Балаларды мектепке сауат ашуға даярлау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Б. Ахметов атындағы жоғары педагогикалық колледж

Курстық жұмыс
Мамандығы бойынша:
Тақырыбы: Сауат ашу кезеңінде балалардың жас ерекшеліктеріне қойылатын педагогикалық талаптар

Орындаған: Базылова Индира
Жетекші: Коржумбаева М.Х

2024 жыл
Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І-тарау.Сауат ашу кезеңінде балалардың жас ерекшеліктеріне қойылатын педагогикалық талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1.Сауат ашу туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.2.Сауат ашу кезендері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
ІІ-тарау.Сауат ашу кезінде балалармен жұмыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 15
2.1.Сауат ашу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2.2.Жас ерекшеліктерге қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25

Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: Әр заманның ұсынары бар және қалай болғанда да заман ағымынан қалмай,ілгері жүру-ұлы мұрат. Қазіргі заманда білім беру әлемдік құрылымының маңызды элементінің біріне айналды. Елімізде білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі қалыптасуда. Бұл процесс білім парадигмасының өзгеруімен қатар жүреді. Жаңа білім парадигмасы бірінші орынға баланың білімі мен дағдысы немес,оның тұлғасын білім алу арқылы дамуын қойып отыр.Қазіргі педагогика ғылымының бір ерекшілігі - баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқыту технологияларын шығаруға ұмтылуы. Мектепке дейінгі педагогиканың теориялық және практикалық мақсаты біреу, ол - жас ұрпақты жан-жақты тәрбиелеу, ой-өрісін, сана-сезімін кеңейте отырып, өмірге қажетті білім-дағдыларға үйрету. Сол себепті балабақшада сауат ашу сабағы сәбидің тілін дамытуға ,ауызекі дұрыс ,мәдениетті сөйлеуге үйретуге, үйренгенін күнделікті өмірде пайдалана білуге басты назар аударады. Өйткені баланың айналадағы өмірді танып, білудегі басты жәрдемшісі-тіл. Ал, тілдің дамуы оның сана-сезімінің,ой-өрісінің жетіле түсуіне негіз болады.
Курстық жұмыстың мақсаты:
- Сауат ашу кезеңінде балалардың жас ерекшеліктеріне қойылатын педагогикалық талаптарды ашуп зерттеу;
- Сауат ашу жолдарын қарастыру;
- Балалармен жұмыс.
Зерттеу міндеттері:
- Сауат ашу кезеңінде балалардың жас ерекшеліктеріне қойылатын талаптар;
- Сауат ашу кезендерін талдау.
Зерттеу құрылымы:Кіріспенің соңында кіріспеден, екі тараудан және қорытындыдан тұратын курстық жұмыстың құрылымының қысқаша сипаттамасы берілген.

І-тарау.Сауат ашу кезеңінде балалардың жас ерекшеліктеріне қойылатын педагогикалық талаптар: Ұлыбританиядағы, Австралия мен Канададағы, Финляндия мен АҚШ-тағы кейбір мектептер өнерге негізделген немесе өнер біріктірілген мектептерге айналды. Бұл мектептер студенттерге ойлар мен сезімдерді білдіру немесе алу үшін қолданатын кез келген форманы қолдана отырып, қарым -қатынас жасауға үйретеді. Музыка, бейнелеу өнері, драматеатр және би осы мектептерде оқыту мен оқуда тірек болып табылады. Штаб -пәтері Вашингтонда (Колумбия округі) орналасқан Кеннеди орталығының серіктестері - мұғалімдерді бейнелеу өнерін қамтитын сауаттылықтың кеңейтілген көзқарасын қолдануға үйрету. Кейбір ғалымдар сауаттылық дербес емес немесе контекст бойынша қолдануға болатын дискретті техникалық және объективті дағдылардың жиынтығы емес деп санайды. Оның орнына, олар сауаттылық мәдени антропология мен лингвистикалық антропологияны қамтитын академиялық пәндерге сүйене отырып, ол қолданылатын қоғамдастықтың мәдени, саяси және тарихи контекстімен анықталады деп есептейді.[6] Бұл ойшылдардың көзқарасы бойынша сауаттылықтың анықтамалары идеологияға негізделген. Сын тұрғысынан сауаттылық, медиа сауаттылық, техникасы, визуалды сауаттылық, компьютерлік сауаттылық, мультимедиялық сауаттылық, ақпараттық сауаттылық, денсаулық сауаттылығы және цифрлық сауаттылық сияқты жаңа сауаттылық - бұл қазіргі сауаттылық зерттеулері мен медиатануда енгізіліп жатқан жаңа сауаттылықтың мысалдары. Баланың сөйлеу тілі мен сөздік қоры молая бастаған сайын айналадағы адамдармен өзі қатарлас балалармен белсенді қарым-қатынас жасайды. Өмірде кездесетін түрлі іс-әрекет жайында білуге құмарта түседі.Өзі түсінген түрлі жайттар туралы әңгімелейтін болады.Сонымен қатар баланың айналадағы дүниеден алған әсерін әрі қарай кеңейту,бір арнаға бағыттау балабақшада өтілетін арнайы сабақ, ойын, еңбек процестеріне де байланысты. Бұл тұрғыда тәрбиеші балаға бағдарламалық материал негізінде білім беруге баса назар аудару керек. Ол үшін тәрбиеші қандай тақырыпты қай кезде, қалай, қай мақсатта, қай сабақпен байланыстыра өткізу керектігін анықтай отырып, әр сабаққа қажетті материалды, балаға қойылатын нақты сұрақтарды тиянақты жоспарлауы қажет.Себебі балабақшада жүйелі түрде ұйымдастырылатын сабақтарда балалардың алған білімдері мектептегі оқу іс-әрекетінің біршама элементтерін игерудің негізін құрайды. Мектепке даярлауда балабақшада өтілетін симметриялық формаларды салуда балалар орталық сызықты салуды, бағыттауды үйренеді. Бұл өз кезегінде, яғни 1-сыныпта бейнелеу сабақтарында негізгі сызықтан бастап вертикальді, горизонтальді, қиғашсызықтарды, симметрияның осі, заттың көрінбей тұрған бөлігін салуға үйрету болып табылады. Балабақшадағы сурет, жапсыру, мүсіндеу сабақтары мектептің бейнелеу, еңбек сабақтарына дайындауға септігін тигізеді. Жазу мен сурет салуда баллада денесін тік ұстау дағдылары қалыптасады.
Балалардың сауатын ашу және математикалық білім беру арнайы ұйымдас-тырылған сабақтарда жүзеге асырылады. Мұндағы басты мақсат-балаларға жазу мен санауды үйретудің алғы-шарттарын қалыптастыру. Жазу келешекте бүкіл оқу үдерісі құрылатын базалық дағды. Жазуға үйрету тек мақсатты түрде ұйымдастырылған оқыту барысында жүзеге асырылады.

1.1.Сауат ашу туралы түсінік: Сауат ашу әдетте оқу мен жазу қабілеті немесе оқуға, жазуға, тыңдауға және сөйлеуге тілді қолдану мүмкіндігі ретінде анықталады. Қазіргі контексте бұл сөз қарым -қатынас үшін қолайлы деңгейде немесе сауатты қоғамда идеяларды түсінуге және сол қоғамға қатысуға мүмкіндік беретін деңгейде оқу мен жазуды білдіреді. Сауаттылық сонымен қатар өнер немесе физикалық белсенділік сияқты бірқатар салаларды меңгеруге қатысты болуы мүмкін. Сауаттылық деңгейі - бұл аймақтың адами капиталының маңызды көрсеткіші. Себебі сауатты адамдар сауатсыз адамдарға қарағанда арзанырақ дайындалуы мүмкін, әдетте әлеуметтік-экономикалық мәртебесі жоғары, денсаулығы мен жұмысқа орналасу мүмкіндіктері жоғары. Сауат ашу - бұл жеке тұлға ретінде өз мүмкіндіктеріне қол жеткізуге мүмкіндік беретін жеке тұлғаның жетілуінің бір бөлігі және оның қабілеті мен таланты барлығының игілігі үшін үлес қоса алатын қоғамның толыққанды жұмыс істейтін мүшесі болуға мүмкіндік беретін маңызды дағды. Осылайша, Біріккен Ұлттар Ұйымының Мыңжылдық даму мақсаттарының бірі - жалпыға бірдей бастауыш білімге қол жеткізу, бұл базалық сауаттылық пен есептерді қамтитын мектептегі білім деңгейіне жету, осылайша бүкіл әлемдегі барлық адамдардың қоғамға толыққанды қатысуын қамтамасыз ету. Компьютер мен Интернет 1990 жылдары дамығандықтан, кейбіреулер сауаттылықтың анықтамасына әр түрлі технологияларды қолдану мен қарым -қатынас жасау мүмкіндігін қамтуы тиіс деп сендірді. Қазіргі заманғы технология интернет -браузерлер, мәтінді өңдеу бағдарламалары мен мәтіндік хабарлар сияқты жаңа құралдарды меңгеруді талап етеді. Бұл мультимедиялық сауаттылық деп аталатын коммуникацияның жаңа өлшеміне қызығушылық тудырды. Мысалы, Даг Ахтерман былай деді:
Ең қызықты зерттеулердің бірі студенттер жеке зерттеулерді жинақтау және олардың деректерін талдау үшін бірігіп, жеке оқушыға қол жеткізу қиын болатын түсінікті қалыптастырады.

1.2.Сауат ашу кезендері: Сауат ашу кезеңі негізінен үшке бөлінеді: 1) әліппеге дейінге дайындық кезеңі; 2) әліппе кезеңі; 3) әліппеден кейінгі кезең. Дайындық кезеңде бөбектерді бір ұжымға ұйымдастыру жұмысына баса назар аударылады. Өйткені 6 -- 7 жасар баланың мектепке оқуға түсуімен байланысты, жаңа жағдайға, жаңа адамдарға (мұғалімге, балаларға) үйрену, олармен қарым - қатынасқа түсу балаларға басында әжептәуір салмақ түсіреді. Сауат ашу - аса күрделі де жауапты міндет. Оны ойдағыдай жүзеге асыруда атқарылатын жұмыстар сан алуан. Олардың негізгілері мыналар:
1.Балаларды мектепке сауат ашуға даярлау;
2.Сөйлеу тілінің дыбыстық ерекшеліктерін меңгерту арқылы сөздердегі дыбыстарды айқын естіп, анық айтуға үйрету;
3.Оқушылардың жалпы ой-өрісін дамытып, ойлауға, байқағыштыққа тәрбиелеу;
4.Балалардың сөйлеу тілін жетілдіру, сөздік қорын байыту, сөйлемдерді дұрыс, дәл жеткізе білуге үйрету;
5.Сөзді жеке дыбыстардан құрап,дұрыс буындап түсініп, оқуға, одан әрі сөзді тұтас оқуға дағдыландыру;
6.Дыбыстарды әріппен дұрыс таңбалауды жете меңгерту әріптерді үзбей және сөз ішіндегі байланысу тәсілдері бойынша, сөзді тұтастыра жазуға үйрету; жеке сөздерді, сөйлемдерді кқшіріп және естігенін жаза білуді жетілдіру;
Сауат ашудың негізгі мақсаты - оқу дағдыларының негізін қалау, тыңдауға, айтуға, жазуға үйрету, балалардың сөздің дыбыстық
құрылысы туралы түсінігін қалыптастыру, әріп таныту, әуелі буындап, содан соң тұтас сөзді, сөйлемді, мәтінді оқуға үйрету, сауатты
жазудың негізін қалыптастыру, өз бетінше оқуға, кітапқа қызығушылығын ояту, ауыз екі тілін дамыту. Жалпы білім беретін мектептегі дайындық кезеңі 2 аптаға жоспарланса, көмекші
мектептерде 2 ай (1 тоқсан) беріледі. Мұндағы мақсат, мүмкіндігі шектеулі балалардың мектепке деген функционалдық және
психологиялық деңгейін көтеріп, қалыптастыру болып саналады.
"Әліппеге" дейінгі кезеңде, негізінен, оқушылардың бұрыннан қалыптасқан сөйлеу дағдыларына сүйеніп, оларға мәтіннен
сөйлемді, сөйлемнен сөзді, сөзден дыбысты бөлгізу жұмыстары жүргізіледі. Бұл кезеңде балалардың тілін дамыту сөздерді
байланыстырып сөйлету арқылы іске асырылып, оларға сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы түсінік беріледі. Әліппеге дейінгі кезеңдегі басты мақсаттарды жүзеге асыру үшін әртүрлі
жұмыстар жүргізіледі.
1. Мектептің, сыныптың, күн тәртібімен таныстыру. Сынып ішіндегі заттар.
Мұғалім мен оқушылар, Оқушылар аттары, фамилиясы, Мұғалімнің атыжөні, Ата-анасының аты-жөні т.б.
2. Оқушылардың сыныптағы тәртібі, талаптары, партада дұрыс отыру, бірдеңе айтқысы келгенде қол көтеру, мұғалімнің сөзін тыңдап түсіну тәрізді оқудағдыларына баулу.
3. Оқушылардың ауызекі сөйлеу тілін дамыту; мұғалімніңнұсқауы бойынша
қарапайым тапсырмаларды орындау, әңгіме, ертегі, тақпақтарды мұқият тыңдап түсінуге, мұғалімнің көмегімен суретке сүйене отырып қысқы әңгіме, ертегілерді айтуға дағдыландыру, қимыл әрекеттер, сурет, сұрақ бойынша жай сөйлем құрастыруға үйрету. Дыбыстарды дұрыс айта алмайтын және қол қозғалысында ақауы бар балалармен арнайы жұмыс жүргізу.
4. Оқушылардың естіп қабылдау қабілеті дамыту. Сөзді есту (ұғу),
фонематитканың қабылдау қабілетін дамыту. Айналадағы қоршаған ортадан
естілетін әртүрлі дыбыстарды ажырата білу (тарсыл, сыңғыр, ызыңдау гуілдеу т.б.). Оқушыларда мұғалім айтқан сөздермен сөйлемдерді анық қатесіз қайталауға дағдыландыру және дыбыстық құрамы жағынан ұқсас сөздерді (тасқас, қара-қала, мал-жай т.б.) айыра білуге төселдіру. Үш төрт сөзден тұратынын аңғарту; сөздерді буынға бөлуге жаттықтыру, буын ретін, санын анықтау, буындағы дауысты дыбыстарға көңіл бөлу, сөздегі буынды жолақшалармен немесе сызықшалармен белгілеу.
Әліппеге дейінгі кезеңнің басты мақсаттары:
- оқушылардың жеке медициналық құжаттарымен, отбасы жағдайымен,
баланың өзіндік ерекшеліктерімен мұқият танысу;
- білім алуға деген ынтасын ояту және қалыптастыру;
- фонематикалық есту қабілеттерін жетілдіру;
- қолдың бұлшық еттерін жазуға дайындау;
- бала мен ата-аналардың мектепке деген дұрыс көзқарастарын
қалыптастыру, сыныпта жағымды аура туғызу;
- оқушыларды оқу мен жазудың алғашқы, қарапайым дағдыларын игеруге дайындау;
- баланың жалпы және сөйлеу тілі дамуындағы ерекшеліктерін анықтау,
есту және көру дағдыларын дамыту;
- дыбыстарды дұрыс айтуға және ажырата білуге үйрету;
- кеңістікті, уақытты бағдарлауға үйрету;
-ауызекі сөйлеу тілін жетілдіру және баланың сөйлеуіне жағдай туғызу
Дайындық кезеңіндегі оқушылардың білімдағдыларына қойылатын негізгі талаптар:
Мүмкіндік деңгейлері:
- таныс заттарды атау;
- негізгі түстерді, формаларды, көлемдерді
ажырату;
- апта күндерін ажырату (кеше, бүгін, ертең);
- тәулік мөлшерін білу (таңертең, түс, кеш, түн),
- өзінің құжаттық мәліметтерін білу (аты-жөні,
мекен-жайы т.б.);
- 2-3 шағын тақпақты жатқа айту;
Міндетті деңгейі:
- сұраққа жауап қайтару;
- мазмұны жеңіл сурет бойынша сөйлем құру;
- сюжетті сурет бойынша әңгімелеу;
- тіл дыбыстарын дұрыс айту;
- сөз басндағы дыбысты дұрыс естіп, ажырата білу;
- дәптерді пайдалана білу, қаламды дұрыс ұстау;
- дәптерге ою-өрнектер сызу, жолды дұрыс сақтай
отырып, әріп элементтерін жазу;

ІІ-тарау.Сауат ашу кезінде балалармен жұмыс: Сауат ашу дәстүрлі анықтамалары оқу, жазу, орфография, тыңдау және сөйлеу қабілетін қарастырады. Сауаттылықты білдіретін стандарттар әлеуметтік, мәдени және саяси контекстке байланысты өзгереді. Мысалы, көптеген қоғамдарда сауаттылықтың негізгі стандарты - газетті оқи білу. Көптеген қоғамдар компьютерлермен және басқа да цифрлық технологиялармен сауаттылықты қажет етеді. Сауат ашу тарихы бірнеше мың жылдарды қамтиды, бірақ өнеркәсіптік революцияға дейін ақырында ХІХ ғасырдың ортасында өнеркәсібі дамыған елдердің барлық сыныптарына арзан қағаздар мен арзан кітаптар қол жетімді болды, бұл елдердегі халықтың аз ғана пайызы сауатты болды. Осы уақытқа дейін сауаттылықпен байланысты материалдар бай адамдар мен мекемелерден басқа адамдар үшін өте қымбат болды. Мысалы, Англияда 1841 жылы ерлердің 33 пайызы мен әйелдердің 44 пайызы неке туралы куәлікке белгісімен қол қойған, өйткені олар толық қолтаңба жаза алмады. Тек 1870 жылы Англияда үкімет қаржыландыратын халықтық білім қол жетімді болды. Сауаттылыққа жататындар тарих бойы өзгерді. Кезінде сауатты адам өзінің атына қол қоя алатын адам болған. Басқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.