Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы өзге көліктегігі қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтардан ерекшелігі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Батыс Қазақстан иновациялық-технологиялық университеті
Салалық технологиялар институты
Құқық кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының құқықтық сипаттамасы

Мамандық: 6В04202Құқықтану

Орындаған:ЮР-210 топ студенті Канаткалиев Р.Р

Ғылыми жетекші: з.ғ.к., қауым.профессор Абдрашит А.А

Орал 2023 ж.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1-тарау Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыстық құқықтық сипаттамасы
1.1.Қылмыстық заңда көзделген көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының ұғымы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының обьектісі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1.3.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының обьективтік жағының белгілері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
1.4.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының субьект жағының белгілері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
1.5.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының субьективті жағының белгілері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16

2-тарау Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысын топтастыру
2.1.Ауырлататын мән-жайларда көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
2.2.Аса ауыр мән-жайларда көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
2.3.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы өзге көліктегігі қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтардан ерекшелігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..27

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33

КІРІСПЕ

Тақырыптын өзектілігі: Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Жол қозғалысы мен көлік құралдарын пайдалану қауіпсіздігі бүкіл адамзат үшін ортақ жаһандық проблемалардың бірі болып табылады. Қазіргі әлемде жыл сайын елу миллионға жуық адам жол-көлік оқиғаларының құрбаны болады. Планета көлемінде жыл сайын екі миллионнан астам адам жол апатынан қайтыс болады, бес жүз миллиард доллар көлемінде материалдық шығын келтіріледі1. Жол-көлік оқиғалары қазіргі өркениетке жазатайым оқиғалардан қайтыс болғандардың үштен бірін береді.

Елімізде жол-көлік оқиғаларының саны және көлік апаттары салдарының ауырлығы (соның ішінде балалар жарақаты) бойынша әлемдік көшбасшылардың қатарында, дегенмен автомобильдеу деңгейі экономикалық дамыған елдерден екі-үш есе артта қалды. Біздің елімізде күніне 200-ге жуық жол-көлік оқиғасы орын алады, онда 50-ге дейін адам қаза тауып, 100-ге дейін адам жарақат алады. 2015 жылы 80 мыңға жуық жол-көлік оқиғасы орын алып, 10 мыңға жуық адам қаза тауып, 45 мың адам жарақат алды. 2000 жылмен салыстырғанда қаза тапқандар саны 30 пайызға өсті. Жол апаттарынан болатын экономикалық шығындар (жүктердің, жол құрылыстарының, көлік құралдарының зақымдануы мен жойылуынан, жөндеудегі көліктің тоқтап қалуынан және оның қозғалысындағы үзілістерден және т .б.) жыл сайын 300 миллион теңгеден асады, яғни страл наның жалпы ішкі өнімінің шамамен 2,5% құрайды. Самара облысында өмірінен айырылған және жол қозғалысына мүгедек болған жол-көлік оқиғалары санының тұрақты өсуі байқалады. 2009 жылдың жеті айында ғана облыста 2,5 мыңнан астам жол-көлік оқиғасы орын алып, 350-ге жуық адам қаза тауып, 3 мыңнан астам адам жарақат алды. Көлікте қолданылатын ережелерді бұзудың алдын алуда қылмыстық заң маңызды рөл атқарады. Ресей Федерациясының Қылмыстық кодексі құқық пен заңнаманың басқа салаларымен бірге автокөлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған. Жол қозғалысы қауіпсіздігін салааралық қамтамасыз ету саласында қылмыстық заң, ең алдымен, әкімшілік заңнамамен тығыз өзара іс-қимыл жасайды. Енді жеке және біржақты шешімдер көлік қауіпсіздігі саласындағы қазіргі заманғы сын-қатерлер мен қатерлерге жауап беру үшін жеткіліксіз болған кезде, әлеуметтік өмірдің аталған саласын құқықтық қамтамасыз етудің кешенді тәсілінің рөлі барған сайын күшейе түсуде. Автокөлік қауіпсіздігі саласындағы адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғау туралы құқықтық нормалардың кешенді өзара іс-қимылын зерделеу оған сыни баға беруге, тиісінше, осы саладағы жекелеген қылмыстық-құқықтық және әкімшілік-құқықтық нұсқамаларды жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізуге мүмкіндік береді. Осылайша, автокөлік қауіпсіздігін салааралық қамтамасыз етуге және жол қозғалысы мен көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзудың алдын алуға әлеуметтік қажеттілік, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2006 жылы "2006-2012 жылдары жол қауіпсіздігін арттыру мақсатты бағдарламасын қабылдауын ескере отырып, жол қылмыстарына қарсы тұрудың кешенді (қылмыстық-құқықтық және криминологиялық) тәсілін әзірлеуге ғылыми қажеттілік, осы тақырыпты таңдауы мен өзектілігін анықтады.
Зерттеу нысаны-жол қозғалысы ережелерін және механикалық көлік құралдарын қылмыстық бұзушылықтардың жасалуына байланысты қалыптасқан қоғамдық қатынастар; Еліміздің қолданыстағы Қылмыстық және Әкімшілік заңнамасы; ҚР жол қозғалысы қауіпсіздігі туралы заңнамасы; қылмыстық заңнаманы қолдану тәжірибесі туралы түсіндірмелері автокөлік қылмыстары үшін жауапкершілік, жол қозғалысы және көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілікті көздейтін қылмыстық-құқықтық нормалар; жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қылмыстық, әкімшілік және құқықтың басқа салалары арасындағы генетикалық, құрылымдық және кешенді байланыстар; жол қозғалысы ережелерін бұзғаны және көлік құралдарын пайдаланғаны үшін жауапкершілік туралы қылмыстық заңнаманы дамыту үрдістері және оны қолдану практикасы; автокөлік қылмысының себептері мен шарттары, статистикалық және өзге де заңдылықтары; қарастырылып отырған мәселе бойынша ғылыми теориялар мен тұжырымдамалар,
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Бұл зерттеудің мақсаты еліміздегі автокөлік қауіпсіздігін қылмыстық-құқықтық қамтамасыз етудің қазіргі жағдайын ғылыми талдау, сондай-ақ автокөлік қылмыстары үшін жауапкершілік туралы қылмыстық заңнаманы және оны қолдану практикасын жетілдіруге, жол қозғалысы мен көлік құралдарын пайдалану ережелерін қылмыстық бұзушылықтардың алдын алудың басым бағыттарын қалыптастыруға бағытталған теориялық ережелер мен практикалық ұсыныстарды әзірлеу болып табылады.

Бұл мақсат келесі міндеттерді шешуге және шешуге себеп болды:

- жол қозғалысы және көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзумен байланысты қылмыстар құрамының объективті және субъективті белгілерін құқықтық талдау және соның негізінде заңды мәнін ашу және аталған қылмыстардың объектісі мен нысанасы ұғымының авторлық түсіндірмесін ұсыну;

- жүргізушінің көлік құралдарын пайдалану қағидаларын қылмыстық бұзуына байланысты зиян келтіру тетігін зерттеу және іс-әрекетті қылмыстық-құқықтық бағалау кезінде практикалық қызметкерлердің қызметінде есепке алынуға жататын оның ерекшеліктерін анықтау;

- жол қозғалысы және көлік құралдарын пайдалану ережелерін қылмыстық бұзушылықтарды саралаудың пікірталас мәселелерін ғылыми талдау, олар бойынша авторлық позицияны айқындау;

-автокөлік қылмысының әлеуметтік жағдайының проблемаларын, жол қозғалысы саласындағы қоғамдық қауіпті мінез-құлықты криминализациялау себептерін және жол қозғалысы қауіпсіздігін қылмыстық-құқықтық қамтамасыз ету шектерін зерттеу;

- жол қозғалысы және көлік құралдарын пайдалану ережелерін қылмыстық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін факторларды анықтау және осының негізінде олардың әлеуметтік қауіпті зардаптарының алдын алу мен ауырлығын төмендетудің негізгі бағыттарын айқындау;

Кілт сөздер: Қазақстан Республикасы,заң, қылмыс,құқық, жол ережесі,автокөлік, жол апаты.

1-тарау Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыстық құқықтық сипаттамасы
1.1.Қылмыстық заңда көзделген көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының ұғымы
Көліктегі қылмыстық құқық бұзушылықтар жаңа Қылмыстық кодекстің 14-тарауында орналасқан. Бұрынғы Қылмыстық кодекске қарағанда, бұл тарауда көліктің барлық түрлері - теміржол, әуе, су көлігі, автомобиль, троллейбус, трамвай, не басқада механикалық көлік құралдарын жүргізуші адамның жол қозғалысы қауіпсіздігін немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзғаны үшін қылмыстық құқық бұзушылық үшін жауаптылығы жинақталып берілген.
Жол қозғалысы қауіпсіздігі немесе көлік құралдарын пайдалану ережелеріне қарсы қылмысқа қылмыстық кұқық бұзушылыққа заңда көрсетілген қоғамға қауіпті іс-әрекеттерді күналі түрде бұзып, көліктің бірқалыпты қызмет етуін бұзатын, сонын нәтижесінде заңда көзделген зардаптардың орын алуына жол беретін іс-әрекеттер жатады.
Көлік қылмыстық құқық бұзушылықтарының топтық объектісі болып жол қозғалысы қауіпсіздігін жэне көлік құралдарын пайдалану ережелерін реттейтін қоғамдық қатынастар табылады.
Қылмыстық құқық бұзушылықтың тікелей объектісі - жол қозғалысы қауіпсіздігі жэне көлік құралдарының нақты түрін (теміржол, су, әуе немесе автомобиль) пайдалану ережелері, ал қосымша тікелей объектісі - кейбір құрамдар үшін адамның өмірі, денсаулығы, сондай-ақ меншігі болуы мүмкін.
Қылмыстық құқық бұзушылықтың заты - теміржол, су, әуе, автомобиль көлікгері және басқа да механикалық көлік құралдары.
Объективтік жағынан алғанда Қылмыстық кодекстің 14-тарауындағы қылмыстык құқық бұзушылықтарының көпшілігі әрекет немесе әрекетсіздіктен, зардаптан және олардың арасындағы себепті байланыстардан тұрады (материалдық құрам). Тек қана екі түрлі қылмыстық құқық бұзушылық құрамы (357, 360-баптар) құрылысы жөнінен формальдық құрамға жатады.
Жол қозғалысы қауіпсіздігі және көлік құралдарын пайдалану ережелері сан қилы,үнемі өзгертіліп, жаңартылып отырылады. Бұл ережелер арнаулы заңдарда немесе заңға бағынышты нормативтік актілерде көрініс тапқан. Мұндай заңдарға - Қазақстан Республикасыныц Конституциясы, Қазакстан Республикасының жол кауіпсіздігі туралы заңы, Қазакстан Республикасының теміржол жарғысы, Су кодексі, Әуе кодексі, Қазакстан Республикасындағы жол жүру ережелері жэне тағы баскалар.
Осыған орай көлік қылмыстық құқық бұзушылыктарының нақты құрамдарының диспозициясы бланкеттік болып табылады. Әрбір жеке құрам үшін жауаптылық арнаулы заң, баскадай нормативтік-құқыктық актілердің тиісті талаптарына накты негізделуі тиіс.
Көліктегі қылмыстарды дұрыс саралау үшін осы кылмыстық кұкық бұзушылыктың заты болып табылатын көлік құралдарының түріне дәлме-дәл аныктама берудің маңызы ерекше. Көлік деген ұғым жалпылама ұғым, оның құрамдас бөліктеріне, занда айтылғандай - теміржол, эуе немесе су көлігі және автомобиль көлігі жатады.Көліктегі қылмыстық кұқык бұзушылыктарының накты құрамдары өздерінің объек- тивтік, субъективтік белгілері бойынша бір-бірімен оқшауланады, әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері бар, осыған орай осы құрамдарды жеке-жеке талдау арқылы олардың заңдылық табиғатын толык сипаттауға мүмкіндік туады. Теміржол, әуе, теңіз немесе өзен көлігі жүрісі немесе оларды пайдалану қауіпсіздігі қағидаларын бұзу
1. Теміржол, әуе, теңіз немесе өзен көлігі жүрісі немесе оларды пайдалану қауіпсіздігі қағидаларын орындайтын жумысына немесе атқаратын лауазымына байланысты сақтауга міндетті адамның осы қағидаларды бұзуы, егер бұл іс-әрекет абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе ауырлығы орташа зиян келтіруге не ірі залал келтіруге әкеп соқса
-белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салғга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не екі жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгын шектеуге не сол мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады.
3.Абайсызда адам өліміне әкеп соққан дәл сол іс-әрекет -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан үш жылға дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруға жазаланады.
3.Осы баптың бірінші бөлігінде кезделген, абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне әкеп соққан іс-әрекет -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқыгынан үш жылға дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, төрт жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

1.2.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының обьектісі

Теміржол, әуе, теңіз немесе өзен көлігі жүрісі немесе оларды пайдалану қауіпсіздігі қағидаларын орындайтын жұмысына немесе атқаратын лауазымына байланысты сақтауға міндетті адамның осы қағидаларды бұзуы, егер бұл іс-әрекет абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе ауырлығы орташа зиян келтіруге не ірі залал келтіруге әкеп соққаны үшін жауаптылық белгіленген. Қылмыстык кұқық бұзушылыктың тікелей объектісі - нақты көлік құралы түрінің жол қауіпсіздігі жэне пайдалану ережесі. Қосымша тікелей объекті - заңнын диспозициясында көрсетілген зардаптың түріне байланысты - адамның денсаулығы болады.
Қылмыстық құқық бұзушылықтың заты - көліктің 4 түрі: темір жол, әуе, теңіз және су көліктері.
Теміржол көлігіне - рельсті көлік құралдары (локомотив, вагондар: жартылай вагондар,платформалар, цистерналар) метролар, тар табанды теміржолдар және басқа арнаулы бағыттағы теміржолдар, дыбыс беру және байланыс кұралдары) бағдаршамдар, телефон линиясы, жолдардағы құрылыстар (көпірлер, құбырлар, туннелдер) жатады.
Өндірістік кызметтер атқаратын шахталардағы рельсті көлік, цех ішіндегі электрлендірілген көліктер (электровоз, вагонеткалар) теміржол көлігіне жатпайды. Бұл көліктерді пайдалану ережесін бұзу өндірістік, техника қауіпсіздігі немесе басқадай еңбек қорғау ережелерін бұзғандық (көлік қылмыстары емес) болып табылады.
Әуе көлігіне адам немесе жүк тасуға арналған азаматтық авиациялар және азаматгык әуе кемелерінің барлык құралдары (ұшақ, тікұшақ, планерлар, аэростаттар, дирижабильдер, гидроұшақтар т.б.) жатады.
Теңіз көлігіне - ірі немесе шағын теңіз кемелері, пароход, теплоход жэне теңіз көлігі құралдарының барлық түрлері жатады.
Өзен көлігіне - шағын өлшемді өзен кемелері, пароходтар, теплоходтар, катерлер, моторлы қайыктар жэне өзен көлігі кұралдарының барлық түрлері жатады.
Бұл қылмыстық құқық бұзушылыктың объективтік жагы: а) нақты көлік құралы түрінің жол қауіпсіздігі және пайдалану ережесін бұзатын іс-әрекеттер (әрекет немесе әрекетсіздік); б)қылмыстың зардабы - адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтагы зиян келтірілуі; в) іс-әрекет пен орын алған зардаптың арасындағы себепті байланыс арқылы сипатталады.
Қылмыстык кодекстің 344-бабының диспозициясы бланкеттік, осыған орай нақты жағдайларда орын алған ережелерді бұзушылыкты аныктау үшін занды күші бар нормативтік актілерге жүгіну кажет және олар арқылы эрбір орын алған кұкық бұзушылық фактісі бойынша кінәлінің нормативтік актілердегі қайсы баптың, баптың тармақтарынын талаптарын бұзғаны дәлме-дәл, накты анықталуы тиіс.
Жол қозғалысы кауіпсіздігі ережесін бұзу көлікті жүргізудің белгіленген ережелерін орындамау немесе шала орындау эрекеттері арқылы көрініс табады (Мысалы: жылдамдықты арттыру, бағдаршамның өтуге, қозгалуга тыйым салган талабын бұзу, ұшу маршруттарын сақтамау т.с.).
Көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзуға - көлік құралдарын техникалык ақауларымен пайдалануга шыгару, оларды мақсатсыз пайдалану, мас күйдегі немесе көлікті жүргізуге құқығы жоқ адамды көлік кұралын жүргізуге жіберу, көлікке артык жүк тиеу немесе артық жолаушылар отырғызу сияқты әрекеттер жатады. Көліктін тиісті түрін пайдалану ережелері арнаулы ведомстволар арқылы бекітіледі және онын орындаушыларга дер кезінде белгілі болуы шарт.
Жауаптылық теміржол, әуе немесе су жолы көлігі қозғалысы немесе пайдалану ережелерін бұзуға кінәлі адамның әрекеті немесе эрекетсіздігі заңда көрсетілген зардап абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе ауырлыгы орташа зиянга (344-баптын 1- тармағы), абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне (344-баптың 3-тармагы) әкеп соққан жағдайда пайда болады.
Адамның денсаулыгына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірудің түсініп ҚК-тің 106, 107-баптарында көрсетілген. Көлік құралдары нақты түрінің қозгалысы мен оларды пайдалану ережелерін бұзу мен орын алган зардаптың арасында себепті байланыс болған ретте ғана осы бап бойынша қылмыстық жауаптылыққа тартылады.
Абайсызда адам оліміне әкеп соккан дэл сол іс-әрекет үшін жауаптылык ҚК-тін 344- бабының 2-тармағында белгіленген.
Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда екі немесе одан да көп адамнын өліміне әкеп соқкан іс-әрекет қылмыстың аса ауырлататын түрі (344-бап 3-тармағы) 6олып табылады.
Қылмыстык кұкық бұзушылық субьективтік жағынан жол қозғалысы мен қауіпсіздік ережелерін бұзу жөнінде де және одан туындайтын зардап жөнінде де тек абайсыздыкпен істеледі.
Қылмыстык құқық бұзушылыктың субъектісі арнаулы: есі дұрыс, қылмыс істеген кезде 16-ға толған, орындайтын жұмысына немесе атқаратын кызметіне байланысты занда көрсетілген ережелерді сактауға міндетті адам (диспетчер, көлік капитаны, экипаж командирі, ұшкыш, көлік жүргізуші т.с.с).

1.3.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының обьективтік жағының белгілері
1. Автомобильді, троллейбусты, трамвайды не басқа да механикалық көлік құралын басқаратын адамның жол жүрісі немесе көлік қуралдарын пайдалану қағидаларын абайсызда адамның денсаулыгына ауырлыгы орташа зиян келтіруге әкеп соққан бұзуы -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқыгынан екі жылға дейінгі мерзімге айыра отырып, үш жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуға не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не екі жүз қырық сагатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жумыстарга тартуга не жетпіс бес тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуға жазаланады.
2. Абайсызда адамның денсаулыгына ауыр зиян келтіруге әкеп соққан дәл сол іс-әре- кет - белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан үш жылга дейінгі мерзімге айыра отырып, екі мың айлық есептік керсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не екі жылга дейінгі мер- зімге бас бостандыгын шектеуге не сол мерзімге бас бостандыгынан айыруға жазаланады.Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда адам өліміне әкеп соққан іс- әрекет - белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан бес жылга дейінгі мерзімге айыра отырып, бес жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады.
3. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда екі немесе одан да квп адамның өліміне әкеп соққан іс-әрекет -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан жеті жылга дейінгі мерзімге айыра отырып, бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруға жазаланады.
4. Автомобильді, троллейбусты, трамвайды не басқа да механикалық көлік құралын жургізуші адамның жол қозғалысы немесе көлік кұралдарын пайдалану ережелерін бұзуы, абайсызда адамның денсаулғына ауырлығы орташа зиян келтірсе - кінэлі Қылмыстық кодекстің 345-бабының І- тармағы бойынша жауапты болады деп белгіленген. Қылмыстық кұқық бұзушылықтың тікелей объектісі - көлік кұралдарының қозғалыс және пайдалану қауіпсіздігі, косымша объект - жәбірленушінің денсаулығы.
Қылмыстық кұқық бұзушылықтын заты - автомобиль, троллейбус, трамвай және баска да механикалык көлік кұралдары (мотоциклдер, мотороллерлер, жол, құрылыс және баска да арнаулы машиналар).
Қылмыстық құкык бұзушылықтың объективтік жағын: а) заңның диспозициясында көрсетілген көлік құралдарының жол қозғалысы және пайдалану ережелерін әрекет немесе әрекетсіздік аркылы бұзуы, б) жол қозғалысы немесе көлік кұралдарын пайдалану ережелерін бұзудан абайсызда адамның денсаулыгына ауырлығы орташа зиян келтірілуі; в) іс-әрекет пен зардаптың арасындағы себепті байланыс.
Қылмыстық кодекстің 345-бабының диспозициясы бланкеттік, сондықтан да среженің бұзылғанын анықтау үшін басқа нормативті актілерге, атап айтканда, Қазақстан Республикасындағы жол қозғалысы ережелеріне жүгініп, осы нормативтік құжатгың нақты қайсы бабы, баптың қай тармағының талаптарының бұзылғанын анықтау қажет.
Қылмыстық кұкық бұзушылыктың субъектісі - жалпы 16-ға толған, көлік құралын жүргізуші адам. Көлік құралын адам өзінің атқарған жұмысына байланысты немесе оған байланыссыз.

1.4.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының субьект жағының белгілері

Қылмыс құрамы объективтік жагынан алғанда - көлік құралдарын баскару құқығынан айырылган, алкогольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық масаң күйдегі адамның көлік құралын басқаруы не көлік құралын баскаруды осындай адамға беру, сол сиякты осындай адамның көлік кұралын баскаруына лауазымды адамның немесе көлік құралы меншік иесінің не иеленушісінің жол беруі арқылы істеледі.
Қылмыс құрамы формальдық, заң диспозициясында көрсетілген іс-әрекеттердің біре- уін істеу қылмыстың аяқталганын білдіреді. Осы бапта 1) көлік құралын басқару құқығынан айырылған; 2) алкогольдік, есірткілік,
уыткұмарлық жасау күйдегі адамға көлік құралын басқаруға беру; 3) осындай адамдарга лауазымды адамның немесе көлік құралы иесінің жол беруі туралы көрсетіліп отыр.
Қылмыс субъективтік жағынан қасақаналықпен - біле тұра, яғни көлік құралын басқару кұқығынан айырылғандарға, мас күйдегі адамдарға көлік құралын басқаруға беру қасақаналықпен, ал қылмыстың зардабына абайсыздыкпен жол беріледі.
Заңда - абайсызда адамның денсаулығына ауырлығы орташа зиян (346-бап 2-тармағы), ауыр зиян (346-бап 3-тармағы), абайсызда адам өлімі (346-бап 4-тармағы), абайсызда екі немесе одан да көп адам өліміне (346-бап 5-тармағы) экеп соққан әрекеттер үшін жауаптылық белгіленген.
Қылмыс субъектісі - осы іс-эрекетке жол берген лауазымды адам немесе көлік кұралы меншік иесі немесе иеленушісі.
Осы Кодекстің 345, 346-баптарында көзделген ауыр зардаптар туындаған жагдайда, келік қуралын басқаратын жане жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қагидаларын бузган адамның жол-көлік оқиғасы болған жерден кетіп қалуы -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белаілі бір қызметпен айналысу құқыгынан уш жылға дейінаі мерзімае айыра отырып немесе онсыз, бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не екі жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгын шектеуге не сол мерзімге бас бостандыгынан айыруга жаза- ланады.
Зардап шегушілерге көмек көрсетуге байланысты жол-көлік оқиғасы болған жерден кетіп қалған адам осы бап бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылады.

Осы Кодекстің 345, 346-баптарында көзделген ауыр зардаптар туындаған жағдайда, көлік құралын басқаратын жэне жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзған адамның жол-көлік оқиғасы болған жерден кетіп қалғаны ушін жауаптылық Қылмыстық кодекстің 347-бабында тікелей көрсетілген.

1.5.Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының қылмыс құрамының субьективті жағының белгілері

Қылмыстық құқық бұзушылықтың тікелей жэне қосымша тікелей объекгісі Қылмыстық кодекстің 345-бабында көзделген қьшмыстың объектісімен бірдей,
Қылмыстық құқық бұзушылықтың заты - жол-көлік құралы.
Қылмыстың объективтік жағы - әрекетсіздіктен, соған байланысты орын алған зар- даптан жэне олардың арасындағы себепті байланыстан тұрады.
Әрекетсіздік көлік құралын жүргізуші адам жол жүру немесе көлік кұралдарын пай- далану ережесін бұзған жағдайда оқиға болған жерде болып, жәбірленушіге қолдан келген көмек көрсетуге міндеггі. Бірақ кінэлі адам мұндай мүмкіндіктерді жүзеге асырмай, жәбірленушіге көмек көрсетпей оқиға болған жерден кетіп қалып, жол жүру ережесінің талаптарын бұзады. Осыған орай оқиға болған жерден кетіп қалу деп - өмірі қауіпті жағдайда қалған жәбірленушіге нақты көмек көрсетуге мүмкіндігі бола тұра, себепсізден-себепсіз көмек көрсетпестен жол-көлік оқиғасы болған жерден кетіп қалуды айтамыз. Егер жургізушінің өзі жол оқиғасына байланысты жарақат алып, дәрігерлік көмек алу үшін немесе зардап шеккендерге көмек көрсетуге байланысты жол-көлік оқиғасы болған жерден кетсе онда ол осы бап бойынша қылмыстық құқық бұзушылық үшін жауаптылықтан босатылады.
Жол қозғалысы немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзғаны үшін адам кінәлі деп танылса, онда оның әрекеті Қылмыстық кодекстің 345, 347-баптарымен қылмыстардың жиынтығы бойынша сараланады.
Қылмыстык кодекстің 347-бабынын объективтік жағынын қажетті белгісі осы Кодекстің 345- бабында көзделген зардаптардың орын алуы жэне жол-көлік окигасы болған жерден кетіп қалу мен орын алган зардаптың арасын байланыстыратын себепті байланыстың болуы болып табылады.
Қылмыстық кұкык бұзушылық материалдық құрамға жатады және ол заңда көзделген зардаптың пайда болған уақытынан бастап аяқталган деп танылады.
Қылмыстық құқық бұзушылық субъективтік жағынан кінәнің екі түрлі нысаны аркылы істеледі. Жол-көлік оқигасы болған жерден себепсіз кетіп калу қасаканалықты, ал одан туатын зардап абайсыздықты білдіреді.
Қылмыстык құқық бұзушылықтың субъектісі - жалпы, 16-ға толған, көлік кұралын жүргізген
адам.
Осы баптың ескертуіне сәйкес зардап шегушілерге көмек көрсетуге байланысты жол-көлік оқиғасы болган жерден кетіп қалған адам осы бап бойынша кылмыстык жауаптылықтан босатылады.
Көлік құралдарын, қатынас жолдарын, белгі беру немесе байланыс қуралдарын не өзге де көлік жабдыгын сапасыз жөндеу, сол сияқты көлік құралдарының техникалық жай-күйіне жауапты адамның көрінеу техникалық ақауы бар көлік құралдарын пайдалануға шыгаруы не көлік қуралдарының техникалық жай-күйіне және пайдаланылуына жауапты лауазымды адамның жол журісі қауіпсіздігін қамтамасыз етудің белгіленген қагидаларының талап- тарын орындамауы, егер бұл іс-әрекеттер абайсызда адамның денсаулыгына ауырлыгы орташа зиян келтіруге әкеп соқса бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуға не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не уш жүз сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жумыстарға тартуга не тоқсан тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуға жазаланады.
1. Абайсызда адамның денсаулығына ауыр зиян келтіруге әкеп соққан дәл сол іс- әрекеттер -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқыгынан үш жылга дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандыгын шектеуге не сол мерзімге бас бостандыгынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда адам өліміне әкеп соққан іс- әрекеттер -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан үш жылга дейінгі мерзімге айыра отырып, бес жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне әкеп соққан іс-әрекеттер -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан бес жылға дейінгі мерзімге айыра отырып, төрт жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

2-тарау Көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысын топтастыру
2.1.Ауырлататын мән-жайларда көлік құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлік құралдарын пайдалану қағидаларын бұзуы қылмысының сипаттамасы
Жол-көлік оқиғасы болған жерден кетіп қалу
Осы Кодекстің 345, 346-баптарында көзделген ауыр зардаптар туындаған жагдайда, келік қуралын басқаратын жане жол жүрісі немесе көлік қуралдарын пайдалану қагидаларын бузган адамның жол-көлік оқигасы болған жерден кетіп қалуы -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белаілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан уш жылға дейінаі мерзімае айыра отырып немесе онсыз, бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінаі мөлиіерде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.