Қазақ халқының этникалық даралығын нығайту бойынша жасалған шаралардың тиімділігі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Қарағанды қаласы
Химия-биология бағытындағы
Назарбаев Зияткерлік мектебі

Қазақстан тарихы (Қазіргі әлемдегі Қазақстан)
Курстық жұмыс

Оқу бағдарламаға сәйкес тақырыптың бағыты: Қазақстан республикасының қоғамы

Тақырыпша: Қазақ халқының этникалық даралығының жаңғыруы қалай жүргізілуде?

(2920 сөз)

Орындаған: Зейнолла Меңдіғаз

Жетекші: Мухтарулы Габит

Ішкі модератор: Ибраева А.Т

Қарағанды, 2024

Мазмұны
Кіріспе 3
Негізгі бөлім А 5
Негізгі бөлім В 8
Зерттеу қорытындысы 11
Бағалау 12
Қорытынды 15
Қолданылған әдебиеттер 17
Қосымша А 18

Кіріспе
Әр дәуірде әр халықтың алдында түрлі қауіп-қатерлер мен маңызды міндеттер пайда болады. Сондай-ақ XXI ғасырда қиын даму жолын өткен қазақ халқының алдында өз этникалық бірегейлікті қалыптастыру қажеттілігіне байланысты болатын сын-қатерлер туындап жатыр. Қазақстан - көпұлтты, полиэтникалық мемлекет болған соң, ұлттық бірегейліктің қалыптасуына елдің аумағында тұратын басқа мәдениеттердің өкілдері үлкен әсер етеді. Дегенмен, мемлекеттің тұрақты әрі табысты дамуын қамтамасыз ету үшін, халқымызды басқа ұлттардан ажыратуға мүмкіндік беретін ұлттық ерекшеліктерді нығайтудың зор маңызы бар.
Осы зерттеу жұмысында қазақ халқының этникалық даралығын дамытатын шаралардың нәтижелерінің талдауы жасалады. Сонымен қатар, жаһандану заманында қазақ халқы алдында пайда болатын мәселелер де зерттеледі. Осы ақпараттарды біріктіріп, қазақ этникалық даралығын сақтауға көмектесетін және қазіргі заманның талаптарына сәйкес келетін шараларды ойластыруға болады.
Зерттеу өзектілігі
Қазақстанның қоғамдық санасының жаңғыру шарттарында рухани-өнегелік құндылықтардың сабақтастығын қамтамасыз ететін, жаңа мәдени-этникалық даралықтың қалыптасуының өзектілігі жоғарылуда. Бұған көптеген факторлардың жиынтығы әсер етеді. Мәселен, ҚӘЗИ өткізген әлеуметтік сауалнаманың нәтижелері бойынша, қатысушылардың 41.2%-ы өздерінің ұлттық бірегейлігін сезетінін құптаған [1]. Осы орайда, азаматтардың ұлттық санасының қалыптасуының үлкен маңызы бар. Ал бұны тиісті тарихи-мәдени білімдер мен құндылықтар жүйесін құрастырмай, жүзеге асыруға мүмкін емес. Азаматтардың патриоттық сезімдерін ояндырып, ұлттың даралығының әрі қарай өркендеуін қамтамасыз етуге болады.
Басқа жағынан, қазіргі таңда, жас ұрпақтың өз ұлттық мәдениетіне қызығушылығын шақыруға оңай емес, себебі ақпараттық кеңістік оларға бөтен мәдениеттердің құндылықтарын насихаттайтын ақпараттарды жариялайды. Мұндай шарттарда қазіргі заманға сәйкес келетін медиа контентті көбейту қажет. Заманауи технологиялық құралдарды пайдалана отырып, қазақтардың тарихи-мәдени мұрасына негізделетін ұлттық брендті құрастыру керек. Осы үрдістердің күрделілігі мұндай зерттеулер өткізілуінің маңыздылығын дәлелдейді.
Зерттеу мақсаты
Зерттеу мақсаты - қазақ халқының этникалық даралығының жаңғыру үрдісін зерттеу және жасалған жетістіктерді анықтау.
Зерттеу міндеттері
Қазіргі таңда қазақ халқының этникалық ерекшеліктерін жаңғырту үрдісінде жасалған жетістіктерді анықтау;
Ұлттық этникалық ерекшеліктердің жаңғыруында туындайтын мәселелерді зерттеу;
Қазақтардың этникалық бірегейлігін жаңғырту үшін жасалатын шаралардың тиімділігін бағалау;
Ұлттық бірегейлікті нығайтуға мен әрі қарай дамытуға көмектесе алатын шараларды ұсыну;
Зерттеу сұрақтары
Қазақ халқының этникалық даралығын нығайту бойынша жасалған шаралардың тиімділігі неде?
Ұлттық этникалық ерекшеліктерді жаңғыртуға қандай мәселелер мүмкіндік бермейді?
Басқа халықтардың тәжірибесін зерттеп, қазақ этникалық даралығын қалай сақтауға және әрі қарай нығайтуға болады?
Әдебиетке шолу
Осы жұмыста cyberleninka сайтынан алынған монографиялар мен бұрынғы зерттеушілердің жұмыстарының деректері қолданылды. Сонымен қатар, электрондық ресурстар ретінде inform.kz, zakon.kz сияқты сенімді сайттардың мәліметтері пайдаланылған. Сол себептен, зерттеуде тек қана шынайы ақпараттар беріледі, және олар келесі зерттеушілер үшін пайдалы бола алады.
Гипотеза
Бүгінгі таңда қазақ халқының этникалық даралығының нығаюы тарихи-мәдени мирасты қалыпна келтіру және де қазіргі заман ұсынатын технологиялық жаңалықтар арқылы жүргізіледі.

Негізгі бөлім А
Қазақ халқының этникалық даралығын нығайту бойынша жасалған шаралардың тиімділігі
Қазақ халқының этникалық даралығы қоғамның саяси мен азаматтық тұрақтылығына, рухани келісім мен бейбітшілікке, демократияға ұмтылатын саясатқа негізделеді. Осы құндылықтар "Қазақстан-2030" стратегиясында бекітілген. Стратегияның ішіндегі "100 нақты қадам" Ұлт жоспарының 4 бағыты бойынша, тілдік, этникалық, мәдени мен діни әр алуандығына негізделетін жалпыұлттық құндылықтар қазақтардың даралығының мен біртұтастығының тірегін құрайды [2].
Бүгінгі таңда, қазақ халқының мәдени мұрасының жаңғыруын байқауға болады. Бұл тарихи-мәдени ескерткіштердің жөнделуі, тарихи маңыздылықты білдіретін көрікті жерлердің танымалдығының жоғарылуы арқылы жүзеге асырылады. Сондай-ақ, 2004 жылдан бері жүргізілетін "Мәдени мұра" бағдарламасының нәтижелерінен көруге болады, өйткені өткен 19 жылдың ішінде тарих пен мәдениеттің 78 ескерткіштерінің реставрациялық жұмыстары толығымен аяқталған, 40-қа жуық археологиялық зерттеулер өткізілген. Зерттеу жұмыстарының арқасында, қазақ халқының мәдени мұрасы ежелгі ата-бабаларымыздың тұрмыс-салтын бейнелейтін мыңдаған жасандылармен толтырылды. Ал Шығыс-Қазақстан облысының Шілікті мен Берел қорғандарында өткізілген қазу жұмыстары және сақ дәуірінен қалған алтын бұйымдарының табылуы Қазақстанның танымалдығын одан да қатты арттырды [3]. Осымен бірге, Қазақстан қазіргі технологиялық трендтерден қалыспай, ұлттық мәдени мұраны цифрлық форматқа өткізуге тырысады. Сондай-ақ, елде "Киелі Қазақстан" картасына кірген көрікті жерлердің, тарихи ескерткіштердің 3D үлгілері жасалады.
Әлбетте, қазақ халқының даралығын сақтау үшін тарихи-мәдени мирасының сақталуына көп назар аудару қажет. Дегенмен, жаһандану дәуірінде ұлттық бірегейлікті әрі қарай нығайту үшін ұлттық брендтің қалыптасуына да күш салу керек. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін, "Рухани жаңғыру" қоғамдық дамуының қазақстандық институті мемлекеттік логотипті, брендбукті дайындау жұмыстарымен айналысады. 2020 жылы осы шараларға 480 миллионнан астам теңге көлемінде қаржы бөлінген [4]. Бұл Қазақстанның әлемдік сахнадағы танымалдығын жоғарылатуға көмектеседі, өйткені адамдар бірегей шрифттерді, логотипті көріп, мемлекетті жақсырақ тани бастайды.
Дегенмен, қазақтардың ұлттық даралығының нығаюын тек мемлекеттік бағдарламалар ғана емес, сонымен қатар жеке компаниялар да қолдайды. Мәселен, қазіргі таңда, Қазақстанда киімдерді өндіретін дизайнерлер өздерінің бұйымдарын ұлттық ою-өрнектермен, қазақтардың салт-дәстүрлерін бейнелейтін суреттермен, патриоттық жазулармен безендіруге тырысады. Мысалы, Qazaq Republic, Qazaq soul, Mimi Ilnitskaya және тағы да басқа компаниялар.
Қорытындылай келе, жоғарыда аталған шаралардың барлығы қазақ халқының даралығының нығаюына шарттарды қамтамасыз етеді. Мұндай белсенділіктің арқасында жақын болашақта қазақ халқының ұлттық бірегейлігі жаңа деңгейге жете алады.
Ұлттық этникалық ерекшеліктерді жаңғыртуға мүмкіндік бермейтін мәселелер
Қазақстанға өз ұлттық этникалық ерекшеліктерін жаңғыртуға мүмкіндік бермейтін факторларды қарастырсақ, бұған көптеген салалардағы мәселелер әсер тигізеді. Сондай-ақ, қазақстандық брендті алға қозғайтын дизайнерлік компаниялар көптеген қиыншылықтарға тап болады. Ең алдымен, бұл - мемлекеттік қолдаудың жетіспеушілігі. Мысалы, киімдерді қазақ ұлттық өрнектермен безендіретін киім фабрикаларына шикізат жеткізілу механизмі әлі күнде ойластырылған жоқ. Ақпараттық агенттіктер беретін статистикалық мәліметтерді қарастырсақ, бүгінгі таңда Қазақстанда отандық киімнің өндірісі ЖІӨ-нің табыстарында тек 11% құрастырады [5]. Қазақстандық киім өндірушілері өз ісін жоғары ынтамен, қызығушылықпен бастағанда, сосын өз тауарларына қымбат бағаларын қоюға мәжбүр болады. Бұған шикізаттың импорты, кедендік тарифтер мен салықтар әсер етеді. Нәтижеде, жергілікті тұтынушылар арзанырақ шетелдік киімдерді таңдайды. Нәтижеде киім өндірушілері әрі қарай даму үшін керекті табыстарды ала алмайды және халықаралық көрмелерге қатысуға жеткілікті қаржылық база қалыптаспайды. Бұл ұлттық брендтің дамуына үлкен кедергі келтіреді.
Ұлттық этноерекшеліктердің даралығын туризм саласы арқылы дамытуға мүмкіндік бар. Дегенмен, бүгінгі таңда Қазақстанның танымалдығы әлі жоғары деңгейге жеткен жоқ, өйткені елде туристік дестинацияларды жарнамалау механизмінің бүкіл аспекттері мен механизмдері толығымен ойластырылмаған. Елде брендталған өнімдердің өндірісі де қалыптасқан жоқ. Мысалы, "ЭКСПО-2017" көрмесі мен "Универсиада" өткізілген кезде, мемлекетте ұлттық даралығын жариялайтын бірыңғай брендтің құрылуы өте жылдам әрі жеңіл өткен [6]. Алайда, осыдан кейін мұндай ауқымды шаралар жүргізілген жоқ. Сол себептен, Қазақстанның этникалық әлеуеті енді ғана іске асырылуға басталғанда, бұны әрі қарай жалғастырған компаниялар болған жоқ.
Қазақ халқының этникалық даралығының дамуы, көбінесе, ұлттық мәдениетті жаңғыру арқылы қарастырылады, бірақ бұған барлық салалардың бір-бірімен қатар дамуы әсер етеді. Осыған байланысты, этникалық даралықты әрі қарай дамыту үшін тек қана ұлттық мәдениеттің ғана емес, сонымен қатар туризм, киім өндірісі, киноиндустрия мен басқа да өнер салаларының өркендеуін қамтамасыз етуге маңызды.
Өнер саласын атап өтсек, қазіргі кезде, осы сектордың дамуына жеткілікті қолдау көрсетілмейді. Статистикалық деректер бойынша, 2022 жылы өнер саласына жұмсалған инвестициялардың көлемі 33.2%-ға қысқартылды [7]. Әрине, бұл ұлттық құндылықтарды, бірегейлік пен даралықты әлемдік жұртшылыққа танытуға кедергі келтіретін ең маңызды факторлардың бірі. Азайған салымдарға байланысты өнер мекемелері заманауи технологияларды ала алмайды және де қазіргі заманның талаптарына сай келетін медиа өнімдер мен қызметтерді өндіре алмайды. Мұндай жағдайда, Қазақстан ауқымды халықаралық оқиғаларға қатыспай, өз ұлттық даралығына қызығушылықты тарта алмайды.
Қорытындылай келе, Қазақстанның ұлттық этникалық даралығын дамытуға кедергі келтіретін факторлардың арасында өнер мен киноиндустрия, отандық киім дизайнерлеріне көрсетілетін қолдаудың жетіспеушілігін, туризм саласының әлеуетінің толығымен қолданылмауын мен Қазақстанның халықаралық сахнадағы ұлттық брендінің танымалдығының қозғалмауын белгілеуге болады.

Негізгі бөлім В
Қазақ халқының этникалық даралығының жаңғыру үрдісі қалай өтіп жатқаны туралы толыққанды мәліметтерді алу үшін әлеуметтік сауалнама өткізіледі. Әлеуметтік сауалнама сандық зерттеу әдісі ретінде азаматтардың пікірлерін біліп алуға көмектеседі. Сонымен бірге, этникалық даралықтың нығаюында жасалған жетістіктер мен жетілмегендіктерді толығымен анықтауға болады.
Әлеуметтік сауалнама
Әлеуметтік сауалнамаға қатысқан респонденттердің саны 100 адамға жетті. Мұның арқасында сауалнама нәтижелерінің шынайылығы қамтамасыз етілді. Сенімді статистикалық мәліметтерді әдебиет көздерінде берілген деректермен салыстыра отырып, жан-жақты талдауды өткізуге болады.

3 диаграмма - Қазақ халқының этникалық даралығының дамуында жасалған ең маңызды жетістіктер.
Үшінші диаграммада қазақ халқының этникалық даралығының дамуында жасалған ең маңызды жетістіктер көрсетіледі. Респонденттердің 93%-ы мемлекетте жүзеге асырылған мәдени-тарихи мұраның жаңғырылуын маңызды жетістіктерге жатқызады. Әрине, қазақ халқының мәдени мирасының заманауи форматтағы репрезентациясы ұлттық этникалық даралықты нығайтуға және жаңғыртуға қатты көмектесті. Респонденттердің 30%-ының айтуынша, этникалық даралық қазіргі таңда халықаралық брендтер арқылы дамып жатыр. Көптеген шетелдік компаниялар өз өнімдерінің заттаңбаларын қазақ ұлттық ою-өрнектермен безендіреді. Бұл қазақ халқының мәдениетіне, этникалық ерекшеліктеріне шетелдік азаматтардың қызығушылығын жоғарылатып, қазақстандықтардың патриоттық сезімдерінің күшеюіне қатты әсер етеді. Сонымен қатар, респонденттердің 13%-ы ұлттық брендтің қалыптасуына мақсатталған мемлекеттік бағдарламалардың жоғары тиімділігін белгілеген.

4 диаграмма - Қазақстанның этникалық даралығын нығайтуға кедергі келтіретін мәселелер.
Төртінші диаграммада Қазақстанның этникалық даралығының нығаюын кедергілейтін мәселелерді анықтауға мүмкіндік береді. Респонденттердің 85% айтуынша, киноиндустрия мен өнер салаларының дамымағаны этникалық даралықтың нығаюын қатты шектейді. Шетелдік тәжірибеге назар аударсақ, олардың басым көбісі өз ұлттық құндылықтарын, этникалық ерекшеліктерін негізінде киноиндустрия арқылы дамытуға тырысады. Мұның арқасында киноиндустрия мен өнер саласы ұлттық бюджетті қосымша табыспен қамтамасыз етеді. Ал кейбір елдерде бұл ЖІӨ өсуінің негізгі көзі. Осы орайда, Қазақстан киноиндустрия мен өнер салаларын дамытпай, потенциалды табысты және де этникалық ерекшеліктерді күшейтудің мүмкіндіктерін жоғалтын жатыр. Респонденттердің 50%-ының айтуынша, дайын өнімдер өндірісінің дамымағанын белгілеген. Бүгінгі таңда жеке кәсіпкерлер өз өнімдерін нарыққа шығарғанда көптеген қиыншылықтарға тап болады. Сондай-ақ, жарнамалау әдістерінің қиыншылықтары, нарықтың импорттық тауарлармен құжынасуы және тағы да басқа мәселелер. Респонденттердің 30% пікіріне сүйенсек, Қазақстанда ұлттық бренд әлі күнде толығымен қалыптасқан жоқ. Бұны дайын өнімдер өндірісінің жоғары деңгейге жетпегенімен байланыстыруға болады.

5 диаграмма - Этникалық даралық нығаюының елдің дамуындағы рөлі.
Бесінші диаграммада этникалық даралық нығаюының елдің дамуындағы рөлі сипатталады. Респонденттердің 70%-ы оған үлкен мән береді, себебі бұл елге мәдениет, туризм және басқа салаларына инвестицияларды тартуға мүмкіндік береді. Мысалы, Қазақстан этникалық туризмді дамытуға бастағанда Түркияның инвестицияларын тартуға мүмкіндік болды. Бүгінгі таңда, Түркістан - елдің мәдени орталығына айналып, жыл сайын туристтік ағындарды сәтті кеңейтіп жатыр. Халықтың этникалық даралығының нығаюы арқылы ұлттық мәдениеттің танымалдығының жоғарылуын белгілеген респонденттердің үлесі 52% құраған. Қазақтарға тән болатын этникалық ерекшеліктер мәдениет саласы арқылы бүкіл әлемге танытылуға бастағанда елдің ұлттық құндылықтарына деген халықаралық қызығушылық қатты өсті. Шетелдік азаматтар мемлекетте ұйымдастырылатын этникалық фестивальдерді, тарихи ескерткіштерді көруге жиірек келуге бастаған. Респонденттердің 46% пікірі бойынша, этникалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.