МӘТІНДІ ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІ
УДК 371.214
ББК 74.202
О-52
Пікір жазған:
Сайдахметова Л.Т. - Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты
Авторлық бағдарламаларды, әдістемелік құралдарды сараптамадан өткізіп, баспаға ұсыну:
Баспаға ұсыну алқасы: Ұсынылған авторлық бағдарлама талапқа сай әзірленген. Республика көлемінде таратуға, баспадан шығаруға лайықты.
филология ғылымдарының докторы, қауымд.проф. м.а. Балтабаева Г.С.
педагогика ғылымдарының докторы, профессор Ж.У.Кобдикова,
филология ғылымдарының кандидаты Г.С.Апеева,
физика-математика ғылымдарының кандидаты, доцент К.А.Бейсенбаева,
педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Л.Т.Сайдахметова.
педагогика ғылымдарының магистрі, республикалық интеллектуалды білім порталы Ғылым Бағар директоры, республикалық ғылыми - әдістемелік журнал Ғылым Бағар бас редакторы, халықаралық ғылыми әдістемелік журнал STEM IDEA редакциясының директоры, бас редакторы А.С.Абу.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету: авторлық бағдарлама Құраст.: Арын Самат Омарұлы. - Алматы: Тайлан, 2024.
ISBN 978-601-7695-58-3
Авторлық бағдарлама оқушылардың білімдерін жетілдіруге арналған. Бағдарлама барлық талаптарға сай әзірленген.
УДК 371.214
ББК 74.202
(C) Арын Самат Омарұлы., 2024
УДК 371.214
ББК 74.202
О-52
Арын Самат Омарұлы
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету
ISBN 978-601-7695-58-3
***
1-ҚҰРЫЛЫМ
Түсіндірме жазба
Бұл бағдарлама орта және жоғары сынып оқушыларына мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және түсіндіру негіздерін үйретуге арналған. Ол оқушылардың әдеби және ғылыми мәтіндерді терең талдау дағдыларын, жасырын мағыналарды анықтау, өз көзқарасын дәлелдеу және оқығанына сыни тұрғыдан қарау қабілетін дамыту мақсатында әзірленген. Бағдарлама оқу материалын сәтті игеру және қазіргі ақпараттық қоғамда жұмыс істеу үшін қажетті сыни ойлау мен аналитикалық қабілеттерді қалыптастыруға ықпал етеді.
Бағдарлама келесі негізгі компоненттерді қамтиды:
Теориялық модуль: сыни ойлау және оқу тұжырымдамаларына кіріспе, мәтінді талдау әдістері мен түсіндіру стратегияларына шолу.
Практикалық сабақтар: теориялық білімді қолдана отырып, нақты мәтіндерді талдау. Жұмыс көркем әдебиетпен де, көркем емес әдебиетпен де жүргізіледі.
Семинарлар мен пікірталастар: оқылған мәтіндерді талқылау, пікір алмасу және өз көзқарасын дәлелдеу.
Жобалармен жұмыс: материалды бекітуге және көпшілік алдында сөйлеу дағдыларын дамытуға ықпал ететін таңдалған мәтіндер бойынша аналитикалық жұмыстар мен презентациялар дайындау.
Қазіргі заманғы медиаға сыни көзқарасты қалыптастыру: жаңалықтарды, жарнамаларды және интернет мазмұнын біржақтылық, манипуляция және фейк үшін талдау.
Курс академиялық жылға арналған және интерактивті оқыту әдістерін, соның ішінде топтық талқылауларды, рөлдік ойындарды және кейс-әдістерді қолдана отырып, тұрақты сабақтарды қамтиды. Оқушылардың үлгерімін бағалау олардың пікірталастарға қатысуы, талдамалық жұмыстар мен жобалардың сапасы, сондай-ақ аралық және қорытынды бақылау жұмыстары негізінде жүзеге асырылатын болады.
Бұл бағдарлама оқушылардың мәтіндерді сыни тұрғыдан ойлау және талдау қабілеттерін дамытып қана қоймай, сонымен қатар өз ойларын дәлелді түрде жеткізе білуі үшін тамаша негіз болады, бұл оларға әрі қарай оқыту мен кәсіби қызметте пайдалы болатыны сөзсіз.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының өзектілігі:
Ақпараттық қанықтылық: цифрлық дәуірде қол жетімді ақпарат көлемі экспоненциалды түрде өсуде. Бұл қажетті деректерді тез табу, оларды сенімділік пен өзектілікке талдау, сондай-ақ фактілерді манипуляциялар мен жалған жаңалықтардан ажырату дағдыларын дамыту қажеттілігін тудырады. Сыни тұрғыдан оқу оқушыларға осы маңызды дағдыларды дамытуға көмектеседі.
Сыни ойлауды дамыту: табысты әлеуметтік, кәсіби және жеке іске асыру үшін негізделген шешімдер қабылдау және логикалық дәлелдер құру мүмкіндігі қажет қазіргі әлемде сыни ойлау негізгі құзыретке айналады. Бағдарлама мәтіндерді талдау және түсіндіру арқылы осы қабілеттерді қалыптастыруға және дамытуға бағытталған.
Оқу үлгерімін арттыру: мәтіндерді сыни тұрғыдан талдай білу және өз көзқарасын дәлелдей білу оқу материалын терең түсінуге және соның салдарынан әртүрлі пәндік салалардағы академиялық нәтижелерді жақсартуға ықпал етеді.
Ақпараттық сауаттылыққа тәрбиелеу: сыни оқуға үйрету ақпараттық сауаттылықтың маңызды бөлігі болып табылатын ақпарат көздерін бағалауды қамтиды. Қазіргі ақпараттық қоғам жағдайында бұл құзыреттілік жеке даму және табысты әлеуметтік бейімделу үшін өте маңызды.
Азаматтық ұстанымды қалыптастыру: сыни тұрғыдан ойлау және ақпаратты талдай білу саналы азаматтық ұстанымды қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Осы дағдыларға ие оқушылар әлеуметтік өмірге мағыналы түрде қатыса алады, қоғамда болып жатқан процестерге сыни көзқараспен қарайды және оларға белсенді қатыса алады.
Осылайша, "Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету " бағдарламасы қазіргі ақпараттық қоғам жағдайында сыни тұрғыдан ойлауға және әрекет етуге қабілетті білімді, ақпараттық сауатты және әлеуметтік белсенді азаматтарды даярлау үшін өзекті және маңызды болып табылады.
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының мақсаты оқушылардың әртүрлі мәтіндерді сыни талдау, терең түсіну және тиімді түсіндіру дағдыларын қалыптастыру және дамыту болып табылады.
Сыни ойлауды дамыту: оқушыларға ақпаратты талдауға, негізгі дәлелдерді бөлуге, дереккөздердің біржақтылығын немесе сенімсіздігін анықтауға және өз көзқарасын қалыптастыруға және негіздеуге үйрету.
Мәтінді талдау дағдыларын жетілдіру: оқушыларға автордың негізгі идеясын, тақырыбын, мақсаттарын, әртүрлі жанрлар мен бағыттардағы мәтіндердің стилистикалық және тілдік ерекшеліктерін анықтауға үйрету.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: оқушылардың мәтінді талдау негізінде логикалық негізделген ауызша және жазбаша дәлелдер құру дағдыларын дамыту.
Ой-өрісті кеңейту және жалпы эрудицияны арттыру: оқушыларға мәдени және әлеуметтік процестерді терең түсінуге ықпал ететін Көркем әдебиет, ғылыми мақалалар, журналистік зерттеулерді қоса алғанда, мәтіндердің кең ауқымына қол жеткізуге мүмкіндік беру.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: оқушыларға өз тұжырымдары мен ұстанымдарын негіздеу үшін әртүрлі ақпарат көздерін тиімді зерттеуге және бағалауға үйрету.
Білім беру және кәсіби сынақтарға дайындық: оқушылардың жоғары мектепте және кәсіби мансапта табысты академиялық қызметке дайындығын арттыру, мұнда ақпаратты сыни тұрғыдан талдай білу және өз идеяларын дәлелді түрде жеткізе білу қажет.
Осылайша, бағдарлама оқушының жеке басын жан-жақты дамытуға бағытталған, оның академиялық ғана емес, сонымен қатар қазіргі қоғамда табысты жұмыс істеуі үшін қажетті өмірлік құзыреттіліктерін қамтамасыз етеді.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының міндеттері:
Сыни оқу әдістеріне оқыту: оқушыларды мәтінді сыни талдаудың негізгі принциптері мен әдістеріне енгізу, соның ішінде негізгі идеяны анықтау, фактілер мен пікірлерді ажырату, дәлелдер мен дереккөздерді бағалау.
Аналитикалық ойлау дағдыларын дамыту: оқушыларды мәтіндерді терең талдауға, айқын емес байланыстар мен қорытындыларды анықтауға, оқуды сыни тұрғыдан түсінуге ынталандыру.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: мәтіндерді талдау мен түсіндіруді ескере отырып, өз ойлары мен дәлелдерін ауызша да, жазбаша да құрылымдауға үйрету.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: өзіңіздің дәлелді қорытындыларыңызды дайындау үшін әртүрлі көздерден ақпаратты іздеу, іріктеу және сыни бағалау дағдыларын үйрету.
Әр түрлі пікірлер мен көзқарастарға құрметпен қарауға тәрбиелеу: оқушылардың басқа адамдардың дәлелдерін тыңдау және талдау қабілетін қалыптастыруға ықпал ету, әртүрлі көзқарастарды толерантты қабылдауды дамыту.
Оқу мәдениетін арттыру және ой-өрісін кеңейту: классикалық және заманауи көркем әдебиетті, ғылыми мәтіндерді, аналитикалық мақалаларды қоса алғанда, әртүрлі жанрлар мен стильдердегі әдебиеттердің кең ауқымымен танысу, оқуға және өзін-өзі тәрбиелеуге деген қызығушылықты дамыту.
Тиімді қарым-қатынас пен көпшілік алдында сөйлеуге дайындық: өз ойларын аудитория алдында логикалық және сенімді түрде жеткізе білу қабілетін дамыту, өз сөздері мен презентацияларын дайындау және ұсыну үшін сыни талдау әдістерін қолдану.
Өзіндік зерттеу жұмысын ынталандыру: мәтіндерді оқу және талдау барысында анықталған тақырыптар мен мәселелерді өз бетінше зерттеуге қызығушылықты ынталандыру, зерттелетін материалды терең түсіну үшін сыни талдауды қолдану қабілетін қалыптастыру.
Бұл міндеттер дәрістер, семинарлар, практикалық сабақтар, топтық талқылаулар және жобалық жұмыстарды қоса алғанда, оқу іс-шараларының кешені арқылы жүзеге асырылады.
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының нысаны: теориялық дайындықты практикалық сабақтармен, оқытудың интерактивті әдістерімен және оқушылардың өзіндік жұмысымен үйлестіре отырып, оқытудың кешенді және көп қырлы тәсілін болжайды. Бағдарлама оқушылардың оқу процесіне белсенді қатысуын ынталандыру және олардың әртүрлі деңгейдегі мәтіндерді сыни талдау және түсіндіру дағдыларын дамыту үшін ұйымдастырылған. Бағдарлама шеңберіндегі жұмыстың негізгі формаларына мыналар жатады:
Дәрістер мен теориялық сабақтар: мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу мен талдаудың негізгі тұжырымдамаларын, теориялары мен әдістерін ұсыну. Дәрістер тәжірибеге одан әрі ену және талқылау үшін негіз болады.
Семинарлар: зерттелген теориялық тәсілдерді қолдана отырып, нақты мәтіндерді терең талдау және талдау. Семинарлар оқушылардың материалды талқылауға және сыни талдауға белсенді қатысуын қамтиды.
Практикалық жұмыс және кейс-стади: нақты мәтіндермен жұмыс, сыни оқу және түсіндіру дағдыларын қолдануды қажет ететін жағдайлар мен міндеттерді талдау. Практикалық сабақтар теориялық білімді практикада бекітуге ықпал етеді.
Топтық жобалар мен зерттеулер: мәтіндерді сыни талдау объективі арқылы белгілі бір тақырыптарды немесе мәселелерді зерттеуге бағытталған топтық тапсырмаларды орындау. Топтық жобалар топтық жұмысты дамытуға және зерттелетін материалды түсінуді тереңдетуге ықпал етеді.
Оқушылардың өзіндік жұмысы: мәтіндерді оқу мен талдауды, талдау нәтижелері бойынша рефераттар мен презентациялар дайындауды, жеке зерттеу тапсырмаларын орындауды қамтиды.
Сандық білім беру ресурстарын пайдалану: интернет-ресурстарды, электронды кітапханаларды, білім беру платформаларын материалдарды іздеуге, виртуалды пікірталастар мен вебинарларды ұйымдастыруға қолдану.
Кері байланыс және бағалау: оқушыларға олардың жұмысына қатысты үнемі кері байланыс беру, мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және түсіндіру дағдыларын дамытудағы жетістіктер мен прогресті бағалау.
Бағдарламаны іске асырудың бұл көп қырлы нысаны оқушылардың мәтіндерді сыни талдау және түсіндіру процесіне терең бойлауын қамтамасыз етеді, тиісті дағдылар мен дағдылар кешенін дамытуға ықпал етеді, сондай-ақ одан әрі дербес оқыту мен дамыту үшін негіз қалыптастырады.
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының жаңалығы: оқу процесінде оқушылардың белсенділігі мен белсенділігін арттыруға, сондай-ақ әртүрлі мәтіндерді талдау негізінде олардың сыни ойлауын дамытуға бағытталған инновациялық білім беру технологиялары мен әдістемелерін біріктіру болып табылады. Бағдарламаның негізгі ерекшеліктерінің бірі интерактивті цифрлық платформалар мен мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және талдау қолданбаларын пайдалану болып табылады, бұл цифрлық дәуірдің талаптарына сәйкес келетін оқытудың заманауи тәсілін білдіреді.
Бағдарламаның негізгі жаңалықтары:
Интерактивті білім беру платформалары: оқушыларға нақты уақыт режимінде мәтіндерді талдауға, негізгі идеяларды бөліп көрсетуге, жазбалармен бөлісуге және сыныптастарымен және оқытушыларымен оқығандарын талқылауға мүмкіндік беретін арнайы онлайн платформаларды енгізу. Бұл оқытудың интерактивтілігін арттыруға және материалды түсіну тереңдігіне ықпал етеді.
Мәтіндерді талдау үшін жасанды интеллектті қолдану: мәтіндерді алдын-ала талдау және күрделі заңдылықтарды, стильдер мен дәлелдерді анықтау үшін AI-ге негізделген құралдарды қосу, бұл оқушыларға осы элементтерді сыни тұрғыдан түсінуге және түсіндіруге назар аударуға мүмкіндік береді.
Жобаға бағытталған тәсіл: оқушылардан мәтіндерді талдауды және түсіндіруді ғана емес, сонымен қатар олардың нәтижелерін нақты жағдайларда, соның ішінде өз мәтіндерін, медиа жобаларын және зерттеу жұмыстарын жасауды талап ететін жобаларды әзірлеу және іске асыру.
Оқытуды геймификациялау: оқушылардың мотивациясын ынталандыру үшін жетістіктер, ұпайлар, деңгейлер сияқты оқу процесіне ойын элементтерін енгізу, олардың сыни оқу және мәтінді талдау процесіне белсенді қатысуы.
Мәдениетаралық талдау: оқушыларға әртүрлі мәдени контексттер мен перспективаларды сыни тұрғыдан бағалау және түсіндіру қабілетін дамытуға мүмкіндік беретін талдау үшін әртүрлі мәдениеттер мен тарихи кезеңдерден алынған мәтіндерді қосу.
Бұл инновациялар оқушылардың сыни ойлау дағдыларын, аналитикалық қабілеттерін және мәтіндік материалды терең түсінуін дамытуға ықпал ететін заманауи, интерактивті және ынталандыратын білім беру ортасын құруға бағытталған. Бағдарлама оқушыларға теориялық білім алып қана қоймай, оларды заманауи технологиялар мен әдістерді қолдана отырып, тәжірибеде белсенді қолдануды ұсынады.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының практикалық маңыздылығы:
Академиялық жетістік: ақпарат пен мәтіндерді сыни тұрғыдан талдай білу жоғары академиялық нәтижелерге қол жеткізудің кілті болып табылады. Бұл оқушыларға оқу материалын тереңірек түсінуге және түсінуге, сондай-ақ ғылыми жұмыстарды, эсселерді және дәлелді мәтіндерді сәтті жазуға көмектеседі.
Кәсіби даму: қазіргі әлемде қызметкерлерден үлкен көлемдегі ақпаратты жылдам өңдеу және олардың негізінде негізделген шешімдер қабылдау мүмкіндігі талап етіледі. Бағдарлама дамытатын мәтіндерді сыни тұрғыдан талдау дағдылары басқару, маркетинг, журналистика және ғылыми зерттеулерді қоса алғанда, әртүрлі кәсіби салаларда тікелей қолданылады.
Қоғамдық қатысу және азаматтық жауапкершілік: бағдарлама оқушылардың қоғамдағы әлеуметтік, саяси және мәдени процестерді сыни тұрғыдан бағалау қабілетін қалыптастыруға ықпал етеді. Бұл қоғамдық өмірге белсенді қатысудың алғышарттарын жасайды және жауапты азаматтарды тәрбиелеуге ықпал етеді.
Медиа сауаттылық: қазіргі ақпараттық қоғам жағдайында дұрыс емес ақпарат пен жалған ақпаратты ажырата білу өте маңызды болады. Бағдарлама оқушыларға ақпараттың саналы тұтынушылары болуға көмектесетін медиа сауаттылық негіздерін үйретеді.
Жеке даму: мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және талдау дағдылары тәуелсіз ойлауды, ақпаратты өз бетінше бағалау және өз көзқарасын тұжырымдау қабілетін дамытуға ықпал етеді. Бұл жеке өсу мен өзін-өзі жүзеге асырудың маңызды атрибуттары.
Мәдениетаралық құзыреттілік: бағдарламаға енгізілген әртүрлі мәдениеттер мен тарихи контексттердегі мәтіндерді талдау оқушыларға жаһанданған әлемде маңызды болып табылатын мәдениетаралық айырмашылықтарды құрметтеу мен түсінуді дамытуға көмектеседі.
Осылайша, бағдарламаның практикалық маңыздылығы көп қырлы және қазіргі адам өмірінің негізгі аспектілерін қамтиды.
Теориялық әдіснамалық негіздері мен практикалық негізі: Зерттеу әдістері зерттеу пәнінің ерекшеліктеріне сәйкес таңдап алынды және оқу және әдістемелік әдебиеттерді оқу мен талдаудың теориялық әдістері, отандық және шетелдік практикаға салыстырмалы талдаудан тұрады.
Сабақтың жүргізу әдістері теориялық, таңғарлық тәжірибелер, интерактивті тақта, компьютер.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасынан күтілетін нәтижелер:
Сыни ойлауды дамыту: оқушылар мәтіндерді талдауды, негізгі идеяларды бөлектеуді, болжамдар мен дәлелдерді анықтауды және әртүрлі көзқарастарды тиімдірек қабылдауға және бағалауға мүмкіндік беретін дәлелдер мен қорытындыларды сыни тұрғыдан бағалауды үйренеді.
Әр түрлі ақпарат көздерінен алынған ақпаратты сыни тұрғыдан бағалай білу: оқушылар ақпараттың біржақтылығын, сенімділігі мен сенімділігін анықтай алады, фактілерді пікірлерден ажырата алады, бұл қазіргі ақпараттық қоғамдағы негізгі дағды.
Дәлелді жазу және ауызша сөйлеу дағдылары: бағдарлама өз ойларын құрылымдық және логикалық түрде жеткізу, өз ұстанымын дәлелдеу және тиімді академиялық және кәсіби қызмет үшін қажет басқалардың дәлелдерін сыни тұрғыдан талдау дағдыларын дамытуды қамтиды.
Білім беру мотивациясы мен оқу үлгерімін арттыру: аналитикалық дағдылар мен сыни ойлауды дамыту арқылы оқушылар әртүрлі пәндер бойынша оқу материалын түсінуді жақсартады, бұл оқу мотивациясы мен үлгерімін арттыруға ықпал етеді.
Ақпараттық және медиа сауаттылықты дамыту: оқушылар цифрлық ортада ақпаратпен тиімді жұмыс істеуді, сенімді көздерді ажыратуды және медиа мазмұнға сыни көзқараспен қарауды үйренеді.
Мәдениетаралық құзыреттілік пен толеранттылықты жақсарту: әртүрлі мәдениеттер мен контексттерден алынған мәтіндерді талдау оқушылардың мәдени дәстүрлер мен көзқарастардың әртүрлілігін құрметтеуге ықпал етеді, айырмашылықтарға толерантты көзқарасты қалыптастырады.
Табысты академиялық және кәсіби мансапқа дайындық: бағдарлама барысында алынған дағдылар ақпаратты сыни талдауды және дәлелді қарым-қатынасты қажет ететін кез келген салада одан әрі білім беру және кәсіби даму үшін маңызды актив болып табылады.
Осылайша, бағдарламаның күтілетін нәтижелері академиялық дағдыларды жетілдіруді ғана емес, сонымен қатар оқу бағдарламасының жеке өсуіне ықпал ететін маңызды өмірлік құзыреттерді де қамтиды.
Бағдарлама Оқу жоспарының вариативті бөлігінің оқу бағдарламалары мен элективті курстарды сараптамадан өткізу және оларды жаңартылған білім беру мазмұны аясында әдістемелік қамтамасыз ету туралы ереже (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319-III Білім туралы Заңына (27.08.2022 ж. № 382 бұйрығы) негізінде әзірленді.
Бағдарлама Оқу - тәрбие процесін ұйымдастыру бойынша нормативтік құқықтық актілер. Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндер, таңдау курстары мен факультативтер бойынша үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы (ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022ж. №399 бұйрығы 21.11.2022 ж. № 467, 05.07.2023 ж. № 199 бұйрығымен енгізілген өзгерістері) негізінде әзірленді. https:adilet.zan.kzkazdocs V2200029767 https:adilet.zan.kzkazdocs V2200030654).
Авторлық курстың қысқаша тұжырымдары:
1. Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету курс мазмұны фундементальді қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәні заңдары мен принциптердің (сақталу заңдары, сәйкестік пен симметрия принциптері т.б)
2. Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету курсын оқытуда көрнекілік принциптерін жүзеге асыру әдістемесін талдау.
3. 34-сағатқа түрлі тақырыптар бойынша практикалық - инновациялық тәсілдермен практикалық тапсырмалар құрастырылды.
2-ҚҰРЫЛЫМ
ТҰРАҚТЫЛАУ МАЗМҰНДЫҚ - БӨЛІМ
Оқу пәнінің құрылымы мен мазмұны барынша толық және нақты бейнеленген курстан тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімінің негізі нақты пәннің мазмұндық құрылымы мен теориялық аспектісін таңдау болып табылады. Оқу пәнінің мазмұнын тұрақтылау курсы нақты және бағдарламаның түсінік хатында көрсетілген барлық мақсат пен міндеттерді жүзеге асыру бойынша жазылған.
Сыни оқу ұғымы. Курстың мақсаттары мен міндеттері. 1-сағат. - Сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысу. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығулар өткізу.
Мәтіннің негізгі элементтері және олардың интерпретациядағы рөлі. 1-сағат. - Мәтіндегі негізгі ойлар мен құрылымдық элементтерді бөлектеу қабілетін дамыту. Тақырыпты, негізгі идеяны және қолдау мәліметтерін анықтауға үйрету.
Мәтіннің тақырыбы, идеясы, мәселелері. 1-сағат. - Әдеби талдау контекстіндегі "тақырып", "идея", "проблема" терминдерінің мағыналарымен танысу. Бұл элементтердің бір-бірімен қалай байланысты екенін және мәтінді қабылдауға әсер ететінін түсіну.
Мәтіннің тілдік және стилистикалық құралдары. 1-сағат. - Лексика, грамматика, синтаксис сияқты негізгі тілдік элементтерді зерттеу. Сөйлемдердің әртүрлі құрылымдарын және олардың мәтіндегі рөлін игеру.
Мәтінді құрылымдық талдау. 1-сағат. - Мәтінді ұйымдастырумен байланысты терминдер мен ұғымдарды игеру (кіріспе, сюжетті дамыту, шарықтау шегі, жанжалды дамыту, шешу және т.б.). Мәтіндегі негізгі құрылымдық элементтерді анықтау дағдыларын дамыту.
Мәтінді контекстік талдау. 2-сағат. - Мәтінмәндік талдауға байланысты терминдерді зерттеу, мысалы, әлеуметтік-мәдени контекст, Тарихи контекст, лингвистикалық контекст және т.б. мәтінге контексттің әсерін талдау үшін негізгі ұғымдарды қалыптастыру.
Әдеби мәтіндер. 2-сағат. - Сюжет, кейіпкерлер, стиль және тақырып ұғымдарын қоса алғанда, әдеби мәтіндерді талдау негіздерін меңгеру. Әдеби әдістер мен көркемдік ерекшеліктерді анықтау дағдыларын дамыту.
Ғылыми және публицистикалық мәтіндер. 2-сағат. - Ғылыми мәтіндерде қолданылатын нақты лексика мен терминологияны зерттеу. Мамандандырылған тақырыптарды түсіну үшін қажетті сөздік қорын қалыптастыру.
Аргумент құру. 2-сағат. - Аргументтің теориялық аспектілерін, соның ішінде Аргументтің құрылымын және оның мақсатын зерттеу. Нақты және логикалық тұжырымдарды тұжырымдау дағдыларын дамыту.
Мәтіндердегі аргументтерді талдау. 2-сағат. - Оқушыларға мәтіндердегі аргументтерді жүйелі және логикалық талдауға үйрету. Ұсынылған дәлелдердің күшті және әлсіз жақтарын анықтау қабілетін қалыптастыру.
Ертегілер немесе өлеңдер сияқты қысқа мәтіндерді зерттеу. 2-сағат. - Лексика, грамматика және стилистиканы қоса алғанда, қысқа мәтіндердегі тілдің ерекшеліктерін түсінуге үйрету. Көркем әдебиетті қабылдау және түсіндіру дағдыларын дамыту.
Оқуды талқылау: тақырыптар, кейіпкерлер, мәдени контекст. 2-сағат. - Оқушыларды әдеби шығармаларды олардың көркемдік тұтастығында қабылдауға үйрету. Шығармалардағы тақырыптарды, кейіпкерлерді және мәдени аспектілерді бағалау және түсіну қабілетін дамыту.
Әлем ертегілері мен әдебиетін зерттеу. 2-сағат. - Әдеби ертегілердің әртүрлілігін түсіну үшін әртүрлі мәдениеттер мен халықтардың ертегілері мен әдеби шығармаларын зерттеу.
Стилистика сабақтары: сөздерді таңдау, сөйлемдерді құру, тыныс белгілері. 2-сағат. - Метафоралар, эпитеттер, аллитерациялар және басқалар сияқты әртүрлі стилистикалық әдістерді зерттеу. Мәтіннің экспрессивтілігін жақсарту үшін осы әдістерді қолдану қабілетін дамыту.
Тақырыпты таңдау және тапсырма қою. 2-сағат. - Зерттеулер немесе жобалар үшін өзекті және қызықты тақырыптарды таңдау әдістерін үйрету. Таңдалған саладағы тақырыптың маңыздылығын бағалау критерийлерін дамыту.
Мәтіндерді таңдау: қысқа әңгімелер, мақалалар, өлеңдер, халық ертегілері. 2-сағат. - Оқушыларға әртүрлі әдеби формаларды, соның ішінде әңгімелер, мақалалар, өлеңдер мен халық ертегілерін сыни тұрғыдан қабылдауға және талдауға үйрету. Құрылымды, стиль ерекшеліктері мен мағыналарын анықтау үшін әртүрлі мәтіндерді талдау және түсіндіру әдістерін зерттеу.
Материалды жинау және талдау. 2-сағат. - Оқушыларға әртүрлі жанрлар мен стильдер мәтіндерін белсенді және сыни қабылдауға үйрету. Тақырыптарды, кейіпкерлер мен стильдерді ескере отырып, әдеби шығармаларды құрылымдық және мазмұнды талдау дағдыларын дамыту.
Зерттеу жобаларын ұсыну. 2-сағат. - Оқушылардымәтіндерді оқу және түсіндіру саласында өз бетінше зерттеу жүргізуге ынталандыру. Оқушыларға мәтіндерді талдау әдістері мен әдістерін үйрету және әдеби шығармаларды түсіндіру дағдыларын қалыптастыру.
Жобаларды талқылау. Курс қорытындысы. 2-сағат. - Мәтіндерді талдау мен түсіндірудің қолданылған әдістерін талқылау, олардың тиімділігі мен қолданылуын бағалау.
3-ҚҰРЫЛЫМ
НОРМАТИВТІ БӨЛІМ
КҮНТІЗБЕЛІК -ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР
7-10 СЫНЫП, АПТАСЫНА 1-САҒАТ, БАРЛЫҒЫ-34 САҒАТ
РС
ТАҚЫРЫП
ОҚУ - МАҚСАТЫ
САҒАТ-САНЫ
КУРСТЫ
МЕҢГЕРУДЕГІ БІЛІМ ӨНІМІ МЕН НӘТИЖЕСІ
Барлығы
Лекция
Теория
Практика1
Прак-тика
Практика2
1 бөлім. СЫНИ ОҚУҒА КІРІСПЕ
1
Сыни оқу ұғымы. Курстың мақсаттары мен міндеттері
- Сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысу. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығулар өткізу.
1
1
1
- Оқушылар сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысады. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығуларды жасайды. .
2
Мәтіннің негізгі элементтері және олардың интерпретациядағы рөлі
- Мәтіндегі негізгі ойлар мен құрылымдық элементтерді бөлектеу қабілетін дамыту. Тақырыпты, негізгі идеяны және қолдау мәліметтерін анықтауға үйрету.
1
1
1
- Оқушылар мәтіндегі негізгі ойлар мен құрылымдық элементтерді бөлектеу қабілетін дамытады. Тақырыпты, негізгі идеяны және қолдау мәліметтерін анықтауға үйретеді.
2 бөлім. МӘТІНДІ ТҮСІНДІРУ НЕГІЗДЕРІ
3
Мәтіннің тақырыбы, идеясы, мәселелері
- Әдеби талдау контекстіндегі "тақырып", "идея", "проблема" терминдерінің мағыналарымен танысу. Бұл элементтердің бір-бірімен қалай байланысты екенін және мәтінді қабылдауға әсер ететінін түсіну.
1
1
1
- Оқушылар әдеби талдау контекстіндегі "тақырып", "идея", "проблема" терминдерінің мағыналарымен танысады. Бұл элементтердің бір-бірімен қалай байланысты екенін және мәтінді қабылдауға әсер ететінін түсінеді.
4
Мәтіннің тілдік және стилистикалық құралдары
- Лексика, грамматика, синтаксис сияқты негізгі тілдік элементтерді зерттеу. Сөйлемдердің әртүрлі құрылымдарын және олардың мәтіндегі рөлін игеру.
1
1
1
- Оқушылар лексика, грамматика, синтаксис сияқты негізгі тілдік элементтерді зерттейді. Сөйлемдердің әртүрлі құрылымдарын және олардың мәтіндегі рөлін игереді.
3 бөлім. МӘТІНДІ ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІ
5-6
Мәтінді құрылымдық талдау
- Мәтінді ұйымдастырумен байланысты терминдер мен ұғымдарды игеру (кіріспе, сюжетті дамыту, шарықтау шегі, жанжалды дамыту, шешу және т.б.). Мәтіндегі негізгі құрылымдық элементтерді анықтау дағдыларын дамыту.
1
1
1
- Оқушылар мәтінді ұйымдастырумен байланысты терминдер мен ұғымдарды игереді (кіріспе, сюжетті дамыту, шарықтау шегі, жанжалды дамыту, шешу және т.б.). Мәтіндегі негізгі құрылымдық элементтерді анықтау дағдыларын дамытады.
7-8
Мәтінді контекстік талдау
- Мәтінмәндік талдауға байланысты терминдерді зерттеу, мысалы, әлеуметтік-мәдени контекст, Тарихи контекст, лингвистикалық контекст және т.б. мәтінге контексттің әсерін талдау үшін негізгі ұғымдарды қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар мәтінмәндік талдауға байланысты терминдерді зерттеу, мысалы, әлеуметтік-мәдени контекст, Тарихи контекст, лингвистикалық контекст және т.б. мәтінге контексттің әсерін талдайды үшін негізгі ұғымдарды қалыптастырады
4 бөлім. МӘТІНДЕРДІҢ ЖАНРЛАРЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
9-10
Әдеби мәтіндер
- Сюжет, кейіпкерлер, стиль және тақырып ұғымдарын қоса алғанда, әдеби мәтіндерді талдау негіздерін меңгеру. Әдеби әдістер мен көркемдік ерекшеліктерді анықтау дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар сюжет, кейіпкерлер, стиль және тақырып ұғымдарын қоса алғанда, әдеби мәтіндерді талдау негіздерін меңгереді. Әдеби әдістер мен көркемдік ерекшеліктерді анықтау дағдыларын дамытады.
11-12
Ғылыми және публицистикалық мәтіндер
- Ғылыми мәтіндерде қолданылатын нақты лексика мен терминологияны зерттеу. Мамандандырылған тақырыптарды түсіну үшін қажетті сөздік қорын қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар ғылыми мәтіндерде қолданылатын нақты лексика мен терминологияны зерттейді. Мамандандырылған тақырыптарды түсіну үшін қажетті сөздік қорын қалыптастырады
5 бөлім. ДӘЛЕЛДЕУ ӘДІСТЕРІ
13-14
Аргумент құру
- Аргументтің теориялық аспектілерін, соның ішінде Аргументтің құрылымын және оның мақсатын зерттеу. Нақты және логикалық тұжырымдарды тұжырымдау дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар аргументтің теориялық аспектілерін, соның ішінде Аргументтің құрылымын және оның мақсатын зерттейді. Нақты және логикалық тұжырымдарды тұжырымдау дағдыларын дамытады.
15-16
Мәтіндердегі аргументтерді талдау
- Оқушыларға мәтіндердегі аргументтерді жүйелі және логикалық талдауға үйрету. Ұсынылған дәлелдердің күшті және әлсіз жақтарын анықтау қабілетін қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар мәтіндердегі аргументтерді жүйелі және логикалық талдауға үйретеді. Ұсынылған дәлелдердің күшті және әлсіз жақтарын анықтау қабілетін қалыптастырады
6 бөлім. СЫНИ ОҚУ ТӘЖІРИБЕСІ
17-18
Ертегілер немесе өлеңдер сияқты қысқа мәтіндерді зерттеу
- Лексика, грамматика және стилистиканы қоса алғанда, қысқа мәтіндердегі тілдің ерекшеліктерін түсінуге үйрету. Көркем әдебиетті қабылдау және түсіндіру дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар лексика, грамматика және стилистиканы қоса алғанда, қысқа мәтіндердегі тілдің ерекшеліктерін түсінуге үйретеді. Көркем әдебиетті қабылдау және түсіндіру дағдыларын дамытады.
19-20
Оқуды талқылау: тақырыптар, кейіпкерлер, мәдени контекст
- Оқушыларды әдеби шығармаларды олардың көркемдік тұтастығында қабылдауға үйрету. Шығармалардағы тақырыптарды, кейіпкерлерді және мәдени аспектілерді бағалау және түсіну қабілетін дамыту.
2
1
1
- Оқушылар әдеби шығармаларды олардың көркемдік тұтастығында қабылдауға үйретеді. Шығармалардағы тақырыптарды, кейіпкерлерді және мәдени аспектілерді бағалау және түсіну қабілетін дамытады.
21-22
Әлем ертегілері мен әдебиетін зерттеу
- Әдеби ертегілердің әртүрлілігін түсіну үшін әртүрлі мәдениеттер мен халықтардың ертегілері мен әдеби шығармаларын зерттеу.
2
1
1
- Оқушылар әдеби ертегілердің әртүрлілігін түсіну үшін әртүрлі мәдениеттер мен халықтардың ертегілері мен әдеби шығармаларын зерттейді.
23-24
Стилистика сабақтары: сөздерді таңдау, сөйлемдерді құру, тыныс белгілері
- Метафоралар, эпитеттер, аллитерациялар және басқалар сияқты әртүрлі стилистикалық әдістерді зерттеу. Мәтіннің экспрессивтілігін жақсарту үшін осы әдістерді қолдану қабілетін дамыту.
2
1
1
- Оқушылар метафоралар, эпитеттер, аллитерациялар және басқалар сияқты әртүрлі стилистикалық әдістерді зерттейді. Мәтіннің экспрессивтілігін жақсарту үшін осы әдістерді қолдану қабілетін дамытады.
7 бөлім. ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫ
25-26
Тақырыпты таңдау және тапсырма қою
- Зерттеулер немесе жобалар үшін өзекті және қызықты тақырыптарды таңдау әдістерін үйрету. Таңдалған саладағы тақырыптың маңыздылығын бағалау критерийлерін дамыту.
2
1
1
- Оқушылар зерттеулер немесе жобалар үшін өзекті және қызықты тақырыптарды таңдау әдістерін үйренеді. Таңдалған саладағы тақырыптың маңыздылығын бағалау критерийлерін дамытады.
27-28
Мәтіндерді таңдау: қысқа әңгімелер, мақалалар, өлеңдер, халық ертегілері
- Оқушыларға әртүрлі әдеби формаларды, соның ішінде әңгімелер, мақалалар, өлеңдер мен халық ертегілерін сыни тұрғыдан қабылдауға және талдауға үйрету. Құрылымды, стиль ерекшеліктері мен мағыналарын анықтау үшін әртүрлі мәтіндерді талдау және түсіндіру әдістерін зерттеу.
2
1
1
- Оқушылар әртүрлі әдеби формаларды, соның ішінде әңгімелер, мақалалар, өлеңдер мен халық ертегілерін сыни тұрғыдан қабылдауға және талдауға үйренеді. Құрылымды, стиль ерекшеліктері мен мағына-ларын анықтау үшін әртүрлі мәтіндерді талдау және түсіндіру әдістерін зерттейді.
29-30
Материалды жинау және талдау
- Оқушыларға әртүрлі жанрлар мен стильдер мәтіндерін белсенді және сыни қабылдауға үйрету. Тақырыптарды, кейіпкерлер мен стильдерді ескере отырып, әдеби шығармаларды құрылымдық және мазмұнды талдау дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар әртүрлі жанрлар мен стильдер мәтіндерін белсенді және сыни қабылдауға үйренеді. Тақырыптарды, кейіпкерлер мен стильдерді ескере отырып, әдеби шығармаларды құрылымдық және мазмұнды талдау дағдыларын дамытады.
31-32
Зерттеу жобаларын ұсыну
- Оқушыларды мәтіндерді оқу және түсіндіру саласында өз бетінше зерттеу жүргізуге ынталандыру. Оқушыларға мәтіндерді талдау әдістері мен әдістерін үйрету және әдеби шығармаларды түсіндіру дағдыларын қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар мәтіндерді оқу және түсіндіру саласында өз бетінше зерттейді. Оқушыларға мәтіндерді талдау әдістері мен әдістерін үйрету және әдеби шығармаларды түсіндіру дағдыларын қалыптастырады
33-34
Жобаларды талқылау. Курс қорытындысы
- Мәтіндерді талдау мен түсіндірудің қолданылған әдістерін талқылау, олардың тиімділігі мен қолданылуын бағалау.
2
1
1
- Оқушылар мәтіндерді талдау мен түсіндірудің қолданылған әдістерін талқылайды, олардың тиімділігі мен қолданылуын бағалайды.
БІЛІМ ӨНІМІ: оқушылардың курс барысындағы танымдық пен жан-жақтылыққа, зерттеушілік іс-әрекеттерінің барысында дайындалатын деректер.
ОҚУШЫНЫҢ ОҚУ ӨНІМІ: анықтама, тезистер, талдау, ізденіс жұмыстары, тақырыптар, мәтіндер, ғаламтор деректері, ой қорыту, инновациялық тапсырмаларды нәтижелі талдау.
ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ МАЗМҰНЫ БОЙЫНША КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕ - еліміздің болашағын жасайтын ұрпақтарымыздың жауапкершілігі мықты, бірлескен жұмыс, ашық көзқарас, мықты білім, жақсы қарым-қатынас, жан-жақты дағдыларды меңгерген ұрпақ.
4-ҚҰРЫЛЫМ
АҚПАРАТТЫҚ ӘДІСТЕМЕЛІК - БӨЛІМ
Мектеп оқушыларына арналған авторлық бағдарламасындағы түсінік хатта көрсетілгендей мақсат, міндеттерді жүзеге асыруға бағытталған бағдарлама.
Бағдарламадағы алынған тақырыптар білім беру стандартына сай игеруге тиіс бағдарламаны қамтиды.
Ал осы тақырыпты игеруде оқу барысында қолданылатын жаңартылған білім берудің әдіс-тәсілдері тақырыптарды толық меңгеруге көмектеседі.
Жаңартылған білім берудің әдіс-тәсілдер арқылы орындалатын әр тапсырма зерттеу жұмыстарын қалыптастырушы бағалау арқылы бағаланады.
Шығармашылығын дамытатын, тақырыпқа сай берілген тапсырмалар оқушылардың дамуын бақылап, мониторинг жасауға көмектеседі.
ОҚУШЫ ЖҰМЫСЫН БАҒАЛАУДА ТӨМЕНДЕГІДЕЙ ЕРЕКШЕЛІКТЕРГЕ:
Оқушының тапсырманы түсініп оқып, тапсырмаларды орындауына;
Талапқа сай, зерттеу дағдысын игеріп, тапсырмаларын орындап, өз көзқарасын ашық айта білу шеберлігіне;
Тапсырмаларды орындап, берілген қадамдарын толығымен игеруіне;
Шығармашылық пен ізденіс жұмыстарымен айналысуына баса назар аударған жөн.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету
БОЙЫНША ОРЫНДАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАРДЫ БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙІ.
9-10 - ОҚУШЫ ТАПСЫРМАЛАРДАҒЫ ТАҚЫРЫПТЫ АШЫП, МАЗМҰНЫ МЕН ИДЕЯСЫН ЕРКІН ТҮСІНІП, ЖҰМЫСТЫ МҰҚИЯТ ОРЫНДАСА ҚОЙЫЛАДЫ.
7-8 - ОҚУШЫ ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУДА ҚАТЕЛЕР ЖІБЕРСЕ, ОЙЫН ЖЕТКІЗУДЕ НЕМЕСЕ ТАПСЫРМАЛАР ОРЫНДАУДА СӘЛ ҚАТЕЛІКТЕР БОЛҒАНДА ҚОЙЫЛАДЫ.
5-6 - ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАМАЙ, ТАЛАПТАРЫН САҚТАМАЙ ҚАТЕЛЕРІ БОЛСА.
3-4 - ТАПСЫРМАЛАРДЫ ЖАЗУДА ҚИНАЛЫП, ЖАЗА АЛМАЙ, ОРЫНДАУДА ЖІБЕРІЛГЕН ҚАТЕЛЕРІ КӨП БОЛСА, ТАҚЫРЫПТАН АУЫТҚУШЫЛЫҚ ОРЫН АЛҒАНДА ҚОЙЫЛАДЫ.
1-2 - ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУДА ТАЛАПТАРЫН САҚТАМАЙ, БАҒДАРЛАМАНЫ ИГЕРМЕГЕНДЕ ҚОЙЫЛАДЫ.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету
ЖҰМЫСЫН БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙІ:
КРИТЕРИЙЛЕР
ДЕСКРИПТОР
БАЛЛ
ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ МАЗМҰНЫН ТҮСІНУІ
ТАПСЫРМАДАҒЫ ОЙДЫҢ МАЗМҰНЫН ТҮСІНІП, АША АЛМАҒАН.
0
ТАПСЫРМА ТАҚЫРЫБЫН АШҚАН, БІРАҚ ТАПСЫРМАЛАРЫН
ОРЫНДАУЫ ТӨМЕН.
1
ТАПСЫРМАЛАР ТАҚЫРЫБЫН АШҚАН, ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫ ҚАЛЫПТАСҚАН, ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАП, МАЗМҰНДАУЫ ЖАҚСЫ.
2
БАРЛЫҒЫ:
3 БАЛЛ
ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫ
ТАПСЫРМАЛАРДЫ ЖҰМЫСТАРДЫ ОРЫНДАУДА СӨЗДІК ҚОРЫ ӨТЕ ТӨМЕН ДЕҢГЕЙДЕ.
0
ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУДА СӨЗДІК ҚОРЫ ДАМЫҒАН, БІРАҚ СӨЗДЕРДІ ҚАЙТАЛАУ ЖИЕ КЕЗДЕСЕДІ.
1
СӨЗДІК ҚОРЫ КЕҢ, МАЗМҰНДАУЫ ЕРЕКШЕ, СӨЗ ҚОЛДАНЫСЫ ЖҮЙЕЛІ ҚАЛЫПТАСҚАН.
2
Барлығы
3 балл
ОЙ ҚОРЫТУЫ
ТАПСЫРМАНЫ МАЗМҰНДАУЫ МЕН ТАПСЫРМА ОРЫНДАУЫ АЯҚТАЛМАҒАН.
0
ЖАРТЫЛАЙ АЯҚТАЛҒАН.
1
ТАПСЫРМАНЫ ТОЛЫҚ АЯҚТАҒАН.
2
3 БАЛЛ
5-ҚҰРЫЛЫМ
ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУҒА КІРЕТІНДЕР:
ӘРБІР ТАРАУ НЕМЕСЕ ТАҚЫРЫП БОЙЫНША НЕГІЗГІ МАЗМҰНДЫҚ БӨЛІКТЕР;
ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ӘДІСТЕРІ МЕН ТӘСІЛДЕРІНЕ СИПАТТАМА, САБАҚ ӨТКІЗУ ФОРМАСЫ;
СЫНЫП:
Бүгінгі курсқа қатысқандар
Бүгінгі курсқа қатыспағандар
Сабақтың тақырыбы:
1. Сыни оқу ұғымы. Курстың мақсаттары мен міндеттері
Сабақта қол жеткізетін оқу мақсаты:
- Оқушылар сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысады. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығуларды жасайды.
Сабақтың мақсаты:
- Сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысу. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығулар өткізу.
Курс барысы
Курстың кезеңдері
Авторлық курсты өткізуші мұғалімнің іс-әрекеті
Курсты оқитын оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресустарға сілтеме
Курстың басы
Курсты ұйымдастырудың кезеңі.
оқушылармен сәлемдесу, курсқа дайындығын тексеру.
Оқушыларға курстың тақырыбы мен мақсаты хабарланады.
Оқушылар курсқа дайындалады.
Сабақтың мақсаты мен тақырыбын біледі.
Курстың ортасы
1-тапсырма.
Оқушыларға курстың оқу мақсаты мен міндеттерімен таныстыру.
Мақсаты
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының мақсаты оқушылардың әртүрлі мәтіндерді сыни талдау, терең түсіну және тиімді түсіндіру дағдыларын қалыптастыру және дамыту болып табылады.
Сыни ойлауды дамыту: оқушыларға ақпаратты талдауға, негізгі дәлелдерді бөлуге, дереккөздердің біржақтылығын немесе сенімсіздігін анықтауға және өз көзқарасын қалыптастыруға және негіздеуге үйрету.
Мәтінді талдау дағдыларын жетілдіру: оқушыларға автордың негізгі идеясын, тақырыбын, мақсаттарын, әртүрлі жанрлар мен бағыттардағы мәтіндердің стилистикалық және тілдік ерекшеліктерін анықтауға үйрету.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: оқушылардың мәтінді талдау негізінде логикалық негізделген ауызша және жазбаша дәлелдер құру дағдыларын дамыту.
Ой-өрісті кеңейту және жалпы эрудицияны арттыру: оқушыларға мәдени және әлеуметтік процестерді терең түсінуге ықпал ететін Көркем әдебиет, ғылыми мақалалар, журналистік зерттеулерді қоса алғанда, мәтіндердің кең ауқымына қол жеткізуге мүмкіндік беру.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: оқушыларға өз тұжырымдары мен ұстанымдарын негіздеу үшін әртүрлі ақпарат көздерін тиімді зерттеуге және бағалауға үйрету.
Білім беру және кәсіби сынақтарға дайындық: оқушылардың жоғары мектепте және кәсіби мансапта табысты академиялық қызметке дайындығын арттыру, мұнда ақпаратты сыни тұрғыдан талдай білу және өз идеяларын дәлелді түрде жеткізе білу қажет.
Осылайша, бағдарлама оқушының жеке басын жан-жақты дамытуға бағытталған, оның академиялық ғана емес, сонымен қатар қазіргі қоғамда табысты жұмыс істеуі үшін қажетті өмірлік құзыреттіліктерін қамтамасыз етеді.
Міндеттері
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының міндеттері:
Сыни оқу әдістеріне оқыту: оқушыларды мәтінді сыни талдаудың негізгі принциптері мен әдістеріне енгізу, соның ішінде негізгі идеяны анықтау, фактілер мен пікірлерді ажырату, дәлелдер мен дереккөздерді бағалау.
Аналитикалық ойлау дағдыларын дамыту: оқушыларды мәтіндерді терең талдауға, айқын емес байланыстар мен қорытындыларды анықтауға, оқуды сыни тұрғыдан түсінуге ынталандыру.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: мәтіндерді талдау мен түсіндіруді ескере отырып, өз ойлары мен дәлелдерін ауызша да, жазбаша да құрылымдауға үйрету.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: өзіңіздің дәлелді қорытындыларыңызды дайындау үшін әртүрлі көздерден ақпаратты іздеу, іріктеу және сыни бағалау дағдыларын үйрету.
Әр түрлі пікірлер мен көзқарастарға құрметпен қарауға тәрбиелеу: оқушылардың басқа адамдардың дәлелдерін тыңдау және талдау қабілетін қалыптастыруға ықпал ету, әртүрлі көзқарастарды толерантты қабылдауды дамыту.
Оқу мәдениетін арттыру және ой-өрісін кеңейту: классикалық және заманауи көркем әдебиетті, ғылыми мәтіндерді, аналитикалық мақалаларды қоса алғанда, әртүрлі жанрлар мен стильдердегі әдебиеттердің кең ауқымымен танысу, оқуға және өзін-өзі тәрбиелеуге деген қызығушылықты дамыту.
Тиімді қарым-қатынас пен көпшілік алдында сөйлеуге дайындық: өз ойларын аудитория алдында логикалық және сенімді түрде жеткізе білу қабілетін дамыту, өз сөздері мен презентацияларын дайындау және ұсыну үшін сыни талдау әдістерін қолдану.
Өзіндік зерттеу жұмысын ынталандыру: мәтіндерді оқу және талдау барысында анықталған тақырыптар мен мәселелерді өз бетінше зерттеуге қызығушылықты ынталандыру, зерттелетін материалды терең түсіну үшін сыни талдауды қолдану қабілетін қалыптастыру.
Бұл міндеттер дәрістер, семинарлар, практикалық сабақтар, топтық талқылаулар және жобалық жұмыстарды қоса алғанда, оқу іс-шараларының кешені арқылы жүзеге асырылады
2-тапсырма.
Пікір алмасу.
Кітапты оқудың маңызы.
Сұрағы: Кітапты қалай оқыған ыңғайлы?
3-тапсырма.
Сиқырлы кітап туралы берілген мәтінді оқыңдар.
СИҚЫРЛЫ КІТАП ТУРАЛЫ ЕРТЕГІ
Бір кездері кітап болды. Бірақ бұл қарапайым кітап емес, сиқырлы кітап болды. Оның беттері жұмбақ материалдардан жасалған, ал ішіндегі сөздер қағазға Жай жатып қана қоймай, тірі заттар сияқты өмірге келді.
Бір күні Алиса есімді кішкентай қыз бұл кітапты ескі кітапханадан тапты. Ол оны ашқан кезде беттердегі сөздер билеп, ән айта бастады, сиқырлы әуен шығарды. Кітап оған қымбат ертегі ретінде таныстырылды және өзінің сиқырлы әлемінің беттері арқылы таңғажайып саяхатқа шақырды.
Бірінші бет Алисаны интрига орманына апарды, онда әр ағаш өз құпиясын айтты. Екінші бет оны білім қаласына енгізді, онда сөрелердегі кітаптар ғылым мен өнердің ғажайыптарын ашатын мұғалімдер болды.
Үшінші бет қиял өрісін ашты, онда балалар өз оқиғаларын жасай алады. Қымбат Ертегі Алисаға өзінің шытырман оқиғасының кейіпкері болуға мүмкіндік берді.
Бірде, қымбат Ертегі Алисаны поэзия әлеміне апарған кезде, ол әр жолға сиқыр беретін сиқыршы сөздерді кездестірді. Олар Алисаға әріптерден ритақ пен әуен құруды, оның тілін ең жақсы дос етуді үйретті.
Бірақ сиқырлы кітап оған сөз өнеріне ұқыпты қараудың маңыздылығы туралы да үйретті. Қымбат Ертегі Алисаға әр оқиғаның қамқорлық пен назар аударуды қажет ететін БАҚ сияқты екенін айтты.
Жылдар өтіп, Алиса өсті, бірақ сиқырлы кітап туралы естеліктер әрқашан онымен бірге болды. Ол қағаз беттерінде өзінің сиқырлы әлемін құра отырып, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ББК 74.202
О-52
Пікір жазған:
Сайдахметова Л.Т. - Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты
Авторлық бағдарламаларды, әдістемелік құралдарды сараптамадан өткізіп, баспаға ұсыну:
Баспаға ұсыну алқасы: Ұсынылған авторлық бағдарлама талапқа сай әзірленген. Республика көлемінде таратуға, баспадан шығаруға лайықты.
филология ғылымдарының докторы, қауымд.проф. м.а. Балтабаева Г.С.
педагогика ғылымдарының докторы, профессор Ж.У.Кобдикова,
филология ғылымдарының кандидаты Г.С.Апеева,
физика-математика ғылымдарының кандидаты, доцент К.А.Бейсенбаева,
педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Л.Т.Сайдахметова.
педагогика ғылымдарының магистрі, республикалық интеллектуалды білім порталы Ғылым Бағар директоры, республикалық ғылыми - әдістемелік журнал Ғылым Бағар бас редакторы, халықаралық ғылыми әдістемелік журнал STEM IDEA редакциясының директоры, бас редакторы А.С.Абу.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету: авторлық бағдарлама Құраст.: Арын Самат Омарұлы. - Алматы: Тайлан, 2024.
ISBN 978-601-7695-58-3
Авторлық бағдарлама оқушылардың білімдерін жетілдіруге арналған. Бағдарлама барлық талаптарға сай әзірленген.
УДК 371.214
ББК 74.202
(C) Арын Самат Омарұлы., 2024
УДК 371.214
ББК 74.202
О-52
Арын Самат Омарұлы
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету
ISBN 978-601-7695-58-3
***
1-ҚҰРЫЛЫМ
Түсіндірме жазба
Бұл бағдарлама орта және жоғары сынып оқушыларына мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және түсіндіру негіздерін үйретуге арналған. Ол оқушылардың әдеби және ғылыми мәтіндерді терең талдау дағдыларын, жасырын мағыналарды анықтау, өз көзқарасын дәлелдеу және оқығанына сыни тұрғыдан қарау қабілетін дамыту мақсатында әзірленген. Бағдарлама оқу материалын сәтті игеру және қазіргі ақпараттық қоғамда жұмыс істеу үшін қажетті сыни ойлау мен аналитикалық қабілеттерді қалыптастыруға ықпал етеді.
Бағдарлама келесі негізгі компоненттерді қамтиды:
Теориялық модуль: сыни ойлау және оқу тұжырымдамаларына кіріспе, мәтінді талдау әдістері мен түсіндіру стратегияларына шолу.
Практикалық сабақтар: теориялық білімді қолдана отырып, нақты мәтіндерді талдау. Жұмыс көркем әдебиетпен де, көркем емес әдебиетпен де жүргізіледі.
Семинарлар мен пікірталастар: оқылған мәтіндерді талқылау, пікір алмасу және өз көзқарасын дәлелдеу.
Жобалармен жұмыс: материалды бекітуге және көпшілік алдында сөйлеу дағдыларын дамытуға ықпал ететін таңдалған мәтіндер бойынша аналитикалық жұмыстар мен презентациялар дайындау.
Қазіргі заманғы медиаға сыни көзқарасты қалыптастыру: жаңалықтарды, жарнамаларды және интернет мазмұнын біржақтылық, манипуляция және фейк үшін талдау.
Курс академиялық жылға арналған және интерактивті оқыту әдістерін, соның ішінде топтық талқылауларды, рөлдік ойындарды және кейс-әдістерді қолдана отырып, тұрақты сабақтарды қамтиды. Оқушылардың үлгерімін бағалау олардың пікірталастарға қатысуы, талдамалық жұмыстар мен жобалардың сапасы, сондай-ақ аралық және қорытынды бақылау жұмыстары негізінде жүзеге асырылатын болады.
Бұл бағдарлама оқушылардың мәтіндерді сыни тұрғыдан ойлау және талдау қабілеттерін дамытып қана қоймай, сонымен қатар өз ойларын дәлелді түрде жеткізе білуі үшін тамаша негіз болады, бұл оларға әрі қарай оқыту мен кәсіби қызметте пайдалы болатыны сөзсіз.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының өзектілігі:
Ақпараттық қанықтылық: цифрлық дәуірде қол жетімді ақпарат көлемі экспоненциалды түрде өсуде. Бұл қажетті деректерді тез табу, оларды сенімділік пен өзектілікке талдау, сондай-ақ фактілерді манипуляциялар мен жалған жаңалықтардан ажырату дағдыларын дамыту қажеттілігін тудырады. Сыни тұрғыдан оқу оқушыларға осы маңызды дағдыларды дамытуға көмектеседі.
Сыни ойлауды дамыту: табысты әлеуметтік, кәсіби және жеке іске асыру үшін негізделген шешімдер қабылдау және логикалық дәлелдер құру мүмкіндігі қажет қазіргі әлемде сыни ойлау негізгі құзыретке айналады. Бағдарлама мәтіндерді талдау және түсіндіру арқылы осы қабілеттерді қалыптастыруға және дамытуға бағытталған.
Оқу үлгерімін арттыру: мәтіндерді сыни тұрғыдан талдай білу және өз көзқарасын дәлелдей білу оқу материалын терең түсінуге және соның салдарынан әртүрлі пәндік салалардағы академиялық нәтижелерді жақсартуға ықпал етеді.
Ақпараттық сауаттылыққа тәрбиелеу: сыни оқуға үйрету ақпараттық сауаттылықтың маңызды бөлігі болып табылатын ақпарат көздерін бағалауды қамтиды. Қазіргі ақпараттық қоғам жағдайында бұл құзыреттілік жеке даму және табысты әлеуметтік бейімделу үшін өте маңызды.
Азаматтық ұстанымды қалыптастыру: сыни тұрғыдан ойлау және ақпаратты талдай білу саналы азаматтық ұстанымды қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Осы дағдыларға ие оқушылар әлеуметтік өмірге мағыналы түрде қатыса алады, қоғамда болып жатқан процестерге сыни көзқараспен қарайды және оларға белсенді қатыса алады.
Осылайша, "Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету " бағдарламасы қазіргі ақпараттық қоғам жағдайында сыни тұрғыдан ойлауға және әрекет етуге қабілетті білімді, ақпараттық сауатты және әлеуметтік белсенді азаматтарды даярлау үшін өзекті және маңызды болып табылады.
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының мақсаты оқушылардың әртүрлі мәтіндерді сыни талдау, терең түсіну және тиімді түсіндіру дағдыларын қалыптастыру және дамыту болып табылады.
Сыни ойлауды дамыту: оқушыларға ақпаратты талдауға, негізгі дәлелдерді бөлуге, дереккөздердің біржақтылығын немесе сенімсіздігін анықтауға және өз көзқарасын қалыптастыруға және негіздеуге үйрету.
Мәтінді талдау дағдыларын жетілдіру: оқушыларға автордың негізгі идеясын, тақырыбын, мақсаттарын, әртүрлі жанрлар мен бағыттардағы мәтіндердің стилистикалық және тілдік ерекшеліктерін анықтауға үйрету.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: оқушылардың мәтінді талдау негізінде логикалық негізделген ауызша және жазбаша дәлелдер құру дағдыларын дамыту.
Ой-өрісті кеңейту және жалпы эрудицияны арттыру: оқушыларға мәдени және әлеуметтік процестерді терең түсінуге ықпал ететін Көркем әдебиет, ғылыми мақалалар, журналистік зерттеулерді қоса алғанда, мәтіндердің кең ауқымына қол жеткізуге мүмкіндік беру.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: оқушыларға өз тұжырымдары мен ұстанымдарын негіздеу үшін әртүрлі ақпарат көздерін тиімді зерттеуге және бағалауға үйрету.
Білім беру және кәсіби сынақтарға дайындық: оқушылардың жоғары мектепте және кәсіби мансапта табысты академиялық қызметке дайындығын арттыру, мұнда ақпаратты сыни тұрғыдан талдай білу және өз идеяларын дәлелді түрде жеткізе білу қажет.
Осылайша, бағдарлама оқушының жеке басын жан-жақты дамытуға бағытталған, оның академиялық ғана емес, сонымен қатар қазіргі қоғамда табысты жұмыс істеуі үшін қажетті өмірлік құзыреттіліктерін қамтамасыз етеді.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының міндеттері:
Сыни оқу әдістеріне оқыту: оқушыларды мәтінді сыни талдаудың негізгі принциптері мен әдістеріне енгізу, соның ішінде негізгі идеяны анықтау, фактілер мен пікірлерді ажырату, дәлелдер мен дереккөздерді бағалау.
Аналитикалық ойлау дағдыларын дамыту: оқушыларды мәтіндерді терең талдауға, айқын емес байланыстар мен қорытындыларды анықтауға, оқуды сыни тұрғыдан түсінуге ынталандыру.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: мәтіндерді талдау мен түсіндіруді ескере отырып, өз ойлары мен дәлелдерін ауызша да, жазбаша да құрылымдауға үйрету.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: өзіңіздің дәлелді қорытындыларыңызды дайындау үшін әртүрлі көздерден ақпаратты іздеу, іріктеу және сыни бағалау дағдыларын үйрету.
Әр түрлі пікірлер мен көзқарастарға құрметпен қарауға тәрбиелеу: оқушылардың басқа адамдардың дәлелдерін тыңдау және талдау қабілетін қалыптастыруға ықпал ету, әртүрлі көзқарастарды толерантты қабылдауды дамыту.
Оқу мәдениетін арттыру және ой-өрісін кеңейту: классикалық және заманауи көркем әдебиетті, ғылыми мәтіндерді, аналитикалық мақалаларды қоса алғанда, әртүрлі жанрлар мен стильдердегі әдебиеттердің кең ауқымымен танысу, оқуға және өзін-өзі тәрбиелеуге деген қызығушылықты дамыту.
Тиімді қарым-қатынас пен көпшілік алдында сөйлеуге дайындық: өз ойларын аудитория алдында логикалық және сенімді түрде жеткізе білу қабілетін дамыту, өз сөздері мен презентацияларын дайындау және ұсыну үшін сыни талдау әдістерін қолдану.
Өзіндік зерттеу жұмысын ынталандыру: мәтіндерді оқу және талдау барысында анықталған тақырыптар мен мәселелерді өз бетінше зерттеуге қызығушылықты ынталандыру, зерттелетін материалды терең түсіну үшін сыни талдауды қолдану қабілетін қалыптастыру.
Бұл міндеттер дәрістер, семинарлар, практикалық сабақтар, топтық талқылаулар және жобалық жұмыстарды қоса алғанда, оқу іс-шараларының кешені арқылы жүзеге асырылады.
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының нысаны: теориялық дайындықты практикалық сабақтармен, оқытудың интерактивті әдістерімен және оқушылардың өзіндік жұмысымен үйлестіре отырып, оқытудың кешенді және көп қырлы тәсілін болжайды. Бағдарлама оқушылардың оқу процесіне белсенді қатысуын ынталандыру және олардың әртүрлі деңгейдегі мәтіндерді сыни талдау және түсіндіру дағдыларын дамыту үшін ұйымдастырылған. Бағдарлама шеңберіндегі жұмыстың негізгі формаларына мыналар жатады:
Дәрістер мен теориялық сабақтар: мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу мен талдаудың негізгі тұжырымдамаларын, теориялары мен әдістерін ұсыну. Дәрістер тәжірибеге одан әрі ену және талқылау үшін негіз болады.
Семинарлар: зерттелген теориялық тәсілдерді қолдана отырып, нақты мәтіндерді терең талдау және талдау. Семинарлар оқушылардың материалды талқылауға және сыни талдауға белсенді қатысуын қамтиды.
Практикалық жұмыс және кейс-стади: нақты мәтіндермен жұмыс, сыни оқу және түсіндіру дағдыларын қолдануды қажет ететін жағдайлар мен міндеттерді талдау. Практикалық сабақтар теориялық білімді практикада бекітуге ықпал етеді.
Топтық жобалар мен зерттеулер: мәтіндерді сыни талдау объективі арқылы белгілі бір тақырыптарды немесе мәселелерді зерттеуге бағытталған топтық тапсырмаларды орындау. Топтық жобалар топтық жұмысты дамытуға және зерттелетін материалды түсінуді тереңдетуге ықпал етеді.
Оқушылардың өзіндік жұмысы: мәтіндерді оқу мен талдауды, талдау нәтижелері бойынша рефераттар мен презентациялар дайындауды, жеке зерттеу тапсырмаларын орындауды қамтиды.
Сандық білім беру ресурстарын пайдалану: интернет-ресурстарды, электронды кітапханаларды, білім беру платформаларын материалдарды іздеуге, виртуалды пікірталастар мен вебинарларды ұйымдастыруға қолдану.
Кері байланыс және бағалау: оқушыларға олардың жұмысына қатысты үнемі кері байланыс беру, мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және түсіндіру дағдыларын дамытудағы жетістіктер мен прогресті бағалау.
Бағдарламаны іске асырудың бұл көп қырлы нысаны оқушылардың мәтіндерді сыни талдау және түсіндіру процесіне терең бойлауын қамтамасыз етеді, тиісті дағдылар мен дағдылар кешенін дамытуға ықпал етеді, сондай-ақ одан әрі дербес оқыту мен дамыту үшін негіз қалыптастырады.
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының жаңалығы: оқу процесінде оқушылардың белсенділігі мен белсенділігін арттыруға, сондай-ақ әртүрлі мәтіндерді талдау негізінде олардың сыни ойлауын дамытуға бағытталған инновациялық білім беру технологиялары мен әдістемелерін біріктіру болып табылады. Бағдарламаның негізгі ерекшеліктерінің бірі интерактивті цифрлық платформалар мен мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және талдау қолданбаларын пайдалану болып табылады, бұл цифрлық дәуірдің талаптарына сәйкес келетін оқытудың заманауи тәсілін білдіреді.
Бағдарламаның негізгі жаңалықтары:
Интерактивті білім беру платформалары: оқушыларға нақты уақыт режимінде мәтіндерді талдауға, негізгі идеяларды бөліп көрсетуге, жазбалармен бөлісуге және сыныптастарымен және оқытушыларымен оқығандарын талқылауға мүмкіндік беретін арнайы онлайн платформаларды енгізу. Бұл оқытудың интерактивтілігін арттыруға және материалды түсіну тереңдігіне ықпал етеді.
Мәтіндерді талдау үшін жасанды интеллектті қолдану: мәтіндерді алдын-ала талдау және күрделі заңдылықтарды, стильдер мен дәлелдерді анықтау үшін AI-ге негізделген құралдарды қосу, бұл оқушыларға осы элементтерді сыни тұрғыдан түсінуге және түсіндіруге назар аударуға мүмкіндік береді.
Жобаға бағытталған тәсіл: оқушылардан мәтіндерді талдауды және түсіндіруді ғана емес, сонымен қатар олардың нәтижелерін нақты жағдайларда, соның ішінде өз мәтіндерін, медиа жобаларын және зерттеу жұмыстарын жасауды талап ететін жобаларды әзірлеу және іске асыру.
Оқытуды геймификациялау: оқушылардың мотивациясын ынталандыру үшін жетістіктер, ұпайлар, деңгейлер сияқты оқу процесіне ойын элементтерін енгізу, олардың сыни оқу және мәтінді талдау процесіне белсенді қатысуы.
Мәдениетаралық талдау: оқушыларға әртүрлі мәдени контексттер мен перспективаларды сыни тұрғыдан бағалау және түсіндіру қабілетін дамытуға мүмкіндік беретін талдау үшін әртүрлі мәдениеттер мен тарихи кезеңдерден алынған мәтіндерді қосу.
Бұл инновациялар оқушылардың сыни ойлау дағдыларын, аналитикалық қабілеттерін және мәтіндік материалды терең түсінуін дамытуға ықпал ететін заманауи, интерактивті және ынталандыратын білім беру ортасын құруға бағытталған. Бағдарлама оқушыларға теориялық білім алып қана қоймай, оларды заманауи технологиялар мен әдістерді қолдана отырып, тәжірибеде белсенді қолдануды ұсынады.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының практикалық маңыздылығы:
Академиялық жетістік: ақпарат пен мәтіндерді сыни тұрғыдан талдай білу жоғары академиялық нәтижелерге қол жеткізудің кілті болып табылады. Бұл оқушыларға оқу материалын тереңірек түсінуге және түсінуге, сондай-ақ ғылыми жұмыстарды, эсселерді және дәлелді мәтіндерді сәтті жазуға көмектеседі.
Кәсіби даму: қазіргі әлемде қызметкерлерден үлкен көлемдегі ақпаратты жылдам өңдеу және олардың негізінде негізделген шешімдер қабылдау мүмкіндігі талап етіледі. Бағдарлама дамытатын мәтіндерді сыни тұрғыдан талдау дағдылары басқару, маркетинг, журналистика және ғылыми зерттеулерді қоса алғанда, әртүрлі кәсіби салаларда тікелей қолданылады.
Қоғамдық қатысу және азаматтық жауапкершілік: бағдарлама оқушылардың қоғамдағы әлеуметтік, саяси және мәдени процестерді сыни тұрғыдан бағалау қабілетін қалыптастыруға ықпал етеді. Бұл қоғамдық өмірге белсенді қатысудың алғышарттарын жасайды және жауапты азаматтарды тәрбиелеуге ықпал етеді.
Медиа сауаттылық: қазіргі ақпараттық қоғам жағдайында дұрыс емес ақпарат пен жалған ақпаратты ажырата білу өте маңызды болады. Бағдарлама оқушыларға ақпараттың саналы тұтынушылары болуға көмектесетін медиа сауаттылық негіздерін үйретеді.
Жеке даму: мәтіндерді сыни тұрғыдан оқу және талдау дағдылары тәуелсіз ойлауды, ақпаратты өз бетінше бағалау және өз көзқарасын тұжырымдау қабілетін дамытуға ықпал етеді. Бұл жеке өсу мен өзін-өзі жүзеге асырудың маңызды атрибуттары.
Мәдениетаралық құзыреттілік: бағдарламаға енгізілген әртүрлі мәдениеттер мен тарихи контексттердегі мәтіндерді талдау оқушыларға жаһанданған әлемде маңызды болып табылатын мәдениетаралық айырмашылықтарды құрметтеу мен түсінуді дамытуға көмектеседі.
Осылайша, бағдарламаның практикалық маңыздылығы көп қырлы және қазіргі адам өмірінің негізгі аспектілерін қамтиды.
Теориялық әдіснамалық негіздері мен практикалық негізі: Зерттеу әдістері зерттеу пәнінің ерекшеліктеріне сәйкес таңдап алынды және оқу және әдістемелік әдебиеттерді оқу мен талдаудың теориялық әдістері, отандық және шетелдік практикаға салыстырмалы талдаудан тұрады.
Сабақтың жүргізу әдістері теориялық, таңғарлық тәжірибелер, интерактивті тақта, компьютер.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасынан күтілетін нәтижелер:
Сыни ойлауды дамыту: оқушылар мәтіндерді талдауды, негізгі идеяларды бөлектеуді, болжамдар мен дәлелдерді анықтауды және әртүрлі көзқарастарды тиімдірек қабылдауға және бағалауға мүмкіндік беретін дәлелдер мен қорытындыларды сыни тұрғыдан бағалауды үйренеді.
Әр түрлі ақпарат көздерінен алынған ақпаратты сыни тұрғыдан бағалай білу: оқушылар ақпараттың біржақтылығын, сенімділігі мен сенімділігін анықтай алады, фактілерді пікірлерден ажырата алады, бұл қазіргі ақпараттық қоғамдағы негізгі дағды.
Дәлелді жазу және ауызша сөйлеу дағдылары: бағдарлама өз ойларын құрылымдық және логикалық түрде жеткізу, өз ұстанымын дәлелдеу және тиімді академиялық және кәсіби қызмет үшін қажет басқалардың дәлелдерін сыни тұрғыдан талдау дағдыларын дамытуды қамтиды.
Білім беру мотивациясы мен оқу үлгерімін арттыру: аналитикалық дағдылар мен сыни ойлауды дамыту арқылы оқушылар әртүрлі пәндер бойынша оқу материалын түсінуді жақсартады, бұл оқу мотивациясы мен үлгерімін арттыруға ықпал етеді.
Ақпараттық және медиа сауаттылықты дамыту: оқушылар цифрлық ортада ақпаратпен тиімді жұмыс істеуді, сенімді көздерді ажыратуды және медиа мазмұнға сыни көзқараспен қарауды үйренеді.
Мәдениетаралық құзыреттілік пен толеранттылықты жақсарту: әртүрлі мәдениеттер мен контексттерден алынған мәтіндерді талдау оқушылардың мәдени дәстүрлер мен көзқарастардың әртүрлілігін құрметтеуге ықпал етеді, айырмашылықтарға толерантты көзқарасты қалыптастырады.
Табысты академиялық және кәсіби мансапқа дайындық: бағдарлама барысында алынған дағдылар ақпаратты сыни талдауды және дәлелді қарым-қатынасты қажет ететін кез келген салада одан әрі білім беру және кәсіби даму үшін маңызды актив болып табылады.
Осылайша, бағдарламаның күтілетін нәтижелері академиялық дағдыларды жетілдіруді ғана емес, сонымен қатар оқу бағдарламасының жеке өсуіне ықпал ететін маңызды өмірлік құзыреттерді де қамтиды.
Бағдарлама Оқу жоспарының вариативті бөлігінің оқу бағдарламалары мен элективті курстарды сараптамадан өткізу және оларды жаңартылған білім беру мазмұны аясында әдістемелік қамтамасыз ету туралы ереже (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319-III Білім туралы Заңына (27.08.2022 ж. № 382 бұйрығы) негізінде әзірленді.
Бағдарлама Оқу - тәрбие процесін ұйымдастыру бойынша нормативтік құқықтық актілер. Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндер, таңдау курстары мен факультативтер бойынша үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы (ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022ж. №399 бұйрығы 21.11.2022 ж. № 467, 05.07.2023 ж. № 199 бұйрығымен енгізілген өзгерістері) негізінде әзірленді. https:adilet.zan.kzkazdocs V2200029767 https:adilet.zan.kzkazdocs V2200030654).
Авторлық курстың қысқаша тұжырымдары:
1. Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету курс мазмұны фундементальді қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәні заңдары мен принциптердің (сақталу заңдары, сәйкестік пен симметрия принциптері т.б)
2. Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету курсын оқытуда көрнекілік принциптерін жүзеге асыру әдістемесін талдау.
3. 34-сағатқа түрлі тақырыптар бойынша практикалық - инновациялық тәсілдермен практикалық тапсырмалар құрастырылды.
2-ҚҰРЫЛЫМ
ТҰРАҚТЫЛАУ МАЗМҰНДЫҚ - БӨЛІМ
Оқу пәнінің құрылымы мен мазмұны барынша толық және нақты бейнеленген курстан тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімінің негізі нақты пәннің мазмұндық құрылымы мен теориялық аспектісін таңдау болып табылады. Оқу пәнінің мазмұнын тұрақтылау курсы нақты және бағдарламаның түсінік хатында көрсетілген барлық мақсат пен міндеттерді жүзеге асыру бойынша жазылған.
Сыни оқу ұғымы. Курстың мақсаттары мен міндеттері. 1-сағат. - Сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысу. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығулар өткізу.
Мәтіннің негізгі элементтері және олардың интерпретациядағы рөлі. 1-сағат. - Мәтіндегі негізгі ойлар мен құрылымдық элементтерді бөлектеу қабілетін дамыту. Тақырыпты, негізгі идеяны және қолдау мәліметтерін анықтауға үйрету.
Мәтіннің тақырыбы, идеясы, мәселелері. 1-сағат. - Әдеби талдау контекстіндегі "тақырып", "идея", "проблема" терминдерінің мағыналарымен танысу. Бұл элементтердің бір-бірімен қалай байланысты екенін және мәтінді қабылдауға әсер ететінін түсіну.
Мәтіннің тілдік және стилистикалық құралдары. 1-сағат. - Лексика, грамматика, синтаксис сияқты негізгі тілдік элементтерді зерттеу. Сөйлемдердің әртүрлі құрылымдарын және олардың мәтіндегі рөлін игеру.
Мәтінді құрылымдық талдау. 1-сағат. - Мәтінді ұйымдастырумен байланысты терминдер мен ұғымдарды игеру (кіріспе, сюжетті дамыту, шарықтау шегі, жанжалды дамыту, шешу және т.б.). Мәтіндегі негізгі құрылымдық элементтерді анықтау дағдыларын дамыту.
Мәтінді контекстік талдау. 2-сағат. - Мәтінмәндік талдауға байланысты терминдерді зерттеу, мысалы, әлеуметтік-мәдени контекст, Тарихи контекст, лингвистикалық контекст және т.б. мәтінге контексттің әсерін талдау үшін негізгі ұғымдарды қалыптастыру.
Әдеби мәтіндер. 2-сағат. - Сюжет, кейіпкерлер, стиль және тақырып ұғымдарын қоса алғанда, әдеби мәтіндерді талдау негіздерін меңгеру. Әдеби әдістер мен көркемдік ерекшеліктерді анықтау дағдыларын дамыту.
Ғылыми және публицистикалық мәтіндер. 2-сағат. - Ғылыми мәтіндерде қолданылатын нақты лексика мен терминологияны зерттеу. Мамандандырылған тақырыптарды түсіну үшін қажетті сөздік қорын қалыптастыру.
Аргумент құру. 2-сағат. - Аргументтің теориялық аспектілерін, соның ішінде Аргументтің құрылымын және оның мақсатын зерттеу. Нақты және логикалық тұжырымдарды тұжырымдау дағдыларын дамыту.
Мәтіндердегі аргументтерді талдау. 2-сағат. - Оқушыларға мәтіндердегі аргументтерді жүйелі және логикалық талдауға үйрету. Ұсынылған дәлелдердің күшті және әлсіз жақтарын анықтау қабілетін қалыптастыру.
Ертегілер немесе өлеңдер сияқты қысқа мәтіндерді зерттеу. 2-сағат. - Лексика, грамматика және стилистиканы қоса алғанда, қысқа мәтіндердегі тілдің ерекшеліктерін түсінуге үйрету. Көркем әдебиетті қабылдау және түсіндіру дағдыларын дамыту.
Оқуды талқылау: тақырыптар, кейіпкерлер, мәдени контекст. 2-сағат. - Оқушыларды әдеби шығармаларды олардың көркемдік тұтастығында қабылдауға үйрету. Шығармалардағы тақырыптарды, кейіпкерлерді және мәдени аспектілерді бағалау және түсіну қабілетін дамыту.
Әлем ертегілері мен әдебиетін зерттеу. 2-сағат. - Әдеби ертегілердің әртүрлілігін түсіну үшін әртүрлі мәдениеттер мен халықтардың ертегілері мен әдеби шығармаларын зерттеу.
Стилистика сабақтары: сөздерді таңдау, сөйлемдерді құру, тыныс белгілері. 2-сағат. - Метафоралар, эпитеттер, аллитерациялар және басқалар сияқты әртүрлі стилистикалық әдістерді зерттеу. Мәтіннің экспрессивтілігін жақсарту үшін осы әдістерді қолдану қабілетін дамыту.
Тақырыпты таңдау және тапсырма қою. 2-сағат. - Зерттеулер немесе жобалар үшін өзекті және қызықты тақырыптарды таңдау әдістерін үйрету. Таңдалған саладағы тақырыптың маңыздылығын бағалау критерийлерін дамыту.
Мәтіндерді таңдау: қысқа әңгімелер, мақалалар, өлеңдер, халық ертегілері. 2-сағат. - Оқушыларға әртүрлі әдеби формаларды, соның ішінде әңгімелер, мақалалар, өлеңдер мен халық ертегілерін сыни тұрғыдан қабылдауға және талдауға үйрету. Құрылымды, стиль ерекшеліктері мен мағыналарын анықтау үшін әртүрлі мәтіндерді талдау және түсіндіру әдістерін зерттеу.
Материалды жинау және талдау. 2-сағат. - Оқушыларға әртүрлі жанрлар мен стильдер мәтіндерін белсенді және сыни қабылдауға үйрету. Тақырыптарды, кейіпкерлер мен стильдерді ескере отырып, әдеби шығармаларды құрылымдық және мазмұнды талдау дағдыларын дамыту.
Зерттеу жобаларын ұсыну. 2-сағат. - Оқушылардымәтіндерді оқу және түсіндіру саласында өз бетінше зерттеу жүргізуге ынталандыру. Оқушыларға мәтіндерді талдау әдістері мен әдістерін үйрету және әдеби шығармаларды түсіндіру дағдыларын қалыптастыру.
Жобаларды талқылау. Курс қорытындысы. 2-сағат. - Мәтіндерді талдау мен түсіндірудің қолданылған әдістерін талқылау, олардың тиімділігі мен қолданылуын бағалау.
3-ҚҰРЫЛЫМ
НОРМАТИВТІ БӨЛІМ
КҮНТІЗБЕЛІК -ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР
7-10 СЫНЫП, АПТАСЫНА 1-САҒАТ, БАРЛЫҒЫ-34 САҒАТ
РС
ТАҚЫРЫП
ОҚУ - МАҚСАТЫ
САҒАТ-САНЫ
КУРСТЫ
МЕҢГЕРУДЕГІ БІЛІМ ӨНІМІ МЕН НӘТИЖЕСІ
Барлығы
Лекция
Теория
Практика1
Прак-тика
Практика2
1 бөлім. СЫНИ ОҚУҒА КІРІСПЕ
1
Сыни оқу ұғымы. Курстың мақсаттары мен міндеттері
- Сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысу. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығулар өткізу.
1
1
1
- Оқушылар сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысады. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығуларды жасайды. .
2
Мәтіннің негізгі элементтері және олардың интерпретациядағы рөлі
- Мәтіндегі негізгі ойлар мен құрылымдық элементтерді бөлектеу қабілетін дамыту. Тақырыпты, негізгі идеяны және қолдау мәліметтерін анықтауға үйрету.
1
1
1
- Оқушылар мәтіндегі негізгі ойлар мен құрылымдық элементтерді бөлектеу қабілетін дамытады. Тақырыпты, негізгі идеяны және қолдау мәліметтерін анықтауға үйретеді.
2 бөлім. МӘТІНДІ ТҮСІНДІРУ НЕГІЗДЕРІ
3
Мәтіннің тақырыбы, идеясы, мәселелері
- Әдеби талдау контекстіндегі "тақырып", "идея", "проблема" терминдерінің мағыналарымен танысу. Бұл элементтердің бір-бірімен қалай байланысты екенін және мәтінді қабылдауға әсер ететінін түсіну.
1
1
1
- Оқушылар әдеби талдау контекстіндегі "тақырып", "идея", "проблема" терминдерінің мағыналарымен танысады. Бұл элементтердің бір-бірімен қалай байланысты екенін және мәтінді қабылдауға әсер ететінін түсінеді.
4
Мәтіннің тілдік және стилистикалық құралдары
- Лексика, грамматика, синтаксис сияқты негізгі тілдік элементтерді зерттеу. Сөйлемдердің әртүрлі құрылымдарын және олардың мәтіндегі рөлін игеру.
1
1
1
- Оқушылар лексика, грамматика, синтаксис сияқты негізгі тілдік элементтерді зерттейді. Сөйлемдердің әртүрлі құрылымдарын және олардың мәтіндегі рөлін игереді.
3 бөлім. МӘТІНДІ ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІ
5-6
Мәтінді құрылымдық талдау
- Мәтінді ұйымдастырумен байланысты терминдер мен ұғымдарды игеру (кіріспе, сюжетті дамыту, шарықтау шегі, жанжалды дамыту, шешу және т.б.). Мәтіндегі негізгі құрылымдық элементтерді анықтау дағдыларын дамыту.
1
1
1
- Оқушылар мәтінді ұйымдастырумен байланысты терминдер мен ұғымдарды игереді (кіріспе, сюжетті дамыту, шарықтау шегі, жанжалды дамыту, шешу және т.б.). Мәтіндегі негізгі құрылымдық элементтерді анықтау дағдыларын дамытады.
7-8
Мәтінді контекстік талдау
- Мәтінмәндік талдауға байланысты терминдерді зерттеу, мысалы, әлеуметтік-мәдени контекст, Тарихи контекст, лингвистикалық контекст және т.б. мәтінге контексттің әсерін талдау үшін негізгі ұғымдарды қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар мәтінмәндік талдауға байланысты терминдерді зерттеу, мысалы, әлеуметтік-мәдени контекст, Тарихи контекст, лингвистикалық контекст және т.б. мәтінге контексттің әсерін талдайды үшін негізгі ұғымдарды қалыптастырады
4 бөлім. МӘТІНДЕРДІҢ ЖАНРЛАРЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
9-10
Әдеби мәтіндер
- Сюжет, кейіпкерлер, стиль және тақырып ұғымдарын қоса алғанда, әдеби мәтіндерді талдау негіздерін меңгеру. Әдеби әдістер мен көркемдік ерекшеліктерді анықтау дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар сюжет, кейіпкерлер, стиль және тақырып ұғымдарын қоса алғанда, әдеби мәтіндерді талдау негіздерін меңгереді. Әдеби әдістер мен көркемдік ерекшеліктерді анықтау дағдыларын дамытады.
11-12
Ғылыми және публицистикалық мәтіндер
- Ғылыми мәтіндерде қолданылатын нақты лексика мен терминологияны зерттеу. Мамандандырылған тақырыптарды түсіну үшін қажетті сөздік қорын қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар ғылыми мәтіндерде қолданылатын нақты лексика мен терминологияны зерттейді. Мамандандырылған тақырыптарды түсіну үшін қажетті сөздік қорын қалыптастырады
5 бөлім. ДӘЛЕЛДЕУ ӘДІСТЕРІ
13-14
Аргумент құру
- Аргументтің теориялық аспектілерін, соның ішінде Аргументтің құрылымын және оның мақсатын зерттеу. Нақты және логикалық тұжырымдарды тұжырымдау дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар аргументтің теориялық аспектілерін, соның ішінде Аргументтің құрылымын және оның мақсатын зерттейді. Нақты және логикалық тұжырымдарды тұжырымдау дағдыларын дамытады.
15-16
Мәтіндердегі аргументтерді талдау
- Оқушыларға мәтіндердегі аргументтерді жүйелі және логикалық талдауға үйрету. Ұсынылған дәлелдердің күшті және әлсіз жақтарын анықтау қабілетін қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар мәтіндердегі аргументтерді жүйелі және логикалық талдауға үйретеді. Ұсынылған дәлелдердің күшті және әлсіз жақтарын анықтау қабілетін қалыптастырады
6 бөлім. СЫНИ ОҚУ ТӘЖІРИБЕСІ
17-18
Ертегілер немесе өлеңдер сияқты қысқа мәтіндерді зерттеу
- Лексика, грамматика және стилистиканы қоса алғанда, қысқа мәтіндердегі тілдің ерекшеліктерін түсінуге үйрету. Көркем әдебиетті қабылдау және түсіндіру дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар лексика, грамматика және стилистиканы қоса алғанда, қысқа мәтіндердегі тілдің ерекшеліктерін түсінуге үйретеді. Көркем әдебиетті қабылдау және түсіндіру дағдыларын дамытады.
19-20
Оқуды талқылау: тақырыптар, кейіпкерлер, мәдени контекст
- Оқушыларды әдеби шығармаларды олардың көркемдік тұтастығында қабылдауға үйрету. Шығармалардағы тақырыптарды, кейіпкерлерді және мәдени аспектілерді бағалау және түсіну қабілетін дамыту.
2
1
1
- Оқушылар әдеби шығармаларды олардың көркемдік тұтастығында қабылдауға үйретеді. Шығармалардағы тақырыптарды, кейіпкерлерді және мәдени аспектілерді бағалау және түсіну қабілетін дамытады.
21-22
Әлем ертегілері мен әдебиетін зерттеу
- Әдеби ертегілердің әртүрлілігін түсіну үшін әртүрлі мәдениеттер мен халықтардың ертегілері мен әдеби шығармаларын зерттеу.
2
1
1
- Оқушылар әдеби ертегілердің әртүрлілігін түсіну үшін әртүрлі мәдениеттер мен халықтардың ертегілері мен әдеби шығармаларын зерттейді.
23-24
Стилистика сабақтары: сөздерді таңдау, сөйлемдерді құру, тыныс белгілері
- Метафоралар, эпитеттер, аллитерациялар және басқалар сияқты әртүрлі стилистикалық әдістерді зерттеу. Мәтіннің экспрессивтілігін жақсарту үшін осы әдістерді қолдану қабілетін дамыту.
2
1
1
- Оқушылар метафоралар, эпитеттер, аллитерациялар және басқалар сияқты әртүрлі стилистикалық әдістерді зерттейді. Мәтіннің экспрессивтілігін жақсарту үшін осы әдістерді қолдану қабілетін дамытады.
7 бөлім. ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫ
25-26
Тақырыпты таңдау және тапсырма қою
- Зерттеулер немесе жобалар үшін өзекті және қызықты тақырыптарды таңдау әдістерін үйрету. Таңдалған саладағы тақырыптың маңыздылығын бағалау критерийлерін дамыту.
2
1
1
- Оқушылар зерттеулер немесе жобалар үшін өзекті және қызықты тақырыптарды таңдау әдістерін үйренеді. Таңдалған саладағы тақырыптың маңыздылығын бағалау критерийлерін дамытады.
27-28
Мәтіндерді таңдау: қысқа әңгімелер, мақалалар, өлеңдер, халық ертегілері
- Оқушыларға әртүрлі әдеби формаларды, соның ішінде әңгімелер, мақалалар, өлеңдер мен халық ертегілерін сыни тұрғыдан қабылдауға және талдауға үйрету. Құрылымды, стиль ерекшеліктері мен мағыналарын анықтау үшін әртүрлі мәтіндерді талдау және түсіндіру әдістерін зерттеу.
2
1
1
- Оқушылар әртүрлі әдеби формаларды, соның ішінде әңгімелер, мақалалар, өлеңдер мен халық ертегілерін сыни тұрғыдан қабылдауға және талдауға үйренеді. Құрылымды, стиль ерекшеліктері мен мағына-ларын анықтау үшін әртүрлі мәтіндерді талдау және түсіндіру әдістерін зерттейді.
29-30
Материалды жинау және талдау
- Оқушыларға әртүрлі жанрлар мен стильдер мәтіндерін белсенді және сыни қабылдауға үйрету. Тақырыптарды, кейіпкерлер мен стильдерді ескере отырып, әдеби шығармаларды құрылымдық және мазмұнды талдау дағдыларын дамыту.
2
1
1
- Оқушылар әртүрлі жанрлар мен стильдер мәтіндерін белсенді және сыни қабылдауға үйренеді. Тақырыптарды, кейіпкерлер мен стильдерді ескере отырып, әдеби шығармаларды құрылымдық және мазмұнды талдау дағдыларын дамытады.
31-32
Зерттеу жобаларын ұсыну
- Оқушыларды мәтіндерді оқу және түсіндіру саласында өз бетінше зерттеу жүргізуге ынталандыру. Оқушыларға мәтіндерді талдау әдістері мен әдістерін үйрету және әдеби шығармаларды түсіндіру дағдыларын қалыптастыру.
2
1
1
- Оқушылар мәтіндерді оқу және түсіндіру саласында өз бетінше зерттейді. Оқушыларға мәтіндерді талдау әдістері мен әдістерін үйрету және әдеби шығармаларды түсіндіру дағдыларын қалыптастырады
33-34
Жобаларды талқылау. Курс қорытындысы
- Мәтіндерді талдау мен түсіндірудің қолданылған әдістерін талқылау, олардың тиімділігі мен қолданылуын бағалау.
2
1
1
- Оқушылар мәтіндерді талдау мен түсіндірудің қолданылған әдістерін талқылайды, олардың тиімділігі мен қолданылуын бағалайды.
БІЛІМ ӨНІМІ: оқушылардың курс барысындағы танымдық пен жан-жақтылыққа, зерттеушілік іс-әрекеттерінің барысында дайындалатын деректер.
ОҚУШЫНЫҢ ОҚУ ӨНІМІ: анықтама, тезистер, талдау, ізденіс жұмыстары, тақырыптар, мәтіндер, ғаламтор деректері, ой қорыту, инновациялық тапсырмаларды нәтижелі талдау.
ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ МАЗМҰНЫ БОЙЫНША КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕ - еліміздің болашағын жасайтын ұрпақтарымыздың жауапкершілігі мықты, бірлескен жұмыс, ашық көзқарас, мықты білім, жақсы қарым-қатынас, жан-жақты дағдыларды меңгерген ұрпақ.
4-ҚҰРЫЛЫМ
АҚПАРАТТЫҚ ӘДІСТЕМЕЛІК - БӨЛІМ
Мектеп оқушыларына арналған авторлық бағдарламасындағы түсінік хатта көрсетілгендей мақсат, міндеттерді жүзеге асыруға бағытталған бағдарлама.
Бағдарламадағы алынған тақырыптар білім беру стандартына сай игеруге тиіс бағдарламаны қамтиды.
Ал осы тақырыпты игеруде оқу барысында қолданылатын жаңартылған білім берудің әдіс-тәсілдері тақырыптарды толық меңгеруге көмектеседі.
Жаңартылған білім берудің әдіс-тәсілдер арқылы орындалатын әр тапсырма зерттеу жұмыстарын қалыптастырушы бағалау арқылы бағаланады.
Шығармашылығын дамытатын, тақырыпқа сай берілген тапсырмалар оқушылардың дамуын бақылап, мониторинг жасауға көмектеседі.
ОҚУШЫ ЖҰМЫСЫН БАҒАЛАУДА ТӨМЕНДЕГІДЕЙ ЕРЕКШЕЛІКТЕРГЕ:
Оқушының тапсырманы түсініп оқып, тапсырмаларды орындауына;
Талапқа сай, зерттеу дағдысын игеріп, тапсырмаларын орындап, өз көзқарасын ашық айта білу шеберлігіне;
Тапсырмаларды орындап, берілген қадамдарын толығымен игеруіне;
Шығармашылық пен ізденіс жұмыстарымен айналысуына баса назар аударған жөн.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету
БОЙЫНША ОРЫНДАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАРДЫ БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙІ.
9-10 - ОҚУШЫ ТАПСЫРМАЛАРДАҒЫ ТАҚЫРЫПТЫ АШЫП, МАЗМҰНЫ МЕН ИДЕЯСЫН ЕРКІН ТҮСІНІП, ЖҰМЫСТЫ МҰҚИЯТ ОРЫНДАСА ҚОЙЫЛАДЫ.
7-8 - ОҚУШЫ ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУДА ҚАТЕЛЕР ЖІБЕРСЕ, ОЙЫН ЖЕТКІЗУДЕ НЕМЕСЕ ТАПСЫРМАЛАР ОРЫНДАУДА СӘЛ ҚАТЕЛІКТЕР БОЛҒАНДА ҚОЙЫЛАДЫ.
5-6 - ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАМАЙ, ТАЛАПТАРЫН САҚТАМАЙ ҚАТЕЛЕРІ БОЛСА.
3-4 - ТАПСЫРМАЛАРДЫ ЖАЗУДА ҚИНАЛЫП, ЖАЗА АЛМАЙ, ОРЫНДАУДА ЖІБЕРІЛГЕН ҚАТЕЛЕРІ КӨП БОЛСА, ТАҚЫРЫПТАН АУЫТҚУШЫЛЫҚ ОРЫН АЛҒАНДА ҚОЙЫЛАДЫ.
1-2 - ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУДА ТАЛАПТАРЫН САҚТАМАЙ, БАҒДАРЛАМАНЫ ИГЕРМЕГЕНДЕ ҚОЙЫЛАДЫ.
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету
ЖҰМЫСЫН БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙІ:
КРИТЕРИЙЛЕР
ДЕСКРИПТОР
БАЛЛ
ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ МАЗМҰНЫН ТҮСІНУІ
ТАПСЫРМАДАҒЫ ОЙДЫҢ МАЗМҰНЫН ТҮСІНІП, АША АЛМАҒАН.
0
ТАПСЫРМА ТАҚЫРЫБЫН АШҚАН, БІРАҚ ТАПСЫРМАЛАРЫН
ОРЫНДАУЫ ТӨМЕН.
1
ТАПСЫРМАЛАР ТАҚЫРЫБЫН АШҚАН, ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫ ҚАЛЫПТАСҚАН, ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАП, МАЗМҰНДАУЫ ЖАҚСЫ.
2
БАРЛЫҒЫ:
3 БАЛЛ
ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫ
ТАПСЫРМАЛАРДЫ ЖҰМЫСТАРДЫ ОРЫНДАУДА СӨЗДІК ҚОРЫ ӨТЕ ТӨМЕН ДЕҢГЕЙДЕ.
0
ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУДА СӨЗДІК ҚОРЫ ДАМЫҒАН, БІРАҚ СӨЗДЕРДІ ҚАЙТАЛАУ ЖИЕ КЕЗДЕСЕДІ.
1
СӨЗДІК ҚОРЫ КЕҢ, МАЗМҰНДАУЫ ЕРЕКШЕ, СӨЗ ҚОЛДАНЫСЫ ЖҮЙЕЛІ ҚАЛЫПТАСҚАН.
2
Барлығы
3 балл
ОЙ ҚОРЫТУЫ
ТАПСЫРМАНЫ МАЗМҰНДАУЫ МЕН ТАПСЫРМА ОРЫНДАУЫ АЯҚТАЛМАҒАН.
0
ЖАРТЫЛАЙ АЯҚТАЛҒАН.
1
ТАПСЫРМАНЫ ТОЛЫҚ АЯҚТАҒАН.
2
3 БАЛЛ
5-ҚҰРЫЛЫМ
ОҚЫТУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУҒА КІРЕТІНДЕР:
ӘРБІР ТАРАУ НЕМЕСЕ ТАҚЫРЫП БОЙЫНША НЕГІЗГІ МАЗМҰНДЫҚ БӨЛІКТЕР;
ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ӘДІСТЕРІ МЕН ТӘСІЛДЕРІНЕ СИПАТТАМА, САБАҚ ӨТКІЗУ ФОРМАСЫ;
СЫНЫП:
Бүгінгі курсқа қатысқандар
Бүгінгі курсқа қатыспағандар
Сабақтың тақырыбы:
1. Сыни оқу ұғымы. Курстың мақсаттары мен міндеттері
Сабақта қол жеткізетін оқу мақсаты:
- Оқушылар сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысады. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығуларды жасайды.
Сабақтың мақсаты:
- Сыни оқудың анықтамасымен және оның білім беру процесіндегі рөлімен танысу. Мәтіндегі негізгі ойларды бөліп көрсету бойынша практикалық жаттығулар өткізу.
Курс барысы
Курстың кезеңдері
Авторлық курсты өткізуші мұғалімнің іс-әрекеті
Курсты оқитын оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресустарға сілтеме
Курстың басы
Курсты ұйымдастырудың кезеңі.
оқушылармен сәлемдесу, курсқа дайындығын тексеру.
Оқушыларға курстың тақырыбы мен мақсаты хабарланады.
Оқушылар курсқа дайындалады.
Сабақтың мақсаты мен тақырыбын біледі.
Курстың ортасы
1-тапсырма.
Оқушыларға курстың оқу мақсаты мен міндеттерімен таныстыру.
Мақсаты
"Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету" авторлық бағдарламасының мақсаты оқушылардың әртүрлі мәтіндерді сыни талдау, терең түсіну және тиімді түсіндіру дағдыларын қалыптастыру және дамыту болып табылады.
Сыни ойлауды дамыту: оқушыларға ақпаратты талдауға, негізгі дәлелдерді бөлуге, дереккөздердің біржақтылығын немесе сенімсіздігін анықтауға және өз көзқарасын қалыптастыруға және негіздеуге үйрету.
Мәтінді талдау дағдыларын жетілдіру: оқушыларға автордың негізгі идеясын, тақырыбын, мақсаттарын, әртүрлі жанрлар мен бағыттардағы мәтіндердің стилистикалық және тілдік ерекшеліктерін анықтауға үйрету.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: оқушылардың мәтінді талдау негізінде логикалық негізделген ауызша және жазбаша дәлелдер құру дағдыларын дамыту.
Ой-өрісті кеңейту және жалпы эрудицияны арттыру: оқушыларға мәдени және әлеуметтік процестерді терең түсінуге ықпал ететін Көркем әдебиет, ғылыми мақалалар, журналистік зерттеулерді қоса алғанда, мәтіндердің кең ауқымына қол жеткізуге мүмкіндік беру.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: оқушыларға өз тұжырымдары мен ұстанымдарын негіздеу үшін әртүрлі ақпарат көздерін тиімді зерттеуге және бағалауға үйрету.
Білім беру және кәсіби сынақтарға дайындық: оқушылардың жоғары мектепте және кәсіби мансапта табысты академиялық қызметке дайындығын арттыру, мұнда ақпаратты сыни тұрғыдан талдай білу және өз идеяларын дәлелді түрде жеткізе білу қажет.
Осылайша, бағдарлама оқушының жеке басын жан-жақты дамытуға бағытталған, оның академиялық ғана емес, сонымен қатар қазіргі қоғамда табысты жұмыс істеуі үшін қажетті өмірлік құзыреттіліктерін қамтамасыз етеді.
Міндеттері
Оқушыларға мәтіндерді сыни тұрғыдан оқуға және түсіндіруге үйрету авторлық бағдарламасының міндеттері:
Сыни оқу әдістеріне оқыту: оқушыларды мәтінді сыни талдаудың негізгі принциптері мен әдістеріне енгізу, соның ішінде негізгі идеяны анықтау, фактілер мен пікірлерді ажырату, дәлелдер мен дереккөздерді бағалау.
Аналитикалық ойлау дағдыларын дамыту: оқушыларды мәтіндерді терең талдауға, айқын емес байланыстар мен қорытындыларды анықтауға, оқуды сыни тұрғыдан түсінуге ынталандыру.
Өз ойларын дәлелді түрде білдіру қабілетін қалыптастыру: мәтіндерді талдау мен түсіндіруді ескере отырып, өз ойлары мен дәлелдерін ауызша да, жазбаша да құрылымдауға үйрету.
Ақпараттық сауаттылықты дамыту: өзіңіздің дәлелді қорытындыларыңызды дайындау үшін әртүрлі көздерден ақпаратты іздеу, іріктеу және сыни бағалау дағдыларын үйрету.
Әр түрлі пікірлер мен көзқарастарға құрметпен қарауға тәрбиелеу: оқушылардың басқа адамдардың дәлелдерін тыңдау және талдау қабілетін қалыптастыруға ықпал ету, әртүрлі көзқарастарды толерантты қабылдауды дамыту.
Оқу мәдениетін арттыру және ой-өрісін кеңейту: классикалық және заманауи көркем әдебиетті, ғылыми мәтіндерді, аналитикалық мақалаларды қоса алғанда, әртүрлі жанрлар мен стильдердегі әдебиеттердің кең ауқымымен танысу, оқуға және өзін-өзі тәрбиелеуге деген қызығушылықты дамыту.
Тиімді қарым-қатынас пен көпшілік алдында сөйлеуге дайындық: өз ойларын аудитория алдында логикалық және сенімді түрде жеткізе білу қабілетін дамыту, өз сөздері мен презентацияларын дайындау және ұсыну үшін сыни талдау әдістерін қолдану.
Өзіндік зерттеу жұмысын ынталандыру: мәтіндерді оқу және талдау барысында анықталған тақырыптар мен мәселелерді өз бетінше зерттеуге қызығушылықты ынталандыру, зерттелетін материалды терең түсіну үшін сыни талдауды қолдану қабілетін қалыптастыру.
Бұл міндеттер дәрістер, семинарлар, практикалық сабақтар, топтық талқылаулар және жобалық жұмыстарды қоса алғанда, оқу іс-шараларының кешені арқылы жүзеге асырылады
2-тапсырма.
Пікір алмасу.
Кітапты оқудың маңызы.
Сұрағы: Кітапты қалай оқыған ыңғайлы?
3-тапсырма.
Сиқырлы кітап туралы берілген мәтінді оқыңдар.
СИҚЫРЛЫ КІТАП ТУРАЛЫ ЕРТЕГІ
Бір кездері кітап болды. Бірақ бұл қарапайым кітап емес, сиқырлы кітап болды. Оның беттері жұмбақ материалдардан жасалған, ал ішіндегі сөздер қағазға Жай жатып қана қоймай, тірі заттар сияқты өмірге келді.
Бір күні Алиса есімді кішкентай қыз бұл кітапты ескі кітапханадан тапты. Ол оны ашқан кезде беттердегі сөздер билеп, ән айта бастады, сиқырлы әуен шығарды. Кітап оған қымбат ертегі ретінде таныстырылды және өзінің сиқырлы әлемінің беттері арқылы таңғажайып саяхатқа шақырды.
Бірінші бет Алисаны интрига орманына апарды, онда әр ағаш өз құпиясын айтты. Екінші бет оны білім қаласына енгізді, онда сөрелердегі кітаптар ғылым мен өнердің ғажайыптарын ашатын мұғалімдер болды.
Үшінші бет қиял өрісін ашты, онда балалар өз оқиғаларын жасай алады. Қымбат Ертегі Алисаға өзінің шытырман оқиғасының кейіпкері болуға мүмкіндік берді.
Бірде, қымбат Ертегі Алисаны поэзия әлеміне апарған кезде, ол әр жолға сиқыр беретін сиқыршы сөздерді кездестірді. Олар Алисаға әріптерден ритақ пен әуен құруды, оның тілін ең жақсы дос етуді үйретті.
Бірақ сиқырлы кітап оған сөз өнеріне ұқыпты қараудың маңыздылығы туралы да үйретті. Қымбат Ертегі Алисаға әр оқиғаның қамқорлық пен назар аударуды қажет ететін БАҚ сияқты екенін айтты.
Жылдар өтіп, Алиса өсті, бірақ сиқырлы кітап туралы естеліктер әрқашан онымен бірге болды. Ол қағаз беттерінде өзінің сиқырлы әлемін құра отырып, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz