Глоссарий

Кіріспе

1. АВТОТРОФТАР – қорек ретінде бейорганикалық заттарды пайдаланатын организмдер.(жасыл өсімдіктер)
2. АГРОЦЕНОЗ – ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру үшін адам қолымен жасалған жасанды экожүйе (шалғындық, бау-бақша және т.б)
3. АДАПТАЦИЯ – тірі организмдердің қоршаған ортаның жағдайларына бейімделуі.
4. АЛЛЕЛОПАТИЯ – зат алмасу өнімдері арқылы өсімдіктірдің бір-біріне химиялық әсер етуі.
5. АМЕНСАЛИЗМ- бірге тіршілік ететін түрлердің бірінің зиян да, пайда да алмай, екінші түрдің зиян шегуі.
6. АНАБИОЗ- қоршаған ортаның қолайсыз жағдайлары кезінде (температураның өзгеруі,ылғал тапшылығы) организмдердің уақытша өмір сүруін тоқтатуы.
7. АРЕАЛ- тірі организмдер немесе қауымдастық топтарының таралған жер бетінің бөлігі.
8. АЭРОЗОЛЬ – газ тәрізді ортада кездесетін заттардың қатты немесе сұйық бөлшектері.
9. БӘСЕКЕЛЕСТІК – қоршаған ортаның ортақ ресурстарын (территория,қорек) пайдаланған кезде пайда болатын әр түрге жататын немесе бір түрге жататын организмдер арасындағы қарым-қатынас.
10. БЕНТОС- көл, теңіздердің түбінде тіршілік ететін организмдер (бактериялар, балдырлар).
11. БИОМАССА- белгілі бір көлемде немесе аумақта тіршілік ететін тірі организмдердің салмағы.
12. БИОСФЕРА- бүкіл тірі организмдер тіршілік ететін және планетаның осы организмдермен зат алмасуда болатын Жер қабаты, яғни атмосфераның төменгі, бүкіл гидросфера және литосфераның жоғарғы қабаты.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ИНЖЕНЕРЛІК ФАКУЛЬТЕТІ

ГЛОССАРИЙ

ОРЫНДАҒАН: ЕСКОЖА А. ЭО-113К

ТЕКСЕРГЕН: ҚУАНДЫҚОВА ЭЛЬНАРА

АЛМАТЫ 2014
ж

1. АВТОТРОФТАР – қорек ретінде бейорганикалық заттарды пайдаланатын
организмдер.(жасыл өсімдіктер)
2. АГРОЦЕНОЗ – ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру үшін адам қолымен
жасалған жасанды экожүйе (шалғындық, бау-бақша және т.б)
3. АДАПТАЦИЯ – тірі организмдердің қоршаған ортаның жағдайларына
бейімделуі.
4. АЛЛЕЛОПАТИЯ – зат алмасу өнімдері арқылы өсімдіктірдің бір-біріне
химиялық әсер етуі.
5. АМЕНСАЛИЗМ- бірге тіршілік ететін түрлердің бірінің зиян да, пайда да
алмай, екінші түрдің зиян шегуі.
6. АНАБИОЗ- қоршаған ортаның қолайсыз жағдайлары кезінде (температураның
өзгеруі,ылғал тапшылығы) организмдердің уақытша өмір сүруін тоқтатуы.
7. АРЕАЛ- тірі организмдер немесе қауымдастық топтарының таралған жер
бетінің бөлігі.
8. АЭРОЗОЛЬ – газ тәрізді ортада кездесетін заттардың қатты немесе сұйық
бөлшектері.
9. БӘСЕКЕЛЕСТІК – қоршаған ортаның ортақ ресурстарын (территория,қорек)
пайдаланған кезде пайда болатын әр түрге жататын немесе бір түрге
жататын организмдер арасындағы қарым-қатынас.
10. БЕНТОС- көл, теңіздердің түбінде тіршілік ететін организмдер
(бактериялар, балдырлар).
11. БИОМАССА- белгілі бір көлемде немесе аумақта тіршілік ететін тірі
организмдердің салмағы.
12. БИОСФЕРА- бүкіл тірі организмдер тіршілік ететін және планетаның осы
организмдермен зат алмасуда болатын Жер қабаты, яғни атмосфераның
төменгі, бүкіл гидросфера және литосфераның жоғарғы қабаты.
13. БИОЦЕНОЗ – белгілі бір жерде тіршілік ететін өсімдіктер (фитоценоз),
жануарлар (зооценоз) және микроорганизмдер (микробиоценоз) топтарының
жиынтығы.
14. ГАЛОФИТТЕР – тұзды топырақтыларда (шөл, шөлейт, теңіз жағасы) өсетін
өсімдіктер.
15. ГЕТЕРЕТРОФТАР– қорек ретінде органикалық заттарды пайдаланатын
организмдер (саңырауқұлақтар, жануарлар).
16. ГИДРОБИОНТТАР – үнемі суда тіршілік ететін және тіршілік циклының бір
бөлігі суда жүретін (кебір насекомдардың личинкалары) организмдер.
17. ГОМОЙОТЕРМИЯ – қоршаған ортаның температурасына тәуелсіз, дене
температурасын үнемі бір қалыпта ұстайтын организмдер (құстар, сүт
қоректілер).
18. Д.АДЛЕН ЕРЕЖЕСІ – жылы қанды жануарлардың бір түрге не жақын түрлерге
жататын особьтарының кейбір дене бөліктерінің
(аяқтары,құйрық,құлақтары) мөлшерінің солтүстіктен оңтүстікке қарай
ауысқан сайын ұлғаюы.
19. ДОМИНАНТ ТҮРЛЕР – қауымдастықтағы ең көп мөлшерде кездесетін түрлер.
20. ДЕТРИТ – организмдердің ыдырау және бөліну өнімдері,өлі органикалық
заттар.
21. ЖЫРТҚЫШТЫҚ- әр түрге жататын жануарлардың бірін – бірі аулап,ұстап
қорек етуі.
22. ЗООЦЕНОЗ – белгілі бір биоценоздағы жануардың қауымдастығы.
23. ЗООФАГТАР- жануарлармен қоректенетін организдмер (канибализм).
24. ЗООХОРИЯ - өсімдіктердің жемістерінің тұқымдарының спораларының
жануарлар арқылы таралуы.
25. ИНТРОДУКЦИЯ- өсімдіктер мен жануарлардың белгілі бір түріне жататын
особьтарының тіршілік ету ареалынан басқа жаңа табиғи климаттық
жағдайға ауыстыру.
26. К.БЕРГМАН ЕРЕЖЕСІ – географиялық өзгеріске ұшыраған жылы қанды
жануарларды особьтардың дене мөлшері ареалдың суық аудандарында
мекендейтін популяцияға қарағанда үлкен болады.
27. КОММЕНСАЛИЗМ – белгілі ортада тіршілік ететін бір түрлердің екінші
түрлерге зиян келтірмей, қалдықтарымен қоректенуі.
28. КОНСОРЦИЯ- бір түрге жататын особьтардың денесінде тіршілік ететін әр
түрлі организмдер.
29. КОНСУМЕНТТЕР- гетеротрофты организмдер (негізінен жануарлар) басқа
организмдердің өсімдіктер (өсімдік қоректі фитофагтар) мен
жануарлардың (жануарлар қоректі зоофактар) органикалық заттармен
қоректенетіндер.
30. ҚЫШҚЫЛ ЖАҢБЫРЛАР- атмосфералық қалдықтардың жауын, қар, тұманның
құрамындағы техногенді қалдықтар әсерінен олардың қышқылдығы қалыпты
мөлшерден артып кетеді, pH 5,6- дан кіші болады.
31. ҚОРЕҚТІК (ТРОФИКАЛЫҚ) ТІЗБЕКТЕР – биоценоздың әртүрлі трофикалық
деңгейлердегі мүшелерінің алдыңғыларының соңындағыларымен қоректенуі
арқылы заттар мен энергияның тасымалдануы.
32. ЛАНДШАФТ – негізгі компоненттері (рельеф, климат, су, топырақ,
өсімдіктер, және жануарлар әлемі) күрделі қарым-қатынаста болып,
біркелкі жүйе құратын табиғи географиялық комплекс.
33. МАКРОЭКОЛОГИЯ – классикалық экологияның ең негізгі тұжырымдары, адам
мен табиғат арасындағы қарым-қатынастардың проблемалары туралы ілім,
адам экологиясымен біріктірілген ғылыми пән.
34. МЕЛИОРАЦИЯ – ауыл шаруашылығында пайдаланатын жерлерді жақсарту.
35. МЕТАБОЛИЗМ – организмдегі, биологиялық системадағы зат пен энергияның
алмасуы.
36. МИНИМУМ ЗАҢЫ (Ю.ЛИБИХ ЗАҢЫ) - өнімділік потенциал (организмдердің,
популяциялардың түрдің өнімділігі,тіршілік қабілеті) басқа барлық
жағдайлар қолайлы болса да, ортадағы ең аз мөлшердегі фактормен
шектеледі (толеранттылық заңын қараңыз.)
37. МИМИКРИЯ - өсімдіктер мен жануарлардың сырт көріністерінің тірі және
өлі табиғатқа ұқсас бейімделуі.
38. МОДИФИКАЦИЯ – қоршаған орта әсерінен (температура, ылғал және т.б.)
организм белгілерінің тұқым қуаламай (фенотипті ) өзгеруі.
39. МОНИТОРИНГ (ЭКОЛОГИЯЛЫҚ) – қоршаған орта жағдайларының сапасын және
биологиялық объектілердің жағдайын бақылау.
40. МУТАЦИЯ – организмнің тұқым қуалау белгілерінің (генотипінің) табиғи
немесе жасанды жолмен (химиялық заттар, радияция) өзгеруі.
41. НЕЙТРАЛИЗМ – бір территорияда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.