Тестілеуге арналған ақпараттық жүйелер

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Ш. ЕСЕНОВ атындағы КАСПИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ

Факультет, академия « Ғылым және технологиялар »

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: «Орта мектеп оқушыларын тестілеуге арналған ақпараттық жүйені әзірлеу»

Білім беру бағдарламасы: 6В06103 - Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету

(шифрі, БББ атауы)

АҚТАУ 2024

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Қазіргі таңда ақпараттық технологиялар адам қызметінің барлық салаларына, соның ішінде білім беру саласына да қарқынды түрде енуде. Бұл процестің негізгі элементтерінің бірі ақпараттық жүйелер болып табылады, олар білім беру үдерістерін басқаруда, білім беру сапасын және педагогикалық ұжым жұмысының тиімділігін арттыруда маңызды рөл атқарады.

Заманауи мектеп ортасы оқу процесін жақсарту үшін оқушылардың іс-әрекетін бағалаудың тиімді құралдарын қажет етеді. Ақпараттық технологияның дамуы білім мен оқу материалдарын меңгеру деңгейін объективті бағалауды қамтамасыз ететін жүйелерді құру және енгізу үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Бұл тұрғыда оқушылардың білімін, дағдыларын және дайындық деңгейін бағалауға мүмкіндік беретін тестілеуге бағытталған ақпараттық жүйелерді әзірлеудің маңыздылығы жоғары.

Ақпараттың қолжетімділігі мен алуан түрлілігі артып келе жатқан заманауи әлемде білімді бағалау ғана емес, сонымен қатар әрбір оқушының жеке қажеттіліктерін ескеру маңызды. Дәл осы бағытта тестілеудің ақпараттық жүйесін әзірлеу көзделіп отыр, ол нәтижелерді талдаумен қатар әрбір оқушының ерекшеліктерін ескере отырып, оқытудың дербестендірілген тәсілін ұсынады.

Білім беру саласында ақпараттық жүйелерді қолданудың бірқатар артықшылықтары бар. Біріншіден, олар тестілеу процестерін автоматтандыруға мүмкіндік береді, бұл мұғалімдер мен мектеп әкімшілігінің жұмысын айтарлықтай тиімдестіреді. Екіншіден, мұндай жүйелер оқушылардың білімін объективті және сенімді бағалауды қамтамасыз етеді, бұл кері байланыс құру және жеке оқу жоспарын құру үшін маңызды. Нәтижесінде, ақпараттық жүйелер тапсырмалар мен тесттерді әрбір жеке оқушының деңгейіне бейімдеу арқылы дербестендірілген оқыту үшін жағдай жасауға көмектеседі.

Бұл жобаның мақсаты - тестілеу құралдарын ғана емес, сонымен қатар егжей-тегжейлі аналитика мен нәтижелер туралы есеп беруді қамтамасыз ете алатын, мұғалімдер мен әкімшілер үшін ыңғайлы интерфейсті қамтамасыз ететін, оқушы деректерінің қауіпсіздігі мен құпиялылығын қамтамасыз ететін кешенді ақпараттық жүйені әзірлеу.

Жобаның негізгі міндеттеріне студенттер мен мұғалімдердің қажеттіліктерін талдау, жүйені жобалау және енгізу, сонымен қатар оны оқу процесіне енгізу және сынақтан өткізу кіреді.

Жобада біз мектеп жағдайында оқушыларды тестілеудің ақпараттық жүйесін жобалау мен дамытудың негізгі аспектілерін қарастырамыз, қажеттіліктерді талдаудан бастап жүйені қолданыста енгізу және қолдауға дейін. Мұндай жүйені дамыту оқу-тәрбие процесін жетілдіру және тұтастай алғанда оның тиімділігін арттыру жолындағы маңызды қадам болып табылады.

Сондай-ақ оқушыларды тестілеудің ақпараттық жүйесін әзірлеу тек техникалық тапсырма ғана емес, сонымен қатар білім беру ұжымдарындағы әртүрлі тараптарды қамтитын процесс екенін атап өткен жөн. Осыны ескере отырып, әзірлеу процесі бірлескен болуы керек және жүйенің олардың қажеттіліктері мен үміттеріне сәйкес келуін қамтамасыз ету үшін барлық мүдделі тараптардың кері байланысын қамтуы керек.

Ақпараттық жүйені жасау кезінде ескеру қажет маңызды аспект оның икемділігі мен бейімделгіштігі болып табылады. Білім беру ортасы үнемі өзгеріп отырады және тестілеу жүйесі жаңа технологияларды, оқыту әдістерін және бағалау талаптарын ескере отырып, онымен бірге дами алуы керек. Сондықтан жобаның негізгі мақсаттарының бірі білім берудің өзгеретін қажеттіліктеріне оңай масштабталатын және бейімделетін жүйені құру болып табылады.

Осы тұрғыда мектептегі оқушыларды тестілеудің ақпараттық жүйесін жасау міндеті ғана емес, сонымен қатар оның сапасы мен тиімділігін арттыруға бағытталған заманауи білім берудің маңызды кезеңі болып табылады. Мұндай жүйені дамыту қажеттіліктерді талдауды, жобалауды, әзірлеуді және енгізуді, сондай-ақ өзгермелі талаптар мен технологияларға сәйкес үздіксіз жаңарту мен жетілдіруді қамтитын кешенді тәсілді талап етеді.

Оқушыларды тестілеуге арналған ақпараттық жүйелерді әзірлеу саласында бірқатар алдыңғы зерттеулер мен әзірлемелер бар. Бұл жұмыстарды талдау тәжірибелер мен озық тәжірибелерді анықтауға, сондай-ақ жақсарту және одан әрі дамытудың әлеуетті бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді. Ол сондай-ақ қателерді қайталамауға және бар ресурстар мен шешімдерді тиімді пайдалануға көмектеседі.

1 ТАРАУ. ТЕСТІЛЕУГЕ АРНАЛҒАН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Ақпараттық жүйенің жалпы тұжырымдамасы және функционалдық мақсаты.

Білімді бақылау, тексеру және бағалау тәсілдерінің бірі - тестілеу. Қазіргі уақытта бағдарламалық қамтамасыз етуді тестілеу барған сайын дами бастады. Тестілеу - белгілі бір мәндер масштабы бар стандартталған сұрақтар мен тапсырмаларды (тесттерді) қолданатын психологиялық диагностика әдіс [1] .

Тестілеуге арналған ақпараттық жүйе тест нәтижелерін ұсыну және бағалау кезінде мұғалімнің жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді. Дегенмен, дәстүрлі бланк тесттерден бас тартудың нақты қажеттілігі туындаған жағдайда тестілеуге арналған ақпараттық жүйеге жүгінген дұрыс.

Зерттеу деректері бойынша компьютерлік тестілеудің жеткілікті толық және әмбебап бағдарламасы жоқ. Дегенмен, технологияның бұл саласында жетілдіруге негіз бар. Бағдарламалық қамтамасыз ету өнімдерінің әрқайсысы дерлік алгоритмдері бірегей, өйткені ол белгілі бір сынақ негізін ғана емес, сонымен қатар тестілеуді жүзеге асыру және оның нәтижелерін беру үшін арнайы әзірленген алгоритмді де қамтиды. Тестілеудің әртүрлі әдістері бар секілді, тестілеу алгоритмін құрудың әртүрлі тәсілдері және нәтижелерді шығарудың әртүрлі тәсілдері бар.

Жалпы білім беретін мектеп оқушыларын тестілеудің ақпараттық жүйесі - тестілеуді жүргізу және нәтижелерді кейіннен өңдеу процесін автоматтандыруға арналған бағдарламалық-техникалық құралдар кешені. Мектепте оқушыларды тестілеудің ақпараттық жүйесі оқушылардың білім, білік және дағды деңгейін тиімді және жүйелі түрде бағалауға арналған оқу процесінің құрамдас бөлігі болып табылады. Ол бағдарламалық қамтамасыз етуді, тест ақпараты мен тест нәтижелерін сақтауға арналған дерекқорды және оқушыларға, мұғалімдерге және әкімшілерге арналған пайдаланушы интерфейсін қамтиды. Мұндай жүйенің негізгі функцияларына мыналар жатады:

• Тесттерді құру және басқару: Әртүрлі тест тапсырмаларын құрастыра білу, оларды күрделілігі мен тақырыбы бойынша жіктеу.
• Қатысушыларды тіркеу: Тестілеуге жіберілген оқушылардың, олардың жеке деректері мен нәтижелерінің есебін жүргізу.
• Тестілеуді өткізу: Тестілеу процесін автоматтандыру, оның ішінде басталу уақыты, ұзақтығы және тапсырманың аяқталу мониторингі.
• Бағалау: жауаптарыңызды автоматты түрде тексеріліп, бағалау және білім кемшіліктерін анықтау үшін нәтижелерді автоматты экранға шығару.
• Есеп беру және талдау: Мұғалімдер мен мектеп әкімшілігіне тестілеу нәтижелері бойынша есептер шығару, оқу үдерісінің тиімділігін талдау.

Мұндай жүйе оқушы білімін бағалаудың объективтілігін арттыруға мүмкіндік береді, мұғалімдердің жұмысын тексеруге уақытын үнемдейді, оқу үлгерімін талдау және оқу бағдарламаларын түзету үшін құнды деректер береді.

Мектепте оқушыларды тестілеуге арналған ақпараттық жүйенің жалпы түсінігі оның құрылымын, функционалдығын және пайдалану мақсаттарын анықтайтын бірнеше негізгі аспектілерді қамтиды. Олар:

• Оқытуды даралау: Жүйе тесттерді әр оқушының нақты қажеттіліктері мен білім деңгейіне бейімдей алады, бұл оқудың тиімдірек болуына ықпал етеді.
• Интерактивтілік: Бейне, аудио және интерактивті әрекеттер сияқты мультимедиялық элементтерді қосу мүмкіндігі тестілеу процесін оқушылар үшін қызықты және түсінікті етеді.
• Қол жетімділік: кез келген уақытта және Интернет қосылымы бар кез келген жерден тестілеуге қолжетімділікті қамтамасыз ету жүйені пайдалануды ыңғайлы етеді.
• Жылдам кері байланыс: Студенттер лезде нәтижелер мен жауаптары бойынша түсініктемелер ала алады, бұл оларға жылдам үлгеруге көмектеседі.
• Мониторингті бақылау және қадағалау: Мұғалімдер уақыт бойынша оқушылардың тестілеу барысында қимыл-қозғалысын прокторингтік бақылау арқылы қадағалай алады, бұл тестілеу барысында кездесетін проблемаларды уақтылы анықтауға және түзетуге көмектеседі.

Бұл мүмкіндіктер тестілеудің ақпараттық жүйесін жай ғана бағалау құралы емес, сонымен қатар білім сапасын арттырудың қуатты құралына және әрбір оқушыға жеке көзқарасқа айналдырады.

1. Тестілеуге арналған ақпараттық жүйеге қойылатын талаптар.

Мектептегі оқушыларды тестілеуге арналған ақпараттық жүйесін әзірлеу барысында функциялық талаптар, функциялық емес талаптар, техникалық талаптар және педагогикалық талаптарды ескере отырып жасаған жөн.

1 сызбанұсқа. Тестілеуге арналған ақпараттық жүйеге қойылатын талаптар.

Функционалдық талаптар - бұл ақпараттық жүйенің не істеуі керектігі туралы нақты нұсқаулар. Олар пайдаланушы қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жүйе орындауға тиіс тапсырмаларды, процестерді және операцияларды сипаттайды. Мектеп оқушысын тестілеу жүйесі үшін функционалдық талаптар мыналарды қамтуы мүмкін:

• Тесттерді құру, өңдеу және жою мүмкіндігі.
• Сұрақ түрлерінің алуан түрлілігі (бір жауап, көп жауап, сәйкестік, еркін жауап) .
• Пайдаланушыларды басқару жүйесі (мұғалімдер, студенттер, әкімшілер) .
• Прокторингтік бақылау.
• Тест нәтижелерін қадағалау және оларды талдау.

Бұл аспектілер жүйенің пайдалы және тиімді болуы үшін қандай мүмкіндіктерді енгізу керектігін анықтайды.

Функционалды емес талаптар (NFR) жүйенің функционалдығымен тікелей байланысты емес, бірақ жүйенің жұмысы мен тиімділігіне әсер ететін оның сапасы мен сипаттамаларын анықтайды. Бұл аспектілер жүйенің пайдаланушы қажеттіліктеріне және сапа стандарттарына сәйкес келуіне кепілдік береді. Оларға мыналар жатады:

• Пайдаланудың қарапайымдылығы: интуитивті интерфейс.
• Сенімділік: рұқсатсыз кіруден және деректердің жоғалуынан қорғау.
• Масштабтау: жаңа мүмкіндіктерді қосу мүмкіндігі.
• Үйлесімділік: әртүрлі құрылғылар мен орталарда жұмыс істеу мүмкіндігі.
• Техникалық қызмет көрсету: жүйеге өзгертулер мен жаңартуларды енгізу оңай.

Ақпараттық жүйеге қойылатын техникалық талаптар мыналарды қамтиды:

• Жүйе архитектурасы: Жүйе компоненттерінің құрылымын, олардың қарым-қатынасын және қоршаған ортамен әрекеттесуін анықтау.
• Технологиялық стандарттар: қауіпсіздікті, сенімділікті және басқа жүйелермен интеграцияны қамтамасыз ететін стандарттар мен технологияларды пайдалану.
• Сынақтар мен пайдаланушылар туралы ақпаратты сақтауға арналған дерекқорларды қолдау.
• Мектептің басқа ақпараттық жүйелерімен интеграция.
• Бағдарламалық қамтамасыз ету: Сәйкес бағдарламалау тілдерін, фреймворктарды және кітапханаларды таңдау (мысалы, HTML5, CSS3, JavaScript) .
• Аппараттық құрал: Серверлердің, желілік жабдықтың және жұмыс станцияларының техникалық сипаттамалары.
• Қауіпсіздік: деректер мен жүйелерді рұқсатсыз кіруден және шабуылдардан қорғау шаралары.

Қарастырылған аспектілер ақпараттық жүйенің тиімді және қауіпсіз жұмыс істеуін және технология мен пайдаланушы қажеттіліктерінің өзгерістеріне бейімделуін қамтамасыз етеді. Ескере кететін болсақ, ақпараттық жүйенің ерекшелік, толықтық, жүйелілік, өзектілік, орындылық және тексерілу мүмкіндігі сияқты белгілі бір техникалық критерийлерге сәйкес болуы маңызды.

Оқушыларды тестілеудің ақпараттық жүйесіне қойылатын педагогикалық талаптар:

• Тесттердің білім беру стандарттары мен бағдарламаларына сәйкестігі.
• Тесттерді оқушылардың жеке ерекшеліктеріне бейімдеу мүмкіндігі.
• Оқушылар мен мұғалімдерге кері байланыс орнату.
• Сынақ нәтижелері бойынша студенттер мен мұғалімдерге кері байланысты қамтамасыз ету функциясының болуы.
• Әртүрлі оқыту әдістерін қолдау.

Бұл талаптар білім сапасын арттыруға ықпал ететін тиімді және пайдалы тестілеудің ақпараттық жүйесін құруға көмектеседі.

Білім беруде ақпараттық жүйелерді пайдаланудың қосымша аспектілеріне мыналар жатады:

• Әртүрлі мақсаттағы педагогикалық бағдарламалық қамтамасыз етуді жасау.
• Білім беру сайттарын әзірлеу.
• Әдістемелік және дидактикалық материалдарды әзірлеу.
• Нақты объектілерді басқару (мысалы, білім беру боттары) .

Бұл аспектілер заманауи білім беру мекемелеріне оқу үдерісін жетілдіру және оқыту үшін ақпараттық технологияларды тиімді пайдалануға көмектеседі.

1. Қолданыстағы тестілеуге арналған ақпараттық жүйелеріне шолу

Заманауи білім беруде ақпараттық технология оқушылардың оқу сапасын арттыруға және білімдерін бағалауға көмектесетін басты рөл атқарады. Қазақстанда білім беруді дамытудың маңызды бағыттарының бірі оқушылардың білім деңгейін неғұрлым тиімді бағалауға ықпал ететін тестілеудің ақпараттық жүйелерін енгізу болып табылады.

Еліміздегі білім беруде оқушыларды тестілеудің ақпараттық жүйесін пайдалану қазіргі педагогиканың негізгі бағыттарының бірі. Бұл жүйелер студенттердің білімін тиімді бағалауға ғана емес, оларды әртүрлі емтихандарға дайындалуға көмектеседі. Білім беру бағыты бойынша қолданыстағы ақпараттық тестілеу жүйелеріне шолу жасасақ (1 сурет) :

iTest. kz: Бұл Ұлттық бірыңғай тестілеуге (ҰБТ) және 4, 9 және 11-сыныптар үшін қорытынды аттестацияға дайындалуға арналған онлайн тренажер. Жүйеде қазақ және орыс тілдерінде 20 пән бойынша 60 мыңнан астам тест сұрақтары бар. Негізгі мүмкіндіктерге тест жасау, жауаптарды автоматты түрде тексеру және нәтижелер туралы есеп беру кіреді.

Testter. kz: Бұл ҰБТ және басқа да сынақтарға дайындалуға арналған алаң. Мұнда пайдаланушылар ҰБТ және басқа да сынақтардың сынақ нұсқаларын таба алады, сондай-ақ емтиханға дайындалу үшін онлайн курстардан өте алады.

Қазтест: Қазақ тілін меңгеру деңгейін бағалаудың бұл жүйесі TOEFL және IELTS сияқты тілдік құзыретті бағалаудың халықаралық жүйелерінің қағидаттарын пайдаланады. Қазтест әртүрлі қиындық деңгейінде тестілеуге мүмкіндік береді және тесттерді студенттің білім деңгейіне қарай бейімдейді.

Басқа жүйелер мен платформалар: Көрсетілгендерден басқа тестілеуге арналған басқа ақпараттық жүйелерді Қазақстандағы білім беру жүйесінде пайдалануға болады, оның ішінде білім беру платформаларындағы кіріктірілген жүйелер, сондай-ақ мобильді құрылғыларға арналған әртүрлі қосымшалар.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс