Лексикалық бірліктерді іріктеу таңдау принциптері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Халықаралық Колледжі ЖШС

Касымбаева Амина Аскарвна
ТАҚЫРЫБЫ: ЛЕКСИКАЛЫҚ БІРЛІКТЕРДІ ІРІКТЕУ ҚАҒИДАЛАРЫ
Курстық жұмыс

Жетекші:Жабаева Айдана Адилхасыновна

Тапсыру күні ___ 2024 ж
Қорғау күні ___ 2024 ж
Бағалау ________

Астана 2024

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
I ТАРАУ АУДАРМА ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.1 Лексикалық бірліктерді іріктеу таңдау принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2 Р.Түсіпқалиеваның қазақ лексикографиясында оқу сөздігіне лексикалық бірліктерді сұрыптап алу ұстанымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
II ТАРАУ. МУЗЫКАЛЫҚ ПОЭЗИЯНЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ АУДАРМАСЫН ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.1 Өлеңдерді аудару әдістері мен олардың лексикалық бірліктерін аудару ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.2 Музыкалық-поэтикалық мәтіндерді аударудағы лексикалық және грамматикалық өзгерістер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
2.3 Ән мәтіндерін салыстырмалы талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .21
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22

КІРІСПЕ

Бұл курстық жұмыс жалпы аударма ғылымымен танысып, лексикалық бірліктерді іріктеу қағидаларын зерттеуге бағытталған. Қазіргі қоғам өмірінде аударма маңызды рөл атқаратыны сөзсіз. Күн сайын бір тілден екінші тілге әртүрлі стильдер мен жанрлардағы көптеген мәтіндер аударылады. Оның ең негізгі аспектісі - лексика.
Тілдік құралдар жүйесіндегі лексика - сөйлеу әрекетінің маңызды құрамдастарының бірі. Көптеген жылдар бойы ғалымдар лексикалық бірліктерді оқыту мәселесін зерттеді. Бұл тақырыппен байланысты көптеген еңбектер бар. Бірақ осы мәселе бүгінгі күнге дейін өзекті болып қала береді. Курстық жұмыста біз бұрыннан оқып келе жатқан теорияны жалпылауға, оны нақтылауға және лексикалық материалды оқытудың кезеңдерін, ең тиімді нәтиже беретін әдістерді, шет тілі сабағында студенттердің жаңа сөздерді жақсы меңгеріп, бекітуге көмектесетін әдіс-тәсілдерін зерттеуге тырысамыз.
Шетел тілін меңгеру белгілі бір сөздер санын білуді білдіреді. Дегенмен, сөйлеу қабілетін одан ары жақсарту үшін жай сөздерді білу жеткіліксіз. Сіз көп сөздерді біле алсаңыз да, қарым-қатынас кезінде оларды қолдана алмайсыз. Шетелдік лексикалық бірліктерді табысты меңгеру - тілді меңгерудің негізгі жолы. Ең үлкен қиындық - оның шексіздігінде, сөздік қорында. Сондықтан аударушы үнемі жаңа материалды әрі қарай оқып, бір орында тұрмайды.
Бұл зерттеудің өзектілігі мынада: лексикалық дағды сөйлеу әрекетінің барлық түрлерінің құрамдас бөлігі болып табылады, оны қалыптастыру, жетілдіру және дамыту шет тілін оқытудың басты міндеті болып табылады.
Курстық жұмыстың зерттеу нысаны - шет тілін оқытуда тілдік құзыреттілікті қалыптастыру процесі.
Курстық жұмыстың өзектілігі - лексикалық бірліктерді таңдау принциптерін енгізу және бекіту жолдарын зерттеу. Лексикалық материалды іріктеудің жалпы дидактикалық, лингвистикалық, лексикографиялық, психофизиологиялық және әдістемелік принциптерін ескеруге ерекше көңіл бөлінеді. Тезаурус тілдің рефлексиялық және жинақтаушы функцияларын жүзеге асырады және әлем туралы білімді білдіреді, сондықтан әлемнің суреті түрінде жүйеленген лексиканы оқыту өзекті болып табылады .

I ТАРАУ АУДАРМА ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
1.1.Аударма туралы жалпы түсінік
Аударма - лингвистикалық делдалдыққа, яғни тілдік әртүрлілікке байланысты адамдар арасындағы қарым-қатынасты жақсартуға бағытталған рухани белсенділіктің ерекше түрі. Ежелгі дәуірге жүгінетін болсақ, аударма әлемдік мәдениеттің де, жекелеген халықтардың даму тарихында да әрқашан маңызды рөл атқарған. Алайда, шамамен 20 ғасырдың ортасынан бастап, Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін, халықаралық байланыстардың күрт өсуіне байланысты аударма қызметі бұрын-соңды болмаған танымалдылыққа ие болды.
Сонымен аударма дегеніміз не? Аударма сөзі белгілі, жиі қолданылатын және жалпыға бірдей түсінікті тілдік бірліктердің қатарына жатады. Аударма терминінің анықтамалары әр алуан және көп. Түрлі авторлардың терминологиялық анықтамаларын салыстыру ғалымдардың зерттеу мақсатымен көзқарастар жүйесі, оның белгілі бір ғылыми мектепке жатуы, сонымен қатар аударма ғылымының даму кезеңі туралы мәліметтер береді. Қазіргі кезде аударма әдетте бірнеше факторлардың жиынтығы ретінде қарастырылады: лингвистикалық, мәдени, семиотикалық, психологиялық және әлеуметтік.
Аударма ғылымы аударма процесінің өзін ғана емес, сонымен қатар бастапқы мәтінді құру шарттарын, аударма мәтінді қабылдау шарттарын, коммуниканттардың әлеуметтік жағдайын, сөйлеу жағдайын және әртүрлі аударма ғылымының объектісі болып табылатын, екі тілді қолдану арқылы қарым-қатынас жасаудың күрделі ұғымына кіретін ілеспе құбылыстар. Тіларалық қатынастың орталық буыны аударма процесі болып табылады. Аударма процесі бір тілдің бірліктерін екінші тілдің бірліктерімен жай ғана алмастыру емес. Аударматану ғылыми пән ретінде аударма теориясынан және бірнеше ғылыми пәндер мен бөлімдерден тұрады. Аударматану аударма теориясы, аударма қызметінің тарихы, аударма сыны, лексикографиясы, әдіс-тәсілдері мен түрлі механизмдерін қамтиды. Көріп отырғаныңыздай, аударманың лингвистикалық теориясы аударматану ғылымының бір саласы ғана болып есептеледі. ударма теориясы теориялық бөлімдерден басқа, аударманы үйрену әдістемесіне қатысты бірқатар қолданбалы аспектілерді әзірлеуді, әртүрлі анықтамалықтар мен сөздіктерді құрастыру мен пайдалануды, мәтінді өңдеуді, сонымен қатар әртүрлі практикалық мәселелерді, оның шешімі аудармашының функцияларын сәтті орындауға ықпал етеді.
1.2.Лексикалық бірліктерді іріктеу таңдау принциптері
Сөйлеудің лексикалық жағын оқытудың мазмұны күнделікті және әлеуметтік-мәдени салаларда қарым-қатынас жасау мүмкіндігін беретін лексикалық минимумға ие болуды қарастырады. Білім беру мақсатында жасалған лексиканы іріктеудің мәні осы курстың лексикалық құрамына кіретін сөздердің, сөз тіркестерінің және сөйлеу клишелерінің жиынтығынан құрамы мен көлемі жағынан мақсат пен шарттарға сәйкес келетін бөлігін таңдау болып табылады.
Сөздік құрамының сандық (сөздердің қолданылуы мен таралуы, сөз ұзақтығы, әріптер немесе буындар санымен өлшенетін ) және сапалық (шетелдік сөздің формальды, функционалдық және мағыналық ерекшеліктері, күрделілігі) ескерілетін лексиканың тәсілдер мен типологиялары ең перспективалы болып табылады.
Сөздік қорды іріктеу іріктеу бірліктері мен принциптерін анықтаумен байланысты. Таңдау принциптері бойынша сөздік бағаланатын өлшем белгілері мен көрсеткіштерін түсіну әдеттегідей:
1) Тақырыптық таңдау. Бұл белгілі бір тақырып бойынша қарым-қатынас жасау мүмкін емес арнайы сөздер мен өрнектердің шектеулі санын таңдау деп түсініледі.
2) Тілдің кедергісі арқылы қателерді болжау студенттің ойын дұрыс және идиоматикалық түрде білдіру үшін қажетті минималды лексикалық элементті таңдауға көмектеседі. Өз ойын жеткізуде шет тіліндегі сөйлеу әрекетінде ана тіліндегі сөздер мен сөз тіркестерінің көлемі мен мағына жүйесін басшылыққа алуға, өз ана тіліне тән құрылымдық және сөйлеу үлгілеріне сәйкес сөз тіркестерін құруға тырысады. Сондықтан әдіскерлер қарым-қатынас үшін ең көп қолданылатын және құнды лексикалық бірліктерді ағылшын тілінде олардың семантикалық құрылымы бойынша немесе құрылымдық және сөйлеу модельдерінде сәйкес сөздермен алшақтай отырып, ағылшын тілінің коммуникативті жағынан ең құнды лексикалық бірліктері арқылы жеткізуге болатынын анықтауға тырысады.
3) Семантикалық таңдау. Таңдалған сөздер ауызша және жазбаша сөйлеудің зерттелетін тақырыбына сәйкес келетін маңызды ұғымдарды білдіруі керек.
4) Үйлесімділік принципі. Сөздіктің құндылығы оның басқа сөздермен тіркесу қабілетіне қарай анықталады. Сөз үйлесімділігі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым оның коммуникативті құндылығы жоғары болады.

Үйлесімділік принципін сөздердің бір-бірімен жақсырақ болуы мүмкін реттілікпен таратылу мағынасында да түсіну керек.

5) Стильдік шексіздік принципі - сөздің бейтарап, әдеби, ауызекі, кітап-жазба тілге жату принципі. Бұл принцип бойынша сөздік қорының пайызы топқа қарай артады: топ неғұрлым жас болса, сөздік стильде бейтарап болады.
6) Сөзжасамдық құндылық принципі - сөздердің көсемше, қосымша арқылы жаңа сөз құрау принципі.
Материалды іріктеуден кейінгі келесі мәселе - оны одан кейінгі сөздік қорды бекіту жұмысы ретінде барынша оңтайлы түрде жүзеге асыру керек.
Егемен еліміздің мемлекеттік тілі ретіндегі қазақ тілінің ғылыми негіздерін нығайту, оны орта, арнаулы және жоғары оқу орындарында оқыту ісінде аса күрделі, кезек күттірмей шешуді талап етіп отырған көптеген мәселелер бар. Солардың бірі - тілдік жүйені, оның грамматикалық құрылысы мен лексикалық құрамын, семантикалық құрылымын меңгеру үшін аса қажетті оқу құралдарының бірі ретіндегі оқу сөздіктерін түзу. Демек қазіргі таңдағы ең өзекті де күрделі міндеттердің бірі - белгілі бір оқу кезеңіне, студенттердің жас ерекшеліктеріне сәйкес, оқыту мақсатына бағдарланған оқу сөздіктерін түзу болып табылады.
Оқу сөздіктерінде сөзтізбені құрайтын атау сөздерді іріктеу лингвистикалық және лингводидактикалық ұстанымдарды ескеру негізінде жүзеге асырылады. Атап айтқанда, бірінші кезекте коммуникативтік құндылық ұстанымы ескеріледі. Мұнда басты назарда ұғым не түсініктің тілдік жағдаяттардағы қолданылу мүмкіндігі болады. Бұл ұстаным бойыша жалпы сөйлесу үшін және белгілі бір тақырып аясында әңгіме өрбітуге қажетті сөздер сұрыпталып алынады. Сөздердің тіркесім қабілеті сараланады. Мұнда өзара байланысу, тіркесу қабілеті жоғары сөздер іріктеліп алынады. Бұл студенттердің сөздерді өзара байланыстырып, сөйлем құрап, ойын жеткізе білу дағдысын қалыптастыруға көмектеседі. Екінші кезекте көпмағыналылық ұстанымы ескеріледі. Сөз мағынасы көбейген сайын оның қолданылу мүмкіндігі де жиілейді, ол дерексізденіп, басқа мағыналарды қамту, ішіне алу мүмкіндігіне ие бола береді. Сондықтан көпмағыналы сөздерді үйрену арқылы студент сөздің қай контексте қандай мағына алып тұрғанын айыра білетін болады. Сөзжасамдық ұстаным негізінде сөзжасамдық мүмкіндігі мол сөздер, басқа, туынды сөздерге негіз болуға қабілеті мол түбір сөздер іріктеліп алынады. Сөздің жаңа сөз тудыру мүмкіндігі көп болған сайын оның сөздікте берілу ықтималдығы да арта түседі.

II ТАРАУ. МУЗЫКАЛЫҚ ПОЭЗИЯНЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ АУДАРМАСЫН ТАЛДАУ
2.1 Өлеңдерді аудару әдістері мен олардың лексикалық бірліктерін аудару
Неден бастау керек
Көбінесе, сүйікті шетелдік әнді сөзбе-сөз аудара отырып, біз оның мағынасын көрмей, көңіліміз қалады. Бұл, біріншіден, әнде Орындаушының формасы мен авторлық стилі өте маңызды рөл атқарады, өйткені шығарма біздің алдымызда тек мәтін түрінде пайда болған кезде жоғалады. Екіншіден, бұл ән жазылған елдің мәдени және әлеуметтік аспектілерін ескеру қажет.
Әннің мәтінін оқу жеткіліксіз, оны тыңдау арқылы ғана орындаушының көңіл-күйін түсінуге болады.
Алдымен аударманың қандай мақсатта орындалатынын анықтау керек: әннің мағынасын түсінуоны басқаларға жеткізу немесе әннің орыс тіліндегі нұсқасын орындау, басқаша айтқанда, ремейк.
Егер бірінші жағдайда жеткілікті аударманы орындау жеткілікті болса, өз біліміңізбен қаруланып, Орындаушының контексті мен жұмысымен таныссаңыз, онда екінші жағдайда сіз поэтикалық дағдыларсыз, музыкалықсыз және ырғақ сезімінсіз жасай алмайсыз. Аударманың мақсаты неғұрлым көбірек артықшылық беру - мағынасы мен формасына байланысты болады.
Әнде не айтылады
Көбінесе орыс тіліндегі шетелдік әндердің мәтіндері бар танымал ресурстарда сіз сөзбе-сөз аударманы немесе бейімделген, бірақ бастапқы формасын сақтамай көре аласыз. Мысалы, аудармасы бар" Radioactive " Imagine Dragons әнінің үзіндісін алайық:

Бұл не туралы екенін түсіну үшін жеткілікті, бірақ ырғағы мен көңіл-күйі жоғалады. Ағылшын тіліндегі әнді орыс тіліне аудару бірінші тілдің екінші тілден айырмашылығы негізінен моносиллабикалық болып табылатындығымен қиындайды, яғни оның көп буынды сөздері бар. Аударма нәтижесі үйлесімді және әдемі мәтін болса да, бұл енді ән емес.
Неге ұмтылу керек
Ең дұрысы, екі нұсқада да әр жолдағы буындардың саны сәйкес келеді. Егер бұл мүмкін болмаса, онда дауысты дыбыстар шырқалады немесе керісінше нота түпнұсқаның музыкасына енуі үшін жартысына бөлінеді (мысалы, төрттен екі сегізге дейін).

Эквиритмиялық аударма - бұл өлеңдер мен әндерді аударудағы аэробатика. Ол буындардың санын және мүмкін болған кезде сөздерге бөлуді сақтайды. Мысал ретінде, біз Nirvana-ның "Smells like teen spirit" хорын тақырыптық порталдардың бірінде жарияланған аудармамен бірге береміз:

Ән мәтіндерін аудару тәсілдері
Аудармашылар қолданатын екі негізгі әдісі бар:
Әуесқой - түпнұсқаның негізгі мағынасын сақтай отырып, сөзбе-сөз аударманы білдіреді;
Эквиметриялық - бұл рифманың, қарқынның, буын санының, стресстің болуын ескеретін аударма. Алынған жұптарға сіз түпнұсқа әуенді қойып, оларды шырқай аласыз.
Аударма әдісін таңдау түпкі мақсат пен қалауға байланысты. Сіздің сүйікті орындаушыңыздың не туралы ән айтқанын білу үшін әуесқой әдіс қолайлы. Егер сіз шығармашылық адам болсаңыз және сүйікті әніңізді ана тілінде орындауды армандайтын болсаңыз - эквиметриялық әдіс тура жарайды.
2.2 Музыкалық-поэтикалық мәтіндерді аударудағы лексикалық және грамматикалық өзгерістер
Музыкалық-поэтикалық мәтіндердің барабар және балама аудармасына қол жеткізу үшін шығындар сөзсіз. Алайда, бүкіл мәтін деңгейінде аударманың бабарлығын сақтауға мүмкіндік беретін бірқатар өзгерістер бар. Мұндай түрлендірулер трансформация деп аталады.

Аудармашылар көбінесе бастапқы мәтінді музыкалық-поэтикалық мәтіннің аударма тілінің нормаларына бейімдеу үшін түрлендірулерді қолданады.
Орын ауыстыру аударма түрлендірудің бір түрі ретінде - түпнұсқа мәтінімен салыстырғанда аударма мәтініндегі тілдік элементтердің орналасуын (реттілігін) өзгерту. Ауыстырылуға жататын элементтер әдетте сөздер, сөз тіркестері, күрделі сөйлемнің бөліктері және мәтін құрылымындағы тәуелсіз сөйлемдер болып табылады:
Пікір
Пікір
Аудару
Аудару
Түпнұсқа
Түпнұсқа

Өмір үшін қиын сағатта
Сөйлемді сөйлемнің соңынан басына ауыстыру.

Өмір үшін қиын сағатта
Сөйлемді сөйлемнің соңынан басына ауыстыру.

The Beatles - "Let it be"
The Beatles - "Let it be"
Өмір үшін қиын сағатта, күшті ұстап алу
Өмір үшін қиын сағатта, күшті ұстап алу

Аударманың авторы сөйлемнің басында "in times of trouble" тіркесін қайта құрды, осылайша лирикалық кейіпкердің тәжірибесін баса көрсетіп, тыңдаушыны оған жанашырлық танытты.

Сөйлемнің коммуникативті бөлінуі аудармадағы сөйлемдегі белгілі бір сөз тәртібін таңдауды анықтайтын жалғыз фактор емес. Аударма процесінде сөз тәртібін өзгерту басқа себептерге байланысты болуы мүмкін. Көп жағдайда ол өзгерістермен және басқа да сипаттармен, атап айтқанда, ауыстырулармен бірге жүреді, олардың мысалдары төменде келтірілген.

Ауыстыру - аударма трансформациясының ең көп таралған және әртүрлі түрі. Аударма барысында грамматикалық бірліктер, сөз формалары, сөйлеу бөліктері, сөйлем мүшелері, синтаксистік байланыс түрлері және лексикалық ауыстырулар ауыстырылуы мүмкін, осыған байланысты грамматикалық және лексикалық алмастырулар туралы айтуға болады. Сонымен қатар, жеке бірліктер ғана емес, сонымен қатар бүкіл құрылымдар да ауыстырылуы мүмкін (күрделі лексикалық және грамматикалық алмастырулар деп аталады).

Сөз формаларын ауыстыру (зат есімдегі санды, етістік формасын ауыстыру):
Оригинал: "Leave it till tomorrow to unpack my case" - The Beatles - "Back in the USSR";
Аудармасы: Распакую завтра я свой чемодан.
Инфинитивті етістіктің жеке формасына ауыстыру;

Оригинал: "If I love you too, oh please" - The Beatles - "If I fell";
Аудармасы: Если я полюблю тебя, пожалуйста
Қазіргі уақытты болашаққа ауыстыру;

Оригинал: "You never know how much I really love you" - The Beatles - "Do you want to know a secret";
Аудармасы: "Ты никогда не узнаешь, как сильно я люблю тебя."
Қазіргі уақытты болашаққа ауыстыру;

Түпнұсқа етістіктің инфинитивін 1-ші тұлға етістігінің жеке формасымен алмастырылды. Бұл өзгеріс орыс тілінің грамматикасының ерекшеліктеріне байланысты.

Келесі мысалда қазіргі етістіктің формасы болашаққа ауыстырылды. Бұл ағылшын бағыныңқы сөйлемінде қазіргі шақ формасы қолданылатындығына байланысты (ағылшын грамматикасына сәйкес), ал орыс сөйлемінде қазіргі шақ формасы екі бөлікте де болады.

Сөз таптарын ауыстыру:
Оригинал: "If you say you love me too" - The Beatles - "Can't buy me love";
Аудармасы: "Жду любви в ответ лишь слов";
Етістікті зат есіммен алмастыру;
Сөйлеу бөліктерінің деңгейінде ауыстырудың әдеттегі мысалы - "прономинализация" - зат есімді есімдалмастыру процесі. Бірақ әннің бұл аудармасында автор "say" және "love"етістіктерін ауыстыруға жүгірді. Сондықтан аудармада "махаббат" және "сөздер"ауызша зат есімдері алынды. Бұл ағылшын тілінде іс-әрекеттерді анықтауға бейімділік жоқ екендігіне байланысты, сондықтан мұндай ауызша атаулар орыс тіліне қарағанда аз қолданылады.

Оригинал: "When I was younger, so much younger than today
I never needed anybody's help in any way".
Аудармасы: "Я был намного младше, младше, чем теперь.
И я представьте не нуждался в помощи ни в чьей."
Бағынышты байланысты композиттік байланысқа ауыстыру;

Оригинал: "And all the people that come and go

Stop and say hello" - The Beatles - "Penny Lane"
Аудармасы: "А все люди, идущие по своим делам останавливаются, чтобы поздороваться."
Бағынышты байланысты композиттік байланысқа ауыстыру;

"Help" әнінде "when" уақытының бағынышты жалғаулықтары авторға "және" біріккен композиттік жалғаулықтары " алынып, қосылды, сондықтан сөйлемдегі бағыныңқы байланыс композициямен алмастырылады.
Екінші мысалда, "and" композиттік жалғаулықтары "үшін"мақсатына бағынышты жалғаулықтарға ауыстырылды.
Лексикалық алмастырулар кезінде бастапқы тілдің жеке лексикалық бірліктері (сөздер мен тұрақты сөз тіркестері) олардың сөздік баламалары болып табылмайтын, яғни оқшауланған, аудармада берілетін бастапқы тіл бірліктерінен өзгеше анықтамалық мәнге ие аударма тілінің лексикалық бірліктерімен ауыстырылады.

Нақтылау (Конкретизация)

Нақтылау дегеніміз - бастапқы тілдің сөзін немесе сөз тіркесін неғұрлым кең анықтамалық мағынасы бар сөзбен немесе тар мағынасы бар аударма тілінің сөз тіркесімен алмастыру.

Нақтылау тілдік және контекстік (сөйлеу) болуы мүмкін. Тілдік нақтылау кезінде кең мағынасы бар сөзді неғұрлым тар мағынасы бар сөзбен алмастыру екі тілдің құрылымындағы айырмашылықтарға немесе аударма тілінде бастапқы тілдің берілетін бірлігі сияқты кең мағынаға ие лексикалық бірліктің болмауына байланысты болады.

Оригинал: "Hey Jude, don't make it bad." - The Beatles - "Hey Jude";
Аудармасы: " Хэй, Джуд смени аккорд";
Кең мағынасы бар етістік пен сын есімді тар мағынасы бар етістік пен зат есімге ауыстыру;

"Мұны жаман жасамаңыз"деген сөздің орнына контекстік нақтылауды қолданды. Сын есімді "жаман" зат есімге ауыстыру. "аккорд" ақталған, өйткені әннің авторы оны Көңілді етуге шақырады (көңілді әуен ойнау).

Жалпылау (генерализпция) - бұл құбылыс, кері нақтылау-тар мағынасы бар бастапқы тілдің бірлігін неғұрлым кең мағынасы бар аударма тілінің бірлігімен алмастыру:

Оригинал: "One thing I can tell you is you got to be free" - The Beatles - "Come together";
Аудармасы: ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.