Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері
Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.Әкімшілік құқық бұзушылық қоғамға қарсы іс әрекет ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1Әкімшілік құқық бұзушылық түсінігі және түрлері ... ... ... ... ... ... ..5
1.2Әкімшілік құқық бұзушылықтың заңдық құрамы ... ... ... ... ... ... ... . .10
2.Әкімшілік жауаптылық мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы ... ... ... ... ... .16
2.1Әкімшілік жауаптылықтың ұғымы,ерекшеліктер ... ... ... ... . ... ... ... ... 16
2.2Әкімшілік жауаптылықты ауырлататын немес жеңілдетін жағдайлар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
Кіріспе
Құқық жүйесінің ең үлкен және күрделі салаларның бірі-әкімшілік құқық.Ол қоғамдық қатнастарды реттеп қана қоймай,мемлекеттің басқару қызметінің процесінде пайдаланатын және мемлекеттік аппаратың тәртіптелген бірізділік жұмысын қаматамасыз етеді.Ал осы әкімшілік құқық ережелері мен нормаларын бұзған ,жеке және заңды,лауазымды тұлғалар,мемлекетік органдар мен ұйымдар әкімшілік құқық бұзушылықпен әкімшілік жауаптылықа тартылады.
Жұмыстың өзекетілігі.Әкімшілік құқық бұзушылық-әкімшілік жауаптылықтың негізі болып табылады.Мемлекеттік немесе қоғамдық тәртәпке,меншікке,азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, басқарудың белгіленген тәртібіне қияанат жасайтын сол үшін заңдармен әкімшілік жауаптылық көзделген құқыққа қарсы,кінәлі әрекет немесе әрекетсіздік әкімшілік құқық бұзушылық деп танылады.
Әкімшілік жауаптылықтың заңды негізі болып әкімшілік құқық бұзушылық саналады.Жеке тұлғаның құқыққа қарсы,кінәлі(қасақана және абайсызда жасалған)іс әрекеті немесе әрекетсіздігі ,заңды тұлғаның құқыққа қарсы іс әрекеті не әрекетсіздігі әкімшілік құқық бұзушылық деп танылады(ҚР ӘҚБТ кодексінің 28-бабы).Бұл норманы талдау барысында барлық әкімшілік құқық бұзушылықтарға тән,жалпы белгілерді анықтауға немесе осы белгілері арқылы заңсыз мінез -құлықты,заңды мінез- құлықты ,сонымен бірге басқа да құқық бұзушылыққа тән(қылмыстар,тәртіптік қылықтар және т.б)ерекшеліктерді айыруға болады.
Зерттеудің мақсаты.Әкімшілік құқық бұзушылық туралы,әкімшілік іс жүргізу кодекстерін пайдаланып,курстық жұмыстың тақырыбын ашып,ойымды жеткізіп , Қазақстан заңнамасының әкімшілік құқық саласына толықтырулар енгізіу.Әкімшілік жаза түсінігін, түрлерін жазалау шараларның түрлерін,қай кезде қолданылатынын, оның маңызын, әкімшілік жазаға қарсы бұлтартпау шараларының әдістерін,сонымен қатар, әкімшілік жауапкершіліктің түсінігін ,оның түрлерін ,маңызын,белгілерін баса ашып көрсету.Қоғамда әкімшілік деңгейін көтеру,халықтың әкімшілік сауатылығын көтеру,оның алдындағы құқық бұзушылық әрекеттеріне жол бермеу.
Зерттеудің міндеттрі:
* Әкімшілік құқық бұзушылық түсінігі мен түрлерін көрсету.
* Әкімшілік құқық бұзушылық заңдық құрамын көрсету.
* Әкімшілік жауаптылықтың ұғымы мен ерешеліктерін көрсету .
* Әкімшілікжауаптылықтан босату шараларын көрсету.
Зерттеудің обьектісі.Қазақстан Республикасынада,осы кезеңдегі кез -келген өзге мемлекет сияақты,заңды тұрде міндеті болып табылатын өте көп әртүрлі ержелер бар.Міндетті болатын ержелердің маңызды болатын ерекшеліктерінің бірі олар әкімшілік санкциялармен қорғалады,ал оларды бұзу әкімшілік құқық бұзушылық ретінде саналады.Бұл сияақты құқық бұзушылықтардың негігі белгілері мен заңды сипаттамасы қаңтарда қабылданған(ҚР-ның әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде)қаралған Әкімшілік құқық бұзушылықтың міндеттері:адамның және азаматтың құқықтарын,бостандықтары мен заңды мүднлерін , халықтың денсаулығын,санитарлық-эпидемиологи ялық саламаттылығын,қоршаған ортаны ,қоғамдық имандылықты ,меншікті,қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздікті ,мемлекеттік билікті және мелекеттік басқаруды жүзеге асырудың белгіленген тіртібін,ұйымдардың заңмен қорғалатын құқықтары мен мүделерін әкімшілік құқық бұзушылықтардан қорғау,сондай-ақ олардың жасалуының алдын алу.
Әкімшілік жауаптылық қылмыстық,азаматтық,және тәртіптік жауаптылықтармен қатар заңдық жауаптылықтардың бірі болып табылады.Оны мемлекет жауаптылықтың негіздерін,бұзушыларға қолданылуы мүмкін болатын шараларды,құқық бұзушылық туралы істерді қараудың және осы шаралардың орындару тәртібін айқындайтын құқықтық нормалар шығару жолымен белгілейді.
Әкімшілік жауапкершіліктердің белгілері:
1. Құқықтық тәртіпті бұзудан қорғау құралы болып табылады:
2. Әкімшілік жауапкершілікті заңдар,заң күшіндегі актілер немес олардың әкімшілік құқық бұзушылық туралы нормалары белгілейді;
3. Әкімшілік жауапкершіліктің негізі-әкімшіоік құқық бұзушылық;
4. Әкімшілік құқық бұзушылық жасағаы үшін әкімшілік жаза қарстырылған;
5. Әкімшілік жазаны мемлекеттік басқару органдары және олардың лауазымды тұлғалары өздеріне бағынышты емес құқық бұзушыларға қолданады;
6. Әкімшілік жазаны қолданғанда бас бостандығынан айрылмайды және жұмыстан шығару негізі болыа табылмайды;
7. Әкімшілік жауапкершілік шараларын әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойыншы реттейтін заңға сәйкес қолданады;
Курстық жұмысының қайнар көздерінде келесі авторлар қолданылады;Е.Баянов,ТарановҚ,Р,Б,С ейдешұлы,А,Ыбарайев,Г,Өлібайева Қ,Айтхожин,Қ,Д Жоламан,А.Қ Мұхтарова,А.Н Тәукелев,Т.Ағдарбек С.Өзбекұлы , Ө Қопабаев.
Зерттеуәдістері:тархистатистикалық, әлеуметтік,антрорологиялық,норматив тік құқықтық,салыстырмалы,анализ,синтез ,индукция,дедукция
Курстық жұмыстың құрлымы:Курстық жұмыс кіріспеден,екі тараудан және қорытындыдан,пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1Әкімшілік құқық бұзушылықтар
0.1 Әкімшілік құқық бұзушылық түсінігі және түрлері
Қазақстан Респубиликасында,осы кезеңдегі кез келген өзге мемлекет сияақты,заңды түрде міндетті болып табылатын өте көп әр түрлі ережелер бар.
Бұл сияақты ережелердің мақсаты барлық немесе көптеген азаматтардың, сондай ақ кәсіпорындардың,мекемелер мен ұйымдардың,олардың ведомстволық бағыныстылығы мен меншік нысанына қарамастан,мүдделеріне тікелей әсер ететін қызметтің белгілі бір аяаларында құқықтық тәртіп пен тиісті мемлекеттік тәртіпті қамтамасыз ету болып табылады.Кейде бұл ережерлерді жалпы міндетті деп негісіз айтпайды.
Бұлар қоғамдық орындардағы мінез құлық ережелері,жол қозғалысы мен әр түрлі көлік құралдарын пайдалану ережелері,еңбекті қорғаумен техникалық қауіпсіздік ережелері,сауда ержелері, санитарлық, ветериналдық және өрт қауіпсіздігі ережелері, аң аулау, балық алау ережелері,азаматтық қаруларды, жарылғыш және радиоактивті заттарды сатып алу, есепке қою, сақтау және пайдалану ережелері, әскери есепке алу, шекара режим ережелері, кеден ережелері, халықтың денсаулығын қоршаған ортаны, табиғатты пайдалануды қорғау, тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау аясында қолданылатын ережелер, т.б.
Мәндетті болатын ережелер көпдеген субиектілер тобына арналады. Бірулері-барлық азаматтармен заңды тұлғаларда, екіншілері-шарушылық, әлеуметтік мәдениет және әкімшілік саяси қызметтің қандайда болмасын салаларының қызметкерлеріне, үшіншілері-мемлекеттік қоғамдық коммерциялық ұйымдарда белгілі бір лауазымдық қызмет атқаратын лауазымды адамдарға [1,247б]
Міндетті болатын ережелердін маңызды ерекшеліктерінің бірі олар әкімшілік санцияларымен қорғалады, ал оларды бұзу әкімшілік құқық бұзушылық ретінде саналады. Бұл сияқты құқық бұзушылықтарлың негізгі белгілері мен заңдық сипатамасы 2014 ж 5шілдеде қабылданған ҚР-ның әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде (ӘҚБТК) қаралған.
АҚБТК нің 28-бабы бойынша жеке адамның осы Кодекспен әкімшілік жауаптылық көзделген құқыққа қарсы, кінәлі (қасақана немесе абайсызда жасалған) іс әрекет не әректсіздігі немесе заңды тұлғаның құқыққа қарсы іс әрекетіне әрекетсіздігі әкімшілік құқық бұзушылық болып танылады. Бірақ Кодекстің Ерекше бөлімінің баптарында көзделген құқық бұзушылықтар үшін, егер бұл бұзушылықтар өзінің сипаты бойынша қолданылып жүрген заңдарға сәйкес қылмыстық жауаптылыққа әкеліп соқпаса, әкімшілік жауаптылық туындайды.
Әкімшілік құқық бұзушылық ұғымын мынандай бірнеше белгілер сипаттайды. Біріншіден, бұл іс-әрекет немесе әрекетсіздік, яғни әрекет екіншіден, қоғамға қауіпті әрекет ;үшіншіден құқыққа қарсы әрекет; төртіншіден кінәлі әрекет; бесіншіден жазаланатын әрекет;
Әкімшілік құқық бұзушылық-,бұл заңдық патлогияның (қалыптан тыс ауа жайылудың),ауыт кететін мінез құлықтың бір түрі, ол не іс-әрекет, не әрекетсіздік нысанында болады.
Іс әрекет - бұл міндет немесе заңды талап түрінде болатын құқықтық нұсқаманы өршігіп орындамау;нақты тыйымды; ережені норманы, стандартты бұзу (мысалы жүргізушілердің масаң күйінде көлік құралдарын жүргізуі, тұрғын жайларды пайдаланудың ережелерін бұзу,өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы нормативтік құжатардың талабын бұзу).
Әрекетсіздік - бұл тұлғаның өзіне жүктелген міндеттерге байланысты жасауға тиісті және істей алатын іс-әрекетерді істемеунен көрнәс табатын енжар мінез-құлықты (мысалы табыстары туралы декларация беруден жалтару,монополияға қарсы органың нұсқамаларын орындамаут.с.с).
Әкімшілік құқық бұзушылықтың мәні оның қоғамдық қауіптілігі мен айқындалады.Мемлекет құқық нормаларында мінез-құлықтың міндетті ережелерін бекіте отырып,оларды бұзғаны үшін мемлекеттік мәжбүрлеуді қолдану мүмкіндігін қарайды. Құқық бұзушылықтың тап осы қоңамдық қауіптілігі оны жасаған үшін жауаптылыққа себеп болады. Бұл белгінің болмауы құқық бұзушылықтың болмағанын дәлелдейді.
Кез-келген әкімшілік теріс қылық белгіленген құқықтық тәртіпке қол сұға отрып, оңан қандай да болмасын бір зияан келтіреді, басқару қатынастарның реттелгендігін, келісімділігін, үйлесілімділігін бұзады. Осыдан туындайтын жағымсыз нәтиже нақты зияан ретінде де (ұсақ ұрлық,билетсіз жүру)содай ақ пайда болу үшін жағдай жасау ретінде де (санитарлық-гигиениялық және санитарлық-эпидмологиялық ережелерді бұзу)көрніс табуы мүмкін.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың қоғамдық қауіптілігі белгісінен заңдық көрінісі құқыққа қарсылық болып табылады. Қазақстан мемлекеті қандайда болмасын бір іс-әрекетті немесе әрекетсіздікті қоғамдық қауіпті деп, оларды жасауға құқықтық тыйым белгілейді.Құқықы қарсы деп белгілі бір тұлғаның құқықа қарсы нормасын тыйым саоыеған іс - әрекеті жасауы немес құқықтық актімен мінедтелген іс - әрекеті жасамауы түсініледі .
Әкімшілік құқық бұзушылық әкімшілік құқық нормаларымен реттелінентін және қорғалатын қоғамдық қатынастарға қол сұғады. Мәселен құқық бұзушылар өрт қауіпсіздігі аяасын реттейтін құқық нормаларын бұза отрып сонымен бірге отпен күресідің мемлекеттік шаралары негізделетін өртке қарсы ережелермен қорғалатын қоғамдық қатынастарға қол сұғады.
Әкімшілік құқық бұзушылық тек қоғамға қауіпті,құқықы қарсы ғана емес , сонымен бірге іс-әрекет немес әрекетсіздік,яғни іс-әрекет жасайтын (немесе іс - әрекет жасамайтын)тұлғаның еркі мен ақыл - парасатын білдіретін әрекет.
Әкімшілік құқық бұзушылқтың маңызды белгісі - оның әкімшілік жазаланатындығы. Нақты іс - ірекет немесе әрекетсіздік әкімшілік құқық бұзушылық болып тек сол жағдайда танылады,егер оны жасаған үшін әкімшілік жауаптылық қаралған болса.
Әкімшілік жазалаудың белгісі әкімшілік жауаптылық шараларын қолданудың заңдық салдарментығыз байланысты . Олардың мәні мынада құқық бұзушыңа әкімшілік жаза қолдану оныәкімшілік жазаланған жағдайдаәкеп соқтырады; оның құқықтық мәртебесіне жеке адамның жаңа құқықтық жағдайын сипаттайтын элемент қосылды.
Әкімшілік жазаланған жағдайының кезінде қолданып жүрген заңнамамен белгіленген жауаптылықа тартылудың ескіру мерзімі өткенгедейін әкімшілік құқық бұзушылықты қайталап жасау аса қатал әкімшілік жазалар,әдетте ірі айыппұлсанкцияларын тіпті, әкімшілік қамауды,да қолдануға соқтыруы мүмкін [1:248-252б]
Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері
Әкімшілік теріс қылықтың жалпы құрамын сиппатау біршама біріңғай обектьсі бар (мысалы азаматтардың құқықтарына қол сұғатын құқық бұзушылықтар)әкімшілік ұүұыұ бүзушылыұтың түрлерін қамтитын тектәк құрамдарын талдауды және соңынан топтастырудыболжайды.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлерін топтастырудың кешенді белгісі қол сұғудың біртектес обьектісін(мысалы, қоңамдық тәртіпті меншікті, басқару тәртібін)және теріс қылықтың салалық бағытын яғни мемлекеттік басқарудың нақты аумағын (мысалы,өнеркәсіптік ,құрлысты, энергетиканыауыл шаруашылығын,көлікті,сауданы, эколгияны ,т.б)қамтиды.
Осы белгінің негізінде әкімшілік құқық бұзушылықтың барлық түрлерін мынандай жіктелген топтарға біріктіруге болады;
1 Жеке адамға және оның құқықтарына қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға мысалы, мыналар жатады;ұрып соғу;денсаулығына зияан келтіру азаматардыңқ өздернің сайлау құқықтарын немесе сайлау комиссияның жұмысын жүзеге асыруға кедергі келтіру азаматтардың ұждан бостандығы мен діни сенім бостандығын жүзеге асыруға кедергі жасау ;еңбек туралы заңдарды және еңбекті қорғау ережелерін бұзу азаматқа ерелуге қатысуға немесе оған қатысудан бас тартуға мәжбүрлеу т.б.
2. Қоғамдық қауіпсіздікке және халықтың денсаулығына қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Олар мысалы заңсыз емдеумен айналсу;санитарлық заңнаманы бұзу; ЖҚБТ-менсоз ауруларме, түбіркулезбен ауыратындармен қатынаста болып жүрген адамдардың медициналық тексеруден және емдеуден жалтаруы;дәрігердің тағайындауынсыз есірткі құралдарын пайдалану;есірткі құралдармен заңсыз айналсу.
3. Меншіке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар. Оларға жер учаскалерін өз бетімен иелену немесе уақытша иеленген жерді дер кезінде қайтармау;жер қойнауына мемлекеттік меншік құқығын бұзу;бөтен бүреулің мүлкін жою;немес бүлдіру. Оның мүлкін ұсақ түйектеп ұрлау т.б жатады.
4 Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресустарды пайдалану саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар қоршаған ортаны қорғау жөгіндегі экологиялық талаптарды бұзу;жерді бүлдіру; жер қойнауын пайдалану бойынша операциялар жүргізу ережелерән бұзу;су ресустарын қорғау ережелерін бұзу;орманда өрт қауіпсіздігі талаптары мен санитариялық ережелерді бұзу;заңсыз аң аулау, балық алау,жануарлар дүниесін, пайдалану;жасыл желектерді күтіп ұстау мен қорғау ережелерән бұзу т.б.
5.Өнеркәсіп жылу,электр энергиясын, пайдалану саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға мыналар жатады; жұмыстарды қауіпсіз жүргәзу жөніндегі режимдерін бұзу; энергия тұтынудың белгіленген режимдерін бұзу;газды пайдаланудың ержелерімен нормаларын бұзу т.б.
6.Сәулет-құрлыс қызметі саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар мысалы, құрлыс ережелерімен нормаларын бұзу;заңсыз құрлыс салу тұргын үй жайларды өз бетімен жабдықтау және қайта жоспарлау және т.б.
7. Карантиндік ережелермен мал дәрігерлік қадағалауда әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар мысалы карантиндік зиянкестермен өсімдік аурулармен және арамшөптермен күрес жөніндегі ережелерді бұзу;карантидік тексеруден және тиісті өңдеуден өтпеген материяалдарды әкелу және әкету мал дәрігерлік заңды бұзу т.б
8. Кқлікте жол шаруашылығында және әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға мысалы мыналар жатады; жүргізушілердің көлік құралдарын жүргізу ережерлерін бұзу;жүргізушінің көлік құралын маскүйінде басқаруы; сондай-ақ көлік құралын басқаруды маскүйіндегі адамға беру;жолдарды, темір жол өткелдерін және басқа жол құрлыстарын күтіп ұстау ережелерін бұзу; байланыс желілері мен байланыс құрлыстарын қорғау ережелерін бұзу;байланыс құрлыстарына өз бетінше салу немесе пайдалану т.б
9. Баспасөз және ақпарат саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар. Бұлар мысалы;бұқаралық ақпарат туралы заңдарды бұзу;телерадихабарлары мен жарнамалық роликтерді эфирге шығару тәртібін бұзу журанлистің заңды қызметін атқаруға кедергі жасау т.б
10.Кәсіпкерлік қызмет саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұларға бөтен тауар таңбасын, қызмет көрсету таңбасын,тауар шығарылған жердің атауын немесе фирмалық атауын заңсыз пайдалану;кәсіпкерлік қызметің тыйым салынған түрлерімен айналысу ;монополияға қарсы заңдарды бұзу; жалған кәсіпкерлік т.б жатады.
11.Сауда және қаржы саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар. Бұлар-тұтынушыларды алдау;банк,валюта заңдарның талаптарын бұзу; бюджет қаражатын дер кезінде есептемеу немесе мақсатсыз пайдалану ;бағалы қағаздар ұстаушылардың құқығының бұзылуы; бағалы қағаздармен мәмлерлер жасау тәртібін бұзу.
12.Салық салу саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар. Бұлар мысалы ,салық органдарында салық есебін қою мерзімінің бұзылуы ,салық салу обьектлерін жасыружалған шот фактура жазып беру т.б.
13. Мемлекеттік билік инсттутарына қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар-сотқа құрметсіздік білдіру; прокурорға,тергеушіге сот орындаушысына,приставына келуден жалтару; мемлекеттік наградаларды заңсыз тағып жүру.
14. ҚР-сы Мемлекеттік шекарасы режимы режимның белгіленген тәртібіне және ҚР-ның аумағында болу тәртібіне қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұларға-шекара аймағында шекара режимын және жекелегенжерлерде болу тәртібін бұзу; ҚР-ның мемлекетік шекарасы режимын бұзу;шетелдіктің немесе азаматығы жоқ адамның ҚР-да болу ережелерн бұзу т.б жатады.
15. Басқарудың белгіленген тәртібіне қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Олпр мысалы мыналар- құқық қорғау оргындарның ,шекара қызметінің уәкілетті қызметкернің нұсқауларын орындамау немесе заңды өкіміне не талабына қасақана бағынбау;төтенше жағдай режимын бұзу; төлқұжатсыз немесе куәліксіз тұру ;күзетңлетңн оъектлерге заңсыз кіру т.б.
16.Жалпыға бірдей әскери мінеттілік әскери қызмет пен қорғаныс саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға әскери комиссариятың шақыруы туралы азаматтарға хабарламау;азаматардың әскери есепке алу жөніндегі әскри міндеттерін орындамау;медициналық тексерудеден немесе жиындардан жалтару; әскери есепке алу құжатарын қасақана бүлдәру немесе жоғалту т.б жатады.
17. Қоғамдық тәртіпке және имандылықа қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар ұсақ бұзақылық; тыныштықты бұзу;құмар ойындар; тарих және мәдени ескерткіштерін немесе табиғи обьектіні қорлау т.б.
18. Әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар.Бұларға мысалы, мемлекетік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарның заңсыз кәсіпкерлік қызметпен айналсужәне заңсыз кірістер алуы т.б жатады. [1.262-265б]
Қортылай келе әкімшілік құқық бұзушылықтың қғымын мынандай бірнеше белгілер сипаттайды.Біріншіден бұл іс-әрекетнемесе әрекетсіздік яғни әрекет; екіншіден қоғамға қауіпті іс-әрекет;ұшіншіден құқықа қарсы әрекет; төртіншіден құқықа қарсы әрекет;бесіншіден жазаланатын әрекет;. Ал әкімшілік құқық бұзушылық түрлерін топтастырудың белгісі қоғамға қарсы (мысалы қоғамдық тәртіпті меншікті басқару тәртібін)және теріс қылықтың салалық бағытын ,яғни мемлекетік басқарудың нақты аумағын (мысалы өнеркәсіпті,құрлысты,энергетиканы, ауыл шаруашылығын, көлікті,сауданы,экологияны)т.б.қамт иды.
1.2. Әкімшілік құқық бұзушылықтың заңдық құрамы
Заңда бекітілген әкімшілік құқық бұзушылық белгілернің жиынтығы құқық бұзушының әкімшілік жауаптылығына жалғыз ғана негіз болып табылатын күрделі заңдық құрамын құрайды.Заңдық құрама іс-әрекеті немесе әрекетсіздікті құқықтық бағалаумен және бұзушыны жауптылықа тартумен байланысты міндетті шешедіОның міндеті- осы жауаптыықтың негізі болу,өткні егер негізі болмаса , онда жауаптылықта жоқ.
Әкімшілік құққықтың теориясында (қылмыстық құқық теориясындағы сияақты)әкімшілік құқық бұзушылыұтың құрамы деп әкімшілік құқық бұзушылық ретінде нақты қоғамға қауіпті әрекет ретінде сиппатайтынӘҚБТК-пен белгіленген объективтік және субъективтік белгілердің бір тұтастығытүсініледі(мысалы,заңсыз емдеумен айнлсу,кәсіпкерлік қызметтің тыйым салынған түрлермен айнлсу озбырлық). Құрамның объективтік элементеріне мыналар жатады;қол сұғудың объектісі яғни әкімшілік құқықпен ретелінетін және қорғалынатын қоғамдық қатнастар және әкімшілік теріс қылықтың объективтк жағы-бқл құқықа қарсы іс-әрекеті немесе әрекетсіздікті қол сұғудың нәтижесін әрекетпен және туындаған салдарның арасындағы себепті байланысының жасалынған құқық бұзушылықтың орныны,уақытын, жағдайын,тәсілін, қаруы мен құралын сипаттайтын сыртқы белгілері[11;265б].
Құрамның субектъвтік элеметеріне әуімшілік құқық бұзушылық субъектісін сипатайтын белгілер жатады(жас жауаптылықа, қабілеттілік әкімшілік-құқтық мәртебесінің ерекшеліктері - азамат,лауазымды адам ,заңды тұлға) қасақаналық және абайсыздық нысанындағы кінә,әкімшілік құқық бұзушылықтың себебі мен мақсаты.
Сонымен әкімшілк құқық бқзушылықтың құрамы төрт элементпен (белгімен)сипатталады.объекті,объек тивті жағы,субъекті,субективті жағы.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың жалпы объектісі мемлекетік басқару аумағына пайда болатын және әкімшілік бірқатар жайдайларда конституциялық экологиялық,кеден,еңбек,жер,қаржылы қ және өзге де құқық салаларның нормалармен ретеленетін қоғамдық қатнастар болып табылады.Әкімшілік теріс қылық объектісінің түрлері ретінде мыналар танылады;жеке адам, азаматтардың құқықтармен,бостандықтары, қоғамдық қауіпсіздік;меншік: мемлекеттік және қоғамдық тәртіп экономика аясындағы қатынастар;басқарудың белгіленген тәртібі.
Әрбір нақты теріс қылықтың қол сұғатын түрлік яғни тікелей объектісі болады(қоғамдық өнеге, ар-намыз,азаматтың абройы ұсақ бұзақылық жасаланған кезде; азаматтардың түн-тыныштығы уақытта айғай-шу болған кезеде)
Құрамның обективтік жағы әкімшілік жауаптылықа әкеп соқтыратын және іс-әрекетен немесе әрекетсіздіктен және туындаған нәтижеден көрніс табатын ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.Әкімшілік құқық бұзушылық қоғамға қарсы іс әрекет ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1Әкімшілік құқық бұзушылық түсінігі және түрлері ... ... ... ... ... ... ..5
1.2Әкімшілік құқық бұзушылықтың заңдық құрамы ... ... ... ... ... ... ... . .10
2.Әкімшілік жауаптылық мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы ... ... ... ... ... .16
2.1Әкімшілік жауаптылықтың ұғымы,ерекшеліктер ... ... ... ... . ... ... ... ... 16
2.2Әкімшілік жауаптылықты ауырлататын немес жеңілдетін жағдайлар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
Кіріспе
Құқық жүйесінің ең үлкен және күрделі салаларның бірі-әкімшілік құқық.Ол қоғамдық қатнастарды реттеп қана қоймай,мемлекеттің басқару қызметінің процесінде пайдаланатын және мемлекеттік аппаратың тәртіптелген бірізділік жұмысын қаматамасыз етеді.Ал осы әкімшілік құқық ережелері мен нормаларын бұзған ,жеке және заңды,лауазымды тұлғалар,мемлекетік органдар мен ұйымдар әкімшілік құқық бұзушылықпен әкімшілік жауаптылықа тартылады.
Жұмыстың өзекетілігі.Әкімшілік құқық бұзушылық-әкімшілік жауаптылықтың негізі болып табылады.Мемлекеттік немесе қоғамдық тәртәпке,меншікке,азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, басқарудың белгіленген тәртібіне қияанат жасайтын сол үшін заңдармен әкімшілік жауаптылық көзделген құқыққа қарсы,кінәлі әрекет немесе әрекетсіздік әкімшілік құқық бұзушылық деп танылады.
Әкімшілік жауаптылықтың заңды негізі болып әкімшілік құқық бұзушылық саналады.Жеке тұлғаның құқыққа қарсы,кінәлі(қасақана және абайсызда жасалған)іс әрекеті немесе әрекетсіздігі ,заңды тұлғаның құқыққа қарсы іс әрекеті не әрекетсіздігі әкімшілік құқық бұзушылық деп танылады(ҚР ӘҚБТ кодексінің 28-бабы).Бұл норманы талдау барысында барлық әкімшілік құқық бұзушылықтарға тән,жалпы белгілерді анықтауға немесе осы белгілері арқылы заңсыз мінез -құлықты,заңды мінез- құлықты ,сонымен бірге басқа да құқық бұзушылыққа тән(қылмыстар,тәртіптік қылықтар және т.б)ерекшеліктерді айыруға болады.
Зерттеудің мақсаты.Әкімшілік құқық бұзушылық туралы,әкімшілік іс жүргізу кодекстерін пайдаланып,курстық жұмыстың тақырыбын ашып,ойымды жеткізіп , Қазақстан заңнамасының әкімшілік құқық саласына толықтырулар енгізіу.Әкімшілік жаза түсінігін, түрлерін жазалау шараларның түрлерін,қай кезде қолданылатынын, оның маңызын, әкімшілік жазаға қарсы бұлтартпау шараларының әдістерін,сонымен қатар, әкімшілік жауапкершіліктің түсінігін ,оның түрлерін ,маңызын,белгілерін баса ашып көрсету.Қоғамда әкімшілік деңгейін көтеру,халықтың әкімшілік сауатылығын көтеру,оның алдындағы құқық бұзушылық әрекеттеріне жол бермеу.
Зерттеудің міндеттрі:
* Әкімшілік құқық бұзушылық түсінігі мен түрлерін көрсету.
* Әкімшілік құқық бұзушылық заңдық құрамын көрсету.
* Әкімшілік жауаптылықтың ұғымы мен ерешеліктерін көрсету .
* Әкімшілікжауаптылықтан босату шараларын көрсету.
Зерттеудің обьектісі.Қазақстан Республикасынада,осы кезеңдегі кез -келген өзге мемлекет сияақты,заңды тұрде міндеті болып табылатын өте көп әртүрлі ержелер бар.Міндетті болатын ержелердің маңызды болатын ерекшеліктерінің бірі олар әкімшілік санкциялармен қорғалады,ал оларды бұзу әкімшілік құқық бұзушылық ретінде саналады.Бұл сияақты құқық бұзушылықтардың негігі белгілері мен заңды сипаттамасы қаңтарда қабылданған(ҚР-ның әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде)қаралған Әкімшілік құқық бұзушылықтың міндеттері:адамның және азаматтың құқықтарын,бостандықтары мен заңды мүднлерін , халықтың денсаулығын,санитарлық-эпидемиологи ялық саламаттылығын,қоршаған ортаны ,қоғамдық имандылықты ,меншікті,қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздікті ,мемлекеттік билікті және мелекеттік басқаруды жүзеге асырудың белгіленген тіртібін,ұйымдардың заңмен қорғалатын құқықтары мен мүделерін әкімшілік құқық бұзушылықтардан қорғау,сондай-ақ олардың жасалуының алдын алу.
Әкімшілік жауаптылық қылмыстық,азаматтық,және тәртіптік жауаптылықтармен қатар заңдық жауаптылықтардың бірі болып табылады.Оны мемлекет жауаптылықтың негіздерін,бұзушыларға қолданылуы мүмкін болатын шараларды,құқық бұзушылық туралы істерді қараудың және осы шаралардың орындару тәртібін айқындайтын құқықтық нормалар шығару жолымен белгілейді.
Әкімшілік жауапкершіліктердің белгілері:
1. Құқықтық тәртіпті бұзудан қорғау құралы болып табылады:
2. Әкімшілік жауапкершілікті заңдар,заң күшіндегі актілер немес олардың әкімшілік құқық бұзушылық туралы нормалары белгілейді;
3. Әкімшілік жауапкершіліктің негізі-әкімшіоік құқық бұзушылық;
4. Әкімшілік құқық бұзушылық жасағаы үшін әкімшілік жаза қарстырылған;
5. Әкімшілік жазаны мемлекеттік басқару органдары және олардың лауазымды тұлғалары өздеріне бағынышты емес құқық бұзушыларға қолданады;
6. Әкімшілік жазаны қолданғанда бас бостандығынан айрылмайды және жұмыстан шығару негізі болыа табылмайды;
7. Әкімшілік жауапкершілік шараларын әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойыншы реттейтін заңға сәйкес қолданады;
Курстық жұмысының қайнар көздерінде келесі авторлар қолданылады;Е.Баянов,ТарановҚ,Р,Б,С ейдешұлы,А,Ыбарайев,Г,Өлібайева Қ,Айтхожин,Қ,Д Жоламан,А.Қ Мұхтарова,А.Н Тәукелев,Т.Ағдарбек С.Өзбекұлы , Ө Қопабаев.
Зерттеуәдістері:тархистатистикалық, әлеуметтік,антрорологиялық,норматив тік құқықтық,салыстырмалы,анализ,синтез ,индукция,дедукция
Курстық жұмыстың құрлымы:Курстық жұмыс кіріспеден,екі тараудан және қорытындыдан,пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1Әкімшілік құқық бұзушылықтар
0.1 Әкімшілік құқық бұзушылық түсінігі және түрлері
Қазақстан Респубиликасында,осы кезеңдегі кез келген өзге мемлекет сияақты,заңды түрде міндетті болып табылатын өте көп әр түрлі ережелер бар.
Бұл сияақты ережелердің мақсаты барлық немесе көптеген азаматтардың, сондай ақ кәсіпорындардың,мекемелер мен ұйымдардың,олардың ведомстволық бағыныстылығы мен меншік нысанына қарамастан,мүдделеріне тікелей әсер ететін қызметтің белгілі бір аяаларында құқықтық тәртіп пен тиісті мемлекеттік тәртіпті қамтамасыз ету болып табылады.Кейде бұл ережерлерді жалпы міндетті деп негісіз айтпайды.
Бұлар қоғамдық орындардағы мінез құлық ережелері,жол қозғалысы мен әр түрлі көлік құралдарын пайдалану ережелері,еңбекті қорғаумен техникалық қауіпсіздік ережелері,сауда ержелері, санитарлық, ветериналдық және өрт қауіпсіздігі ережелері, аң аулау, балық алау ережелері,азаматтық қаруларды, жарылғыш және радиоактивті заттарды сатып алу, есепке қою, сақтау және пайдалану ережелері, әскери есепке алу, шекара режим ережелері, кеден ережелері, халықтың денсаулығын қоршаған ортаны, табиғатты пайдалануды қорғау, тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау аясында қолданылатын ережелер, т.б.
Мәндетті болатын ережелер көпдеген субиектілер тобына арналады. Бірулері-барлық азаматтармен заңды тұлғаларда, екіншілері-шарушылық, әлеуметтік мәдениет және әкімшілік саяси қызметтің қандайда болмасын салаларының қызметкерлеріне, үшіншілері-мемлекеттік қоғамдық коммерциялық ұйымдарда белгілі бір лауазымдық қызмет атқаратын лауазымды адамдарға [1,247б]
Міндетті болатын ережелердін маңызды ерекшеліктерінің бірі олар әкімшілік санцияларымен қорғалады, ал оларды бұзу әкімшілік құқық бұзушылық ретінде саналады. Бұл сияқты құқық бұзушылықтарлың негізгі белгілері мен заңдық сипатамасы 2014 ж 5шілдеде қабылданған ҚР-ның әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде (ӘҚБТК) қаралған.
АҚБТК нің 28-бабы бойынша жеке адамның осы Кодекспен әкімшілік жауаптылық көзделген құқыққа қарсы, кінәлі (қасақана немесе абайсызда жасалған) іс әрекет не әректсіздігі немесе заңды тұлғаның құқыққа қарсы іс әрекетіне әрекетсіздігі әкімшілік құқық бұзушылық болып танылады. Бірақ Кодекстің Ерекше бөлімінің баптарында көзделген құқық бұзушылықтар үшін, егер бұл бұзушылықтар өзінің сипаты бойынша қолданылып жүрген заңдарға сәйкес қылмыстық жауаптылыққа әкеліп соқпаса, әкімшілік жауаптылық туындайды.
Әкімшілік құқық бұзушылық ұғымын мынандай бірнеше белгілер сипаттайды. Біріншіден, бұл іс-әрекет немесе әрекетсіздік, яғни әрекет екіншіден, қоғамға қауіпті әрекет ;үшіншіден құқыққа қарсы әрекет; төртіншіден кінәлі әрекет; бесіншіден жазаланатын әрекет;
Әкімшілік құқық бұзушылық-,бұл заңдық патлогияның (қалыптан тыс ауа жайылудың),ауыт кететін мінез құлықтың бір түрі, ол не іс-әрекет, не әрекетсіздік нысанында болады.
Іс әрекет - бұл міндет немесе заңды талап түрінде болатын құқықтық нұсқаманы өршігіп орындамау;нақты тыйымды; ережені норманы, стандартты бұзу (мысалы жүргізушілердің масаң күйінде көлік құралдарын жүргізуі, тұрғын жайларды пайдаланудың ережелерін бұзу,өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы нормативтік құжатардың талабын бұзу).
Әрекетсіздік - бұл тұлғаның өзіне жүктелген міндеттерге байланысты жасауға тиісті және істей алатын іс-әрекетерді істемеунен көрнәс табатын енжар мінез-құлықты (мысалы табыстары туралы декларация беруден жалтару,монополияға қарсы органың нұсқамаларын орындамаут.с.с).
Әкімшілік құқық бұзушылықтың мәні оның қоғамдық қауіптілігі мен айқындалады.Мемлекет құқық нормаларында мінез-құлықтың міндетті ережелерін бекіте отырып,оларды бұзғаны үшін мемлекеттік мәжбүрлеуді қолдану мүмкіндігін қарайды. Құқық бұзушылықтың тап осы қоңамдық қауіптілігі оны жасаған үшін жауаптылыққа себеп болады. Бұл белгінің болмауы құқық бұзушылықтың болмағанын дәлелдейді.
Кез-келген әкімшілік теріс қылық белгіленген құқықтық тәртіпке қол сұға отрып, оңан қандай да болмасын бір зияан келтіреді, басқару қатынастарның реттелгендігін, келісімділігін, үйлесілімділігін бұзады. Осыдан туындайтын жағымсыз нәтиже нақты зияан ретінде де (ұсақ ұрлық,билетсіз жүру)содай ақ пайда болу үшін жағдай жасау ретінде де (санитарлық-гигиениялық және санитарлық-эпидмологиялық ережелерді бұзу)көрніс табуы мүмкін.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың қоғамдық қауіптілігі белгісінен заңдық көрінісі құқыққа қарсылық болып табылады. Қазақстан мемлекеті қандайда болмасын бір іс-әрекетті немесе әрекетсіздікті қоғамдық қауіпті деп, оларды жасауға құқықтық тыйым белгілейді.Құқықы қарсы деп белгілі бір тұлғаның құқықа қарсы нормасын тыйым саоыеған іс - әрекеті жасауы немес құқықтық актімен мінедтелген іс - әрекеті жасамауы түсініледі .
Әкімшілік құқық бұзушылық әкімшілік құқық нормаларымен реттелінентін және қорғалатын қоғамдық қатынастарға қол сұғады. Мәселен құқық бұзушылар өрт қауіпсіздігі аяасын реттейтін құқық нормаларын бұза отрып сонымен бірге отпен күресідің мемлекеттік шаралары негізделетін өртке қарсы ережелермен қорғалатын қоғамдық қатынастарға қол сұғады.
Әкімшілік құқық бұзушылық тек қоғамға қауіпті,құқықы қарсы ғана емес , сонымен бірге іс-әрекет немес әрекетсіздік,яғни іс-әрекет жасайтын (немесе іс - әрекет жасамайтын)тұлғаның еркі мен ақыл - парасатын білдіретін әрекет.
Әкімшілік құқық бұзушылқтың маңызды белгісі - оның әкімшілік жазаланатындығы. Нақты іс - ірекет немесе әрекетсіздік әкімшілік құқық бұзушылық болып тек сол жағдайда танылады,егер оны жасаған үшін әкімшілік жауаптылық қаралған болса.
Әкімшілік жазалаудың белгісі әкімшілік жауаптылық шараларын қолданудың заңдық салдарментығыз байланысты . Олардың мәні мынада құқық бұзушыңа әкімшілік жаза қолдану оныәкімшілік жазаланған жағдайдаәкеп соқтырады; оның құқықтық мәртебесіне жеке адамның жаңа құқықтық жағдайын сипаттайтын элемент қосылды.
Әкімшілік жазаланған жағдайының кезінде қолданып жүрген заңнамамен белгіленген жауаптылықа тартылудың ескіру мерзімі өткенгедейін әкімшілік құқық бұзушылықты қайталап жасау аса қатал әкімшілік жазалар,әдетте ірі айыппұлсанкцияларын тіпті, әкімшілік қамауды,да қолдануға соқтыруы мүмкін [1:248-252б]
Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері
Әкімшілік теріс қылықтың жалпы құрамын сиппатау біршама біріңғай обектьсі бар (мысалы азаматтардың құқықтарына қол сұғатын құқық бұзушылықтар)әкімшілік ұүұыұ бүзушылыұтың түрлерін қамтитын тектәк құрамдарын талдауды және соңынан топтастырудыболжайды.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлерін топтастырудың кешенді белгісі қол сұғудың біртектес обьектісін(мысалы, қоңамдық тәртіпті меншікті, басқару тәртібін)және теріс қылықтың салалық бағытын яғни мемлекеттік басқарудың нақты аумағын (мысалы,өнеркәсіптік ,құрлысты, энергетиканыауыл шаруашылығын,көлікті,сауданы, эколгияны ,т.б)қамтиды.
Осы белгінің негізінде әкімшілік құқық бұзушылықтың барлық түрлерін мынандай жіктелген топтарға біріктіруге болады;
1 Жеке адамға және оның құқықтарына қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға мысалы, мыналар жатады;ұрып соғу;денсаулығына зияан келтіру азаматардыңқ өздернің сайлау құқықтарын немесе сайлау комиссияның жұмысын жүзеге асыруға кедергі келтіру азаматтардың ұждан бостандығы мен діни сенім бостандығын жүзеге асыруға кедергі жасау ;еңбек туралы заңдарды және еңбекті қорғау ережелерін бұзу азаматқа ерелуге қатысуға немесе оған қатысудан бас тартуға мәжбүрлеу т.б.
2. Қоғамдық қауіпсіздікке және халықтың денсаулығына қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Олар мысалы заңсыз емдеумен айналсу;санитарлық заңнаманы бұзу; ЖҚБТ-менсоз ауруларме, түбіркулезбен ауыратындармен қатынаста болып жүрген адамдардың медициналық тексеруден және емдеуден жалтаруы;дәрігердің тағайындауынсыз есірткі құралдарын пайдалану;есірткі құралдармен заңсыз айналсу.
3. Меншіке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар. Оларға жер учаскалерін өз бетімен иелену немесе уақытша иеленген жерді дер кезінде қайтармау;жер қойнауына мемлекеттік меншік құқығын бұзу;бөтен бүреулің мүлкін жою;немес бүлдіру. Оның мүлкін ұсақ түйектеп ұрлау т.б жатады.
4 Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресустарды пайдалану саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар қоршаған ортаны қорғау жөгіндегі экологиялық талаптарды бұзу;жерді бүлдіру; жер қойнауын пайдалану бойынша операциялар жүргізу ережелерән бұзу;су ресустарын қорғау ережелерін бұзу;орманда өрт қауіпсіздігі талаптары мен санитариялық ережелерді бұзу;заңсыз аң аулау, балық алау,жануарлар дүниесін, пайдалану;жасыл желектерді күтіп ұстау мен қорғау ережелерән бұзу т.б.
5.Өнеркәсіп жылу,электр энергиясын, пайдалану саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға мыналар жатады; жұмыстарды қауіпсіз жүргәзу жөніндегі режимдерін бұзу; энергия тұтынудың белгіленген режимдерін бұзу;газды пайдаланудың ержелерімен нормаларын бұзу т.б.
6.Сәулет-құрлыс қызметі саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар мысалы, құрлыс ережелерімен нормаларын бұзу;заңсыз құрлыс салу тұргын үй жайларды өз бетімен жабдықтау және қайта жоспарлау және т.б.
7. Карантиндік ережелермен мал дәрігерлік қадағалауда әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар мысалы карантиндік зиянкестермен өсімдік аурулармен және арамшөптермен күрес жөніндегі ережелерді бұзу;карантидік тексеруден және тиісті өңдеуден өтпеген материяалдарды әкелу және әкету мал дәрігерлік заңды бұзу т.б
8. Кқлікте жол шаруашылығында және әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға мысалы мыналар жатады; жүргізушілердің көлік құралдарын жүргізу ережерлерін бұзу;жүргізушінің көлік құралын маскүйінде басқаруы; сондай-ақ көлік құралын басқаруды маскүйіндегі адамға беру;жолдарды, темір жол өткелдерін және басқа жол құрлыстарын күтіп ұстау ережелерін бұзу; байланыс желілері мен байланыс құрлыстарын қорғау ережелерін бұзу;байланыс құрлыстарына өз бетінше салу немесе пайдалану т.б
9. Баспасөз және ақпарат саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар. Бұлар мысалы;бұқаралық ақпарат туралы заңдарды бұзу;телерадихабарлары мен жарнамалық роликтерді эфирге шығару тәртібін бұзу журанлистің заңды қызметін атқаруға кедергі жасау т.б
10.Кәсіпкерлік қызмет саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұларға бөтен тауар таңбасын, қызмет көрсету таңбасын,тауар шығарылған жердің атауын немесе фирмалық атауын заңсыз пайдалану;кәсіпкерлік қызметің тыйым салынған түрлерімен айналысу ;монополияға қарсы заңдарды бұзу; жалған кәсіпкерлік т.б жатады.
11.Сауда және қаржы саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар. Бұлар-тұтынушыларды алдау;банк,валюта заңдарның талаптарын бұзу; бюджет қаражатын дер кезінде есептемеу немесе мақсатсыз пайдалану ;бағалы қағаздар ұстаушылардың құқығының бұзылуы; бағалы қағаздармен мәмлерлер жасау тәртібін бұзу.
12.Салық салу саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар. Бұлар мысалы ,салық органдарында салық есебін қою мерзімінің бұзылуы ,салық салу обьектлерін жасыружалған шот фактура жазып беру т.б.
13. Мемлекеттік билік инсттутарына қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар-сотқа құрметсіздік білдіру; прокурорға,тергеушіге сот орындаушысына,приставына келуден жалтару; мемлекеттік наградаларды заңсыз тағып жүру.
14. ҚР-сы Мемлекеттік шекарасы режимы режимның белгіленген тәртібіне және ҚР-ның аумағында болу тәртібіне қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұларға-шекара аймағында шекара режимын және жекелегенжерлерде болу тәртібін бұзу; ҚР-ның мемлекетік шекарасы режимын бұзу;шетелдіктің немесе азаматығы жоқ адамның ҚР-да болу ережелерн бұзу т.б жатады.
15. Басқарудың белгіленген тәртібіне қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Олпр мысалы мыналар- құқық қорғау оргындарның ,шекара қызметінің уәкілетті қызметкернің нұсқауларын орындамау немесе заңды өкіміне не талабына қасақана бағынбау;төтенше жағдай режимын бұзу; төлқұжатсыз немесе куәліксіз тұру ;күзетңлетңн оъектлерге заңсыз кіру т.б.
16.Жалпыға бірдей әскери мінеттілік әскери қызмет пен қорғаныс саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.Оларға әскери комиссариятың шақыруы туралы азаматтарға хабарламау;азаматардың әскери есепке алу жөніндегі әскри міндеттерін орындамау;медициналық тексерудеден немесе жиындардан жалтару; әскери есепке алу құжатарын қасақана бүлдәру немесе жоғалту т.б жатады.
17. Қоғамдық тәртіпке және имандылықа қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.Бұлар ұсақ бұзақылық; тыныштықты бұзу;құмар ойындар; тарих және мәдени ескерткіштерін немесе табиғи обьектіні қорлау т.б.
18. Әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар.Бұларға мысалы, мемлекетік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарның заңсыз кәсіпкерлік қызметпен айналсужәне заңсыз кірістер алуы т.б жатады. [1.262-265б]
Қортылай келе әкімшілік құқық бұзушылықтың қғымын мынандай бірнеше белгілер сипаттайды.Біріншіден бұл іс-әрекетнемесе әрекетсіздік яғни әрекет; екіншіден қоғамға қауіпті іс-әрекет;ұшіншіден құқықа қарсы әрекет; төртіншіден құқықа қарсы әрекет;бесіншіден жазаланатын әрекет;. Ал әкімшілік құқық бұзушылық түрлерін топтастырудың белгісі қоғамға қарсы (мысалы қоғамдық тәртіпті меншікті басқару тәртібін)және теріс қылықтың салалық бағытын ,яғни мемлекетік басқарудың нақты аумағын (мысалы өнеркәсіпті,құрлысты,энергетиканы, ауыл шаруашылығын, көлікті,сауданы,экологияны)т.б.қамт иды.
1.2. Әкімшілік құқық бұзушылықтың заңдық құрамы
Заңда бекітілген әкімшілік құқық бұзушылық белгілернің жиынтығы құқық бұзушының әкімшілік жауаптылығына жалғыз ғана негіз болып табылатын күрделі заңдық құрамын құрайды.Заңдық құрама іс-әрекеті немесе әрекетсіздікті құқықтық бағалаумен және бұзушыны жауптылықа тартумен байланысты міндетті шешедіОның міндеті- осы жауаптыықтың негізі болу,өткні егер негізі болмаса , онда жауаптылықта жоқ.
Әкімшілік құққықтың теориясында (қылмыстық құқық теориясындағы сияақты)әкімшілік құқық бұзушылыұтың құрамы деп әкімшілік құқық бұзушылық ретінде нақты қоғамға қауіпті әрекет ретінде сиппатайтынӘҚБТК-пен белгіленген объективтік және субъективтік белгілердің бір тұтастығытүсініледі(мысалы,заңсыз емдеумен айнлсу,кәсіпкерлік қызметтің тыйым салынған түрлермен айнлсу озбырлық). Құрамның объективтік элементеріне мыналар жатады;қол сұғудың объектісі яғни әкімшілік құқықпен ретелінетін және қорғалынатын қоғамдық қатнастар және әкімшілік теріс қылықтың объективтк жағы-бқл құқықа қарсы іс-әрекеті немесе әрекетсіздікті қол сұғудың нәтижесін әрекетпен және туындаған салдарның арасындағы себепті байланысының жасалынған құқық бұзушылықтың орныны,уақытын, жағдайын,тәсілін, қаруы мен құралын сипаттайтын сыртқы белгілері[11;265б].
Құрамның субектъвтік элеметеріне әуімшілік құқық бұзушылық субъектісін сипатайтын белгілер жатады(жас жауаптылықа, қабілеттілік әкімшілік-құқтық мәртебесінің ерекшеліктері - азамат,лауазымды адам ,заңды тұлға) қасақаналық және абайсыздық нысанындағы кінә,әкімшілік құқық бұзушылықтың себебі мен мақсаты.
Сонымен әкімшілк құқық бқзушылықтың құрамы төрт элементпен (белгімен)сипатталады.объекті,объек тивті жағы,субъекті,субективті жағы.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың жалпы объектісі мемлекетік басқару аумағына пайда болатын және әкімшілік бірқатар жайдайларда конституциялық экологиялық,кеден,еңбек,жер,қаржылы қ және өзге де құқық салаларның нормалармен ретеленетін қоғамдық қатнастар болып табылады.Әкімшілік теріс қылық объектісінің түрлері ретінде мыналар танылады;жеке адам, азаматтардың құқықтармен,бостандықтары, қоғамдық қауіпсіздік;меншік: мемлекеттік және қоғамдық тәртіп экономика аясындағы қатынастар;басқарудың белгіленген тәртібі.
Әрбір нақты теріс қылықтың қол сұғатын түрлік яғни тікелей объектісі болады(қоғамдық өнеге, ар-намыз,азаматтың абройы ұсақ бұзақылық жасаланған кезде; азаматтардың түн-тыныштығы уақытта айғай-шу болған кезеде)
Құрамның обективтік жағы әкімшілік жауаптылықа әкеп соқтыратын және іс-әрекетен немесе әрекетсіздіктен және туындаған нәтижеден көрніс табатын ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz