Ақша қаражаттары және есеп айырысу және несие операцияларынын есебін жүргіз

Мен Қайратова Айым Қайратқызы өндірістік іс тәжірибемді SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей» нан өттім.

Семей цемент зауыты 1958 жылы салынып, кеңес заманында екі рет қалпына келтірілді. Зауытта дымқыл жұмыс істейтін 4 айналмалы клинкер пеші бар. Зауыттың қуаты жылына 1 150 000 тонна цемент құрайды. Соңғы жылдары зауытта негізгі технологиялық жабдықтарды қайта жарақтандыру бойынша терең жаңғырту жүргізілді. Бірқатар экологиялық іс-шаралар жүзеге асырылды-электр сүзгілерін күрделі жөндеу, айналмалы пештерде газ аналитикалық кешенін енгізу. Семей цемент зауытының өнімдері қазақстандық нарықта, сондай-ақ Ресей Федерациясының Батыс Сібір федералды округінің нарығында сатылады. Біздің кәсіпорынның цементін Алматы, Астана және Қазақстанның басқа да өңірлерінің тұтынушылары жоғары бағалайды, ол Ертіс өзені арқылы өтетін аспалы көпір, Алматы қаласының әуежайы, Алматыдағы биік таулы Медеу мұз айдыны мен селден қорғау бөгеті, Астана қаласындағы Бейбітшілік және келісім сарайы және «Бәйтерек»кешені құрылысында қолданылған. Зауыт Мемлекеттік жобаларды іске асыруға белсенді қатысады және «Батыс Еуропа-Батыс Қытай»жобасы сияқты жоғары жылдамдықты автобандар, Республикалық маңызы бар Жолдар салу үшін негізгі өнім жеткізушілердің бірі болып табылады.

Біздің өнімді жеткізу: цемент таситын вагондарда, жүк көтергіштігі 1 тонна «BigBag» жұмсақ контейнерлерінде және полиэтиленнен жасалған 50 кг инновациялық қаптарда шашу арқылы жүзеге асырылады.

Кәсіпорын ГОСТ 10178-85 «Портландцемент және шлакопортландцемент» талаптарына сәйкес портландцементтің келесі түрлерін шығарады. «Техникалық шарттар», ГОСТ 31108-2020 жалпы құрылыс цементтері. «Техникалық шарттар», МЕМСТ 33174-2014 жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Цемент. Техникалық талаптар». МЕМСТ 22266-2013 бойынша сульфатқа төзімді цементтер.

Өндірістік тәжірибенің бірінші күні ақпараттарды жарияламау және бәсекелестік туралы келісім шартпен танысып қолқойдым және де техникалық қауіпсіздік нұсқаулығымен танысып техникалық қауіпсіздік туралы журналына қол қойдым. Яғни, SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей» қызметкерлері туралы жеке ақпараттарын, қызмет көрсететін кәсіпкерлердің жеке ақпараттарын, кәсіпкерлердің құжаттарын SemeyCement-ТОО «ПК «Цементный завод Семей» басшысының рұқстанынсыз алуыма тыйым салынады.

Техникалық қауіпсіздік бойынша тәжірибе өту орнында орындық үстінде бұғаттауға, куратордың берген тапсырмаларын орындайтын орынды тазалықта ұстауға, тапсырмаларды орнындайтын компьютерді тазалқта ұстауға және де қандай да бір ақаулықтар болған жағдайда SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей» қызмнеткерлеріне айту. Тәжірибе өту барысында сулы қолдармен техниканы ұстамау, техниканың артқы панелін ұстамау керек. Тәжірибе уақыты біткен кезінде тапсырмаларды орныдаған орынды жинау, киім ілу бөлмесімен қолданғаннан кейін свет жарығын өшіру керек

1. 1. Қаржылық қызметті (бухгалтерия) жұмыстарымен танысу

Өндірістік практика өткен кәсіпорынның негізгі қызметі - аутсорсингтік қызмет көрсету, сонымен қатар шоттар жасау және бухгалтерлік есеп саласындағы қызметтер, және салық салу саласындағы консультациялық қызметтер. Қазіргі таңда SemeyCement-ТОО «ПК «Цементный завод Семей» кәсіпорны көптеген серіктестіктер мен жеке тұлғалардың ұсынысы бойынша тапсырыс алып, қызмет жасап келеді. Қазіргі уақытта SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей» 5 қызметкер жұмыс жасайды.

SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей»-де басшы, һг-менеджер, бухгалтер және бухгалтер жұмыс атқарады.

Нг менеджердеің функциялары:

‒ қызметкерлерді іздеу;

‒ құжат айналымы;

‒ мамандарды лауазымдарға бөлу, атқаратын лауазымындағы әрбір қызметкердің тиімділігін бақылау;

‒ жаңадан бастаушыларды бейімдеу;

‒ кадрларды кәсіптік оқыту жүйесін ұйымдастыру;

‒ кадр қызметінің жұмысын жоспарлау;

‒ ынталандыру үшін жүйені және жекелеген тәсілдерді (қаржылық және қаржылық емес), сондай-ақ демотивациялық құралдарды (айыппұлдар, сыйлықақылардан айыру) әзірлеу және енгізу;

‒ қызметкерлердің жеке істері мұрағатын жүргізу;

‒ Стратегиялық жоспарлау;

‒ өзгерістерді басқа департаменттермен үйлестіру және тағы басқалар.

Бухгатердің қызметтік функциялары:

‒ бастапқы құжаттармен жұмыс (қабылдау, құрастыру, өңдеу және т. б. ) ;

‒ Жеке тұлғаларға Жеке кәсіпті ашу;

‒ Электронды цифрлық қолтаңбаны алу;

‒ Кәсіпкерлерге консультация жүргізу;

‒ бухгалтерлік есепті жүргізу (операцияларды, мүлікті және міндеттемелерді есепке алу шоттарында тіркеу) ;

‒ қызметкерлердің жалақысын есептеу және жалақы салығын есептеу;

‒ кадрлық есепке алуды жүргізу;

‒ контрагенттермен есеп айырысуды ресімдеу;

‒ салықтарды есептеу және аудару;

‒ статистикалық есеп тапсыру.

SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей» үшін бухгалтерлік есептің маңызы өте зор өйткені, бухгалтерлік есеп басқару ақпараттық жүйенің қаржылық орталығы. Бухгалтерлік есепке тән негізгі принциптердің мән-маңызын түсінбей тұрып, ұйымдар қызметін басқару мен ұйымдастыру жөнінде шешім қабылдау мүмкін емес. Сондықтан, экономикалық тұрғыдан тиімді шешім қабылдау үшін, бухгалтерлік есеп шоттарын жүргізу мен бұларды өз орындарына қарай дұрыс қолдану, бастапқы құжаттар айналысын заңды түрде ұйымдастыру, есеп жүйесінде қолданылатын әдістемелерді сабақтастық пен пайдалану жолдарын және халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттағы талаптарын білген жөн.

Бухгалтерлік есепті реформалауда жасалған тұжырымдама міндеттерінің бірі-ішкі ақпараттық жүйе арқылы кәсіпорынды басқаруды жетілдіру болып табылады. Тиімді басқару принциптері мен есепті ұйымдастырудың жаңа амал-тәсілдерінің негізі ретінде Қазақстанда іс-әрекет етушіге неғұрлым жақын еуропалық құрылым алынды.

Мұнда бухгалтерлік есеп қабылданған тәртіппен және қаржылық есеп беру формасына сәйкес жасалады және де атқару органына тапсырылып отырады. Қазақстан Республикасының «Салықтар мен бюджетке төленетін міндетті төлемдер жайлы» Кодексіне сәйкес барлық салық түрлерін және жинамдарды есептейді және төлейді. Бухгалтерлік есепке қатысты мағлұматтар коммерциялық құпия ретінде жасырын сақталады. Есептік-бухгалтерлік құжаттар, мемлекеттік комитеттер мен министрліктер іс-әрекеті нәтижесінде пайда болатын типтік құжаттар тізіміне сәйкес сақталады.

1. 2 Ұйымның есеп саясатын жүргізу

Есеп саясаты - бұл ұйым қаржы есептілігін дайындау және ұсыну үшін қолданатын нақты қағидаттар, негіздер, келісімдер, ережелер және практика.

Есептік бағалаудағы өзгеріс - бұл активтің немесе міндеттемелердің баланстық құнын немесе активті кезең-кезеңмен тұтынудың активтердің және міндеттемелердің ағымдағы жай-күйін бағалау салдарынан болатын, сондай-ақ оларға байланысты күтілетін болашақ пайдалар мен міндеттерге байланысты өлшемін түзету. Есептік бухгалтерлік бағалаулардағы өзгерістер жаңа ақпарат алу немесе жаңа міндеттемелердің басталу нәтижесі болып табылады және тиісінше қателерді түзету болып табылмайды.

SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей» -дің қабылдаған есеп саясатын сол ұйымдағы бухгатерлік есептің маңызды мәселелерінің бірі.

Ұйымның есеп саясатын таңдауы мен негіздеуіне келесі негізгі факторлар әсер етеді.

Кез келген ұйымның өзінің қызметін іске асыру үшін таңдап бекіткен есеп саясаты толықтылық, уақыттылық, сақтық, қарама қайшылықсыздығы мен орындылық талаптарына сай болу қажет.

Есеп саясатын қалыптастыру процесі - қаржылық қорытынды есепке, басқарушылық және салық есебіне тән барлық бухгалтерлік есеп элементтер мазмұнын сабақтастық жолдармен ашып көрсетуге, сондай-ақ ұйымдардың қаржы нәтижесі көлемін арттырып отыруға арналған.

Есеп саясатын жасау алдында ұйымдардың міндет атқарушы бухгалтерлері осы кезеңде басшылыққа алынған және өз қызметін атқарудың негізін құраушы ресми заң актілері мен нормативтік базаларды зерделеп, өткен жылдары жасалған есеп саясатының тиісті тараулары мен объектілерін сараптауы керек. Нормативтік құжаттар мазмұнын талдау мен іске асыру жұмыстары ұйымдар қызметінің барлық объектілері деңгейінде жүргізілуі тиіс. Егер ұйымдар заң актілеріне қайшы келмейтін бухгалтерлік операцияларын жүргізіп, алайда бухгалтерлік есеп жүргізуді реттеуші құжаттарда кейбір операциялар мазмұны көрсетілмеген жағдайда, ұйымдар өз еркімен жаңа әдістерді құру мен жасауға және мұндай операцияларды есеп саясатына қосуына құқылы.

SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей»-дің есеп саясаты «1С бағдарламасында орналасқан. Онжа бухгалтерлік және қаржылық есепті жүргізу үшін келесі параметрлер қойылған:

• Өндіріс құнын есептеу әдісі-бөлімшелер бойынша жүргізіледі;
• Регламенттік операцияларға арналған бөлімше-негізгі бөлімше;
• Амортизациялық аударымдар ай соңында есептеледі;
• Регламенттелген кадрлық есепке алу және жалақыны есептеу бас ұйым бойынша жүргізіледі;
• Орташа табыс коэффициенті ставка мөлшеріне қарай есептеледі;

Орташа жалақыны есептеу, егер қызметкердің жұмыс орнындағы өзгерістер тіркелген болса, индекстеу коэффициенті қолданылмайды.

1. 3 Ақша қаражаттары және есеп айырысу және несие операцияларынын есебін жүргізу

Ақша қаражаты кассадағы (теңгемен), банктегі шоттардағы ақша қаражатын, Жолдағы ақша қаражатын қамтиды. Ақша қаражаты баланста бастапқы құны бойынша есепке алынады.

Өндірістік тәжірибе өту барысында сауда саттықпен айналысатын кәсіпорындардың ай ішіндегі өткізілген кассалық чектерін түгендеп, тіктім. Сауда саттықпен айналысатын жеке кәсіпкерлердің сатушылары ай сайын қаолма қол немесе карта арқылы төленген чектерді жұмыс күні жинап, жұмыстын соңында қассалық аппараттан және қолданылған терминалдардан күндік есепті шығарып жинайды және ай соңында немесе келесі айда SemeyCement-ТОО «ПК «Цементный завод Семей» тапсырады. Чектер тігілу кезінде рет ретімен тігіледі:

-Бірінші кассалық чек (фискалдық чек) орналасады. Онда Кәсіпорын атауы, мекен жайы, қолданылған кассаның нөмері, төлем өткізілген күні, ақыты, соммасы, кәсіпорын БСК сы көрсетілуі керек.

-Екінші болып терминал чегі орналасады. Онда терминал аты, мысалы, Kaspi. Forte Bank, төлем өткізілген күні, уақыты, сомассы.

-Ең үстінде жұмыс соңындағы есеп қорытындылары терминалдан және кассадан шығарылады. Бұл чектерде жұмыс күн ішінде неше тауар сатылғаны, неше қайтарылғаны, неше тауар қолма қол, карта арқылы сатып алынғаны көрсетіледі.

Чектер күніне қарай тігіледі, яғни бір А4 бетте тек 3күннің чекттері тігіледі және астында қай күннің чектері тігілгені көрсетіліп қағаздар күннің артуымен рет ретімен қойылады. Бұл чектер 3 жыл ішінде сақталады.

Әр кәсіпорын иесінде есеп шоты болады. бұл есеп шоты арқылы карта араларымен ақша қаражаттарын аударады, жабдықтаушыларға тауарларға төлейді, салықтар төлейді, салықты уақытылы төлемегені үшін айыппұл төлейді, салықты артығынан төлегені үшін артық ақшаны қабылдайды.

Бұл операцияларды «1С бағдарламасына» енгізу үзін банктен операциялар қозғалысының тізімдемесі банк көшірмесі алаынаы.

Онда банк атауы, қолданушының атауы, қай күн аралығында алынғаны көрсетіледі, есеп шоты, кіріс операциялар, шығыс операциялар, операциялар атауы, бенифициар шоты көрсетіледі. «1С бағдарламыасына» банк көшірмесін енгізгенде шығыс операцияларға ақша қаражаттарынынң басқа есеп шотына аудару, жабдықтаушыларға төлемдер, жеке табыс салығы, міндетті зейнетақы төлемі жаттады.

Ақша қаражаттарын басқа есеп шотына аудару үшін ұсталынатын банк комиссиясы «1С бағдарламасында» «ақшаны есептен шығару» бөлімінде өткізіледі. Егер, есеп шотынан ақша қаражаты шығарылып кассаға тапсырылса «кіріс кассалық ордер» арқылы өткізіледі.

Банктегі шоттардағы операциялар банк үзінділерінің негізінде көрсетіледі, олардың негізінде тиісті операциялар жүргізілген құжаттар қоса беріледі.

Жолдағы ақша аударымдары-ағымдағы шоттардан есептен шығарылған, бірақ әлі мақсатына сай есептелмеген ақша қаражаттарының әртүрлі түрлері.

Жолдағы аударымдарды есепке алу ағымдағы шоттардан үзінді көшірмелер, төлем тапсырмалары, түбіртектер, ілеспе ведомостардың көшірмелері және басқа да растайтын құжаттар негізінде жүргізіледі.

SemeyCement ЖШС «ПК «Цементный завод Семей» ақшалай қаражатын есепке алуға арналған шоттар:

1010 - "Кассадағы ақша қаражаты"

1020 - "Жолдағы ақша қаражаты"

1030 - "Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты"

1040-"карта шоттардағы ақша қаражаты"

1050 - "жинақ шоттарындағы ақша қаражаты"

1060. - "пайдалануға шектелген ақша қаражаты".