Әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша басқармасы
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
университеті
Кабдыкешова М.О
Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу және оны жетілдіру жолдары
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Мамандығы
Астана, 2024 ж.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
университеті
Қорғауға жіберілді
____ ___________2024 ж.
Халықаралық қатынастар және
әлемдік экономика кафедрасының
меңгерушісі_____________________
Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу және оны жетілдіру жолдары
тақырыбына
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Орындаған _______________
Ғылыми жетекші
т.ғ.д., профессор _______________
Норма бақылаушы _______________
Астана, 2024 ж.
Жұмыстың көлемі - бет.
Пайдаланылған әдебиеттер саны - .
Түйінді сөздер: жергілікті мемлекеттік басқару,әлеуметтік саясат, әлеуметтік қызмет көрсету жүйесі, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы, мүгедектердің құқықтары туралы конвенция,муниципалды басқару, әлеуметтік саясат модельдері, жұмыспен қамту, ұлттық жоспар
Зерттеу мақсаты : әлеуметтік саладағы мемлекеттік реттеу жолдарын жетілдіру дәрежесін бағалау үшін қажетті негізгі аспектілерін зерделеу, әлеуметтік саланы қалыптастырушы факторлары мен осал жақтарын қарастыру барысында мемлекеттік басқару іс-қимыл шараларын талдау осы мәселелерді құқықтық реттеудің тиімділігін арттыруға бағытталған ұсыныстарды әзірлеу болып табылады.
Зерттеу міндеттері:
:: Әлеуметтік саланың даму қарқынына сараптама жасау;
:: Зерттеу тақырыбының призмасы арқылы әлеуметтік қорғау саласындағы құқықтық тәжірибесін талдау;
Алынған нәтижелер және олардың тәжірибелік қолданылуы. Бұл зерттеу қоғамның қолдаушы және өзекті мәселелеріне үндеу фактісімен бағыттылған әлеумет топтарын құрастырушы мүшелерінің қорғау мен басқару жүйесінің құбылыстарының аспектілерін одан әрі теориялық зерттеуге ықпал етеді.
РЕФЕРАТ
Объем работы -
Количество использованной литературы - .
Ключевые слова: местное государственное управление, социальная политика, система социального обслуживания, управление труда и социальной защиты, конвенция о правах инвалидов, муниципальное управление, модели социальной политики, занятость, национальный план
Цель работы. исследование основных аспектов, необходимых для оценки степени совершенствования способов государственного регулирования в социальной сфере с учетом формирующих факторов и слабых мест социальной сферы, анализ действий государственного управления, разработка предложений, направленных на повышение эффективности правового регулирования этих вопросов.
Задачи исследования:
:: Экспертиза темпов развития социальной сферы;
:: Анализ юридической практики в сфере социальной защиты через призму темы исследования;
Полученные результаты и их практическое использование. Данное исследование способствует дальнейшему теоретическому изучению аспектов явлений системы защиты и управления составными членами социальных групп, направленному на решение опорных и актуальных проблем общества.
ABSTRACT
Volume of the thesis -
Number of references -
Keywords: local government, social policy, social service system, labor and social protection administration, convention on the rights of persons with disabilities, municipal government, social policy models, employment, national plan
The purpose of the research: research of the main aspects necessary to assess the degree of improvement of methods of state regulation in the social sphere, taking into account the shaping factors and weaknesses of the social sphere, analysis of the actions of public administration, development of proposals aimed at increasing the efficiency of legal regulation of these issues.
The objectives of the research:
:: Examination of the pace of development of the social sphere
:: Analysis of legal practice in the field of social protection through the prism of the research topic
The results obtained and their practical use
The results obtained and their practical use. This study contributes to further theoretical study of aspects of the phenomena of the system of protection and management of constituent members of social groups, aimed at solving the core and current problems of society.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 ҚР-дағы жергілікті мемлекеттік басқару және реттеу мәселелерін зерттеудегі теориялық негіздер 10
1.1 Әлеуметтік сала және мемлекеттік реттеу түсініктері 10
1.2 Әлеуметтік саясат модельдері. 20
1.3 Әлеуметтік саясаттын қазіргі таңдағы жағдайы, құрылымы мен динамикасы
2 Әлеуметтік саясат бағыттары 28
2.1 Әлеуметтік бағдарлама жобаларын жүзеге асыру және олардың орындалуын үйлестіру 28
2.2 Қоғам мүшелерінің әртүрлі қанағат-қажеттіліктерін орындау үшін бағытталған қаржылық жоспарлау
2.3 Әлеуметтік қорғау басқармасы мемлекеттік мекемесінің қарамағындағы ұйымдар тізбесі 36
3 Индустриялық-инновациялық даму жолындағы әлеуметтік даму модельі 42
3.1 Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы шеңберіндегі әлеуметтік бөлімшелер 42
3.2 Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласындағы қызмет көрсету аясы 46
3.3 Әлеуметтік жүйе және оның жетілдіру жолдары
4. Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік әріптестік
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі қазіргі таңдағы біздің шындыққа негізделген. Бүгінгі таңда әлеуметтік мемлекет болып көптеген әлем мемлекеттері үшін әлеуметтік саясаттың айқын басым бағыттарын анықтап, әлеуметтік салиқалы саясат жүргізу, әлеуметтік халықты қорғаудың моделін өзіндік стратегиялық қалыптастыру маңызы бар мәселе болып отыр. Сондықтан да көптеген мемлекеттер бұл қатерге қарсы тұру үшін халықаралық және ұлтүстілік деңгейге көшуде. Осы тақырып бойынша зерттеудің өзектілігінің тағы бір көрсеткіші ретінде Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау жүйесінің әлем елдерінің тәжірбиесі негізінде өзіндік моделін жасап келеді. Десек те, қоғам , нарық құбылып өзгеріп-толысқан сайын Қазақстанның да басқа мемлекеттер сияқты әлеуметтік саясатын жетілдіріп отыруы заңды құбылыс болып табылады. Бұл ғылыми жұмыстың негізгі мақсаты - әлеуметтік саясаттың теориялық аспектілерін ескере отырып, әлемдік тәжірбиеге теңселе, Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау жүйесіндегі бағытын анықтау. Әлеуметтік мемлекеттің қалыптасуы мен дамуы азаматтық қоғам , гумманизм,демократия құқықтық мелекет, теңдік пен еркіндік мәселелерімен тығыз байланысты. Серпінді дамуын қамтамасыз ету. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бағалауы бойынша, бір миллиардтан астам адам - әлем халқының шамамен 15 пайызы мүгедектіктің қандай-да бір түріне ие.
Бұл зерттеу жұмысында кең саяси фонда қалалық ұйым мүгедек жандарды оңалту және күнделікті өмірге бейімдеу бойынша жұмыстарын жүргізіп, олардың әлеуметтік, тұрмыстық, заңдық, соттық және басқа да мәселелерін шешіп, жұмысқа орналастыруда жәрдем етіп отырудың бағыттарын қарастырдым
Зерттеу жұмысының мақсаты - еңбекке жарамсыздарға-кепілденеген әлеуметтік қорғау мен қолдау көрсету жолымен қоғамдық-саяси жүйенің және еңбекке жарамды азаматтарға өз еңбегімен ауқаттылығын сақтап қалу үшін жағдай жасау.Әлемдік даму аренасына қадам басқан әр мемлекет өз қоғамының мүшелерінің күллі қажеттіліктерін қанағаттандырып, жаңа белестерге қадам басуға әрекеттеседі. Осындай тетіктерін табу арқылы қоғамның әлжуаз әлеуметтік қорғауды қажет ететін топтарын әлеуметтік мәселелерін жан-жақты қарастырып, олардың байланысы мен айырмашылығын анықтап, осы құбылыстардың қоғамға кері әсерін бағалап зерделеу. Әлеуметтік саясат ұғымын теориялық-методологиялық тұрғыдан зерттеу саланың ғылыми негіздемесін орнықтырады. Сол себепьен әлеуметтік саясаттың бағыттарын анықтау арқылы ең алдымен мемлекет негізгі халық қажеттіліктерін анықтап, саясатты белгілі арнаға бағыттай қарастыру. Ал әлеуметтік саясаттың негіз көзі әлеуметтік қорғаудан бастау алса, әлемнің көп мемлекеттерінде халықты әлеуметтік (Жерорта теңізі елдері моделі, Чилли моделі ,Скандинавия елдері моделі және т.б.) қалыптастыратын қорғаудың модельдеріне шолу жасап, талдау жүргізу.Қазіргі таңда Астана қалалық ұйымы Қоғамның аймақтық бөлімдері арасында берілетін көмектің саны мен сапасы бойынша көш бастап келеді. Қалалық ұйым мүгедек жандарды оңалту және күнделікті өмірге бейімдеу бойынша жұмыс жүргізіп, олардың әлеуметтік, тұрмыстық, заңдық, соттық және басқа да мәселелерін шешіп, жұмысқа орналастыруда жәрдем етіп отыр осы мәселелерге қатысты шараларды әр тараптан зерттеу болып табылады.
Зерттеудің негізгі міндеттері:
Әлеуметтік саясат және оны қалыптастырушы ұғымдарын анықтау, олардың классификациясын зерттеу және даму үдерісіне тоқталу;
Әлемдегі әлеуметтік қорғау бейнесіне, жағдайына, құрылымына және динамикасына талдау жасау;
Қоғамның әртүрлі топтары арасынан социал - демократтардың ұйымдық бітім іздеуге Еуроодақ нормаларына сәйкес келетін әлеуметтік ұйым құруға тиісті болған құқықтық тәжірибесін зерттеу;
Қазіргі таңдағы орын алып жатқан азаматтардың ұсыныстарын, арыз-шағымдарын қарау, олар бойынша тиісті шараларын қарастырып, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы құзырына жататын мәселелеріне тоқталу;
Зерттеу тақырыбының призмасы әлеуметтік қорғауға бағытталған заңнамаларды талдау және жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу
Жұмыстың дерекнамасы.
Деректердің бірінші тобына Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік қолдау шаралары жөніндегі нормативтік құқықтық құжаттарды жатқызуға болады. Негізгі зерттелген құжаттар: Қазақстан Республикасының арнаулы әлеуметтік қызметтер туралы заңнамасы [1], Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау туралы - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
[2], "Халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту жүйесі басшыларының, мамандарының және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 2 ақпандағы № 31-ө-м бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7442 болып тіркелген, 2012 жылғы 28 маусымда № 94 (2276) "Заң газетінде" жарияланған);, [3], Қазақстан Республикасының Жұмыспен қамту саласындағы саясат туралы конвенциясы(1964) [4], Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы негізінде жасалған БҰҰ-ның пактісі(2). 1966 жылы қабылданып, 1976 жылы күшіне енді.
[5], ЭКОНОМИКАЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МӘДЕНИ ҚҰҚЫҚТАРДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ПАКТІ
(1976) [6], МҮГЕДЕКТІГІ БАР АДАМДАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ КОНВЕНЦИЯСЫ БҰҰ құжаты
(2008) [7].
Деректердің екінші тобына БҰҰ мен ҚР заңнамалық базасы, оның ішінде Әлеуметтік кодекс туралы құжаттары кіреді: 2023 жылы жүзеге асырылған әлеуметтік бастамалар мен шаралар, Әлеуметтік реформалардың 2023-2027 жылдарға арналған жаңа стратегиясы, Әлеуметтік қызмет көрсетуді жақсарту үшін отбасының цифрлық картасы, әлеуметтік көмек, Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары
Деректердің үшінші тобына интернет-ресурстар жатады, оның ішіндeгі аса маңыздылары:
eGov.kz электрондық үкімет порталы - мемлекеттік қызметтерді онлайн түрде алу
ресми сайттарында жарияланған статистикалық мәліметтері -
НҚА әзірлеу мен бюджетті жасауда қатысу, ашық деректерді алу, мемлекеттік органдарға өтініш жіберу
әрекеттер саласындағы үдерістер баяндамасы [19], Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі парақшасы[20], Қасым-Жомарт Тоқаевтың бес жылдық басшылығымен жасалған геосаяси, әлеуметтік және саяси реформаларына шолу
туралы баяндамасы [21], е-собес статистика [22], Әлеуметтік көмек департаменті [23].
Тақырыптың ғылыми зерттелу дәрежесі. Әлеуметтік саясат мәселелерін зерттеген авторларды отандық, ресейлік және батыстық деп қарастырамыз. Отандық зерттеушілер тобына басқаларды жатқызамыз.
Ресейлік зерттеушілер: мәселесін зерттеу көрініс табады.
Батыстық зерттеушілер:
В.Ю.Верещагиннің, И.Д.Калайковтың, П.И.Царегородцевтың және т.б. ғалымдардың еңбектерінде қарастырылған. Бейімделудің әлеуметтік-психологиялық аспектісін А.А.Бодалев, Г.А.Балл, Л.П.Гримак, А.Н.Леонтьев, С.Л.Рубинштейн сияқты психологтардың зерттеулерінде көрініс табады. Педагогикалық аспектілерін Н.Н.Березовин, О.Л.Берак, В.В.Давыдов, Н.Ф.Талызин
Зерттеу тақырыбы мен нысаны. Зерттеу тақырыбы - мемлекеттік әлеуметтік саясат, басқа да әлеуметтік бағдарлама жобалары мен олардың тенденциялары мен сипаттамалары.
Зертеу нысаны - әлеуметтік қорғау саясатының негізгі бағыттары мен аспектілері; олардың жай-күйі, құрылымы, динамикасы мен факторлары; осы мәселелерге көмекші заңнамалар, оның ішінде жауапкершілікті көздейтін ұлттық және халықаралық құқық нормалары.
Зерттеу әдістемесі және әдістері. Әлеуметтік процестер мен құбылыстарды зерттеудің диалектикалық әдісі осы жұмыстың әдіснамалық негізіне айналды. Берілген зерттеу міндеттерінің сипаты салыстырмалы-тарихи, салыстырмалы-құқықтық, жүйелік талдау әдісі және нақты социологиялық секілді әдістерді қолдану қажеттілігін анықтады.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы. Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы. Бұл зерттеу. Алынған мәліметтер мен қол жеткізілген нәтижелерді саясаттану мен арнайы курстарды оқу процесінде қолдануға болады.
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
ҚР-дағы жергілікті мемлекеттік басқару
Жергілікті органдар өзінің қызметін орталық биліктердің бақылауыңда атқарады. Бақылау әр салада әртүрлі болуы мүмкін.
Орталық органдар жергілікті әкімшілік бақылауыңда өзінің кейбір актілерін бекіту және олардың белгілі іс-әрекеттеріне санкция салу құқықтарын қолданады, сонымен қатар орталық жергілікті басқарудың лауазымды қызметкерлерін жұмыстан босата алады.
Орталық органдар өзіңің жергілікті басқару құрылымдарымен арақатынастарында қаржылай бақылау өкілетін де қолданады. Жергілікті органдардың қаржысы өздерінің жеке табыстары мен мемлекеттік бюджеттен кіріс түсуден құралады. Бұндай жағдай олардың, бірінші жағынан өздерінің белгілі мәселелерде дербестігін білдірсе, екінші жағынан, жалпымемлекеттік деңгейдегі орнын анықтап, мемлекеттік басқару жүйесіне кіретіндігін білдіреді.
Жергілікті мемлекеттік басқару жүйесінде әкімшілік-аумақтық бөліністің әр қилылығы көрініс табады. Оның қызметінің экономикалық және қаржылық негіздерін жергілікті бюджет коммуналдық заңда тұлғаларға бекітілген мүлік құрайды. Мәслихаттар мен әкімшіліктерге міндеттер, талаптар және шектеулер қойылады. Олардың негізгілеріне келесілер жатады:
Жалпы мемлекеттің сыртқы және ішкі саясатына сәйкес келмейтін шешімдердің қабылдануына жол бермеу.
Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде Қазақстан Республикасының мүдделерін сақтау.
Қызметінің қоғамдық маңызы бар салаларында бекітілген жалпы мемлекеттік стандартты ұстану.
4. Азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ету.
Аймақты дамытуға байланысты мәслихаттар мен әкімшіліктердің қолданатын жоспарлары елдің стратегиялық даму жоспарына сәйкес келуі тиіс және оларға бірыңғай еңбек нарығын, капиталды, қаржыны қалыптастыруға, тауарлар мен қызметтер көрсетуді еркін алмасуға кедергі келтіретін шешімдер қабылдауға тыйым салынады.
Қазақстан Республикасында мемлекеттік басқарудың қызметтері:
Негізгі өкілеттікті анықтайтын жалпы мәселелер:
тиісті аумақты дамытудың жоспарлары, әлеуметтік және экономикалық бағдарламаларын жергілікті бюджеттік және олардың атқарылуы туралы есептерді бекіту.
Тиісті аумақтарда қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану жөніндегі бағдарламаларды және қоршаған ортаны қорғау, сауықтыру жөніндегі шығыстарды бекіту және осы мәселеге қатысты өзге де жағдайларды шешу.
әкімшілік ұсынысы бойынша әкімшілік-аумақтық бөліністі басқару схемасын бекіту.
әкімшілік ұсынысы бойынша мәслихат сессиясының шешімімен тиісті әкімшіліктің дербес құрылымын бекіту.
Халықты жұмыспен қамтылуына жәрдемдесу және кедейлікпен күрес бағдарламасын бекіту.
Жергілікті атқарушы органдары келесі мәселелерді қарастырады:
- аумақты дамыту жоспарларын, экономикасын жергілікті атқарушы органдардың және әлеуметтік бағдарламаларын, жергілікті басшыларын қызметке тағайындау бюджетті әзірлеу және қызметтен босату, жергілікті қамтамасыз ету.
- жергілікті атқарушы органдардың басшыларын қызметке тағайындау және қызметтен босату, жергілікті атқарушы органдардың жұмысын ұйымдастыруға байланысты өзге де мәселелерді шешу.
коммуналдық меншікті басқару.
Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергiлiктi атқарушы органдары:
1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
2) мүгедектердi оңалтуды жүзеге асыратын мемлекеттiк мекемелер мен кәсiпорындарды құрады;
2-1) мүгедектерге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік қолдау шараларын ұсынады;
3) мүгедектердi оңалтуды жүзеге асыратын ұйымдарды құруға ықпал етедi;
4) Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасына сәйкес мүгедектердi кәсiптiк оқытуды (қайта оқытуды) ұйымдастырады;
5) мүгедектердi оңалту жөнiндегi мамандарды, оның iшiнде ымдау тiлiнiң мамандарын, Брайльдiң бедерлi-нүктелiк қарпі бойынша оқитын және жазатын мамандарды даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды ұйымдастырады;
6) осы Заңға сәйкес тиiстi аумақта медициналық, әлеуметтiк, кәсiптiк оңалтудың орындалуын ұйымдастырады;
7) мүгедектердi оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектердiң және мүгедек балалардың санаторий-курорттық емделуiн қамтамасыз етедi;
8) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
9) мүгедектi оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектердi техникалық көмекшi (орнын толтырушы) құралдармен және (немесе) арнаулы жүрiп-тұру құралдарымен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;
10) дене шынықтыру және спорт саласындағы уәкiлеттi органмен және мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерiмен бiрлесiп мүгедектер арасында сауықтыру және спорттық iс-шараларды өткiзудi ұйымдастырады;
11) мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерiмен бiрлесiп мәдени-көпшілік және ағарту iс-шараларын ұйымдастырады;
12) мүгедектерге қайырымдылық және әлеуметтiк көмектiң көрсетiлуiн үйлестiредi;
13) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
11-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарының құзыретi
1. Ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергiлiктi өкiлдi органдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қамтамасыз ету жөнiндегi өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
2. Ауданның (облыстық маңызы қаланың) жергiлiктi атқарушы органдары:
1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
3) мүгедектерге әлеуметтiк көмек көрсетудi ұйымдастырады және қайырымдылық көмек көрсетуді үйлестіреді;
3-1) мүгедектерге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік қолдау шараларын ұсынады;
4) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2015 № 403-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі)
Әлеуметтік саясат модельдері
Әлеуметтік қорғаудың моделі ұйымдар ұстанымын түсіндеру негізінде әлеуметтік қамту бағдарламасының қалыптасуы кезінде жасалған комиссияның 1995 ж. есебінде Еуроодақ елдерінде негізгі төрт модель анықталады: скандинавиялық ,континентальдық, оңтүстік еуропалық және англосаксондық.
Бисмарктық континентальдық кәсіби қызметтің ұзақтығының арасындағы байланысты және модель әлеуметтік қорғаудың деңгейін анықтайды. Модельдің негізі принциптері XІX ғ. Германияда қалыптасты. Канцлер О. Бисмарк басқа индустриялды елдергі үлгі болған тап кезеңдегі әлеуметтік қорғаудың прогрессивті негізінқалады. Қаштылғандардың төлемі есебінен қаржыланатын әлеуметтік сақтандың негізі болып саналады .Германияда бүгінге дейін қолданылтын әлеуметтік саласында үш саласы сол кезеңде пайда болған. Олар мүгедектікті және өндірістегі оқыс жағдайлардан туындаған ауруларуын қамсыздандыру. Модельдің негізгі принциптері Франция, Бенилюкс,Австрия елдерінде де қолданылады
Оның негізгі принциптерінің бірі - кәсіпкерлер мен жалдамалы жұмысшылар басқаратын фондтарын қадағалайтын кәсіби сақтандыру фондтар сақтандыру төлемдерін жүзеге асыратын жолақыдан алыналатын бөлуді шоғырландырады.
Біріншіден, барша туындаған материалдық көмекке зәру жандарға көмек ету, екіншіден бірдей көлемдегі төлемақы мен зейнетақы түріндегі әлеуметтік қызметтің үйлестіру моделін ұсынды Піріске тең жалақың деген талапты Беверидж әділ деп санады. Себебі көптеген жағдайларда шығынның мөлшеріне қарамастан төлемақы мен зейнетақы тепе теңдігі байқалды. Осы модельдің негізінде әр адамның қай топқа жататындығына қарамастан, минималды әлеуметтік өзін қорғау құқығы бар. Беверидж концепциясының мәні-тамақ, тұратын үй, медициналық қажеттіліктерге кететін аз мөлшердегі шығынға байланысты кепілдік беруінде. Бұл модельде ұлттық ынтымақтастық басты орында. Отбасылық толемақылар мен денсаулық сақтау төлемдері мемлекеттік бюджеттен, ал өзге әлеуметтік жұмыс берушілердің төлемдерінен және төлемдер жалдамалы жұмысшылардан қаржыланады. Бисмарк модельінің айырмашылығы- әлеуметтік көмекке негізделген сондай-ақ, төлемақы алу үшін мендетті түскен кірісті есептейді. Англосаксондық модельдің кейбір одан да асқан өзгешеліктері де барр. Мәселен, Англияда медициналық көмек деңгейіне қарамастан барлығына бірдей көмек көрсетілсе, Ирландияда тек төмен төлемақы алатындарға ғана беріледі. Әлеуметтік қорғаудың британдық жүйесінің екі ерекшелігі бар. Біріншіден, қарртық, ауру, жұмыссыздық сияқты әлеуметтік қауспен айналысатын арнайы институттары жоқ. Әлеуметтік сақтандырудың бағдарламасы бір жүйеге біріктірілген. Екіншіден, әлеуметтік қызмет көрсетуде мемлекеттік маңыздар. Әлеуметтік қорғаудың үйлестіру жұйесі екі ірі топқа бөленеді, ол елдің барлық тұрғылықты тұрғындарын қамтиды: - зейнеткер, мүгедек, әлеуметтік көмек, уақытша жұмыссыздыққа байланысты бағдарламалар ,ұлттық әлеуметтік сақтандыру, Англия территориясында ұзақ мерзім тұрып жатқан шетелдіктерге медициналық қызмет көрсететін ұлттық денсаулық сақтау қоры . Бүгінгі әлеуметтік сақтандырудың негізгі әлеуметтік бағдарларын бөліп көрсетсететін болсақ : кірістерге негізделген сақтандыру схемасы; кіріске бағытталмаған әлеуметтік бағдарламалар және белгілі топқа арналған әлеуметтік бағдарлама. Бағдарламаның алғаш түрі ХХ ғ. 40 жылда Беверидж концепциясының негізін құрған. Ол бірден сақтандыру фондын құруды қарастырды. Бұл фонд тарапынан ауруға төлем алу ,зейнеткерлік және медициналық сақтандыру, мүгедетікке байланысты зейнетақы қаржыланды. Әлеуметтік сақтандардың ағылшындық жүйесі Еуропалық Қауымдастың елдерінен өзгеге әлеуметтік қамтудың мемлекеттік жүйесі төмен. Бірақ, жеке сақтындыру схемасының жүзеге асуымен түсіндіріледі. Кіріске негізделмеген бағдарламаларға өзге кірістері жақтарға берілетін тұрғын үй субсидиясы сияқты әлеуметтік көмек кіреді. Бағдарламалар мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылады. Белгілі бір топқа кіріспе негізделмеген бағдарламалар мемлекеттік бюджеттің қаржыландыру мен сақтандыру жүйесіне енбеген адамғабағытталған. Бұл бағдарламаларға әлеуметтік қолдау мүгедектерге, қарттарға және жас өспірім балаларға төлемақы түрінде көрсетіледі. Әлеуметтік қорғаудың келесі түрі - мемлекеттік қаржыланатын медициналық көмек . Біріншісінің 90% мемлекет бюджет есебінен, екіншісі, кәсіпкерлер мен жолдамалы жұмысшылардың төлемдері есебінен қаржыланады. Екі тараптан түскен салық отбасылық төлемдерге, өзге жағдайлардан сақтандыруға жұмсалады. Әлемеуттік сақтанушылар сақтандыру жүйесінде кіріс көлеміне байланысты төрткеке бөлімшеге бөлінеді: 1) кәсіпкерлер мен жалдамалы жұмысшылар. Денсаулық қорғау саласындағы қызметтер тегін келетіндіктен сақтандыру принциптері туралы сөз салмаған дұрыс. Ұлыбританияда әлеуметтік қаржыландыру жүйесі денсаулық сақтау және әлеуметтік сақтандыру болып екіге бөлінеді. Белгілінген кіріс жалақыдан есептеледі; 2) сақтандыру кірісі аптасына жылдық жалақыдан 6,3 % және 4,55 фундстерлинг болады. Оларға белгіленген ең азы 5450, ең жоғарғы көрсеткіші 18200 фундстерлинг. Осы топтың кірісі қарттарға, ауруларға, жүктілерге жұмылдындырады ; 3) екі топқа қарағанда керекті құқықты иемденуге жұмыс жасамайтындар немесе сақтандыру тәжірибесі жетіспейтіндер енеді. Олардың сақтандыруы еркін түрде. Әлеуметтік қамту көрсеткіші де алдыңғы екеуіне қарағанда төмен; 4) әкімшілік-басқару өкілдері мен мекеме басшылары. Олардың кіріс көлемі екі топқа қарағанда артығырақ болады. Кейбір категорияға ( уақытша жұмыссыздар, оқушылар) кіріс төлеудің орнына несиеге рұқсат беріледі. Кіріс көлемі көрсеткіші жалақы мөлшері әр жыл сайын өзгеріп отырады.Оның жоғарғы деңгейі орташа жалақындан екі есе артық ал төменгі деңгейіндегі табыс салығынан аз болып келеді. Сақтандыру ұжымы жұмысшылардың орташа кірісіне орныққан төлем есебінен қаржыландырылады. Салық салудың регрессивтік жүйесі жоғары көрсеткіштегі жалақалы жұмысшыларға артықшылықтарын береді.Британ мемлекеттің әлеуметтік қорғау жүйесіне тән белгілер: ол белгілі сақтандыру бағдарламасына негізделген белгілі бір кірістерді есепке алмайды. Осы бағдарламаны жүзеге асыру үшін қаражат әлеуметтік кіріс есебінен алынады. Бұл әлеуметтік сақтандырудың саласына салады. Әлеуметтік қорғаудың тағы бір моделі Швеция ,Дания, Финляндияға тән. Күллі тұрғындардың салық есебінен әлеуметтік қамтылуға құқығы бар. Әлеуметтік қорғау әрбір азаматтың заңды құқығы ретінде қалыптасады. Жұмыссыздық сақтандыру мүлдем топқа жатпайды. Скандинавиялық модель -қоғамның қолдауын қажет ететін жағдайлар мен әлеуметтік қамтылуында. Әлеуметтік қызметтер тұрғындарға бағытталған және сақтандырушы кіріс төлеміне әсер етпейді. Аталған модельді қалыптастырудан талапы жоғары үйымдастырылған қоғам түрінде көп кездеспейді әлеуметтік қорғаудың қаржыландыру жүйесі салық түсу есебінен жүргізіледі. Бұл тарапта кәсіпкерлер мен жалдамалы жұмысшылардың төлемдері мәнді болып саналады. Әлеуметтік қорғаудың қоғамдық жүйеден бір бөлігі жұмыстық сақтандыруды ерікті түрде басқаратын профсоюздер енеді . Бүгінге дейін жалдамалы жұмысшылар әлеуметтік салым-салықтан босатылған болатын, олар жылдық салық есебінен толықтырылды. Бірақ соңғы ХХ ғ. 10 жылдарында жалдамалы жұмысшылар саны күрт артқан . Шведтік үлгінің әлеуметтік қорғау негізгі қағидасы - оның әмбебаптылығы, яғни тұрғындардың барлығын қамтуы. Көптеген еуропалық әлеуметтік экономикаға тән екі қағида - ынтымақтастық қағидасына сүйенген. Оның мазмұны адамдардың кез келген әлеуметтік тобына қарамастан әлеуметтік қорғау жүйесін қаржыландыруға қатысуында. Бұндай жүйедегі козғаушы элемент - мемлекет, ол әлеуметтік игілектерді бөлу қызметін атқарады. Бұндай жүйенің қымбатшылығы тұрғындардың әлеуметтік қамтылуының жоғары деңгейімен тығыз байланысты. Кедейшілік пен байлық арасындағы айтарлықтай бөлімділік жоқ. Швед моделінің алтын ғасырың ХХ ғ. 60 ж.б.-70 жылдары блып көрсетілген. Бұл кезеңде мемлекет ұлттық табыс есебі бойынша бай мемлекеттердең қатарына 3-ші болып кірді. 70-жылдардағы экономикалық дағдарыс кезінде өзге батыс еуропа елдерімен салыстырғанда Швецияға кешіреке келді. Оның салдары тек 1977 жылы бюджет тапшылығы қосылып, жұмыссыздық көрсеткіші осыдан байкалды. 90-жылдардың басында жұмыссыздықтың орташа Еуропалық деңгейдің 10-14 %-ға тақалды. Социал - демократтар тұлғалар болашақтағы социалистік мемлекеттің шведтік моделінің тиімділігі,ыңғайлығы туралы қайта сөз бастады. Сол кезеңнен бастап әлеуметтік секторды мемлекеттің қаржыландыруы қысқартыла азая бастады. Саяси партиялар мен парламент әлеуметтік қорғаудың жалпы прициптерімен, яғни тұрғындардың әлсіз топтарына қолдау көрсетуге көшті 10 жыл бойы социал - демократтар жасаған теңестіру жүйесін социалдар ғана емес, либералдар да қолдау көрсетті.
Қоғамның әртүрлі топтары арасынан социал - демократтардың ұйымы бітім іздеуге тырысты және Еуроодақ нормаларына сәйкес келетін әлеуметтік ұйым құруға тиісті болды. Әлеуметтік экономикадағы айырмашылықтары шведтік қоғамдағы құндылықтардың өзгеруіне және әлемдік экономиканың жаңа процестерімен тура байланысты.Испания, Италия, Португалия әлеуметтік қорғау моделдері Оңтүстік Еуропалық үлгісін үлгі тұтты.
90 жылдары басталған реформалар негізінде үш басымдықты айқындайды. Біріншіден, әлеуметтік қорғаудың әділдігін қарастыру, екіншіден, әртүрлі саладағы зейнетақыны есеп ету. Үшіншіден, профсоюз, жұмыс берушілер және үкімет одағымен еңбек нарығының тиімділіген артыру үшін ашық байланыс,ақпарат алмасу жүргізу. Еуроодақтың экономикалық саясаты оған өз әсерін тигізуде .Италияның әлеуметтік саясаты мемлекеттің қатаң қарауынды болды. 90 жылдардың басында итальян әлеуметтік саясатына реформаторлық саясаттар ықпал етті. Италиядағы әлеуметтік реформалар өткізілуінде еуропаландыру маңызды фактор ретінде Еуропа елдерінің басқа тұрғындарына қарағанда итальяндықтар Еуроодақ пен елінің жақсаруына ықпал етіп үміт байлады ХХ ғ. елдер интеграциясын бағалады. Бұл кезде халықтың өз мемлекеттіне деген сенімдігі орнығып оның себептері итальяндықтардың ұлттық мінезі мен менталитетіне ғана емес сондай-ақ әлеуметтік бағыт пен экономикандағы өзекті мәселелерді шешуге бағытталған.90 ж ортасында Еуропалық Қаумдастықта. Ж 10-ң 22% АҚШ-та 13%, Канада мен Жаңа Зеландияда 15%, Жапонияда 12%-ды құрады. Бұл әлеуметтік қаупты қамтуға байланысты. . Әлеуметтік қорғаудың еуропалық жүйесінің ерекшілігі-шығын көлемінің көптігі.
Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтiк қорғау
саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін және мүгедектердi әлеуметтiк қорғауды қамтамасыз етудiң, олардың тiршiлiк-тынысы мен қоғаммен етене араласуы үшiн тең мүмкiндiктер жасаудың құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық шарттарын айқындайтын Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк қорғау туралы Қазақстан Республикасының Заңымен және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілермен реттеледі.
Мүгедек - тұрмыс-тіршілігінің шектелуiне және оны әлеуметтiк қорғау қажеттiгiне әкеп соқтыратын, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, кемiстiктерге байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған адам.
Қазақстанда мүгедектігі бар адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету үшін әлеуметтік қорғаудың көп деңгейлі жүйесі қолданылады:
- әлеуметтік жәрдемақылар мен төлемдер түрінде мемлекеттік көмек және қолдау;
- өтемақы жоғалған ағза функцияларының, әлеуметтік оңалтуды техникалық көмекші (орнын толтырушы) құралдармен қамтамасыз ету жолымен және әлеуметтендіру деңгейін арттыру мақсатында, мүгедек адамдар жеке көмекші және ымдау тілі маманының қызметтерімен қамтылады.
Оңалтудың техникалық көмекші құралдардың тізбесі заманауи сурдотехникалық және тифлотехникалық құралдарды қоса (есту қабілеті бұзылған адамдарға веб-камерасы бар ноутбук, сөйлеу синтезі бар экрандық қол жеткізу бағдарламасымен қамтамасыз етілген ноутбук, көру қабілеті бұзылған адамдарға дыбыспен хабар беретін және диктофоны бар ұялы телефондар және т.б.) 55 түрі бар атаудан тұрады.
Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау жүйесінің бір бағыты арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету болып табылады
Өмірлік қиын жағдайда жүрген адамдарға, оның ішінде қарт адамдарға, мүгедектерге, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және пробация қызметінің есебінде тұрған адамдарға, адам саудасы мен тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген көлемі көрсетіледі , оған 8 қызмет түрі кіреді.
Мемлекеттік қызметтерді оңтайландыру және автоматтандыру шеңберінде медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізудің бизнес-процесінің, сондай-ақ мүгедектікті белгілеуге байланысты қызметтердің өзгеруі жүргізілуде. Медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу нәтижелері бойынша мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасының іс-шараларын іске асыру үшін жергілікті атқарушы органдарға жүгіну қажеттілігін қоспағанда, ақпараттандырылған келісімімен белсенді форматта өтінішсіз 8 мемлекеттік қызмет көрсетілуі мүмкін.
Әлеуметтік және көлік инфрақұрылымы объектілерін паспорттау және бейімдеу жолымен кедергісіз ортаны қалыптастыру бойынша жұмыстар жүйелі түрде жүргізілуде, мүгедектерді жұмыспен қамтуға жәрдемдесу бойынша белсенді шаралар қабылдануда және білім беруде жеңілдіктер ұсынылады.
Сонымен қатар, мүгедектігі бар адамдардың проблемаларын ұлттық деңгейде тиімді шешу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі 2005 жылы мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласында Үйлестіру кеңесін құрылды.
Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияны ратификациялау мүгедектігі бар адамдардың әлеуметтік және экономикалық құқықтарын қамтамасыз етуге , қорғауға және дамытуға қосымша кепілдіктер жасады , сондай-ақ мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласындағы құқықтық реттеу мен практикалық қызметті одан әрі жетілдіру үшін бағдар болды.
Әлеуметтік қорғау кедейшілік пен теңсіздікке қарсы күрестің маңызды құралдарының бірі, сондай-ақ адамның негізге алынатын құқықтарының бірі болады. Жоба "Қазақстан 2050" Стратегиясына және Мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын қамтамасыз ету және тұрмыс сапасын жақсарту жөніндегі 2025 жылға дейінгі ұлттық жоспарға сәйкес Қазақстан Республикасының әлеуметтік саясатты жетілдірудегі күш-жігерін одан әрі қолдауға бағытталған. Адам құқықтарын жүзеге асырудың кепілі болып табылатын мемлекеттік органдар мен құрылымдардың әлеуетін дамытумен қатар халықтың осал топтарының әлеуметтік-экономикалық өміріне қатысу мүмкіндіктерін кеңейтуге де баса назар аударылатын болады.
Ұйымның тиімділігін бағалау көрсеткіштері
Басқару жүйесі бұл нәтижелерге қалай қол жеткізді? (Нәтижелер қандай бағамен алынды)
Осыған байланысты сыртқы және ішкі басқарудың тиімділігін ажыратыңыз.
Сыртқы тиімділік қызмет нәтижелерімен анықталады:
- ұйым мақсаттарына жету дәрежесі
- ұйымның сыртқы ортаның талаптарына сәйкестігі
- сыртқы ортаның мүмкіндіктерін пайдалану дәрежесі
Ішкі басқарудың тиімділігі Рентабельділік, яғни. мақсатқа жету үшін қолда бар ресурстарды ең жақсы (оңтайлы) пайдалану мүмкіндігі. Тиімділіктің бұл түрі өндірістік, қаржылық, кадрлық және басқа мүмкіндіктерді қоса ұйымның ішкі ортасының компоненттерін пайдалану дәрежесін көрсетеді.
Басқарудың тиімділігі бірнеше элементтерден тұрады:
1. Экономикалық тиімділік - сандық түрде көрінеді және өзіндік құнмен немесе заттай есептегіштермен өлшенеді - жұмсалған қаражаттың бірлігіне (капитал тауарлары мен тіршілікке арналған жұмыс күшіне) максималды өнім шығару.
2. Әлеуметтік басқарудың тиімділігі - жұмысшылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруды арттыру.
Ұйым айналадағы әлемнің элементі болып табылады және экономикалық мақсаттарды жүзеге асырумен қатар, ол қоғам алдында әлеуметтік жауапкершілікке ие болуы керек. Кәсіпорынның экономикалық тиімділігінің әлеуметтік ортаға әсерін қала құрушы кәсіпорындар арасында анық байқауға болады. Менеджменттің экономикалық қана емес, әлеуметтік тиімділігінің де өсуіне ұмтылу қажет. Іс жүзінде бұл екі элемент өте тығыз байланысты.
3. Әлеуметтік-экономикалық тиімділік - экономикалық тиімділік пен әлеуметтік нәтижелерді біріктіретін күрделі сипатқа ие. Сонымен, ұйымдағы экономикалық жағдайдың жақсаруымен бірге әлеуметтік қанағаттану да жақсарады, және керісінше, әлеуметтік қанағаттанудың жоғарылауымен экономикалық тиімділік жоғарылайды. Мысалы, кәсіпорынның рентабельділігінің артуы жалақының өсуіне және нәтижесінде қызметкерлердің қанағаттанушылығына әкеледі. Әлеуметтік қанағаттанудың артуы, өз кезегінде, өнімділікті жоғарылатуға және еңбек сапасын жақсартуға көмектеседі, нәтижесінде кірістілікті және т.б. арттырады.
Ұйымның қызметін және оның басқару жүйесін зерттеу нәтижелерін талдау негізінде басқарудың тиімділігін арттыру үшін оның барлық негізгі элементтеріне әсер ететін келесі шаралар жасалады және енгізіледі:
1. Ұйымның басқару құрылымын жетілдіру, оны барынша оңайлату, көп функцияларды орталықсыздандыру, біліктілік пен жеке қасиеттерді ескере отырып менеджерлердің өкілеттіктерін айқындау.
2. Ұйымның даму стратегиясын оның күшті және әлсіз жақтарын талдауға, оның барлық функционалды бағыттарын қамтитын философия мен саясатты дамытуға негіздеу.
3. Қызметкерлер мен бөлімдер арасында тиімді байланысты қамтамасыз ететін ұйымның ақпараттық жүйесін дамыту. Шешімдер қабылдау жүйесін, ережелер мен басқару процедураларын, ынталандыру жүйесін әзірлеу.
4. Қызметкердің тиімді кәсіби жұмысына қажетті дағдылардың мөлшері қызметкерлерді оқытуға, қайта даярлауға, бастамашылдыққа және шығармашылыққа негізделген кәсіптік даму жүйесі арқылы жинақталады.
5. Басқару кадрларын іріктеу, оқыту, бағалау және жылжыту жүйесін құру, мансап көшбасшыларын жоспарлау, ұйымға әсер ететін ішкі және сыртқы факторларға сәйкес келетін көшбасшылық стилін қолдану.
6. Кадрларды іріктеудің, бағалаудың, жұмыс істейтін, үйлесімді кадрларды қалыптастырудың, неғұрлым қолайлы әлеуметтік-психологиялық климатты құрудың тиімді әдістерін қолдану.
7. Ұйымдастыру мәдениетін қалыптастыру, қызметкерлер мойындаған және мақұлдаған ортақ құндылықтарды қалыптастыру бойынша қажырлы жұмыс.
Мүгедектігі бар адамдарға қызмет көрсету бөлімі
Мүгедектігі бар адамдарды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламаларына сәйкес әлеуметтік оңалтуды қамтамасыз ету.
Әлеуметтік жобалар және объектілердің қол жетімділігі бөлімі
Әлеуметтік жобаларды іске асыруға мониторингті жүзеге асыру. халықтың ұтқырлығы аз топтарына ғимараттың қолжетімділігін қамтамасыз ету.
Сарыарқа ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі
Алматы ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі
Есіл ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі
Байқоңыр ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі - деп бөлінеді.
Қазақстан Республикасының заңдарымен қарастырылған әлеуметтік көмек көрсету. Жергілікті өкілетті органдарының шешімі бойынша мұқтаж азаматтардың жекеленген санаттарына әлеуметтік көмекті тағайындау және төлеу, тұрғын үй көмегін ұсыну. әлеуметтік қорғау жөніндегі сұрақтар бойынша ведомствалық және арнайы комиссияның жұмыстарын ұйымдастыру. Әлеуметтік қорғау жөніндегі сұрақтар бойынша ведомствалық және арнайы комиссияның жұмыстарын ұйымдастыру. Семей ядролық сынақ полигонында ядролық сынақ салдарынан зардап шеккендер азаматтарды тіркеу, оларға куәлік беру сұрақтарын шешеді.
Құрылымы
Комитеттің 6 басқармаcы бар (2023 жылға):
Персоналды басқару қызметі
Медициналық әлеуметтік сараптама басқармасы
Еңбек жағдайларын бақылау және еңбекті қорғау басқармасы
Еңбек заңнамасын бақылау басқармасы
Әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша басқармасы
Зейнетақы және әлеуметтік қамсыздандыру басқармасы
Әкімшілік бөлімі
Басқарманың қызметін ұйымдастырады. Басқармада кадрлық және мұрағаттық істерді оңалту бойынша жұмысты қамтамасыз етеді. Басқармада ұжымдық мәдениетті ұйымдастыру және ықтимал әлеуметтік-психологиялық еңбек климатын дамыту. Ведомстволық бағынысты мекемелердің кадрлық жұмысын қадағалау.
Бөлiмнiң негiзгi міндеттері, функциялары,құқықтары
Міндеті: Басқарманың қызметін ұйымдастыру.
Функциялары:
1) Басқарма басшысының ұйымдастыру жұмысының мәселелері бойынша шешімдері мен тапсырмаларын жылдам және сапалы орындауды жүзеге асырады;
2) Қала әкімінің, басқарма басшысының хаттамалық тапсырмаларының уақтылы орындалуына жүйелейді;
3) Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарастыруды, кіріс және шығыс қағаз құжаттарды тіркейді және өңдейді. Басқарма басшысының және оның орынбасарларының азаматтарды жеке қабылдауын жұргізеді;
4) Бланктерді пайдалану бойынша қатаң есепті, келген бланктерді есептен шығару мен жою бойынша жұмыстарды қамтамасыз етеді
Әлеуметтік саясаттың бағыттары
Әлеуметтік саясат төрт бөліктен тұрады:
* Қоғам мүшелерінің әртүрлі қанағат-қажеттіліктерін орындау үшін әлеуметтік сфера ұйымдарына құқықтық, ұйымдастырушылық, қаржылық жағдай жүргізу.
* Өмір сүру деңгейін қажетті деңгейде сақтап қалу үшін және дамыту үшін азаматтарға өз еркімен табыс табуына құқықтық, ұйымдастырушылық, өндірістік алғышарттар жасасу.
* Мемлекеттің немесе муниципалды басқару органдары қолындағы немесе меншігіндегі әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту жолымен халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру.Мемлекеттің немесе муниципалды басқару органдары қолындағы және меншігіндегі әлеуметтік жүйені өндірістік кәсіпорындары мен мекемелеріндегі өндірісті ұйымдастыру
Қазіргі жағдайда әлеуметтік саясат халықтың өмір сүру сапасын мен деңгейін жоғарылатуды, қоғамның табысы мен әл-ауқатын арттыруды қамтамасыз етуге арналған, іс-шаралар мен бағдарламалар арқылы іске асырылады. Осындай бағдарламалардың негізінде Қазақстанның 2025 жылға арналған Ұлттық даму жоспарын қарастырсақ болады. Оның Әділ әлеуметтік саясат жалпыұлттық басымдылығы халықтың өнімді жұмыспен қамтылуына көмектесуге, отбасыларды қолдауға негізделген әлеуметтік төлемдер мен мемлекеттік жәрдемақылар бойынша міндеттемелерді асыруға бағытталған . Әділ әлеуметтік саясат мәселерінің тиімділігі мен нәтижелілігіне заңнамалық, экономикалық, әлеуметтік-психологиялық кепілдіктер жүйесінің, еңбекке қабілетті халық үшін өзінің әл-ауқатын арттыру және еңбекке жарамсыз азаматтар үшін көмек қамтамасыз етудің белгілі бір деңгейін жасау үшін бірдей жағдайлардың есебінен қол жеткізуге болады.Әлеуметтік мемлекет қағидаттарын іске асырудың қрзғаушы мақсаты тарихи жағдайларды, ұлттық ерекшеліктер мен дәстүрлерді ескере отырып, әлеуметтік-экономикалық дамудың бейімділігіне қол жеткізу.
Әлеуметтік саясатты жүргізу үшін мемлекеттік қазынадан білім беруге, денсаулық
сақтауға, әлеуметтік көмекке және әлеуметтік қамтамасыз етуге арналған шығыстарды қаржыландыру асырылады. Әлеуметтік саясатты жүргізуде әлеуметтік көмек пен әлеуметтік қамсыздандыруға арналған қаражат шығыстары дәйекті рөл атқарады. Мемлекеттік қаражаттын атқарылуы жөніндегі есепке сәйкес әлеуметтік көмекке және әлеуметтік қамсыздандыруға арналған шығындардың үлесі 2017 жылғы шығындармен (18,4 %) салыстырғанда 2019 жылы (25,6%)өсті. Дегенмен, 2021 жылы әлеуметтік көмекке және әлеуметтік қамсыздандыруға жұмсалатын барлық шығыстардың үлес қоры22,4% - ға дейін қысқартылды (1-кесте).
2017-2021 жылдар аралығындағы әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету шығындарының мемлекет бюджеттің шығыс құрамындағы алатын орны*
Әлеуметтік көмек пен әлеуметтік қамсыздандыруға арналған шығыстардың үлес қоры 2021 жылы қысқаруына қарамастан, 4,0 трлн теңге жұмсалған, бұл қаржы 2020 жылмен салыстырғанда 6,7% - ға артық. Халықтың осал топтары пандемиядан және оның адамдардың денсаулығына, қауіпсіздігі мен тамақтануына, табысы мен жұмыспен қамтылуына әсер еткен экономикалық әсерінен қатты зардап шекті. Атап айтқанда, Қазақстанда жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған Еңбек бағдарламасы туралы сөз болып отыр. 2020 жылы халықты жұмыспен қамтуға негізделген жедел шаралар кешені қабылданды. Еңбек Мемлекеттік бағдарламасында 649 мың адам есептелді. Оның ішінде жұмыссыз жастар қатысушылардың үштен бір бөлігінен астамын (32%) немесе 211 мың адамды, 277 мың әйелді немесе 43% - ды қамтыған. Жалпы 437 мың адам жұмысқа орналастырылды, соның ішінде тұрақты жұмыс орындарына - 319 мың адам 73% орналасты. Субсидияланатын жұмыс орындарына 210 мың адам жұмысқа кірістірілді. Оқытумен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
университеті
Кабдыкешова М.О
Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу және оны жетілдіру жолдары
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Мамандығы
Астана, 2024 ж.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
университеті
Қорғауға жіберілді
____ ___________2024 ж.
Халықаралық қатынастар және
әлемдік экономика кафедрасының
меңгерушісі_____________________
Әлеуметтік саланы мемлекеттік реттеу және оны жетілдіру жолдары
тақырыбына
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Орындаған _______________
Ғылыми жетекші
т.ғ.д., профессор _______________
Норма бақылаушы _______________
Астана, 2024 ж.
Жұмыстың көлемі - бет.
Пайдаланылған әдебиеттер саны - .
Түйінді сөздер: жергілікті мемлекеттік басқару,әлеуметтік саясат, әлеуметтік қызмет көрсету жүйесі, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы, мүгедектердің құқықтары туралы конвенция,муниципалды басқару, әлеуметтік саясат модельдері, жұмыспен қамту, ұлттық жоспар
Зерттеу мақсаты : әлеуметтік саладағы мемлекеттік реттеу жолдарын жетілдіру дәрежесін бағалау үшін қажетті негізгі аспектілерін зерделеу, әлеуметтік саланы қалыптастырушы факторлары мен осал жақтарын қарастыру барысында мемлекеттік басқару іс-қимыл шараларын талдау осы мәселелерді құқықтық реттеудің тиімділігін арттыруға бағытталған ұсыныстарды әзірлеу болып табылады.
Зерттеу міндеттері:
:: Әлеуметтік саланың даму қарқынына сараптама жасау;
:: Зерттеу тақырыбының призмасы арқылы әлеуметтік қорғау саласындағы құқықтық тәжірибесін талдау;
Алынған нәтижелер және олардың тәжірибелік қолданылуы. Бұл зерттеу қоғамның қолдаушы және өзекті мәселелеріне үндеу фактісімен бағыттылған әлеумет топтарын құрастырушы мүшелерінің қорғау мен басқару жүйесінің құбылыстарының аспектілерін одан әрі теориялық зерттеуге ықпал етеді.
РЕФЕРАТ
Объем работы -
Количество использованной литературы - .
Ключевые слова: местное государственное управление, социальная политика, система социального обслуживания, управление труда и социальной защиты, конвенция о правах инвалидов, муниципальное управление, модели социальной политики, занятость, национальный план
Цель работы. исследование основных аспектов, необходимых для оценки степени совершенствования способов государственного регулирования в социальной сфере с учетом формирующих факторов и слабых мест социальной сферы, анализ действий государственного управления, разработка предложений, направленных на повышение эффективности правового регулирования этих вопросов.
Задачи исследования:
:: Экспертиза темпов развития социальной сферы;
:: Анализ юридической практики в сфере социальной защиты через призму темы исследования;
Полученные результаты и их практическое использование. Данное исследование способствует дальнейшему теоретическому изучению аспектов явлений системы защиты и управления составными членами социальных групп, направленному на решение опорных и актуальных проблем общества.
ABSTRACT
Volume of the thesis -
Number of references -
Keywords: local government, social policy, social service system, labor and social protection administration, convention on the rights of persons with disabilities, municipal government, social policy models, employment, national plan
The purpose of the research: research of the main aspects necessary to assess the degree of improvement of methods of state regulation in the social sphere, taking into account the shaping factors and weaknesses of the social sphere, analysis of the actions of public administration, development of proposals aimed at increasing the efficiency of legal regulation of these issues.
The objectives of the research:
:: Examination of the pace of development of the social sphere
:: Analysis of legal practice in the field of social protection through the prism of the research topic
The results obtained and their practical use
The results obtained and their practical use. This study contributes to further theoretical study of aspects of the phenomena of the system of protection and management of constituent members of social groups, aimed at solving the core and current problems of society.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 ҚР-дағы жергілікті мемлекеттік басқару және реттеу мәселелерін зерттеудегі теориялық негіздер 10
1.1 Әлеуметтік сала және мемлекеттік реттеу түсініктері 10
1.2 Әлеуметтік саясат модельдері. 20
1.3 Әлеуметтік саясаттын қазіргі таңдағы жағдайы, құрылымы мен динамикасы
2 Әлеуметтік саясат бағыттары 28
2.1 Әлеуметтік бағдарлама жобаларын жүзеге асыру және олардың орындалуын үйлестіру 28
2.2 Қоғам мүшелерінің әртүрлі қанағат-қажеттіліктерін орындау үшін бағытталған қаржылық жоспарлау
2.3 Әлеуметтік қорғау басқармасы мемлекеттік мекемесінің қарамағындағы ұйымдар тізбесі 36
3 Индустриялық-инновациялық даму жолындағы әлеуметтік даму модельі 42
3.1 Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы шеңберіндегі әлеуметтік бөлімшелер 42
3.2 Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласындағы қызмет көрсету аясы 46
3.3 Әлеуметтік жүйе және оның жетілдіру жолдары
4. Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік әріптестік
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі қазіргі таңдағы біздің шындыққа негізделген. Бүгінгі таңда әлеуметтік мемлекет болып көптеген әлем мемлекеттері үшін әлеуметтік саясаттың айқын басым бағыттарын анықтап, әлеуметтік салиқалы саясат жүргізу, әлеуметтік халықты қорғаудың моделін өзіндік стратегиялық қалыптастыру маңызы бар мәселе болып отыр. Сондықтан да көптеген мемлекеттер бұл қатерге қарсы тұру үшін халықаралық және ұлтүстілік деңгейге көшуде. Осы тақырып бойынша зерттеудің өзектілігінің тағы бір көрсеткіші ретінде Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау жүйесінің әлем елдерінің тәжірбиесі негізінде өзіндік моделін жасап келеді. Десек те, қоғам , нарық құбылып өзгеріп-толысқан сайын Қазақстанның да басқа мемлекеттер сияқты әлеуметтік саясатын жетілдіріп отыруы заңды құбылыс болып табылады. Бұл ғылыми жұмыстың негізгі мақсаты - әлеуметтік саясаттың теориялық аспектілерін ескере отырып, әлемдік тәжірбиеге теңселе, Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау жүйесіндегі бағытын анықтау. Әлеуметтік мемлекеттің қалыптасуы мен дамуы азаматтық қоғам , гумманизм,демократия құқықтық мелекет, теңдік пен еркіндік мәселелерімен тығыз байланысты. Серпінді дамуын қамтамасыз ету. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бағалауы бойынша, бір миллиардтан астам адам - әлем халқының шамамен 15 пайызы мүгедектіктің қандай-да бір түріне ие.
Бұл зерттеу жұмысында кең саяси фонда қалалық ұйым мүгедек жандарды оңалту және күнделікті өмірге бейімдеу бойынша жұмыстарын жүргізіп, олардың әлеуметтік, тұрмыстық, заңдық, соттық және басқа да мәселелерін шешіп, жұмысқа орналастыруда жәрдем етіп отырудың бағыттарын қарастырдым
Зерттеу жұмысының мақсаты - еңбекке жарамсыздарға-кепілденеген әлеуметтік қорғау мен қолдау көрсету жолымен қоғамдық-саяси жүйенің және еңбекке жарамды азаматтарға өз еңбегімен ауқаттылығын сақтап қалу үшін жағдай жасау.Әлемдік даму аренасына қадам басқан әр мемлекет өз қоғамының мүшелерінің күллі қажеттіліктерін қанағаттандырып, жаңа белестерге қадам басуға әрекеттеседі. Осындай тетіктерін табу арқылы қоғамның әлжуаз әлеуметтік қорғауды қажет ететін топтарын әлеуметтік мәселелерін жан-жақты қарастырып, олардың байланысы мен айырмашылығын анықтап, осы құбылыстардың қоғамға кері әсерін бағалап зерделеу. Әлеуметтік саясат ұғымын теориялық-методологиялық тұрғыдан зерттеу саланың ғылыми негіздемесін орнықтырады. Сол себепьен әлеуметтік саясаттың бағыттарын анықтау арқылы ең алдымен мемлекет негізгі халық қажеттіліктерін анықтап, саясатты белгілі арнаға бағыттай қарастыру. Ал әлеуметтік саясаттың негіз көзі әлеуметтік қорғаудан бастау алса, әлемнің көп мемлекеттерінде халықты әлеуметтік (Жерорта теңізі елдері моделі, Чилли моделі ,Скандинавия елдері моделі және т.б.) қалыптастыратын қорғаудың модельдеріне шолу жасап, талдау жүргізу.Қазіргі таңда Астана қалалық ұйымы Қоғамның аймақтық бөлімдері арасында берілетін көмектің саны мен сапасы бойынша көш бастап келеді. Қалалық ұйым мүгедек жандарды оңалту және күнделікті өмірге бейімдеу бойынша жұмыс жүргізіп, олардың әлеуметтік, тұрмыстық, заңдық, соттық және басқа да мәселелерін шешіп, жұмысқа орналастыруда жәрдем етіп отыр осы мәселелерге қатысты шараларды әр тараптан зерттеу болып табылады.
Зерттеудің негізгі міндеттері:
Әлеуметтік саясат және оны қалыптастырушы ұғымдарын анықтау, олардың классификациясын зерттеу және даму үдерісіне тоқталу;
Әлемдегі әлеуметтік қорғау бейнесіне, жағдайына, құрылымына және динамикасына талдау жасау;
Қоғамның әртүрлі топтары арасынан социал - демократтардың ұйымдық бітім іздеуге Еуроодақ нормаларына сәйкес келетін әлеуметтік ұйым құруға тиісті болған құқықтық тәжірибесін зерттеу;
Қазіргі таңдағы орын алып жатқан азаматтардың ұсыныстарын, арыз-шағымдарын қарау, олар бойынша тиісті шараларын қарастырып, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы құзырына жататын мәселелеріне тоқталу;
Зерттеу тақырыбының призмасы әлеуметтік қорғауға бағытталған заңнамаларды талдау және жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу
Жұмыстың дерекнамасы.
Деректердің бірінші тобына Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік қолдау шаралары жөніндегі нормативтік құқықтық құжаттарды жатқызуға болады. Негізгі зерттелген құжаттар: Қазақстан Республикасының арнаулы әлеуметтік қызметтер туралы заңнамасы [1], Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау туралы - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
[2], "Халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту жүйесі басшыларының, мамандарының және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 2 ақпандағы № 31-ө-м бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7442 болып тіркелген, 2012 жылғы 28 маусымда № 94 (2276) "Заң газетінде" жарияланған);, [3], Қазақстан Республикасының Жұмыспен қамту саласындағы саясат туралы конвенциясы(1964) [4], Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы негізінде жасалған БҰҰ-ның пактісі(2). 1966 жылы қабылданып, 1976 жылы күшіне енді.
[5], ЭКОНОМИКАЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МӘДЕНИ ҚҰҚЫҚТАРДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ПАКТІ
(1976) [6], МҮГЕДЕКТІГІ БАР АДАМДАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ КОНВЕНЦИЯСЫ БҰҰ құжаты
(2008) [7].
Деректердің екінші тобына БҰҰ мен ҚР заңнамалық базасы, оның ішінде Әлеуметтік кодекс туралы құжаттары кіреді: 2023 жылы жүзеге асырылған әлеуметтік бастамалар мен шаралар, Әлеуметтік реформалардың 2023-2027 жылдарға арналған жаңа стратегиясы, Әлеуметтік қызмет көрсетуді жақсарту үшін отбасының цифрлық картасы, әлеуметтік көмек, Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары
Деректердің үшінші тобына интернет-ресурстар жатады, оның ішіндeгі аса маңыздылары:
eGov.kz электрондық үкімет порталы - мемлекеттік қызметтерді онлайн түрде алу
ресми сайттарында жарияланған статистикалық мәліметтері -
НҚА әзірлеу мен бюджетті жасауда қатысу, ашық деректерді алу, мемлекеттік органдарға өтініш жіберу
әрекеттер саласындағы үдерістер баяндамасы [19], Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі парақшасы[20], Қасым-Жомарт Тоқаевтың бес жылдық басшылығымен жасалған геосаяси, әлеуметтік және саяси реформаларына шолу
туралы баяндамасы [21], е-собес статистика [22], Әлеуметтік көмек департаменті [23].
Тақырыптың ғылыми зерттелу дәрежесі. Әлеуметтік саясат мәселелерін зерттеген авторларды отандық, ресейлік және батыстық деп қарастырамыз. Отандық зерттеушілер тобына басқаларды жатқызамыз.
Ресейлік зерттеушілер: мәселесін зерттеу көрініс табады.
Батыстық зерттеушілер:
В.Ю.Верещагиннің, И.Д.Калайковтың, П.И.Царегородцевтың және т.б. ғалымдардың еңбектерінде қарастырылған. Бейімделудің әлеуметтік-психологиялық аспектісін А.А.Бодалев, Г.А.Балл, Л.П.Гримак, А.Н.Леонтьев, С.Л.Рубинштейн сияқты психологтардың зерттеулерінде көрініс табады. Педагогикалық аспектілерін Н.Н.Березовин, О.Л.Берак, В.В.Давыдов, Н.Ф.Талызин
Зерттеу тақырыбы мен нысаны. Зерттеу тақырыбы - мемлекеттік әлеуметтік саясат, басқа да әлеуметтік бағдарлама жобалары мен олардың тенденциялары мен сипаттамалары.
Зертеу нысаны - әлеуметтік қорғау саясатының негізгі бағыттары мен аспектілері; олардың жай-күйі, құрылымы, динамикасы мен факторлары; осы мәселелерге көмекші заңнамалар, оның ішінде жауапкершілікті көздейтін ұлттық және халықаралық құқық нормалары.
Зерттеу әдістемесі және әдістері. Әлеуметтік процестер мен құбылыстарды зерттеудің диалектикалық әдісі осы жұмыстың әдіснамалық негізіне айналды. Берілген зерттеу міндеттерінің сипаты салыстырмалы-тарихи, салыстырмалы-құқықтық, жүйелік талдау әдісі және нақты социологиялық секілді әдістерді қолдану қажеттілігін анықтады.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы. Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы. Бұл зерттеу. Алынған мәліметтер мен қол жеткізілген нәтижелерді саясаттану мен арнайы курстарды оқу процесінде қолдануға болады.
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
ҚР-дағы жергілікті мемлекеттік басқару
Жергілікті органдар өзінің қызметін орталық биліктердің бақылауыңда атқарады. Бақылау әр салада әртүрлі болуы мүмкін.
Орталық органдар жергілікті әкімшілік бақылауыңда өзінің кейбір актілерін бекіту және олардың белгілі іс-әрекеттеріне санкция салу құқықтарын қолданады, сонымен қатар орталық жергілікті басқарудың лауазымды қызметкерлерін жұмыстан босата алады.
Орталық органдар өзіңің жергілікті басқару құрылымдарымен арақатынастарында қаржылай бақылау өкілетін де қолданады. Жергілікті органдардың қаржысы өздерінің жеке табыстары мен мемлекеттік бюджеттен кіріс түсуден құралады. Бұндай жағдай олардың, бірінші жағынан өздерінің белгілі мәселелерде дербестігін білдірсе, екінші жағынан, жалпымемлекеттік деңгейдегі орнын анықтап, мемлекеттік басқару жүйесіне кіретіндігін білдіреді.
Жергілікті мемлекеттік басқару жүйесінде әкімшілік-аумақтық бөліністің әр қилылығы көрініс табады. Оның қызметінің экономикалық және қаржылық негіздерін жергілікті бюджет коммуналдық заңда тұлғаларға бекітілген мүлік құрайды. Мәслихаттар мен әкімшіліктерге міндеттер, талаптар және шектеулер қойылады. Олардың негізгілеріне келесілер жатады:
Жалпы мемлекеттің сыртқы және ішкі саясатына сәйкес келмейтін шешімдердің қабылдануына жол бермеу.
Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде Қазақстан Республикасының мүдделерін сақтау.
Қызметінің қоғамдық маңызы бар салаларында бекітілген жалпы мемлекеттік стандартты ұстану.
4. Азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ету.
Аймақты дамытуға байланысты мәслихаттар мен әкімшіліктердің қолданатын жоспарлары елдің стратегиялық даму жоспарына сәйкес келуі тиіс және оларға бірыңғай еңбек нарығын, капиталды, қаржыны қалыптастыруға, тауарлар мен қызметтер көрсетуді еркін алмасуға кедергі келтіретін шешімдер қабылдауға тыйым салынады.
Қазақстан Республикасында мемлекеттік басқарудың қызметтері:
Негізгі өкілеттікті анықтайтын жалпы мәселелер:
тиісті аумақты дамытудың жоспарлары, әлеуметтік және экономикалық бағдарламаларын жергілікті бюджеттік және олардың атқарылуы туралы есептерді бекіту.
Тиісті аумақтарда қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану жөніндегі бағдарламаларды және қоршаған ортаны қорғау, сауықтыру жөніндегі шығыстарды бекіту және осы мәселеге қатысты өзге де жағдайларды шешу.
әкімшілік ұсынысы бойынша әкімшілік-аумақтық бөліністі басқару схемасын бекіту.
әкімшілік ұсынысы бойынша мәслихат сессиясының шешімімен тиісті әкімшіліктің дербес құрылымын бекіту.
Халықты жұмыспен қамтылуына жәрдемдесу және кедейлікпен күрес бағдарламасын бекіту.
Жергілікті атқарушы органдары келесі мәселелерді қарастырады:
- аумақты дамыту жоспарларын, экономикасын жергілікті атқарушы органдардың және әлеуметтік бағдарламаларын, жергілікті басшыларын қызметке тағайындау бюджетті әзірлеу және қызметтен босату, жергілікті қамтамасыз ету.
- жергілікті атқарушы органдардың басшыларын қызметке тағайындау және қызметтен босату, жергілікті атқарушы органдардың жұмысын ұйымдастыруға байланысты өзге де мәселелерді шешу.
коммуналдық меншікті басқару.
Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергiлiктi атқарушы органдары:
1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
2) мүгедектердi оңалтуды жүзеге асыратын мемлекеттiк мекемелер мен кәсiпорындарды құрады;
2-1) мүгедектерге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік қолдау шараларын ұсынады;
3) мүгедектердi оңалтуды жүзеге асыратын ұйымдарды құруға ықпал етедi;
4) Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасына сәйкес мүгедектердi кәсiптiк оқытуды (қайта оқытуды) ұйымдастырады;
5) мүгедектердi оңалту жөнiндегi мамандарды, оның iшiнде ымдау тiлiнiң мамандарын, Брайльдiң бедерлi-нүктелiк қарпі бойынша оқитын және жазатын мамандарды даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды ұйымдастырады;
6) осы Заңға сәйкес тиiстi аумақта медициналық, әлеуметтiк, кәсiптiк оңалтудың орындалуын ұйымдастырады;
7) мүгедектердi оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектердiң және мүгедек балалардың санаторий-курорттық емделуiн қамтамасыз етедi;
8) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
9) мүгедектi оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектердi техникалық көмекшi (орнын толтырушы) құралдармен және (немесе) арнаулы жүрiп-тұру құралдарымен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;
10) дене шынықтыру және спорт саласындағы уәкiлеттi органмен және мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерiмен бiрлесiп мүгедектер арасында сауықтыру және спорттық iс-шараларды өткiзудi ұйымдастырады;
11) мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерiмен бiрлесiп мәдени-көпшілік және ағарту iс-шараларын ұйымдастырады;
12) мүгедектерге қайырымдылық және әлеуметтiк көмектiң көрсетiлуiн үйлестiредi;
13) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
11-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарының құзыретi
1. Ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергiлiктi өкiлдi органдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қамтамасыз ету жөнiндегi өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
2. Ауданның (облыстық маңызы қаланың) жергiлiктi атқарушы органдары:
1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
3) мүгедектерге әлеуметтiк көмек көрсетудi ұйымдастырады және қайырымдылық көмек көрсетуді үйлестіреді;
3-1) мүгедектерге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік қолдау шараларын ұсынады;
4) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2015 № 403-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі)
Әлеуметтік саясат модельдері
Әлеуметтік қорғаудың моделі ұйымдар ұстанымын түсіндеру негізінде әлеуметтік қамту бағдарламасының қалыптасуы кезінде жасалған комиссияның 1995 ж. есебінде Еуроодақ елдерінде негізгі төрт модель анықталады: скандинавиялық ,континентальдық, оңтүстік еуропалық және англосаксондық.
Бисмарктық континентальдық кәсіби қызметтің ұзақтығының арасындағы байланысты және модель әлеуметтік қорғаудың деңгейін анықтайды. Модельдің негізі принциптері XІX ғ. Германияда қалыптасты. Канцлер О. Бисмарк басқа индустриялды елдергі үлгі болған тап кезеңдегі әлеуметтік қорғаудың прогрессивті негізінқалады. Қаштылғандардың төлемі есебінен қаржыланатын әлеуметтік сақтандың негізі болып саналады .Германияда бүгінге дейін қолданылтын әлеуметтік саласында үш саласы сол кезеңде пайда болған. Олар мүгедектікті және өндірістегі оқыс жағдайлардан туындаған ауруларуын қамсыздандыру. Модельдің негізгі принциптері Франция, Бенилюкс,Австрия елдерінде де қолданылады
Оның негізгі принциптерінің бірі - кәсіпкерлер мен жалдамалы жұмысшылар басқаратын фондтарын қадағалайтын кәсіби сақтандыру фондтар сақтандыру төлемдерін жүзеге асыратын жолақыдан алыналатын бөлуді шоғырландырады.
Біріншіден, барша туындаған материалдық көмекке зәру жандарға көмек ету, екіншіден бірдей көлемдегі төлемақы мен зейнетақы түріндегі әлеуметтік қызметтің үйлестіру моделін ұсынды Піріске тең жалақың деген талапты Беверидж әділ деп санады. Себебі көптеген жағдайларда шығынның мөлшеріне қарамастан төлемақы мен зейнетақы тепе теңдігі байқалды. Осы модельдің негізінде әр адамның қай топқа жататындығына қарамастан, минималды әлеуметтік өзін қорғау құқығы бар. Беверидж концепциясының мәні-тамақ, тұратын үй, медициналық қажеттіліктерге кететін аз мөлшердегі шығынға байланысты кепілдік беруінде. Бұл модельде ұлттық ынтымақтастық басты орында. Отбасылық толемақылар мен денсаулық сақтау төлемдері мемлекеттік бюджеттен, ал өзге әлеуметтік жұмыс берушілердің төлемдерінен және төлемдер жалдамалы жұмысшылардан қаржыланады. Бисмарк модельінің айырмашылығы- әлеуметтік көмекке негізделген сондай-ақ, төлемақы алу үшін мендетті түскен кірісті есептейді. Англосаксондық модельдің кейбір одан да асқан өзгешеліктері де барр. Мәселен, Англияда медициналық көмек деңгейіне қарамастан барлығына бірдей көмек көрсетілсе, Ирландияда тек төмен төлемақы алатындарға ғана беріледі. Әлеуметтік қорғаудың британдық жүйесінің екі ерекшелігі бар. Біріншіден, қарртық, ауру, жұмыссыздық сияқты әлеуметтік қауспен айналысатын арнайы институттары жоқ. Әлеуметтік сақтандырудың бағдарламасы бір жүйеге біріктірілген. Екіншіден, әлеуметтік қызмет көрсетуде мемлекеттік маңыздар. Әлеуметтік қорғаудың үйлестіру жұйесі екі ірі топқа бөленеді, ол елдің барлық тұрғылықты тұрғындарын қамтиды: - зейнеткер, мүгедек, әлеуметтік көмек, уақытша жұмыссыздыққа байланысты бағдарламалар ,ұлттық әлеуметтік сақтандыру, Англия территориясында ұзақ мерзім тұрып жатқан шетелдіктерге медициналық қызмет көрсететін ұлттық денсаулық сақтау қоры . Бүгінгі әлеуметтік сақтандырудың негізгі әлеуметтік бағдарларын бөліп көрсетсететін болсақ : кірістерге негізделген сақтандыру схемасы; кіріске бағытталмаған әлеуметтік бағдарламалар және белгілі топқа арналған әлеуметтік бағдарлама. Бағдарламаның алғаш түрі ХХ ғ. 40 жылда Беверидж концепциясының негізін құрған. Ол бірден сақтандыру фондын құруды қарастырды. Бұл фонд тарапынан ауруға төлем алу ,зейнеткерлік және медициналық сақтандыру, мүгедетікке байланысты зейнетақы қаржыланды. Әлеуметтік сақтандардың ағылшындық жүйесі Еуропалық Қауымдастың елдерінен өзгеге әлеуметтік қамтудың мемлекеттік жүйесі төмен. Бірақ, жеке сақтындыру схемасының жүзеге асуымен түсіндіріледі. Кіріске негізделмеген бағдарламаларға өзге кірістері жақтарға берілетін тұрғын үй субсидиясы сияқты әлеуметтік көмек кіреді. Бағдарламалар мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылады. Белгілі бір топқа кіріспе негізделмеген бағдарламалар мемлекеттік бюджеттің қаржыландыру мен сақтандыру жүйесіне енбеген адамғабағытталған. Бұл бағдарламаларға әлеуметтік қолдау мүгедектерге, қарттарға және жас өспірім балаларға төлемақы түрінде көрсетіледі. Әлеуметтік қорғаудың келесі түрі - мемлекеттік қаржыланатын медициналық көмек . Біріншісінің 90% мемлекет бюджет есебінен, екіншісі, кәсіпкерлер мен жолдамалы жұмысшылардың төлемдері есебінен қаржыланады. Екі тараптан түскен салық отбасылық төлемдерге, өзге жағдайлардан сақтандыруға жұмсалады. Әлемеуттік сақтанушылар сақтандыру жүйесінде кіріс көлеміне байланысты төрткеке бөлімшеге бөлінеді: 1) кәсіпкерлер мен жалдамалы жұмысшылар. Денсаулық қорғау саласындағы қызметтер тегін келетіндіктен сақтандыру принциптері туралы сөз салмаған дұрыс. Ұлыбританияда әлеуметтік қаржыландыру жүйесі денсаулық сақтау және әлеуметтік сақтандыру болып екіге бөлінеді. Белгілінген кіріс жалақыдан есептеледі; 2) сақтандыру кірісі аптасына жылдық жалақыдан 6,3 % және 4,55 фундстерлинг болады. Оларға белгіленген ең азы 5450, ең жоғарғы көрсеткіші 18200 фундстерлинг. Осы топтың кірісі қарттарға, ауруларға, жүктілерге жұмылдындырады ; 3) екі топқа қарағанда керекті құқықты иемденуге жұмыс жасамайтындар немесе сақтандыру тәжірибесі жетіспейтіндер енеді. Олардың сақтандыруы еркін түрде. Әлеуметтік қамту көрсеткіші де алдыңғы екеуіне қарағанда төмен; 4) әкімшілік-басқару өкілдері мен мекеме басшылары. Олардың кіріс көлемі екі топқа қарағанда артығырақ болады. Кейбір категорияға ( уақытша жұмыссыздар, оқушылар) кіріс төлеудің орнына несиеге рұқсат беріледі. Кіріс көлемі көрсеткіші жалақы мөлшері әр жыл сайын өзгеріп отырады.Оның жоғарғы деңгейі орташа жалақындан екі есе артық ал төменгі деңгейіндегі табыс салығынан аз болып келеді. Сақтандыру ұжымы жұмысшылардың орташа кірісіне орныққан төлем есебінен қаржыландырылады. Салық салудың регрессивтік жүйесі жоғары көрсеткіштегі жалақалы жұмысшыларға артықшылықтарын береді.Британ мемлекеттің әлеуметтік қорғау жүйесіне тән белгілер: ол белгілі сақтандыру бағдарламасына негізделген белгілі бір кірістерді есепке алмайды. Осы бағдарламаны жүзеге асыру үшін қаражат әлеуметтік кіріс есебінен алынады. Бұл әлеуметтік сақтандырудың саласына салады. Әлеуметтік қорғаудың тағы бір моделі Швеция ,Дания, Финляндияға тән. Күллі тұрғындардың салық есебінен әлеуметтік қамтылуға құқығы бар. Әлеуметтік қорғау әрбір азаматтың заңды құқығы ретінде қалыптасады. Жұмыссыздық сақтандыру мүлдем топқа жатпайды. Скандинавиялық модель -қоғамның қолдауын қажет ететін жағдайлар мен әлеуметтік қамтылуында. Әлеуметтік қызметтер тұрғындарға бағытталған және сақтандырушы кіріс төлеміне әсер етпейді. Аталған модельді қалыптастырудан талапы жоғары үйымдастырылған қоғам түрінде көп кездеспейді әлеуметтік қорғаудың қаржыландыру жүйесі салық түсу есебінен жүргізіледі. Бұл тарапта кәсіпкерлер мен жалдамалы жұмысшылардың төлемдері мәнді болып саналады. Әлеуметтік қорғаудың қоғамдық жүйеден бір бөлігі жұмыстық сақтандыруды ерікті түрде басқаратын профсоюздер енеді . Бүгінге дейін жалдамалы жұмысшылар әлеуметтік салым-салықтан босатылған болатын, олар жылдық салық есебінен толықтырылды. Бірақ соңғы ХХ ғ. 10 жылдарында жалдамалы жұмысшылар саны күрт артқан . Шведтік үлгінің әлеуметтік қорғау негізгі қағидасы - оның әмбебаптылығы, яғни тұрғындардың барлығын қамтуы. Көптеген еуропалық әлеуметтік экономикаға тән екі қағида - ынтымақтастық қағидасына сүйенген. Оның мазмұны адамдардың кез келген әлеуметтік тобына қарамастан әлеуметтік қорғау жүйесін қаржыландыруға қатысуында. Бұндай жүйедегі козғаушы элемент - мемлекет, ол әлеуметтік игілектерді бөлу қызметін атқарады. Бұндай жүйенің қымбатшылығы тұрғындардың әлеуметтік қамтылуының жоғары деңгейімен тығыз байланысты. Кедейшілік пен байлық арасындағы айтарлықтай бөлімділік жоқ. Швед моделінің алтын ғасырың ХХ ғ. 60 ж.б.-70 жылдары блып көрсетілген. Бұл кезеңде мемлекет ұлттық табыс есебі бойынша бай мемлекеттердең қатарына 3-ші болып кірді. 70-жылдардағы экономикалық дағдарыс кезінде өзге батыс еуропа елдерімен салыстырғанда Швецияға кешіреке келді. Оның салдары тек 1977 жылы бюджет тапшылығы қосылып, жұмыссыздық көрсеткіші осыдан байкалды. 90-жылдардың басында жұмыссыздықтың орташа Еуропалық деңгейдің 10-14 %-ға тақалды. Социал - демократтар тұлғалар болашақтағы социалистік мемлекеттің шведтік моделінің тиімділігі,ыңғайлығы туралы қайта сөз бастады. Сол кезеңнен бастап әлеуметтік секторды мемлекеттің қаржыландыруы қысқартыла азая бастады. Саяси партиялар мен парламент әлеуметтік қорғаудың жалпы прициптерімен, яғни тұрғындардың әлсіз топтарына қолдау көрсетуге көшті 10 жыл бойы социал - демократтар жасаған теңестіру жүйесін социалдар ғана емес, либералдар да қолдау көрсетті.
Қоғамның әртүрлі топтары арасынан социал - демократтардың ұйымы бітім іздеуге тырысты және Еуроодақ нормаларына сәйкес келетін әлеуметтік ұйым құруға тиісті болды. Әлеуметтік экономикадағы айырмашылықтары шведтік қоғамдағы құндылықтардың өзгеруіне және әлемдік экономиканың жаңа процестерімен тура байланысты.Испания, Италия, Португалия әлеуметтік қорғау моделдері Оңтүстік Еуропалық үлгісін үлгі тұтты.
90 жылдары басталған реформалар негізінде үш басымдықты айқындайды. Біріншіден, әлеуметтік қорғаудың әділдігін қарастыру, екіншіден, әртүрлі саладағы зейнетақыны есеп ету. Үшіншіден, профсоюз, жұмыс берушілер және үкімет одағымен еңбек нарығының тиімділіген артыру үшін ашық байланыс,ақпарат алмасу жүргізу. Еуроодақтың экономикалық саясаты оған өз әсерін тигізуде .Италияның әлеуметтік саясаты мемлекеттің қатаң қарауынды болды. 90 жылдардың басында итальян әлеуметтік саясатына реформаторлық саясаттар ықпал етті. Италиядағы әлеуметтік реформалар өткізілуінде еуропаландыру маңызды фактор ретінде Еуропа елдерінің басқа тұрғындарына қарағанда итальяндықтар Еуроодақ пен елінің жақсаруына ықпал етіп үміт байлады ХХ ғ. елдер интеграциясын бағалады. Бұл кезде халықтың өз мемлекеттіне деген сенімдігі орнығып оның себептері итальяндықтардың ұлттық мінезі мен менталитетіне ғана емес сондай-ақ әлеуметтік бағыт пен экономикандағы өзекті мәселелерді шешуге бағытталған.90 ж ортасында Еуропалық Қаумдастықта. Ж 10-ң 22% АҚШ-та 13%, Канада мен Жаңа Зеландияда 15%, Жапонияда 12%-ды құрады. Бұл әлеуметтік қаупты қамтуға байланысты. . Әлеуметтік қорғаудың еуропалық жүйесінің ерекшілігі-шығын көлемінің көптігі.
Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтiк қорғау
саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін және мүгедектердi әлеуметтiк қорғауды қамтамасыз етудiң, олардың тiршiлiк-тынысы мен қоғаммен етене араласуы үшiн тең мүмкiндiктер жасаудың құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық шарттарын айқындайтын Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк қорғау туралы Қазақстан Республикасының Заңымен және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілермен реттеледі.
Мүгедек - тұрмыс-тіршілігінің шектелуiне және оны әлеуметтiк қорғау қажеттiгiне әкеп соқтыратын, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, кемiстiктерге байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған адам.
Қазақстанда мүгедектігі бар адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету үшін әлеуметтік қорғаудың көп деңгейлі жүйесі қолданылады:
- әлеуметтік жәрдемақылар мен төлемдер түрінде мемлекеттік көмек және қолдау;
- өтемақы жоғалған ағза функцияларының, әлеуметтік оңалтуды техникалық көмекші (орнын толтырушы) құралдармен қамтамасыз ету жолымен және әлеуметтендіру деңгейін арттыру мақсатында, мүгедек адамдар жеке көмекші және ымдау тілі маманының қызметтерімен қамтылады.
Оңалтудың техникалық көмекші құралдардың тізбесі заманауи сурдотехникалық және тифлотехникалық құралдарды қоса (есту қабілеті бұзылған адамдарға веб-камерасы бар ноутбук, сөйлеу синтезі бар экрандық қол жеткізу бағдарламасымен қамтамасыз етілген ноутбук, көру қабілеті бұзылған адамдарға дыбыспен хабар беретін және диктофоны бар ұялы телефондар және т.б.) 55 түрі бар атаудан тұрады.
Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау жүйесінің бір бағыты арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету болып табылады
Өмірлік қиын жағдайда жүрген адамдарға, оның ішінде қарт адамдарға, мүгедектерге, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және пробация қызметінің есебінде тұрған адамдарға, адам саудасы мен тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген көлемі көрсетіледі , оған 8 қызмет түрі кіреді.
Мемлекеттік қызметтерді оңтайландыру және автоматтандыру шеңберінде медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізудің бизнес-процесінің, сондай-ақ мүгедектікті белгілеуге байланысты қызметтердің өзгеруі жүргізілуде. Медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу нәтижелері бойынша мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасының іс-шараларын іске асыру үшін жергілікті атқарушы органдарға жүгіну қажеттілігін қоспағанда, ақпараттандырылған келісімімен белсенді форматта өтінішсіз 8 мемлекеттік қызмет көрсетілуі мүмкін.
Әлеуметтік және көлік инфрақұрылымы объектілерін паспорттау және бейімдеу жолымен кедергісіз ортаны қалыптастыру бойынша жұмыстар жүйелі түрде жүргізілуде, мүгедектерді жұмыспен қамтуға жәрдемдесу бойынша белсенді шаралар қабылдануда және білім беруде жеңілдіктер ұсынылады.
Сонымен қатар, мүгедектігі бар адамдардың проблемаларын ұлттық деңгейде тиімді шешу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі 2005 жылы мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласында Үйлестіру кеңесін құрылды.
Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияны ратификациялау мүгедектігі бар адамдардың әлеуметтік және экономикалық құқықтарын қамтамасыз етуге , қорғауға және дамытуға қосымша кепілдіктер жасады , сондай-ақ мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласындағы құқықтық реттеу мен практикалық қызметті одан әрі жетілдіру үшін бағдар болды.
Әлеуметтік қорғау кедейшілік пен теңсіздікке қарсы күрестің маңызды құралдарының бірі, сондай-ақ адамның негізге алынатын құқықтарының бірі болады. Жоба "Қазақстан 2050" Стратегиясына және Мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын қамтамасыз ету және тұрмыс сапасын жақсарту жөніндегі 2025 жылға дейінгі ұлттық жоспарға сәйкес Қазақстан Республикасының әлеуметтік саясатты жетілдірудегі күш-жігерін одан әрі қолдауға бағытталған. Адам құқықтарын жүзеге асырудың кепілі болып табылатын мемлекеттік органдар мен құрылымдардың әлеуетін дамытумен қатар халықтың осал топтарының әлеуметтік-экономикалық өміріне қатысу мүмкіндіктерін кеңейтуге де баса назар аударылатын болады.
Ұйымның тиімділігін бағалау көрсеткіштері
Басқару жүйесі бұл нәтижелерге қалай қол жеткізді? (Нәтижелер қандай бағамен алынды)
Осыған байланысты сыртқы және ішкі басқарудың тиімділігін ажыратыңыз.
Сыртқы тиімділік қызмет нәтижелерімен анықталады:
- ұйым мақсаттарына жету дәрежесі
- ұйымның сыртқы ортаның талаптарына сәйкестігі
- сыртқы ортаның мүмкіндіктерін пайдалану дәрежесі
Ішкі басқарудың тиімділігі Рентабельділік, яғни. мақсатқа жету үшін қолда бар ресурстарды ең жақсы (оңтайлы) пайдалану мүмкіндігі. Тиімділіктің бұл түрі өндірістік, қаржылық, кадрлық және басқа мүмкіндіктерді қоса ұйымның ішкі ортасының компоненттерін пайдалану дәрежесін көрсетеді.
Басқарудың тиімділігі бірнеше элементтерден тұрады:
1. Экономикалық тиімділік - сандық түрде көрінеді және өзіндік құнмен немесе заттай есептегіштермен өлшенеді - жұмсалған қаражаттың бірлігіне (капитал тауарлары мен тіршілікке арналған жұмыс күшіне) максималды өнім шығару.
2. Әлеуметтік басқарудың тиімділігі - жұмысшылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруды арттыру.
Ұйым айналадағы әлемнің элементі болып табылады және экономикалық мақсаттарды жүзеге асырумен қатар, ол қоғам алдында әлеуметтік жауапкершілікке ие болуы керек. Кәсіпорынның экономикалық тиімділігінің әлеуметтік ортаға әсерін қала құрушы кәсіпорындар арасында анық байқауға болады. Менеджменттің экономикалық қана емес, әлеуметтік тиімділігінің де өсуіне ұмтылу қажет. Іс жүзінде бұл екі элемент өте тығыз байланысты.
3. Әлеуметтік-экономикалық тиімділік - экономикалық тиімділік пен әлеуметтік нәтижелерді біріктіретін күрделі сипатқа ие. Сонымен, ұйымдағы экономикалық жағдайдың жақсаруымен бірге әлеуметтік қанағаттану да жақсарады, және керісінше, әлеуметтік қанағаттанудың жоғарылауымен экономикалық тиімділік жоғарылайды. Мысалы, кәсіпорынның рентабельділігінің артуы жалақының өсуіне және нәтижесінде қызметкерлердің қанағаттанушылығына әкеледі. Әлеуметтік қанағаттанудың артуы, өз кезегінде, өнімділікті жоғарылатуға және еңбек сапасын жақсартуға көмектеседі, нәтижесінде кірістілікті және т.б. арттырады.
Ұйымның қызметін және оның басқару жүйесін зерттеу нәтижелерін талдау негізінде басқарудың тиімділігін арттыру үшін оның барлық негізгі элементтеріне әсер ететін келесі шаралар жасалады және енгізіледі:
1. Ұйымның басқару құрылымын жетілдіру, оны барынша оңайлату, көп функцияларды орталықсыздандыру, біліктілік пен жеке қасиеттерді ескере отырып менеджерлердің өкілеттіктерін айқындау.
2. Ұйымның даму стратегиясын оның күшті және әлсіз жақтарын талдауға, оның барлық функционалды бағыттарын қамтитын философия мен саясатты дамытуға негіздеу.
3. Қызметкерлер мен бөлімдер арасында тиімді байланысты қамтамасыз ететін ұйымның ақпараттық жүйесін дамыту. Шешімдер қабылдау жүйесін, ережелер мен басқару процедураларын, ынталандыру жүйесін әзірлеу.
4. Қызметкердің тиімді кәсіби жұмысына қажетті дағдылардың мөлшері қызметкерлерді оқытуға, қайта даярлауға, бастамашылдыққа және шығармашылыққа негізделген кәсіптік даму жүйесі арқылы жинақталады.
5. Басқару кадрларын іріктеу, оқыту, бағалау және жылжыту жүйесін құру, мансап көшбасшыларын жоспарлау, ұйымға әсер ететін ішкі және сыртқы факторларға сәйкес келетін көшбасшылық стилін қолдану.
6. Кадрларды іріктеудің, бағалаудың, жұмыс істейтін, үйлесімді кадрларды қалыптастырудың, неғұрлым қолайлы әлеуметтік-психологиялық климатты құрудың тиімді әдістерін қолдану.
7. Ұйымдастыру мәдениетін қалыптастыру, қызметкерлер мойындаған және мақұлдаған ортақ құндылықтарды қалыптастыру бойынша қажырлы жұмыс.
Мүгедектігі бар адамдарға қызмет көрсету бөлімі
Мүгедектігі бар адамдарды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламаларына сәйкес әлеуметтік оңалтуды қамтамасыз ету.
Әлеуметтік жобалар және объектілердің қол жетімділігі бөлімі
Әлеуметтік жобаларды іске асыруға мониторингті жүзеге асыру. халықтың ұтқырлығы аз топтарына ғимараттың қолжетімділігін қамтамасыз ету.
Сарыарқа ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі
Алматы ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі
Есіл ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі
Байқоңыр ауданының әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау бөлімі - деп бөлінеді.
Қазақстан Республикасының заңдарымен қарастырылған әлеуметтік көмек көрсету. Жергілікті өкілетті органдарының шешімі бойынша мұқтаж азаматтардың жекеленген санаттарына әлеуметтік көмекті тағайындау және төлеу, тұрғын үй көмегін ұсыну. әлеуметтік қорғау жөніндегі сұрақтар бойынша ведомствалық және арнайы комиссияның жұмыстарын ұйымдастыру. Әлеуметтік қорғау жөніндегі сұрақтар бойынша ведомствалық және арнайы комиссияның жұмыстарын ұйымдастыру. Семей ядролық сынақ полигонында ядролық сынақ салдарынан зардап шеккендер азаматтарды тіркеу, оларға куәлік беру сұрақтарын шешеді.
Құрылымы
Комитеттің 6 басқармаcы бар (2023 жылға):
Персоналды басқару қызметі
Медициналық әлеуметтік сараптама басқармасы
Еңбек жағдайларын бақылау және еңбекті қорғау басқармасы
Еңбек заңнамасын бақылау басқармасы
Әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша басқармасы
Зейнетақы және әлеуметтік қамсыздандыру басқармасы
Әкімшілік бөлімі
Басқарманың қызметін ұйымдастырады. Басқармада кадрлық және мұрағаттық істерді оңалту бойынша жұмысты қамтамасыз етеді. Басқармада ұжымдық мәдениетті ұйымдастыру және ықтимал әлеуметтік-психологиялық еңбек климатын дамыту. Ведомстволық бағынысты мекемелердің кадрлық жұмысын қадағалау.
Бөлiмнiң негiзгi міндеттері, функциялары,құқықтары
Міндеті: Басқарманың қызметін ұйымдастыру.
Функциялары:
1) Басқарма басшысының ұйымдастыру жұмысының мәселелері бойынша шешімдері мен тапсырмаларын жылдам және сапалы орындауды жүзеге асырады;
2) Қала әкімінің, басқарма басшысының хаттамалық тапсырмаларының уақтылы орындалуына жүйелейді;
3) Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарастыруды, кіріс және шығыс қағаз құжаттарды тіркейді және өңдейді. Басқарма басшысының және оның орынбасарларының азаматтарды жеке қабылдауын жұргізеді;
4) Бланктерді пайдалану бойынша қатаң есепті, келген бланктерді есептен шығару мен жою бойынша жұмыстарды қамтамасыз етеді
Әлеуметтік саясаттың бағыттары
Әлеуметтік саясат төрт бөліктен тұрады:
* Қоғам мүшелерінің әртүрлі қанағат-қажеттіліктерін орындау үшін әлеуметтік сфера ұйымдарына құқықтық, ұйымдастырушылық, қаржылық жағдай жүргізу.
* Өмір сүру деңгейін қажетті деңгейде сақтап қалу үшін және дамыту үшін азаматтарға өз еркімен табыс табуына құқықтық, ұйымдастырушылық, өндірістік алғышарттар жасасу.
* Мемлекеттің немесе муниципалды басқару органдары қолындағы немесе меншігіндегі әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту жолымен халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру.Мемлекеттің немесе муниципалды басқару органдары қолындағы және меншігіндегі әлеуметтік жүйені өндірістік кәсіпорындары мен мекемелеріндегі өндірісті ұйымдастыру
Қазіргі жағдайда әлеуметтік саясат халықтың өмір сүру сапасын мен деңгейін жоғарылатуды, қоғамның табысы мен әл-ауқатын арттыруды қамтамасыз етуге арналған, іс-шаралар мен бағдарламалар арқылы іске асырылады. Осындай бағдарламалардың негізінде Қазақстанның 2025 жылға арналған Ұлттық даму жоспарын қарастырсақ болады. Оның Әділ әлеуметтік саясат жалпыұлттық басымдылығы халықтың өнімді жұмыспен қамтылуына көмектесуге, отбасыларды қолдауға негізделген әлеуметтік төлемдер мен мемлекеттік жәрдемақылар бойынша міндеттемелерді асыруға бағытталған . Әділ әлеуметтік саясат мәселерінің тиімділігі мен нәтижелілігіне заңнамалық, экономикалық, әлеуметтік-психологиялық кепілдіктер жүйесінің, еңбекке қабілетті халық үшін өзінің әл-ауқатын арттыру және еңбекке жарамсыз азаматтар үшін көмек қамтамасыз етудің белгілі бір деңгейін жасау үшін бірдей жағдайлардың есебінен қол жеткізуге болады.Әлеуметтік мемлекет қағидаттарын іске асырудың қрзғаушы мақсаты тарихи жағдайларды, ұлттық ерекшеліктер мен дәстүрлерді ескере отырып, әлеуметтік-экономикалық дамудың бейімділігіне қол жеткізу.
Әлеуметтік саясатты жүргізу үшін мемлекеттік қазынадан білім беруге, денсаулық
сақтауға, әлеуметтік көмекке және әлеуметтік қамтамасыз етуге арналған шығыстарды қаржыландыру асырылады. Әлеуметтік саясатты жүргізуде әлеуметтік көмек пен әлеуметтік қамсыздандыруға арналған қаражат шығыстары дәйекті рөл атқарады. Мемлекеттік қаражаттын атқарылуы жөніндегі есепке сәйкес әлеуметтік көмекке және әлеуметтік қамсыздандыруға арналған шығындардың үлесі 2017 жылғы шығындармен (18,4 %) салыстырғанда 2019 жылы (25,6%)өсті. Дегенмен, 2021 жылы әлеуметтік көмекке және әлеуметтік қамсыздандыруға жұмсалатын барлық шығыстардың үлес қоры22,4% - ға дейін қысқартылды (1-кесте).
2017-2021 жылдар аралығындағы әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету шығындарының мемлекет бюджеттің шығыс құрамындағы алатын орны*
Әлеуметтік көмек пен әлеуметтік қамсыздандыруға арналған шығыстардың үлес қоры 2021 жылы қысқаруына қарамастан, 4,0 трлн теңге жұмсалған, бұл қаржы 2020 жылмен салыстырғанда 6,7% - ға артық. Халықтың осал топтары пандемиядан және оның адамдардың денсаулығына, қауіпсіздігі мен тамақтануына, табысы мен жұмыспен қамтылуына әсер еткен экономикалық әсерінен қатты зардап шекті. Атап айтқанда, Қазақстанда жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған Еңбек бағдарламасы туралы сөз болып отыр. 2020 жылы халықты жұмыспен қамтуға негізделген жедел шаралар кешені қабылданды. Еңбек Мемлекеттік бағдарламасында 649 мың адам есептелді. Оның ішінде жұмыссыз жастар қатысушылардың үштен бір бөлігінен астамын (32%) немесе 211 мың адамды, 277 мың әйелді немесе 43% - ды қамтыған. Жалпы 437 мың адам жұмысқа орналастырылды, соның ішінде тұрақты жұмыс орындарына - 319 мың адам 73% орналасты. Субсидияланатын жұмыс орындарына 210 мың адам жұмысқа кірістірілді. Оқытумен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz