Жатақхананы электрмен жабдықтау
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
Әбдірахман Баян Ерғазықызы
Жандарбек Жанпейс
Сұлтанбеков Бектемір Тұрғынұлы
Жатақхананың өндірістік базасын электрмен жарықтандыру
ЖОБА
6В07153 - Электр энергетикасы білім беру бағдарламасы
Кентау 2023
Жоспар
Кіріспе
4
I
Жатақхананы электрмен жабдықтау негізгі талаптары
6
1.1
Жатақхананы электрмен жабдықтау сапасы
8
II
Жатақхананың жарықталу жүйесін жобалау
10
2.1
Жатақхананы электрмен жабдықтау
10
2.2
Жатақханада орнатылған электр қондырғыларының түрлері
13
2.3
Жарықтандыру
17
III
Қаржы есептеу бөлігі
20
3.1
Электр жүктемелерін есептеу
21
3.2
Сымдар мен кабельдердің маркасын, қимасын таңдау
26
IV
Жатақхана тұтынатын электр энергиясының құнын экономикалық есептеу.
29
4.1
Электр энергиясын үнемдеу
29
V
Жатақханадағы Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы
33
5.1
Электр қауіпсіздігі
33
5.2
Жерге қосу және потенциалдар теңдеуі жүйесі
35
5.3
Төтенше жағдайлардағы қауіпсіздік талаптары
37
Қорытынды
39
Пайдаланылған әдебиеттер
40
Кіріспе
Жобалық жұмыс "Жатақханалық өндірістік базаны жарықтандыру" тақырыбы бойынша орындалды. Қалаларды, қоғамдық және тұрғын үйлерді электрмен жабдықтау қазіргі уақытта өзекті болып табылады. Тақырыптың өзектілігі халықтың урбанизациясының арту тенденциясында, қала халқының өсуінде және жалпы қалалардың электр энергиясын тұтынуының артуында жатыр. Қазіргі уақытта біз елімізде және жалпы әлемде қала халқының айтарлықтай өсуін байқап отырмыз, бұл іргелес қалалардың аумақтарында орналасқан өнеркәсіптік өндіріс үлесінің артуымен түсіндіріледі. Бұл құбылыс азаматтық құрылыс саласындағы жаңа сәулет-инженерлік шешімдерге, атап айтқанда көп қабатты тұрғын үйлерге деген қажеттілікті тудырады.
Бұл технологиялардың ілгерілеуіне және қолда бар электр жабдықтарының ассортиментінің кеңеюіне байланысты. Бұл факт тұрғын үйлерді электрмен жабдықтау жүйелерін есептеу мен жобалаудың жаңа тәсілдерін жасау қажеттілігін тудырады. Жатақхана өндірістік базасын жобалауда технологиялық процес маңызды рол атқарады. Жатақхана өндірістік базасы деп өндіріс элементінің жиынтығын атайды.
Электрмен жабдықтау-бұл тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз ету процесі.
Электр энергиясын электр желісіне генератор немесе тұтынушы береді. Техникалық контексте ол алынған электр энергиясының көлемін өлшеу үшін қолданылады және күнделікті өмірде кең таралған термин болып табылады. Электр энергиясын өлшеудің негізгі бірлігі-киловатт-сағат. Электр қуатынсыз адамның өмірін барлық қызмет салаларында елестету мүмкін емес. Электр энергиясын өндіру және тарату әртүрлі схемалар бойынша жүреді және негізгі мақсат-үздіксіз және сапалы жүйені құру электрмен жабдықтау.
Электрмен жабдықтау-бұл электр энергиясын түрлендіру, тарату және беру механизмдерімен бірге ресурстар жиынтығы.
Ірі және кіші электр станцияларында электр энергиясын өндіру негізінен электромеханикалық индуктивті генераторлардың көмегімен жүзеге асырылады. Электр станцияларының екі негізгі түрі бар: жылу және гидроэлектр. Бұл электр станциялары генераторлардың роторларын айналдыратын қозғалтқыштармен ерекшеленеді.
Электр қондырғысы-бұл электр энергиясын өндіруге, таратуға және оны энергияның басқа түрлеріне айналдыруға арналған әртүрлі машиналардың, құрылғылардың, сымдардың және қосалқы механизмдердің жиынтығы.
Электр энергиясын тұтынушы белгілі бір аумаққа орналастырылған және технологиялық процеске байланысты электр қабылдағыш немесе электр қабылдағыштар тобы болып табылады. Электр қабылдағыш-бұл электр энергиясын энергияның басқа түрлеріне түрлендіруге арналған құрылғы. Кез - келген электрмен жабдықтау жүйесінің маңызды элементі-бұл қуат көзі мен электр энергиясын тұтынушы арасындағы аралық байланыс болып табылатын тарату желілері. Тарату желілерінің басты міндеті-электр энергиясын беру. Сондықтан Электрмен жабдықтаудың қажетті сенімділігін қамтамасыз ету үшін заманауи және сапалы кабельдік өнімдерді пайдалану қажет.
Электрмен жабдықтау жүйесі - бұл электр станцияларынан электр энергиясын кәсіпорын ішінде тарататын және оны тұтынатын электр жүйесінің бөлігі, яғни электр энергиясын басқа түрлердің (жылу, механикалық, Жарық, химиялық) энергиясына айналдырады. Электрмен жабдықтау жүйесіне кәсіпорынның электр энергиясымен қоректендіру көздері, оның электр желілері, ток пен кернеуді басқару және реттеу аппаратурасы, электр энергиясын қабылдағыштар кіреді.
І. Жатақхананы электрмен жабдықтау негізгі талаптары
Электрмен жабдықтаудың негізгі міндеттері:
1. Жабдықтың құрылымын дұрыс таңдаумен және оны электрмен жабдықтау санаттарына сәйкес қорғаумен байланысты тұрақтылық. .
2. Жабдықтың құрылымын дұрыс таңдауға және электр қуатын қорғауды санаттауға байланысты тұрақтылық.
3. Тиімділік-бұл жабдықтың қалыпты жұмысындағы энергияны тұтыну, яғни пайданы ұлғайту
Санаттау бойынша барлық қажетті іс-шаралар орындалмаған жағдайда, электрмен жабдықтау міндеттерін орындау мүмкін емес, өйткені ережелерді бұзу жазатайым оқиғаларға, жарақаттарға және мертігулерге әкелуі мүмкін, ал электрмен жабдықтаудағы ақаулар қоршаған орта экологиясына теріс әсер етуі мүмкін.
Энергия көздерінен Электрмен жабдықтаудың тұрақтылығына қойылатын талаптар объектінің қуат тұтынуымен және оның түрімен анықталады. Электрмен жабдықтаудың сенімділігін қамтамасыз етуге келетін болсақ, электр қабылдағыштар бірнеше санатқа бөлінеді.
Бірінші топ-электрмен жабдықтаудағы үзілістер өмірге қауіп төндіретін, айтарлықтай экономикалық шығын келтіретін, қымбат жабдыққа зиян келтіретін, Күрделі Технологиялық процестерді бұзатын, өнімнің жаппай ақауларын тудыратын қабылдағыштар.
Бірінші топтағы қабылдағыштардың ішінен жеке санат (нөлдік) бөлінеді, мұнда тіршіліктің, жарылыстардың, өрттердің және жабдықтың зақымдануының алдын алу үшін үздіксіз жұмыс қажет.
Екінші топ-жаппай өндіріс, жұмысшылар мен механизмдердің тоқтап қалуы электрмен жабдықтаудағы үзілістермен байланысты қабылдағыштар. Бұл қабылдағыштар үшін үзілістердің рұқсат етілген ұзақтығы 30 минуттан аспайды.
Үшінші топ-алғашқы екі санаттың анықтамаларына жатпайтын барлық басқа қабылдағыштар.
Бірінші топтағы қабылдағыштарда екі тәуелсіз қуат көзі болуы керек, олардың біреуі ажыратылған жағдайда резервтік көшірмеге автоматты түрде ауысады. Pue мәліметтері бойынша, тәуелсіз қуат көздері-бұл қабылдағыштарды қуаттайтын басқа көздерде болмаған кезде кернеуді сақтайтын көздер. Ерекше топтағы қабылдағыштарды электрмен жабдықтау үшін процестің апатсыз тоқтауын қамтамасыз ететін қосымша үшінші қуат көзі қарастырылған. Екінші топтағы электр қабылдағыштарды автоматты түрде өндірілмейтін ауыстырумен екі тәуелсіз қуат көзіне қосу ұсынылады. Үшінші топтағы электр қабылдағыштарды электрмен жабдықтау зақымдалған жабдықты жөндеу және ауыстыру үшін қажетті үзілістер кезінде бір көзден жүзеге асырылуы мүмкін, бірақ бір тәуліктен аспайды.
1.1Жатақхананы электрмен жабдықтау сапасы
Электрмен жабдықтау өзінің сипаттамаларын сенімділік деңгейі мен дәрежесі арқылы көрсетеді. Жабдықтаудың электрлік сенімділігі электр қабылдағыштардың байланыс параметрлерімен және электр қуатының тұрақтылық деңгейімен тығыз байланысты. Электрмен жабдықтаудың жоғарылауы көбінесе электр энергиясының сапасына (ЭС) байланысты. Ол берілген кернеу формасының бұрмалануымен және бұрмалануымен сипатталады. Бұл ақаулар электр жүйелерінен туындайды-мысалы, электр желілерінің учаскелерін ауыстыру, найзағай импульстары, жоғары коммутациялық кернеулер, қосымша автоматты коммутациялық құрылғылар жұмыс істеп тұрған кезде және тұтынушыларды басқа қуат көздеріне ауыстырған кезде. Қабылдағыштардың өздері желіге бұрмалануы мүмкін. Жылдам ауыспалы және сызықтық емес жүктеме сипаттамалары бар электр қабылдағыштардың келесі қасиеттері бар: әртүрлі түрлендіргіштер, өнеркәсіптік тұтынушылар, электр көлігі және т. б. Электр қабылдағыштардың мұндай қасиеттері электромагниттік үйлесімділікпен байланысты-техникалық құралдардың берілген электромагниттік жағдайларда берілген сапамен жұмыс істеу қабілеті және басқа да техникалық шаралар жол берілмейтін электромагниттік кедергілерді тудырмауы керек.Электр энергиясының сапасы қабылдағыштың тиімділігі мен өнімділігіне үлкен әсер етеді. Ақпараттық байланыс жүйелерінде қолданылатын ЭЖ ток өткізгіш тосқауылдарды орнатуға әсер ету ретінде қарастырылады. Бұл ретте кедергі дәрежесі Стандартта белгіленген нормалардан аспайды, ал құрылғы дұрыс жұмыс істейді және ақпараттық-коммуникациялық жүйелерде бұзушылықтар (үзілістер, жұмыс қабілеттілігінің төмендеуі) жоқ.
Міндетті электрмен жабдықтау жүйесі-бұл әртүрлі тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз етуге арналған электр қондырғыларының жиынтығы. 50 Гц жиілігі бар бір фазалы және үш фазалы айнымалы ток электр желілеріндегі стандартты электрмен жабдықтау жүйесі болып табылады.
Энергия сапасының нормалары мен көрсеткіштері стандартты шамалар болып табылады. Электрмен жабдықтау стандарттары электр қауіпсіздігі стандарттарына сәйкес белгіленеді және энергия сапасының көрсеткіштері ретінде қызмет етеді.Міндетті электрмен жабдықтау нормаларын сақтау электромагниттік үйлесімділік дәрежесімен шектеледі және электрмен жабдықтау жүйесінің сенімділігін қамтамасыз етеді. Нормалар сонымен қатар электрмен жабдықтау жүйелерін жобалау кезіндегі техникалық шараларды анықтайды.Электр энергиясын тұтынушыларға тиесілі электр желілерінде электр энергиясының сапасы салалық стандарттармен және басқа да нормативтік құжаттармен реттеледі. Егер салалық стандарттар болмаса, электр энергиясын тұтынушылар үшін бірыңғай стандарт қолданылады.Электр энергиясы сапасының негізгі көрсеткіштері кернеудің ауытқуы және кернеудің таралуы болып табылады. Кернеудің ауытқуы индикатормен өлшенеді, ал кернеудің таралуы кернеудің өзгеру мүмкіндігі және жарықтың жыпылықтау саны сияқты параметрлермен сипатталады. Максималды рұқсат етілген мәндер желінің номиналды кернеуіне байланысты.Кернеудің белгіленген ауытқуы және электр желісіне қосылу нүктесіндегі кернеудің, кернеудің өзгеруінің ең жоғары мүмкін шамасы 0,38 кВ номиналды кернеудің 10% - на тең.
3. Синусоидальды кернеу
Синусоидальды кернеу келесі көрсеткіштермен сипатталады:
* синусоидалы кернеу қисығы, бұрмалау коэффициенті;
* гармоникалық кернеу коэффициенті.
Шекті рұқсат етілген кернеудің синусоидалы қисығының тозу коэффициентінің нормасы мен мәні бойынша 0,38 кВ номиналды кернеудің ЭБЖ үшін жалпы қосылу нүктелеріндегі кернеу 8% - дан, ал 6-дан аспауға тиіс..20 кВ сызықтар, ол -5% - дан аспауы керек.
4. Кернеу асимметриясы
Кернеу асимметриясы келесі көрсеткіштермен сипатталады:
* кері тізбектегі асимметриялық кернеу коэффициенті;
* бейтарап кернеудің асимметрия коэффициенті.
Бұл сипаттамалар симметрия композициясы арқылы есептеледі. Электр желілеріне қосылу нүктелеріндегі максималды рұқсат етілген кері және нөлдік кернеулердің асимметриялық коэффициенттері сәйкесінше 2 және 4% құрайды.
5. Жиіліктің ауытқуы
Электр желілеріндегі айнымалы ток жиілігінің ауытқуы 0,2 құрайды және 0,4 Гц шекті рұқсат етілген мәнімен сипатталады.
6. Кернеуді жоғалту
Кернеудің төмендеуі кернеудің жоғалу ұзақтығымен анықталады. Оның максималды рұқсат етілген мәні 20 кВ электр желісіндегі 30 секундқа тең.
7. Кернеу импульсі
Кернеу импульсі кернеу импульсінің сипаттамаларымен анықталады. Электрмен жабдықтаушы ұйымның 0,38 кВ кабельдік желілерінде найзағайдың пайда болатын импульстары үшін кернеу импульсінің шамасы 10-ға тең және 6 кВ-тан аспайды. Жыпылықтау-кернеудің таралуына тәуелсіз айнымалы.. Кернеудің белгіленген ауытқуы және электр желісіне қосылу нүктесіндегі кернеудің, кернеудің өзгеруінің ең жоғары мүмкін шамасы 0,38 кВ номиналды кернеудің 10% - на тең.
II Жатақхананың жарықталу жүйесін жобалау
2.1 Жатақхананы электрмен жабдықтау
2.1-сурет- "КНПК" ОУ оқу орнының жатақханалары
2.2-сурет- 500 орындық жатақхананың қасбеті көрсетілген
2.3- сурет- Жертөле жоспары
2022 жылы студенттерге арналған жатақхана салынды. Ғимарат 2 кіреберіске бөлінген 5 қабаттан тұрады. Жалпы 500 орынға. Әр кіреберісте 250 орын бар. Әр қабатта 6 пәтер орналасқан. Бөлмелерде ағаштан жасалған 2 қабатты кереуеттер, үстелдер, сабақтарға арналған орындықтар бар. Пәтерлердің әрқайсысы заманауи жиһаздармен және техникамен жабдықталған, яғни: кіріктірілген ас үй.гарнитура, электр плитасы, сорғыш, су жылытқыш, Тоңазытқыш. Жуынатын бөлме біріктірілген үш позицияда душ кабинасы бар.
2.1-кесте-қоршау конструкцияларының құрылыс материалдарының сипаттамасы
1№
Атауы
Еден
Қабырға
Төбесі
Ескерту
1
Поз. 1
Ламинат
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
350м2
2
Поз. 2
Бояу
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
160м2
3
Поз. 3
Керамика.плитка
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
320м2
44
Поз. 4
Кесу.қамту
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
95м2
Объектінің аумағында негізгі электрмен жабдықтау көзі ретінде КТПН-100,4 кВ 400кВА орнату көзделген, оның қоректенуі ең жақын қолданыстағы ӘЖ-10кВ тірегінен жүзеге асырылады. Рлнд ажыратқышының шартты белгісін ашу : Р - ажыратқыш; л - сызықтық; Н - сыртқы қондырғы; Д - екі бағаналы. Жер бетінен тереңдігі 0.7 метр траншеяларда, 10 кВ жоғары вольтты желінің қолданыстағы тірегінен бастап және жобаланатын КТПН-ге дейін созылып, қимасы 3х70 мм2 АСБЛ маркалы кабельді пайдалана отырып, 10 кВ желісіне арналған кабель салынатын болады. Механикалық зақымданудан қорғау үшін тас жолдың бүкіл ұзындығы бойынша кірпіш жабыны қолданылады.
Ctpn-ге кабельдік кіріс, кабельдік Шығыс.
Электрмен жабдықтаудың резервтік көзі үшін қуаты 275ква дизельді электр станциясы дербес қуат көзін орнату көзделген.
КЛ-0,4 кВ алаңішілік желілері жобаланатын КТПН-дан ғимаратқа дейін жер бетінен 0,7 м тереңдіктегі траншеяларда есептік қимасы АВбБШв-1кВ маркалы кабельдермен орындалады. Асфальт төсемінің астынан өткен кезде және инженерлік коммуникациялармен қиылысқан кезде кабельдер Ду=110 мм құбырларда ПНД-ға салынады.
Кесте 2.2 - бастапқы деректер
Атауы
Өлшем бірлігі
Саны
Электрмен жабдықтау санаты
-
II
Жобада қолданылатын кернеу
к-м
10, 0,4
КТПН-400кВА трансформаторлық қосалқы станциясы
к-м
1
ДЭС-275 кВА кВт 1 дизельді электр станциясы
кВт
1
Есептік жүктеме
кВт
218,2
Есептік ток
А
390,5
Ұзындығы КЛ - 10 ш
М
36
Ұзындығы КЛ-0,4 ш
М
113
Электр энергиясы жатақхананың жанында орнатылған 0,4 кВ КТПН-мен бірге жүреді. КТПН өнеркәсіптік, коммерциялық, азаматтық объектілерді электрмен жабдықтауға арналған 50 Гц жиілігі бар үш фазалы трансформаторлық қосалқы станция болып табылатын сыртқы станцияны жинақтау тарату мақсатында айнымалы токтың электр энергиясын қабылдау, түрлендіру және беру функцияларын қамтиды. Орнату оңай жұмыс істейді, арнайы күтімді қажет етпейді ,нымиам өлшемдерге ие және ашық ауада пайдалануға арналған - бұл тамаша шешім.
2.4-сурет Қосалқы станция КТПН 4006-0,4 кВ
КТПН қысқаша сипаттамасы:
Түрі 4006-0,4 кВ;
Қуаты 400 кВА;
Жиілігі 50 Гц;
Қабықты қорғау дәрежесі IP 34;
Салмағы 1100 кг;
Вн жағындағы номиналды кернеу: 6000 В;
НН жағындағы номиналды кернеу: 400 В;
ГОСТ 14695-97;
КТПН стандартты жиынтығына мыналар кіреді:
- Жеке бөлімде орналасқан және кабель немесе ауа кірісі арқылы жоғары вольтты желілерді қосуға арналған УВН (жоғары кернеулі құрылғы).
- ТО (қуат трансформаторының бөлімі) электр энергиясын қажетті кернеу мәніне түрлендіруді қамтамасыз етеді.
Тікелей тұтынушыларға электр энергиясын жеткізуді қамтамасыз ететін желілерге қосылу үшін қажет RUNN (төмен вольтты тарату құрылғысы). РУНН енгізуде қолданылатын жабдық:
- рубильник ВР 32 (250-630А)
-RE19-41 ажыратқышы (1000-1600А)
- . a3716 авт. қосқышы
- a3726 авт.қосқышы
- ва51-39 авт. қосқышы (400-630А)
- авт.өшірулі. ВА53-41, 43 (1000-1600А)
Жоғары кернеулі желілерге әуе арқылы қосылған кезде қосалқы станция порталмен (ПВВ) немесе әуе кірісі қорабымен (КВВ) жинақталады.
2.5-сурет-КТПН конструктивті схемасы
Кіріспе-тарату құрылғысы
Басқару және қорғау панелі (ҚӨҚ) кернеуі 0,4 кВ электр энергиясын енгізу, тарату және шығару желілерін қорғауды қамтамасыз ету үшін қолданылады..
КТҚ қуаттылығы 380220В айнымалы ток кернеуі 50Гц, Жерге тұйықталған бейтарап электр желілеріне қосылады. Тарату құрылғысының панельдері (PTS) функционалдық мақсатына қарай жіктеледі: кіріспе-электр энергиясын есепке алуға және таратуға арналған.; кіріспе панельдермен бірге қолданылады; кіріспе-тарату - электр энергиясын бөлу және есепке алу үшін.
КТҚ-ның негізгі мақсаты ғимараттарды немесе үй-жайлардың жекелеген бөліктерін электр энергиясымен қамтамасыз ету болып табылады. Олар тек бір жағынан ашылатын панельдерден тұрады, сондықтан оларды күтіп ұстау бір жақты. Бір, екі және үш панельдік конструкциялар бар. Кіріспе тарату құрылғыларының кейбір модельдері арнайы контейнерлерде орналастырылған. Мұндай қалқандар қоршаған ортаның жағымсыз әсерінен сенімді қорғалған, ылғал мен шаң ішке кірмейді.
КТҚ негізгі функциялары:
* Барлық қорғаныс және бақылау аппаратурасын, электр энергиясының аспаптарын барлық объектілер бойынша бір жерде бөлу;
* Бұл құрылғылар тұтынылған энергияны өлшеу мен есепке алуды біріктіреді;
* Көптеген схемалар объектінің электр жүйесін шамадан тыс жүктеме мен қысқа тұйықталудан қорғауға кепілдік беретін қосымша ажыратқыштарды орнатады.;
* КТҚ көмегімен ғимараттардың, құрылғылар мен жабдықтардың жекелеген бөліктерінен электр энергиясын жедел қосу және ажырату орындалады.
Кіріспе-тарату түріндегі құрылғының негізгі компоненттері:
электр есептегіш;
- шиналар жиынтығы, оның ішінде жерге қосу, нөлдік, өткізгіш;
- тізбекті коммутациялық терминалдар жиынтығы;
- жабдықты қосуға арналған сымдар жиынтығы;
- кіріспе сипаттағы автоматты ажыратқыш, сондай-ақ кіріспе типті RCD.
2.6-сурет-кіріспе-тарату құрылғысы
2.2 жатақханада орнатылған электр қондырғыларының түрлері
Электр есептегіштері.
Электр есептегіштері-айнымалы немесе тұрақты токтың электр аспаптары, энергия шығынын өлшейтін аспап (әдетте кВт.
Айнымалы ток мәндерін өлшейтін электр есептегіштері сәйкесінше бір фазалы (220 В, 50 Гц) және үш фазалы (380 В, 50 Гц) болып бөлінеді. Әрекет түрі бойынша электр есептегіштері индукциялық (механикалық), сандық (электронды) және гибридті түрлері де бар. Сондай-ақ, вольтты (660 В-тан жоғары) тізбектерде жоғары есептеу тек үш фазалы есептегіштердің ток трансформаторлары арқылы жүзеге асырылады, олар 100 в токтың мөлшерін тек қосылу арқылы өлшейді.
2.7-сурет- Электр есептегіш
Тұрғын үй-жайда бір тарифтік пайдалануға бағытталған Sa4-E720 T1 үш фазалы Сайман электронды есептегіші орнатылған. NB коды бар және тікелей қосылуға арналған бұл есептегіш белсенді электр энергиясын өлшеуге арналған және үш фазалы есепке алу үшін үш элементті қамтиды. Кернеу 220380 В, ал номиналды ток 5(60) А құрайды.2.4-сурет-электр есептегіші ДАЛА SA4-E720 T1 3X220380V 5(60)A
Электрондық есептегіштер белсенді реактивті компонентті үнемі талдау негізінде жұмыс істейді. Бұл шамалардың барлығы құрылғының жадымен бекітілген. Тұтынуды анықтаудың бұл әдісі аз қателікпен бірге жүреді. Құрылғы индукциялық типтегі құрылғыларға қарағанда тұтынылатын энергияның нақты мөлшерін дәлірек көрсетеді, олар өздері арқылы өтетін электр энергиясының нақты көлемін асыра немесе төмендете алады.
Автоматты ажыратқыштар.
Ажыратқыш шамадан тыс жүктеме мен қысқа тұйықталудан қорғауға, сондай-ақ Электр тізбектерінің бөліктерін жедел басқаруға арналған.
Ажыратқыштар қорғауды және басқаруды бір уақытта орындайды: кабельдер, сымдар, электр желілері және тұтынушылардың шамадан тыс жүктелуінен және қысқа тұйықталудан (шамадан тыс жүктемеден) қорғау, сондай-ақ Электр тізбектері жүйенің тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге, электр тогының ағып кетуін бақылауға және басқару мүмкіндігін қамтамасыз етуге арналған. Полюстер саны бойынша қосқыштар бір полюсті, екі полюсті, үш полюсті және төрт полюсті болып бөлінеді. Ажыратқыштарға қорғаныс құрылғыларының екі түрі кіреді: уақыттың шамадан тыс жүктелуіне жол бермейтін жылу құрылғысы және қысқа тұйықталудан қорғайтын электромагниттік разрядтағыш..
Жатақханада DEKraft компанияларынан 16 және 25А номиналды токтарға автоматты ажыратқыш орнатылған.
2.8-сурет- Автоматты ажыратқыштар
Ажыратқыштар-электр тізбектерін қорғауды қамтамасыз ететін өшіру құрылғылары.ҚӨҚ-бұл электр тізбегін ағып кету токтарынан, яғни қалыпты жұмыс жағдайында, өткізгіш жолдарда пайда болатын токтардан қорғауға арналған коммутациялық құрылғы, бұл өз кезегінде өрттен (электр сымдарының өртенуінен) және адамның электр тогының соғуынан қорғауды қамтамасыз етеді.
ҚӨҚ-бұл ағып кету тогы пайда болған кезде тізбекті бұзатын құрылғы.
2.9-сурет -Қорғанысты өшіру құрылғысы
Тұрмыстық электр желісіндегі ағып кетулер адамның өткізгіш элементтерге (мысалы, электр құрылғысында, розеткада) және зақымдану салдарынан кернеуге ұшыраған құрылғылардың металл корпустарына тиюімен байланысты болуы мүмкін. Сондай-ақ, олар электр сымдарының оқшаулауының бұзылуынан, соның ішінде дұрыс есептелмегендіктен қыздырудан туындауы мүмкін учаске және бұл адамның электр тогының соғуына жол бермейді немесе өрттен аулақ болады. Жүктемелер және нашар орындалған монтаж. Салыстырмалы түрде аз ағып кету токтары ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Бірінші жағдайда, бұл адамның электр тогының соғуына әкелуі мүмкін, екіншісінде -- сымның өртенуі.Егер ол үшін белгіленген шектен жоғары ағып кетсе, қорғаныс өшіру құрылғысы қауіпті аймақты бірнеше секунд ішінде өшіруге және адамның электр тогының соғуын болдырмауға немесе өрттен аулақ болуға мүмкіндік береді.
Құрылғының негізгі жұмыс элементі-өткізгіштегі ток мәнін жүктеме бағытында желіге қайтарылған мәнмен салыстыратын кіріктірілген дифференциалды трансформатор. Қалыпты жағдайда бұл мәндер тең және Трансформатордың магнит өткізгіші арқылы өтетін жалпы магнит ағыны нөлге тең. Адам тізбектің ток өткізгіш бөліктерін ұстаған кезде токтың бір бөлігі оның денесі арқылы жерге түседі және нөлдік өткізгіш арқылы желіге қайтарылған ток фазалық өткізгіштен аз болады. Нәтижесінде нөлге тең емес жалпы магнит ағыны трансформатордың екінші орамасында дифференциалды токты тудырады, нәтижесінде реле іске қосылады және сөнеді, осылайша ҚӨҚ негізгі байланыс тобы. Сымдарды нашар оқшаулау нәтижесінде жерге ағып кету кезінде де солай болады.
2.10- сурет - ҚӨҚ құрылымы
Қабат қалқаны
Қабат қалқаны, сондай-ақ тарату қалқаны ретінде белгілі, электр энергиясын тіркеуге және оны тұтынушылар арасында таратуға арналған.. Оның міндеті-бір қабатпен біріктірілген тұрғын үйлерді электрмен қамтамасыз ету.
2.11- сурет- Қабат қалқаны
Заманауи электрлік еден қалқандары жүктеме, желілер саны, қауіпсіздік бойынша барлық талаптарға сәйкес келеді, олар кез-келген тұтынушы құрылғылармен пәтерге электр энергиясын берудің сенімділігін қамтамасыз ете алады. Еден қалқандары баспалдақ торларына орнатылады және пәтерлерге шығатын желілердің негізгі Тарату қалқанынан шамадан тыс жүктемелерден және қысқа тұйықталудан қорғайды, сондай-ақ өткізу ұйымдарына тұтынылған электр энергиясы туралы көрсеткіштерді алу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
2.3 Жарықтандыру
Жарықтандыру адам денсаулығы үшін өте маңызды, өйткені көру қоршаған әлемді қабылдаудың негізгі көзі болып табылады. Сыртқы ортадан келетін ақпараттың шамамен 90% - именно көру арқылы аламыз. Айналамыздағы жарық пен түс тек көруді қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар біздің көңіл-күйімізге және шаршау деңгейін бағалауға әсер етуі мүмкін. Еңбек қауіпсіздігі контекстінде көру және визуалды жайлылық маңызды рөл атқарады.
Бұл аймақтағы жарықтың жеткіліксіздігі немесе қателіктер көптеген жазатайым оқиғаларға әкелуі мүмкін. Мысалы, жарықтың жеткіліксіздігі нысандарды тануда, жабдықпен өзара әрекеттесуде немесе тәуекел дәрежесін бағалауда қиындықтар тудыруы мүмкін. Сондықтан сапалы жарықтандыруды қамтамасыз ету жұмыстың қауіпсіздігі мен жайлылығын қамтамасыз етудің маңызды факторы болып табылады.Жарық еңбек қызметі үшін қалыпты жағдай жасайды. Жобамен жарықтандыру 4 түрі қабылданды: жұмыс, авариялық, эвакуациялық және жөндеу. Жарықтандыруды басқару-орнында орнату қосқыштары. Жарықтандыру қалқаны SSRV және SSRV(N) модульдік маркалары қабылданды. Ғимараттың негізгі бөлмелерін жарықтандыру жұмыс ортасының сипаттамаларын және орнату шарттарын ескере отырып, жарықдиодты жарықтандыру негізінде таңдалған жарықдиодты шамдармен орындалады. Кіреберістерді жарықтандыру светодиам жарықдиодты шамдармен орындалады. Жарықтандыру желілері ПВХ құбырларындағы қабырғаларға төселген есептеу қимасының ВВГ кабелімен орындалады.
Жарықдиодты жарықтандыру-жарықдиодты жарық көздерін пайдалануға негізделген жетілдірілген жасанды жарықтандыру технологияларының бірі.
2.12-сурет-жарықдиодты шам
Жарықдиодты шамдардың артықшылықтары:
* жарықтың жоғары сапасы
:: ұзақ қызмет ету мерзімі (шамдардың барлық түрлерінің ішіндегі ең үлкені)
* үнемді қуат тұтыну
* уақыт өте келе жарықтықтың минималды жоғалуы
* төмен пульсация коэффициенті (5% - дан төмен)
* жұмыс кезінде шудың болмауы
* кернеудің ауытқуына төзімділік.
Жарықдиодты шамның жұмыс принципі:
1.Айнымалы кернеу диод көпіріне түседі, содан кейін ол түзетіледі.
2.Келесі кезеңде пульсациялар тегістеледі.
3.Түзетілген кернеу арматураның жұмысын басқаруға жауапты контроллерге ауысады.
4.Әрі қарай кернеу импульстік трансформатор арқылы электронды модульден Жарық диодтарына өтеді.
III Қаржы есептеу бөлігі
Кез-келген электрмен жабдықтау жүйесін жобалаудың маңызды кезеңі-электр жүктемелерін анықтау. Электр жүктемесі-бұл электр қабылдағыш немесе тұтынушы белгіленген уақытта немесе уақыт аралығында тұтынатын қуат немесе ток. Жүктемені бірнеше параметрлер бойынша бағалауға болады: толық, белсенді және реактивті қуат. Белсенді немесе реактивті токты өлшеу де мүмкін.
- **Толық қуат:* * бұл белсенді және реактивті компоненттерді қамтитын жүктеме арқылы тұтынылатын жалпы энергия.
- **Белсенді қуат:* * бұл жұмысты орындау үшін нақты пайдаланылатын толық қуаттың бөлігі. Ол ваттпен (Ватт) өлшенеді.
- **Реактивті қуат:* * бұл индуктивті (немесе сыйымдылықты) құрылғылардың жұмысын қамтамасыз ету үшін қажет қуат компоненті. Вармен (ВАр) өлшенеді.
Сондай-ақ, жүктемені белсенді немесе реактивті токтың көмегімен өлшеуге болады, бұл оның сипаттамалары мен тиімділігін нақты жағдайларда егжей-тегжейлі бағалауға мүмкіндік береді.
Электр жүктемелерін есептеу үй ішіндегі және трансформаторлық қосалқы станциядағы электр коммутациялық құрылғыларды таңдауды анықтауға көмектеседі, сонымен қатар қосалқы станциядан кабельдік желінің қимасын таңдау үшін электр жүктемелерін есептеу электр қуатының шамадан тыс жүктелуінен қорғау мақсатында жүзеге асырылады, барлық элементтерді таңдауды және жобаланған электрмен жабдықтау жүйесінің техникалық-экономикалық көрсеткіштерін анықтайды.
3.1 электр жүктемелерін есептеу
3.1-кесте-электр қабылдағыштардың қуатын есептеу
№
Электр қабылдағыштар
Ссаны
Ном.Қуат
Pн,кВт
Ки
Болжалды қуатPр,кВт
Uном
cosφ
Iном
Iпуск
Iпускα
tgφ
Болжалды қуатQр, кВт
Болжалды қуатSр, кВт
1
Тоңазытқыш
61
0,4
0,8
19,52
220
220
0,6
3,0303
15,1515
6,0606
1,3
25,376
32,01
2
Кондиционер
1
2
0,8
1,6
0,75
12,12
60,6
24,24
0,88
1,408
2,13
3
кір жуғыш машина
5
1
0,6
3
0,85
5,347
26,73
10,692
0,61
1,83
3,51
4
Розетка желісі
750
0,01
0,9
6,75
0,9
0,05
0,25
0,1
0,32
2,16
7,08
5
Жарықдиодты шам
... жалғасы
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
Әбдірахман Баян Ерғазықызы
Жандарбек Жанпейс
Сұлтанбеков Бектемір Тұрғынұлы
Жатақхананың өндірістік базасын электрмен жарықтандыру
ЖОБА
6В07153 - Электр энергетикасы білім беру бағдарламасы
Кентау 2023
Жоспар
Кіріспе
4
I
Жатақхананы электрмен жабдықтау негізгі талаптары
6
1.1
Жатақхананы электрмен жабдықтау сапасы
8
II
Жатақхананың жарықталу жүйесін жобалау
10
2.1
Жатақхананы электрмен жабдықтау
10
2.2
Жатақханада орнатылған электр қондырғыларының түрлері
13
2.3
Жарықтандыру
17
III
Қаржы есептеу бөлігі
20
3.1
Электр жүктемелерін есептеу
21
3.2
Сымдар мен кабельдердің маркасын, қимасын таңдау
26
IV
Жатақхана тұтынатын электр энергиясының құнын экономикалық есептеу.
29
4.1
Электр энергиясын үнемдеу
29
V
Жатақханадағы Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы
33
5.1
Электр қауіпсіздігі
33
5.2
Жерге қосу және потенциалдар теңдеуі жүйесі
35
5.3
Төтенше жағдайлардағы қауіпсіздік талаптары
37
Қорытынды
39
Пайдаланылған әдебиеттер
40
Кіріспе
Жобалық жұмыс "Жатақханалық өндірістік базаны жарықтандыру" тақырыбы бойынша орындалды. Қалаларды, қоғамдық және тұрғын үйлерді электрмен жабдықтау қазіргі уақытта өзекті болып табылады. Тақырыптың өзектілігі халықтың урбанизациясының арту тенденциясында, қала халқының өсуінде және жалпы қалалардың электр энергиясын тұтынуының артуында жатыр. Қазіргі уақытта біз елімізде және жалпы әлемде қала халқының айтарлықтай өсуін байқап отырмыз, бұл іргелес қалалардың аумақтарында орналасқан өнеркәсіптік өндіріс үлесінің артуымен түсіндіріледі. Бұл құбылыс азаматтық құрылыс саласындағы жаңа сәулет-инженерлік шешімдерге, атап айтқанда көп қабатты тұрғын үйлерге деген қажеттілікті тудырады.
Бұл технологиялардың ілгерілеуіне және қолда бар электр жабдықтарының ассортиментінің кеңеюіне байланысты. Бұл факт тұрғын үйлерді электрмен жабдықтау жүйелерін есептеу мен жобалаудың жаңа тәсілдерін жасау қажеттілігін тудырады. Жатақхана өндірістік базасын жобалауда технологиялық процес маңызды рол атқарады. Жатақхана өндірістік базасы деп өндіріс элементінің жиынтығын атайды.
Электрмен жабдықтау-бұл тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз ету процесі.
Электр энергиясын электр желісіне генератор немесе тұтынушы береді. Техникалық контексте ол алынған электр энергиясының көлемін өлшеу үшін қолданылады және күнделікті өмірде кең таралған термин болып табылады. Электр энергиясын өлшеудің негізгі бірлігі-киловатт-сағат. Электр қуатынсыз адамның өмірін барлық қызмет салаларында елестету мүмкін емес. Электр энергиясын өндіру және тарату әртүрлі схемалар бойынша жүреді және негізгі мақсат-үздіксіз және сапалы жүйені құру электрмен жабдықтау.
Электрмен жабдықтау-бұл электр энергиясын түрлендіру, тарату және беру механизмдерімен бірге ресурстар жиынтығы.
Ірі және кіші электр станцияларында электр энергиясын өндіру негізінен электромеханикалық индуктивті генераторлардың көмегімен жүзеге асырылады. Электр станцияларының екі негізгі түрі бар: жылу және гидроэлектр. Бұл электр станциялары генераторлардың роторларын айналдыратын қозғалтқыштармен ерекшеленеді.
Электр қондырғысы-бұл электр энергиясын өндіруге, таратуға және оны энергияның басқа түрлеріне айналдыруға арналған әртүрлі машиналардың, құрылғылардың, сымдардың және қосалқы механизмдердің жиынтығы.
Электр энергиясын тұтынушы белгілі бір аумаққа орналастырылған және технологиялық процеске байланысты электр қабылдағыш немесе электр қабылдағыштар тобы болып табылады. Электр қабылдағыш-бұл электр энергиясын энергияның басқа түрлеріне түрлендіруге арналған құрылғы. Кез - келген электрмен жабдықтау жүйесінің маңызды элементі-бұл қуат көзі мен электр энергиясын тұтынушы арасындағы аралық байланыс болып табылатын тарату желілері. Тарату желілерінің басты міндеті-электр энергиясын беру. Сондықтан Электрмен жабдықтаудың қажетті сенімділігін қамтамасыз ету үшін заманауи және сапалы кабельдік өнімдерді пайдалану қажет.
Электрмен жабдықтау жүйесі - бұл электр станцияларынан электр энергиясын кәсіпорын ішінде тарататын және оны тұтынатын электр жүйесінің бөлігі, яғни электр энергиясын басқа түрлердің (жылу, механикалық, Жарық, химиялық) энергиясына айналдырады. Электрмен жабдықтау жүйесіне кәсіпорынның электр энергиясымен қоректендіру көздері, оның электр желілері, ток пен кернеуді басқару және реттеу аппаратурасы, электр энергиясын қабылдағыштар кіреді.
І. Жатақхананы электрмен жабдықтау негізгі талаптары
Электрмен жабдықтаудың негізгі міндеттері:
1. Жабдықтың құрылымын дұрыс таңдаумен және оны электрмен жабдықтау санаттарына сәйкес қорғаумен байланысты тұрақтылық. .
2. Жабдықтың құрылымын дұрыс таңдауға және электр қуатын қорғауды санаттауға байланысты тұрақтылық.
3. Тиімділік-бұл жабдықтың қалыпты жұмысындағы энергияны тұтыну, яғни пайданы ұлғайту
Санаттау бойынша барлық қажетті іс-шаралар орындалмаған жағдайда, электрмен жабдықтау міндеттерін орындау мүмкін емес, өйткені ережелерді бұзу жазатайым оқиғаларға, жарақаттарға және мертігулерге әкелуі мүмкін, ал электрмен жабдықтаудағы ақаулар қоршаған орта экологиясына теріс әсер етуі мүмкін.
Энергия көздерінен Электрмен жабдықтаудың тұрақтылығына қойылатын талаптар объектінің қуат тұтынуымен және оның түрімен анықталады. Электрмен жабдықтаудың сенімділігін қамтамасыз етуге келетін болсақ, электр қабылдағыштар бірнеше санатқа бөлінеді.
Бірінші топ-электрмен жабдықтаудағы үзілістер өмірге қауіп төндіретін, айтарлықтай экономикалық шығын келтіретін, қымбат жабдыққа зиян келтіретін, Күрделі Технологиялық процестерді бұзатын, өнімнің жаппай ақауларын тудыратын қабылдағыштар.
Бірінші топтағы қабылдағыштардың ішінен жеке санат (нөлдік) бөлінеді, мұнда тіршіліктің, жарылыстардың, өрттердің және жабдықтың зақымдануының алдын алу үшін үздіксіз жұмыс қажет.
Екінші топ-жаппай өндіріс, жұмысшылар мен механизмдердің тоқтап қалуы электрмен жабдықтаудағы үзілістермен байланысты қабылдағыштар. Бұл қабылдағыштар үшін үзілістердің рұқсат етілген ұзақтығы 30 минуттан аспайды.
Үшінші топ-алғашқы екі санаттың анықтамаларына жатпайтын барлық басқа қабылдағыштар.
Бірінші топтағы қабылдағыштарда екі тәуелсіз қуат көзі болуы керек, олардың біреуі ажыратылған жағдайда резервтік көшірмеге автоматты түрде ауысады. Pue мәліметтері бойынша, тәуелсіз қуат көздері-бұл қабылдағыштарды қуаттайтын басқа көздерде болмаған кезде кернеуді сақтайтын көздер. Ерекше топтағы қабылдағыштарды электрмен жабдықтау үшін процестің апатсыз тоқтауын қамтамасыз ететін қосымша үшінші қуат көзі қарастырылған. Екінші топтағы электр қабылдағыштарды автоматты түрде өндірілмейтін ауыстырумен екі тәуелсіз қуат көзіне қосу ұсынылады. Үшінші топтағы электр қабылдағыштарды электрмен жабдықтау зақымдалған жабдықты жөндеу және ауыстыру үшін қажетті үзілістер кезінде бір көзден жүзеге асырылуы мүмкін, бірақ бір тәуліктен аспайды.
1.1Жатақхананы электрмен жабдықтау сапасы
Электрмен жабдықтау өзінің сипаттамаларын сенімділік деңгейі мен дәрежесі арқылы көрсетеді. Жабдықтаудың электрлік сенімділігі электр қабылдағыштардың байланыс параметрлерімен және электр қуатының тұрақтылық деңгейімен тығыз байланысты. Электрмен жабдықтаудың жоғарылауы көбінесе электр энергиясының сапасына (ЭС) байланысты. Ол берілген кернеу формасының бұрмалануымен және бұрмалануымен сипатталады. Бұл ақаулар электр жүйелерінен туындайды-мысалы, электр желілерінің учаскелерін ауыстыру, найзағай импульстары, жоғары коммутациялық кернеулер, қосымша автоматты коммутациялық құрылғылар жұмыс істеп тұрған кезде және тұтынушыларды басқа қуат көздеріне ауыстырған кезде. Қабылдағыштардың өздері желіге бұрмалануы мүмкін. Жылдам ауыспалы және сызықтық емес жүктеме сипаттамалары бар электр қабылдағыштардың келесі қасиеттері бар: әртүрлі түрлендіргіштер, өнеркәсіптік тұтынушылар, электр көлігі және т. б. Электр қабылдағыштардың мұндай қасиеттері электромагниттік үйлесімділікпен байланысты-техникалық құралдардың берілген электромагниттік жағдайларда берілген сапамен жұмыс істеу қабілеті және басқа да техникалық шаралар жол берілмейтін электромагниттік кедергілерді тудырмауы керек.Электр энергиясының сапасы қабылдағыштың тиімділігі мен өнімділігіне үлкен әсер етеді. Ақпараттық байланыс жүйелерінде қолданылатын ЭЖ ток өткізгіш тосқауылдарды орнатуға әсер ету ретінде қарастырылады. Бұл ретте кедергі дәрежесі Стандартта белгіленген нормалардан аспайды, ал құрылғы дұрыс жұмыс істейді және ақпараттық-коммуникациялық жүйелерде бұзушылықтар (үзілістер, жұмыс қабілеттілігінің төмендеуі) жоқ.
Міндетті электрмен жабдықтау жүйесі-бұл әртүрлі тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз етуге арналған электр қондырғыларының жиынтығы. 50 Гц жиілігі бар бір фазалы және үш фазалы айнымалы ток электр желілеріндегі стандартты электрмен жабдықтау жүйесі болып табылады.
Энергия сапасының нормалары мен көрсеткіштері стандартты шамалар болып табылады. Электрмен жабдықтау стандарттары электр қауіпсіздігі стандарттарына сәйкес белгіленеді және энергия сапасының көрсеткіштері ретінде қызмет етеді.Міндетті электрмен жабдықтау нормаларын сақтау электромагниттік үйлесімділік дәрежесімен шектеледі және электрмен жабдықтау жүйесінің сенімділігін қамтамасыз етеді. Нормалар сонымен қатар электрмен жабдықтау жүйелерін жобалау кезіндегі техникалық шараларды анықтайды.Электр энергиясын тұтынушыларға тиесілі электр желілерінде электр энергиясының сапасы салалық стандарттармен және басқа да нормативтік құжаттармен реттеледі. Егер салалық стандарттар болмаса, электр энергиясын тұтынушылар үшін бірыңғай стандарт қолданылады.Электр энергиясы сапасының негізгі көрсеткіштері кернеудің ауытқуы және кернеудің таралуы болып табылады. Кернеудің ауытқуы индикатормен өлшенеді, ал кернеудің таралуы кернеудің өзгеру мүмкіндігі және жарықтың жыпылықтау саны сияқты параметрлермен сипатталады. Максималды рұқсат етілген мәндер желінің номиналды кернеуіне байланысты.Кернеудің белгіленген ауытқуы және электр желісіне қосылу нүктесіндегі кернеудің, кернеудің өзгеруінің ең жоғары мүмкін шамасы 0,38 кВ номиналды кернеудің 10% - на тең.
3. Синусоидальды кернеу
Синусоидальды кернеу келесі көрсеткіштермен сипатталады:
* синусоидалы кернеу қисығы, бұрмалау коэффициенті;
* гармоникалық кернеу коэффициенті.
Шекті рұқсат етілген кернеудің синусоидалы қисығының тозу коэффициентінің нормасы мен мәні бойынша 0,38 кВ номиналды кернеудің ЭБЖ үшін жалпы қосылу нүктелеріндегі кернеу 8% - дан, ал 6-дан аспауға тиіс..20 кВ сызықтар, ол -5% - дан аспауы керек.
4. Кернеу асимметриясы
Кернеу асимметриясы келесі көрсеткіштермен сипатталады:
* кері тізбектегі асимметриялық кернеу коэффициенті;
* бейтарап кернеудің асимметрия коэффициенті.
Бұл сипаттамалар симметрия композициясы арқылы есептеледі. Электр желілеріне қосылу нүктелеріндегі максималды рұқсат етілген кері және нөлдік кернеулердің асимметриялық коэффициенттері сәйкесінше 2 және 4% құрайды.
5. Жиіліктің ауытқуы
Электр желілеріндегі айнымалы ток жиілігінің ауытқуы 0,2 құрайды және 0,4 Гц шекті рұқсат етілген мәнімен сипатталады.
6. Кернеуді жоғалту
Кернеудің төмендеуі кернеудің жоғалу ұзақтығымен анықталады. Оның максималды рұқсат етілген мәні 20 кВ электр желісіндегі 30 секундқа тең.
7. Кернеу импульсі
Кернеу импульсі кернеу импульсінің сипаттамаларымен анықталады. Электрмен жабдықтаушы ұйымның 0,38 кВ кабельдік желілерінде найзағайдың пайда болатын импульстары үшін кернеу импульсінің шамасы 10-ға тең және 6 кВ-тан аспайды. Жыпылықтау-кернеудің таралуына тәуелсіз айнымалы.. Кернеудің белгіленген ауытқуы және электр желісіне қосылу нүктесіндегі кернеудің, кернеудің өзгеруінің ең жоғары мүмкін шамасы 0,38 кВ номиналды кернеудің 10% - на тең.
II Жатақхананың жарықталу жүйесін жобалау
2.1 Жатақхананы электрмен жабдықтау
2.1-сурет- "КНПК" ОУ оқу орнының жатақханалары
2.2-сурет- 500 орындық жатақхананың қасбеті көрсетілген
2.3- сурет- Жертөле жоспары
2022 жылы студенттерге арналған жатақхана салынды. Ғимарат 2 кіреберіске бөлінген 5 қабаттан тұрады. Жалпы 500 орынға. Әр кіреберісте 250 орын бар. Әр қабатта 6 пәтер орналасқан. Бөлмелерде ағаштан жасалған 2 қабатты кереуеттер, үстелдер, сабақтарға арналған орындықтар бар. Пәтерлердің әрқайсысы заманауи жиһаздармен және техникамен жабдықталған, яғни: кіріктірілген ас үй.гарнитура, электр плитасы, сорғыш, су жылытқыш, Тоңазытқыш. Жуынатын бөлме біріктірілген үш позицияда душ кабинасы бар.
2.1-кесте-қоршау конструкцияларының құрылыс материалдарының сипаттамасы
1№
Атауы
Еден
Қабырға
Төбесі
Ескерту
1
Поз. 1
Ламинат
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
350м2
2
Поз. 2
Бояу
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
160м2
3
Поз. 3
Керамика.плитка
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
320м2
44
Поз. 4
Кесу.қамту
Су эмульсиясы
Су эмульсиясы
95м2
Объектінің аумағында негізгі электрмен жабдықтау көзі ретінде КТПН-100,4 кВ 400кВА орнату көзделген, оның қоректенуі ең жақын қолданыстағы ӘЖ-10кВ тірегінен жүзеге асырылады. Рлнд ажыратқышының шартты белгісін ашу : Р - ажыратқыш; л - сызықтық; Н - сыртқы қондырғы; Д - екі бағаналы. Жер бетінен тереңдігі 0.7 метр траншеяларда, 10 кВ жоғары вольтты желінің қолданыстағы тірегінен бастап және жобаланатын КТПН-ге дейін созылып, қимасы 3х70 мм2 АСБЛ маркалы кабельді пайдалана отырып, 10 кВ желісіне арналған кабель салынатын болады. Механикалық зақымданудан қорғау үшін тас жолдың бүкіл ұзындығы бойынша кірпіш жабыны қолданылады.
Ctpn-ге кабельдік кіріс, кабельдік Шығыс.
Электрмен жабдықтаудың резервтік көзі үшін қуаты 275ква дизельді электр станциясы дербес қуат көзін орнату көзделген.
КЛ-0,4 кВ алаңішілік желілері жобаланатын КТПН-дан ғимаратқа дейін жер бетінен 0,7 м тереңдіктегі траншеяларда есептік қимасы АВбБШв-1кВ маркалы кабельдермен орындалады. Асфальт төсемінің астынан өткен кезде және инженерлік коммуникациялармен қиылысқан кезде кабельдер Ду=110 мм құбырларда ПНД-ға салынады.
Кесте 2.2 - бастапқы деректер
Атауы
Өлшем бірлігі
Саны
Электрмен жабдықтау санаты
-
II
Жобада қолданылатын кернеу
к-м
10, 0,4
КТПН-400кВА трансформаторлық қосалқы станциясы
к-м
1
ДЭС-275 кВА кВт 1 дизельді электр станциясы
кВт
1
Есептік жүктеме
кВт
218,2
Есептік ток
А
390,5
Ұзындығы КЛ - 10 ш
М
36
Ұзындығы КЛ-0,4 ш
М
113
Электр энергиясы жатақхананың жанында орнатылған 0,4 кВ КТПН-мен бірге жүреді. КТПН өнеркәсіптік, коммерциялық, азаматтық объектілерді электрмен жабдықтауға арналған 50 Гц жиілігі бар үш фазалы трансформаторлық қосалқы станция болып табылатын сыртқы станцияны жинақтау тарату мақсатында айнымалы токтың электр энергиясын қабылдау, түрлендіру және беру функцияларын қамтиды. Орнату оңай жұмыс істейді, арнайы күтімді қажет етпейді ,нымиам өлшемдерге ие және ашық ауада пайдалануға арналған - бұл тамаша шешім.
2.4-сурет Қосалқы станция КТПН 4006-0,4 кВ
КТПН қысқаша сипаттамасы:
Түрі 4006-0,4 кВ;
Қуаты 400 кВА;
Жиілігі 50 Гц;
Қабықты қорғау дәрежесі IP 34;
Салмағы 1100 кг;
Вн жағындағы номиналды кернеу: 6000 В;
НН жағындағы номиналды кернеу: 400 В;
ГОСТ 14695-97;
КТПН стандартты жиынтығына мыналар кіреді:
- Жеке бөлімде орналасқан және кабель немесе ауа кірісі арқылы жоғары вольтты желілерді қосуға арналған УВН (жоғары кернеулі құрылғы).
- ТО (қуат трансформаторының бөлімі) электр энергиясын қажетті кернеу мәніне түрлендіруді қамтамасыз етеді.
Тікелей тұтынушыларға электр энергиясын жеткізуді қамтамасыз ететін желілерге қосылу үшін қажет RUNN (төмен вольтты тарату құрылғысы). РУНН енгізуде қолданылатын жабдық:
- рубильник ВР 32 (250-630А)
-RE19-41 ажыратқышы (1000-1600А)
- . a3716 авт. қосқышы
- a3726 авт.қосқышы
- ва51-39 авт. қосқышы (400-630А)
- авт.өшірулі. ВА53-41, 43 (1000-1600А)
Жоғары кернеулі желілерге әуе арқылы қосылған кезде қосалқы станция порталмен (ПВВ) немесе әуе кірісі қорабымен (КВВ) жинақталады.
2.5-сурет-КТПН конструктивті схемасы
Кіріспе-тарату құрылғысы
Басқару және қорғау панелі (ҚӨҚ) кернеуі 0,4 кВ электр энергиясын енгізу, тарату және шығару желілерін қорғауды қамтамасыз ету үшін қолданылады..
КТҚ қуаттылығы 380220В айнымалы ток кернеуі 50Гц, Жерге тұйықталған бейтарап электр желілеріне қосылады. Тарату құрылғысының панельдері (PTS) функционалдық мақсатына қарай жіктеледі: кіріспе-электр энергиясын есепке алуға және таратуға арналған.; кіріспе панельдермен бірге қолданылады; кіріспе-тарату - электр энергиясын бөлу және есепке алу үшін.
КТҚ-ның негізгі мақсаты ғимараттарды немесе үй-жайлардың жекелеген бөліктерін электр энергиясымен қамтамасыз ету болып табылады. Олар тек бір жағынан ашылатын панельдерден тұрады, сондықтан оларды күтіп ұстау бір жақты. Бір, екі және үш панельдік конструкциялар бар. Кіріспе тарату құрылғыларының кейбір модельдері арнайы контейнерлерде орналастырылған. Мұндай қалқандар қоршаған ортаның жағымсыз әсерінен сенімді қорғалған, ылғал мен шаң ішке кірмейді.
КТҚ негізгі функциялары:
* Барлық қорғаныс және бақылау аппаратурасын, электр энергиясының аспаптарын барлық объектілер бойынша бір жерде бөлу;
* Бұл құрылғылар тұтынылған энергияны өлшеу мен есепке алуды біріктіреді;
* Көптеген схемалар объектінің электр жүйесін шамадан тыс жүктеме мен қысқа тұйықталудан қорғауға кепілдік беретін қосымша ажыратқыштарды орнатады.;
* КТҚ көмегімен ғимараттардың, құрылғылар мен жабдықтардың жекелеген бөліктерінен электр энергиясын жедел қосу және ажырату орындалады.
Кіріспе-тарату түріндегі құрылғының негізгі компоненттері:
электр есептегіш;
- шиналар жиынтығы, оның ішінде жерге қосу, нөлдік, өткізгіш;
- тізбекті коммутациялық терминалдар жиынтығы;
- жабдықты қосуға арналған сымдар жиынтығы;
- кіріспе сипаттағы автоматты ажыратқыш, сондай-ақ кіріспе типті RCD.
2.6-сурет-кіріспе-тарату құрылғысы
2.2 жатақханада орнатылған электр қондырғыларының түрлері
Электр есептегіштері.
Электр есептегіштері-айнымалы немесе тұрақты токтың электр аспаптары, энергия шығынын өлшейтін аспап (әдетте кВт.
Айнымалы ток мәндерін өлшейтін электр есептегіштері сәйкесінше бір фазалы (220 В, 50 Гц) және үш фазалы (380 В, 50 Гц) болып бөлінеді. Әрекет түрі бойынша электр есептегіштері индукциялық (механикалық), сандық (электронды) және гибридті түрлері де бар. Сондай-ақ, вольтты (660 В-тан жоғары) тізбектерде жоғары есептеу тек үш фазалы есептегіштердің ток трансформаторлары арқылы жүзеге асырылады, олар 100 в токтың мөлшерін тек қосылу арқылы өлшейді.
2.7-сурет- Электр есептегіш
Тұрғын үй-жайда бір тарифтік пайдалануға бағытталған Sa4-E720 T1 үш фазалы Сайман электронды есептегіші орнатылған. NB коды бар және тікелей қосылуға арналған бұл есептегіш белсенді электр энергиясын өлшеуге арналған және үш фазалы есепке алу үшін үш элементті қамтиды. Кернеу 220380 В, ал номиналды ток 5(60) А құрайды.2.4-сурет-электр есептегіші ДАЛА SA4-E720 T1 3X220380V 5(60)A
Электрондық есептегіштер белсенді реактивті компонентті үнемі талдау негізінде жұмыс істейді. Бұл шамалардың барлығы құрылғының жадымен бекітілген. Тұтынуды анықтаудың бұл әдісі аз қателікпен бірге жүреді. Құрылғы индукциялық типтегі құрылғыларға қарағанда тұтынылатын энергияның нақты мөлшерін дәлірек көрсетеді, олар өздері арқылы өтетін электр энергиясының нақты көлемін асыра немесе төмендете алады.
Автоматты ажыратқыштар.
Ажыратқыш шамадан тыс жүктеме мен қысқа тұйықталудан қорғауға, сондай-ақ Электр тізбектерінің бөліктерін жедел басқаруға арналған.
Ажыратқыштар қорғауды және басқаруды бір уақытта орындайды: кабельдер, сымдар, электр желілері және тұтынушылардың шамадан тыс жүктелуінен және қысқа тұйықталудан (шамадан тыс жүктемеден) қорғау, сондай-ақ Электр тізбектері жүйенің тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге, электр тогының ағып кетуін бақылауға және басқару мүмкіндігін қамтамасыз етуге арналған. Полюстер саны бойынша қосқыштар бір полюсті, екі полюсті, үш полюсті және төрт полюсті болып бөлінеді. Ажыратқыштарға қорғаныс құрылғыларының екі түрі кіреді: уақыттың шамадан тыс жүктелуіне жол бермейтін жылу құрылғысы және қысқа тұйықталудан қорғайтын электромагниттік разрядтағыш..
Жатақханада DEKraft компанияларынан 16 және 25А номиналды токтарға автоматты ажыратқыш орнатылған.
2.8-сурет- Автоматты ажыратқыштар
Ажыратқыштар-электр тізбектерін қорғауды қамтамасыз ететін өшіру құрылғылары.ҚӨҚ-бұл электр тізбегін ағып кету токтарынан, яғни қалыпты жұмыс жағдайында, өткізгіш жолдарда пайда болатын токтардан қорғауға арналған коммутациялық құрылғы, бұл өз кезегінде өрттен (электр сымдарының өртенуінен) және адамның электр тогының соғуынан қорғауды қамтамасыз етеді.
ҚӨҚ-бұл ағып кету тогы пайда болған кезде тізбекті бұзатын құрылғы.
2.9-сурет -Қорғанысты өшіру құрылғысы
Тұрмыстық электр желісіндегі ағып кетулер адамның өткізгіш элементтерге (мысалы, электр құрылғысында, розеткада) және зақымдану салдарынан кернеуге ұшыраған құрылғылардың металл корпустарына тиюімен байланысты болуы мүмкін. Сондай-ақ, олар электр сымдарының оқшаулауының бұзылуынан, соның ішінде дұрыс есептелмегендіктен қыздырудан туындауы мүмкін учаске және бұл адамның электр тогының соғуына жол бермейді немесе өрттен аулақ болады. Жүктемелер және нашар орындалған монтаж. Салыстырмалы түрде аз ағып кету токтары ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Бірінші жағдайда, бұл адамның электр тогының соғуына әкелуі мүмкін, екіншісінде -- сымның өртенуі.Егер ол үшін белгіленген шектен жоғары ағып кетсе, қорғаныс өшіру құрылғысы қауіпті аймақты бірнеше секунд ішінде өшіруге және адамның электр тогының соғуын болдырмауға немесе өрттен аулақ болуға мүмкіндік береді.
Құрылғының негізгі жұмыс элементі-өткізгіштегі ток мәнін жүктеме бағытында желіге қайтарылған мәнмен салыстыратын кіріктірілген дифференциалды трансформатор. Қалыпты жағдайда бұл мәндер тең және Трансформатордың магнит өткізгіші арқылы өтетін жалпы магнит ағыны нөлге тең. Адам тізбектің ток өткізгіш бөліктерін ұстаған кезде токтың бір бөлігі оның денесі арқылы жерге түседі және нөлдік өткізгіш арқылы желіге қайтарылған ток фазалық өткізгіштен аз болады. Нәтижесінде нөлге тең емес жалпы магнит ағыны трансформатордың екінші орамасында дифференциалды токты тудырады, нәтижесінде реле іске қосылады және сөнеді, осылайша ҚӨҚ негізгі байланыс тобы. Сымдарды нашар оқшаулау нәтижесінде жерге ағып кету кезінде де солай болады.
2.10- сурет - ҚӨҚ құрылымы
Қабат қалқаны
Қабат қалқаны, сондай-ақ тарату қалқаны ретінде белгілі, электр энергиясын тіркеуге және оны тұтынушылар арасында таратуға арналған.. Оның міндеті-бір қабатпен біріктірілген тұрғын үйлерді электрмен қамтамасыз ету.
2.11- сурет- Қабат қалқаны
Заманауи электрлік еден қалқандары жүктеме, желілер саны, қауіпсіздік бойынша барлық талаптарға сәйкес келеді, олар кез-келген тұтынушы құрылғылармен пәтерге электр энергиясын берудің сенімділігін қамтамасыз ете алады. Еден қалқандары баспалдақ торларына орнатылады және пәтерлерге шығатын желілердің негізгі Тарату қалқанынан шамадан тыс жүктемелерден және қысқа тұйықталудан қорғайды, сондай-ақ өткізу ұйымдарына тұтынылған электр энергиясы туралы көрсеткіштерді алу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
2.3 Жарықтандыру
Жарықтандыру адам денсаулығы үшін өте маңызды, өйткені көру қоршаған әлемді қабылдаудың негізгі көзі болып табылады. Сыртқы ортадан келетін ақпараттың шамамен 90% - именно көру арқылы аламыз. Айналамыздағы жарық пен түс тек көруді қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар біздің көңіл-күйімізге және шаршау деңгейін бағалауға әсер етуі мүмкін. Еңбек қауіпсіздігі контекстінде көру және визуалды жайлылық маңызды рөл атқарады.
Бұл аймақтағы жарықтың жеткіліксіздігі немесе қателіктер көптеген жазатайым оқиғаларға әкелуі мүмкін. Мысалы, жарықтың жеткіліксіздігі нысандарды тануда, жабдықпен өзара әрекеттесуде немесе тәуекел дәрежесін бағалауда қиындықтар тудыруы мүмкін. Сондықтан сапалы жарықтандыруды қамтамасыз ету жұмыстың қауіпсіздігі мен жайлылығын қамтамасыз етудің маңызды факторы болып табылады.Жарық еңбек қызметі үшін қалыпты жағдай жасайды. Жобамен жарықтандыру 4 түрі қабылданды: жұмыс, авариялық, эвакуациялық және жөндеу. Жарықтандыруды басқару-орнында орнату қосқыштары. Жарықтандыру қалқаны SSRV және SSRV(N) модульдік маркалары қабылданды. Ғимараттың негізгі бөлмелерін жарықтандыру жұмыс ортасының сипаттамаларын және орнату шарттарын ескере отырып, жарықдиодты жарықтандыру негізінде таңдалған жарықдиодты шамдармен орындалады. Кіреберістерді жарықтандыру светодиам жарықдиодты шамдармен орындалады. Жарықтандыру желілері ПВХ құбырларындағы қабырғаларға төселген есептеу қимасының ВВГ кабелімен орындалады.
Жарықдиодты жарықтандыру-жарықдиодты жарық көздерін пайдалануға негізделген жетілдірілген жасанды жарықтандыру технологияларының бірі.
2.12-сурет-жарықдиодты шам
Жарықдиодты шамдардың артықшылықтары:
* жарықтың жоғары сапасы
:: ұзақ қызмет ету мерзімі (шамдардың барлық түрлерінің ішіндегі ең үлкені)
* үнемді қуат тұтыну
* уақыт өте келе жарықтықтың минималды жоғалуы
* төмен пульсация коэффициенті (5% - дан төмен)
* жұмыс кезінде шудың болмауы
* кернеудің ауытқуына төзімділік.
Жарықдиодты шамның жұмыс принципі:
1.Айнымалы кернеу диод көпіріне түседі, содан кейін ол түзетіледі.
2.Келесі кезеңде пульсациялар тегістеледі.
3.Түзетілген кернеу арматураның жұмысын басқаруға жауапты контроллерге ауысады.
4.Әрі қарай кернеу импульстік трансформатор арқылы электронды модульден Жарық диодтарына өтеді.
III Қаржы есептеу бөлігі
Кез-келген электрмен жабдықтау жүйесін жобалаудың маңызды кезеңі-электр жүктемелерін анықтау. Электр жүктемесі-бұл электр қабылдағыш немесе тұтынушы белгіленген уақытта немесе уақыт аралығында тұтынатын қуат немесе ток. Жүктемені бірнеше параметрлер бойынша бағалауға болады: толық, белсенді және реактивті қуат. Белсенді немесе реактивті токты өлшеу де мүмкін.
- **Толық қуат:* * бұл белсенді және реактивті компоненттерді қамтитын жүктеме арқылы тұтынылатын жалпы энергия.
- **Белсенді қуат:* * бұл жұмысты орындау үшін нақты пайдаланылатын толық қуаттың бөлігі. Ол ваттпен (Ватт) өлшенеді.
- **Реактивті қуат:* * бұл индуктивті (немесе сыйымдылықты) құрылғылардың жұмысын қамтамасыз ету үшін қажет қуат компоненті. Вармен (ВАр) өлшенеді.
Сондай-ақ, жүктемені белсенді немесе реактивті токтың көмегімен өлшеуге болады, бұл оның сипаттамалары мен тиімділігін нақты жағдайларда егжей-тегжейлі бағалауға мүмкіндік береді.
Электр жүктемелерін есептеу үй ішіндегі және трансформаторлық қосалқы станциядағы электр коммутациялық құрылғыларды таңдауды анықтауға көмектеседі, сонымен қатар қосалқы станциядан кабельдік желінің қимасын таңдау үшін электр жүктемелерін есептеу электр қуатының шамадан тыс жүктелуінен қорғау мақсатында жүзеге асырылады, барлық элементтерді таңдауды және жобаланған электрмен жабдықтау жүйесінің техникалық-экономикалық көрсеткіштерін анықтайды.
3.1 электр жүктемелерін есептеу
3.1-кесте-электр қабылдағыштардың қуатын есептеу
№
Электр қабылдағыштар
Ссаны
Ном.Қуат
Pн,кВт
Ки
Болжалды қуатPр,кВт
Uном
cosφ
Iном
Iпуск
Iпускα
tgφ
Болжалды қуатQр, кВт
Болжалды қуатSр, кВт
1
Тоңазытқыш
61
0,4
0,8
19,52
220
220
0,6
3,0303
15,1515
6,0606
1,3
25,376
32,01
2
Кондиционер
1
2
0,8
1,6
0,75
12,12
60,6
24,24
0,88
1,408
2,13
3
кір жуғыш машина
5
1
0,6
3
0,85
5,347
26,73
10,692
0,61
1,83
3,51
4
Розетка желісі
750
0,01
0,9
6,75
0,9
0,05
0,25
0,1
0,32
2,16
7,08
5
Жарықдиодты шам
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz