Былғары өндірісінің шикізаты

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті
Кәсіби - шығармашылық факультеті
Көркем еңбек және дизайн кафедрасы

Қазақстандағы былғары бұйымдарының өндірісі

Орындаған 201 топ студенті: Асқарова А.М.
Тексерген PhD:Касенова Қ.Б.

Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1.Былғары өндірісінің шикізаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1.Қазақстандағы былғары өндірісінің шикізаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2.Былғары шикізатының негізгі түрлерінің қысқаша сипаттамасы ... ... ... ... ..7
2.Қазақстандағы былғары бұйымдары және кәсіпорындары ... ... ... ... ... .. ...8
2.1.Қазақстандағы былғары өндіретін кәсіпорындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
2.2.Кәсіпорындардағы өндіретін өнімдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Кіріспе
Жоба өзектілігі:Неге елімізде былғары өндіру зауыттары аз олар-
дың өнімдерінің көрсеткіші неге өте аз пайызды көрсетеді? Не үшін былғары шикізатын шет елге аз ақшаға экспорттап, дайын өнімді қымбатқа сатып алып отыр? Неге елдегі былғары шикізаттарын өңдейтін құрылғыларды жаңартып , өнімді арттырмасқа?
Жоба мәселесі:Елдегі былғары шикізатын өндіретін кәсіпорындар жоқтың қасы , өнеркәсіптердің жыл сайынғы көрсеткіші азайып құрдымға кетуі.
Жоба мақсаты:Қазақстандығы былғары өндірісін анықтау.
Жоба міндеті:
Қазақстандағы былғары бұйымдарының жұмыс жасайтын өндірісі.
Ірі қара мен қойдың терісін өңдеу.
Былғарыдан жасалатын бұйымдарды анықтау.
Былғарыдан жасалатын бұйымдар мен заттарын анықтау.
Жоба болжамы : Егер біз Қазақстандағы былғары өндіретін кәсіпорындарды анықтасақ , ірі қаралармен қатар қой терілерінде өңдесек , былғары бұйымдарының өндірісін, жұмысын, шикізатын, сұранысын, экономикалық үлесін анықтап , осы міндеттерді толық атқарып алсақ экономикаға әсерін, былғарының пайдасын,былғарыдан жасалатын бұйымдарды білеміз.
Практикалық маңызы: Студенттерге керек, осы саладағы жас мамандарға қажет, статистика бөлімі үшін қажет .
Теориялық маңызы:Конференцияға қатысуға болады , өндіріс мамандарына, студенттерге дөңгелек үстел ұйымдастыруға болады.Кітапша ретінде шығаруға болады.

Былғары өндірісінің шикізаты
Былғары -- мал терілерін химиялық және механикалық әдістермен өңдеу арқылы алынатын материал. Одан аяқ киім, сырт киім, айыл-тұрман, галантерея, техникалық бұйымдар т.б. жасалады. Мал терісі 3 қабаттан -- шелден, өзеңнен, қыртыстан тұрады. Былғары жасау үшін терінің жүні жидітіледі, шелі сылынып, қыртысы жазылады. Терінің өзеңін (ортаңғы қабатын) өңдей отырып былғары алынады. Өзең айқыш-ұйқыштанып тығыз байланысқан коллогенді талшықтардан құралады. Теріні жүннен арылту үшін сілті (күл мен әк ерітіндісі) және фермент жағылады, күкіртті натрий, әк ерітіндісі бүркіледі. Бірнеше сағаттан кейін қылшық пен босаң қыртыс арнаулы машина арқылы оңай ажыратылады. Мұнан соң шелдеу машинасымен терінің шелі сылынады. Осыдан шыққан шикізат көн деп аталады. Көндегі сілті және басқа қосылыстар кетіріліп, әк сумен жуылып шайылады. Шикізат талқымен жұмсартылады. Арнаулы машинамен ылғалдан арылтылған соң, қалыңдығы бір тегіс болу үшін былғары сүріледі де, қандай мақсатқа пайдаланатындығына және жағылатын бояу түсіне қарай сұрыпталады. Тікелей бояу, қышқылды бояу, т.б. тәсілдермен боялған былғарының қатпарлары жазылып, керу машинасына жіберіледі. Керіліп кептірілген былғарының пұшпақтары кесіледі, сығылады және оған жылтыр өң беріледі. Пайдалану мақсатына қарай былғары 4 топқа бөлінеді: аяқ киімдік былғары, қайыс немесе айыл-тұрмандық былғары, сырт киімдік және галантереялық былғары, техникалық былғары Аяқ киімдік былғары қасаң және жұмсақ былғары түрінде болады. Аяқ киімнің үстіңгі бөлігіне жұмсақ былғары, ал табан бөлігіне (ұлтан, өкше, сірі өкше, т.б.) қасаң былғары жұмсалады. Қасаң былғары ірі мал терісінен жасалады, өңделмеген терінің орташа салм. 23 -- 26 кг-нан кем болмайды. Жұмсақ былғары қой, ешкі және бұзау, тана, құнажын, шошқа, жылқы терілерінен жасалады. [1]
Қайыс немесе айыл-тұрмандық былғарыдан белдік т.б. бұйымдар (қалыңд. 2,5 -- 3,0 мм), сондай-ақ, айыл-тұрмандар (қалыңд. 2,2 -- 4,0 мм) жасалады. Сырт киімдік және галантереялық былғары ұсақ мал терісінен жасалады, қалыңд. 0,5 -- 1,2 мм-ден аспайды. Галантереялық бұйымдар жасау үшін ірі балықтың, жылан мен кесірткенің терілері де пайдаланылады. Техникалық былғары ірі малдың жон терісінен жасалады, ол әрі қалың, әрі төзімді болады. Оны өндірістік машиналардың кейбір бөлшектерін жасауға пайдаланады.
Былғары мен тері шикізатына үй жануарлары мен жабайы андардың терісі жатады. Былғары өндірісінің шикізат қоры мал шаруашылығы болып табылады.
Жалпы алғанда, былғары мен терінің тауарлық қасиеттері олардың қай түліктің терісінен жасалғанына ғана емес, сол түліктің қандай тұқымының терісінен жасалғанына да байланысты. Былғары мен тері технологиясы Қазақстан Республикасында кеш дамыған ғылым саласы болғандықтан, жергілікті мал тұқымдарының тері сапасы және одан жасалып шығарылған былғары мен терінің тұтыныстық қасиеттерінің мал тұқымының ерекшелігімен байланысы әлі зерттелмеген.
Ежелгі көшпенді халықтың негізгі байлық көзі мал болғаны белгілі. Ежелгі заманнан бері малшылықпен айналысатын көшпелі халық тұрмысына қолданатын түрлі дүниелерін төрт түлік малдан шығатын шикізаттан өндірген. Солардың бірі - көшпенділер тұрмысында ерекше орын алған - тері өндірісі. Тері өңдеу - көшпенділердің ежелгі кәсібі. Оларды киім тігуге, ат әбзелдерін, қару-жарақтарын, тіпті ыдыс-аяқтарын жасауға да пайдаланған. Былғары дайындалатын бірден бір шикізат - тері. Көшпенділер негізінен жылқы мен қой терісін пайдаланған. Олардан шекпен мен шалбарлар тіккен.
Былғары шикізатының негізгі түрлері
Былғары өндірісі шикізатының топтастырылуы
Былғары шикізаты төмендегіше топтастырылады: аң терісі, үлбірлік шикізат, теңіз жануарларының терісі және құс терілері.
Аң терісі - ұсталған аңның немесе аң шаруашылықтары өсіретін аңдардың ұқсатылмаған терісі. Олар қысқы және көктемгі аң терілері болып екіге бөлінеді.
Қысқы аң терілеріне қысқы ұйқыға кетпейтін аңдардың және жыл бойы ұсталына беретін жыртқыш аңдардың терілері жатады. Олардың жүні қыста әдемі, қалың, сапалы болады. Оларға борсық, тиін, құндыз, кәмшат т.б. жатады
Тиін терісі. Тиіннің терісі өте жұмсақ, қалың, ұзындығы орташа, үлпілдек мамық болады. Күзде және көктемде жүнінің түсін өзгертеді. Жазда жүні қысқалау, сиректеу, түсі жирен мен қара-қоңырдың аралығында, ал қыста өте сапалы, арқасында, бүйірінде сұр жолағы болады.
Түлкі терісі. Терісі тығыз, жүні жұмсақ, түсі жирен, қызғылт қоңырлау.
Антарктидадан басқа материктердің барлығында тараған.
Қазақстанда 3 түрі бар: кәдімгі қызыл түлкі, қарсақ және ауған түлкісі.
Қоян терісі. Қоян терісі тері шикізатының ішіндегі ең негізгілерінің
Бірі болып табылады. Себебі, ол өте өсімтал әрі тез жетіледі, материялдық
Және еңбек шығынын көп қажет етпейді.
Тана терісі. Жаңа сойылған кездегі салмағы 10- 13 кг дейін. Жақсы күтімде болған малдың 5-7 айлығында, ал кәдімгі жағдайда бағылған малды ң 1- 1,5 жасында терісі осындай салмаққа жетеді. Ауданы - 120-250 дм, қалыңдығы 2,5-3 мм, кейде 4 мм дейін болады.
Сиыр терісі. Жаңа сойылған мал терісінің салмағы 13кг жоғары.
Салмағына байланысты сиыр терісін жеңіл (13-17кг) орташа (17-25 кг) және ауыр (25 кг жоғары) деп бөледі. Ауданы - 200-450 дм^,қалыңдығы: жеңіл
Салмақтысыныкі 2,5-4 мм, орташасынікі - 3-4,5 мм, ауырынікі - 3,5-5 мм.
Терісі біршама тегістеу, бірақ көп бұзаулаған сиырдың терісінің қарын жағы созылған, біраз ақаулы болып келеді.
Тайынша терісі. Жаңа сойылған мал терісінің салмағы 17 кг жоғары.
Салмағына байланысты сиыр терісі жеңіл (17-25 кг) және ауыр (25кг жоғары) болып екіге бөлінеді.
Сауыр терісінің қалыңдығы 3,5-5 мм, қол терісініңкі - 2-2,5 мм, ауданы 300-570 дм, тұрқы 1,75-2,2 м
Аралығында болады. Тері құрылымы біркелкілеу, аяқ киімнің жоғарғы жағы үшін былғары дайындауда юфть, ұлтан, ұлтарақ, ер- тұрмандық, техникалык және иленбеген шикі қайыс шығаруда қолданылады.
Ірі жылқы терілері. Салмағы 10 Кг жоғары жылқы терілері ipi ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.