Мәшһүр Жүсіптің көтерген мәселелері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қарағанды облысы білім басқармасының Қарқаралы ауданы білім бөлімінің

«Томар ауылының № 22 жалпы білім беретін мектебі» КММ

Жоба авторы : Амангелді Ақжарқын 8- сынып білім алушысы

Жоба тақырыбы : «Әдебиет - өмір айнасы»

IҮбағыт

Секциясы: әдебиет

Жетекшісі: Жумагулова Толганай Еркинкызы

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Қарағанды- 2024 жыл

Мазмұны

: Кіріспе . . .

: 7-8

: І негізгі бөлім

: 9-10

ІІ Зерттеу бөлімі

2. 1. Мәшһүр Жүсіп заманының қырағы ақыны . . .

: 2. 2. Мәшһүр Жүсіптің көтерген мәселелері . . .

: 11-13

: 3. Қорытынды . . .

: 14

: 4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

: 15

Аннотация

Бұл зерттеу жұмысында ақын шығармасындағы өлеңнің өзіндік ерекшеліктері сараланған. Өзіндік пайымдау мен жеткізуге талаптанған. Мәшһүр Жүсіп өлеңдері жастарды елін, жерін, сүюге, тарихқа құрметпен қарауға тәрбиелейтіні, халықтың рухани дүниесіне, әлеуметтік жағдайына ерекше ден қойғаны ашып көрсетіледі.

Аннотация

В данной исследовательской работе выделяются уникальные особенности стихотворения в творчестве поэта. Требует независимого суждения и доставки. Выявлено, что знаменитые стихи Юсупа воспитывают молодежь любить свою страну, землю, с уважением относиться к истории, уделять особое внимание духовному миру и социальному состоянию народа.

Пікір

Автордың ғылыми жобасының тақырыбы «Мәшһүр Жүсіп шығармаларында көтерілген мәселелердің қазіргі таңдағы өзектілігі » деп аталады. Бұл тақырыппен жұмыс жасаудағы автордың мақсаты қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі Мәшһүр Жүсіптің шығармашылығын насихаттау арқылы ақынның тәрбиесін жеткізіп зерттеу, дәлелдеу, салыстыру, қорытынды жұмыстарын жасаған.

Жобаны жасауда көп ізденгені, өзінше ойлана білгені байқалады. Тақырып өте кең болғандықтан, өзекті мәселені жан-жақты қамтылған, мәселенің түйінін тауып, дәлелдеу жолдары қарастырылған. Зерттеу барысы төмендегідей бөлімдерге бөлінген:

Кіріспе, зерттеу нысаны, негізгі бөлім

Қорытынды бөлім: Оқушы өзі зерттеген жобасын қорытындылап, өз ойымен түйіндеген және келешекте де бұл жобаны аяқтамай әрі қарай жалғастыратынын айтқан.

Оқушы бұл жұмыста көп ізденген, тың ойларды жеткізе білген.

Автор «Мәшһүр Жүсіп шығармаларында көтерілген мәселелердің қазіргі таңдағы өзектілігі» туралы ғылыми жобасын өз тәжірибелеріне сүйене отырып, ғылыми деректерді басшылыққа алып, зерттеп жазған. Алдағы уақытта бұл жұмысының нәтижесін өмірде қолдану, кез- келген адамға, оқушыға және сабақтарда қосымша материал ретінде пайдалануға көптеген көмегі болады және бұл әдісті ақынның басқа өлеңдерін зерттеуге қолдануға болады.

Мақсаты: Ақынның ағартушылық бағыттағы шығармаларының поэтикасын басқа шығармaларынан бөліп алып, заман талабына сай жаңаша зерделеу, ақынның aғартушылық қырын дәріптеу

Ғылыми жоба жұмысының міндеттері:

Ақынның шығармаларарын түсініп оқу, мағынасын талдай білу.
Шығармаларында көтерілген өзекті мәселелердің саралау.
Ақынның қаламынан туған өлең туындыларына деген оқырман қызығушылығын арттыру.

Күтілетін нәтиже: Мәшһүр Жүсіптің шығармашылығын танытуға үлес қосуға талпыныс. Лирикалық шығармаларды таңдап, саралап оқуға ұмтылыс.

Ғылыми жоба жұмысының зерттеу проблемасы - қазақ әдебиетінің жөні бөлек ағартушы ақыны - Мәшһүр Жүсіптің шығармашылығында көтерілген ұлттық мәселелерге талдау жасап, зерттеу жүргізу.

Ғылыми жоба жұмысының болжамы - қазақ әдебиетіне сүбелі үлес қосқан Мәшһүр Жүсіптің шығармашылығын зерделей отырып, ақынның проблемаларды көтерудегі тіл шеберлігіне, көрегендігіне назар аудару.

Зерттеу жұмысының әдіс-тәсілдері. Жетекшімен бірлесе тақырыпты таңдап алған соң, алдымен Мәшһүр Жүсіптің өмірі мен шығармашылығымен таныстым. Ақынның шығармашылығына талдау жасаған мақалаларды іздестірдім. Әдебиеттануда зерттеушілер мен сыншылар белгілі бір мәдениеттің немесе қоғамның ойлау тәсілі қандай болғанын білу мақсатында ретроспективті әдіснаманы қолданады. Ол дегеніміз зерттеушіге әр уақытта орындалған жұмыстарды ескере отырып, белгілі бір элементтің немесе фактордың траекториясы бойынша саяхат жасауға мүмкіндік береді. Бұл әдістемелердің сипаттамаларының бірі -олар бізге ұлттар мен қоғамдардың өткенін білуге мүмкіндік береді, бұл ұжымдық жадыны дамытуға түрткі болады. Сонымен қатар, осы типтегі зерттеулер тарихи пәнмен тығыз байланысты, өйткені олар бірдей зерттеу параметрлеріне сәйкес келеді. Осы орайда Мағжанның шығармаларында көтерілген тақырыптарына мән бере отырып, артында қалған мұраларынан сұхбат алдым. «Өнер-білім қайтсе табылар» өлеңінің идеясына, көркемдік шеберлігіне зерттеу жүргіздім. Зерттеу нәтижесін жүйелеп, тұжырым жасап, ой толғау жүргіздім, қорытынды жасадым.

Кіріспе.

Қазақ даласында орын алған әрбір оқиға, әрбір өзгеріс әдебиет пен тарихта өшпес із қалдырып отырды. Бұл заңды да. Өйткені әдебиет пен тарихтың, мәдениеттің арасындa бірін бірі байланыстыратын, көзге көрінбес бір тылсым дүние бар. Сондықтaн да әр әдеби туындыда тарих іздері сайрап жатқанын көре алaмыз. Сондай халық санасында ерекше сақталған кезеңдердің бірі - ХХ ғaсыр басындағы қазақ әдебиеті. Себебі өткен ғасырдың басында қазақ елінің экономикалық, саяси әлеуметтік жағдайында үлкен өзгерістер орын алды Өндіріс пен кәсіпорындардың дамуы, теміржол жүйесінің салына бастауы қазақ даласына өзімен бірге жаңа арнаның, жаңа өмірдің легін әкеле бастады. Осы кезде қазақ даласын басқарудың жаңа жүйесі пайда болды. Ресейде орын алып жатқан барлық оқиғалар қазақ еліне әсерін тигізіп жатты. Осы қақтығыстарды шешу үшін патша үкіметі Ресейдің жерсіз шаруаларын қазақ жеріне қоныстандыра бастады. Бұл саясат қазақтың шұрайлы жерлерінің бәрі пaтша үкіметінің қарамағына айналғанын білдірді. Сөйтіп қазақ жеріне қоныс аударушылардың жаңа легі пайда болды. ХХ ғасыр тарихқа жаңа дәуірдің жаршысы ретінде енді. Орын алған жағдайлардың өзгерістеріне сай әдебиет те сол өзгерістермен үндесіп, көкейтесті мәселелерді қозғап, қоғамдық өмірдің көркем суретін жасауға тырысты. Дәл осы тұста қарапайым халықты оқыту үшін оқу-ағарту ісі қолға алына бастады. Кітaп бастыру, газет-журналдар шығару ісі жолға қойылды. Ұлы ақын Абайдың дәстүрін жалғастырушы ізбасарлары Шәкәрім, Сұлтанмахмұт, Міржақып, Мағжандар сахнаға шықты. Бұл ірі тұлғалардың басын біріктірген алып күш біреу ғана болды. Ол - ұйқыда жатқан қалың елді ояту. Қай қаламгердің шығармасын алсаңыз да бәрінде ортақ тақырып ретінде ұлт қамы тұрды. Олар өз ұлтының басқа мәдениеті дамыған елдер қатарында болғанын қалап, өз шама-шарқынша осы ойларын туындыларында жеткізуге тырысты. Әдебиеттің ұлттық рухын көтеруге тырысты. Осы тұрғыдан алып қарасақ, ХХ ғасыр басындағы әдебиетке тән ерекшелік ретінде азаттыққа, бостандыққа ұмтылу, халықты «ояту» болғанын айта аламыз [1] . Осы жолда бірі ұлт болып бірігіп, азаттыққа, бостандыққа ұмтылайық деп күрессе, екіншісі оқу-ағарту бағытында көп еңбек сіңірді. ХХ ғасыр басындағы әдебиетті зерттеушілер оқу-ағарту бағытындағы қаламгерлерді ағартушы-демократтар және діниағартушылар деп қарастырды. Яғни оқу-ағарту мәселесі ХХ ғасыр басындағы әдебиеттің басты тақырыптарының бірі болды. Мұсылмандық идеяны көтерген діни тақырыптағы туындылар қатары көбейді. Патша үкіметінің қазақ жеріне крестьяндарды қоныстандыруы, рухани тонау, шоқындыру шараларының молынан таралуы діни-ағартушы бағыттағы жазушылардың шығармасына әсер етті. Қоғамда орын алып жатқан жағдайларды діни ағымдағы оймен байланыстырып жазды. Бұл бағыттағы қаламгерлер діни сауатты болды, шығыс әдебиетімен сусындап өсті. Араб, парсы, шағатай тілдерін жетік меңгерді, діни тақырыптағы шығармаларға қанық, көзі ашық, оқыған азаматтар болды. Осы топтағы ақын-жазушылардың бір қыры олардың кітап шығару ісіне айрықша мән бергендіктері және ел аузындағы халық ауыз әдебиетін жинап бастыруы. Адамдық қасиеттерді қалыптастыруды дінмен байланыстыруы олардың басқа бағыттардан пікірлерінің aлшақтығын көрсетеді. Сондай-ақ олар жастарды, халықты оқу білімге, ғылымға шақыра отырып, жақсы мен жаманның, білім мен білімсіздіктің аражігін ажыратып, барлық адамгершілік игі қасиеттерді діни ұғым-таныммен байланыстырды. Десек те олар тек діни уағыз жолында қалып қойған жоқ, қоғамдық өмірдегі келеңсіз жағдайларды, әлеуметтік мәселелерді дұрыс түсініп сынай білді. «Халықты ояту» идеясын діни бағыттағы қаламгерлер адамгершілік қасиеттермен, діни іліммен байланыстырды. Осылайша Абай салған сыншыл реализм жолынан алыстамады, ХХ ғасыр басындағы әдебиет кезеңінде өз іздерін қалдырды. Солардың бірі Мәшһүр Жүсіп Көпеев еді.

Негізгі бөлім

Қазақ тарихында Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының алар орны ерекше. Жас кезінде Шығыс әлемінің білімімен сусындаған, кейіннен орыс тілін меңгеруі арқылы Батыс өркениетінің де ғылыми жаңалықтарымен танысқан ол тарих, этнология (шежіре нұсқалары), фольклористика (жинастырған ауыз әдебиет үлгілері), әдебиет (ақындығы), тіл тарихы, этнография (қазақ халқының салт - дәстүрі туралы шығармалары), философия, медицина (емшілік, дәрілік өсімдіктер туралы), космология ғылым салаларына арналған еңбектерді жазып қалдырды. Мәшһүр Жүсіп жасында ауыл молдасынан дәріс алып, хат таниды. Бес жасында Баяндағы Байжан Смағұлұлының медресесінде Нәжімалдин хазіреттен, кейін 8 жасында Қамариддин хазіреттен оқи бастайды.

1865 жылдан 7 жасар кезінен халық әдебиеті үлгілерін жинай бастағанын анықтарлық дерек жанұялық архивте сақталған. Мәшһүр Жүсіптің жырлауындағы «Қозы Көрпеш - Баян сұлу», «Алтынбас-Күмісаяқ» жырларының варианттары бар. «Қамбар батыр», «Ер Тарғын», «Ер Көкше», «Сайын батыр», «Нәрік ұлы Шора батыр» да сүйікті жырлары болған. Әлкей Марғұлан жазбасында «Сүйіндік: Олжабай батыр» ертегісінде «Сақау ақынның айтуынан 1865 жылы жазып алған Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы» деген мәлімет бар. Сонымен қатар ақынның мұрасын жинаушы Жолмұрат Жүсіпұлы жазбасында сабақ беруші Қамар хазіреттің бұл өнірге белгісіз төрт түрлі өлең-қисса әкелгендігі, оларды сегіз жасар шәкірт Мәшһүр-Жүсіптің қолжазбадан көшіріп, жаттап алып, ел-жұртқа жайғандығы әңгімеленеді.

1870 жылдары Хамеретдин хазіреттің медресесін бітіріп, мұсылманша орта білім алып шығады. Ауыз әдебиеті нұсқаларымен ерте танысып, халықтық жыр - дастандарды жаттап өседі. Өзінің алғырлығын, сөз өнеріне бейімділігін ол ерте - ақ танытады. Ақындық жолға бой ұруы, түсуі - 15 жасында басталған.

Мәшһүр Жүсіп 1875 жылдан бастап біраз уақыт ауылда бала оқытып, қаражат жинайды. Білімін толықтыру мақсатымен 1886 жылы Бұхараға келіп, діни жоғары оқу орнында оқиды. Сосын оқуын Ташкентте жалғастырады. Осы жылдары Орта Азияны аралап, Самарқанд, Ташкент, Түркістан, Бұқара т. б. қалаларда болды. Ол осы жылдары түрколог - академик В. В. Радловпен танысып, ауыз әдебиетінің нұсқаларын жинап бастыру ісімен айналасты. Мәшһүр Жүсіп 1887-1890 жылдары бірнеше рет Орта Азияны аралап, Самарқанд, Ташкент, Түркістан, Бұхара қалаларында болады. Араб, парсы тілдерін үйреніп, Шығыстың классикалық әдебиетінен сусындаған. Ол осы жылдары Қазанға сапарға аттанып, түрколог ғалымы В. Радловпен танысып, ауыз әдебиетінің үлгілерін жинаумен айналысты. Кейін келе Мәшһүр Шоқан Уәлихановтан кейінгі қазақ фольклорының ең жүйелі жинақтаушысы болды.

Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының саналы ғұмырында бір сәт те қолынан қаламы түсіп көрмеген, бір жағынан жазып, екінші жағынан өнер-ғылым үйреніп, жатпай-тұрмай ізденіп жүріп, Қазан төнкерісіне дейін 1907 жылы бір жылдың ішінде үш бірдей кітабы жарық көрген алғашқы «Хал-ахуал» кітабы төрт бөлімнен тұрады: 1. «Хал-ахуал» (208 жол), 2. «Баяннама» (248 жол), 3. «Патша хақында» (144 жол), «Ғибратнама» (4 бөлімнен тұрады) . 1906 - 1907 жылдары - М. Ж. Көпейұлы шығармашылығының идеялық жағынан терендей түскен дәуірі. Бұл жылдары жазған шығармалары тегісінен қазақ халқының бостандық, саяси-экономикалық құқықтарымен байланысты болып келеді. 1912 жылы патша әкімшілігінің цензурасы назарына Мәшһүрдің 1907 жылы бастырылған кітаптары алынып, татар аудармашысының тәржімалауынан кейін 3 кітаптың екеуінің мазмұны Ресейдегі патша билігіне қарсы мақсатта жазылған деп танылып, 1912 жылы екінші рет басылған 3 кітап баспахананың өзінде «тұтқындалынып», 12 000 сом айып салынып, 14 кісі айыпқа тартылады. 1912 жылдан бастап қудалана бастағанда, өзінің жинаушылық жұмысын тоқтатпайды.

Мәшһүр Жүсіп өмірінің соңғы жылдарында, дәлірек айтқанда, Кеңес өкіметінің тұсында өзінің жазған шығармалары мен ел аузынан жинап-терген ауыз әдебиеті үлгілерін қағазға түсірумен шұғылданады. Ақын 1931 жылы өзінің ауылында дүниеден қайтады. Айта кететін бір жай - ол қайтыс боларынан бір жыл бұрын өкімет саясатына қарсы оғаштау бір мінез көрсетеді. Күні бұрын бейітін тұрғызып, жаназасын шығарып, өзінің көзі тірісінде өзіне ас бергізеді. «Жетпіс үшке шыққанша балталасаң да өлмеймін, жетпіс үшке шыққан соң сұрасаң да тұрмаймын», - деген сөзі дәл келеді. Осы бір жайлар ел арасында әңгіме аңыз боп тарап, ауыл адамдарды өлгеннен кейінгі жерде Мәшһүр Жүсіпті әулие тұтып, басына келіп тауап өтуді, түнеуді шығарады. Ал, саяси идеология үстемдік құрған кезеңде бұл жағдай көпе-көрнеу ақынға пәле болып жабысты. Оның әдеби мұрасын тексеріп, дұрыс тануға көпке дейін залалын тигізеді.

Теориялық бөлім.

ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында өмір сүрген Мәшһүр Жүсіп Көпеев өзінің соңынан ауыз әдебиеті үлгілерінің жинағын, кітаптар мен қолжазбалар, мақалалар қалдырған тұлға. Солардың ішінде тәрбие, адамдардың арасындағы қарым қатынас әдебі, ізгілікті, әділдікті іздеушілердің өмірін бейнелейтін шығармалары көп. Ағартушының жан жақты болуы Мәшһүр Жүсіптің нағыз халық адамы екенін дәлелдейді. Ақын жан жақты дарынды адам ретінде ұлттық мәдениет тарихында әдеби -педагогикалық мұрасымен өзіндік соқпақ салды. Тәрбие жөнінде шығармалар жазып, бала оқытты. Оның өлең, әңгімелері мен мақалаларының арқауы жеке адам болмысы мен қоғам өмірінің байланысы одан туындайтын алуан түрлі мәселелер.

Ақынның түпкі арманы- халықты жаппай сауаттандыру еді. Алайда, ол мұндай игілікті іс тек сөзбен ғана іске аспайтынын, ол үшін қолда билік болуымен қатар, мол қаражаттың қажет екендігін кейін сезінді. Мәшһүр Жүсіптің өмір сүрген тұсы бір рудың малын екінші ру барымталап тұрған, қоғамның әлді мен әлсіз, бай мен кедей болып үлкен екі қоғамға бөлініп тұрған шағына тұспа тұс келді. Қысы жазы ауыл маңында бос жүрген, не өнер іздеп жүрген, не білім қуып жүрген жастарды көрмей қамыққан ақын:

Қазағым, өнер ізден, ұрлық зорлық,

Қыласың бір біріңе неге озбырлық,

Болғаннан алты ауыз ынтымақсыз,

Басыңа келген жоқ па талай қорлық,

Дейді. Ақын мал соңында салпақтап, күндіз түні еңбек етіп жүрген кедей шаруаның ауыр азабын, жетім мен жесірдің көз жасын өлеңге қосты. Сол қиындық бейнебір өз басынан өтіп жатқандай, осы күйді білімсіздіктің салдары деп ұқты. Оқу білім, өнерге үндеп, білімсіздік пен тоғышарлықты сынаған шығармалары : «Жалқаулар туралы айтқаны», «Бұлақ көзі», «Өнерпаз», «Хал ахуал»

Жігіттер, жақсы қайда өнер шашқан,
Жүдеген ғаріптердің көңілін ашқан,
Анау озық, мен кейін қалам ба деп,
Көз салып бірін бірі шамаласқан?
Сүрініп ат аяғы кетер болса,
Дұшпан түгіл, досың да табаласқан.
Бұл жұртта сұмырай нәрсе толып жатыр,
Өтірік, ұрлық, өсек араласқан.
Өңшең сәурік, теке мен бұқашықтар
Бір-бірін сүзіп, жаншып, жараласқан.
Жақсыны өзі болған көре алмаған,
Өрт қойып жан-жағынан қамаласқан.
Ақылшы шықты бізге үй басынан,
Данышпан ойы зерек, жұрттан асқан.

Осы өлеңіне тоқталатын болсақ, ақын саңырауқұлақтай қаптаған блогерлер мен коучтарды жағаламай мәдениеті мен білімі озық елдермен бәсекеге түсуге шақырады. Қазіргі таңдағы Қазақстандағы білім сапасына тоқталар болсақ, Қазақстан мектептерінде екілік баға алатын оқушы жоқ. Барлық балалар жалпыға білім беретін мектептерде тегін оқуға міндетті. Жалпы қай деңгейде оқимын деген адамға барлық мүмкіндіктер қарастырылған. Ауылдық жерлер заманға сай интернет желісімен қамтамасыз етіліп, өз кезегінде білім алушылардың ізденуіне жол ашты. Мектеп бағдарламасын оқушылардың 5%-ы өте жақсы, 15%-ы жақсы және басқалары қанағаттанарлықтай меңгерген. Білім сапасы бойынша біздің еліміз 93 елдің ішінен 62-інші орында тұр. Ал білім деңгейінен 189 елдің ішінде 35-інші орынды алады. Ең алдыңғы қатарда әрине, АҚШ, Аустралия, Германия, Норвегия, Швеция, Канада, Швейцария. Елімізде жылына 140 000 нан 160 000-ға дейін түлек 11-сыныпты бітіреді.

Биге-пара, байларға-өсім болды,
Бой тартқан, арамдықтан бар ма қашқан?
«Сен кімнен қорқасың!» деп жел береді,
Кісі жоқ «қой» дейтұғын, жұртты басқан. Деп аяқталатын осы өлеңінде

жемқорлық пен парақорлықты да түйрей өтеді. Дамыған елдерде қатаң шара қолданылатын, дамушы елдердің аяғына тұсау болған жемқорлық қай заманда да қоғам белсенділерінің, ел жанашырларының күйіне отырып тоқталатын тақырыбы. Бұл тақырыпта

Кімде-кім, - қорыққанына, алдауменен,
Түлкіше қылып хайла бұлаңдаған.
Болыснай (волостной) оязбенен жемтіктес боп,
Ұрыға тыю, тоқтау қыла алмаған.
Ұрыға үш жылқыға бір ат сатып,
Көбейтіп байлар тобын тыраңдаған.
Байлардан аты даяр боп тұрған соң,
Ұрылар ұрлығынан тына алмаған.
Би, болыс, бай мен ұры біріккен соң,
Кем-кетік, нашарлар күн көре алмаған.
Қисайып мойын біткен бұзықтыққа,
Бұл күнде жан қалмады сыналмаған.

Елдің басы бодан болған, көрінгенге жалтақтаған заманда шығарылған шығарма еді. Бүгінде өз қазанын менікі дейтұғын, бабалардың арманының асқағы болған тәуелсіздігімізге 33 жыл болған уақыттағы Мәшһүр Жүсіп атамыздың көтерген мәселесі қаншалықты өзекті?

Қазақстандағы сыбайлас жемқорлық қазіргі Қазақстанның үлкен проблемасы болып табылады, ол елдің экономикалық және саяси дамуын тежейді. 2019 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан рейтингте 180 елдің тізімінде 113-орынға ие болып, 100-ден 34 ұпай жинады, ал 2020 жылы 180 елдің ішінен 94-орынға шығып, 100-ден 38 ұпай жинады[1], және Бір жыл бұрын Transparency International сыбайлас жемқорлық деңгейі бойынша Қазақстанды 124-орынға (бірнеше басқа елдермен бөлісті) берді. Қазақстанның жалпы ұпайы сол кезде мүмкін болатын 100-ден 31-ді құрады (30-дан төмен балл «кеңейткен сыбайлас жемқорлықты» көрсетеді.

Ғасырлар өтсе де біздің заманымызда адамгершілік тәрбиесі, еркін және белсенді жеке адам тәрбиесі мәселесінің маңызы азайған жоқ. Қоғамның қазіргі кездегі дамуы адам тәрбиесінде оның барлық табиғи және дара күштерін дамытатын, Отанға деген сүйіспеншілік, ұлтқа деген құрмет қалыптастыра алатын жаңа жолдарды үнемі іздестіруді талап етеді.

ХХ ғасыр соңында ғылым адамзаттың мәдениеті мен тарихында діннің маңызын қайта мойындады. Халықтың едәуір бөлігі дәстүрлі игіліктер мен қоғамдағы адамгершілік қалыптарды дін арқылы жаңғыртқысы келеді. Қоғамда қалыптасқан қатпарлы мәселелердің қордалануы халықтың рухани құндылықтарының құлдырауынан. Қазіргі таңда дамыған мемлекеттермен тең дәрежелі болу жолындағы мақсатымыздың да сипаты өзгеріп жатыр. Халық педагогикасының дәстүрлері мен дін оқуларын елемей, тарих қалыптастырған идеялардан көп ауытқығанын байқау қиын емес.

Елімізде жүзден астам ұлт пен 18 конфессияның өкілдері тату-тәтті өмір сүріп жатыр, олардың 70 пайыздан астамы сүнниттік мұсылмандар. Екіншіден, мемлекет тарапынан көптеген ағарту жұмыстары жүргізілуде, оған қомақты қаражат бөлініп, тұтас бағдарламалар мен жобалар әзірленіп, қабылданды, еліміздің түкпір-түкпірінде ақпараттық-түсіндіру топтары жұмыс істейді, көптеген ресми рухани-ағартушылық сайттар ашылды, мақсатты халықтың діни сауаттылығын арттыруда және жалпы тұрақты діни ахуалды қалыптастыруда. Шынайы дін білім алуға, қоғамға пайдалы болуға

шақырады. Өкінішке орай, біздің көптеген келешегінен үміт күткен, қолынан іс келер азаматтарымыз мешіттің маңайынан, қаралы үйдің босағасынан әрі аттай алмай отыр. Ал білім мен дінді екеуін тең алып жүруге елімізде қабылданған түрлі ережелер кедергі келтіруде. Ойын «Шын жақсы ішкі өнерін жасырмаса» өлеңінде осы жайтты ашып жазады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.