Ақша қаражаттары және есеп айырысу және несие операцияларынын есебін жүргіз

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Абай облысының білім басқармасы
Рымбек Байсейітов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі КМҚК

Курстық жұмыс
Модуль: КМ 02 ОН1. Қаржылық нәтижелердің, меншікті
капиталдың есебін жүргізу, есеп саясатын қалыптастыру

Тақырыбы:__________________________ _______________

Дайындаған:
23ЕА ТиПО-1 тобының оқушысы
__________________ Қайратова Айым
Жетекшісі: Есеп-экономикалық пәндер циклдық комиссиясының оқытушысы М.Г.Алимгожина

Қорғаған бағасы:_____________

2023-2024 оқу жылы
МАЗМҰНЫ

1 Кіріспе
Қаржылық қызметті (бухгалтерия) жұмыстарымен танысу

Ұйымның есеп саясатын жүргізу

Ақша қаражаттары және есеп айырысу және несие операцияларынын есебін жүргіз

2.1Дайын өнімнің есебі
2.2 Сатып алынған тауарлардың есебі мен бағалауы
2.3 Тауарды сатумен байланысты кепілдік міндеттемелердің есебі

3.1 Комиссиондық магазиндердегі тауардың операциясын есептеудің ерекшеліктері
3.2 Сатылған тауарды қайтарып берудың, бағадан да және сатудан да жасалған жеңілдіктердің есебі
3.3 Тауарды сатумен байланысты шығыстардың есебі

Кіріспе әңгіме.

Мен Қайратова Айым Қайратқызы өндірістік іс тәжірибемді SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей нан өттім.
Семей цемент зауыты 1958 жылы салынып, кеңес заманында екі рет қалпына келтірілді. Зауытта дымқыл жұмыс істейтін 4 айналмалы клинкер пеші бар. Зауыттың қуаты жылына 1 150 000 тонна цемент құрайды. Соңғы жылдары зауытта негізгі технологиялық жабдықтарды қайта жарақтандыру бойынша терең жаңғырту жүргізілді. Бірқатар экологиялық іс-шаралар жүзеге асырылды-электр сүзгілерін күрделі жөндеу, айналмалы пештерде газ аналитикалық кешенін енгізу.Семей цемент зауытының өнімдері қазақстандық нарықта, сондай-ақ Ресей Федерациясының Батыс Сібір федералды округінің нарығында сатылады. Біздің кәсіпорынның цементін Алматы, Астана және Қазақстанның басқа да өңірлерінің тұтынушылары жоғары бағалайды, ол Ертіс өзені арқылы өтетін аспалы көпір, Алматы қаласының әуежайы, Алматыдағы биік таулы Медеу мұз айдыны мен селден қорғау бөгеті, Астана қаласындағы Бейбітшілік және келісім сарайы және Бәйтереккешені құрылысында қолданылған. Зауыт Мемлекеттік жобаларды іске асыруға белсенді қатысады және Батыс Еуропа-Батыс Қытайжобасы сияқты жоғары жылдамдықты автобандар, Республикалық маңызы бар Жолдар салу үшін негізгі өнім жеткізушілердің бірі болып табылады.
Біздің өнімді жеткізу: цемент таситын вагондарда, жүк көтергіштігі 1 тонна BigBag жұмсақ контейнерлерінде және полиэтиленнен жасалған 50 кг инновациялық қаптарда шашу арқылы жүзеге асырылады.
Кәсіпорын ГОСТ 10178-85 Портландцемент және шлакопортландцемент талаптарына сәйкес портландцементтің келесі түрлерін шығарады.Техникалық шарттар, ГОСТ 31108-2020 жалпы құрылыс цементтері.Техникалық шарттар, МЕМСТ 33174-2014 жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Цемент. Техникалық талаптар. МЕМСТ 22266-2013 бойынша сульфатқа төзімді цементтер.
Өндірістік тәжірибенің бірінші күні ақпараттарды жарияламау және бәсекелестік туралы келісім шартпен танысып қолқойдым және де техникалық қауіпсіздік нұсқаулығымен танысып техникалық қауіпсіздік туралы журналына қол қойдым. Яғни, SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей қызметкерлері туралы жеке ақпараттарын, қызмет көрсететін кәсіпкерлердің жеке ақпараттарын, кәсіпкерлердің құжаттарын SemeyCement-ТОО ПК Цементный завод Семей басшысының рұқстанынсыз алуыма тыйым салынады.
Техникалық қауіпсіздік бойынша тәжірибе өту орнында орындық үстінде бұғаттауға, куратордың берген тапсырмаларын орындайтын орынды тазалықта ұстауға, тапсырмаларды орнындайтын компьютерді тазалқта ұстауға және де қандай да бір ақаулықтар болған жағдайда SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей қызмнеткерлеріне айту.Тәжірибе өту барысында сулы қолдармен техниканы ұстамау, техниканың артқы панелін ұстамау керек. Тәжірибе уақыты біткен кезінде тапсырмаларды орныдаған орынды жинау, киім ілу бөлмесімен қолданғаннан кейін свет жарығын өшіру керек

1.1.Қаржылық қызметті (бухгалтерия) жұмыстарымен танысу

Өндірістік практика өткен кәсіпорынның негізгі қызметі - аутсорсингтік қызмет көрсету,сонымен қатар шоттар жасау және бухгалтерлік есеп саласындағы қызметтер,және салық салу саласындағы консультациялық қызметтер.Қазіргі таңда SemeyCement-ТОО ПК Цементный завод Семей кәсіпорны көптеген серіктестіктер мен жеке тұлғалардың ұсынысы бойынша тапсырыс алып, қызмет жасап келеді. Қазіргі уақытта SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей 5 қызметкер жұмыс жасайды.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей-де басшы, һг-менеджер, бухгалтер және бухгалтер жұмыс атқарады.
Нг менеджердеің функциялары:
‒ қызметкерлерді іздеу;
‒ құжат айналымы;
‒ мамандарды лауазымдарға бөлу, атқаратын лауазымындағы әрбір қызметкердің тиімділігін бақылау;
‒ жаңадан бастаушыларды бейімдеу;
‒ кадрларды кәсіптік оқыту жүйесін ұйымдастыру;
‒ кадр қызметінің жұмысын жоспарлау;
‒ ынталандыру үшін жүйені және жекелеген тәсілдерді (қаржылық және қаржылық емес), сондай-ақ демотивациялық құралдарды (айыппұлдар, сыйлықақылардан айыру)әзірлеу және енгізу;
‒ қызметкерлердің жеке істері мұрағатын жүргізу;
‒ Стратегиялық жоспарлау;
‒ өзгерістерді басқа департаменттермен үйлестіру және тағы басқалар.
Бухгатердің қызметтік функциялары:

‒ бастапқы құжаттармен жұмыс (қабылдау, құрастыру, өңдеу және т. б.);
‒ Жеке тұлғаларға Жеке кәсіпті ашу;
‒ Электронды цифрлық қолтаңбаны алу;
‒ Кәсіпкерлерге консультация жүргізу;
‒ бухгалтерлік есепті жүргізу (операцияларды, мүлікті және міндеттемелерді есепке алу шоттарында тіркеу);
‒ қызметкерлердің жалақысын есептеу және жалақы салығын есептеу;
‒ кадрлық есепке алуды жүргізу;
‒ контрагенттермен есеп айырысуды ресімдеу;
‒ салықтарды есептеу және аудару;
‒ статистикалық есеп тапсыру.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей үшін бухгалтерлік есептің маңызы өте зор өйткені, бухгалтерлік есеп басқару ақпараттық жүйенің қаржылық орталығы. Бухгалтерлік есепке тән негізгі принциптердің мән-маңызын түсінбей тұрып, ұйымдар қызметін басқару мен ұйымдастыру жөнінде шешім қабылдау мүмкін емес. Сондықтан, экономикалық тұрғыдан тиімді шешім қабылдау үшін, бухгалтерлік есеп шоттарын жүргізу мен бұларды өз орындарына қарай дұрыс қолдану, бастапқы құжаттар айналысын заңды түрде ұйымдастыру, есеп жүйесінде қолданылатын әдістемелерді сабақтастық пен пайдалану жолдарын және халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттағы талаптарын білген жөн.
Бухгалтерлік есепті реформалауда жасалған тұжырымдама міндеттерінің бірі-ішкі ақпараттық жүйе арқылы кәсіпорынды басқаруды жетілдіру болып табылады. Тиімді басқару принциптері мен есепті ұйымдастырудың жаңа амал-тәсілдерінің негізі ретінде Қазақстанда іс-әрекет етушіге неғұрлым жақын еуропалық құрылым алынды.
Мұнда бухгалтерлік есеп қабылданған тәртіппен және қаржылық есеп беру формасына сәйкес жасалады және де атқару органына тапсырылып отырады. Қазақстан Республикасының Салықтар мен бюджетке төленетін міндетті төлемдер жайлы Кодексіне сәйкес барлық салық түрлерін және жинамдарды есептейді және төлейді. Бухгалтерлік есепке қатысты мағлұматтар коммерциялық құпия ретінде жасырын сақталады. Есептік-бухгалтерлік құжаттар, мемлекеттік комитеттер мен министрліктер іс-әрекеті нәтижесінде пайда болатын типтік құжаттар тізіміне сәйкес сақталады.

1.2 Ұйымның есеп саясатын жүргізу
Есеп саясаты - бұл ұйым қаржы есептілігін дайындау және ұсыну үшін қолданатын нақты қағидаттар, негіздер, келісімдер, ережелер және практика.
Есептік бағалаудағы өзгеріс - бұл активтің немесе міндеттемелердің баланстық құнын немесе активті кезең-кезеңмен тұтынудың активтердің және міндеттемелердің ағымдағы жай-күйін бағалау салдарынан болатын, сондай-ақ оларға байланысты күтілетін болашақ пайдалар мен міндеттерге байланысты өлшемін түзету. Есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістер жаңа ақпарат алу немесе жаңа міндеттемелердің басталу нәтижесі болып табылады және тиісінше қателерді түзету болып табылмайды.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей -дің қабылдаған есеп саясатын сол ұйымдағы бухгатерлік есептің маңызды мәселелерінің бірі.
Ұйымның есеп саясатын таңдауы мен негіздеуіне келесі негізгі факторлар әсер етеді.
Кез келген ұйымның өзінің қызметін іске асыру үшін таңдап бекіткен есеп саясаты толықтылық, уақыттылық, сақтық, қарама қайшылықсыздығы мен орындылық талаптарына сай болу қажет.
Есеп саясатын қалыптастыру процесі - қаржылық қорытынды есепке, басқарушылық және салық есебіне тән барлық бухгалтерлік есеп элементтер мазмұнын сабақтастық жолдармен ашып көрсетуге, сондай-ақ ұйымдардың қаржы нәтижесі көлемін арттырып отыруға арналған.
Есеп саясатын жасау алдында ұйымдардың міндет атқарушы бухгалтерлері осы кезеңде басшылыққа алынған және өз қызметін атқарудың негізін құраушы ресми заң актілері мен нормативтік базаларды зерделеп, өткен жылдары жасалған есеп саясатының тиісті тараулары мен объектілерін сараптауы керек. Нормативтік құжаттар мазмұнын талдау мен іске асыру жұмыстары ұйымдар қызметінің барлық объектілері деңгейінде жүргізілуі тиіс. Егер ұйымдар заң актілеріне қайшы келмейтін бухгалтерлік операцияларын жүргізіп, алайда бухгалтерлік есеп жүргізуді реттеуші құжаттарда кейбір операциялар мазмұны көрсетілмеген жағдайда, ұйымдар өз еркімен жаңа әдістерді құру мен жасауға және мұндай операцияларды есеп саясатына қосуына құқылы.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей-дің есеп саясаты 1С бағдарламасында орналасқан. Онжа бухгалтерлік және қаржылық есепті жүргізу үшін келесі параметрлер қойылған:

Өндіріс құнын есептеу әдісі-бөлімшелер бойынша жүргізіледі;
Регламенттік операцияларға арналған бөлімше-негізгі бөлімше;
Амортизациялық аударымдар ай соңында есептеледі;
Регламенттелген кадрлық есепке алу және жалақыны есептеу бас ұйым бойынша жүргізіледі;
Орташа табыс коэффициенті ставка мөлшеріне қарай есептеледі;
Орташа жалақыны есептеу, егер қызметкердің жұмыс орнындағы өзгерістер тіркелген болса, индекстеу коэффициенті қолданылмайды.

1.3 Ақша қаражаттары және есеп айырысу және несие операцияларынын есебін жүргізу
Ақша қаражаты кассадағы (теңгемен), банктегі шоттардағы ақша қаражатын, Жолдағы ақша қаражатын қамтиды. Ақша қаражаты баланста бастапқы құны бойынша есепке алынады.
Өндірістік тәжірибе өту барысында сауда саттықпен айналысатын кәсіпорындардың ай ішіндегі өткізілген кассалық чектерін түгендеп, тіктім. Сауда саттықпен айналысатын жеке кәсіпкерлердің сатушылары ай сайын қаолма қол немесе карта арқылы төленген чектерді жұмыс күні жинап, жұмыстын соңында қассалық аппараттан және қолданылған терминалдардан күндік есепті шығарып жинайды және ай соңында немесе келесі айда SemeyCement-ТОО ПК Цементный завод Семей тапсырады. Чектер тігілу кезінде рет ретімен тігіледі:
-Бірінші кассалық чек (фискалдық чек) орналасады. Онда Кәсіпорын атауы, мекен жайы, қолданылған кассаның нөмері, төлем өткізілген күні, ақыты, соммасы, кәсіпорын БСК сы көрсетілуі керек.
-Екінші болып терминал чегі орналасады. Онда терминал аты, мысалы, Kaspi. Forte Bank, төлем өткізілген күні, уақыты, сомассы.
-Ең үстінде жұмыс соңындағы есеп қорытындылары терминалдан және кассадан шығарылады. Бұл чектерде жұмыс күн ішінде неше тауар сатылғаны, неше қайтарылғаны, неше тауар қолма қол, карта арқылы сатып алынғаны көрсетіледі.
Чектер күніне қарай тігіледі, яғни бір А4 бетте тек 3күннің чекттері тігіледі және астында қай күннің чектері тігілгені көрсетіліп қағаздар күннің артуымен рет ретімен қойылады. Бұл чектер 3 жыл ішінде сақталады.
Әр кәсіпорын иесінде есеп шоты болады. бұл есеп шоты арқылы карта араларымен ақша қаражаттарын аударады, жабдықтаушыларға тауарларға төлейді, салықтар төлейді, салықты уақытылы төлемегені үшін айыппұл төлейді, салықты артығынан төлегені үшін артық ақшаны қабылдайды.
Бұл операцияларды 1С бағдарламасына енгізу үзін банктен операциялар қозғалысының тізімдемесі банк көшірмесі алаынаы.
Онда банк атауы, қолданушының атауы, қай күн аралығында алынғаны көрсетіледі, есеп шоты, кіріс операциялар, шығыс операциялар, операциялар атауы, бенифициар шоты көрсетіледі. 1С бағдарламыасына банк көшірмесін енгізгенде шығыс операцияларға ақша қаражаттарынынң басқа есеп шотына аудару, жабдықтаушыларға төлемдер, жеке табыс салығы, міндетті зейнетақы төлемі жаттады.
Ақша қаражаттарын басқа есеп шотына аудару үшін ұсталынатын банк комиссиясы 1С бағдарламасында ақшаны есептен шығару бөлімінде өткізіледі. Егер, есеп шотынан ақша қаражаты шығарылып кассаға тапсырылса кіріс кассалық ордер арқылы өткізіледі.
Банктегі шоттардағы операциялар банк үзінділерінің негізінде көрсетіледі, олардың негізінде тиісті операциялар жүргізілген құжаттар қоса беріледі.
Жолдағы ақша аударымдары-ағымдағы шоттардан есептен шығарылған, бірақ әлі мақсатына сай есептелмеген ақша қаражаттарының әртүрлі түрлері.
Жолдағы аударымдарды есепке алу ағымдағы шоттардан үзінді көшірмелер, төлем тапсырмалары, түбіртектер, ілеспе ведомостардың көшірмелері және басқа да растайтын құжаттар негізінде жүргізіледі.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей ақшалай қаражатын есепке алуға арналған шоттар:
1010 - "Кассадағы ақша қаражаты"
1020 - "Жолдағы ақша қаражаты"
1030 - "Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты"
1040-"карта шоттардағы ақша қаражаты"
1050 - "жинақ шоттарындағы ақша қаражаты"
- "пайдалануға шектелген ақша қаражаты".

2.1 Дайын өнімнің есебі
Дайын өнім - негізгі және қосалқы цехтараның сатуға арналған. Дайын өнімнің өндірісте жасалғаны, оның біртұтастығы, стандартпен немесе техникалық шарттарға сәйкестігі, техникалық бақылау (сынау) қызметінен өткендігі, паспорты, сертификаты (яғни сапасы) және басқадай құжаттармен куәландырғаны, қоймаға тапсырылғаны, тапсырыс берушілердің қабылдап алғаны және басқа жайлары - міндетті түрде актімен сәсімделеді.
Дайын өнімді есептеу үшін 1320 "Дайын өнім" деп аталатын активті инветарлық (мүліктік) шот пайдалынылады. Дайын өнім кәсіпорынның айналым қаражатының құрамына кіреді және ол қаржылық есеп беруде нақты өзіндік құны бойынша көрініс табады.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей-де дайын өнімнің нақты өзіндік құны есептік кезен (ай) аяқталғаннан кейін ғана анықтайды. Ағымдағы есептік кезенде өнім тұрақты түрде қозғалыста (шығару, босату, жөнелту, сату) болады, сондықтан өнім ағымдағы есеп үшін есептік бағасы бойынша шартты түрде бағаланады, ол үшін (есептік бағасы үшін) дайын өнімнің өткен айдағы нақты өзіндік құны, тіркелген бағасы пайдаланылуы мүмкін.
Есептік кезеңнің соңында ауытқудың пайызы мен сомасын есептеу жолымен шығарылып, оның есептік бағасын нақты өзіндік құнына дейін жеткізеді.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей-де ауытқудың пайызы мен сомасы ай ішінде түскен және ай басындағы өнімнің қалдығынан есептелінеді. Ауытқу кәсіпорынның экономиясын немесе артық жұмсалғаның көрсетеді, олар да дайын өнімнің шотында есептелінеді: экономиясы (үнемделгені) - қызыл жазумен, ал артық жұмсалғаны - әдеттегі (дағдылы) - жазумен жазылады.
Ауытқудың пайызын келесі формула бойынша есептейді:

Ауытқу сомасы Ауытқудың пайызы = x 100%
Қалдық + Есептік құны бойынша түскен түсімдер

Дайын өнімді қабылдау-тапсыру накладной бойынша немесе өнімді шығару жиынтығы бойынша өндірістен қоймаға кірістіледі.
Қабылдау-тапсыру құжаты (накладной) цехта екі дана етіп жазылады. Дайын өнімді қоймаға тапсырғаннан кейін, накладнойдың бір данасы коймада, екіншісі цехта қалады. Экономиканың әр түрлі салаларында қабылдау-тапсыру құжатының ( накладнойының) арнайы (немесе арнаулы) бланкілері қолданылуы мүмкін. Солардың бірі жоғарыда келтірілді.
Қабылдау-тапсыру құжаты аспаптық, радиотехникалық кәсіпорындарында, жаппай және сериялық өндірістерде, басқа да өнеркәсіп салаларында өндіріс есебінің тапсырыстарын есептеу үшін қолданылады. Қабылдау-тапсыру құжатын өнімді шығару көрсеткіштерімен қатар, өнімді өтқізу үшін де пайдалынады. Бұл нысан жекелеген тапсырыс берушілердің бірлесіп әкелінген үлкен номенкулатурада дайындалатын өнім тетіктерін есепке алу үшін де қолданылады.
Өндірістік тапсырмалардың орындалу барысын жедел байқап отыру үшін және шығарылған дайын өнімнің құның жедел есептеп отыру үшін өнеркәсіптің барлық салаларында "Өнім шығару жиынтығы" деген құжаттың нысаны қолданылады.
Осы жиынтық бойынша бір айдағы өнімді кірістеуге болады. Бұл жағдайда оған тиісті накладнойлар қоса тіркеледі.
Қоймаларда дайын өнім кесебін, материалдар есебі сияқты қойма есебінің карточкаларында жүргізіледі. Айдың аяғында карточкалардағы шығырылған қалдықтары қойма меңгерушісі дайын өнім қалдықтарының кітабына көшіреді.Дайын өнімнің кірісі мен шығысы жөніндегі құжаттар, оның тізімдемесімен (реестрімен) бірге бухгалтерияға түседі.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей-де дайын өнімнің кірісі мен шығысы жөніндегі құжаттарды тапсыру тізімінің деректерін келіп түсулеріне қарай дайын өнімнің жинақтау есебінің жинақ ведомасына есептік топтар бойынша шығарады. Жинақ ведомасының деректерін дайын өнім қалдықтарының кітабымен салыстырып тексереді, бұл қойма есебінің бухгалтерияда жүргізілетін синтетикалық есебімен бірдей болып шығуын қамтамасыз етеді.
Айдың аяғында есеп беру калькуляциясын жасағаннан кейін, барлық өнімнің нақты өзіндік құны және нақты өзіндік құны мен жоспалары өзіндік құнының арасындағы, немесе нақты өзіндік құны мен кәсіпорынның келісімді бағалары бойынша есептелген өзіндік құнының арасындағы айырмашылықтары анықталады.Дайын өнімді шығарғаны туралы синтетикалық деректері 1320 "Дайын өнім" шотының дебетінде жинақталып , 8111 "материалдар" және 8211 "өз өндірістің шала өнімдері"деген (егер шала өнімдердің немесе фабрикаттарының бір бөлігі сату үшін шығарылса) шоттарының кредитінде көрініс табады.

Дайын өнім -- өндірістік үрдістің соңғы нәтижесі. Ұйым сатып алушылар мен тапсырыс берушілермен жасалған келісім шарттардағы өнімнің сапасы, көлемі, түрлері жайлы шарттарға байланысты өнім дайындап, шығаруды ұйымдастырады. Ол өнімнің стандартқа сәйкес және техникалық шарттарға сәйкестігі техникалық бақылау қызметінен өткендігі паспорт, сертивикаты және тағы басқа құжаттарымен куәләндірылған қоймаға қабылдап алғаны және басқа жәйлары міндетті түрде АКТ пен рәсімделеді
Дайын өнімді есептеу үшін 1320 Дайын өнім деп аталатын активті инвентарлы шот пайдаланылады. Дайын өнім Кәсіпорынның айналым қаражат құрамына кіреді. Және қаржылық есеп беруде нақты өзіндік құны бойынша кіреді. Дайын өнімнің нақты өзіндік құны есептік кезең аяқталғанан кейін ғана анықталады. Есепті кезең соңында ауытқудың пайызынан сомасын есептеу жолымен шығарылып оның есептік баңасын нақты өзіндік құнына дейін жеткізеді. Ауытқудың % мен сомасы ай ішінде түскен және ай басындағы өнім қалдығынан есептеледі. Ауытқуды мына формуламен есептейді:
Ауытқу сомасы
Ауытқу пайызы = x 100%
Қалдық + ай ішінде түскен өнім
Дайын өнімді жөнелту мен сату Дайын өнімді босату үшін бұйрық - жүкқұжаты жасалады, онда екі құжат біріктірілген: қоймаға берілетін бұйрықты және босату жүкқұжаты. Қоймада берілетін бұйрықты тиісті қызмет бөлімі сатып алушымен жасалған келісім шарттың негізінде, сатыпалушының атын, өнімнің көлемі мен түрлерін,жіберілу мерзімін көрсете отырып толтырады. Материалды жауапты тұлға әрбір бүйрық бойынша өнімдерді жинақтап, оларды босату үшін экспидиторға береді, Жіберілді деген графаға өнімнің саны көрсетіледі.
Құжатқа қызмет бөлімінің бастығы, қоймашы және экспидитор қол қояды. Бұйрық - жүкқұжатқа екі дана етіп жасалады: біріншісі экспидиторға беріледі, Ол тауарлы көліктік жүкқұжаты бойынша, сатып алушы қабылдап алатын стансаға дейін қанша сома тасмалдау құны төленгенін, қанша жүктің жіберілгенін, оның орнына санын көрсетеді; екінші жүктің жіберілгендігін растау үшіе қоймаға қалады, Осы құжат бойынша қойма есебінің карточкасында Шығыс графасында жөнелтілген жүктің мөлшері көрсетіліп, ол бухгалтерияға өткізіледі. Келесі күні экспидитор бұйрық-жүкқұжатын және көлік тасмалдау ұйымының түбіртегін, типтік формадағы және шот-фактураны сатып алушының атына жазып беру үшін ұйымның бухгалтериясына өткізеді.
Олар бұйрық - жүкқұжатынан басқа, теміржолдың, басқада тасымалдау мекемелернің стансадан жүкті жіберілгендігі туралы белгісі бар жүк тасмалдау құжаты немесе коносамент, жұмысы қабылдау актісі және басқа да тиісті құжаттар болуы мүмкін.
Дайын өнімді шығарудың және оның қоймадағы есебі
Дайын өнім өндіруді ұйым бухгалтериясы тұрақты түрде бақылап отыруға тиіс. Дайын өнім шығару туралы құжаттар бухгалтерияға күнделікті келіп тұрады, сол жерде өнімнің түрлері, көлемі жайлы натуралды түрде есеп жүргізіледі. Ай аяқталғаннан кейін шығарылған барлық өнімнің көлемі жоспарлау, сату бағасымен және нақты өзіндік құнымен бағаланады (өндірістің аналитикалық есебі бойынша). Есеп жүргізудің журнал-ордерлік формасына сай, шығарылған өнімнің нақты өзіндік құнының сомасы № 10 журнал-ордердің 1320 Дайын өнім деп аталатын счеттар тобының дебитінде және 8110 негізгі өндіріс деп аталатын счеттың кредиті бойынша көрсетіледі. Қоймадағы дайын өнімнің есебі оперативті-бухгалтерлік тәсіл бойынша жүргізіледі, яғни әрбір өнімнің номенклатурасы бойынша ТМҚ-р (ТМҚ-5) карточкасы ашылады.
Колледж білім берумен айналысқандықтан дайын өнімі болып оқушылардың оқу ақысынан тапқан табысы болып табылады.

Шаруашылық операция мазмұны
Дебет
Кредит
Дайын өнімді кіріске алу
1320
8110, 8210, 8310
Дайын өнімді ақысыз беру
7410
1320
Материалдар мен шикізаттар негізгі өндіріс цехына босатылды
8111
1310
Өндірістен шыққан дайын өнім қоймаға кірістелді
1320
8110
Жабдықтаушылардан материалдар мен шикізат алынды
1310
3310
Оның ішінде ҚҚС 12% көрсетілді
1420
3310
Сатып алынған өнімнің өзіндік құнын есептен шығару
7010
1320
Қоймалардағы артық шыққан дайын өнімдерді кіріске алу
1320
6280
Дайын өнімдерді зертханалық сараптау өткізу және әкімшілік шығындары үшін есептен шығару
7210
1320
Сатып алушылардан берешек сомасы келіп түсті
1010
1030
1210
Қорларды есептен шығару үшін жасалған резерв
7420
1360
Дайын өнім бағасының құлдырауына байланысты өзіндік құнын есептен шығару
1360
1320
( № 85,89 қосымшалар)

2.2 Сатып алынған тауарлардың есебі мен бағалауы.
Тауар - материялдық бұйымдар, олар тұтыну немесе пайдалану үшін сатып алынады. Сатып алынған тауарлардың есебі үшін 1330 " Тауарлар" және 1350 "Өзге қорлар" шоттары қолданылады. Бұлар мүліктің-активті шоттар, 1330-шотты негізінен сауда, қоғамдық тамақтандыру, жабдықтау-сату, делдалдық және сыртқы экономикалық ұыймдар пайдаланады.
Тауарды бағалау есептік бағаны таңдау болып табылады, яғни бағаның көмегімен тауар кірістеледі және есептен шығарылады. Бұл ретте сату бағасы да, сатып алу бағасы да пайдаланылуы мүмкін.Есекптік бағаны таңдау шаруашылық жүргізуші субъектінің есептік саясатында тіркеледі, ол шаруашылық жүргізуші субъектінің біріңғай тауарларына қатысты үйлестірілуі керек.
SemeyCement ЖШС ПК Цементный завод Семей-де Сатып алынған құны өзіне: сатып алу құнын, баж салығын, комиссиондық матапаттауын; жабдықтаушыларға, делдал ұйымдарға төлейтін төлемдерін; транспортық- дайындау және басқа да шығыстарын, яғни алынған запастармен тікелей байланысты шығыстарын енгізеді. Сауда жеңілдіктерін, артық төленген сомаларын және басқа да осы тәрізді түзетулерін, әкелінген шығындарды анықтау кезінде шегеріледі. Көтерме сауда кәсіпорындарында тауардың сатып алынған құны, әдетте, есептік баға ретінде бола алады.
Сату бағасы - бұл тауардың сол бойынша ең соңғы тұтынушыға сатылатын бағасы. Сату бағасының қөұрамына мыналар кіреді:
сатып алынған құны - бұл құжаттармен қуатталған (шоты, тауарлы- транспорттық накладнойы, кедендік декларациясы) тауардың жабдықтаушылардан сатып алынған құны;
акциз - бұл тек кейбір тауар түрлеріне белгіленеді: алкаголь өнімдеріне және темекі бұйымдарына, жеңіл автомабильдерге, зетгелік бұйымдарға т.б.;акциздің мөлшерлемесін үкімет белгілейді, проценттік деңгейде тауардың құнына бөліп немесе натуралды түрде оның физикалық көлеміне бөліп анықтайды, ал алкагольдік өнімдер бойынша акциздің мөлшермесі оның құрамындағы спиртке тәуелді етіп белгілнуі мүмкін;
қосылған құн салағы - келесі мөлшерлеме бойынша әртүрлі тауар түрдеріне белгіленеді: 0% (нөлдік пайызы бойынша) - экспортталған тауарларға (заңда қаралғандардан басқасы);
сауда үстемесі - бұл бөлшек сауда кәсіпорындарының шығысын жабу үшін және сату операцияларынан табыс алға арналған үстеме.
Дегенмен де, көптеген бөлшек сауда магазиндері тауарды сауда үстемесі бойынша емес, сату(бөлшек) бағасы бойынша ескереді. Бұл жауапты тұлғаның жауапкершілігінен туындайды, егер де тауар жетіспей калған жағдайда, сол тауарды өтеуіне тура келеді.
Келіп түскен тауарды есепке алу айтарлықтай қиындық туғызбайды, өйткені келіп түскен тауардың әрбір партиясы тиесілі құжаттармен рәсімделді (шоттармен, тауарлы-транспорттық накладноймен т.б. құжаттармен). Қоймадағы тауардың шығысы да үлкен мәселе туғызбайды, өйткені әрбір босатылған тауар үшін тиесілі құжаттар жазылады. Қиындық тек, бөлшек сауда магазиндерінде сату барысында пайда болады. Бұның басты себебі: сатып алынған тауардың сомасын тек бақылау-кассалық машинасынан алынған чек беріледі, онда сатылған тауардың сату бағасы бойынша құны көрсетіледі, бірақ бір күнде қанша тауар сатып алынған бағасы бойынша сатылған туралы мәлімет көрінбей қалады.
Ол мынадай есептеу жолымен шығарылады:

Сатылған Жұмыс күніңің Сатып алынған Жұмыс соңында
тауардың құны = басына сатып + бағасы бойынша - сатып алынған
сатып алынған алынаған бағасы түскен тауарлардың бағасы бойынша
бағасы бойынша бойынша тауардың құны қалған тауардың
қалдығы қалдығы
Бұл кезде қалдықтың деңгейін тұрақты түрде түгелдеуің көмегімен анықтауға тура келеді, ал ол көп уақытты қажет етеді. Басқадай жағдайда, қалдықтың деңгейін анықтау мүмкін емес. Көптеген бөлшек сауда кәсіпорындарында тауар есебін ұйымдастырудың күрделі жағдайынан алшақ болу үшін тауардың сату бағасы бойынша есеп әдісін пайдаланады. Өйткені ол сатылған тауардың есептік бағасы бойынша сомасын жеңіл аңықтауға мүмкіндік береді, ол үшін бүкіл сомадан чек бойынша жиынтық сомасын алып тастаса, айырмасы саудадан түскен түсім болып саналады. Осы жағдайда, тауардың да қалдығын кез келген кезеңге анықтау мүмкіндігі туады. Бұл тәсіл тек қана көтерме саудаға тән деп ойлауға болмайды, оны бөлшек саудамен айналысатын кәсіпорындар да штрих кодтарының көмегімен жүзеге асыруына болады. Штрихтық кодтар , әдетте, он үш саннан тұрады, оның алғашқы екеуі өнімді-дайындау (немесе өнімді-сатушы) мемлекетін көрсетеді; келесі бесеуі - өнімді әзірлеуші-кәсіпорынды, одан кейінгі бесеуі - тауарға сипатама береді және ең соңғы біреуі - бақылаушы болып саналады.
Магазинге тауар келіп түскен кезде оның атауы, айрықша белгісі , саны және сатып алынған бағасы тураыл ақпарат көшірме қондырғысының арқасында компьютердің жадындасақталады. Одан әрі қарай тауарды сату кезінде компьютер қандай тауардың қандай санда (мөлшерде) сатылған туралы мәлімет тіркейді, осының негізінде, сатылған тауардың сатып алынған құның анықтайды. Тауардың есептен шығарылғаны туралы ақпараттар, егер олар ресми құжаттармасы немесе компьютерде тіркелмес, онда ол туралы мәліметті түгелдеудің көмегімен алынады.
Кейбір тауарлар өзінің техникалық себептері бойынша штрихтық кодтауға жатпайды (қалам, қаламсап т.б.), онда олардың сатып алу бағасын формула бойынша анықтайды.
Есептік құнын таңдау - алынған құны бойынша немесе сату құны бойынша мәселенің шаруашылық жүргізуші субъекті үшін де маңызды зор. Осы мақсатта бухгалтерлік есеп стандартында төрт әдіс қарастырылған:
арнайы (тұтастай) идентификациялау әдісі;
орташа өлшемдік құн әдісі;
ФИФО әдісі - запастарды алғашқы сатып алынғандырдың бағасы бойынша бағалау әдісі;
ЛИФО әдісі - запастарды соңғы алынғандырдың бағасы бойынша бағалау әдісі;
Бұл аталған әдістердің қолдану тәртібі жоғарыда "Тауарлы-материалдық құндылықтардың есебі" деген тарауда толығымен қарастырылған болаты Қазақстан Республикасында әрекет етіп тұрған заңмен сәйкес, бухгалтерлік есепте де, салық есебінде де есептеу әдіс пайдаланады, соңғы сәйкес тауар сатып алушыға босатылмасымен, оның төлем мерзіміне қарамастан, тауардың сатылған кезеңі болып саналады. Ал бөлшек сауда кәсіпорындардында тауардың сатлыған кезеңі болып, қолма - қол ақша түскен кезең саналады, өйткені онсыз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.