Қазақстандағы орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығының жағдайы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание Қарағанды қаласы

химия-биологиялық бағытындағы

Назарбаев Зияткерлік мектебі

Қазіргі әлемдегі Қазақстан

Курстық жұмыс

Оқу бағдарламаға сәйкес тақырыптың бағыты: Қазақстан Республикасының экономикасы

Тақырыпша: Қазақстан әлеуметі

Қазақстандағы орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығының деңгейінің төмен болуының экономикалық және әлеуметтік салдары мен оларды шешу жолдары

( сөз)

Орындаған :

Жетекші :

Ішкі модератор:

Қарағанды, 2024

Мазмұны

1. Кіріспе3

2. Негізгі бөлім4

2. 1. Қазақстандағы орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығының жағдайы4

2. 2. Қаржылық мәселелер және олардың әлеуметтік өмірге әсері4

2. 3. Қазақстан экономикасына қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейінің теріс әсерін болдырмау4

Пайдаланылған әдебиет тізімі4

Кіріспе

Өзектілігі:

Қазіргі кезде, ақша өміріміздің ажырамас бөлігі болып табылады. Осылайша, қаржылық сауаттылық экономиканың өркендеуі мен қоғамды нығайтудың маңызды аспектісін білдіреді. Бұл жеке тұлғалардың өз қаржысын тиімді басқару, негізделген қаржылық шешімдер қабылдау және болашаққа жоспарлауды жүзеге асыру қабілетін көрсетеді. Қазіргі әлемде халық арасында қаржылық сауаттылықтың жоғары деңгейін қамтамасыз етуі маңызды. Бұл процесте орта жастағы халық ерекше маңызды рөл атқарады, өйткені ол елдің экономикалық өміріне белсенді қатысып, қаржылық шешімдер қабылдайды және экономиканың дамуы үшін де ұзақ мерзімді перспективаларға әсер етеді.

Қазақстандағы орта жастағы халық арасында қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейі елдің экономикалық дамуы мен әлеуметтік тұрақтылығы үшін елеулі зардаптарға алып келеді.

Мақсаты:

Қазақстандағы орта жастағы тұрғындар арасында қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейінің экономикалық және әлеуметтік салдарын зерттеу және шешу жолдарын анықтау

Міндеттері:

Өзекті интернет-ресурстарды пайдалана отырып, әдебиеттер мен статистикалық деректерді талдау
Сауалнама әдісін қолдана отырып, аудиторияның пікірі мен мәселеге қатынасын жан-жақты зерттеу
Алынған мәліметке негізделген қаржылық сауаттылықты арттыру жолдарын ұсыну

Зерттеу сұрақтары:

Қазіргі кезде Қазақстандағы орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығы қандай жағдайда?
Орта жастағы адамдарда қандай қаржылық мәселелер жиі кездеседі және олардың әлеуметтік өміріне әсер етеді?
Қаржылық сауаттылығы деңгейі Қазақстан экономикасына әлсіз әсері қандай болып саналады және оларды қалай алдын алуға болады?

Зерттеу әдістері

Интернет желісіндегі әдеби және ғылыми дереккөздерді пайдалана отырып, экономика және қаржы саласындағы проблематиканы талдау.
Сауалнамалар әдістерін жүргізіп сарапшылардың көзқарасы мен қоғамдық көзқарасты анықтау.
Күшті және әлсіз жақтарын, мүмкіндіктері мен қауіптерін анықтау үшін SWOT талдауын жүргізу арқылы мәселені зерттеу.

Таңдау себебі:

Тақырыпты таңдау оның Қазақстандағы өмірдің экономикалық және әлеуметтік аспектілеріне ықтимал әсер ету тұрғысынан маңыздылығына байланысты. Орта жастағы топ шешуші рөл атқарады және олардың қаржылық шешімдері елдің дамуына зор әсер ететіні анық.

Гипотеза: Қазақстандағы орта жастағы тұрғындар арасында қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейі қаржыны дұрыс басқармауына, отбасылардың қаржылық жағдайының нашарлауына және әлеуметтік мәселелердің артуына алып келеді. Осы жас тобындағы қаржылық сауаттылықтың артуы халықтың экономикалық тұрақтылығы мен өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етуі мүмкін.

Әдебиетке шолу :

Осы тақырып бойынша әдебиеттерге шолу Қазақстандағы орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығына қатысты өзекті ғылыми мақалаларды, жарияланымдар мен зерттеулерді зерделеуді қамтиды. Осы жас тобындағы қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейіне байланысты негізгі тенденцияларды, проблемалар мен қиындықтарды анықтап және қаржылық сауаттылықты арттыруға бағытталған әртүрлі әдістер мен бағдарламаларды зерттеуге болады. Мысалы, Вестник деген ғылыми журналда жарияланған, Оразгалиева А. жазған “Қазақстандағы жастар арасындағы жұмыссыздық міселесінің шешілу жолдары” деген мақаласы тақырыпты терең түсінуге пайдалы. Сондай-ақ, Қазақстандағы жалықтың нақты мәселелерді талқылайтын мақалалар. Мысалы, Кухарь В. С. жазған “Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің қазіргі жағдайына талдау” зерттеу жұмысы.

2. Негізгі бөлім

2. 1. Қазақстандағы орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығының жағдайы

Тарихқа көз жүгіртсек, Қазақстан бұрынғы Кеңес одағының рубльдік аймағынан соңғы елдердің бірі болып шықты. 1993 жылғы 15 қарашада ұлттық валюта-теңге енгізілді. Сол кездегі айырбас бағамы бойынша 1 теңге КСРО-ның 500 рубліне тең болды. Ұлттық банк Қазақстан Республикасының аумағында ұлттық валюта шығаратын жалғыз орган болды[1] . Осыдан біздің еліміздің және халықтың қаржылық сауалнамасы басталады.

Қазіргі уақытта Қазақстанда орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығы жеткіліксіз деңгейде. Зерттеулер көрсеткендей, осы жас тобындағы көптеген адамдар қаржылық жоспарлау, бюджеттеу және қарызды басқару туралы білімдері шектеулі. Хабардарлықтың жеткіліксіздігі жоспардан тыс шығындар, қарыздарды жинақтау және жинақ деңгейінің төмендігі сияқты дұрыс емес қаржылық шешімдерге әкеледі.

Қаржылық сауаттылықтың шектеулі болуының нәтижесінде орта жастағы адамдар ойланбаған шығындар, қарыздарды шамадан тыс жинақтау және болашаққа қаражат жинамау сияқты дұрыс емес қаржылық әрекеттерді жасай алады. Мысалы, бюджеттеудің негізгі принциптерін түсінбеушілік адамдардың қолдарынан келгеннен көп ақша жұмсауына әкелуі мүмкін, бұл сайып келгенде қарыздар мен қаржылық мәселелерге әкеледі. Сонымен қатар, қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейі жеке қаржыны тиімді басқаруға және зейнеткерлікке шығуды жоспарлауға кедергі келтіруі мүмкін, бұл ұзақ мерзімді перспективада отбасылар мен жеке адамдар үшін қаржылық қиындықтар тудыруы мүмкін.

Осылайша, Қазақстанда орта жастағы тұрғындар арасында қаржылық сауаттылықты арттыру бойынша жүйелі өзгерістер немесе ағарту бағдармалар қажет. Бұл қаржылық сауаттылық бойынша білім беру бағдарламаларын, семинарлар мен тренингтерді ұйымдастыруды, сондай-ақ барлығына қолжетімді ақпараттық материалдар мен онлайн ресурстарды әзірлеуді қамтуы мүмкін. Сонымен қатар, мектеп пен университет бағдарламаларына қаржылық білім беру шараларын енгізу арқылы мемлекеттік саясат деңгейінде қаржылық дағдыларды дамытуға ықпал ету маңызды. Осы бағыттағы жүйелі жұмыс арқылы ғана қаржылық сауаттылықты тұрақты жақсартуға қол жеткізуге және жеке адамдар мен жалпы ел үшін қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етуге болады.

ҚР Үкіметі бекіткен 2020 - 2024 жылдарға арналған қаржылық сауаттылықты арттыру тұжырымдамасы Құжатқа сүйене отырып, қаржылық қызметтерді пайдалану саласындағы білім мен дағдылардың жүзеге асырылуы деңгейі 25% құрайтыны анықталды. Бұл көрсеткіш қаржылық қызметтерді пайдаланудың жүйелілігімен, сатып алынатын қаржы өнімдерінің шарттарын түсінумен және шарттық міндеттемелерді уақтылы орындаумен анықталады. Сауалнамаға қатысқандардың 32%-дың банкта несиелер бар, ал шамамен 33% - ы болашақта несиелерді пайдалануды жоспарлап отыр. Бұл ретте респонденттердің шамамен 39% қолма-қол ақшамен жинақтары бар, бірақ депозиттерге кепілдік беру жүйесі туралы жеткілікті білімі жоқ. Сауалнамаға қатысқан азаматтардың шамамен 63% - ы қаржы туралы білімдері жеткіліксіз екенін мойындады. Алайда, өз қаражатын басқару қабілетінің жоғары деңгейі қазақстандықтардың 74% байқалады, бұл жеке қаржыға қатысты мәселелерге жоғары қызығушылықты көрсетеді. Сауалнамаға қатысқандардың шамамен 84% - ы отбасылық бюджеттің есебін жүргізеді. Айта кету керек, жас бойынша айтарлықтай айырмашылықтар бар, өйткені жастар бюджетке аз бейім және оны басқа отбасы мүшелерімен жиі қалыптастырады. Сауалнамаға қатысқан қазақстандықтардың 66% - дан астам респонденттер өздерінің барлық шығыстарын мұқият қадағалап, шығыстардың есебін жүргізеді. Алайда, қаржы жүйесі туралы хабардар болу деңгейі өте төмен және 9, 5% құрайды[2] .

2. 2. Қаржылық мәселелер және олардың әлеуметтік өмірге әсері

Орта жастағы адамдар кездесетін қаржылық мәселелер олардың әлеуметтік өміріне айтарлықтай әсер етеді. Негізгі проблемалардың бірі-сіздің отбасыңызды қамтамасыз ету және негізгі шығындарды жабу үшін қаражаттың жетіспеушілігі. Бұл күйзеліске, отбасылық қақтығыстарға және жақын адамдарыңызбен қарым-қатынастың нашарлауына әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, қаржылық дайындықтың жеткіліксіздігі өмір сапасы мен әлеуметтік әл-ауқатты нашарлататын білімге, медициналық көмекке және басқа қызметтерге қол жетімділікті шектеуі мүмкін.

Орта жастағы адамдар кездесетін қаржылық проблемалар олардың өмірінің әртүрлі салаларына, соның ішінде әлеуметтік салаға айтарлықтай әсер етеді. Негізгі проблемалардың бірі-отбасын қамтамасыз ету және негізгі шығындарды жабу үшін қаражаттың жетіспеушілігі. Бұл қаржылық тұрақсыздық үлкен күйзеліске әкелуі мүмкін, бұл өз кезегінде отбасы ішінде қақтығыстар тудыруы және жақын адамдарыңызбен қарым-қатынасты нашарлатуы мүмкін. Қаржылық ресурстардың жеткіліксіздігі жалпы өмір сапасы мен әлеуметтік әл-ауқатқа әсер ететін білім мен медициналық көмекке қол жеткізуге кедергі келтіруі мүмкін. Мысалы, білім беру ақысын төлемеу кәсіби мүмкіндіктер мен мансаптық перспективаларды шектеуі мүмкін, ал медициналық қызметтерге қол жетімділіктің болмауы аурудың даму қаупін арттырып, жалпы денсаулықты нашарлатуы мүмкін. Осылайша, қаржылық мәселелер орта жастағы адамдардың әлеуметтік өміріне көптеген жағымсыз әсер етеді және оларды шешу қоғамдағы әл-ауқат пен тұрақтылықты қамтамасыз етудің маңызды аспектісі болып табылады.

Көптеген жастар үшін үй сатып алу үлкен қаржылық шешім болып табылады және қаржылық сауатсыздығына байланысты үй сатып алу процесі жасар үшін өте қиын болуы мүмкін. Алайда, олардың көпшілігінде ипотекалық несие алу процесі, оның шарттары, пайыздары, мерзімдері және т. б. туралы жеткілікті білім жоқ. Қаржылық сауаттылықтың болмауы ипотекалық бағдарламаны дұрыс таңдамауға, пайыздар үшін артық төлеуге немесе болашақта ипотекалық несие төлемдерін басқара алмауға әкелуі мүмкін. Зерттеу және техникалық қызмет көрсету нәтижелері бойынша тұрғын үйге қолжетімділік рейтингі бойынша, Қазақстан 109-дан 35-ші орында екен. Нарықта тұрғын үй бағасының өсуі болып табылады[4] . Ипотека процесі, мәміле шарттары және қаржылық тәуекелдер туралы білімнің болмауы дұрыс емес шешімдерге, тіпті болашақта қаржылық қиындықтарға әкелуі мүмкін. Сондықтан, жастардың қаржысын ойдағыдай басқару және тұрғын үй сатып алу кезінде саналы шешім қабылдау үшін тиісті қаржылық сауаттылыққа ие болуы маңызды.

2. 3. Қазақстан экономикасына қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейінің теріс әсерін болдырмау

Қазақстан экономикасына қаржылық сауаттылықтың төмен деңгейінің теріс әсерін болдырмау үшін шаралар кешенін қабылдау қажет. Ең алдымен, қаржылық сауаттылықты арттыруға бағытталған білім беру бағдарламаларын әзірлеу және енгізу талап етіледі. Бұл бағдарламалар жеке бюджетті басқару негіздерінен бастап зейнетақыны инвестициялау мен жоспарлауға дейінгі көптеген тақырыптарды қамтуы керек. Екінші маңызды қадам-орта жастағы халықтың қаржылық консультациялар мен қолдауға қол жеткізуін қамтамасыз ету. Бұған ақысыз кеңес беру және қаржылық мәселелер бойынша ақпарат пен кеңестер беретін онлайн-ресурстарды құру арқылы қол жеткізуге болады. Ақырында, қаржылық сауаттылықты тиімді арттыру Үкіметтің, білім беру мекемелерінің, жеке сектордың және жұртшылықтың бірлескен күш-жігерін қажет етеді. Осындай әріптестік шеңберінде ғана қаржылық сауаттылықты арттыруға ықпал ететін және Қазақстан экономикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ететін қолайлы орта құруға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.