Қасақана зиян келтірудің себептері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім жӘне ғылым министрлігі
М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті

Экономика және құқық факультеті
Қылмыстық құқық және процесскафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

ҚР Қылмыстық құқық пәні бойынша

Тақырыбы: Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру

Білімгер: Сметулла Нұрғиса Тобы: 6B04212-223
Жетекші: Махамбетов Асқар
Қорғауға жіберілді ____________________20____ж.___ ___________________
қолы

Жұмыс қорғалды __________________20__ж. бағасы ______________________
жазбаша

Комиссия мүшелері: ______________________________ ______________________
аты-жөні қолы

______________________________ ______________________
аты-жөні қолы

______________________________ ______________________
аты-жөні қолы

Тараз 2024
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті

Қылмыстық құқық және процесс кафедрасы
6B04212 тобының білімгеріне Сметулла Нұрғиса курстық жоба (жұмыс)
ҚР Қылмыстық құқығы пәні бойынша

ТАПСЫРМА
ҚР Қылмыстық құқығы пәні бойынша
1. Тақырыбы: Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру
2. Тапсырманың арнайы нұсқауы: Кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған қайнар көздер тізімі
3. Есепке-түсініктеме жазбаларының негізгі тараулары (жұмыстары)
Орындау кестесі

Көлемі, %
Орындау уақыты
Кіріспе
10%
15.10.2022
Негізгі бөлім:

16.10.2022
1. Денсаулыққа қасақана зиян келтірудің жалпы сипаттамасы

1.1. Зиян келтірудің түсінігі

1.2. Зиян келтірудің объективті және субъективті жағы

2. Қасақана зиян келтірудің түрлері, себептері мен салдары

2.1. Физикалық және психологиялық түрлері

2.2. Қасақана зиян келтірудің себептері

2.3. Қасақана зиян келтірудің салдары

3. Салыстырмалы анализ

3.1. Шет елдердің заңнамасымен салыстыру

3.2. Қауіпсіздік шараларының тиімділігі

Қорытынды

Пайдалынылған әдебиеттер тізімі

4. Графикалық материалдарының тізімі (сызулардың масштабы келтіріледі)

1-сурет (ширина: 52%, абсолютная ширина:6,5" высота: 1,76" )

5. Жобаның (жұмысты) жинақтау мерзімі

6. Қорғау

Кафедра мәжілісінде бекітілген ___________________20___ ж. хаттама № ______
Жетекшісі: __________________________________ __________________________
қызметі қолы аты-жөні
Тапсырманы орындауға қабылдадым _______________20___ж. ____________________
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ4
1. ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАСАҚАНА АУЫР ЗИЯН КЕЛТІРУДІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ6
1.1. Зиян келтірудің түсінігі6
1.2. Зиян келтірудің объективті және субъективті жағы7
2. ҚАСАҚАНА ЗИЯН КЕЛТІРУДІҢ ТҮРЛЕРІ, СЕБЕПТЕРІ МЕН САЛДАРЫ10
2.1. Физикалық және психологиялық түрлері10
2.2. Қасақана зиян келтірудің себептері11
2.3. Қасақана зиян келтірудің салдары13
3. САЛЫСТЫРМАЛЫ АНАЛИЗ15
3.1. Шет елдердің заңнамасымен салыстыру15
3.2 Қауіпсіздік шараларының тиімділігі17
ҚОРЫТЫНДЫ19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ21

КІРІСПЕ
Адам өміріне және денсаулығына қарсы жасалған қылмыстар әлемге белгілі қатыгездіктің ең көп таралған және ежелгі түрлерінің бірі болып табылады. Салыстырмалы түрде, қазіргі қоғамда сыбайлас жемқорлық пен кибер қылмыс ең көп таралған қылмыстардың бірі болса, денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру көптеген ғасырлар бойы жетекші орында тұр. Қылмыстарды тергеу практикасы денсаулыққа зиян келтірудің себептері мен мақсаттары әртүрлі екенін көрсетеді: қызғаныш, кек, жеккөрінішті жеке қатынастар. Бұл қылмыстардың жартысынан көбі ауырлататын жағдайларда жасалады, яғни ерекше қатыгездікпен, қорқытумен, жәбірленушіні азаптаумен, жалпы қауіпті тәсілмен, жалдау арқылы, пайдакүнемдік ниетпен, ұлттық нәсілдік жеккөрушілік немесе араздық негізінде. Денсаулыққа ауыр зиян келтiрген қасақана қылмыстар - құқықтық талдау жасау үшiн адамға қарсы қылмыстардың ең күрделісі болып табылады. Сол себепті заңнама бұл құқықбұзушылық түрін Қылмыстық кодекстің ЕРЕКШЕ БӨЛІМІНЕ енгізген. Осы санаттағы қылмыстық істерді тергейтін органдар оларды квалификациялауда жиі қиындықтарға тап болады. Сондықтан денсаулыққа ауыр зиян келтіретін қасақана қылмыс жасау әдісін белгілеу кезінде, кінәлі адамның әрекеті (әрекеті немесе әрекетсіздігі) мен одан туындайтын салдарлар арасындағы себептік байланысты белгілеу кезінде көптеген қателіктер туындайды.
Тақырыптың өзектілігі: жеке тұлғаны қылмыстық қол сұғушылықтан қорғау мәселесінің маңыздылығына байланысты денсаулықты жан-жақты қорғау. Бұл тақырыптың өзектілігін денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтірудің өсуінің негативті тенденциясы да растайды. Бұл құқық қорғау органдары тарапынан олардан неғұрлым тиянақты талдау жүргізуді және құзырлы органдардың қызметкерлерінен қылмыстардың осы түрлерін дұрыс саралау үшін қажетті теориялық білімдерді талап етеді.
Зерттеудің объектісі: денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіргені үшін жауапкершілік туралы қылмыстық заңнаманы қолдануға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар.
Зерттеу пәні: денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіргені үшін жауапкершілікті реттейтін қылмыстық заңнама.
Курстық жұмыстың мақсаты: денсаулыққа қасақана зиян келтіргені үшін жауапкершілік туралы ережелерді қамтитын құқық нормаларын жан-жақты талдау, сондай-ақ ҚР Қылмыстық Кодексiнің 106-бабында қарастырылған қылмыстарды саралау мәселелерін зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:
денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру түсінігін қарастыру және оның белгілерін анықтау;
денсаулыққа ауыр зиян келтірудің түрлерін қарастыру;
құқықбұзушылықтың себептері мен салдарын зерттеу;
бапта көзделген фактілерді шетел зағнамасымен салыстыру және қауіпсіздік шараларының тиімділгін талдау.
Курстық жұмысты зерттеу әдістері: жалпылау және талдау әдісі, формальды-логикалық, техникалық-құқықтық әдістер, сот практикасын талдау. Құрылымдық жағынан курстық жұмыс зерттеудің мақсаттары мен міндеттеріне бағынады және кіріспеден, жеті тақырыпшаны біріктіретін төрт тараудан, қорытынды мен пайдаланылған дереккөздер мен әдебиеттер тізімінен тұрады.
1. ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАСАҚАНА АУЫР ЗИЯН КЕЛТІРУДІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
1.1. Зиян келтірудің түсінігі
Денсаулыққа ауыр зиян келтірудің анықтамасын дұрыс түсіну - классификациялауға және олардың жеке элементтерін жіктеуге, қылмыспен күресуге маңызды. Алайда көп жылдардан бері денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру ұғымына заңгерлер, сарапшылар мен криминологтар арасында әртүрлі анықтамалар берілуде. Сонымен қатар, ғалымдар арасында денсаулыққа зиян келтіру түсінігін анықтау мәселесі бойынша, бұл ұғымға тек дене жарақатын тудыратын соққыларды, ұрып-соғуды және басқа да зорлық-зомбылық әрекеттерін қосу немесе кіргізбеу туралы шешім қабылдауда біртұтас көзқарас жоқ. Кейбір ғалымдардың денсаулыққа зиян келтіру анықтамасына физикалық азапты тудыратын кез келген зорлық-зомбылық әрекеттерін қосуға қатысты ортақ ұстанымы біраз назар аударуға тұрарлық. Дегенмен, менің ойымша, денсаулыққа зиян келтіру тек физикалық түрде ғана емес, адамның сыртқы бітіміне әсер етпей психологиялық және социалды түрде болуы мүмкін.
Осылайша, денсаулық - адамның табиғи игілігі мен құндылығы, физиологиялық, психологиялық және социалды салаларындағы толық жағдайы, сонымен қатар қылмыстық-құқықтық қорғаудың маңызды объектілерінің бірі болып табылады. Қазақстан Республикасы Конституциясының ІІ бөлімінің (Адам және Азамат) 29-бабына сәйкес денсаулық сақтау адамның негізгі құқықтарының бірі[1]. Бұл құқық азаматтарға мемлекеттік және муниципалдық денсаулық сақтау мекемелері көрсететін тегін медициналық көмекті, халықтың денсаулығын сақтау мен нығайтудың бағдарламаларын қаржыландыруды, мемлекеттік, муниципалды, жеке денсаулық сақтау жүйесін дамытуды қамтамасыз етеді.
Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2017 жылғы Сот сараптамасы органдарында сот сараптамалары мен зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу қағидалары нормативтік актілеріне сәйкес 56-параграфта Денсаулыққа зиян келтіру, ол ағзалардың (тіндердің) анатомиялық бүтіндігін немесе олардың физиологиялық қызметін (дене зақымдары) бұзу, не сыртқы ортаның әр түрлі факторларының: механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық, психогендік әсер ету нәтижесінде пайда болған аурулық я болмаса патологиялық күй, сондай-ақ денсаулықтың бұзылуына не өлімге әкеп соқтырған медициналық көмек көрсету ақаулықтары нәтижесінде пайда болған зардаптар деп түсінеміз [2]. Дегенмен бұл жерде де денсаулыққа ауыр зиян келтіру ұғымына нақты анықтама жоқ. Ал осы нормативтік актінің 57-параграфында сот-медициналық бағалауды сарапшы медициналық тексеру жолымен жүргізеді деп белгіленген. Ал күшін жойған 1997 жылғы ҚР ҚК 103-бап пен қазіргі қолданыстағы 2014 жылғы Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі 106-бапта адам өміріне қауіп төндіретін немесе көру, тіл, есту, есту мүшелерінің кез келген мүшесін жоғалтуға немесе органның қызметін жоғалтуға немесе бет-әлпетінің түзетілмейтін бұзылуына, сондай-ақ өмірге қауіп төндіруге немесе орны толмас жоғалту, еңбекке қабілеттілігінің кемінде үштен бір бөлігін жоғалтқанда, психикалық бұзылу, есірткі немесе токсикалық улану салдарынан белгілі кәсіптік еңбек қабілетін немесе денсаулыққа өзге де зиян келтіру денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру болып танылады. Ал мұндай әрекетті жасаған адам үш жылдан сегіз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазалануы мүмкін. Сонымен қатар, қылмыс екi немесе одан да көп адамға қатысты; адамның қызметтік жұмысын жүзеге асыруына немесе кәсiптiк немесе қоғамдық борышын орындауына байланысты осы адамға немесе оның жақындарына қатысты; кiнәлi адамға дәрменсiз күйде екенi көрінеу белгiлi не кінәлі адамға материалдық жағынан немесе өзгеше түрде тәуелді адамға қатысты, сол сияқты адамды ұрлаумен не кепiлге алумен ұштасқан; аса қатыгездікпен; адамдар тобы, алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған; пайдакүнемдік ниетпен, сол сияқты жалдау бойынша; бұзақылық ниетпен; әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк, дiни өшпенділік немесе араздық уәжі бойынша; жәбірленушінің ағзаларын немесе тіндерін пайдалану мақсатында; бірнеше рет; көрінеу кәмелетке толмаған адамға қатысты; төтенше ахуал кезінде немесе жаппай тәртіпсіздік барысында жасалған дәл сол іс-әрекет белгілері бойынша зиян келтірілетін болса мүлкісі тәркіленіп немесе онсыз, алты жылдан он екі жылға дейін бас бостандығынан айырылады[3][4].
Бұл әрекет түрі адам денсаулығына қарсы бағытталған аса қауіпті қылмыстардың бірі болып саналады. Мұндай әрекеттің ең маңызды белгісі денсаулыққа ғана емес, адам өміріне де қауіп төндіреді. Зиянның ауырлық дәрежесін анықтау үшін жәбірленуші медициналық тексеруден өтуі қажет, оның негізінде қылмысты одан әрі саралау жүргізіледі.

1.2. Зиян келтірудің объективті және субъективті жағы
Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру - денсаулыққа қарсы қылмыстардың ішіндегі ең қауіптісі. Қылмыстық заң бойынша ауыр қылмысқа, ал ауырлататын мән-жайлар болған жағдайда аса ауыр қылмысқа жатқызылады. Бұл қылмыстың қоғамдық қауіптілігінің жоғарылауы іс-әрекеттің өзінің ауырлығында, орын алған зардаптардың және, сайып келгенде, мұндай әрекеттердің таралуында. Қылмыстың субъектісі денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру арқылы адамның ең құнды артықшылықтарының бірі - оның денсаулығына қол сұғады, сол арқылы орны толмас залал келтіреді.
Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтірудің объективті және субъективті белгілері болады.
Бұл қылмыстың тікелей объектісі - организмнің белгілі бір физиологиялық жағдайы ретіндегі адам денсаулығы. Денсаулыққа қарсы қылмыс жасаған кезде жәбірленушінің жасы, бірегей биологиялық қасиеттерінің болуы немесе оның қылмыс кезіндегі денсаулық жағдайы маңызды емес. Денсаулыққа шабуыл тіпті босанған сәттен бастап жасалуы мүмкін. Адам денсаулығына ауыр зиян келтіру, зиян жәбірленушінің алдын ала келісімімен келтірілген жағдайларда да кінәні жоққа шығармайды.
Денсаулыққа зиян келтіру анатомиялық жағынан зиян келтіру, психологиялық зиян келтіру, еңбек қабілетіне зиян келтіру белгілері арқылы сипатталады. Денсаулыққа қасақана зиян келтіру кінәлі адамның әрекет және әрекетсіздік түрінде болуы мүмкін. Көбінесе ол әрекет түрінде заттарды немесе қаруды қолдану арқылы болып жатады. Яғни, бұл қылмыс түрінің объективті белгісі - қылмыстың зардаптары мен одан туындаған себептердің арасындағы байланыс. Қылмыс субъектісінің (қылмыскердің) әрекеті жәбірленушіге қасақана, құқыққа қарсы келу арқылы физикалық немесе психикалық әрекет ретінде сипатталады. Ал әрекетсіздік түрінде кінәлі басқа адамға қатысты өзі жасай алатын және жасауға міндетті болатын белгілі бір әрекеттерді жасамаған жағдайда мүмкін болады. Жоғарыда айтылған[3] белгілердің кем дегенде біреуі болғанда бұл қылмыс түрін ауыр деп тануға болады.
Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтірудің субъективтік жағы қасақаналық түріндегі кінәмен сипатталады[5]. Кінәлі өзінің іс-әрекетімен бөтен адамның денсаулығына қол сұғатынын, қоғамға қауіпті зардаптардың (денсаулығына ауыр зиян келтіру) мүмкіндігін түсінеді. Ниет құрамына қарай нақты емес және нақты болуы мүмкін. Нақты емес ниетпен денсаулыққа зиян келтіру қылмыс жасаушының санасында болған, бірақ нақтыланбаған болады. Көбінесе ниеттің орындалуына қылмыс жасауға итермелейтін жағдай ықпал етеді, сонымен қатар көбіне мұндай ниет қылмыскердің дұрыс айтылған ескертуге адекватты түрде әрекет етпеуінен немесе кінәлі деп танылған онша ауыр емес құқық бұзушылыққа адекватты емес әрекетінен туындайды. Нақты ниетпен (қасақана) жасалған қылмыс басталар алдында адамның алдын ала психикалық дайындалу әрекетімен сипатталады. Мотивтің қалыптасуы және мақсаттың қойылуы осы ниет түрін көрсетеді, оның пайда болуы қылмыс жасаудан белгілі бір уақыт кезеңімен бөлінеді. Ниеттің бұл түрі әдетте жеке тұлғаның тұрақты қоғамға қарсы екенін және нақты емес ниетпен салыстырғанда қауіптірек екенін көрсетеді[6].
Қасақана ниет әрекетіне қарай тікелей немесе жанама түрлері болады. Тікелей ниет - адамның басқа адамға қауіпті, оның денсаулығына сөзсіз ауыр зиян келтіруге әкеп соқтыратын іс-әрекетті саналы түрде жасау болып табылады. Жанама ниет - кінәлі адамның денсаулығына нақты зиян келтірген жағдайда ғана туындайтын жауапкершіліктен пайда болады. Көбіне жанама ниетпен жасалатын қылмыстың субъектісі (қылмыскер) денсаулыққа мүмкін болатын зиянды пассивті түрде көрсетеді. Бұл жанама ниетпен жасалған қылмыс денсаулыққа қауіпті емес деп санауға мүмкіндік береді. Сол себептен сот тәжірибесін зерделеу көрсеткендей, денсаулыққа ауыр зиян келтіру әлдеқайда жиі (шамамен төрт есе) жанама қасақаналықпен жасалады[7].
Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiрудiң ерекшелiгi, қылмыскер белгілі бір зиян келтіруге (мысалы, жүктiлiктi тоқтату немесе адамның кейпiн бұзу) ұмтылады, кей жағдайда қандай да бiр зардаптың (мысалы, жәбірленушіге ауыр зат лақтырғанда) пайда болуына себеп болады. Кінәлі адам жәбірленушіге қасақана денсаулығына ауыр зиян келтіруге ұмтылып, бірақ шын мәнінде орташа немесе жеңіл зиян келтірсе, оны жасау кезіндегі ниетімен денсаулыққа зиян келтіру әрекеті үшін жауапты болады. Сондықтан денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіруді қарастыру кезінде сот дұрыс заңды шешім қабылдау үшін әрекеттің объективті және субъективті жақтарын ескеру қажет.
2. ҚАСАҚАНА ЗИЯН КЕЛТІРУДІҢ ТҮРЛЕРІ, СЕБЕПТЕРІ МЕН САЛДАРЫ
2.1. Физикалық және психологиялық түрлері
Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру физикалық және психикалық түрде болады. Физикалық денеге ауыр зиян келтіру адамға ауыр немесе ауыр зиян келтіруге бағытталған тікелей әрекеттермен сипатталады. Бұл соққы, жарақат, қасақана улау, атыс қаруын немесе пышақ қолдану және денсаулықтың ауыр зардаптарына әкелетін басқа да агрессивті әрекеттер болуы мүмкін. Физикалық зиян келтіру көбінесе жанжалдардың, төбелестердің, шабуылдардың немесе қылмыстардың нәтижесінде пайда болады, олардың мақсаты басқа адамның денсаулығына зиян келтіру болып табылады. Бұл ашулану немесе агрессия жағдайында (аффект) немесе жоспарланған мотивпен болуы мүмкін. Адамның физикалық денсаулығына ауыр зиян келтіретін физикалық зорлық-зомбылық әртүрлі формада болуы мүмкін, атап айтқанда:
1) Ұрып - соғу. Мысалы, денеге зиян келтіру үшін физикалық күш қолдану жағдайлары. Мысал ретінде адамды ұрып-соғып, комаға түсірген оқиғаны келтіруге болады.
2) Жарақат, зақым. Мысалы, қайтарылмас зақым немесе мүгедектікке әкелетін жарақат. Мысалы, қаруды қолданып, аяқ-қолынан айыруға мақсатталған зақым.
3) Жарылыстан болған күйік және жарақаттар: Мысал ретінде өрт қою немесе ауыр күйікке әкелетін өртті қасақана жасау.
4) Жол-көлік оқиғасы нәтижесінде ауыр зиян келтіру: Жолда қасақана әрекеттердің нәтижесінде қатысушылардың денсаулығына ауыр зиян келтіру.
5) Тұрмыстық зорлық-зомбылық.
Денсаулыққа қасақана психикалық ауыр зиян келтіру адамның психикалық денсаулығына ауыр зиян келтіретін әрекеттерді немесе әрекетсіздіктерді білдіреді. Психологиялық зиян келтіру - психикалық жарақат немесе күйзеліс тудыратын психикалық денсаулыққа зиян келтіру. Бұл психологиялық зорлық-зомбылық, қоқан-лоққы, қысым, қоғамнан оқшаулану немесе ауыр психикалық бұзылуларға немесе ауруларға әкелетін психикалық зақым келтірудің басқа түрлері болуы мүмкін. Психикалық ауыр дене жарақатының мысалдарына отбасында немесе жұмыс орнында психологиялық зорлық-зомбылық жасау, адамды қорқыту немесе басқару үшін қорқыту және ауыр психикалық зиян келтіруге бағытталған психикалық айла-шарғы жасаудың басқа түрлері жатады. Мұндай әрекеттер жәбірленушінің психикалық денсаулығына ауыр зардаптар әкеліп, депрессияға, мазасыздыққа, жарақаттан кейінгі күйзелістің бұзылуына және басқа да психикалық ауруларға әкелуі мүмкін[8]. Психологиялық зиян физикалықтан кем емес және мыналарды қамтуы мүмкін:
1) Психологиялық қысым мен қоқан-лоққылар: Мысалы, адамды бақылау (контроль) үшін өлтіремін немесе денсаулығына ауыр зиян келтіремін деп қорқыту жағдайлары.
2) Отбасындағы немесе жұмыстағы психологиялық зорлық-зомбылық: Мысалы, жүйелі түрде қорлау, қорқыту, қоғамнан оқшаулау немесе адамның өмірі мен іс-әрекетін бақылау.
3) Психикалық бақылау әдістерін қолдану: Мысалы, мақсатқа жету үшін манипуляцияны, жалған ақпаратты немесе психологиялық қысымды қолдану.
4) Білім беру ұйымдарындағы психикалық зорлық-зомбылық: Мысалы, оқушыларға немесе мұғалімдерге қатысты қорлау немесе психологиялық зорлық-зомбылық жағдайлары.
5) Кәсіби саладағы психикалық зорлық-зомбылық: Мысалы, моббинг, кемсітушілік немесе әріптестер немесе басшылар тарапынан психологиялық қысым көрсету. Моббинг - қоғамдық топтың кез келген контекстте психологиялық зорлық-зомыбылық көрсету түрі. Алайда көп жағдайда, моббинг кәсіби саладағы эмоционалдық зорлық-зомбылық ретінде сипатталады, мысалы, әріптестердің, бағыныштылардың немесе басшылардың өсек-аяң арқылы біреуді жұмыс орнынан шығару, қорқыту, қорлау, беделін түсіру және оқшаулау арқылы өсек айту [9].
Денсаулықты қасақана ауыр зақымдау қай түрі болсын, не физикалық, не психикалық болғанына қарамастан жәбірленуші мен жалпы қоғам үшін ауыр зардаптарға әкеп соғатын ауыр қылмыс. Азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен құқықтарын қорғауда мұндай әрекеттердің алдын алу және кінәлілерді тиімді жазалау маңызды рөл атқарады.

2.2. Қасақана зиян келтірудің себептері
Денсаулыққа зиян келтірудің әртүрлі себептер болуы мүмкін. Атап айтқанда:
1) Кек алу немесе жазалау: Кек алу - істелген зұлымдық үшін, қорлағаны үшін, ренжіткені үшін қарымта ретінде әдейі жасалған әрекет, өш алу. Кейбір қылмыс субъектісі (қылмыскер) бұрынғы қателіктер немесе әрекеттер үшін кек алу немесе жазалау нысаны ретінде қасақана ауыр дене жарақатын келтіреді.
2) Келіспеушіліктер мен ұрыстар: Келіспеушіліктерді бейбіт жолмен шеше алмаса, қақтығыстар мен даулардан қылмыс адамдар арасында туындайды. Көп жағдайларда денсаулыққа қарсы қылмыстар жасаудың маңызды шарттарының бірі-алкоголизм болып табылады. Қылмыспен күресу, қылмыстың алдын алу проблемаларын тек алкоголизммен күресуге дейін азайту мүмкін емес, бірақ қылмысты зерттеу және алдын-алу кезінде алкоголизмге ерекше назар аудару маңызды, өйткені алкоголизм денсаулыққа қарсы көптеген қылмыстардың тікелей шарты. Көптеген сот практикасы материалдарын жинақтау деректері ауыр және орташа ауырлықтағы денсаулыққа қасақана зиян келтіргені үшін сотталғандардың көпшілігі оларды мас күйінде жасағанын дәлелдейді[10].
3) Психикалық бұзылулар: Психопатия немесе тұлғалық бұзылулар сияқты психикалық бұзылулардан зардап шегетін адамдарда шындықты қабылдаудың нашарлауы және олардың мінез-құлқына бақылау аз болуы мүмкін, эмпатия деңгейі төмен болуы және басқа адамдардың сезімдерін түсіну қабілетсіздігі зорлық-зомбылыққа әкелуі мүмкін.
4) Әлеуметтік себептер: кедейлік, жұмыссыздық, тұрмыстық зорлық-зомбылық және қолайсыз өмір сүру жағдайлары сияқты әлеуметтік факторлар агрессивті мінез-құлыққа және денсаулыққа қасақана зиян келтіруге ықпал етуі мүмкін Осылардың ішінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.