Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
МАЗМҰНЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1 КӨРКЕМ ШЫҒАРМАНЫҢ СТИЛЬІ ЖӘНЕ АУДАРЫЛУ ЕРЕКШЕЛІГІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.1 Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.2. Көркем мәтіндерді аудару барысында авторлық стильді сақтап қалу жолдары...20
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бірінші тарауға тұжырым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 31
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2 Көркем шығармада авторлық стильді сақтау үшін қолданылатын аударма стратегияларына талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.1 Э.Бронте және оның Найзағайлы асу романының әлемдік әдебиеттегі орны... 34
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.2 Найзағайлы асу романын ағылшын тілінен қазақ\орыс тілдеріне аудару барысында авторлық стильді сақтау үшін қолданылған аударма стратегиялары ... ... ... ...45
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Екінші тарауға тұжырым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 48
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем шығарманы тікелей ағылшын тілінен қазақ тіліне тәржімалауда авторлық стильдің сақталуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(Бронте, Эмили Найзағайлы асу романы негізінде)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кіріспе
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыстың мақсаты
Ұлттық әдебиет ол халықтың күллі тарихымен, оның барлық даму жағдайларымен шартты түрде байланысты және басқа халықтар әдебиетімен қарым-қатынаста болды. Осы қарым-қатынас ішінде аударманың алатын орны ерекше. Сонымен қатар аударма автордың дүниетанымдық қорын байытудың баға жетпес көзі ретінде белсенді кызмет атқарады. Жұмыстың мақсаты - Эмили Бронте романының мәтінін жан-жақты талдауды жүзеге асыру және авторлық стильдің негізгі элементтерін анықтау, сонымен қатар оның аудармасын талдау. Түпнұсқа мәтіндерден аударылған тілге ауысу және оның себептері анықталады. Шығарманың жеке авторлық стилінің мәдениетаралық қарым-қатынас формасы ретінде қарастырылады. Аудармашының іс-әрекетінің мақсаттылығы мен аударма дәлдігі принципіне сәйкестігі тұрғысынан бағаланатын шығармашылық құрамдас бөлігіне назар аударылады.
Тақырыптың өзектілігі жазушының авторлық стилі оның шығармаларының танымалдылығына қарамастан әлі зерттелмегендігімен байланысты. Аудармадағы авторлық стиль мәселесі одан да өткір, өйткені автордың жазу мәнерінің стиль қалыптастырушы ерекшеліктерін анықтау критерийлері туралы әлі де консесус жоқ. Стиль құраушы элементтер, әдеби құрылғылар және тілдің стилистикалық әдістеріне біріктірілген экспрессивті, бейнелі құралдарын зерттеуге қатысады.
Зерттеу жұмысының нысаны - Романдағы авторлық стильдің сақталу жолдарын қарастыру, аударманың авторлық түсініктемесінің немесе белгілерінің анықталуы үшін әдістемелерді пайдалану процесін анықтайды.
Зерттеу жұмысының пәні - Эмили Бронтенің "Найзағайлы асу" (Wuthering Heights) романы ағылшын тілінен қазақ тіліне аударудағы авторлық стильдің сақталу жолдары.
Зертттеу әдістері - авторлық стильдің құрамын, белгілерін, мәтіннің түсіндірілгенін, структуралық құралдарын және басқа мәндердің анықталу әдістері.
1.1 Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аударма бұл адамзат қоғамындағы күрделі әрі көпқырлы саланың бірі болып табылады. Аударма - бір тілде бейнеленген мазмұнды екінші бір тілге әрі дәл, әрі толық қайталай бейнелейтін тілдік қимыл. Аударма халықтар арасындағы тәжірибе алмасудың дәнекері. Аударма әртүрлі тілдерде сөйлейтін адамдардың тілдесіп, пікір алмасуын, тілдік қарым-қатынасын қамтамасыз ететін сала болып табылады. Cонымен қатар аударма кезінде әртүрлі мәдениет, әдебиет, кезең, әртүрлі салт дәстүрлер мен қағидалар, даму деңгейлері ұшырасады. Аударма ісінің басқа ақпарат беру құралдарының түрлерінен айырмашылығы ақпарат берудің толық мәнде болуы мен дәл мағынасында жеткізілуінде.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем аударма теориясы - көркем экспрессивтіліктің, стилистиканың, мәдени және тарихи контексттердің ерекшеліктерін ескере отырып, әдеби мәтіндерді бір тілден екінші тілге аудару процесін зерттейтін лингвистика және әдебиеттану саласы. Көркем аудармадағы негізгі сұрақтардың бірі - басқа тілге аударғанда түпнұсқаның мағынасын, стилін және эмоционалды бояуын сақтау. Түпнұсқаға жақын болатын ең жақсы эквиваленттіліктің болуы көркем аударма үшін маңызды. Аудармашы аудару барысында сөзбе-сөз және шығармашылық еркіндігі арасындағы тепе-теңдікті сақтай білуі керек. Ол тек сөздерді ғана емес, түпнұсқаға тән идеяларды, көңіл-күйді, стиль мен бейнелерді де жеткізе білуі керек. Көркем аудармашы мәтіннің нақты мәдени реңктері мен нюанстарын дұрыс түсіндіру және жеткізу үшін тілдер арасындағы мәдени айырмашылықтарды ескеруі керек.
Сонымен қатар аударма түпнұсқаның стилі мен тонына сәйкес келуі керек. Мысалы, егер түпнұсқа мәтін ресми немесе ауызекі стильде жазылса, аударма осы стильді көрсетуі керек. Аудармашы аудармада дұрыс жеткізу үшін түпнұсқа авторы қолданатын әдеби әдістерімен жақсы таныс болуы керек.
Көркем аударма теориясы ғылыми қоғамдастықта дамып, талқылануда, өйткені әрбір жаңа аудармашы мен әрбір жаңа мәтін аударма процесін зерттеуге және түсінуге жаңа қиындықтар мен мүмкіндіктер ұсынады.
Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі әдеби шығармаларды аудару процесін түсінуге және талдауға көмектесетін бірнеше негізгі ұғымдардан тұрады. Сол ұғымдарға тоқталып өтетін болсақ:
Аударманың лингвистикалық теориялары: түпнұсқа мен тіл деңгейіндегі аударма арасындағы сәйкестік мәселелерін зерттейтін эквиваленттілік, динамикалық және функционалды тәсілдер теорияларын қамтиды.
Мәдени аударма теориялары: көркем әдебиетті аударуда тілдер мен мәдениеттер арасындағы мәдени айырмашылықтарды ескерудің маңыздылығын атап көрсетеді. Бұл теориялар аудармашының мәтінді мақсатты аудиторияға қалай бейімдеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді.
Қабылдау теориялары: оқырмандар көркем шығармалардың аудармаларын қалай қабылдайтынын және түсіндіретінін және оларды қабылдау мен бағалауға қандай факторлар әсер ететінін зерттейді.
Әдеби зерттеулер: көркем шығармаларды және олардың контексттерін зерттейді, бұл аудармашыға түпнұсқаның құрылымын, стилін, тақырыптары мен символикасын жақсы түсінуге көмектеседі.
Аударманың практикалық аспектілері: бейімделу, трансформация, мәдени сәйкестік және т. б. сияқты аударма әдістері мен әдістерін қамтиды.
Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі-тілдің, мәдениеттің, әдебиеттің және адамның қабылдау аспектілерін біріктіретін көп қырлы және көп деңгейлі зерттеу пәні. Бұл тәсіл аудармашылар мен әдебиеттанушыларға көркем шығармалардың аудармаларын және олардың әдеби мұраға әсерін жақсы түсінуге және бағалауға мүмкіндік береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем әдебиет -- айрықша күрделі жанр. Оның әдебиет қисынынан туындайтын жазушылық шеберлік, әр жазушының қаламгерлік даралығы (стилі) мен таланты, эстетикалық функцияны, мазмұн мен пішінді жеткізудегі жазушының танымдық-психологиялық қабілет-деңгейі сияқты сан алуан проблемалары бар. Көркем әдебиет тілінің де өзге функционалдық стильдерге қарағанда иірімі мол; кез келген прозалық шығармадағы лексикалық-грамматикалық құралдардың көлемін, көкжиегін дәлелдеп көрсету, жалпыхалықтық, әдеби немесе ауызекі сөйлеу тілі элементтерінің бір-бірімен жымдаса қолданылуының, әр сөздің стильдік реңкпен құбылуының алуан түрлі себептерін ғылым тілімен айтқанда, тілдік құралдардың көркем әдебиеттегі атауыштық (номинациялық, референттік), қабылдаушыға әсер ету (прагматикалық), қабылдаушының-оқырманның рухани талғамына ықпал жасау, жан-дүниесіне, ой-өрісіне қозғау салу (эстетикалық), тәрбиелеу, адамгершіл тағылым-өнегені насихаттау сияқты қызметтерді жеткізудегі ролін, орнын анықтау өз алдына бір бөлек, бірақ әдебиеттанымдық қағидаттар- мен ұштасып жататын маңызды факторлар. Көркем әдебиет стилінің әдебиеттік, тілдік ерекшеліктері аударма әдебиетке де тән. Белгілі бір халықтың тілінде жазылған әңгіме, повесть, роман сол халықтың ұлттық көркемөнері; туындының эстетикалық функциясы, прагматикалық сипаты баршасы тілді иеленуші халықтың рухани-мәдени ұлттық танымының үдесінен шығуды көздейді. Көркем аударманың тілі де сол мақсатқа бағындырылады [2, 29].
Көркем аудармада түпнұсқаның көркем әдебиеттің белгілі бір жанрына жататындығына байланысты аударманың түр ішіндегі бөлімдері болады. Мұндай аударманың түр ішіндегі бөлімдері қатарына поэзия, пьеса, сатиралық шығармалардың, әдеби прозаның, ән сөздерінің аудармалары жатады. Шығарма аудармасының әртүрлі жанр санатына жатқызылуы шартты сипатта және бұл жанрдың өзіндік ерекшелігі аударманың нәтижесіне қаншалықты әсер ететініне байланысты болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем аударма процесінің нәтижесінде түпнұсқаның мазмұны мен пішіні арасындағы бірлік пен тұтастықтың сақталуының маңызы жоғары. Түпнұсқаның мазмұны мен пішіні арасындағы байланыс, келісім мен жарасым аудармада сақталмаған жағдайда әдеби шығарманың көркемдік табиғаты, автордың шығармашылық даралығы мүлде бұрмаланып, түпнұсқа бір басқа, аударма бір басқа екеуі екі бөлек туынды болып шығады.
Көркем аударма белгілі бір халықтың әлеуметтік-эстетикалық санасын дамытудың да, оның басқа елдердің әдебиеті мен мәдениетімен өзара әрекеттесуінің де маңызды факторы болып табылады. Бұл процесс ұлттарды бір-бірінің білімі мен тәжірибесімен ғана емес, сонымен бірге олардың көркемдік көзқарастарымен, дүниетаным ерекшеліктерімен байытады. Тілдер мен мәдениеттердің тиімді өзара әрекеттесуі көркем шығармалардың барабар аудармалары болған кезде мүмкін болады, бұл аударма тарихы көрсеткендей, оны жасау оңай емес. Көркем шығармаларды аудару - бұл күрделі процесс, ол тек қайнар көзі мен аудармасының тілі мен мәдениетін білуді ғана емес, сонымен бірге шығарманың мәніне енуді, оның идеясын, проблемаларын және кейіпкерлерін, авторлық идеяны түсінуді талап етеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.2. Көркем мәтіндерді аудару барысында авторлық стильді сақтап қалу жолдары
Көркем мәтіндерді аударудың негізгі міндеті - түпнұсқаның мазмұнын берудің дәлдігін сақтай отырып, шығарманың аудармасы оқырманға түпнұсқа сияқты эстетикалық және эмоционалды әсер ететініне көз жеткізу. Ол үшін аудармашы авторлық мәтіннің стилистикалық ерекшеліктерін дұрыс жеткізуі керек. Авторлық стиль дегеніміз - жазушыны тануға мүмкіндік беретін және оның шығармасына ерекше жеке бояу беретін мәтіннің өзіндік ерекшеліктері. Бұл тек көркем әдебиетке ғана емес, жалпы кез-келген мәтінге де қатысты. Сондықтан біз қалаған жанр, сюжет, кейіпкердің бейнелері туралы емес, атап айтқанда стилистика туралы, яғни сөйлемдер құру, кейбір бұрылыстарды, сөйлеу фигураларын қолдану, экспрессивті құралдар туралы және т.б. Авторлық стиль қазіргі әдебиетте маңызды. Бұл бірегей туынды жасауға және басқа авторлардан ерекшеленуге мүмкіндік береді. Оқырмандар жазушыны стилі бойынша оңай тани алады және оның шығармашылығынан ләззат алады. Авторлық стильді құруға деген ұмтылыс жазушыға өз ойлары мен эмоцияларын ерекше түрде білдіруге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, авторлық стиль жазушының өзіндік әдеби дауысын қалыптастыруға ықпал етеді.
Автордың стилін зерттеу өзекті болып табылады, ол тілдік құралдардың үйлесімінің ерекшелігі мен заңдылықтарын, жазушының стилін біртұтас тұтастық ретінде зерттеуден тұрады. Автордың өзіндік "жеке қолжазбасы" ретіндегі идиостиль, оның тәсілі белгілі бір лексикалық, морфологиялық, синтаксистік, фонетикалық құралдарға артықшылық беруде көрінеді, неғұрлым күрделі және жарқын бейнелерді қалыптастыруға негіз болады. Қазіргі ғылыми парадигманың антропоцентризмін ескере отырып, авторлық стиль мәселесі көркем мәтіннің лингвостилистикасындағы негізгі мәселелердің біріне айналады. Сондықтан көркем аударманың негізгі міндеттерінің бірі түпнұсқаны жасаушының стилін сақтау деп санауға болады
Жазушының стилі, ең алдымен, идиолектке - белгілі бір адамның тілінің жеке белгілерінің жиынтығына, оның ұлтына, тұрғылықты жеріне, жасына, кәсібіне, әлеуметтік жағдайына және т.б. байланысты. Шығармашылық мінез-құлық негізінде өзіндік стиль қалыптасады, яғни бірқатар анықтамаларды қорытындылай келе, біз осындай қорытындыға келеміз: жазушының идиостилі-шығармашылық мінез-құлық белгілерінің, бейнелі жүйенің, көркемдік экспрессивтілік құралдарының тұрақты қауымдастығы, жазушының өзіндік ерекшелігін сипаттайтын; оның шығармашылығының басқа авторлардың шығармаларынан ерекшеленетін ерекшеліктерінің жиынтығы.
Авторлық стиль лаконикалық және дәлдіктен эмоционалды және бейнелі стильге дейін әртүрлі болуы мүмкін. Ол белгілі бір лексикалық бірліктерді, фразеологиялық бірліктерді, ритакты және метрикалық әдістерді, сондай-ақ тілдің экспрессивті құралдарын қолдануды қамтуы мүмкін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
"аудармашы түпнұсқа стилін дәлме-дәл сақтау керек, ол үшін тәржімашы тұтастай түпнұсқа авторының мәнер, машығына, жеке ерекшеліктеріне бағынуы керек" деушілер де бар екені белгілі. Егер, олай дейтін болсақ, тәржімашы стилі, оның өзіндік үні (мәселелері) кайда қалады және бұл-тәржімашы даралығын жоққа шығару болады ғой. Ал даралық болмаған жерде шығармашылықтың да, көркемдіктің де болмайтыны да белгілі. Сондықтан түпнұсқа стилін сақтау, яғни түпнұсқадағы автор стилін екінші тілге жеткізу дегеніміз тәржімашының автор ерекшелігіне тұтастай бағынуы емес, автордың стиліне, мәнер, машығына, сезіміне тереңдей бойлап, шығарманы жеткізгелі отырған тілдің барлық мүмкіндіктерін сарқа пайдаланып, тәржімашының өзіндік ерекшелігін сақтай отыра, автордың стилі мен мәнер, машығын, сезімі мен дүниетанымын жеткізуі. Бұл процесс-мазмұн мен пішін, әдіс пен стиль бірлігінде жүзеге асады және тәржімашының әр еңбегінде әр түрлі дәрежеде көрінеді. Осы әртүрліліктің болуы оның шығармашылық даралығына, стилінің қалыптасу, даму жолына қатысты екені анық. Аудармашы өз шығармашылығы жолында түпнұсқа авторының стилін сақтай отырып, өзіндік қолтаңбасын қалыптастырады. Бұл тәржімашы стилі мен автор стилінің ішкі үндестік табуы арқылы жүзеге асады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аударма - түпнұсқа тілдегі мәтінді түсіндіріп, басқа тілде қолайлы баламасын жасау, яғни бір тілде екінші тілдің стильдік-грамматикалық мүмкіндіктері арқылы берілген мағына мен мазмұнды білдіру. Аударманың пайда болуы қоғамда адамдардың алғашқы көптілді топтары қалыптасқан кезде болды. Демек, аударма басқа тілдегі түпнұсқаға бағытталған тілдік делдалдық болып саналады. Көркем аударманы бағалаудың басты өлшемі - түпнұсқаның мағыналық мазмұнының сақталуы ғана емес, шығарманың жалпы стилистикасының сақталуы. Шығарманың дара стилінде жазушының көркемдік ниетіне сай ұштасып, іштей сабақтас, эстетикалық тұрғыдан негізделген тілдік құралдар қолданылады. Жеке стиль ұғымы бірегей, тарихи шартты, күрделі, бірақ құрылымы жағынан біртұтас және стильдік өрнектердің құралдары мен формаларының ішкі байланысқан жүйесі ретінде лингвистикалық зерттеу тұрғысынан көркем әдебиетте өзіндік және іргелі болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кез келген қаламгер шет тілін меңгеруші ғана емес, ұлттық төл мәдениетті де жасаушы сияқты. Ол өз шығармаларын тудыратын қазіргі заман тілін пайдалана отырып, ана тілінің лексикалық құрамы мен грамматикалық ерекшеліктерінің алуан түрлі құралдарын іріктеп, ұштастырып, шығармашылық ой-пікірлеріне сәйкес үйлестіреді. Стиль көмегімен жазушы шығарманың мазмұнын шығармашылық арқылы жаңғыртады. Сюжет суретшінің тұлғасынан өтетіндіктен, жазушының жеке стилінде көркемдік ерекшелікке ие болады. Демек, жазушының жеке стилі де, әдеби шығарманың стилі де біртұтас тұтастық ретінде қабылдануы керек.Әдеби шығармаларды аударуда екі мәдениеттің ерекшеліктерін терең білу қажет. Тіл білімінде сөз емес, мағынаны аудару басты өсиет болса, автор шығармасын сапалы аудару үшін көлемі мен мағынасы жағынан лингвистикалық дағдылардан әлдеқайда жоғары экстралингвистикалық білім қажет. Әдеби шығармаларды аударуда белгілі бір қиындық тудыратын бірнеше факторлар бар: сыртқы факторлар: тілдің грамматикалық құрылымдарындағы айырмашылықтар, сөздік құрамының ерекшеліктері, кейбір сөздердің әртүрлі мағыналық мағыналары мен реңктері. ішкі факторлар: тілдің ішкі логикасымен анықталатын мағынаны беру ерекшеліктерінің айырмашылығы. жеке факторлар: автордың жеке қасиеттері, оның стилі мен баяндау тәсілі, ол сипаттайтын оқиғалар мен кейіпкерлерге деген жеке қатынасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәл осы стильде аударма оқырманға барынша түсінікті болады, ал автордың жеке стилі сақталып қана қоймай, аударма тілінде мұңды эпитеттердің көмегімен айқынырақ көрінеді. Дегенмен, стильді жеткізудегі ең қиын нәрсе - оны сезіну керек және оны сөзбен сипаттау мүмкін емес. Кейде автор мәтінінің атмосферасын толық жеткізу үшін сөзбе-сөзден біршама ауытқу керек. Көркем шығарманың басты құндылығы - осы атмосфера, оны жеткізу - аудармашының ең маңызды міндеті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем әдебиетте толық жүзеге асырылатын тілдің маңызды функциялары эстетикалық функция және әсер ету функциясы болып табылады. Тіл арқылы автор өзінің дүниетанымын, өмірге деген шығармашылық көзқарасын көрсете отырып, шығарманың көркемдік әлемін жасайды. Сонымен қатар, автордың идеялық-эстетикалық дизайнын жүзеге асыру үшін тілдік құралдарды таңдау жеке болып табылады, олардың комбинациясының нұсқалары шексіз көп. Соңғысы көркем мәтіндерге осындай құралдардың алуан түрлілігі тән, әртүрлі функционалды стильдердің элементтерін, стандартты емес сөзжасамдарды, ерекше грамматикалық формаларды және т.б. біріктіруге болатындығымен түсіндіріледі. Көркем мәтін-тіл жүйесін жеке сөйлеу арқылы жүзеге асыру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жазушы басқа жазушының шығармаларын аударғанда, екі шығармашылық тұлға және сәйкесінше екі жеке стиль өзара әрекеттеседі: түпнұсқа шығарманың авторы және жасалған аударманың авторы. Сонымен бірге, ақын-аудармашы, бір жағынан, аудармашы рөлін атқарады, ал екінші жағынан - өз шығармаларының авторы, өзінің ... жалғасы
МАЗМҰНЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1 КӨРКЕМ ШЫҒАРМАНЫҢ СТИЛЬІ ЖӘНЕ АУДАРЫЛУ ЕРЕКШЕЛІГІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.1 Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.2. Көркем мәтіндерді аудару барысында авторлық стильді сақтап қалу жолдары...20
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бірінші тарауға тұжырым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 31
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2 Көркем шығармада авторлық стильді сақтау үшін қолданылатын аударма стратегияларына талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.1 Э.Бронте және оның Найзағайлы асу романының әлемдік әдебиеттегі орны... 34
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.2 Найзағайлы асу романын ағылшын тілінен қазақ\орыс тілдеріне аудару барысында авторлық стильді сақтау үшін қолданылған аударма стратегиялары ... ... ... ...45
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Екінші тарауға тұжырым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 48
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем шығарманы тікелей ағылшын тілінен қазақ тіліне тәржімалауда авторлық стильдің сақталуы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(Бронте, Эмили Найзағайлы асу романы негізінде)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кіріспе
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыстың мақсаты
Ұлттық әдебиет ол халықтың күллі тарихымен, оның барлық даму жағдайларымен шартты түрде байланысты және басқа халықтар әдебиетімен қарым-қатынаста болды. Осы қарым-қатынас ішінде аударманың алатын орны ерекше. Сонымен қатар аударма автордың дүниетанымдық қорын байытудың баға жетпес көзі ретінде белсенді кызмет атқарады. Жұмыстың мақсаты - Эмили Бронте романының мәтінін жан-жақты талдауды жүзеге асыру және авторлық стильдің негізгі элементтерін анықтау, сонымен қатар оның аудармасын талдау. Түпнұсқа мәтіндерден аударылған тілге ауысу және оның себептері анықталады. Шығарманың жеке авторлық стилінің мәдениетаралық қарым-қатынас формасы ретінде қарастырылады. Аудармашының іс-әрекетінің мақсаттылығы мен аударма дәлдігі принципіне сәйкестігі тұрғысынан бағаланатын шығармашылық құрамдас бөлігіне назар аударылады.
Тақырыптың өзектілігі жазушының авторлық стилі оның шығармаларының танымалдылығына қарамастан әлі зерттелмегендігімен байланысты. Аудармадағы авторлық стиль мәселесі одан да өткір, өйткені автордың жазу мәнерінің стиль қалыптастырушы ерекшеліктерін анықтау критерийлері туралы әлі де консесус жоқ. Стиль құраушы элементтер, әдеби құрылғылар және тілдің стилистикалық әдістеріне біріктірілген экспрессивті, бейнелі құралдарын зерттеуге қатысады.
Зерттеу жұмысының нысаны - Романдағы авторлық стильдің сақталу жолдарын қарастыру, аударманың авторлық түсініктемесінің немесе белгілерінің анықталуы үшін әдістемелерді пайдалану процесін анықтайды.
Зерттеу жұмысының пәні - Эмили Бронтенің "Найзағайлы асу" (Wuthering Heights) романы ағылшын тілінен қазақ тіліне аударудағы авторлық стильдің сақталу жолдары.
Зертттеу әдістері - авторлық стильдің құрамын, белгілерін, мәтіннің түсіндірілгенін, структуралық құралдарын және басқа мәндердің анықталу әдістері.
1.1 Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аударма бұл адамзат қоғамындағы күрделі әрі көпқырлы саланың бірі болып табылады. Аударма - бір тілде бейнеленген мазмұнды екінші бір тілге әрі дәл, әрі толық қайталай бейнелейтін тілдік қимыл. Аударма халықтар арасындағы тәжірибе алмасудың дәнекері. Аударма әртүрлі тілдерде сөйлейтін адамдардың тілдесіп, пікір алмасуын, тілдік қарым-қатынасын қамтамасыз ететін сала болып табылады. Cонымен қатар аударма кезінде әртүрлі мәдениет, әдебиет, кезең, әртүрлі салт дәстүрлер мен қағидалар, даму деңгейлері ұшырасады. Аударма ісінің басқа ақпарат беру құралдарының түрлерінен айырмашылығы ақпарат берудің толық мәнде болуы мен дәл мағынасында жеткізілуінде.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем аударма теориясы - көркем экспрессивтіліктің, стилистиканың, мәдени және тарихи контексттердің ерекшеліктерін ескере отырып, әдеби мәтіндерді бір тілден екінші тілге аудару процесін зерттейтін лингвистика және әдебиеттану саласы. Көркем аудармадағы негізгі сұрақтардың бірі - басқа тілге аударғанда түпнұсқаның мағынасын, стилін және эмоционалды бояуын сақтау. Түпнұсқаға жақын болатын ең жақсы эквиваленттіліктің болуы көркем аударма үшін маңызды. Аудармашы аудару барысында сөзбе-сөз және шығармашылық еркіндігі арасындағы тепе-теңдікті сақтай білуі керек. Ол тек сөздерді ғана емес, түпнұсқаға тән идеяларды, көңіл-күйді, стиль мен бейнелерді де жеткізе білуі керек. Көркем аудармашы мәтіннің нақты мәдени реңктері мен нюанстарын дұрыс түсіндіру және жеткізу үшін тілдер арасындағы мәдени айырмашылықтарды ескеруі керек.
Сонымен қатар аударма түпнұсқаның стилі мен тонына сәйкес келуі керек. Мысалы, егер түпнұсқа мәтін ресми немесе ауызекі стильде жазылса, аударма осы стильді көрсетуі керек. Аудармашы аудармада дұрыс жеткізу үшін түпнұсқа авторы қолданатын әдеби әдістерімен жақсы таныс болуы керек.
Көркем аударма теориясы ғылыми қоғамдастықта дамып, талқылануда, өйткені әрбір жаңа аудармашы мен әрбір жаңа мәтін аударма процесін зерттеуге және түсінуге жаңа қиындықтар мен мүмкіндіктер ұсынады.
Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі әдеби шығармаларды аудару процесін түсінуге және талдауға көмектесетін бірнеше негізгі ұғымдардан тұрады. Сол ұғымдарға тоқталып өтетін болсақ:
Аударманың лингвистикалық теориялары: түпнұсқа мен тіл деңгейіндегі аударма арасындағы сәйкестік мәселелерін зерттейтін эквиваленттілік, динамикалық және функционалды тәсілдер теорияларын қамтиды.
Мәдени аударма теориялары: көркем әдебиетті аударуда тілдер мен мәдениеттер арасындағы мәдени айырмашылықтарды ескерудің маңыздылығын атап көрсетеді. Бұл теориялар аудармашының мәтінді мақсатты аудиторияға қалай бейімдеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді.
Қабылдау теориялары: оқырмандар көркем шығармалардың аудармаларын қалай қабылдайтынын және түсіндіретінін және оларды қабылдау мен бағалауға қандай факторлар әсер ететінін зерттейді.
Әдеби зерттеулер: көркем шығармаларды және олардың контексттерін зерттейді, бұл аудармашыға түпнұсқаның құрылымын, стилін, тақырыптары мен символикасын жақсы түсінуге көмектеседі.
Аударманың практикалық аспектілері: бейімделу, трансформация, мәдени сәйкестік және т. б. сияқты аударма әдістері мен әдістерін қамтиды.
Көркем әдебиетті аударудың теориялық негізі-тілдің, мәдениеттің, әдебиеттің және адамның қабылдау аспектілерін біріктіретін көп қырлы және көп деңгейлі зерттеу пәні. Бұл тәсіл аудармашылар мен әдебиеттанушыларға көркем шығармалардың аудармаларын және олардың әдеби мұраға әсерін жақсы түсінуге және бағалауға мүмкіндік береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем әдебиет -- айрықша күрделі жанр. Оның әдебиет қисынынан туындайтын жазушылық шеберлік, әр жазушының қаламгерлік даралығы (стилі) мен таланты, эстетикалық функцияны, мазмұн мен пішінді жеткізудегі жазушының танымдық-психологиялық қабілет-деңгейі сияқты сан алуан проблемалары бар. Көркем әдебиет тілінің де өзге функционалдық стильдерге қарағанда иірімі мол; кез келген прозалық шығармадағы лексикалық-грамматикалық құралдардың көлемін, көкжиегін дәлелдеп көрсету, жалпыхалықтық, әдеби немесе ауызекі сөйлеу тілі элементтерінің бір-бірімен жымдаса қолданылуының, әр сөздің стильдік реңкпен құбылуының алуан түрлі себептерін ғылым тілімен айтқанда, тілдік құралдардың көркем әдебиеттегі атауыштық (номинациялық, референттік), қабылдаушыға әсер ету (прагматикалық), қабылдаушының-оқырманның рухани талғамына ықпал жасау, жан-дүниесіне, ой-өрісіне қозғау салу (эстетикалық), тәрбиелеу, адамгершіл тағылым-өнегені насихаттау сияқты қызметтерді жеткізудегі ролін, орнын анықтау өз алдына бір бөлек, бірақ әдебиеттанымдық қағидаттар- мен ұштасып жататын маңызды факторлар. Көркем әдебиет стилінің әдебиеттік, тілдік ерекшеліктері аударма әдебиетке де тән. Белгілі бір халықтың тілінде жазылған әңгіме, повесть, роман сол халықтың ұлттық көркемөнері; туындының эстетикалық функциясы, прагматикалық сипаты баршасы тілді иеленуші халықтың рухани-мәдени ұлттық танымының үдесінен шығуды көздейді. Көркем аударманың тілі де сол мақсатқа бағындырылады [2, 29].
Көркем аудармада түпнұсқаның көркем әдебиеттің белгілі бір жанрына жататындығына байланысты аударманың түр ішіндегі бөлімдері болады. Мұндай аударманың түр ішіндегі бөлімдері қатарына поэзия, пьеса, сатиралық шығармалардың, әдеби прозаның, ән сөздерінің аудармалары жатады. Шығарма аудармасының әртүрлі жанр санатына жатқызылуы шартты сипатта және бұл жанрдың өзіндік ерекшелігі аударманың нәтижесіне қаншалықты әсер ететініне байланысты болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем аударма процесінің нәтижесінде түпнұсқаның мазмұны мен пішіні арасындағы бірлік пен тұтастықтың сақталуының маңызы жоғары. Түпнұсқаның мазмұны мен пішіні арасындағы байланыс, келісім мен жарасым аудармада сақталмаған жағдайда әдеби шығарманың көркемдік табиғаты, автордың шығармашылық даралығы мүлде бұрмаланып, түпнұсқа бір басқа, аударма бір басқа екеуі екі бөлек туынды болып шығады.
Көркем аударма белгілі бір халықтың әлеуметтік-эстетикалық санасын дамытудың да, оның басқа елдердің әдебиеті мен мәдениетімен өзара әрекеттесуінің де маңызды факторы болып табылады. Бұл процесс ұлттарды бір-бірінің білімі мен тәжірибесімен ғана емес, сонымен бірге олардың көркемдік көзқарастарымен, дүниетаным ерекшеліктерімен байытады. Тілдер мен мәдениеттердің тиімді өзара әрекеттесуі көркем шығармалардың барабар аудармалары болған кезде мүмкін болады, бұл аударма тарихы көрсеткендей, оны жасау оңай емес. Көркем шығармаларды аудару - бұл күрделі процесс, ол тек қайнар көзі мен аудармасының тілі мен мәдениетін білуді ғана емес, сонымен бірге шығарманың мәніне енуді, оның идеясын, проблемаларын және кейіпкерлерін, авторлық идеяны түсінуді талап етеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.2. Көркем мәтіндерді аудару барысында авторлық стильді сақтап қалу жолдары
Көркем мәтіндерді аударудың негізгі міндеті - түпнұсқаның мазмұнын берудің дәлдігін сақтай отырып, шығарманың аудармасы оқырманға түпнұсқа сияқты эстетикалық және эмоционалды әсер ететініне көз жеткізу. Ол үшін аудармашы авторлық мәтіннің стилистикалық ерекшеліктерін дұрыс жеткізуі керек. Авторлық стиль дегеніміз - жазушыны тануға мүмкіндік беретін және оның шығармасына ерекше жеке бояу беретін мәтіннің өзіндік ерекшеліктері. Бұл тек көркем әдебиетке ғана емес, жалпы кез-келген мәтінге де қатысты. Сондықтан біз қалаған жанр, сюжет, кейіпкердің бейнелері туралы емес, атап айтқанда стилистика туралы, яғни сөйлемдер құру, кейбір бұрылыстарды, сөйлеу фигураларын қолдану, экспрессивті құралдар туралы және т.б. Авторлық стиль қазіргі әдебиетте маңызды. Бұл бірегей туынды жасауға және басқа авторлардан ерекшеленуге мүмкіндік береді. Оқырмандар жазушыны стилі бойынша оңай тани алады және оның шығармашылығынан ләззат алады. Авторлық стильді құруға деген ұмтылыс жазушыға өз ойлары мен эмоцияларын ерекше түрде білдіруге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, авторлық стиль жазушының өзіндік әдеби дауысын қалыптастыруға ықпал етеді.
Автордың стилін зерттеу өзекті болып табылады, ол тілдік құралдардың үйлесімінің ерекшелігі мен заңдылықтарын, жазушының стилін біртұтас тұтастық ретінде зерттеуден тұрады. Автордың өзіндік "жеке қолжазбасы" ретіндегі идиостиль, оның тәсілі белгілі бір лексикалық, морфологиялық, синтаксистік, фонетикалық құралдарға артықшылық беруде көрінеді, неғұрлым күрделі және жарқын бейнелерді қалыптастыруға негіз болады. Қазіргі ғылыми парадигманың антропоцентризмін ескере отырып, авторлық стиль мәселесі көркем мәтіннің лингвостилистикасындағы негізгі мәселелердің біріне айналады. Сондықтан көркем аударманың негізгі міндеттерінің бірі түпнұсқаны жасаушының стилін сақтау деп санауға болады
Жазушының стилі, ең алдымен, идиолектке - белгілі бір адамның тілінің жеке белгілерінің жиынтығына, оның ұлтына, тұрғылықты жеріне, жасына, кәсібіне, әлеуметтік жағдайына және т.б. байланысты. Шығармашылық мінез-құлық негізінде өзіндік стиль қалыптасады, яғни бірқатар анықтамаларды қорытындылай келе, біз осындай қорытындыға келеміз: жазушының идиостилі-шығармашылық мінез-құлық белгілерінің, бейнелі жүйенің, көркемдік экспрессивтілік құралдарының тұрақты қауымдастығы, жазушының өзіндік ерекшелігін сипаттайтын; оның шығармашылығының басқа авторлардың шығармаларынан ерекшеленетін ерекшеліктерінің жиынтығы.
Авторлық стиль лаконикалық және дәлдіктен эмоционалды және бейнелі стильге дейін әртүрлі болуы мүмкін. Ол белгілі бір лексикалық бірліктерді, фразеологиялық бірліктерді, ритакты және метрикалық әдістерді, сондай-ақ тілдің экспрессивті құралдарын қолдануды қамтуы мүмкін.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
"аудармашы түпнұсқа стилін дәлме-дәл сақтау керек, ол үшін тәржімашы тұтастай түпнұсқа авторының мәнер, машығына, жеке ерекшеліктеріне бағынуы керек" деушілер де бар екені белгілі. Егер, олай дейтін болсақ, тәржімашы стилі, оның өзіндік үні (мәселелері) кайда қалады және бұл-тәржімашы даралығын жоққа шығару болады ғой. Ал даралық болмаған жерде шығармашылықтың да, көркемдіктің де болмайтыны да белгілі. Сондықтан түпнұсқа стилін сақтау, яғни түпнұсқадағы автор стилін екінші тілге жеткізу дегеніміз тәржімашының автор ерекшелігіне тұтастай бағынуы емес, автордың стиліне, мәнер, машығына, сезіміне тереңдей бойлап, шығарманы жеткізгелі отырған тілдің барлық мүмкіндіктерін сарқа пайдаланып, тәржімашының өзіндік ерекшелігін сақтай отыра, автордың стилі мен мәнер, машығын, сезімі мен дүниетанымын жеткізуі. Бұл процесс-мазмұн мен пішін, әдіс пен стиль бірлігінде жүзеге асады және тәржімашының әр еңбегінде әр түрлі дәрежеде көрінеді. Осы әртүрліліктің болуы оның шығармашылық даралығына, стилінің қалыптасу, даму жолына қатысты екені анық. Аудармашы өз шығармашылығы жолында түпнұсқа авторының стилін сақтай отырып, өзіндік қолтаңбасын қалыптастырады. Бұл тәржімашы стилі мен автор стилінің ішкі үндестік табуы арқылы жүзеге асады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аударма - түпнұсқа тілдегі мәтінді түсіндіріп, басқа тілде қолайлы баламасын жасау, яғни бір тілде екінші тілдің стильдік-грамматикалық мүмкіндіктері арқылы берілген мағына мен мазмұнды білдіру. Аударманың пайда болуы қоғамда адамдардың алғашқы көптілді топтары қалыптасқан кезде болды. Демек, аударма басқа тілдегі түпнұсқаға бағытталған тілдік делдалдық болып саналады. Көркем аударманы бағалаудың басты өлшемі - түпнұсқаның мағыналық мазмұнының сақталуы ғана емес, шығарманың жалпы стилистикасының сақталуы. Шығарманың дара стилінде жазушының көркемдік ниетіне сай ұштасып, іштей сабақтас, эстетикалық тұрғыдан негізделген тілдік құралдар қолданылады. Жеке стиль ұғымы бірегей, тарихи шартты, күрделі, бірақ құрылымы жағынан біртұтас және стильдік өрнектердің құралдары мен формаларының ішкі байланысқан жүйесі ретінде лингвистикалық зерттеу тұрғысынан көркем әдебиетте өзіндік және іргелі болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кез келген қаламгер шет тілін меңгеруші ғана емес, ұлттық төл мәдениетті де жасаушы сияқты. Ол өз шығармаларын тудыратын қазіргі заман тілін пайдалана отырып, ана тілінің лексикалық құрамы мен грамматикалық ерекшеліктерінің алуан түрлі құралдарын іріктеп, ұштастырып, шығармашылық ой-пікірлеріне сәйкес үйлестіреді. Стиль көмегімен жазушы шығарманың мазмұнын шығармашылық арқылы жаңғыртады. Сюжет суретшінің тұлғасынан өтетіндіктен, жазушының жеке стилінде көркемдік ерекшелікке ие болады. Демек, жазушының жеке стилі де, әдеби шығарманың стилі де біртұтас тұтастық ретінде қабылдануы керек.Әдеби шығармаларды аударуда екі мәдениеттің ерекшеліктерін терең білу қажет. Тіл білімінде сөз емес, мағынаны аудару басты өсиет болса, автор шығармасын сапалы аудару үшін көлемі мен мағынасы жағынан лингвистикалық дағдылардан әлдеқайда жоғары экстралингвистикалық білім қажет. Әдеби шығармаларды аударуда белгілі бір қиындық тудыратын бірнеше факторлар бар: сыртқы факторлар: тілдің грамматикалық құрылымдарындағы айырмашылықтар, сөздік құрамының ерекшеліктері, кейбір сөздердің әртүрлі мағыналық мағыналары мен реңктері. ішкі факторлар: тілдің ішкі логикасымен анықталатын мағынаны беру ерекшеліктерінің айырмашылығы. жеке факторлар: автордың жеке қасиеттері, оның стилі мен баяндау тәсілі, ол сипаттайтын оқиғалар мен кейіпкерлерге деген жеке қатынасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәл осы стильде аударма оқырманға барынша түсінікті болады, ал автордың жеке стилі сақталып қана қоймай, аударма тілінде мұңды эпитеттердің көмегімен айқынырақ көрінеді. Дегенмен, стильді жеткізудегі ең қиын нәрсе - оны сезіну керек және оны сөзбен сипаттау мүмкін емес. Кейде автор мәтінінің атмосферасын толық жеткізу үшін сөзбе-сөзден біршама ауытқу керек. Көркем шығарманың басты құндылығы - осы атмосфера, оны жеткізу - аудармашының ең маңызды міндеті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көркем әдебиетте толық жүзеге асырылатын тілдің маңызды функциялары эстетикалық функция және әсер ету функциясы болып табылады. Тіл арқылы автор өзінің дүниетанымын, өмірге деген шығармашылық көзқарасын көрсете отырып, шығарманың көркемдік әлемін жасайды. Сонымен қатар, автордың идеялық-эстетикалық дизайнын жүзеге асыру үшін тілдік құралдарды таңдау жеке болып табылады, олардың комбинациясының нұсқалары шексіз көп. Соңғысы көркем мәтіндерге осындай құралдардың алуан түрлілігі тән, әртүрлі функционалды стильдердің элементтерін, стандартты емес сөзжасамдарды, ерекше грамматикалық формаларды және т.б. біріктіруге болатындығымен түсіндіріледі. Көркем мәтін-тіл жүйесін жеке сөйлеу арқылы жүзеге асыру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жазушы басқа жазушының шығармаларын аударғанда, екі шығармашылық тұлға және сәйкесінше екі жеке стиль өзара әрекеттеседі: түпнұсқа шығарманың авторы және жасалған аударманың авторы. Сонымен бірге, ақын-аудармашы, бір жағынан, аудармашы рөлін атқарады, ал екінші жағынан - өз шығармаларының авторы, өзінің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz