Заңды тұлғаның жарғысында

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.Коммерциялық заңды тұлғалардың түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
2.Коммерциялық заңды тұлғалардың құқық қабілеттілігі ... ... ... ... ... .. ... . 7
3.Коммерциялық заңды тұлғаларды құру тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
4.Коммерциялық заңды тұлғаны қайта құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
5.Комммерциялық заңды тұлғаны тарату негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... .. 12
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16

КІРІСПЕ
Қурстық жұмыстың жалпы сипаттамасы. Меншiк, шаруашылық жүргiзу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау мүлкi бар және сол мүлiкпен өз мiндеттемелерi бойынша жауап беретiн, өз атынан мүлiктiк және мүлiктiк емес жеке құқықтар мен мiндеттерге ие болып, оларды жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым заңды тұлға деп танылады. Коммерциялық заңды тұлға - өз қызметiнiң негiзгi мақсаты ретiнде табысын келтiрудi көздейді. Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттiк кәсiпорын, шаруашылық серiктестiк, акционерлiк қоғам, өндiрiстiк кооператив нысандарында ғана құрылуы мүмкін.
Жұмыстың өзектілігі. Коммерциялық заңды тұлғаның өз атынан айналымға қатынасуы процессуалдық-құқықтық белгісі. Олардың сотта талапкер және жауапкер болуына, өз атынан шарт жасасуға, заңды тұлғаның құрылу және қайта құрылу ережелерін сақтай отырып, басқа ұйым ретінде қайта құрылып, өз жұмысын ары қарай да атқаруға мүмкіндік береді. Заңды тұлға туралы мәселелер Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің тұтас тарауымен, яғни 33-57 баптармен қаралған.
Зерттелу деңгейі. Қазақстан ғалымдарының еңбектері құрайды. Олар: Ғ.А.Жайлин, М.К.Сулейменов, Ғ.Төлеуғалиев т.б. Әдістемелік негізін зертеу пәнін жан жақты қарастырумен айқындалатын, танудың жалпы философиялық, диалектикалық әдіспен базалық ерекшіліктері құрайды. Зерттеу жұмысының практикалық негізін осы тақырып бойынша жасалған қорытындылар мен ұсыныстар Қазақстан Республикасы Азаматтық құқығы пәні бойынша қолданылуы мүмкін.
Берілген курстық жұмыстың мақсаты - Коммерциялық заңды тұлғалардың сипаттамасын қарастырып, коммерциялық заңды тұлғаларды құру, қайта құру, тоқтату тәртібіне тоқталу болып табылады.
Осыған сәйкес курстық жұмыстың міндеті:
коммерциялық заңды тұлғалардың түсінігі туралы сипаттама беру:
коммерциялық заңды тұлғалардың құқықтық қабілеттілігі туралы мәселелерді қарастыру:
коммерциялық заңды тұлғаларды құру,қайта құру тәртіін талдау:
комммерциялық заңды тұлғаны тарату негіздерін қарастыру.
Курстық жұмыстың объектісі - коммерциялық заңды тұлғалардың түрлерін реттейтін қоғамдық қатынастар
Курстық жұмыстың пәні - коммерциялық заңды тұлғалардың құқықтық режимі

1.Коммерциялық заңды тұлғалардың түсінігі

Азаматтардан (жеке тұлғалардан) басқа, заңды тұлғалар - ұйымдар азаматтық құқықтық қатынастардың субъектілері бола алады. Қазақстан Республикасы АК-нің 33-бабына сәйкес Өзінің жеке мүлкі бар, өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерді сатып алатын және жүзеге асыратын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым заңды тұлға деп танылады [1].
Заңды тұлғаның негізгі белгісі-оның мүліктік оқшаулануы және одан туындайтын өз міндеттемелері бойынша дербес мүліктік жауапкершілік.
АК-нің 34 бабына сәйкес, Өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табысын келтіруді көздейтін (коммерциялы ұйым) не мұндай мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және алынған таза табысын қатысушыларына үлестірілмейтін(комерциялық емес ұйым)ұйым заңды тұлға бола алады [1].
Коммерциялық үйым боп табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын, шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам, өндірістік кооператив нысандарында ғана құрылуы мүмкін.
Ғ.Төлеуғалиевтің пікірінше Азаматық кодекстің 38-бабының 1-тармағына сәйкес заңды тұлғаның оны басқа заңды тұлғалардан айыруға мүмкіндік беретін өз атауы болады. Заңды тұлғаның атауы оның құқық субъектісі ретінде дараландыру құралы болып табылады [1]. Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлғаның атауы заңды тұлғаны атауы заңды тұлғаны тіркегенен кейін оның фирмалық атауына айналады. Заңды тұлға өзінің фирмалық атауымен заңды тұлғалардың біріңғай мемлекеттік тізіліміне енеді. Фирмалық атау коммерциялық ұйымның тіркеліуімен бір мезгілде тіркелуге жатады және интеллектуалдық меншікке қатысты құқықтың (құқықтың ерекше объектісі ретінде), ерекше объектісі болып табылады [2].
Бөтен фирмалық атауды заңсыз пайдаланатын тұлға ол атауды меншіктейтін тұлғаның талабымен оны қолдануды дереу тоқтатуға және келтірілген залалдың орнын толтыруға міндетті.
Заңды тұлғаның атауы оның қалай аталатының және ұйымдық-құқықтық нысанын көрсетуді қамтиды. Ол заңдарда көзделген қосымша мағлұматты қамтуы мүмкін. Заңды тұлғаның атауы оның құрылтай құжаттарында көрсетіледі. Азаматық кодекстің 38-бабы заңды тұлғаның атауына байланысты қойылатын талаптармен қоса оған белгелі бір дәрежеде шектеу жасайды. Айталық, заңды тұлғаның атауында заң талаптарына немесе қоғамдық мораль нормаларына қайшы келетін аттар болса, егер жеке адамдардың есімдері қатысушылардың есімімен сәйкес келмесе не қатысушылар бұл адамдардың есімін пайдалануға олардан ( олардың мұрагерлерінен) рұқсат алмаса, ондай есімдерді пайдалануға жол бермейді.
Заңды тұлғаның тұрған жері.А.П.Сергееваның айтуы бойынша, заңды тұлғаның туған жері іс жүзінде (міндеттемені орындауда азаматтық істерді сотқа беру және т.б анықтауда да)өте маңызды[3]. Азаматтық кодекстің 39-бабында, заңды тұлғаның тұрақты жұмыс істйтін органы тұрған жер оның тұрған жері болып табылатынын және заңды тұлғаның тұрған жері оның құрылтай құжаттарында почталық толық мекен-жайы жазылып көрсетілетіндігі қарастырылады[1].

2.Коммерциялық заңды тұлғалардың құқық қабілеттілігі
Коммерциялық ұйымға қатысты ережелер АК-ның 7-тарау заңды тұлғалар ережелермен реттеледі. Заңды тұлға мен жеке тұлғаның қабілеттілігің айырмасы болатындығы табиғи нәрсе. Мәселен, азаматтың құқықтары мен міндеттерін тудыратын тұрмыс қатынастарының көбіне заңды тұлғалар қатыса алмайды. Оған отбасылық қатынастарға, содан туындайтын құқықтар мен міндеттерге заңды тұлғалар қатыса алмайтындығы дәлел болады.
Заңды тұлғалардың қатынасқа қатысу аясы олардың қандай мақсат үшін құрылғандығына әрі жүзеге асыратын әрекеттерінің сипатына қарай белгеленеді. Қатысуға тиісті қатынасына қарай заңды тұлға қайсыбір құқықтарды немесе міндеттерді иеленеді. Демек, заңды тұлғаның құқықтық қабілеті оған жүктелген міндеттерге қарай белгеленеді. Заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі ол құрылған сәттен бастап пайда болып, оны тарату аяқталған кезден тоқтатылады. Заңды тұлға заң құжаттарында тізбесі белгіленетін жекелеген қызмет түрлерімен тек лицензия негізінде ған айналыса алады. Яғни, белгілі бір қызметпен айналысу үшін лицензия алу қажет болатын заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі, сол лицензияны алған сәттен бастап пайда болады. АК-тің 35-бабның 1-ші тармағына сәйкес заңды тұлға азаматтық құқыққа ие болып, өз қызметіне байланысты міндеттерді атқара алады. Мемлекеттік кәсіпорындардан басқа коммерциялық үйымдар заң құжаттары немесе құрылтай құжаттары арқылы тыйым салынбайтын кез келген қызмет түрлерін жүзеге асыру үшін азаматтық құқыққа ие бола алады және азаматтық міндетті де атқарады.
Заң құжаттарына сәйкес заңды тұлғалар белгілі бір қызмет түрін жүзеге асыра алмауы мүмкін немесе басқа қызметпен айналысуы шектеледі.
АК-те арнайы құқық қабілетілік мәселесі де ескерілген. Оның бәрі де жарғы мен басқа да құрылтай құжаттарына енгізіледі әре олар қызмет аясына сай келетін құқықтармен міндеттерді еншілей алады.
Ал коммерциялық ұйымдар болса, керсінше арнайы құқық қабілеттілігіне жатпайтын жалпы құқық қабілеттілігіне ие болады. Мұндай ұйымдар заң актілерінде тыйым салынбаған қызметтедің кез келген түрін жүзеге асыра алады. Демек, коммерциялық ұйым өзінің жарғысында қаралмаған қызметпен айналыса береді, ен бастысы заң оған тыйым салмайтындай болуы керек. Жалпы құқық қабілеттілігі приципінен коммерциялық ұйымдардың өзіндік ерекшеліктері де болады. Біріншіден, мұндай ұйымдар үшін арнайы құқық қабілеттілігі заң құжаттарында қарастырылуы мүмкін. Мысалы, мұндай арнайы құқық қабілеттілігіне банкілер, мемлекеттік кәсіпорындар ие. Екіншіден, коммерциялық ұйымдардың құқық қабілеттілігі құрылтай құжаттарында көрсетілетіндіктен ол құрылтайшылар арқылы шектелуі мүмкін. Мұндай шектеулер заңды тұлғаның айналысатын қызметі түрлері енгізілген тізбе арқылы айқындалады, немесе оның қандай да түрлерін жүзеге асыруға тыйым салынады. Коммерциялық ұйымның құқық қабілеттілігіне болатын мұндай шектеулердің құрылтай құжаттарынан туындауының маңызы зор.
АК-тің 37-бабында айтылғандай, заңды тұлға заң мен құрылтай құжаттарына сәйкес жұмыс істейтін өз органдары арқылы азаматтық құқықтарға ие болып, өзіне міндеттер алады [1].
Заңды тұлғаның органы заңды тұлғаны ұсыныстармен есептесіп, оны жүзеге асырады және оның өз өкілеттілігі шегіндегі әрекеті заңды тұлғаның әрекеті болып табылады. Заңды тұлға үшінші тұлғалардың алда заңды тұлғаның органы құрылтай құжаттарында белгіленген өз өкілеттілігін асыра пайдаланып қабылдаған міндеттемелері бойынша жауап береді (АК-тін 44-бабының 4-ші тармағы). Бірақ заңды тұлға органының жарғыдағы талапты бұзып жасаған мәмілесін жарамсыз деп тани алады. Егер мәміле жасаған екінші жақ мұндай құқық бұзушылықты білсе немесе білуге тиісті болса және оны дәлелдесе онда мұндай мәмілені жарамсыз деп тануына болады.
Заңды тұлға органдарының түрі, оларды тағайындау тәртібі немесе таңдау және олардың өкілеттілігі заң және құрылтай құжаттары арқылы айқындалады.
АК-тегі 37-бабтың жалпы ережесі заңды тұлғалардың нақты түрлері туралы нормалармен тәртіптеледі.
Заңды тұлғаның органдары арқылы немесе жеке дара болуы мүмкін.
Заңды тұлғаның азаматтық құқықтары болып, өз қызметіне байланысты міндеттері ҚР Азаматтық Кодексіне сәйкес мойнына алуы мүмкін. Мемлекеттік кәсіпорындарды қоспағанда, коммерциялық ұйымдардың азаматтық құқықтарды болуы және заң актілерінде немесе құрылтай құжаттарында тыйым салынбаған кез келген қызмет түрін жүзеге асыру үшін қажетті азаматтық міндеттерді атқаруы мүмкін. Заң актілерінде көзделген жағдайларда белгілі бір қызмет түрін жүзеге асырушы заңды тұлғалар үшін басқа қызметпен айналысу мүмкіндігі болмауы немесе шектелуі мүмкін. Заңды тұлға тізбесі заң актілерінде белгіленетін жекелеген қызмет түрлерімен лицензия негізінде ғана айналыса алады. Заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі ол құрылған кезде пайда болады және оны тарату аяқталған кезде тоқтатылады. Айналысу үшін рұқсат алу қажет болатын қызмет саласында заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі осындай рұқсатты алған кезден бастап пайда болады және ол алып қойылған, қолданыс мерзімі өткен немесе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен жарамсыз деп танылған кезде тоқтатылады.
3.Коммерциялық заңды тұлғаларды құру тәртібі

АК-ке заңды тұлғаларды құру жөнінде жалпы ережелер енгізілген, сол арқылы оның түрлерінің жекелеген нормалары нақтыланады. Кодексте заңды тұлғаның құрылтайшысы хақында арнайы бап енгізілген. АК-тің 40-бабына сәйкес заңды тұлғаны бір немесе бірнеше құрылтайшы құруы мүмкін. Мүлікті шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығымен иеленетін заңды тұлғалар меншік иесінің немесе ол уәкілдік берген органың келісімімен басқа заңды тұлғалардың құрылтайшылары бола алады.
АК құрылтай құжаттарының түрін және міндетті реквизиттері мен басқада оған қойылатын талаптарды айқындайды.
АК-тің 41-бабына сәйкес заңды тұлға өз қызметін жарғысы не құрылтай шарты деп аталатын құрылтай құжаттары негізінде жүзеге асырады.Заң құжаттарына сәйкес заңды тұлғаның басқа құрылтай құжаттары болуы мүмкін[1]. Сонымен қатар, коммерциялық емес ұйымның құжаттары: 1) мекеме үшін - меншік иесі (меншік иелері) бекіткен ереже (жарғы) және меншік иесінің (меншік иелерінің) заңды тұлға құру туралы шешімі; 2) қор, тұтыну кооперативы, коммерциялық емес акционерлік қоғам қауымдастық (одақ) нысанындағы, өзгеде ұйымдық-құқықтық нысанындағы заңды тұлғалар бірлестігі үшін-құрылтайшылар беркіткен жарғы және құрылтай шарты; 3) қоғамдық бірлестік, діни бірлестік үшін- жарғы боп табылады (Коммерциялы емес ұйымдар туралы Заңның 21-бабы).
Бір адаммен құрылған коммерциялық және коммерциялық емес ұйым тек жарғы негізінде ғана жұмыс істей алады. АК-тің 41-бабаның 3-тармағына сәйкес шаруашылық серіктестікпен өндірістік кооперативтің құрылтай құжаттарында олардың қызметінің мәні мен мақсаттары белгіленуге тиіс.
Ғ.Жайлин пікірінше Басым көпшілік жағдайларда құрылтайшы болып жеке меншік мемлекеттік меншік иесі болып келеді. Заңнамада қарастырылған жағдайларда заңды тұлға мүлкінің иесінен өзге субъектілерде құрылтайшы болып келуі мүмкін[3].
Заңды тұлғалар құрылтайшылары туралы жалпы ережелер ҚР АК-ның 40-бабында қарастырылады. Заңды тұлғалардың бөлек ұйымдық-құқықытық нысандары үшін құрылтайшыларына қойылатын талаптар арнайы заңнамамен қарастырылады.
Жалпылама мүлікті меншіктенушілер не олар уәкілдік берген органдар немесе жақтар, ал заң құжаттарында арнайы көзделген реттерде өзге де заңды тұлғалар заңды тұлғаның құрылтацшылары бола алады. Бұл орайда, мұлікті шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығымен иеленетін заңды тұлғада, егер ҚР заңдарында өзгеше көзделмесе, меншік иесінің немсе ол уәкілдік берген органның келісімімен басқа заңды тұлғаларды құрылтайшылары бола алады.
Заңды тұлғаның құрылтайшылары, ҚР заң актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, осы заңды тұлғаның құрылтайшылары болып табылмайтын оның басқа қатысушыларынан қандай да бір артықшылықтарға ие бола алмайды.
Заңды тұлғалардың заңнамамен қарастырылган құрылтай құжаттары болады.Егер осы ҚР-ның АК немесе ҚР-ның заң актілерінде өзгеше көзделмесе, заңды тұлға өз қызметін жарғысы және құрылтай шарты негізінде, немесе егер заңды тұлғаны бір тұлға құрған болса, жарғысы және заңды тұлға құру туралы жазбаша түрде ресімделген шешімі ( жалғыз құрылтайшының шешімі) негізінде жүзеге асырады. ҚР-ның заң актілерінде көзделген жағдайларда, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.