Шығармадан Бауыржан атамыздың адамгершілік дәрежесінің көрсеткіші екендігіне көз жеткізу

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚР Білім және Ғылым министрлігі
Жамбыл облысы Байзақ ауданы Байзақ ауылы
Сыдық Абланов орта мектебі

Тақырыбы:
Алаштың айбыны - Бауыржан Момышұлы ұя

7-сынып оқушысы. Утегенова Салима
Жұмыстың бағыты: Қазақ әдебиеті

Жетекшісі: Сагындыкова Жанат Амантаевна

Мазмұны

1. Аннотация - 3
2. Кіріспе бөлім - 5
3. Негізгі бөлім :
3.1. - Көркем шығармадағы мақал-мәтелдердің маңызы. - 6
3.2. - Ұлттық салт-дәстүрлерге, әдет-ғұрыпқа жазушының көзқарасы. -7-9
4. Қорытынды- 10
5. Менің ұсынысым - 11
6. Пайдаланған әдебиеттер - 12

Аннотация
Бұл ғылыми жұмысымда Ұшқан ұя повесіндегі Бауыржан атамыздың өсу жолдары арқылы қазақтың мақал-мәтелдері мен салт-дәстүрлердің маңызы зор екенін талдай отырып, сондай-ақ жазушының көзқарасымен жазылған шығарма бүгінгі күнде жас ұрпақтың тәрбиесіне үлгі етуді дәріптейді.

Аннотация

В данной научной работе я анализирую большое значение казахских пословиц и традиций через путь роста нашего деда Бауржана в повести Ушкан Уя, а произведение, написанное с точки зрения писателя, воспевает подачу примера для воспитания. молодого поколения сегодня.

Annotation

In this scientific work, I will analyze the great importance of Kazakh proverbs and traditions through the growth path of our grandfather Baurzhan's story "Ushkan uya", and I will glorify being an example to the people in the work written from the writer's point of view. education. today's young generation.

Зерттеу жұмысының тақырыбы: Алаштың айбыны - Бауыржан Момышұлы Ұшқан ұя повесі бойынша
Зерттеу тақырыбының өзектілігі: Бұл ғылыми зерттеу жұмысы арқылы батырдың дара тұлғасын тану, өскен ортасы мен тәлім алған қайнар бұлағының көзін ашу және оның ұрпақ тәрбиесіне, көркем әдебиетке әсерін бағалау үшін Ұшқан ұя повесін жан-жақты қарастыру арқылы белгілі мақсатқа жету болып табылады.
Ғылыми зерттеудің нысаны: Ұшқан ұя повесіндегі қазақ салт-дәстүрінің құндылығын таныту
Ғылыми жұмыстың мақсаты: Ұшқан ұя повесіндегі Б.Момышұлына әсер еткен ұлттық тәрбиенің қайнар көздерін ашу, шығарманың өн бойындағы құндылықтарды, салт-дәстүр мен әдет-ғұрыпға байланысты жазушының көзқарасы мен ой тұжырымдарын ұрпақ тәрбиесіне үлгі ету
Ғылыми жұмыстың міндеттері:
- Шығармадағы жазушының өсу жолын тану;
- Шығармадан Бауыржан атамыздың адамгершілік дәрежесінің көрсеткіші екендігіне көз жеткізу;
Зерттеудің ғылыми жаңашылдығы:
Ұшқан ұя повесінде дәстүрлік танымдарға суреткердің өлшемі, оның бағалануы, көзқарасы қамтылады. Салт-дәстүріміздің қазіргі күнге дейін сақталған түрлерінің мәні мен маңызы ашылады.

Кіріспе бөлім
Қазақ халқының даңқын шығарып, абыройын асырған айтулы ұлдарының бірі - гвардия полковнигі, жазушы, Совет одағының батыры Б.Момышұлы есімі қазақ еліне таныстыруды қажет етпейді . Ол Халық батыры, ол Даңықты әскери қолбасшы ол Көрнекті қаламгер деген ұғыммен ұрпақ санасына біте қайнасқан.
Туған ұлты үшін ұран салып, ұлт намысын таптатпай, ұлт байрағын құлатпай, айбынды ұстаған Бауыржан атамызды өз халқы шексіз сүйіп мерейін асырады.
Бауыржан атамыз үйреткен тағлым - Ұлы сенім, Болашаққа деген сенім еді. Бауыржан атамыз үйреткен тағлым - ұлы шындық.
Жалғандықтың балын жалап өмір сұргенше, шындықтың уын ішіп өлген артық,-деп Бауыржан атамыз сияқты орақ тілді, от ауызды жаужүрек азаматтар ғана кесіп айта алады.
Бауыржан атамыз үйреткен тағлым - өз халқыңды ағынан жарылып, жанындай жақсы көру
Бауыржан атамыз үйреткен тағлым - ұлт ар-намысына, ұлт тарихына, ұлт санасына, ұлт мәдениетіне қамқор болу еді.
Көзден кетсе де көңілден кетпеген және ешқашан кетпейтін Момышұлы есімі мен үшін ерекше қымбат. Шынында да ол ұлттың бойтұмар азамат болуы бақытына ие болды. Ұлттық асыл қасиеттің қадірін бағалай алатын, терең түсінетін адам бұны біледі.

3.1. - Көркем шығармадағы мақал-мәтелдердің маңызы
Ұшқан ұяны оқыған әрбір адам адамдық, әдеп пен әдет, отаншылдық сезімдердің қалай қанаттанып, жанданып, ұшталғанын біледі. Бұл кітап Бауыржан атамыз өмір сүрген және қазіргі кезеңде де бала тәрбиесіне, жанұяға, ұрпақ тәрбиесіне арналған бірегей кітап деп айта аламын.
Ұшқан ұя повесіндегі тәлім-тәрбие көзі деп мақал-мәтелдерді айтуға болады. Мысалыға, Жетіге келгенше бала жерден таяқ жиді мәтелі бала жеті жасқа толғанша өзін-өзі берік ұстай алмай қалт-құлт етіп жүреді. Жазушы мәтелдің мәнін бұдан гөрі тереңдете түсіп, Адамзатқа атанар жолдың алғашқы қадамы осы жерден басталса керек дейді.
Ертегсіз өскен бала - рухани мүгедек адам- мұнысы мақал-мәтелсіз, ұлттық нәрсіз өскен бала - елінің ойлауға сана-сезімін оята алмайтындығын аз сөзбен түйіндеген. Шындығында мақал-мәтелсіз өскен бала Бауыржан атамыз айтқандай мүгедек.
Құрығы ұзын қуып жүріп алады, құрығы қысқа құр қол қалады деген мәтелдің түп төркіні қолында байлығы бар өзінің қалағанына қалай да болса қол жеткізе алады, ал қолы қысқа адам дегеніне жете алмайды деп сол кездегі әлеуметтік теңсіздікті айтады. Жазушы осы арқылы жас ару Зәмираның сүйгенінен айырылып, қалың малға сатылып, тағылық заңының құрбанына айналып бара жатқанын шарасыз суреттейді.
Сондай-ақ шығармада адамның қылығын танытатын жаман әдетін аңғартатын мақал-мәтел көп. Жақсы ат бір-бірлеп тартар, жаманы екеулеп тартар деген мәтелдің түйіні - қомағайлық. Саздау жердің ағашы, сабырсыз елдің жазасы дегені адамның мінезіне айтылған мәтел.
Шығармада суреткер адамның жақсы - жаман қасиеттерін танытатын тәрбиелік құны бар ұтымды оралымдары жиі қолданған. Адам бойындағы жақсы қасиеттердің бірі - нысап. Шығармада бір кейіпкер ақын Өтеп бере берсеңдер, мен ала берем деген тойымсыз мінез танытады. Сонда ауыл ақсақалы: нысап сайын береке деп оның әлгі сұқтанғыштығын тыйып тастайды. Мұнда адамның тойымсыздығы ашкөздікке апаруды тыйуға, әр нәрсеге қанағатпен қарауға негізделсе керек.
Жуанның созылып, жіңішкенің үзілер шағы, бұл тіркестерді суреткер шығармада 1917-1918 жылдар аралығындағы құрғақшылыққа байланысты малдың қырылуымен қатар сол кезеңдердегі қиыншылықтарға байланысты қолданған. Қазірде бұл тіркестер жиі қолданады. Көктемнің кешеуілдетіп шығып, халық қиналып, малға шөп-азық таусылып, қысқы соғымның бітуіне орай қолданамыз.

3.2 - Ұлттық салт-дәстүрлерге, әдет-ғұрыпқа жазушының көзқарасы.
Бауыржан атамыз ұясынан көрген-білген, алған өнеге тәрбиесін жазудағы мақсатының өзі де сол өзі шыққан биігінің тәрбие нәтижесі ғана емес, сонымен қатар бүкіл халықтық салт-дәстүрден, ұлттық мінезден нәр алғандығын Ұшқан ұя шығармасында барынша ашып берген.
Бала тәрбиесіне, жалпы адамның қалыптасу жолындағы тәрбиесіне терең мән беріп, оның сәтті қағидалары мен ережесін жасаған халық - қазақ халқы. Оның балаға дүниеге келген күннен бастап берілетін тәрбие тәсілдері мен тәжірибелері өте көп.
1910 жылдың, жиырма төртінші желтоқсанында Бауыржан атамыз сәби болып дүние есігін ашқанда, әкесі Әулие ата (қазіргі Тараз) шаһарында болса керек. Сәби жаңа өмір есігін ашып жатқанда арнайы сол ауылдың тұрғыны Байтоқ деген кісі сүйінші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.