Информатиканы оқыту барысында оқушылардың танымдық қызметіне киберпсихология білімінің әсері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы
Қазақ ұлттық зерттеу
университеті
Коммерциялық емес
акционерлік қоғамы

Некоммерческое
акционерное общество
Казахский
национальный исследовательский
университет имени
Аль-Фараби

АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ФАКУЛЬТЕТІ

КЕЛІСІЛДІ
БЕКІТІЛДІ
Компьютерлік ғылымдар кафедрасының
меңгерушісі
Ақпараттық технологиялар
факультетінің деканы

____________________Дарибаев Б.С.

___________________ Тұрар О.Н.

_______ _________________ 2024 ж.

_______ _____________2024 ж.

(М.О.)

МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯ
(2023-2024 оқу жылы)

Тақырыбы: Информатиканы оқыту барысында оқушылардың танымдық қызметіне киберпсихология білімінің әсері

Магистранттың білім беру бағдарламасы

7M01502 - Информатика

Кафедрасы
Компьютерлік ғылымдар

Магистратурадағы оқу мерзімі
2022-2024 жж., 2 жыл
Ғылыми жетекшісі

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Турганбаева А.Р. п.ғ.к., аға оқытушы

Орындаған

Жунисова М.А.

Қорғауға жіберілді:

Нормобақылау
Хаттама № , _________ 20___ ж.

Алматы, 2024 жыл
ТҮЙІНДЕМЕ
Жұмыстың көлемі: Магистрлік диссертация 62 беттен тұрады. Ол, өз кезегінде, кіріспеден, 4 үлкен бөлімнен және бөлімшелерден, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттерден тұрады. Жұмыстың бөлімдерінде жалпы 13 сурет, 2 кесте қолданылған.
Кілттік сөздер: киберпсихология, танымдық белсенділік, IT білім беру.
Жұмыстың мақсаты:
▪ Түйіспе беті;
▪ Түйіспелі жылытуды модельдеу;
▪ Кольер әсерінсіз температураның және электр энергия потенциалының негізгі стационар құралдары;
▪ Кольер әсерін математикалық модельдеу;
Жұмыстың дұрыстығы: Жұмыс бірнеше кітаптарға, материалдарға және ғаламтордағы ресурстарға сүйеніп құрылған. Кестелер және есептің шешімін көрсететін графиктер ғылыми еңбектерге жүгіне отырып жасалған.

Резюме

Summary

Мазмұны:
Белгілеулер
Кіріспе
Киберпсихология білімі
1.1
1.2
2
2.1
2.2
3
3.1
3.2
3.3
4
4.1
4.2
4.3
4.4
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Мектепте білім берудің бірінші кезеңінде білім беруді цифрландыру оқушының өзіндік жұмысының орынды үйлесімі, жазу, кітап оқу және цифрлық технологияларды пайдалану мүмкіндіктерін беретіндей етіп құрастырылуы керек. Ақпараттық технологиялар, компьютерлік бағдарламалар, дамып келе жатқан ойындар қазіргі балалардың үлкен қызығушылығын тудырады, танымдық белсенділік, жаңа ақпаратты іздеуге, игеруге ынталандыруды арттырады. Бірақ ақпараттың үлкен мүмкіндіктерінің артында назарды нақты білім беру іс-шараларын жүзеге асырудан басқа жаққа аудару, виртуалды әлемді шындық, нақты тұлғааралық қарым-қатынастың әлсіреуі жатыр. Заманауи білім беру бағдарламалары тек мақсатты емес білім, білік және дағдыларды меңгерту, сонымен қатар алған білімдерін әртүрлі жағдайларда практикада қолдана білуді көздейтін оқушылардың бойында белгілі бір құзыреттіліктерді қалыптастыруға бағытталған. Қазіргі жағдайда баланың әлеуметтену процесі оның цифрлық кеңістікке интеграциялану процесі болып табылады. Балалар мен жасөспірімдерде цифрлық құзыреттіліктерді қалыптастыру - информатикадан білім беруде және жалпы тәрбиелеуде ажырамас бөлік.
Зейін, есте сақтау, есептерді шешу, сыни тұрғыдан ойлау сияқты процестерді қамтитын танымдық белсенділік тиімді оқытудың негізінде жатыр. Дегенмен, информатиканы оқытудағы дәстүрлі лекцияға негізделген әдіс белсенді когнитивті белсенділікті ынталандыруда жиі жетіспейді. Педагогтар оқушыларды цифрлық дәуірге дайындауды мақсат етіп отырғандықтан, жаттанды есте сақтаудан әрі жоғары деңгейлі танымдық дағдыларды дамытатын стратегияларды қабылдау өте маңызды. Бұл жерде оқу ортасы мен әдістемелерін оңтайландыру үшін дәлелді әдістерді ұсына отырып, киберпсихология білімі қадам жасайды.
Информатиканы оқытуда киберпсихологиялық әдістерді қолдану бірнеше перспективалы артықшылықтарға ие. Біріншіден, оқушылардың технологияға қатысуына әсер ететін психологиялық факторларды түсіну олардың когнитивтік қалауларына сәйкес келетін оқу материалдары мен платформаларын жобалауға басшылық ете алады. Екіншіден, жеке оқу стильдері мен қалауларына бейімделген жекелендірілген оқу тәжірибесін киберпсихология әдістерін қолдану арқылы жасауға болады. Бұл оқушылардың мотивациясын арттырып қана қоймайды, сонымен қатар сыныптағы әртүрлі оқу қажеттіліктерін қанағаттандырады. Үшіншіден, киберпсихологиядан алынған түсініктер белсенді қатысуды және тәжірибелік оқытуды ынталандыратын модельдеу, геймификация және виртуалды шындық сияқты интерактивті технологияларды біріктіру туралы ақпарат бере алады. Осы мәселенің өзектілігін талдау, сәйкес әдістерді әзірлеу және сынау және оларды IT-білім беру контекстінде кейіннен бағалау осы жұмыста қарастырылатын зерттеулердің негізгі бағыттары болып табылады.

1 Киберпсихология және оның білім берудегі рөлі

Киберпсихология - адам мен цифрлық технологиялардың өзара әрекеттесуін зерттейтін пәнаралық сала. Ол технологияның мінез-құлыққа, эмоцияларға және әлеуметтік өзара әрекеттесуге қалай әсер ететінін талдау үшін психология, информатика, әлеуметтану және басқа салалар элементтерін біріктіреді. Киберпсихология көп қырлы пән болғандықтан, бірнеше функцияларды орындайды және келесідей мақсаттарға ие:
1. Технологияның психологияға әсерін түсіну: Киберпсихология компьютерлерді, Интернетті, әлеуметтік медианы және басқа да сандық технологияларды пайдалану адамдардың ойлауына, мінез-құлқына, эмоцияларына және қарым-қатынастарына қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі.
2. Тиімді технологиялық шешімдерді әзірлеу: Адамның технологиямен өзара әрекеттесуінің психологиялық аспектілерін түсіну әзірлеушілерге ыңғайлы, интуитивті және тиімді цифрлық өнімдер мен қызметтерді жасауға мүмкіндік береді.
3. Киберқауіпсіздік: Киберпсихология киберқылмыскерлердің уәждері мен әдістерін түсінуге және киберқауіптерден, соның ішінде киберқорқытудан, алаяқтықтан және киберқылмыстың басқа түрлерінен қорғау стратегияларын әзірлеуге көмектеседі.
4. Онлайн психология саласының дамуы: Интернет пен цифрлық коммуникацияның дамуымен жаңа психологиялық мәселелер мен қиындықтар туындайды. Киберпсихология бұл мәселелерді зерттейді және олармен жұмыс істеу әдістерін әзірлейді, соның ішінде онлайн кеңес беру, кибертерапия және онлайн қолдау.
5. Цифрлық сауаттылық пен киберқауіпсіздікті қамтамасыз ету: Киберпсихология адамдарды желіде қауіпсіз және этикалық мінез-құлыққа үйретуде және оқытуда маңызды рөл атқарады, цифрлық технологияларды пайдалану кезінде цифрлық сауаттылық пен хабардарлықты қалыптастыруға көмектеседі.
6. Сондай-ақ интернетке тәуелділік мәселесі. Интернетке тәуелділік, сондай-ақ тәуелділік ретінде белгілі, шындықты сезінудің жоғалуымен, уақыт бойынша бағдардың бұзылуымен, сыни ойлаудың төмендеуімен және өз әрекеттерін бақылаудың шектелуімен жүретін мінез-құлықтың өзгеруі ретінде сипатталады. Бұл тәуелділіктің дамуы никотинге, алкогольге және есірткіге тәуелділіктің қалыптасу механизміне ұқсас, бірақ ол химиялық емес, тек қана ләззат орталықтарындағы рецепторларға психикалық әсер етеді. Интернетке тәуелділік бүгінде тіпті ерте балалық шақта да енеді, бұл көбінесе ата-аналардың баласын планшеттегі танымдық ойындармен және мультфильмдермен айналысқысы келетіндігінен туындайды. Дегенмен, интернетке қосылған әрбір балада интернетке тәуелділікті орнату дұрыс емес. Қазіргі балалар табиғи түрде интернетте көп уақыт өткізеді және Интернеттен ақпарат алады. Балалар үшін Интернетке тәуелділіктің үш түрі жиі кездеседі: ойынға тәуелділік, әлеуметтік желіге тәуелділік және компульсивті веб-серфинг.
Тұтастай алғанда, киберпсихология заманауи технологиялардың психологиялық жағдайымыз бен мінез-құлқымызға қалай әсер ететінін жақсы түсінуге көмектеседі және технологияны қажеттіліктеріміз бен мақсаттарымызға сәйкес пайдалану стратегияларын әзірлеуге көмектеседі.
Киберпсихологияның негізгі ұғымдарына мыналар жатады:
1. Виртуалды шындық (VR) және толықтырылған шындық (AR):
- Виртуалды шындық қолданушы VR гарнитуралары сияқты құрылғыларды пайдалана алатын толық жасанды әлемді жасайды. Толықтырылған шындық цифрлық элементтерді нақты әлемге қабаттастырып, физикалық және виртуалды кеңістіктерді біріктіруге мүмкіндік береді.
2. Геймификация:
- Бұл білім беру сияқты ойыннан тыс контексте ойын элементтері мен механикасын қолдану. Қатысушылардың белсенділігін, мотивациясын және белсенділігін арттыру үшін геймификация жиі қолданылады.
3. Әлеуметтік желілер және желілік коммуникациялар:
- Әлеуметтік желілер мен цифрлық коммуникациялардың мінез-құлыққа, тұлғаға және әлеуметтік өзара әрекеттесуге әсерін зерттеу. Білім беру жағдайында бұл онлайн форумдарды, сөйлесу бөлмелерін және ынтымақтастық платформаларын пайдалануды қамтуы мүмкін.
4. Цифрлық тәжірибенің психологиялық әсері:
- Бұл технологияның қолданушылардың психологиялық күйі мен эмоциясына қалай әсер ететінін зерттеу. Мысалы, цифрлық құрылғыларды ұзақ уақыт пайдаланудың зейін мен шоғырлануға әсерін, сондай-ақ технологияға тәуелділік сияқты ықтимал теріс әсерлерді зерттеу.
Білім беру контекстінде киберпсихология әртүрлі өзекті тәсілдерді ұсынады:
1. Білім берудегі геймификация:
- Оқушыларды ынталандыру және олардың оқу процесіне қатысуын арттыру үшін ұпайлық жүйелер, деңгейлер, белгілер және бәсекелестік элементтер сияқты ойын механикасын пайдалану.
2. Оқытудағы виртуалды және толықтырылған шындық:
- Интерактивті және иммерсивті оқу орталарын жасау үшін VR және AR пайдалану. Бұл оқушыларға қауіпсіз виртуалды ортада технологиямен тәжірибе жасауға мүмкіндік беретін IT білім беруде әсіресе пайдалы болуы мүмкін.
3. Интерактивті оқыту платформалары:
танымдық белсенділікті жақсарту үшін киберпсихология принциптерін пайдаланатын білім беру платформаларын әзірлеу. Мысалы, оқушылардың жеке қажеттіліктеріне бейімделетін бейімделген оқыту жүйелері.
4. Әлеуметтік оқыту және ынтымақтастық:
- Оқушыларға тәжірибе алмасуға, идеяларды талқылауға және мәселелерді бірлесіп шешуге мүмкіндік беретін бірлескен оқу үшін әлеуметтік желілер мен онлайн коммуникацияларды пайдалану.
Киберпсихологияның бұл тәсілдері мен концепцияларын оқуды тиімдірек және ынталандыратын, оқушылардың танымдық белсенділігін ынталандыратын білім беру ортасында қолдануға болады [5].

1.1 Оқытудағы танымдық белсенділік және оның маңызы
Қарқынды дамып келе жатқан білім беру алаңында технологияның интеграциясы оқушылардың білім алу және қоршаған әлеммен әрекеттесу тәсілдерін қалыптастырып, барлық жерде орын алғалы жатыр. Информатика қазіргі жұмыс күшінде маңызды дағды ретінде танымал бола түсуде, техникалық білім беріп қана қоймай, сонымен қатар оқушылардың танымдық белсенділігін және жалпы оқу тәжірибесін арттыратын оқытудың инновациялық тәсілдерін зерттеу өте маңызды. Бұл мәселе Информатиканы оқытуда оқушылардың танымдық іс-әрекетінің киберпсихологиясының әдістерін пайдалану тақырыбына шолу жасайды және информатикадан тиімді білім беруді қалыптастырудағы бұл тәсілдің маңыздылығын көрсетеді [7].
Киберпсихология мен информатика білімінің жақындасуы педагогика мен технология арасындағы алшақтықты жоюдың бірегей мүмкіндігін ұсынады. Киберпсихология, психологияның қосалқы саласы, цифрлық технологиялар мен онлайн орталар контекстінде адамның мінез-құлқы мен психикалық процестерін зерттеуге бағытталған. Киберпсихологиядан алынған түсініктерді пайдалана отырып, педагогтар оқушылардың технологиямен қалай айналысатыны, ақпаратты өңдейтіні және когнитивтік дағдыларды дамытатыны туралы тереңірек түсінеді. Бұл түсініктерді информатика біліміне біріктіру қызықтырақ, тиімді және бейімделген оқу тәжірибесіне әкелуі мүмкін.
Оқытудағы танымдық белсенділік оқушылардың жаңа ақпаратты меңгеруге, дағдыларды дамытуға және білім алуға жұмсайтын күш-жігері мен күшін көрсетеді. Оқытудағы танымдық белсенділіктің маңыздылығы жоғары, өйткені ол табысты оқудың негізгі факторы болып табылады. Міне, танымдық белсенділіктің маңыздылығын көрсететін бірнеше аспектілер:
1. Ойлау процестерін ынталандыру: Танымдық белсенділік студенттердің оқу процесіне белсенді қатысуын талап етеді, бұл олардың ойлау процестерін дамытуға, соның ішінде ақпаратты талдау, синтездеу, бағалау және қолдануды қамтамасыз етеді.
2. Өзін-өзі реттеу және өзін-өзі бақылау: Белсенді оқушылардың оқу процесінде өз ойларын, эмоцияларын және мінез-құлықтарын бақылау мүмкіндігі бар. Бұл өмірдегі және мансаптағы маңызды дағдылар болып табылатын өзін-өзі реттеу мен өзін-өзі бақылауды дамытуға көмектеседі.
3. Терең және мазмұнды оқыту: Танымдық белсенділік оқу материалын терең түсінуге және оны әртүрлі контексттерде қолдануға ықпал етеді. Оқыту процесіне белсенді қатысатын студенттер көбінесе білімді түсіну мен қолданудың жоғары деңгейлерін көрсетеді.
4. Шығармашылық ойлауды ынталандыру: Белсенді оқыту оқушылардың шығармашылық ойлауын дамытуға ықпал етеді. Мәселелердің шешімін табу, ақпаратты өз бетінше талдау және ұғымдар арасында жаңа байланыстар орнату арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен жаңашылдық қабілеттері дамиды.
5. Мотивация мен белсенділіктің артуы: Оқу процесіне белсенді қатысу оқушылардың мотивациясын ынталандырады, өйткені олар өздерінің қатысуының құндылығын және қол жеткізілген нәтижелерді көреді. Ол сондай-ақ сыныпта немесе топта жағымды білім беру атмосферасына ықпал етеді.
6. Өмірге және мансапқа дайындық: Белсенді және өз бетінше білім алу қабілеті қазіргі ақпараттық қоғамда маңызды дағды болып табылады. Оқытудағы танымдық белсенділік оқушыларды үнемі өздігінен білім алуға, жаңа жағдайларға бейімделуге және өмір бойы дамуға дайындайды.

1 кесте. Оқу-танымдық әрекеттердің салыстырмалы сипаттамасы
Демаркация сызығы
Танымдық белсенділік
Оқу іс-әрекеті
Мақсат
Жаңаны, белгісізді тану, белгісіз мен белгілі арасында байланыс орнату, жаңа бейнелер, ұғымдар, нысандар жасау, іс-әрекетте жаңа, өзіндік әдіс-тәсілдерді қолдану. Практикалық немесе интеллектуалды мәселені шешу қажеттілігі
Жадтың берілген көлемін тасымалдау. Оқу міндеттерін шешу процесінде теориялық білім мен іс-әрекет әдістерін меңгеруге бағытталған арнайы бағытталған іс-әрекеттер
Элемент
Қолда бар эмпирикалық және теориялық ақпарат
Жасөспірімнің өзіндегі өзгерістер, оның дамуы. Оны пайдалану үшін қажетті білім мен дағдылардың таңдалған жиынтығы
Нысандар
Әртүрлі ғылымдардың әдістерін пайдалана отырып, пәнді, құбылысты ғылыми тұрғыдан зерттеу
Оқу процесін технологияландыру
Нәтиже
Зат, құбылыс және оның қасиеттері туралы білім. Шындықтың, ұғымдардың, ілімдердің, ұғымдардың бейнесін жасау, білімнің сенімділік деңгейін арттыру. Білім мен белсенділіктің жаңа көкжиектеріне жету
Оқу пәнінің ЗУН, пәні
Құрылым
· мәселені тұжырымдау,
· гипотезаны ұсыну,
· гипотезаны тексеру, қорытындылау.
Немесе:
· мотивация,
· мәселе,
· іске асыру,
· бақылау және өзін-өзі бақылау,
бағалау және өзін-өзі бағалау [13]
· қажеттілік,
· тәрбиелік тапсырма.
· оқу әрекетінің мотивтері.
· оқыту әрекеттері мен операциялары [7]

1.2 Информатика пәні мен киберпсихология білімінің байланысы бойынша әдістемелерді қарастыру
Жалпы оқу мақсаттарына сәйкес информатиканы оқыту әдістемесінің негізгі міндеттері мынадай:
информатиканы оқытудың нақты міндеттерін, сондай-ақ тиісті жалпы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.