Адамгершілік тәрбиесінің критерийлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қарағанды облысының дене шынықтыру және спорт басқармасы
Ә.Молдағұлова атындағы облыстық мамандандырылған олимпиадалық резервтегі мектеп-интернат-колледжі КММ

Курстық жұмыс тақырыбы:
Адамгершілік тәрбиесінің маңызы мен міндеттері

Орындаған: ІІІ курс студенті
Абсадыков Ернар

Ғылыми жетекші: Педагогика ғылымдарының магистрі
А.С.Аязбай

Караганда 2024
МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Адамгершілік тәрбиесінің мәні мен мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.1. Жеке тұлғаны адамгершілік тәрбиелеудің негізгі ұғымдары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Адамгершілік тәрбиесінің мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.3. Адамгершілік тәрбиесінің критерийлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2.Адамгершілік тәрбие әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.1. Адамгершілік тәрбие әдістерінің жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.2. Өзін-өзі жетілдіру және өзін-өзі тәрбиелеу ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25

Кіріспе

Адамгершілік тәрбиесі - тұлғаның әлеуметтік ортада тіршілік етуіне қажетті қоғам талабына сай балалар бойында тұрақты моральдык касиеттерді, нормалар мен адамгершілік идеалдарды, жалпыадамзаттық құндылықтарды, адамгершілік қасиеттерді үйрету және қалыптастыру. Н. Назарбаев: Қазақтың сана - сезімі өткендегі, қазіргі және болашақтағы тарихтың толқынында өзінің ұлттық МЕН дегізерлік қасиетін түсінуге тұңғыш рет енді ғана мүмкіндік алып отыр... , - деді. Осы күнге дейін мәдениеттің құрылымын негізінен материалдық және рухани - салалардан тұрады деп қарастыру басымдық алып келеді де, ал жеке адамның келбеті көлеңкеде қалып қояды. Рухани күшінің қайнар көзі моральдық - адамгершілік қасиетінде. Адам қасиетін құрайтынэлементтерді ұштауға бағытталған мақсатты жұмыс - тәрбиелеу жұмысының басты нысанасы. Адамгершілік адамның тұлғалық сипаты болып саналады да, мейірімділік, ұжымдылық деген қасиеттерді біріктіреді.
Ұлы Абай шығармашылығының негізгі өзегі - адамның адамгершілігі, ар-ұяты, ақылдылығы болып келеді, мысалы Адам бол, Өзіңдегі адамгершілікті сақта- деген өсиеттері осыны айғақтайды.
Сонымен қатар, адамгершілік тұлғанын басқа Мен- дермен әрекеттесу процесін қамтитын қарым-қатынастар жүйесі болып табылады. Осы қарым-қатынастар адамгершілік нормалар мен мінез-құлық механизмдерін игеруге әкеледі (Хмель Н.Д.).Тұлғаның адамгершілік нормалары мен талаптарын меңгеру механизмдерінің ерекшеліктері адамгершілік тәрбиеге жағымды психологиялық жағдай тудырумен, адам іс-әрекеттерінің адамгершілік жақтарын және нәтижелерін бағалаумен тығыз байланысты болады. Бірақ қоғам өмірінің нормаларын қадағалап қорғайтын заңдардың маңыздылығын қарастырмай адамгершілік тәрбиесінің мазмұны толық ашылмайды.
Адамгершiлiк мәдениет адамзат қоғамының даму тарихы арқылы қалыптасады, әрбiр дәуiрдiң өзiндiк қайшылықтарымен бiте қайнасып, жетiледi. Сондықтан да адамгершiлiктiң мәнiн абстрактылы түрде қарап, оны адамдардың табиғатымен, биологиялық ерекшелiктерiмен ғана байланыстыруға болмайды.
Адамзат тарихында адамгершiлiкке байланысты пайда болған категорияларға мыналар жатады: жомарттық, батырлық, ерлiк, әдiлдiк, қарапайымдылық, кiшiпейiлдiлiк, адалдық, шыншылдық, ұяттылық, ар мен намыс, тағы басқалары. Әрбiр қоғам өзiнiң даму процесiнде адамгершiлiк категорияларына, оның мазмұнына көптеген өзгерiстер енгiзiп отырған. Адамгершiлiк - адамдардың практикалық өмiрiнен тамыр алып, пайда болған әдет - ғұрыптар мен дәстүрлердi тудырып, солармен сәйкес дамиды. Ал мораль болса, шындыққа қарама- қарсы, терiс қарым- қатынаста пайда болады және адамның өзiне субьективтi түрде мiндет қоя бiлумен туындайды. Адамгершiлiк қасиеттерi отбасында, қоршаған ортада, балалар бақшасында, мектепте, адамдардың iс-әрекетiнiң барысында бiр- бiрiмен араласуы нәтижесiнде, қоғамдық тәжiрибе алуын өмiрмен байланыстыру арқылы қарлыптасады. Халықта: "Ұяда не көрсең, ұшқанда соны iлерсiң" деген мақал бар. Тәлiм - тәрбие болмаған жерде адамгершiлiк мәдениетi мен қасиетi де қалыптаспайды.
"Адамға ең бiрiншi керегi бiлiм емес, тәрбие. Тәрбиесiз бiлiм- адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның өмiрiне апат әкеледi"- деп Әл- Фараби айтқандай, педагогика ғылымы зерттейтiн негiзгi категорияларының бiрi- тәрбие.
Тәрбие адам тағдырын ойластырады, болжайды, алдын- ала адамның рухани өмiрiнiң көптеген негiздерiн сақтайды, тәрбие алыс пен жақын адамдарға және өзiн қоршаған ортаға қатынас орнатады. Тәрбие ұлылар өсиетiн сақтата отырып, олардың адамгершiлiк құндылықтарын ұрпақтан- ұрпаққа жеткiзедi. Адам тiршiлiгiне тек қана материалдық жағдайлар ғана емес, тәрбие -- адамзат тiршiлiгiнiң мiндеттi шарты.

В.Соловьев: "Адамгершiлiк бiр адамның екiншi адамға сыйлай салатын заты емес, ол өзiнiң тәжiрибесi арқылы ғана жететiн адамның iшкi жағдайы"- деп адамгершiлiктiң құндылығына ерекше тоқталған. Тәрбие мәдениетi -- өмiрдiң өзi сияқты күрделi де көп қырлы. Еңбекке тәрбиелеу, патриоттық тәрбие, эстетикалық тәрбие, адамгершiлiк тәрбиесi, экологиялық тәрбие, дене тәрбиесi. Осы барлық тәрбиенiң өзегi- адамгершiлiк тәрбиесi, бiрақ ол жападан жалғыз әрекет етпейдi, ол осы аталған тәрбие түрлерiмен бiрлiкте, демек адамгершiлiкпен қоса барлық тәрбие түрлерiмен бiрiге келе адамгершiлiк мәдениетi мен сапалары қалыптасады. Адамгершiлiк сапаларын индивидтiң өзi анықтап, адамгершiлiк ұстанымын да өзi қалыптастырады.

Курстық жұмыстың мақсаты: Адамгершілік тәрбие және оның мазмұны, міндеттері, адамгершілік тәрбие жолдарын теориялық тұрғыдан нақтылау.

Курстық жұмыстың міндеттері:
- адамгершілік тәрбиенің бала тәрбиесінде алатын орнын көрсету;
- адамгершілік тәрбиенің мазмұны мен міндеттерін айқындау;
- оқушылардың адамгершілік тәжірибесін қалыптастыру жолдарын қарастыру;
- адамгершілік құндылықтарды белгілеу және оларды оқушыларды тәрбиелеуде қолдану аясын белгілеу.

1.Адамгершілік тәрбиесінің мәні мен мазмұны
1.1. Жеке тұлғаны адамгершілік тәрбиелеудің негізгі ұғымдары мен міндеттері

"Мораль" термині moralis сөзінен шыққан. Мораль-бұл адамдардың мінез-құлқында, күнделікті іс-әрекеттерінде басшылыққа алатын стандарттар мен нормалар. Мораль мәңгілік емес және өзгермейтін категориялар емес, олар бұқараның әдетінің күшімен қайталанады, құқықтық ережелерден гөрі қоғамдық пікірдің беделімен сақталады.
Сонымен бірге моральдық талаптар, нормалар, моральдар адамның қалай өмір сүруі, қоғамда өзін ұстауы және т.б. туралы идеялар түрінде белгілі бір негіздеме алады.
Мораль тарихи тұрғыдан нақты, ол қоғамның дамуымен өзгереді. Барлық замандар мен халықтар үшін бірде-бір мораль жоқ. Әлеуметтік-экономикалық формациялар өзгерген сайын мораль, қоғамдық ортадағы нормалар мен мінез-құлық туралы идеялар өзгерді.
Л. А. Григорович "адамгершілік - бұл мейірімділік, әдептілік, тәртіп, ұжымшылдық сияқты қасиеттер мен қасиеттерді біріктіретін жеке қасиет"деген анықтама берді.
И. С. Марьенко "адамгершілік - адамның қолданыстағы нормаларын, ережелерін, мінез-құлық принциптерін ерікті түрде сақтауын қамтамасыз ететін ажырамас жағы ретінде. Олар Отанға, қоғамға, ұжымға, жеке адамдарға, өзіне, еңбекке деген көзқарасын білдіреді...
"Моральдық нормалар - бұл адамның белгілі бір жағдайда қалай әрекет ету керектігін анықтайтын ережелер, талаптар. Моральдық норма баланы белгілі бір әрекеттер мен әрекеттерге итермелеуі мүмкін немесе оларға тыйым салуы немесе ескертуі мүмкін".
Тәрбие - тұлғаны мақсатты қалыптастыру процесі. Бұл тәрбиешілер мен тәрбиеленушілердің арнайы ұйымдастырылған, басқарылатын және бақыланатын өзара әрекеті, түпкі мақсаты қоғамға қажетті және пайдалы тұлғаны қалыптастыру.
Тәрбие ұғымын М. Г. Яновская кеңірек ашады - "бұл тәрбиеші мен тәрбиеленушілердің өзара әрекеттесуіне негізделген екі жақты процесс, ал егер өзара әрекеттесу туралы айтатын болсақ, оқушы енді тек білім беру объектісі емес. Ол мұғалімнің тәрбиелік әсерімен кездесуге субъективті түрде барады, оларды қабылдайды. Одан да жақсысы, егер оқушы педагогикалық әсерді байқамаса; ол өзін осылай қалағандай сезінеді, өзі оған ұмтылды, өйткені ол үшін бұл маңызды және қызықты. Мұндай жағдайда оқушы қазірдің өзінде өз дамуының субъектісі болып табылады. Бұл ең маңызды педагогикалық заңдылық, оны орындау өте қажет".
Адамгершілік тәрбиесі ұғымы жан-жақты. Ол адам өмірінің барлық аспектілеріне енеді. Сондықтан қазіргі заманның көрнекті мұғалімі В. А. Сухомлинский тұлғаның жан - жақты дамуы туралы білім беру жүйесін дамыта отырып, оның жүйесін қалыптастырушы қасиет адамгершілік тәрбиесі деп санады. "Адамгершілік тәрбиесінің өзегі-адамның адамгершілік сезімдерін дамыту".
"Адамгершілік тәрбие - бұл тәрбиеленушілердің санасына, сезімдері мен мінез-құлқына оларда қоғамдық мораль талаптарына сәйкес келетін адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру мақсатында мақсатты және жүйелі әсер ету".

Диалогқа, қарым-қатынасқа, ынтымақтастыққа негізделген адамгершілік тәрбиесі оқушы үшін маңызды және тартымды болады, сондықтан мұғалім келесі шарттарды орындаса тиімді болады:
- Өзектіліктің әсерін тудыратын оң жас қажеттіліктері мен мүдделеріне сүйенеді.
- Жалпы іс-әрекеттің эмоционалды байлығын қамтамасыз етеді, олардың қатысушыларын біріктіретін бірлескен ұжымдық күш-жігер мен тәжірибені ұйымдастырады.
- Табысқа жетелейтін эмоционалды - ерікті шиеленіс атмосферасын жасайды.
- Балалар ұжымы мен әр адамның қуанышты өмір салтын бекітеді.
- Эмоционалды ластану функциясын орындайтын қоғамдық пікірдің (қызықты, маңызды) оң әсерін ескереді.
- Достық қарым-қатынас атмосферасын құруға қамқорлық жасайды.

Адамгершілік тәрбие жалпыадамзаттық мораль нормаларына, оқушылардың бүкіл өмірін ұйымдастыруға сәйкес келетін біртұтас педагогикалық процесс ретінде ғана тиімді жүзеге асырылады: іс-әрекет, қарым-қатынас, олардың жас және жеке ерекшеліктерін ескере отырып қарым-қатынас. Бұл процестің нәтижесі-оның санасының, адамгершілік сезімдерінің, ар-ожданының, адамгершілік ерік-жігерінің, дағдыларының, әдеттерінің, әлеуметтік құнды мінез-құлқының бірлігінде адамгершілік тұтас тұлғаны қалыптастыру.
Адамгершілік тәрбие мыналарды қамтиды: мектеп оқушыларының қоғаммен байланысы, оған тәуелділігі, олардың мінез-құлқын қоғамның мүдделерімен үйлестіру қажеттілігі туралы хабардарлығын қалыптастыру; адамгершілік мұраттарымен, қоғамның талаптарымен танысу, олардың заңдылығы мен парасаттылығын дәлелдеу; адамгершілік білімді адамгершілік сенімге айналдыру, осы сенімдер жүйесін құру; тұрақты адамгершілік сезімдерді, мінез-құлықтың жоғары мәдениетін қалыптастыру адамды адамдарға құрметтеудің негізгі көріністерінен; адамгершілік әдеттерді қалыптастыру.
Тұлғаның адамгершілік тәрбиесі - бұл педагогикалық және әлеуметтік құбылыстарды қамтитын күрделі және көп қырлы процесс. Алайда, адамгершілік тәрбие процесі автономды. Оның бұл ерекшелігін бір кездері А.С. Макаренко көрсеткен.

Адамгершілік тәрбиенің негізгі міндеттері:
1. Адамгершілік сананы қалыптастыру;
2. Адамгершілік сезімдерді тәрбиелеу және дамыту;
3. Адамгершілік мінез-құлық дағдылары мен әдеттерін дамыту.

"Адамгершілік сана - бұл баланың адамгершілік қатынастарын, жағдайларын көрсетудің белсенді процесі. Адамгершілік сананы дамытудың субъективті қозғаушы күші-адамгершілік фактілерді, қатынастарды, жағдайларды үнемі жинақтау және түсіну процесі, оларды талдау, бағалау, адамгершілік шешімдер қабылдау, жауапты сайлауды жүзеге асыру. Моральдық тәжірибелер санада көрінетін сенсорлық күйлердің бірлігі және оларды түсіну, бағалау, моральдық ойлау арқылы көрінеді. Адамның адамгершілігі қарым-қатынас жүйесінде және үнемі импульсивті моральдық ойлауда басшылыққа алатын субъективті игерілген моральдық принциптерден тұрады".
Моральдық сезімдер, сана мен ойлау моральдық ерік-жігердің негізі мен ынталандырушысы болып табылады. Бұл ерік-жігерден және әлемге Тиімді практикалық қатынастан тыс адамның нақты адамгершілігі жоқ. Ол адамгершілік сезімнің бірлігінде және өмірде өзінің адамгершілік сенімдерін жүзеге асыруға саналы түрде табандылықпен жүзеге асырылады.
Б.Т. Лихачевтің пікірінше, адамгершілік тәрбиесінің негізгі негізгі категориясы: "адамгершілік сезім ұғымы - тұрақты эмоционалды сезім, тәжірибе, нақты адамгершілік қатынастар мен өзара әрекеттесу".
Мораль нормалары баланың сезімтал дамуына байланысты субъективті моральға айналады. Ол үшін мораль, ең алдымен, тірі сезім, нақты күй және терең қанағаттану немесе, керісінше, ыңғайсыздық, қайғы-қасірет, физикалық жиіркеніш, өзін-өзі бағалау және өкіну тәжірибесі. Моральдық сезім-адамгершіліктің жүйе құраушы бастамасы. Оның арқасында сана, мінез-құлық нормаларын білу, әдеттегі әрекеттер моральдық мағынаға ие болады. Эмоционалды саланы елемейтін адамгершілік тәрбиесі, шындыққа эстетикалық көзқарас әлсіз, балалардың жоғары адамгершілік әрекеттерінің ішкі ынталандырулары мен мотивтерін қалыптастыруға, олардың мінез-құлқын басқаруға қабілетсіз.
"Моральдық әдеттердің қайнар көзі - терең сана мен құбылыстарды, адамдар арасындағы қарым-қатынасты, олардың моральдық қасиеттерін жеке эмоционалды бағалаудың бірлігінде. Моральдық әдеттер-бұл моральдық идеялар мен сенімдердің алфавиті. Моральдық әдеттерді қалыптастыру-бұл тәрбиешінің тәрбиеленушінің рухани әлеміне ену жолы, онсыз адамды түсіну және оған ең жақсы тәсілдермен - Сұлулық сөзімен әсер ету мүмкін емес". Моральдық әдеттің арқасында қоғамдық сана мен әлеуметтік адамгершілік нормалары тұлғаның рухани игерілуіне айналады. Моральдық әдетсіз өзін-өзі растау, өзін-өзі тәрбиелеу және өзін-өзі құрметтеу мүмкін емес.
Моральдық сезімді негізгі принцип ретінде бағалау моральдық сананы елемеуді білдірмейді. Дамыған моральдық сана моральдық принциптерді, нормаларды білуді және сонымен бірге қоғамдағы өз позициясын, моральдық жағдайды, сезімді, сезімді үнемі білуді және түсінуді қамтиды.
"Адамның адамгершілік мінез - құлқында келесі дәйектілік бар: өмірлік жағдай - оның қалыптасқан моральдық - сенсорлық тәжірибесі - жағдайды моральдық тұрғыдан түсіну және мінез - құлық мотивтері, таңдау және шешім қабылдау-ерікті ынталандыру-әрекет. Өмірлік тәжірибеде, әсіресе төтенше жағдайларда, барлық аталған компоненттер әрқашан бірлікте жүзеге асырылады".
Адамгершілік тәрбиесінің маңызды құралы мәдениетте тарихи дамудың әртүрлі кезеңдерінде құрылған адамгершілік мұраттарын, яғни адам ұмтылатын адамгершілік мінез-құлық үлгілерін пайдалану болып табылады. Әдетте, адамгершілік мұраттар гуманистік дүниетаным шеңберінде адамның қоршаған табиғи және әлеуметтік ортаға деген көзқарасын білдіретін көзқарастар мен сенімдердің жалпыланған жүйесі ретінде қалыптасады. Сонымен қатар, адамның көзқарасы әлемді объективті шындық ретінде бағалауды ғана емес, сонымен бірге қоршаған шындықтағы орнын, басқа адамдармен байланысын бағалауды қамтиды.

1.2.Адамгершілік тәрбиесінің мазмұны

Қазіргі уақытта адамгершілік тәрбиесінің өткір мәселесі ежелгі философтардың еңбектерінде көрініс тапты: Пифагор, Демокрит, Аристотель.
Пифагор адам үшін ең бастысы "жанға жақсылық пен жамандықты үйрету" екенін айтты. Ежелгі дәуірдің тағы бір көрнекті философы-Демокрит былай деп жазды: "тәрбие-бұл бақыт пен бақытсыздықтың панасы". Ежелгі дәуірдің көрнекті ойшылы Аристотель "Саясат" эссесінде "заң шығарушы жастарды тәрбиелеуге ерекше назар аударуы керек, өйткені бұл жоқ мемлекеттерде және мемлекеттік жүйенің өзі зиян келтіреді"деп атап өтті.
Бірқатар кеңестік зерттеушілер, мысалы: А. С. Макаренко, В. А. Сухомлинский, Н. И. Болдырев, и. Ф. Харламов, И. С. Мариенко, сондай-ақ бірқатар орыс ғалымдары: Б. Т. Лихачев, Л. А. Попов, Л. Г. Григорович, И. пП. Подласый және басқалар, өз жұмыстарында негізгілердің мәнін қасиетті етеді адамгершілік тәрбие теориясының тұжырымдамалары, мазмұны, адамгершілік тәрбие әдістері.
Көрнекті зерттеушілер мен әдіскерлерге К. Д. Ушинский де кіреді, ол Адамгершілік туралы былай деп жазды: "егер адамгершілік стипендия мен ақыл-ой дамуының қажетті салдары екеніне сенімді болсақ, біз моральдық әсер тәрбиенің негізгі міндетін құрайды, жалпы ақыл-ойдың дамуына қарағанда әлдеқайда маңызды, толықтыру білімнің бастары"
А. С. Макаренко адамның адамгершілік дамуына тек білім ғана емес, сонымен қатар басқа да әсер ету жүйелері әсер ететіндігін атап өтті. Ол былай деп жазды: "біздің тарихымызда тікелей экономикалық, әскери немесе саяси мағынадан басқа, жаңа этикаға үлес қоспайтын және жаңа моральдық тәжірибенің өсуіне себеп болмайтын тәрбиелік мәні жоқ бірде-бір акт, бірде-бір сөз, бірде-бір фактор жоқ".
Л. А. Григорович адамгершілік тәрбиесінің мазмұнын адамгершілік арқылы қарастырды.
"Адамгершілік - бұл адамның адамға деген көзқарасын білдіретін оның қасиеттерінің кешенін қамтитын тұлғаның интегралды сипаттамасы. Адамгершілік - бұл адамға жоғары құндылық ретінде саналы және эмпатикалық қатынасты білдіретін адамның моральдық-психологиялық қасиеттерінің жиынтығы. Жеке тұлғаның сапасы ретінде адамгершілік басқа адамдармен қарым-қатынас процесінде қалыптасады: зейін мен ізгі ниет; басқа адамды түсіну қабілеті; эмпатия, эмпатия қабілеті; басқалардың пікірлеріне, сенімдеріне, мінез-құлқына төзімділік; басқа адамға көмектесуге дайын болу".
Мұғалімнің оқушыларға деген адамгершілік көзқарасының мысалы ерекше тәрбиелік күшке ие. Адамгершілікті тәрбиелеудің тағы бір құралы - моральдық-этикалық бағыштау (ұлы адамдардың өмірбаянын, олардың шығармашылық қызметін, өмірлік принциптерін, адамгершілік әрекеттерін зерттеу). Адамгершілікке тәрбиелеудің маңызды шарты ұжымдық оқу, әлеуметтік пайдалы іс-шараларды, әсіресе оның түрлерін ұйымдастыру болып табылады, мұнда оқушылар басқаларға тікелей қамқорлық көрсету, көмек көрсету және қолдау көрсету, кіші, әлсіздерді қорғау жағдайларына қойылады. Мұндай жағдайлар бірлескен іс-әрекет процесінде тікелей туындауы мүмкін немесе мұғалім арнайы қарастыруы мүмкін. Адамгершіліктен басқа, адамгершілік тәрбиесінің мазмұнына саналы тәртіп пен мінез-құлық мәдениетін тәрбиелеу кіреді. Тәртіп жеке тұлғаның сапасы ретінде оның өмір мен қызметтің әртүрлі салаларындағы мінез-құлқын сипаттайды және ұстамдылықта, ішкі ұйымшылдықта, жеке және қоғамдық мақсаттарға, көзқарастарға, нормаларға, принциптерге бағынуға дайын екендігінде көрінеді. "Адамгершіліктің ажырамас бөлігі бола отырып, тәртіп жеке жауапкершілік пен санаға негізделген, ол оқушыны әлеуметтік қызметке дайындайды. Өз іс-әрекеттері үшін жауапкершіліктің моральдық алғышарты-бұл жеке тұлғаның әртүрлі жағдайларда өзінің мінез-құлық бағытын таңдау қабілеті".

Тәртіптілік жеке қасиет ретінде дамудың әртүрлі деңгейлеріне ие, бұл мінез-құлық мәдениеті ұғымында көрінеді. Ол мыналарды қамтиды:
- сөйлеу мәдениеті (пікірталас жүргізу, әзілді түсіну, қарым-қатынастың әртүрлі жағдайларында экспрессивті тілдік құралдарды қолдану, ауызша және жазбаша әдеби тілдің нормаларын білу);
- қарым-қатынас мәдениеті (адамдарға деген сенім, сыпайылық, туыстарымен, достарымен, таныстарымен және бөгде адамдармен қарым-қатынаста зейінділік дағдыларын қалыптастыру, өз мінез - құлқын қоршаған ортаға - үйде немесе қоғамдық орындарда, қарым-қатынас мақсатына-іскерлік, жеке және т. б. байланысты саралау мүмкіндігі)
- сыртқы келбет мәдениеті (жеке гигиенаны сақтау қажеттілігін қалыптастыру, өз стиліңізді таңдау, қимылдарыңызды, мимикаңызды, жүрісіңізді басқара білу);
- тұрмыстық мәдениет (күнделікті өмірдің объектілері мен құбылыстарына эстетикалық мінез-құлықты тәрбиелеу, өз үйін ұтымды ұйымдастыру, үй шаруашылығын жүргізудегі дәлдік және т. б.)
Балалардың мінез-құлық мәдениеті көбінесе мұғалімдердің, ата-аналардың жеке үлгісінің, сондай-ақ мектеп пен отбасында қалыптасқан дәстүрлердің әсерінен қалыптасады.

И. Ф. Харламовтың пікірінше, адамгершіліктің мазмұны келесідей:
1. Отанға қатысты (патриотизм) - өз еліне, тарихына, әдет-ғұрпына, тіліне деген сүйіспеншілік, қажет болған жағдайда оны қорғауға деген ұмтылыс.
2. Еңбекке қатысты (еңбексүйгіштік) - жасампаз еңбек қызметіне және оның қажеттілігінің болуын, еңбектің өзіне және қоғамға пайдасын түсінуді, еңбек дағдылары мен дағдыларының болуын және оларды жетілдіру қажеттілігін болжайды.
3. Қоғамға қатысты (ұжымшылдық) - өз тілектерін басқалардың тілектерімен үйлестіре білу, өз күш-жігерін басқалардың күш-жігерімен үйлестіре білу, мойынсұну және жетекшілік ету қабілеті.
4. Өзіне қатысты-өзгелерді құрметтеу кезінде өзін құрметтеу, қоғамдық парыздың жоғары санасы, адалдық пен шыншылдық, адамгершілік тазалық, қарапайымдылық.
5. Адамгершілікте немесе адамгершілікте.

Адамгершілік тұлғаның әлеуметтік құнды қасиеттері мен қасиеттерінде жүзеге асырылады, қарым-қатынаста, іс-әрекетте, қарым-қатынаста көрінеді. Моральдық тәрбиені моральдық сезімнің тереңдігі, эмоционалды тәжірибе, азап шегу, ұят және эмпатия қабілеті көрсетеді, ол моральдық сананың жетілуімен сипатталады: моральдық білім, өмір құбылыстарын моральдық идеал тұрғысынан талдау, бағалау, оларға тәуелсіз баға беру.
"Адамгершілік тәрбие-бұл жағымды әдеттер мен әдеттегі мінез-құлық нормаларының тұрақтылығы, салауатты балалар ұжымы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.