Мектеп жасына дейінгі балаларды экологиялық тәрбиелеудің формалары мен әдістері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫНЫҢ М.МӘМЕТОВА АТЫНДАҒЫ ҚЫЗЫЛОРДА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚАЗЫНАЛЫҚ КӘСІПОРНЫ

Мектепке дейінгі педагогика ПЦК- сы

Қорғауға жіберілді
ПЦК төрайымы:
... ... ... ... ... ... ...М. Мансурова
... ... ... ... ... ... ... ... 2023 ж.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Мектеп жасына дейінгі ересек балалардың қоршаған ортаны зерттеу барысында танымдық және зияткерлік дағдыларын дамытудың педагогикалық дизайны

Мамандығы: 01120100- Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту
Біліктілігі: 5АВ0120101-Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың қолданбалы бакалавры

МДБ-Қ-21 оқу тобының студенті: ... ... ... ... ... ... Же ткерқызы Жаңагүл
(қолы)
Жетекшісі: ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...Ділманова Ғазиза Оразалықызы
(қолы)

Курстық жұмысты қорғаған бағасы:_____________________
Хаттама № ______ _________________________2024жы л

Қызылорда, 2024 жыл
ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫНЫҢ М.МӘМЕТОВА АТЫНДАҒЫ ҚЫЗЫЛОРДА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚАЗЫНАЛЫҚ КӘСІПОРНЫ

Мектепке дейінгі педагогика ПЦК- сы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Жеткерқызы Жаңагүл

Тақырыбы: Мектеп жасына дейінгі ересек балалардың қоршаған ортаны зерттеу барысында танымдық және зияткерлік дағдыларын дамытудың педагогикалық дизайны

Мамандығы: 01120100- Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту
Біліктілігі: 5АВ0120101 - Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың қолданбалы бакалавры

Қызылорда, 2024 жыл
МАЗМҰНЫ
І.КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-5
І. Мектеп жасына дейінгі балалардың қоршаған орта туралы түсініктерін
Қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5-15
II.. Мектеп жасына дейінгі балалардың қоршаған ортаны таным үрдісінің педагогикалық даму жолы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 6-27
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..28-29
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектілігі:Мектеп жасына дейінгі балалардың ойлау жүйесін жүйелендіру,дамыту барысында эмоционалды және интеллектуалды жақтарын жетілдіру барысындағы білім беру.Балалардың қоршаған ортаға байланысты дүниетанымын кеңейту.Табиғаттың соншалықты әсемдігін,елге жерге деген сүйіспеншілігін арттыра отыра, туған жеріміздің ерекшеліктерін, біз байқамайтын сұлулығын айтып жеткізу.Қазақ халқының ақын жазушыларының елді,жерді және , отанды негізге ала отырып махаббатпен жырлаған жыр өлеңдерін тіпті суретшілердің табиғат көрінісін шебер суреттеуі осы қоршаған ортаға деген кереметте көзқарастарының адамдарға көркем түрде жеткізуі болып табылады.Еліміз табиғаттың, туған жердің ең асыл қазына екенін ертерек бізге жеткізіп айтып отырған.Баланың өмірге деген көзқарасын дамыту үшін оны қарапайым тақырыптан бастаған жөн.Ол әрине қоршаған орта және оны құрайтын топ.
Курстық жұмыстың мақсаты:
Мектеп жасына дейінгі баланың интеллектуалды ойлауын және эмоционалды сезімдерін дамыту.
Танымдық үрдісін дамыту.
Баланы төрт мезілмен таныстыру.
Курстық жұмыстың міндеттері:Қазіргі таңда балаларға қоршаған ортаны үйретудің түрлі жолдарын қарастырыпболып жатқан мәселелермен тұтастығын ұштастыру. Мектепбағдарламаларына арналған баспалардағы шығарманы оқушыларға оқытудың әдіс-тәсілдерін саралау.
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспе, бірінші бөлім, негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

I. Мектеп жасына дейінгі балалардың қоршаған орта туралы түсініктерін
қалыптастыру
Мектепке дейінгі ұйымдарда білім сапасын арттыру аса маңызды мәселе, ол үшін жалпы және негізгі жағдайларды жақсарту басты міндет болып табылады.
Біріншіден, білім мен тәрбие беруге арналған дамытушы ортаны жабдықтау қажет десек, ол мектепке дейінгі кезеңнің өзіндік ерекшелігі мен құндылықтарын сақтайтын, баланың балалығына бағытталуы шарт.
Екіншіден, тәрбие мекемесінің басшысы мен тәрбиеші педагогтар қауымы кәсіби шеберліктерін үнемі шыңдап, білімін жетілдіруге жүйелі көңіл бөліп, ұжымның шығармашылық бағыт-бағдарын айқындап, оны жүзеге асыруға белсенділікпен ат салысуға және жағымды психологиялық ахуалдың тұрақтануына ықпал ету қажет. Сондай-ақ, отбасының сұранысы мен талап-тілектерін қанағаттандыру және білім мен тәрбиенің балаға берілген үрдісі жайында ата-анамен үнемі бірлескен ынтымақты негізде жұмыс істеу де өте маңызды.
Үшіншіден, балабақшада еңбек етуге толық жағдай жасалып, тәрбиелеу мен білім берудің технологияларын сауатты меңгеріп, жаңа педагогикалық әдіс-тәсілдер жүйесін кәсіби шеберлікпен игеріп, оны тәжірибеде пайдалануға шығармашылықпен үлес қосып отырса.
Баланы тәрбиелеу, дамыту және білім беру мәселелерінде отбасы мен балабақша ұжымының бірлескен өзара тығыз байланыста болуы.
Білім беру жүйесінің негізгі мақсаты - тұлғаны оқыту, тәрбиелеу, дамыту. Бұл мақсаттар өзара тығыз байланыста болғанда ғана нәтижелі болады. Баланы өмірге дайындау үшін дамытудың маңызы ерекше. Даму барысы:
1. Зердесін дамыту
2. Эмоциясы мен сезімдерін дамыту
3. Күрт қиыншылықтарға төтеп бере алуын дамыту
4. Өзіне-өзінің сенімділігін, өзін-өзі қабылдау, жақсы көруді дамыту
5. Танымдық үрдісін дамыту
6. Өзін-өзі алып жүре алуын, дербестігін дамыту
7. Өзін-өзі көрсете алуына, өзін-өзі жетілдіруге ынтасын дамыту
Мектеп жасына дейінгі балалардың экологиялық тәрбиесі - бұл балаларды табиғатпен таныстыру, оның негізінде экологиялық көзқарас жатыр, ал педагогикалық процесс Экологияның негізгі идеялары мен тұжырымдамаларына сүйенеді. Мектеп жасына дейінгі балалардың экологиялық тәрбиесінде табиғатты бақылап қана қоймай, онымен қарым-қатынас жасау, өсімдіктер мен жануарларға күтім жасау қажет. Мұның бәрін ойын, шығармашылық, музыка арқылы білдіруге болады, сондықтан баланың алған әсерлері мен білімдері шоғырланады. Алғашқы жеті жылда бала өзін объективті әлемнен ерекшелендіреді, өзінің жақын және таныс адамдар шеңберіндегі орнын түсіне бастайды. Қоршаған заттық-табиғи әлемде саналы түрде шарлау, оның құндылықтарын оқшаулауға қабілетті. Мектеп жасына дейінгі балада табиғатпен өзара әрекеттесу негіздері қаланады. Ересектердің көмегімен бала табиғатпен өзара әрекеттесуді барлық адамдар үшін ортақ құндылық ретінде түсіне бастайды. Өткеннің барлық көрнекті ойшылдары мен тәрбиешілері табиғатқа балаларды тәрбиелеу құралы ретінде үлкен мән берді.
Мектепке дейінгі тәрбие экологиялық білім берудің бастапқы буыны болып табылады, сондықтан мектепке дейінгі балалық шақта бала табиғат туралы эмоционалды әсер алады, өмірдің әртүрлі формалары туралы идеяларды жинақтайды. Мектеп жасына дейінгі балаларда экологиялық ойлаудың, сананың алғашқы негіздері қалыптасады, сонымен қатар экологиялық мәдениеттің бастапқы элементтері қаланады. Мұның бәрі тек бір жағдайда болады - егер баланы тәрбиелеп отырған ересектердің өздері экологиялық мәдениетке ие болса. Олар жалпы мәселелерді түсінеді және олар туралы алаңдайды, кішкентай адамға табиғаттың әдемі әлемін көрсетеді, онымен қарым-қатынас орнатуға көмектеседі.
Мектеп жасына дейінгі балаларды экологиялық тәрбиелеудің формалары мен әдістері
Менің кеңесім мектеп жасына дейінгі балаларды экологиялық тәрбиелеудің формалары мен әдістеріне арналған. Алдымен экологиялық білім беру формаларына тоқталайық.
Экологиялық білім берудің формалары
- сабақтар;
- жорықтар мен экскурсиялар;
- экологиялық мерекелер мен демалыс;
- балаларды күнделікті өмірде табиғатпен таныстыру;
- балалардың қарапайым іздеу қызметі.
Мектеп жасына дейінгі балалар қоршаған әлемге үлкен қызығушылық танытады. Олар бей-жай қалатын бірде-бір объект немесе құбылыс жоқ.
Мұнда басты міндет - баланы табиғатты сүюге үйрету. Балалар жұмыста рухани қуаныштың қайнар көзін көруі керек. Сонымен, егер бала оларға таңдану үшін гүл өсірсе, егер еңбектің жалғыз сыйақысы сұлулықтан ләззат алса және бұл сұлулық басқалардың қуанышы үшін жасалса - ол зұлымдыққа, цинизмге, жүрексіздікке қабілетсіз болады. Бұл адамгершілік тәрбиесінің күрделі мәселелерінің бірі. Табиғатқа деген қамқорлықты тәрбиелеу балалар ол туралы кем дегенде қарапайым білімге ие болған кезде, өсімдіктерді өсірудің, жануарларға күтім жасаудың қарапайым әдістерін игеріп, табиғатты байқауға, оның сұлулығын көруге үйренген кезде мүмкін болады. Осы негізде туған жерге деген сүйіспеншілік қалыптасады. Бақылау сабақтың формасы ретінде Орта, аға және дайындық топтарында қолданылады. Әрбір бақылау үшін барлық балалар игеруі керек бағдарламалық мазмұн анықталады.
Табиғаттану бақылаулары белгілі бір жүйеде жүзеге асырылады. Балаларға табиғатта болатын маусымдық өзгерістерді көрсету үшін оларды жылдың әр мезгілінде бірдей объектілерге ұйымдастырған жөн. Мысалы, көктемгі маусымда үлкен мектеп жасына дейінгі балалармен саябаққа 3 бақылау жүргізіліп, тапсырмалар біртіндеп күрделене түсуі керек. Бұл бақылаулардың мақсаты-көктемгі өзгерістермен таныстыру, оларды көру қабілетін дамыту және табиғатта болып жатқан оқиғалардың себебін түсіну. Ауыл шаруашылығы бақылаулары ересектердің жеке еңбек түрлерімен танысу үшін жүргізіледі. Топтағы сабаққа қарағанда бақылауды ұйымдастыру әлдеқайда қиын және ол мұқият дайындалған жағдайда ғана сәтті болады.
Бақылаудың әр түрі мұғалімнің ерекше басшылығын қажет етеді. Сонымен қатар, бақылаудың барлық түрлерін жүргізуге қойылатын жалпы талаптар бар.
1. Бақылаудың мақсаты мен міндеті нақты және нақты қойылуы керек. Барлық жағдайларда тапсырма танымдық сипатта болуы керек, баланы ойлауға, еске түсіруге, қойылған сұраққа жауап іздеуге мәжбүр етеді.
2. Әр бақылау үшін мұғалім білімнің шағын шеңберін таңдауы керек. Табиғат объектілері туралы идеялар балаларда біртіндеп, олармен бірнеше рет кездесулер нәтижесінде қалыптасады. Әрбір бақылау балаларға бастапқы түсініктерді біртіндеп кеңейтіп, тереңдете отырып, жаңа білім беруі керек.
3. Бақылауларды ұйымдастыруда олардың өзара байланысын қамтамасыз ететін жүйелілік қарастырылуы керек. Нәтижесінде балалар қоршаған табиғат туралы толық, терең түсінік қалыптастырады.
4. Бақылау балалардың психикалық және сөйлеу белсенділігінің дамуына ықпал етуі керек. Психикалық белсенділікті белсендіру әр түрлі әдістермен жүзеге асырылады: бақылаудың нақты және қол жетімді міндетін қою, бақылау әдісі ретінде зерттеу әрекеттерін қолдану, балалардың тәжірибесін тарту, бақылау нәтижелерін айту, бір объектіні екіншісімен салыстыру, әр түрлі күрделілік дәрежесіндегі сұрақтар қою (сұрақтар баланың ой-өрісін оятуы керек).
5. Бақылау балалардың табиғатқа деген қызығушылығын, ол туралы мүмкіндігінше көбірек білуге деген ұмтылысын оятуы керек.
6. Бақылау процесінде балалардың алған білімдері жұмыстың басқа әдістері мен формалары арқылы бекітілуі, нақтылануы, жалпылануы және жүйеленуі керек. Бұл әдістер мұғалімнің әңгімесі, табиғат туралы кітап оқу, сурет салу және модельдеу, табиғат күнтізбелерін жүргізу, көргендеріңіз туралы әңгімелер болуы мүмкін.
7. Әр бақылаудың нәтижесінде балаларда табиғаттың белгілі бір объектісі туралы түсінік немесе қарапайым түсінік қалыптасуы керек.

Әр түрлі бақылаулар жүргізу әдістемесі.
Тану бақылауы.
Байқауға басшылық тәрбиеші мен балаларды даярлаудан, бақылаудың өзін жүргізуден және балалардың алған идеяларын бекітуден тұрады.
Бақылау объектісін таңдауды тәрбиеші балабақша бағдарламасының талаптарына байланысты жүзеге асырады. Бұл ретте бақылау үшін қолжетімді нысандарды дұрыс таңдау үшін,
осы топтың тәрбиеленушілерінде байқаудың даму деңгейін ескеру қажет. Объектілерді таңдауда мұғалім жергілікті өлкенің табиғатында әртүрлі құбылыстардың басталу уақытын басшылыққа алады. Әрі қарай, мұғалім алдағы, сондай-ақ кейінгі (қайталанған) бақылаулар нәтижесінде балаларда қалыптасуы қажет білім көлемін нақтылайды. Бақылаудың қалай ұйымдастырылатындығы туралы ойлану керек: барлық балалармен немесе кіші топпен, барлық балаларда үлестірмелі материалдар (бұтақтар, тұқымдар, көкөністер, жемістер) немесе тек тәрбиеші болады. Бақылау объектілерін дайындау бірдей маңызды. Балалардан қорқатын мазасыз жануарды бақылау мүмкін емес. Алдымен сіз бақылау кезінде тыныш ортаны қалай қамтамасыз ету керектігін, құстармен торды немесе аквариумды қайда қою керектігін ойластыруыңыз керек, сонда балалар анық көрінеді, ал мұғалім объектімен еркін әрекет ете алады.
Балалардың алдағы бақылауға қызығушылығы болуы керек. Қызығушылықты тудыратын әдістер әртүрлі: мысалы, балықты бақылау қарсаңында Тәрбиеші балаларға онымен бірге жууды және аквариумды зарядтауды немесе Қоянды көрсетпес бұрын оған көкөністерді тазалауды ұсынуы мүмкін. Балалардың қызығушылығы топқа әкелінетін жануар туралы сөйлескеннен кейін, ол туралы жұмбақтар жасағаннан кейін оянады.
Бақылау жүргізе отырып, мұғалім үш негізгі кезеңді ескере отырып, өз қызметін салады.
Бірінші кезеңде оқушылар объект туралы жалпы түсінік алуы керек. Балаларға оны егжей-тегжейлі тексеруге уақыт беріледі. Оқушылар өздерінің қызығушылығын қанағаттандырып, оның не екенін біліп, оған деген көзқарастарын білдіруі керек.
Екінші кезеңде мұғалім балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, объектінің қасиеттерін, қасиеттерін, белгілерін, жануардың мінез-құлқы мен өмір салтын, өсімдік жағдайын және т.б. анықтау үшін әртүрлі әдістерді қолданады, қажетті байланыстар орнатады. Мұғалім балаларға сұрақтар қояды, жұмбақтар жасайды, тақырыпты тексеруді, бірін екіншісімен салыстыруды ұсынады. Еңбек әрекеттері, ойын әдістері, сондай-ақ өлеңдер, көркем шығармалардан үзінділер кеңінен қолданылады. Бұл балалардың бақыланатын объектіге эмоционалды көзқарасын тудырады. Жануарларды бақылай отырып, мектеп жасына дейінгі балалар оның мінез-құлқы, әртүрлі көріністері туралы біледі. Өсімдікті қарау оның ең жарқын бөліктерін (гүл, сабақ, жапырақтар) таңдаудан басталады. Содан кейін олардың сыртқы құрылымының ерекшеліктері (мөлшері, пішіні, бетінің сипаты және т.б.) ретімен қарастырылады. Тәрбиеші осылайша балаларды жүйелі түрде бақылауға үйретеді.
Үшінші кезеңде бақылау қорытындысы шығарылады, алынған білім жинақталады.
Әрбір бақылау алдыңғы бақылаумен байланысты болуы керек. Осылайша, балалардың білім, дағдылар жүйесі қалыптасады.
Үлестірме материалды қолдану арқылы бақылау. Бақылау кезінде ортаңғы топтан бастап үлестірме материалдар жиі қолданылады. Әр бала немесе екі-үш тәрбиеленуші объектілер жиынтығын қарастырады: көкөністер, жемістер, ағаштар мен бұталардың бұтақтары, жапырақтары, гүлдері және т.б. мұндай сабақты ұйымдастыру өте тиімді. Бұл балаларда табиғат туралы неғұрлым толық, нақты идеяларды қалыптастыруға, сараланған қабылдауды дамытуға ықпал етеді. Үлестірме материалды қолдана отырып БАҚЫЛАУДА табиғат объектілерін зерттеуге, оларды бір-бірімен салыстыруға, айырмашылық пен ұқсастық белгілерін анықтауға ерекше орын беріледі. Алайда, мұндай бақылау балалармен жеке жұмыстың ұжымдық жұмысымен үйлесуін қамтиды, бұл оны ұйымдастыруды қиындатады. Осындай сабақтарды өткізе отырып, мұғалім табиғатты қорғау талаптарын ескеріп, балаларды оған ұқыпты қарауға шақыруы керек.
Ұзақ мерзімді бақылау.
Ұзақ мерзімді бақылаулардың мазмұны әр түрлі: өсімдіктердің өсуі мен дамуы, олардың негізгі өзгерістерін белгілеу, жануарлар мен құстардың дамуы (попугая, Канария, тауық, қоян, мысық), жансыз және тірі табиғатты маусымдық бақылау және т.б. ұзақ мерзімді бақылауды ұйымдастыра отырып, тәрбиеші өсімдіктің немесе жануардың өсуі мен дамуының негізгі кезеңдерін (кезеңдерін) білуі керек. Оларға сәйкес бақылау эпизодтық жүйеге бөлінеді. Әрбір эпизодтық бақылау объектіде өзгерістер жеткілікті түрде айқын болған кезде жүзеге асырылады. Мұғалім балаларды әр уақытта объектіні қарастыруға, оның жағдайын бұрынғымен салыстыруға, өзгерістің айқын көрінетін белгілерін анықтауға шақырады. Әр эпизодтық бақылау кезінде көрсетілген суреттер, модельдер, гербариялар балаларға объектімен болып жатқан өзгерістерді есте сақтауға көмектеседі. Нәтижесінде объектінің өсуі мен дамуының бүкіл циклі қайталануы керек. Сондықтан міндетті түрде қорытынды бақылау жүргізіледі. Оны балалардың әңгімелері ретінде ұйымдастыруға болады:" біз бұршақты қалай өсірдік "немесе"әр маусымда ағаштармен не болды".
Бұршақтың өсуін бақылау (үлкен топтағы балалармен)
Бұршақ тұқымының алғашқы бақылауы тұқымның өнуі үшін ылғалдың қажеттілігі туралы білімді қалыптастырумен біріктірілуі керек. Балалардың әрқайсысы бірнеше бұршақ тұқымын алады. Мұғалім оларды бұршақтың мөлшеріне, пішініне, түсіне, бетінің сипатына, қаттылығына назар аудара отырып қарастырады. Балаларға бақылау күнделігінде бұршақ тұқымын салу ұсынылады. Әрі қарай, балаларға бұршақ тұқымдарының өнуі үшін ылғалдың қажеттілігін түсіндіретін тәжірибе ұйымдастырылады. Бұршақ тұқымдары сіңдіріліп, балаларға міндет қойылады: олардың өзгеруін бақылау.
Келесі бақылау тұқымда көшеттер пайда болған кезде жүзеге асырылады. Мұғалім құрғақ және өнген тұқымдарды салыстыруды ұсынады. Тұқымның түсі мен мөлшерінің ұлғаюына, көшеттердің пайда болуына және т.б. назар аударады. Балаларға барлық өзгерістердің эскизін жасауды ұсынады. Топыраққа тұқым отырғызуды ұйымдастырады және тапсырма береді: қандай өзгерістер болатынын қадағалаңыз. Кейінгі бақылаулар жапырақтардың пайда болуымен, ересек өсімдіктің пайда болуымен, бүршіктер мен гүлдердің пайда болуымен, ақырында жеміс бүршіктерімен жүзеге асырылады. Әр байқау кезінде мұғалім алдымен қандай өзгерістер болғанына назар аударады. Содан кейін балаларға өзгерістерді өсімдікке күтім жасау тәсілдерімен байланыстыруға көмектеседі. Осы мақсатта ол сұрақтар қояды: бұршақ жақсы өсуі үшін не істеу керек? Неліктен бұршақты байлау керек? Неліктен топырақты қопсыту керек (суару, арамшөптер)? Әрбір бақылаудан кейін өсу мен даму процесін сызу керек. Сіз гербарий жасай аласыз.

Қорытынды бақылауда Тәрбиеші балаларға бұршақтың тұқымнан жаңа тұқымға дейінгі бүкіл даму циклін қайталауға көмектеседі. Балаларға суреттерді (суреттерді) бұршақ қалай өскеніне қарай орналастырып, болған өзгерістердің реттілігі туралы айту ұсынылады.
Сонымен, қорытынды жасай отырып, балаларды табиғатпен таныстыру үшін мектепке дейінгі тәрбиеші табиғат ғылымының әртүрлі салаларынан үлкен білім қорын, оның даму заңдылықтарын түсінуді, табиғатта болып жатқан заттар мен құбылыстар арасындағы байланысты дұрыс түсіндіре білуді қажет етеді деп айта аламыз. Сіздің аймағыңыздың табиғатын зерттеу өте маңызды: маусымдық өзгерістерді байқау, күнтізбе жасау, ең көп таралған өсімдіктер мен жануарларды тануды үйрену, оларды қайдан табуға болатындығын білу.
Балаларды табиғатпен таныстыра отырып, мұғалім балалардың табиғатты тікелей қабылдауына және дағдыларды белсенді игеруіне ықпал ететін әдістер мен әдістерді саналы түрде таңдайды. Балалардың табиғатпен танысу кезіндегі іс-әрекетін ұйымдастырудың формалары сабақтар, экскурсиялар, серуендер, табиғат бұрышында жұмыс істеу, жер учаскесінде жұмыс істеу болып табылады. Балабақшада мектеп жасына дейінгі балаларды табиғатпен таныстыру жұмыстары күн сайын жүргізіледі. Балаларды ұйымдастыру формасы әртүрлі (жасына және жұмыс мазмұнына байланысты). Балаларды табиғатпен таныстырудың ең тиімді және тиімді түрлерін ажыратуға болмайды. Олардың барлығы ақылға қонымды және мөлшерленген пайдалану жағдайында оң әсер етеді.
Тәрбиешіден жабайы табиғат бұрышын ұйымдастыру, өсімдіктер мен жануарлар үшін табиғатта өмір сүретіндерге жақын жағдай жасау мүмкіндігі қажет. Сондай-ақ, ол балабақша учаскесінде және табиғат бұрышында өсімдіктер мен жануарларды өсірудің агротехникалық әдістерін игеруі керек.
Тәрбиешінің мысалы балалардың еңбек дағдыларын тәрбиелеуге шешуші әсер етеді. Қажетті білім мен дағдыларды, сондай-ақ жұмыстың негізгі әдістерін меңгерген табиғатты сүйетін тәрбиеші оны баланың жан-жақты дамуының күшті факторына айналдыра алады. Табиғатқа деген сүйіспеншілік сезімін баланы оның құпияларымен таныстыру, олармен бірге шешу, оған өсімдіктер мен жануарлардың өмірінде қызықты нәрселерді көрсету, табиғаттан ләззат алуға үйрету арқылы тәрбиелеуге болады: гүлді өсімдіктердің иісі, гүлдің сұлулығы, туған жерлерінің пейзаждары. Бала ұшсын, құс өз балапандарын қалай ұшуға үйретеді, құмырсқалар қалай жұмыс істейді. Табиғатқа қызығушылық танытқан бала оны жақсы көреді, ол туралы көбірек білгісі келеді. Табиғатты қабылдау көңілділік, барлық тіршілік иелеріне мұқият қарау сияқты адамгершілік қасиеттерді дамытуға көмектеседі.
Табиғатты жақсы көретін бала ойланбастан гүл жыртпайды, ұяларын бұзады, жануарларды ренжітеді, мазақтайды, табиғатты қорғауға тырысады. Бұл махаббат тиімді болуы керек, ал бала әрқашан белсенді, тек оның іс-әрекетін дұрыс бағыттау керек. Табиғат заңдарын біле отырып, адам оны өзгертеді.
Адам теңіздер жасайды, өзен арналарын өзгертеді, ұлттық қазынаны жақсартады және көбейтеді. Бірақ мұның бәрі бірден келген жоқ. Адамзаттың алғашқы күндерінде табиғат адамдарға тамақ алуға, от алуға, тұрғын үй салуға және т.б. үйреткен.
Табиғатты танудың негізгі құралы-мұғалім басқаратын бақылау.
Баланың табиғатты қабылдауы ересектерге қарағанда өткір және ол табиғатпен алғаш рет байланыста болғандықтан, оған деген қызығушылығы артып келеді. Осы қызығушылықты қолдай және дамыта отырып, балабақша мұғалімі балаларда көптеген жағымды қасиеттерді тәрбиелей алады.
Баланы табиғат әлеміне енгізу, оның объектілері мен құбылыстары туралы нақты идеялар - білім қалыптастыру, туған табиғаттың сұлулығын, сүйіспеншілігін, оған ұқыпты қарауын көру қабілетін тәрбиелеу - мектепке дейінгі мекемелердің маңызды міндеттері.
Мен осы мақсаттар мен міндеттерді "табиғи және өсімдік әлемі"тақырыбы бойынша өңірлік компонентті енгізу бойынша әдістемелік ұсынымдар негізінде құрастырдым. Мен балаларды жақын табиғи ортамен таныстыру жоспарын жасадым:
- өзен;
- қалалық саябақ;
- мұз айдыны;
- сайттың ағаштары мен бұталары;
- гүлзарлардағы гүлдер;
- адам еңбегі;
- ормандағы аңдар;
- құстар;
- жәндіктер;
- жидектер мен саңырауқұлақтар;
- шалғынды және жабайы гүлдер;
- көкөніс бағы (көкөністер мен жемістер);
- дәрілік өсімдіктер;
- улы өсімдіктер мен жануарлар;
- "Қызыл кітаптан"сирек кездесетін өсімдіктер;
- табиғаттағы мінез-құлық ережелері.

Балалардың өз сөйлеуін қалыптастырудың маңыздылығын түсіне отырып, мен өзіме осындай міндеттер қойдым:
1. Балаларды көргендерін байқауға және айтуға үйрету.
2. Туған жерімен танысу негізінде балалардың сөздік қорын байыту және сөйлеуде бейнелі сөздер мен сөз тіркестерін қолдану қабілетін дамыту.
3. Балалардың пәндер мен құбылыстар туралы білімдерін нақтылау.
4. Сөйлесу мен әңгімелеуде жаңа сөздер мен өрнектерді қолдану қабілетін дамыту.
Барлық балалар психологтары мен мектепке дейінгі білім беру мұғалімдері оқытудың ең оңтайлы жасы 4-4, 5 жас деп санайды. Бала қазірдің өзінде үлкен көлемдегі ақпаратты есте сақтауға жеткілікті. Сонымен қатар, бұл жаста ол саналы түрде есте сақтайды, яғни ол қыс пен жаз, күз бен көктем арасындағы нақты айырмашылықты түсіне алады.Бірақ баланы төрт жасқа дейінгі жыл мезгілдерімен мүлдем таныстырмау дұрыс болмас еді. Керісінше, 1,5-2 жастағы балаларға арналған көптеген ойындар мен ойын-сауық жаттығулары бар, соның арқасында ол негізгі ұғымдарды игере алады. Бұл қоршаған әлем туралы идеяларды қалыптастырудың ең жақсы уақыты. Көшеге шыққан сайын ауа-райына түсініктеме беріңіз. Мысалы, жаңбыр жауады немесе қар жауады, күн жарқырайды немесе бұлттар пайда болады, суық немесе жылы деген секілді. Әрине, мектеп жасына дейінгі балаларды оқытудың әмбебап әдістемесі жоқ, өйткені балалардың әрқайсысы әртүрлі және өзмеағында дамиды. Бірақ дәлелденген педагогикалық тәжірибелер бар, соның арқасында оқу процесі қызықты және тиімді болады.

Топтық сабақтар аясында (балабақшада немесе ерте даму орталықтарында) алдымен шолу әңгімесін жүргізу керек, оның барысында мұғалім балалардың Жыл мезгілдері мен табиғи құбылыстар туралы нақты білім деңгейін түсіне алады. Содан кейін сіз келесі сабақтар үшін жыл мезгілдерімен танысу жоспарын жасай аласыз.

Сабақтар тым кешіктірілмеуі керек, ал оқу процесінің өзі ойын түрінде жақсы құрылады. Бүгінгі таңда табиғат пен жыл мезгілдеріне арналған көптеген көрнекі құралдарды, кітаптар мен түрлі-түсті материалдарды табуға болады. Олар сатылымда да, интернетте де бар. Оларды кішкентайларды қызықтыру және әрбір талқылауды қызықты ету үшін пайдаланыңыз.
Жыл мезгілдерін ретімен зерттеудің қажеті жоқ. Қарама-қарсы маусымдардан және олармен бірлестіктерден бастаңыз:

Қыс-суық, аяз, қар, қар, жаңа жыл және Аяз ата, шырша, сыйлықтар, жылы күрте, қалпақ және қолғап.

Жаз-жылу, жарқын күн, гүлдер, көбелектер, велосипед тебу, өзен жағасында демалу, саябақта серуендеу.

Келесі кезең-қалған екі маусым туралы сөйлесу:

Көктем-табиғаттың оянуы, ағындар, тамшылар, алғашқы жасыл жапырақтар, құстардың оралуы.

Күз-ағаштардың түрлі-түсті безендірілуі, жапырақтардың түсуі, тау күлінің қызыл шоғырлары, егін жинау, жаңбыр мен батпақ.

Әр жұп үшін көркем бейнелерді қолданыңыз. Бірте-бірте баланың өзі балалар кітаптары мен суреттерінің сюжеттері бойынша қыс, көктем, жаз және күз туралы шағын әңгімелер жасай бастайды. Бұл әдіс үйде оқытуға да, балабақшадағы сабақтарға да жарамды. Үйдің жанында немесе ойын алаңында қандай да бір нысанды таңдау керек. Бұл ағаш, бұта, гүлзар болуы мүмкін. Оның келбеті қалай өзгеретінін аптасына кемінде бір рет бақылаңыз. Және балалармен бірге ақылдасуды ұмытпаңыз:
Көктемде ағаш тіріліп, кішкентай жапырақтар пайда болады.
Жазда жапырақтары көп болады, ал ағаш жасыл көйлек кигендей болады. Егер жел соғып тұрса, жапырақтары қозғалады, бірақ айналып өтпейді.
Күзде жапырақтары біртіндеп сарғайып, кебе бастайды. Ағаш жасыл көйлекті сарғыш-қызылға ауыстырды және керемет әдемі. Міне, жапырақтар түсе бастайды. Әдемі букет жинап, бөлмені безендіріңіз.
Қыста ағаш мүлдем жапырақсыз тұрады. Бірақ ол суық емес, өйткені көктемге дейін ол қалың қар қабатының көрпесімен ұйықтайды.
Айтпақшы, бақылау объектісінде болатын өзгерістерді камераға түсіруге болады. Кем дегенде он минут отыра алатын балалар болуы екіталай. Балалардың белсенділігін ойын үшін ғана емес, сонымен қатар оқу үшін де пайдаланыңыз.

Ойынның мәні мынада: бала немесе ересек адам жыл мезгілін "көрсетеді", ал қалған қатысушылар оны болжауға тырысады. Бұл жағдайда сіз кез-келген маусыммен байланысты кез-келген қозғалыстар мен әрекеттерді қолдана аласыз:

Көктем-құстардың келуін немесе алғашқы гүлдердің артындағы қисаюды имитациялайтын қолды сермеу.

Жаз-өзенде жүзуді еске түсіретін қозғалыстар жасау немесе сыртта өте ыстық екенін көрсету.

Күз-көшеде жаңбыр жауып тұрғанын көрсетіп, қолшатырды ашу керек.

Қыс-сыртта суық екенін көрсету немесе қарлы ойынға ұқсайтын қозғалыстар жасау.

Ұқсас ассоциативті қатарды басқаша қолдануға болады. Мұны істеу үшін Сіз қандай да бір жануарды таңдауыңыз керек (мысалы, кішкентай борсық) және оның әр түрлі маусымдардағы әрекеттерін көрсетіңіз.

Көктем-борсық оянып, созылып, күзеннен шығады.

Жаз-көңілді, ойнайды, жүгіреді.

Күз-қысқа дайындық уақыты келді. Борсық күзен қазып, қор дайындайды.

Қыс - біздің борсық жапырақтардың жұмсақ төсегінде ұйықтайды. Бала жыл мезгілдерінің арасындағы айырмашылықты білгеннен кейін, сіз айларды зерттеуге кірісе аласыз. Өйткені, қыста суық, ал жазда жылу жеткіліксіз екенін білу жеткілікті. Табиғаттағы өзгерістер біртіндеп, айдан айға дейін болатынын түсіну маңызды.

Алдымен балаға әр маусымда үш ай болатынын түсіндіру керек.

Қыс-желтоқсан, қаңтар, ақпан.

Көктем-наурыз, сәуір, мамыр.

Жаз-маусым, шілде, тамыз.

Күз-қыркүйек, қазан, қараша.

Содан кейін сіз әр аймен танысуға кірісе аласыз. Барлық балалар қоршаған ортаға ерекше қызығушылық танытады.Тіпті жасына қарамастан, олар айналасында болып жатқан барлық нәрсеге қызығушылық танытады. Ересектер бала сөйлеуді үйренгеннен кейін, ол әлемдегі барлық нәрсе туралы сұрақтар қоя бастайтынына дайын болуы керек. Бұл сұрақтарды жауапсыз қалдырмауға тырысу қажет.Сонымен қатар, бүгінде оқытуға арналған көптеген әдістер мен құралдар бар.
Мектеп жасына дейінгі балаларды қоршаған әлеммен таныстыру әдістемесінде табиғатпен танысу бойынша жұмыстың келесі бағыттары ажыратылады:
1. Жансыз табиғат туралы идеялар (күн мен түннің өзгеруі, жергілікті аймаққа тән типтік ауа-райы құбылыстары, жылы және суық күндердің болуы, бұлтты және шуақты ауа-райы, типтік атмосфералық құбылыстар-жаңбыр, қар, жел, АЯЗ, АЯЗ, найзағай және т. б.; су және оның агрегаттық жағдайы, құм, саз, топырақ; кейбір ғарыштық денелер туралы-ай, күн, Жұлдыздар).
2.Өсімдіктер туралы Білім (белгілі бір аймақта жиі кездесетін ең типтік ағаштарды, бұталарды, шөптесін өсімдіктерді ажыратуға және атауға үйрету; өсімдіктердің қажеттіліктері туралы қарапайым идеяларды қалыптастыру - жылу, ылғал, топырақ қоректенуі; жабық өсімдіктерге, сондай-ақ көкөніс бақшасы мен гүл бақшасының өсімдіктеріне күтім жасау тәсілдері туралы идеяларды қалыптастыру; өсімдіктердегі жағдайдың өзгеруі туралы идеяларды қалыптастыру өсімдіктерді қорғау туралы қарапайым білімді қалыптастыратын әртүрлі маусымдар).
3. Жануарлар туралы түсініктер (сүтқоректілердің, құстардың, бауырымен жорғалаушылардың, балықтардың, қосмекенділердің, жәндіктердің жиі кездесетін өкілдері; туған өлкесінің үй және жабайы жануарлары, басқа аймақтардың ең типтік өкілдері - олардың сыртқы түрі, мінез-құлқы, қоршаған орта жағдайларына бейімделуі, үй жануарлары мен құстарға немесе табиғат бұрышындағы жануарлар мен құстарға күтім жасау).
4. Табиғаттағы ересектердің жұмысы туралы білім (өсімдіктерді өсіру және жануарларға күтім жасау тәсілдері туралы идеялар, табиғатты қорғау және оны адам пайдалану, табиғат бұрышында және учаскеде өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың кейбір еңбек дағдылары мен дағдыларын қалыптастыру).
5. Табиғаттағы маусымдық өзгерістер туралы білім (әр маусымда күн мен түннің ұзақтығы, ауа-райының табиғаты, ауа температурасы, жауын-шашын, жансыз табиғат құбылыстарының ерекшеліктері жануарлар мен Өсімдіктердің өмір салтына, әр маусымда табиғаттағы адамдардың жұмысына, балалардың өмір сүру ерекшеліктеріне қалай әсер етеді; жыл мезгілдерінің реттілігі туралы білімді қалыптастыру).
6. Табиғатқа ұқыпты және қамқор көзқарасты қалыптастыру өсімдіктер, жануарлар, олардың өмір сүру жағдайлары, олардың негізгі қажеттіліктерін білу, оларға күтім жасау дағдылары мен дағдылары туралы қолда бар идеялар негізінде жүзеге асырылады. Табиғатқа ұқыпты қарауды қалыптастыру оның эстетикалық қабылдауына ықпал етеді. Балаларды табиғатпен таныстырудың қарастырылған міндеттерін жүзеге асыру үшін түзету мектепке дейінгі мекемесінде бірқатар жағдайлар жасалады: жануарлар мен өсімдіктермен бұрыш, балабақша учаскесі.
Баланың балабақшадағы өсімдіктермен және жануарлармен үнемі қарым-қатынасы үшін олар табиғаттың бұрыштарын жасайды, олар топтық бөлмені безендіреді, балаларды қуантады және бақылаулар жүргізуге, жануарлар мен өсімдіктерге күтім жасауға мүмкіндік береді. Табиғат бұрышының тұрғындары онда үнемі өмір сүре алады (жабық өсімдіктер, балықтар, құстар және т.б.) немесе онда белгілі бір, қысқа уақыт тұра алады (жергілікті аймақтағы өсімдіктер мен жануарлар, олардың өмірі белгілі бір маусымдарда айқын көрінеді - көктемгі примроздар, жәндіктер). Табиғат бұрышына арналған жануарлар мен өсімдіктерді таңдағанда бірқатар талаптарды ескеру қажет:
Өсімдіктер мен жануарлар белгілі бір жүйелі немесе экологиялық топқа тән болуы керек.
Өсімдіктер мен жануарлар сыртқы жағынан жарқын, тартымды, интеллектуалды кемістігі бар баланың назарын аударып, ұстап тұруы керек.
Өсімдіктер мен жануарлардың бір түрінің бірнеше данасы болуы керек.
Өсімдіктер мен жануарлар балалардың өмірі мен денсаулығы үшін мүлдем қауіпсіз болуы керек.
Өсімдіктер мен жануарлар қарапайым болуы керек, оларды ұстау үшін күрделі жабдық қажет емес.
Dow жағдайында өсімдіктер мен жануарлардың қалыпты өмір сүру мүмкіндігін ескеру қажет (жоғары температура, құрғақтық, Шу және т.б.). Мектеп жасына дейінгі балалардың табиғатымен танысу бойынша жұмысты сәтті ұйымдастырудың тағы бір шарты-балабақшаның дұрыс жоспарланған және жақсы жабдықталған учаскесінің болуы. Балабақша учаскесі гигиеналық және педагогикалық талаптарға сай болуы керек (белгілі бір мөлшерде болуы керек, ағаштар мен бұталар дұрыс таңдалып, орналастырылуы керек, гүлзарлар жасалуы керек, шағын бақша мен бақша өсіруге, кейбір жануарларды ұстауға орын бөлуге, сайтқа құстарды тартуға болады).
Мектеп жасына дейінгі балаларды табиғатпен таныстыру барысында әртүрлі әдістер қолданылады: бақылау, иллюстрациялық-визуалды материал, ойын, қарапайым тәжірибелер, модельдеу, мұғалімнің табиғат объектілері мен құбылыстары туралы әңгімесі, көркем табиғат әдебиетін пайдалану, әңгіме, балалардың табиғаттағы жұмысы.
Бақылау-Мектеп жасына дейінгі баланы табиғатпен таныстырудың негізгі әдісі. Мақсаттар мен мазмұнға байланысты жеке және топтық бақылау қолданылады. Қойылған мақсаттарға байланысты эпизодтық, ұзақ мерзімді және қорытынды бақылауды қолдануға болады. Бақылаудың бірнеше түрі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.