Попковты авторлық құқығын бұзды деп айыптады. I-CD мәліметтері бойынша, Альберт Попков I-CD қызметкері ретінде олардың жобаларында жұмыс істеді 192.com және Passado 2005 жылдың қарашасында зейнетке шыққанға дейін. 2006 жылдың желтоқсанында компания Ресейдегі Passado-ны кеңейтуге 10 миллион еуро тартты. Альберт Попков құпия ақпаратты өзінің Passado-ға ұқсас веб-сайтын құру үшін қолданған деп болжайды. Ол бұл айыптауларды жоққа шығарды, бірақ кейінірек Одноклассники басқарушы директоры қызметінен босатылды. 2009 жылдың қараша айында, Корольдік сотта сот талқылауының бірінші күнінен кейін, I-CD Альберт Попков пен Одноклассники - дан барлық айыптарды алып тастады. Альберт Попков пен Одноклассники I-CD-ге есеп айырысу ретінде ашылмаған соманы төлеуге келіскеннен кейін .
Одноклассники (OK.ru) - Ресейлік әлеуметтік желі Mail.ru топ. 2019 жылдың басында Армениядағы ең танымал төртінші сайт, Әзірбайжанда бесінші, Қазақстанда алтыншы, Украинада жетінші, әлемде 21-ші орын. Жоба 2006 жылдың 26 наурызында іске қосылды[18].
Сайттың жеке статистикасының деректері бойынша 2011 жылдың шілдесіне 100 миллионнан астам пайдаланушы, 2012 жылдың наурызына 156 миллионнан астам пайдаланушы, ал 2013 жылдың 1 қаңтарына 205 миллионнан астам пайдаланушы, 2016 жылға 290 миллионнан астам пайдаланушы, 2017 жылға 330 миллионнан астам пайдаланушы тіркелген. Сайт трафигі-айына 71 миллионнан астам келушілер (2017 жылдың қаңтарында). Әлеуметтік желіге тек мобильді құрылғылардан (mobile only) айына кіретін пайдаланушылар саны - 35,5 млн. (2018 жылғы желтоқсанға).
WhatsApp-дауыстық байланыс пен бейне байланысты қолдайтын мобильді және өзге де платформаларға арналған танымал Тегін мәтіндік хабар алмасу жүйесі. Интернет арқылы мәтіндік хабарларды, суреттерді, бейнелерді, аудионы, электрондық құжаттарды және тіпті бағдарламалық қондырғыларды жіберуге мүмкіндік береді.
Клиент Android, iOS, Symbian платформаларында жұмыс істейді ( 2017 жылдың 30 шілдесінде тоқтатылды) , S40, KaiOS, сондай-ақ Windows, macOS және веб-қосымша ретінде[19].
Төменде Одноклассник желісінің мысалы 5 суретте көрсетілді.
Сурет 5. - Однокласники әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
WhatsApp Inc. компаниясы мессенджерді құрған Ян Кум мен Брайан Эктон 2009 жылдың 24 ақпанында құрған және АҚШ-тың Маунтин-Вью қаласында орналасқан; 2014 жылдың қазан айынан бастап Facebook Inc-ке тиесілі. 2016 жылдан бастап қосымша ресми түрде тегін болды және бүгінгі күнге дейін осындай болып табылады, пайдаланушы тек қолданба пайдаланған интернет-трафикті төлейді. Қосымшаны миллиардтан астам адам пайдаланады.
2015 жылға қарай WhatsApp әлемдегі ең танымал хабар алмасу қосымшасы болды және 2020 жылдың ақпан айындағы жағдай бойынша 2 миллиардтан астам қолданушы болды. WhatsApp Латын Америкасы, Үнді субконтиненті және Еуропа мен Африканың көп бөлігін қоса алғанда, көптеген елдер мен аймақтардағы электрондық байланыстың негізгі құралына айналды.
WhatsApp өзгертілген Extensible Messaging and Presence Protocol (XMPP, бұрын Jabber ретінде белгілі) протоколын қолданады[46]. Орнату кезінде серверде тіркелгі жасалады s.whatsapp.net, телефон нөмірін пайдаланушы аты ретінде пайдалану). Android нұсқасы өзгертілген IMEI идентификаторынан MD5 хэшін пароль ретінде автоматты түрде пайдаланады, ал iOS нұсқасы MAC мекен-жайынан MD5 хэшін пайдаланады[20].
Осы парольді құру алгоритмі мен шифрлаудың болмауына байланысты WhatsApp бірнеше рет сынға ұшырады.
Мультимедиа хабарламалары суретті, дыбысты немесе бейнені HTTP серверіне жүктеу және Base64-те кодталған қысқартылған сурет нұсқасымен бірге объектіге еренсілтемені беру арқылы жіберіледі[50].
WhatsApp контактілер тізімін телефонның телефон кітабымен автоматты түрде синхрондайды. Бұл барлық пайдаланушылардың телефон нөміріне тіркелуіне байланысты мүмкін[21].
WhatsApp Веб-нұсқасы келесі мекен-жайда орналасқан https:web. whatsapp.com. веб-нұсқаның жұмысы телефонмен бірге жүзеге асырылады және телефон Интернет желісіне қосылған жағдайда ғана мүмкін болады. WhatsApp әлеуметтік желісінің мысалы 6 суретте көрсетілді.
Сурет 6. - WhatsApp әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Telegram тегін, кросс-платформа, бұлтқа негізделген жедел хабар алмасу бағдарламалық қамтамасыз ету және қосымшалар - қызметтер. Қызмет сонымен қатар бейне қоңырауларды шифрлауды, VoIP , файл алмасуды және басқа да бірқатар мүмкіндіктерді ұсынады. Ол бастапқыда iOS үшін 2013 жылдың 14 тамызында және Android үшін 2013 жылдың қазан айында іске қосылды. Деректер жүктемесін азайту үшін Telegram Қосымшаларының серверлері бүкіл әлемде таратылады, ал операциялық орталық Қазіргі уақытта Дубайда орналасқан. Әр түрлі тұтынушылар Telegram, қосымшалар Android, iOS, Windows, macOS және Linux үшін ресми қосымшаларды қоса алғанда , жұмыс үстелі Және мобильді платформалар үшін, сондай-ақ қолдау тоқтатылған Windows Phone үшін қол жетімді. Сондай-ақ, ресми веб-интерфейс және Telegram протоколын қолданатын көптеген бейресми клиенттер бар. Барлық ресми Telegram қосымшалары ашық[22].
Telegram-ды 2013 жылы ағайынды Николай мен Павел Дуров бастаған. Бұған дейін олар ВКонтакте Ресейлік әлеуметтік желісін құрған , оны президент Путиннің одақтастары ұстап алғаннан кейін 2014 жылы тастап кеткен. Павел Дуров ВК-дағы қалған үлесін сатты және үкіметтің қысымына қарсы тұрып Ресейден кетті. Николай Дуров MTProto хаттамасын жасады , ол мессенджер үшін негіз болып табылады, ал Павел Дуров өзінің Digital Fortress қоры арқылы қаржылық қолдау мен инфрақұрылымды қамтамасыз етті, ал серіктес Аксель Неф екінші құрылтайшы ретінде қосылды. Компания мен қосымша Ресейде 2013 жылы іске қосылды, содан кейін Германияға көшті. Telegram Messenger өзінің түпкі мақсаты пайда табу емес дейді, бірақ қазіргі уақытта ол коммерциялық емес ұйым емес[23].
Telegram ағылшын LLP және американдық ЖШС ретінде тіркелген . Ол кеңселерді қайда жалдайтынын немесе оларды жалға алу үшін қандай заңды тұлғаларды пайдаланатынын ашпайды, бұл команданы қажетсіз әсерден қорғау және пайдаланушыларды Үкіметтің деректер сұрауларынан қорғау қажеттілігін білдіреді. Павел Дуров 2014 жылдан бастап 2015 жылдың басына дейін қызметтің штаб-пәтері Германияның Берлин қаласында болғанын, бірақ командадағы барлық адамдар үшін тұруға рұқсат ала алмағаны үшін басқа юрисдикцияларға көшкенін айтты. Павел Дуров Ресейден кеткеннен кейін, ол 15 негізгі мүшеден тұратын бағдарламашылардың шағын тобымен елден елге көшеді деп хабарлайды. Баспасөздің хабарлауынша, Telegram-да Санкт-Петербургте қызметкерлер болған. Telegram командасы қазіргі уақытта Дубайда орналасқан[24].
Telegram дауыстық және бейне қоңырауларды ақырына дейін шифрлауды және қосымша құпия чаттарды ақырына дейін шифрлауды қамтамасыз етеді. Бұлттық чаттар мен топтар бағдарлама мен сервер арасында шифрланған, сондықтан Интернет-провайдерлер және желідегі басқа үшінші тараптар деректерге қол жеткізе алмайды, бірақ Telegram серверінде шифрлау кілті бар. Пайдаланушылар мәтіндік және дауыстық хабарламалар, анимациялық стикерлер жібере алады, дауыстық және бейне қоңыраулар шала алады, сонымен қатар шексіз суреттер, құжаттар (бір файлға 2 ГБ), пайдаланушылардың орналасқан жері, контактілер және Музыка алмасады. 2021 жылдың қаңтарында Telegram айына 500 миллион белсенді қолданушыдан асты. Бұл 2021 жылдың қаңтарында әлемдегі алғашқы жүктеу қосымшасы.
MTProto протоколы мессенджер үшін жасалды, ол бірнеше шифрлау протоколдарын қолдануды қамтиды. Авторизация және аутентификация кезінде шифрлау үшін RSA-2048, DH-2048 алгоритмдері қолданылады[64], Протокол хабарламаларын желіге жіберген кезде олар клиент пен серверге белгілі кілтпен AES шифрланады. MTProto 2.0 хаттамасына көшу кезінде SHA-256 криптографиялық хэш алгоритмі қолданылады[25].
Телеграм әлеуметті желісінің моделі 7 суретте көрсетілді.
Сурет 7. - Телеграм әлеуметтік желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
2013 жылдың 8 қазанынан бастап мессенджерде Құпия чат (Secret Chats) режимі пайда болды. Бұл режим шифрлауды жүзеге асырады, онда тек жіберуші мен алушы IGE режимінде AES-256 алгоритмін қолдана отырып, ортақ кілтке ие (end-to-end шифрлау). Infinite Garble Extension үшін жіберілетін хабарламаларды. Кәдімгі режимнен айырмашылығы, құпия чаттардағы хабарламаларды сервер шешпейді, хат алмасу тарихы тек чат құрылған екі құрылғыда сақталады[26].
Файлдарды бөлісу кезінде сіз файлдарды құрылғыдан жібере аласыз және iOS немесе Android үшін Мобильді нұсқа қолданылған жағдайда интернеттен медиа мазмұнын іздей аласыз. Берілетін файлдардың мөлшері 2 Гб-мен шектелген. Бағдарлама байланыс үзілгеннен кейін файлдарды жүктеу жүйесін қолданады.
Мәтіннің пішімделуін өзгерту мүмкіндігі бар: қалың, rурсив, моношир, сызылған және асты сызылған.
2018 жылы Android үшін 4.8 нұсқасында жаңалықтар енгізілді: файлдар-ды жүктеумен қатар бейнелерді қарау және автоматты түнгі режимге ауы-суы.Бұл күннің кеш уақытында, жарық жеткіліксіз немесе батарея 25%-тен аз зарядталған кезде автоматты түрде іске қосылады[27].
1.2 Әлеуметтік желілердің қоғамдағы орны мен кері әсерлері
Әлеуметтік желілердің қоғамдағы орны ерекше. Себебі қазіргі таңда онсыз өмір сүруді елестетсек қайтадан 3 ғасырға артқа қайтуға тура келедң. Әлеуметтік желі арқылы адам өмірінің хат алмасуы, хабар, құжат алмасу процесі жедел жүріп жатқандығы барлығымызға мәлім.
Айталық, таңертең ұйқыдан тұра сала ең алдымен іс-әрекетіңіз әлеуметтік желіден хат хабар келмеді екен деген оймен, телефон не ноутбугымызды қосып, хаттарымызды тексере бастаймыз. Немесе қолымыз қалт ете қалған кезден желіні ашып кім қандай жаңалықтарымен бөлісті екен деп ашып қарай бастаймыз. Фото, видео, аудио тыңдап, біреулердің жазған пікірлерін оқып, кейде пайдалы мәлімет алсақ, кейде негативке толы жағдаяттарды да естіп, біліп жатамыз. Кешкі жаңалықтарды күтіп жатпай ақ, болған оқиғаны сол уақытында тікелей эфир немесе біреудің өзінің аккаутныа немесе сториз ретінде салған жазбаларынан бірінші болып естіп отыратын деңгейге жеттік. Әрине жақсы мен жаманы толы бұл желінің қазіргі таңдағы қолдану аясы туралы сөз қозған жөн болар. Ол үшін мен Ресейдің www.urlw.ru сайтына жүгінетін боламын. Ондағы статистика айына, жылына, күніне қанша адам ілеуметтік желіні пайдаланатыны жайлы ақпараттар бар. Сол арқылы жалпы желінің қаншалықты алатын орнын саралауға болады. Ендеше кеттік[28].
Ең алдымен жастардың аса көп пайдаланатын Instagram әлеуметтік желісіне сараптама жасап жіберелік. Орта есеппен Ресейлік сайтының мәліметінше Ресейде 1244 орында. Әлем бойынша 17 орында. Бір айлық инстаграм парақшасының аналитикалық сараптамасы 1 кестеде қолданылды.
Кесте 1. - Бір айлық Инстаграм парақшасының сараптамасы
Әлем бойынша орны
17
-1
Айлық қолданылымы
4,827,825,330
6.44%
Айлық қолданымы позициясы
63,330
-4,078
Айлық беттер қаралымы
26,118,535,020
4%
Беттерді қаралым позициясы
61,366
-2,455
1 тұтынушының қаралымы
5.41
-
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
2010 жылдың желтоқсанына қарай Instagram-да бір миллион тіркелген қолданушы болды. 2011 жылдың маусымында-бес миллион. Қыркүйек айына қарай бұл сан екі есе өсті, ал 2012 жылдың наурызына қарай пайдаланушылар саны 30 миллионға жетті. 2013 жылдың ақпан айының соңында Instagram 100 миллион белсенді қолданушыны жариялады [59]. Ал 2014 жылдың наурыз айының соңында Марк Цукерберг 200 миллионыншы пайдаланушының тіркелгенін мәлімдеді[29].
2011 жылдың шілдесінде Instagram 100 миллион жүктелген фотосурет жариялады. Сол жылдың тамыз айында олардың саны 150 миллионға жетті. 2013 жылдың қарашасына қарай пайдаланушылар 16 миллиард суретті жүктеп алды.
2016 жылдың 15 желтоқсанында Instagram-ға ай сайын 600 миллион қолданушы келді.
2017 жылдың 25 қыркүйегінде Instagram айына 800 миллион белсенді аудитория туралы есеп берді.
2018 жылғы 21 Маусымда Instagram IGTV іске қосуға арналған конференцияда ай сайын әлеуметтік желіге кіретін 1 млрд пайдаланушы туралы есеп берді[30]. Инстаграм әлеуметтік желісінің статистикалық мәліметтері 8 суретте көрсетілді.
Сурет 8. -Инстаграм әлеуметтік желісінің статистикасы
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Facebook Instagram Stories бөліміндегі жарияланымдарды күніне 500 миллион қолданушы қарап жатқандығы туралы 2019 жылдың 31 қаңтарында Facebook басшысы Марк Цукерберг бөлісті[31].
Соңғы жылдары Instagram қарапайым қолданушылар арасында ғана танымал бола алмады. Көптеген кәсіпкерлер, компаниялар, брендтер аудиторияның қалаған бөлігін алу үшін сол жерге асықты. Ыңғайлы сайт болды, өйткені оның келушілері әлі де жарнамаға құлақ асады, өйткені ол жерде әлі көп емес. Сондай-ақ, Instagram-да барлық қажетті функциялар бар, әсіресе профиль бизнес-аккаунт режимінде болған кезде, мысалы, тарту, қол жеткізу және т.б. статистикада қол жетімді болғандықтан, Direct функция-сының арқасында әлеуетті тұтынушылармен сөйлесу өте ыңғайлы болды. Хэштегтерді пайдалану тауарларды, оқиғаларды және негізінен қандай да бір нәрсені табуды жеңілдетті.
Қазіргі уақытта Instagram-да беттердің бірнеше түрлері ұсынылған: пайдаланушылардың жеке аккаунттары, блогерлер, көпшілік (тақырыптық қауымдастықтар), интернет-дүкендер, бизнес-аккаунттар (кафелер мен мейрамханалар, туристік бюролар, өндіріс), бренд аккаунттары, атақты аккаунттар, боттар.
Instagram Instagram Rich List 2018 ең қымбат пайдаланушыларының тізімі 2018 жылы жарияланды, Кайли Дженнердің тізіміне кірді, өйткені оның Instagram-дағы бір посты үшін жарнама беруші 1 миллион доллар төлеуге мәжбүр болды.
Электронды поштабайланысының екі түрі - пошта және телефон байланысы біз үшін дәстүрге айналды және біз олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін жақсы білеміз. Ал электрондық пошта дегеніміз не? Электрон-дық пошта-бұл кез-келген интернет абонентімен пошта хабарламаларын алмасу. Бұл әдеттегі поштаға ұқсас. Тек қағаз бен қаламның орнына біз электрондық пошта бағдарламасының немесе шолғыштың терезесінде хат мәтінін теру арқылы пернетақтаны қолданамыз. Электрондық поштаның көмегімен стандартты тақырыппен (конвертпен) жабдықталған мәтін - хат көрсетілген мекен - жайға жеткізіледі, ол машинаның орналасқан жерін және адресаттың атын анықтайды және адресат оны ыңғайлы уақытта алып, оқи алатындай етіп адресаттың пошта жәшігі деп аталатын файлға орналасты-рылады[32].
Сонымен қатар, әр түрлі машиналардағы пошта бағдарламалары арасында мекенжайды қалай жазу керектігі туралы келісім бар, сондықтан оны бәрі түсінеді. Электрондық пошта жүйесін құрайтын негізгі нысандар - бұл электрондық пошта серверлері деп аталатын арнайы компьютерлер және физикалық клиенттерге қызмет көрсететін клиенттік компьютерлер. Бұл жүйенің қажетті компоненттері-арнайы бағдарламалар мен хаттамалар. Электрондық пошта, әдеттегідей, электрондық пошта бөлімшелерінің жүйесімен жұмыс істейді - хаттарды ғаламдық желілер арқылы жіберуді қамтамасыз ететін пошта серверлері. Олар желіде жіберілген ақпаратты жіберуді және тануды қамтамасыз ететін пошта протоколдары арқылы өзара әрекеттеседі. Электрондық пошта серверлерінің тұтынушы компьютерлері электрондық пошта пайдаланушыларына қызмет көрсетеді. Әрқайсысы осы компьютерде өзінің пошта мекенжайын және пошта жәшігін алады, яғни. жад аймағы, сондай-ақ оған кіру үшін пароль. Поштаның жұмыс принципі өте қарапайым: сіз компьютерлік жүйеге қосыласыз, хат жазасыз және оны компьютер басқа жүйеге қосылған адамға жібересіз. Хабарлама тағайындалған жерге жеткенше өзара байланысты компьютерлік жүйелердің лабиринті арқылы өтеді. Электрондық поштаны өңдеу бағдарламаларының көмегімен біз мәтіндік хабарламалар жіберіп қана қоймай, хаттарға басқа файл түрлерін қоса аламыз: құжаттар, кестелер, графикалық, дыбыстық және бейне файлдар. Жеке пошта жәшігі-пайдаланушының кіріс және шығыс хаттарын сақтауға арналған пошта серверіндегі дискілік кеңістік[33].
Электрондық пошта смартфондарда және компьютерлердің барлық түрлерінде қолданыла бастады. Электрондық поштаның мобильді қосымшалары үйден тыс пайдаланушылар үшін қоршаған ортаның қол жетімділігін арттырады. Электрондық поштаның алғашқы жылдарында пайдаланушылар электрондық пошталарға тек жұмыс үстелінде қол жеткізе алатын болса, 2010 жылдары пайдаланушылар қаланың басқа жерінде немесе бүкіл әлемде болғанына қарамастан, үйден тыс жерде болған кезде электрондық пошталарын тексере алады[34].
Электронды поштаның статистикалық мәліметтері 9 суретте көрсетілді.
Сурет 9. -Электронды пошта желісі
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Майл ру электрондық поштасының бір айлық сараптамасы төменде 2 кестеде қарастырылды.
Кесте 2. - @mail.ru әлеуметтік желісі сараптамасы
Әлем бойынша орны
46,679,133
-2,072,554
Айлық қолданылымы
210
4.44%
Айлық қолданымы позициясы
49,142,663
-2,181,934
Айлық беттер қаралымы
960
1%
Беттерді қаралым позициясы
47,618,735
-476,187
1 тұтынушының қаралымы
4.60
-
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
Ресейлік сайтқа сенсек электронды поштаны әлем бойынша қолданы-лымы 46 милион 142 мың 663 адамды құрады. Бір адам бір күнде 8 рет қарайды екен.
Жаңа хабарламалар туралы дереу хабарлау үшін ескертулерді смартфонға немесе басқа құрылғыларға жіберуге болады. Бұл электрондық поштаны пайдаланушылар арасында жиі сөйлесу үшін пайдалануға мүмкіндік берді және оларға электрондық поштаны тексеруге және күні бойы хабарлама жазуға мүмкіндік берді. 2011 жылғы жағдай бойынша бүкіл әлемде күн сайын жіберілетін 1,4 миллиардқа жуық электрондық поштаны пайдаланушылар және 50 миллиард спам емес электрондық пошталар болды[35].
Адамдар смартфондардағы электрондық поштаны жеке және қызметтік хабарламалар үшін жиі тексереді. АҚШ-тағы ересектер өздерінің электрондық пошталарын веб-парақтарды қарап шыққаннан немесе Facebook есептік жазбаларын тексергеннен гөрі жиі тексеретіні анықталды, бұл электрондық поштаны смартфондардағы пайдаланушылар үшін ең танымал іс-әрекетке айналдырады. Респонденттердің 78% - ы телефондағы электрондық поштаны тексеріп жатқанын анықтады. Сондай-ақ, тұтынушылардың 30% - ы өздерінің электрондық пошталарын тексеру үшін тек смартфондарын қолданатыны анықталды, ал 91% - ы смартфонында күніне кемінде бір рет электрондық пошталарын тексеруі мүмкін. Алайда, смартфонда электрондық поштаны пайдаланатын тұтынушылардың пайызы әр түрлі елдерде әр түрлі болады. Мысалы, оны пайдаланған АҚШ тұтынушыларының 75% - ымен салыстырғанда, Үндістанда тек 17% ды құрады.
WhatsApp әлеуметтік желісі қоғамдағы ең танымал желілердің бірі, бірегейң. Бұл желіні пайдаланушылардың орташа жасы 16-59 жас шамасы. Бұл әрине орта есеппен. Еңкейген баладан ересектерге дейін бүл желі пайдаланудың басты себебі: ыңғайлылығы, жылдам әрі кең ауқымды. Онымен видео қоңырау, аудио қоңырау жасауға қауқарлы. Файл, құжат, фотосурет, видео, аудио дегендерді жіберу, ұабылдау процесінің ыңғайлылығы. Бұл желіні Ресейлік сайттың көмегімен ортаса сараптама жасап көрейлік. WhatsApp әлеуметтік желісінің сараптамасы 10 суретте көрсетілді.
Сурет 10. -WhatsApp әлеуметтік желісінің сараптамасы
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
WhatsApp әлеуметтік желісінің 3 айлық сараптамасы төменде 3 кесте-де қарастырылды.
Кесте 3. - 3 айлық сараптамасы
Әлем бойынша орны
2,613
+37
Айлық қолданылымы
30,169,470
-1.4%
Айлық қолданымы позициясы
2,622
+37
Айлық беттер қаралымы
154,769,370
3%
Беттерді қаралым позициясы
2,582
-77
1 тұтынушының қаралымы
5.13
-
Ескертпе: [автормен құрастырылған]
WhatsApp-дауыстық байланыс пен бейне байланысты қолдайтын мобильді және өзге де платформаларға арналған танымал Тегін мәтіндік хабар алмасу жүйесі. Интернет арқылы мәтіндік хабарларды, суреттерді, бейнелерді, аудионы, электрондық құжаттарды және тіпті бағдарламалық қондырғыларды жіберуге мүмкіндік береді[36].
Клиент Android, iOS, Symbian платформаларында жұмыс істейді ( 2017 жылдың 30 шілдесінде тоқтатылды) , S40, KaiOS, сондай-ақ Windows, macOS және веб-қосымша ретінде.
WhatsApp Inc.Компаниясы мессенджерді құрған Ян Кум мен Брайан Эктон 2009 жылдың 24 ақпанында құрған және АҚШ-тың Маунтин-Вью қаласында орналасқан; 2014 жылдың қазан айынан бастап Facebook Inc-ке тиесілі. 2016 жылдан бастап қосымша ресми түрде тегін болды және бүгінгі күнге дейін осындай болып табылады, пайдаланушы тек қолданба пайдаланған интернет-трафикті төлейді. Қосымшаны миллиардтан астам адам пайдаланады.
2015 жылға қарай WhatsApp әлемдегі ең танымал хабар алмасу қосымшасына айналды және 2020 жылдың ақпан айындағы жағдай бойынша 2 миллиардтан астам қолданушы болды. WhatsApp Латын Америкасы, Үнді субконтиненті және Еуропа мен Африканың көп бөлігін қоса алғанда, көптеген елдер мен аймақтардағы электрондық байланыстың негізгі құралына айналды.
WhatsApp-тың жоғары танымалдығына байланысты ұялы байланыс операторларының телефондар арасында SMS және MMS хабарламаларын жібергені үшін кірісі төмендейді. 2012 жылғы жеке бағалаулар бойынша ықтимал шығындар ондаған миллиард долларға жетуі мүмкін[37].
Құпиялылық пен қауіпсіздіктің үлкен мәселелері Канада-Голландия Үкіметінің бірлескен тергеуінің тақырыбы болды. Ең үлкен алаңдаушылық, орнатқаннан кейін WhatsApp қосымшасы қолданушылардың мекен-жай кітабынан барлық ұялы телефон нөмірлерін қолданушыға оның контактілерінің қайсысы мессенджер арқылы қол жетімді екенін хабарлау үшін өз серверлеріне көшіреді. Сонымен қатар, кез-келген адамның, тіпті WhatsApp-ты пайдалан-байтындардың байланыс деректері серверге жіберіледі. Жібермес бұрын телефон нөмірлері тұзды пайдаланбай хэш функциясы арқылы түрлендіріледі (бұл хэшті телефон нөміріне кері түрлендіру, мамандардың пікірінше, тіпті тұрмыстық компьютерлерде 3 минуттан аспайды), мекен-жай кітабындағы атаулар жіберілмейді.
WhatsApp мессенджері 2016 жылдың 18 қаңтарынан бастап тегін болды. Бұрын қызметті пайдалануға жазылу үшін пайдаланудың екінші жылынан бастап жыл сайын шамамен 1 доллар немесе (Apple платформалары үшін) қосымшаны сатып алу кезінде бір төлем алынады.
WhatsApp ресми клиенті смартфондар мен телефондардың барлық түрлеріне (iPhone, Android, BlackBerry, Windows Phone, Nokia) жүктеу және пайдалану үшін ақысыз.
Бұрын WhatsApp қосымшасы жыл сайынғы төлемдер есебінен ғана ақша табатын. Жарнамалық баннерлер немесе микро төлемдер күтілмейді. 2016 жылдан бастап пайдаланушылар үшін абоненттік төлем алынып тасталды, сонымен бірге өндіруші үшінші компаниялардың жарнамаларын қоспады. WhatsApp қызметін банктер мен авиакомпаниялар сияқты бизнес пен ұйымдар үшін тестілеу басталды[38].
WhatsApp бастапқыда смартфондарда жұмыс істеуге арналған болған-дықтан, оны ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz