ОРЫС СЫНЫПТАРЫНЫҢ ОҚУШЫЛАРЫНАН САУАЛНАМА АЛУ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Секция: Қазақ тілі мен әдебиеті
Тақырыбы:Өзге тілді оқушылардың тілдік ақауларын жаңылтпаштар арқылы түзету
Жұмысты орындаған:
Өскемен қаласыхимия-биология бағытындағы
Назарбаев Зияткерлік мектебінің
9 Е сынып оқушысыБақытова Жанбота Жарқынқызы
Жетекшілер:
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдері:
Рашиева Назымгуль Зинатулловна
Китапбаева Жанна Токтагановна
Информатика пәнінің мұғалімі:
Сейтахметова Жанат Маратовна
Ғылыми жетекшісі:
С.Аманжолов атындағы ШҚУ Қазақ,
орыс филологиясы және журналистика кафедрасының қауымдастырылған профессоры. С.Т. Касенов
Өскемен қаласы
2023 жыл
МАЗМҰНЫ
МАЗМҰНЫ
І КІРІСПЕ
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ПӘНДЕРДІҢ МҰҒАЛІМДЕРІМЕН СҰХБАТ ЖҮРГІЗУ
ТОҚСАНДЫҚ БІЛІМ САПАСЫНЫҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫНА ЖАСАЛҒАН САРАПТАМАНЫ ТАЛДАУ
СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ЖАҒДАЙЛАРЫНА БЕЙІМДЕЛУІ ТУРАЛЫ МЕКТЕПТІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖҰМЫСЫМЕН ТАНЫСУ.
ОРЫС СЫНЫПТАРЫНЫҢ ОҚУШЫЛАРЫНАН САУАЛНАМА АЛУ.
12. 1 ЖАҢЫЛТПАШТАР - АУЫЗ ӘДЕБИЕТІНІҢ ҚҰНАРЛЫ ҚАЙНАРЛАРЫНЫҢ БІРІ
2. 2 ЖАҢЫЛТПАШТАР НЕ ҮШІН ҚАЖЕТ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ БІЗДІҢ ӨМІРІМІЗДЕГІ РӨЛІ ҚАНДАЙ?
2. 3 ЖАҢЫЛТПАШТАРДЫ ДҰРЫС АЙТУДЫ ҚАЛАЙ ҮЙРЕНУГЕ БОЛАДЫ?
3.1 ЗЕРТТЕУДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСТЕР
ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
10-11
13
13
14
15-18
17-21
22
22-24
24-25
25-26
27-28
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы.
Тыңдалым - тілдің мазмұнын түсінуге бағытталған әдістердің бірі. Технология заманы болғандықтан, мобильді қосымшадағы тілі жеңіл жаңылтпаштарды тыңдап, қайталау арқылы тілді тез меңгертуге болады. Кез келген тілді үйренудің алғашқы қадамы сол тілдің күнделікті қолданыстағы сөздер топтамасын білуден басталады, осы орайда бұл қосымшаның базалық сөздік қорды қалыптастыру мүмкіндігі бар. Жаңылтпаш айту - тілді жаттықтырып, төл дыбыстарды таза айтуға көмектесетін бірден бір құрал бола алады. Сонымен қатар, уақыт жағынан тиімді, тіл үйренуші кез-келген бос уақытында және әлемнің кез-келген түкпірінде болса да қолдана алады. Тіл үйренуші тек өзі ғана емес, достарымен байланыста болып, олардың да айтқанын тыңдапуға мүмкіндігі болғандықтан, жалығуды тудырмайды.
Зерттеу жұмысының кезеңдері.
Дайындық кезеңі:оқыту тілі қазақша өтетін пән мұғалімдерінен сұхбат алу, психологиялық қызметтің, тоқсандық оқу үлгерімінің талдамаларын жинақтау, оқушылармен топтық, жеке әңгіме, жеке қажеттіліктеріне байланысты сауалнамаларалу;
Тәжірибелік кезең:Оnlinetestpad.com сайтының қосымшасыарқылы тыңдалым, айтылым жаттығуларын жасау. Үзілістерде, сабақтардың сергіту сәттерінде, қашықтықтан қосымшада жаңылпаштарды тиімді қолданып, оқушылардың әрекетін, әсерін бақылау.
Қорытынды: Тұжырымдар жасау және жаңылтпаштарды іріктеу, электронды нұсқасын жинақтау.
Зерттеу әдістері. Сұхбат жүргізу, сауалнама, талдамалармен жұмыс жасау, бақылау.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы.
Бұл қосымшаның ерекшелігі - басқа сайттар мен қосымшалардағы стандартты тапсырмалар мен аудиовизуалды материалдар қамтылмаған. Қазіргі қоғамның қарқынды дамуына байланысты адамға ең қажетті Икемді дағдыны(soft skills)қалыптастыруға бағытталғандығы. Яғни, мұнда қатып қалған ереже жоқ, шарт біреу ғана қазақ тіліндегі жаңылтпаш болуы керек. Оқушылардың қажеттілігіне байланысты жаңылтпаш түрлері өзгеріп отырады, оқушының жаңылтпашты өзі таңдау мүмкіндігі бар және оны қандай әдіспен айтатындығы да өз еркінде. Белгілі уақыт аралығында бір оқушының жаңылтпашын сол баланың шарты арқылы қайталап жаттаса, келесіде тағы бір оқушы өз таңдауын жасайды. Бұл тек тілді дамытумен қатар, оқушының белсенділігі мен қызығушылығын арттырады. Өйткені тіл үйренуде әр адамның ең бірінші кезекте ниеті мен қалауы болуы керек, сонда ғана жұмыс үздіксіз , әрі нәтижеге бағытталған болады.
Зерттеудің нәтижесі. Орыс сыныптарында білім алатын оқушыларда базалық сөздік қор қалыптасты. Қазақ тілінде ойын еркін жеткізе алады. Ана тілде таза сөйлеу мүмкіндігі болғандықтан, кейбір оқушылардағы сөйлеу кезіндегі комплекс жоғалды. Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінде оқушының айтылым дағдысы дамып, пән бойынша білім сапасы артты. Тілді үздіксіз үйренуге деген қажеттіліктері туындады.Қазіргі кездеқолданып жүрген ұтымды сандық білім ресурстары анықталды.
Оnlinetestpad.com сайтында жаңылтпаштардың электронды папкасы жинақталып, қосымша жасалды.
Зерттеудің тұжырымдары.
1.Мұғалімдердің сұхбаттарына, сауалнама қорытындысына, талдамаларға қарап, бұл мәселекездойсоқ құбылыс емес екені байқалды.
2.Оқу барысында оқушылардың дұрыс және таза сөйлеуі үшін көркем сөйлеу құралдары қажет екендігі анықталды.
3. Көркем сөйлеу құралдарының бірі - жаңылтпаштарды сабақтың сергіту сәттерінде қолдану оқушылардың тілдегі ақауларын жоюға ықпал етті.
Зерттеудің практикалық маңызы.
Жұмыстың өнімін екінші оқыту тіліндегі қазақ тілін білмейтін, үйрену қиындық тудыратын барлық мектептердегі оқушыларға қолдануға болады.
Зерттеу нәтижесінде жинақталған материалдар болашақта жаңылтпаштардытіл үйренудегі құрал ретінде пайдалану және тәрбиелік мәнін әрі қарай зерттеп, зерделеуші жас ғалымдарға көмекші құрал.
Өскемен қаласы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің 9 Е сынып оқушысы Бақыт Жанботаның: Өзге тілді оқушылардың тілдік ақауларын жаңылтпаштар арқылы түзету
атты тақырыпқа орындаған ғылыми жобасының
АННОТАЦИЯСЫ
Зерттеудің мақсаты.Жаңылтпаштардыңсөйлеуді дамытудағы рөлін анықтау. Тілдің дамуына және оның ақауларын түзетуге жаңылтпаштардың әсер ету ерекшелігін зерттеу.
Бұл мақсаттан мынадай міндеттер туындайды:
oo Орыс сыныптарында диагностика жүргізу, сауалнама алу; қажеттіліктерін анықтау;
oo Жаңылтпаштар туралы ақпараттарды зерттеу.
oo Жаңылтпаштарды жаттау бойынша жадынама жасау
oo Сөйлеу сапасын жақсартуда жаңылтпаштарды қолданудың тиімділігін іс жүзінде тексеру.
oo Оnlinetestpad.com сайтының мүмкіндіктерінешолу жасау;
Оnlinetestpad.com сайтымен жұмыс жасаудың негізгі қадамдарын айқындау;
oo Оnlinetestpad.com сайтының бағдарламасын практикалық тұрғыда қолдану
Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі уақытта орыс сыныбындағы, әсіресе жаңадан 7-сыныпқа келген оқушылардың қазақ тілінде оқу процесінде қиындық тудыратын жағдайлар жиі байқалады. Қиындықтардың жиі кездесетін себептерінің бірі - сөйлеу ақаулары, олар көбінесе оқу және жазу дағдыларын сәтті игеруде кедергі келтіреді. Егер оқушылар айтқандай жазса, онда мұның бәрі болашақта мектеп бағдарламасын дамытуға кедергі болуы мүмкін.
Өздеріңіз білетіндей, дұрыс және нақты сөйлеу баланың әлеуметтік бейімделу процесінде оның толыққанды дамуының маңызды алғышарттарының бірі болып табылады. Дикцияны дамыту және жақсарту үшін көптеген түрлі әдістер бар, солардың бірі - жаңылтпаштар.
Ерте жастан бастап жаңылтпаштарды оқу және жаттау әріптер мен дыбыстарды жіберіп алмай және жұтып қоймай, дұрыс және әдемі сөйлеуді қалыптастыруға көмектеседі [1].
Жаңылтпаштар тек дикцияны дамытып қана қоймайды, оларда біздің ойымызша, көптеген даналық бар, сонымен қатар олар адамға есте сақтау қабілетін дамытуға, назарды шоғырландыруға көмектеседі деп ойлаймыз.
Орыс тілді оқушылардың тілдегі ақауларын қалай жоюға болады деген сұрақ төңірегінде ойлана келе, жаңылтпаштарды жаттап айту арқылы қызықты да жеңіл жаттығуға болады деген шешімге келдім. Жаңылтпаштарды Оnlinetestpad.com сайтында ойын ойнау арқылы жаттығу, оқушылардың тілдегі ақауларын түзетіп қана қоймай, тілге деген қызығушылықтарын арттыра түседі деген ойдамын.
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы.
Тыңдалым - тілдің мазмұнын түсінуге бағытталған әдістердің бірі. Технология заманы болғандықтан, мобильді қосымшадағы тілі жеңіл жаңылтпаштарды тыңдап, қайталау арқылы тілді тез меңгертуге болады. Кез келген тілді үйренудің алғашқы қадамы сол тілдің күнделікті қолданыстағы сөздер топтамасын білуден басталады, осы орайда бұл қосымшаның базалық сөздік қорды қалыптастыру мүмкіндігі бар. Жаңылтпаш айту - тілді жаттықтырып, төл дыбыстарды таза айтуға көмектесетін бірден бір құрал бола алады. Сонымен қатар, уақыт жағынан тиімді, тіл үйренуші кез-келген бос уақытында және әлемнің кез-келген түкпірінде болса да қолдана алады. Тіл үйренуші тек өзі ғана емес, достарымен байланыста болып, олардың да айтқанын тыңдапуға мүмкіндігі болғандықтан, жалығуды тудырмайды.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы.
Бұл қосымшаның ерекшелігі - басқа да алуан түрлі сайттар мен қосымшалардағы стандартты тапсырмалар мен аудиовизуалды материалдар қамтылмаған. Қазіргі қоғамның қарқынды дамуына байланысты адамға ең қажетті Икемді дағдыны(soft skills)қалыптастыруға бағытталғандығы. Яғни, мұнда қатып қалған ереже жоқ, шарт біреу ғана қазақ тіліндегі жаңылтпаш болуы керек. Оқушылардың қажеттілігіне байланысты жаңылтпаш түрлері өзгеріп отырады, оқушының жаңылтпашты өзі таңдау мүмкіндігі бар және оны қандай әдіспен айтатындығы да өз еркінде. Белгілі уақыт аралығында бір оқушының жаңылтпашын сол баланың шарты арқылы қайталап жаттаса, келесіде тағы бір оқушы өз таңдауын жасайды. Бұл тек тілді дамытумен қатар, оқушының белсенділігі мен қызығушылығын арттырады. Өйткені тіл үйренуде әр адамның ең бірінші кезекте ниеті мен қалауы болуы керек, сонда ғана жұмыс үздіксіз , әрі нәтижеге бағытталған болады.
Зерттеудің нысаны. Зерттеуге 2022-2023 оқу жылында мектепте оқып жүрген7 Д , 7 Еорыс сыныбының оқушылары алынды.
Зерттеудің нәтижесі.
Орыс сыныптарында білім алатын оқушыларда базалық сөздік қор қалыптасты. Қазақ тілінде ойын еркін жеткізе алады. Ана тілде таза сөйлеу мүмкіндігі болғандықтан, кейбір оқушылардағы сөйлеу кезіндегі комплекс жоғалды. Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінде оқушының айтылым дағдысы дамып, пән бойынша білім сапасы артты. Тілді үздіксіз үйренуге деген қажеттіліктері туындады. Қазіргі кездеқолданып жүрген ұтымды сандық білім ресурстары анықталды.
Оnlinetestpad.com сайтында жаңылтпаштардың электронды папкасы жинақталып, қосымша жасалды.
КІРІСПЕ
Бүгінде аралас тілді мектептердегі өзекті мәселелердің бірі - екінші тілде оқитын оқушылардың ана тілінде сөйлеуге қиналатындығы болып табылады. Олардың ішінде өзге ұлт өкілдерінен бөлек ұлты қазақ оқушылар да бар. Тілді білмеген соң, оларға қазақ тілінде жүргізілетін пәндерді оқу да күрделі.
Қазақстан азаматының ана тілін білмеуі ұлт болашағына балта шапқанмен бірдей екендігі баршаға аян. Тілдің жойылғаны - ұлттың жойылғаны. Сондықтан, тіл мәселесі - бірінші кезекте деп санаймын.
2021 жыл мен үшін ерекше есте қалды, себебі Өскемен қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебіне оқуға түстім. Сонда қуанғанымды білсеңіздер ғой! Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар атанған құрбы-құрдастарым да білім әлеміне еніп кетті.
Мен орыс сыныбында оқимын. Менің М есімді құрбым, жан досым бар. Мектеп екеуімізге де ұнап, таңданысымызды бір-бірімізге айтумен болдық, бірақ менің құрбымды бір нәрсе мазалап жүргенін сездім. Ол қазақ тілінде жүргізілетін пәндерден қиындық туып жүргенін айтты. Мен қалайда құрбыма көмектесуім керек деп шештім! Сыныптағы 25 оқушының ішінде өзге ұлт өкілдерінен 5 оқушы, қалғаны қазақ балалары. 7-сыныпқа келгенде мүлдем ана тілінде сөйлемейтін оқушылар сыныптың 70% құрады. Сыныбымдағы бұл жағдай мені бей-жай қалдыра алмады.
ХХІ ғасыр - ғаламтор заманы, еңбектеген баладан еңкейген қартқа дейін телефонға телмірген заманды басымыздан өткеріп жатырмыз. Таяқтың екі ұшы бар демекші ғаламтордың да пайдасы мен зияны қатар жүретіні белгілі. Кешкі бос уақытымызда бір - бірімізбен әлеуметтік желілер арқылы сөйлесіп, әр түрлі ойын қосымшаларында онлайн ойын ойнағанша, осыны неге пайдалы жаққа пайдаланбасқа деген ой келді. Алдымен бұл ойымды ұстазыма айттым, ол бірден құптап, істі неден бастау керектігіне нұсқаулық берді. Осылайша мен зерттеу жұмысыма кірісіп кеттім.
Ғаламторда қазақ тілін үйренуге арналған сан түрлі дайын қосымшалар мен сайттар көп екен. Бірақ олар отырып жеке дайындалуды, тапсырмаларды үзбей орындауды, жаттауды қажет етеді. Ал мен қарапайым, қызықты, жалықтырмайтын, сонымен қатар, тиімді ресурс көзін жасау керек деп шештім.
Заманауи құралдарды тіл үйренуде қолдану әрдайым өзекті болып табылады. Тілді үйрені үдерісінде тіл үйренушінің қатысымдық және әлеуметтік-мәдени құзіреттілігін қалыптастыру мақсатында аудиовизуалды құралдын пайдалану өте тиімді болмақ және оның тіл үйретудегі рөлі, тиімділігі өте жоғары екендігі әдістеме ғылымында дәлелденген. Осыған орай, Оnlinetestpad.com сайтында жасалған қосымшада жаңылтпаштарды өзіңе ыңғайлы әртүрлі жылдамдықпен тыңдауға және қайталап айтып, жаттығуға, дыбыстық хабарламаны жіберіп, тексеруге мүмкіндік береді. Мұнымен қатар, қосымша тапсырма орындауды, жазуды қажет етпейтіндіктен, оқушыны жалықтырмайды. Жаңылтпаштардың құрылымы оңай және үнемі пайдаланатын сөздер болып келеді, яғни жаңылтпаштар айту арқылы күнделікті қолданысқа қажетті сөздерді үйреніп алуға болады. Бұл қосымша арқылы оқушылар сөздік қорын байытуға, қазақ тіліндегі төл дыбыстарды қатесіз айтуға, қазақ тіліндегі пәндерді еркін меңгеруге мүмкіндік бере алады.
Тіл игеру - тың игерумен тең дегендей, тілді үйрену оңайлықпен берілмейтіні белгілі. Бұл орайда шыдамдылық, күш-жігер, зейін, ең бастысы ниет пен қалау болуы керек. Сондықтан, менің таңдауым осы қосымшаға түсті.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Алдымен сол сыныптарға қазақ тілінде сабақ беретін қазақ тілі мен әдебиеті, Қазақстан тарихы, география пәндерінің мұғалімдерімен сұхбат жүргіздік.
1.Қазақстан тарихы пәнін оқытуда кездесетін қиындықтар: оқушылар берілген тақырып бойынша талдау жасауға, өз ойын жеткізуге қиналады. Сөйлеу барысында тілі жетік болмағандықтан ауызша жауап беруден бас тартады, себебі сөйлеудегі тілдік ақаулардан жасқанады-деп, Қазақстан тарихы пәнінің мұғалімі өз ойымен бөлісті.
2.География пәнінің мұғалімі сабағында анықталған мынадай тілдік кедергілерді атап өтті:Қазақ тілінде сөйлеген кезде сөйлемдерді ұйқастыра алмайды. Сөйлегенде орысша сөздерді қосады, себебі, қазақша сөздерді айтқанда көптеген кедергілер кері әсерін береді.
3.Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінде оқушылардың айтылым дағдысын бағалау кезінде өз ойларын тақырып бойынша жеткізуде әр түрлі тілдік ақаулардың әсерінен берілген тапсырманы орындай алмай, төмен нәтиже көрсететіндігін қазақ тілі мұғалімдері де атап кетті.
Оқу бөліміне жолығып, І тоқсанның білім сапасының қорытындысына жасалған сараптама жұмысымен таныстық.
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің айтылым дағдысын бағалау көрсеткішіне назар аударсақ, орыс сыныптарында қазақ сыныптарына қарағанда салыстырмалы түрде төмен нәтижені байқауға болады:
1-сурет тоқсанның білім көрсеткіштері
Содан кейін мектептің психологиялық қызметі бөліміне жолықтық. Мектеп психологтары 7 сынып оқушыларының оқытудың жаңа жағдайларына бейімделуіне психологиялық қолдау көрсету мақсатында диагностикалық зерттеулер, ағартушылық және алдын алу мақсатындағы оқушыларға және ата-аналарға арналған вебинарлар, психологиялық сағаттар, әр оқушымен жеке кездесу арқылы әңгімелесу жұмыстарын жүргізіп жатқандарын айтты. Зерттеулерінің нәтижесі бойынша оқытудың дифференциалды картасы жасалған. 7 Д сыныбы бойынша оқытудың дифференциалды картасына шолу жасадық. Сынып оқушыларының 25%-ы кинестетик, 37%-ы аудиал, 8%-ы визиуал жәнеаралас типті 16%болса; ал 7 Е сыныбы бойынша кинестетик 25%, аудиал 41%, визиуал 18%,аралас типті 16% құрайды.С.Ефремцеваның доминирленген перцептивті модальдылық диагностикасы қоршаған ортамен байланыста қандай сезім мүшелері тезірек жауап қайтаратынын анықтауға арналған.[7] Құрбымның көру арқылы (визиуал) тезірек әрекет ететінін білдім.
2-сурет 7 Д сыныбы бойыншаоқытудың дифференциалды картасы
3-сурет 7 Е сыныбы бойыншаоқытудың дифференциалды картасы.
Сынып кураторларының көмегіне жүгініп, сауалнама ұйымдастырдық.
1.Саған қандай пәндерді меңгеру қиындық туғызады?
А) физика, химия, биология
Ә) қазақ тілі, Қазақстан тарихы, география
Б) математика, информатика
В) басқа жауап
2.Қиындық туғызып жүрген пәндерді жақсы меңгеру үшін кімдердің қолдауын қажет етесің?
А) мұғалімнің
Ә) сыныптастың
Б) отбасы мүшелерінің
В) басқа жауап
3.Қазақ тіліндегі таза сөйлеу деңгейің қандай?
А) жақсы
Ә) орташа
Б) төмен
В) басқа жауап
4. Көркем сөйлеу құралдарының ішіндегі қайсысы саған жеңілірек?
А) мақал-мәтелдер
Ә) жаңылтпаштар
Б) фразеологизмдер
В) басқа жауап
5. Көркем сөйлеудің құралдарын қолдану сен үшін қиын ба?
А) иә
Ә) жоқ
Б) білмеймін
В) басқа жауап
Үш сыныптың барлық 54 оқушысысауалнамаға қатысып, жауап берді.
1) Саған қандай пәндерді меңгеру қиындық туғызады? деген сұраққа
қазақ тілі, Қазақстан тарихы, география пәндерін -41 оқушы 76%
2) Қиындық туғызып жүрген пәндерді жақсы меңгеру үшін кімдердің қолдауын қажет етесің?
Мұғалімнің деген - 44 оқушы 81%
3) Қазақ тіліндегі таза сөйлеу деңгейің қандай?
Орташадеп - 23 оқушы 43%
4) Көркем сөйлеу құралдарының ішіндегі қайсысы саған жеңілірек?
Жаңылтпаш деп - 45 оқушы83%
5) Көркем сөйлеудің құралдарын қолдану сен үшін қиын ба?
жоқ деген сауалға 25 оқушы 46 % -ын құрады.
4.1-сурет 1-2 сұрақ бойынша сауалнама нәтижесі
4.2-сурет 3-4 сұрақ бойынша сауалнама нәтижесі
4.3-сурет 5-сұрақ бойынша сауалнама нәтижесі
М.есімді құрбыммен қатар орыс сыныбында оқитын оқушылардың қазақ тілінде жүргізілетін пәндерден қиындық туып жүрген мәселесінің төркінін анықтаған секілдіміз. Зерттеу нысандарына (сұхбат, сауалнама, талдама нәтижелері) талдау жасай отырып, мынадай қорытындыға келдік.
Ұстазымызбен осы оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, қазіргі білім алу жағдайына ... жалғасы
Секция: Қазақ тілі мен әдебиеті
Тақырыбы:Өзге тілді оқушылардың тілдік ақауларын жаңылтпаштар арқылы түзету
Жұмысты орындаған:
Өскемен қаласыхимия-биология бағытындағы
Назарбаев Зияткерлік мектебінің
9 Е сынып оқушысыБақытова Жанбота Жарқынқызы
Жетекшілер:
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдері:
Рашиева Назымгуль Зинатулловна
Китапбаева Жанна Токтагановна
Информатика пәнінің мұғалімі:
Сейтахметова Жанат Маратовна
Ғылыми жетекшісі:
С.Аманжолов атындағы ШҚУ Қазақ,
орыс филологиясы және журналистика кафедрасының қауымдастырылған профессоры. С.Т. Касенов
Өскемен қаласы
2023 жыл
МАЗМҰНЫ
МАЗМҰНЫ
І КІРІСПЕ
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ПӘНДЕРДІҢ МҰҒАЛІМДЕРІМЕН СҰХБАТ ЖҮРГІЗУ
ТОҚСАНДЫҚ БІЛІМ САПАСЫНЫҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫНА ЖАСАЛҒАН САРАПТАМАНЫ ТАЛДАУ
СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ЖАҒДАЙЛАРЫНА БЕЙІМДЕЛУІ ТУРАЛЫ МЕКТЕПТІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖҰМЫСЫМЕН ТАНЫСУ.
ОРЫС СЫНЫПТАРЫНЫҢ ОҚУШЫЛАРЫНАН САУАЛНАМА АЛУ.
12. 1 ЖАҢЫЛТПАШТАР - АУЫЗ ӘДЕБИЕТІНІҢ ҚҰНАРЛЫ ҚАЙНАРЛАРЫНЫҢ БІРІ
2. 2 ЖАҢЫЛТПАШТАР НЕ ҮШІН ҚАЖЕТ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ БІЗДІҢ ӨМІРІМІЗДЕГІ РӨЛІ ҚАНДАЙ?
2. 3 ЖАҢЫЛТПАШТАРДЫ ДҰРЫС АЙТУДЫ ҚАЛАЙ ҮЙРЕНУГЕ БОЛАДЫ?
3.1 ЗЕРТТЕУДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСТЕР
ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
10-11
13
13
14
15-18
17-21
22
22-24
24-25
25-26
27-28
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы.
Тыңдалым - тілдің мазмұнын түсінуге бағытталған әдістердің бірі. Технология заманы болғандықтан, мобильді қосымшадағы тілі жеңіл жаңылтпаштарды тыңдап, қайталау арқылы тілді тез меңгертуге болады. Кез келген тілді үйренудің алғашқы қадамы сол тілдің күнделікті қолданыстағы сөздер топтамасын білуден басталады, осы орайда бұл қосымшаның базалық сөздік қорды қалыптастыру мүмкіндігі бар. Жаңылтпаш айту - тілді жаттықтырып, төл дыбыстарды таза айтуға көмектесетін бірден бір құрал бола алады. Сонымен қатар, уақыт жағынан тиімді, тіл үйренуші кез-келген бос уақытында және әлемнің кез-келген түкпірінде болса да қолдана алады. Тіл үйренуші тек өзі ғана емес, достарымен байланыста болып, олардың да айтқанын тыңдапуға мүмкіндігі болғандықтан, жалығуды тудырмайды.
Зерттеу жұмысының кезеңдері.
Дайындық кезеңі:оқыту тілі қазақша өтетін пән мұғалімдерінен сұхбат алу, психологиялық қызметтің, тоқсандық оқу үлгерімінің талдамаларын жинақтау, оқушылармен топтық, жеке әңгіме, жеке қажеттіліктеріне байланысты сауалнамаларалу;
Тәжірибелік кезең:Оnlinetestpad.com сайтының қосымшасыарқылы тыңдалым, айтылым жаттығуларын жасау. Үзілістерде, сабақтардың сергіту сәттерінде, қашықтықтан қосымшада жаңылпаштарды тиімді қолданып, оқушылардың әрекетін, әсерін бақылау.
Қорытынды: Тұжырымдар жасау және жаңылтпаштарды іріктеу, электронды нұсқасын жинақтау.
Зерттеу әдістері. Сұхбат жүргізу, сауалнама, талдамалармен жұмыс жасау, бақылау.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы.
Бұл қосымшаның ерекшелігі - басқа сайттар мен қосымшалардағы стандартты тапсырмалар мен аудиовизуалды материалдар қамтылмаған. Қазіргі қоғамның қарқынды дамуына байланысты адамға ең қажетті Икемді дағдыны(soft skills)қалыптастыруға бағытталғандығы. Яғни, мұнда қатып қалған ереже жоқ, шарт біреу ғана қазақ тіліндегі жаңылтпаш болуы керек. Оқушылардың қажеттілігіне байланысты жаңылтпаш түрлері өзгеріп отырады, оқушының жаңылтпашты өзі таңдау мүмкіндігі бар және оны қандай әдіспен айтатындығы да өз еркінде. Белгілі уақыт аралығында бір оқушының жаңылтпашын сол баланың шарты арқылы қайталап жаттаса, келесіде тағы бір оқушы өз таңдауын жасайды. Бұл тек тілді дамытумен қатар, оқушының белсенділігі мен қызығушылығын арттырады. Өйткені тіл үйренуде әр адамның ең бірінші кезекте ниеті мен қалауы болуы керек, сонда ғана жұмыс үздіксіз , әрі нәтижеге бағытталған болады.
Зерттеудің нәтижесі. Орыс сыныптарында білім алатын оқушыларда базалық сөздік қор қалыптасты. Қазақ тілінде ойын еркін жеткізе алады. Ана тілде таза сөйлеу мүмкіндігі болғандықтан, кейбір оқушылардағы сөйлеу кезіндегі комплекс жоғалды. Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінде оқушының айтылым дағдысы дамып, пән бойынша білім сапасы артты. Тілді үздіксіз үйренуге деген қажеттіліктері туындады.Қазіргі кездеқолданып жүрген ұтымды сандық білім ресурстары анықталды.
Оnlinetestpad.com сайтында жаңылтпаштардың электронды папкасы жинақталып, қосымша жасалды.
Зерттеудің тұжырымдары.
1.Мұғалімдердің сұхбаттарына, сауалнама қорытындысына, талдамаларға қарап, бұл мәселекездойсоқ құбылыс емес екені байқалды.
2.Оқу барысында оқушылардың дұрыс және таза сөйлеуі үшін көркем сөйлеу құралдары қажет екендігі анықталды.
3. Көркем сөйлеу құралдарының бірі - жаңылтпаштарды сабақтың сергіту сәттерінде қолдану оқушылардың тілдегі ақауларын жоюға ықпал етті.
Зерттеудің практикалық маңызы.
Жұмыстың өнімін екінші оқыту тіліндегі қазақ тілін білмейтін, үйрену қиындық тудыратын барлық мектептердегі оқушыларға қолдануға болады.
Зерттеу нәтижесінде жинақталған материалдар болашақта жаңылтпаштардытіл үйренудегі құрал ретінде пайдалану және тәрбиелік мәнін әрі қарай зерттеп, зерделеуші жас ғалымдарға көмекші құрал.
Өскемен қаласы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің 9 Е сынып оқушысы Бақыт Жанботаның: Өзге тілді оқушылардың тілдік ақауларын жаңылтпаштар арқылы түзету
атты тақырыпқа орындаған ғылыми жобасының
АННОТАЦИЯСЫ
Зерттеудің мақсаты.Жаңылтпаштардыңсөйлеуді дамытудағы рөлін анықтау. Тілдің дамуына және оның ақауларын түзетуге жаңылтпаштардың әсер ету ерекшелігін зерттеу.
Бұл мақсаттан мынадай міндеттер туындайды:
oo Орыс сыныптарында диагностика жүргізу, сауалнама алу; қажеттіліктерін анықтау;
oo Жаңылтпаштар туралы ақпараттарды зерттеу.
oo Жаңылтпаштарды жаттау бойынша жадынама жасау
oo Сөйлеу сапасын жақсартуда жаңылтпаштарды қолданудың тиімділігін іс жүзінде тексеру.
oo Оnlinetestpad.com сайтының мүмкіндіктерінешолу жасау;
Оnlinetestpad.com сайтымен жұмыс жасаудың негізгі қадамдарын айқындау;
oo Оnlinetestpad.com сайтының бағдарламасын практикалық тұрғыда қолдану
Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі уақытта орыс сыныбындағы, әсіресе жаңадан 7-сыныпқа келген оқушылардың қазақ тілінде оқу процесінде қиындық тудыратын жағдайлар жиі байқалады. Қиындықтардың жиі кездесетін себептерінің бірі - сөйлеу ақаулары, олар көбінесе оқу және жазу дағдыларын сәтті игеруде кедергі келтіреді. Егер оқушылар айтқандай жазса, онда мұның бәрі болашақта мектеп бағдарламасын дамытуға кедергі болуы мүмкін.
Өздеріңіз білетіндей, дұрыс және нақты сөйлеу баланың әлеуметтік бейімделу процесінде оның толыққанды дамуының маңызды алғышарттарының бірі болып табылады. Дикцияны дамыту және жақсарту үшін көптеген түрлі әдістер бар, солардың бірі - жаңылтпаштар.
Ерте жастан бастап жаңылтпаштарды оқу және жаттау әріптер мен дыбыстарды жіберіп алмай және жұтып қоймай, дұрыс және әдемі сөйлеуді қалыптастыруға көмектеседі [1].
Жаңылтпаштар тек дикцияны дамытып қана қоймайды, оларда біздің ойымызша, көптеген даналық бар, сонымен қатар олар адамға есте сақтау қабілетін дамытуға, назарды шоғырландыруға көмектеседі деп ойлаймыз.
Орыс тілді оқушылардың тілдегі ақауларын қалай жоюға болады деген сұрақ төңірегінде ойлана келе, жаңылтпаштарды жаттап айту арқылы қызықты да жеңіл жаттығуға болады деген шешімге келдім. Жаңылтпаштарды Оnlinetestpad.com сайтында ойын ойнау арқылы жаттығу, оқушылардың тілдегі ақауларын түзетіп қана қоймай, тілге деген қызығушылықтарын арттыра түседі деген ойдамын.
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы.
Тыңдалым - тілдің мазмұнын түсінуге бағытталған әдістердің бірі. Технология заманы болғандықтан, мобильді қосымшадағы тілі жеңіл жаңылтпаштарды тыңдап, қайталау арқылы тілді тез меңгертуге болады. Кез келген тілді үйренудің алғашқы қадамы сол тілдің күнделікті қолданыстағы сөздер топтамасын білуден басталады, осы орайда бұл қосымшаның базалық сөздік қорды қалыптастыру мүмкіндігі бар. Жаңылтпаш айту - тілді жаттықтырып, төл дыбыстарды таза айтуға көмектесетін бірден бір құрал бола алады. Сонымен қатар, уақыт жағынан тиімді, тіл үйренуші кез-келген бос уақытында және әлемнің кез-келген түкпірінде болса да қолдана алады. Тіл үйренуші тек өзі ғана емес, достарымен байланыста болып, олардың да айтқанын тыңдапуға мүмкіндігі болғандықтан, жалығуды тудырмайды.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы.
Бұл қосымшаның ерекшелігі - басқа да алуан түрлі сайттар мен қосымшалардағы стандартты тапсырмалар мен аудиовизуалды материалдар қамтылмаған. Қазіргі қоғамның қарқынды дамуына байланысты адамға ең қажетті Икемді дағдыны(soft skills)қалыптастыруға бағытталғандығы. Яғни, мұнда қатып қалған ереже жоқ, шарт біреу ғана қазақ тіліндегі жаңылтпаш болуы керек. Оқушылардың қажеттілігіне байланысты жаңылтпаш түрлері өзгеріп отырады, оқушының жаңылтпашты өзі таңдау мүмкіндігі бар және оны қандай әдіспен айтатындығы да өз еркінде. Белгілі уақыт аралығында бір оқушының жаңылтпашын сол баланың шарты арқылы қайталап жаттаса, келесіде тағы бір оқушы өз таңдауын жасайды. Бұл тек тілді дамытумен қатар, оқушының белсенділігі мен қызығушылығын арттырады. Өйткені тіл үйренуде әр адамның ең бірінші кезекте ниеті мен қалауы болуы керек, сонда ғана жұмыс үздіксіз , әрі нәтижеге бағытталған болады.
Зерттеудің нысаны. Зерттеуге 2022-2023 оқу жылында мектепте оқып жүрген7 Д , 7 Еорыс сыныбының оқушылары алынды.
Зерттеудің нәтижесі.
Орыс сыныптарында білім алатын оқушыларда базалық сөздік қор қалыптасты. Қазақ тілінде ойын еркін жеткізе алады. Ана тілде таза сөйлеу мүмкіндігі болғандықтан, кейбір оқушылардағы сөйлеу кезіндегі комплекс жоғалды. Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінде оқушының айтылым дағдысы дамып, пән бойынша білім сапасы артты. Тілді үздіксіз үйренуге деген қажеттіліктері туындады. Қазіргі кездеқолданып жүрген ұтымды сандық білім ресурстары анықталды.
Оnlinetestpad.com сайтында жаңылтпаштардың электронды папкасы жинақталып, қосымша жасалды.
КІРІСПЕ
Бүгінде аралас тілді мектептердегі өзекті мәселелердің бірі - екінші тілде оқитын оқушылардың ана тілінде сөйлеуге қиналатындығы болып табылады. Олардың ішінде өзге ұлт өкілдерінен бөлек ұлты қазақ оқушылар да бар. Тілді білмеген соң, оларға қазақ тілінде жүргізілетін пәндерді оқу да күрделі.
Қазақстан азаматының ана тілін білмеуі ұлт болашағына балта шапқанмен бірдей екендігі баршаға аян. Тілдің жойылғаны - ұлттың жойылғаны. Сондықтан, тіл мәселесі - бірінші кезекте деп санаймын.
2021 жыл мен үшін ерекше есте қалды, себебі Өскемен қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебіне оқуға түстім. Сонда қуанғанымды білсеңіздер ғой! Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар атанған құрбы-құрдастарым да білім әлеміне еніп кетті.
Мен орыс сыныбында оқимын. Менің М есімді құрбым, жан досым бар. Мектеп екеуімізге де ұнап, таңданысымызды бір-бірімізге айтумен болдық, бірақ менің құрбымды бір нәрсе мазалап жүргенін сездім. Ол қазақ тілінде жүргізілетін пәндерден қиындық туып жүргенін айтты. Мен қалайда құрбыма көмектесуім керек деп шештім! Сыныптағы 25 оқушының ішінде өзге ұлт өкілдерінен 5 оқушы, қалғаны қазақ балалары. 7-сыныпқа келгенде мүлдем ана тілінде сөйлемейтін оқушылар сыныптың 70% құрады. Сыныбымдағы бұл жағдай мені бей-жай қалдыра алмады.
ХХІ ғасыр - ғаламтор заманы, еңбектеген баладан еңкейген қартқа дейін телефонға телмірген заманды басымыздан өткеріп жатырмыз. Таяқтың екі ұшы бар демекші ғаламтордың да пайдасы мен зияны қатар жүретіні белгілі. Кешкі бос уақытымызда бір - бірімізбен әлеуметтік желілер арқылы сөйлесіп, әр түрлі ойын қосымшаларында онлайн ойын ойнағанша, осыны неге пайдалы жаққа пайдаланбасқа деген ой келді. Алдымен бұл ойымды ұстазыма айттым, ол бірден құптап, істі неден бастау керектігіне нұсқаулық берді. Осылайша мен зерттеу жұмысыма кірісіп кеттім.
Ғаламторда қазақ тілін үйренуге арналған сан түрлі дайын қосымшалар мен сайттар көп екен. Бірақ олар отырып жеке дайындалуды, тапсырмаларды үзбей орындауды, жаттауды қажет етеді. Ал мен қарапайым, қызықты, жалықтырмайтын, сонымен қатар, тиімді ресурс көзін жасау керек деп шештім.
Заманауи құралдарды тіл үйренуде қолдану әрдайым өзекті болып табылады. Тілді үйрені үдерісінде тіл үйренушінің қатысымдық және әлеуметтік-мәдени құзіреттілігін қалыптастыру мақсатында аудиовизуалды құралдын пайдалану өте тиімді болмақ және оның тіл үйретудегі рөлі, тиімділігі өте жоғары екендігі әдістеме ғылымында дәлелденген. Осыған орай, Оnlinetestpad.com сайтында жасалған қосымшада жаңылтпаштарды өзіңе ыңғайлы әртүрлі жылдамдықпен тыңдауға және қайталап айтып, жаттығуға, дыбыстық хабарламаны жіберіп, тексеруге мүмкіндік береді. Мұнымен қатар, қосымша тапсырма орындауды, жазуды қажет етпейтіндіктен, оқушыны жалықтырмайды. Жаңылтпаштардың құрылымы оңай және үнемі пайдаланатын сөздер болып келеді, яғни жаңылтпаштар айту арқылы күнделікті қолданысқа қажетті сөздерді үйреніп алуға болады. Бұл қосымша арқылы оқушылар сөздік қорын байытуға, қазақ тіліндегі төл дыбыстарды қатесіз айтуға, қазақ тіліндегі пәндерді еркін меңгеруге мүмкіндік бере алады.
Тіл игеру - тың игерумен тең дегендей, тілді үйрену оңайлықпен берілмейтіні белгілі. Бұл орайда шыдамдылық, күш-жігер, зейін, ең бастысы ниет пен қалау болуы керек. Сондықтан, менің таңдауым осы қосымшаға түсті.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Алдымен сол сыныптарға қазақ тілінде сабақ беретін қазақ тілі мен әдебиеті, Қазақстан тарихы, география пәндерінің мұғалімдерімен сұхбат жүргіздік.
1.Қазақстан тарихы пәнін оқытуда кездесетін қиындықтар: оқушылар берілген тақырып бойынша талдау жасауға, өз ойын жеткізуге қиналады. Сөйлеу барысында тілі жетік болмағандықтан ауызша жауап беруден бас тартады, себебі сөйлеудегі тілдік ақаулардан жасқанады-деп, Қазақстан тарихы пәнінің мұғалімі өз ойымен бөлісті.
2.География пәнінің мұғалімі сабағында анықталған мынадай тілдік кедергілерді атап өтті:Қазақ тілінде сөйлеген кезде сөйлемдерді ұйқастыра алмайды. Сөйлегенде орысша сөздерді қосады, себебі, қазақша сөздерді айтқанда көптеген кедергілер кері әсерін береді.
3.Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінде оқушылардың айтылым дағдысын бағалау кезінде өз ойларын тақырып бойынша жеткізуде әр түрлі тілдік ақаулардың әсерінен берілген тапсырманы орындай алмай, төмен нәтиже көрсететіндігін қазақ тілі мұғалімдері де атап кетті.
Оқу бөліміне жолығып, І тоқсанның білім сапасының қорытындысына жасалған сараптама жұмысымен таныстық.
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің айтылым дағдысын бағалау көрсеткішіне назар аударсақ, орыс сыныптарында қазақ сыныптарына қарағанда салыстырмалы түрде төмен нәтижені байқауға болады:
1-сурет тоқсанның білім көрсеткіштері
Содан кейін мектептің психологиялық қызметі бөліміне жолықтық. Мектеп психологтары 7 сынып оқушыларының оқытудың жаңа жағдайларына бейімделуіне психологиялық қолдау көрсету мақсатында диагностикалық зерттеулер, ағартушылық және алдын алу мақсатындағы оқушыларға және ата-аналарға арналған вебинарлар, психологиялық сағаттар, әр оқушымен жеке кездесу арқылы әңгімелесу жұмыстарын жүргізіп жатқандарын айтты. Зерттеулерінің нәтижесі бойынша оқытудың дифференциалды картасы жасалған. 7 Д сыныбы бойынша оқытудың дифференциалды картасына шолу жасадық. Сынып оқушыларының 25%-ы кинестетик, 37%-ы аудиал, 8%-ы визиуал жәнеаралас типті 16%болса; ал 7 Е сыныбы бойынша кинестетик 25%, аудиал 41%, визиуал 18%,аралас типті 16% құрайды.С.Ефремцеваның доминирленген перцептивті модальдылық диагностикасы қоршаған ортамен байланыста қандай сезім мүшелері тезірек жауап қайтаратынын анықтауға арналған.[7] Құрбымның көру арқылы (визиуал) тезірек әрекет ететінін білдім.
2-сурет 7 Д сыныбы бойыншаоқытудың дифференциалды картасы
3-сурет 7 Е сыныбы бойыншаоқытудың дифференциалды картасы.
Сынып кураторларының көмегіне жүгініп, сауалнама ұйымдастырдық.
1.Саған қандай пәндерді меңгеру қиындық туғызады?
А) физика, химия, биология
Ә) қазақ тілі, Қазақстан тарихы, география
Б) математика, информатика
В) басқа жауап
2.Қиындық туғызып жүрген пәндерді жақсы меңгеру үшін кімдердің қолдауын қажет етесің?
А) мұғалімнің
Ә) сыныптастың
Б) отбасы мүшелерінің
В) басқа жауап
3.Қазақ тіліндегі таза сөйлеу деңгейің қандай?
А) жақсы
Ә) орташа
Б) төмен
В) басқа жауап
4. Көркем сөйлеу құралдарының ішіндегі қайсысы саған жеңілірек?
А) мақал-мәтелдер
Ә) жаңылтпаштар
Б) фразеологизмдер
В) басқа жауап
5. Көркем сөйлеудің құралдарын қолдану сен үшін қиын ба?
А) иә
Ә) жоқ
Б) білмеймін
В) басқа жауап
Үш сыныптың барлық 54 оқушысысауалнамаға қатысып, жауап берді.
1) Саған қандай пәндерді меңгеру қиындық туғызады? деген сұраққа
қазақ тілі, Қазақстан тарихы, география пәндерін -41 оқушы 76%
2) Қиындық туғызып жүрген пәндерді жақсы меңгеру үшін кімдердің қолдауын қажет етесің?
Мұғалімнің деген - 44 оқушы 81%
3) Қазақ тіліндегі таза сөйлеу деңгейің қандай?
Орташадеп - 23 оқушы 43%
4) Көркем сөйлеу құралдарының ішіндегі қайсысы саған жеңілірек?
Жаңылтпаш деп - 45 оқушы83%
5) Көркем сөйлеудің құралдарын қолдану сен үшін қиын ба?
жоқ деген сауалға 25 оқушы 46 % -ын құрады.
4.1-сурет 1-2 сұрақ бойынша сауалнама нәтижесі
4.2-сурет 3-4 сұрақ бойынша сауалнама нәтижесі
4.3-сурет 5-сұрақ бойынша сауалнама нәтижесі
М.есімді құрбыммен қатар орыс сыныбында оқитын оқушылардың қазақ тілінде жүргізілетін пәндерден қиындық туып жүрген мәселесінің төркінін анықтаған секілдіміз. Зерттеу нысандарына (сұхбат, сауалнама, талдама нәтижелері) талдау жасай отырып, мынадай қорытындыға келдік.
Ұстазымызбен осы оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, қазіргі білім алу жағдайына ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz