Мектепте қазақ әдебиетін оқыту әдістері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Қазақ прозасындағы келін бейнесін әдебиет сабағында оқытудағы ұстанымдар

Мазмұны
Кіріспе 3
1 Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі 5
1.1 Мектепте қазақ әдебиетін оқыту әдістері 5
1.2 Қазақ әдебиеті сабақтарында оқушылардың рухани-адамгершілік құндылықтарын қалыптастыру 8
2 Қазақ прозасындағы келін бейнесін әдебиет сабағында оқытудағы ұстанымдар 15
2.1 Қазақ прозасындағы келін бейнесі 15
2.2 Қазақ әдебиетінде келін бейнесін оқытудың әдіс-тәсілдері 16
Қорытынды 20
Пайдаланған әдебиеттер 21

Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Оқу пәнінің жетекші Объектілік өлшемдерінің бірі білім беру мазмұнының педагогикалық, адамгершілік мәні болып табылады, ал қазақ әдебиетінің білім беру мазмұнының негізгі құрамдас бөлігі ауызша әдебиет болып табылады, ол өзінің педагогикалық, адамгершілік мазмұнында Объектілік сипаттаманың осы негізгі элементтерін қамтиды. Бұл тұрғыда мамандандырылған әдебиет ғасырлар бойы рухани қазынаны ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп келе жатқан патриотизмге, ұлылық сезіміне, идеологиялық мазмұнға және тарихи және хроникалық білімге шақыратын ауызша мектеп ретінде қызмет етті. Ол халық педагогикасы деп атайтын қазіргі заманғы ғылым ғылымның дербес саласы ретінде дәйекті түрде зерттелуде (Қ. Жарықбаев, С. Қалиев және т. б.), ауызша әдебиет ұлттық педагогиканың құралдарының біріне айналғанын мойындай отырып. Әдебиет тарихын зерттеу кезінде кез-келген әдебиеттің дамуы прогрессивті және реакциялық күштердің үнемі күресінде болғанын есте ұстаған жөн. Осы позициялардан әдеби құбылыстар қарастырылады. Студент өнер туындысының қандай үлкен күшке ие екенін, өмірге қалай қарау керектігін, айналасындағы күрделі құбылыстарды түсінуді, адамдарды қалай қаруландыруды, адамдарды біріктіруді, жақындастыруды және оларға үлкен мақсаттар қоюға үйретуді түсінуі керек. Қазақ әдебиетін табысты оқыту толығымен оқытушылардың Қазақ әдебиеті тарихын ғылыми пән ретінде меңгеруіне байланысты. Қазақ әдебиеті бойынша жұмыс көп еңбекті қажет етеді. Мұны қысқа уақыт ішінде меңгеру мүмкін емес. Осы пәннің материалын игеру үшін жұмысты алдын-ала бастап, дәйекті және дәйекті түрде жұмыс істеу керек. Білім көлемі Мұғалім бүкіл жұмыс барысында басқаруы керек бағдарламада көрсетілген. Бұл кітаптағы нұсқаулар мен ескертпелер оқулықтың жеке бөлімдеріне сілтеме жасайды және курстың белгілі бір бөлімін зерттеу кезінде кейбір нақты тапсырмаларды белгілейді. Әдістемелік басшылықтың мақсаты-оқытушыға қазақ әдебиетінің материалын оқушыларға жақсы жеткізудің жолын табуға көмектесу.
Бұл әдебиет ауызша бастауыш мектептен, Ы. Алтынсариннің қазақ хрестоматиясынан бастап оқулық ретінде әзірленіп, көркем шығармаларға, мектептердегі аударма жұмыстарына білім беру мазмұнының құрамдас бөлігі ретінде енгізілді.
Зерттеу обьектісі: Қазақ әдебиетінің әдістемесінің тарихы
Зерттеу мақсаты мен міндеттері: Әдебиет әдістемесі-педагогика ғылымдары саласына жататын ғылыми пән. Бұл: мыналарды қамтиды: объект, қарастырылатын мәселелер мұғалім мен оқушылардың мектепте әдебиетті оқыту сабақтары кезіндегі қарым-қатынасы болып табылады, олар педагогикалық ғылым теориясының жалпы ережелеріне сүйенеді.Бірақ әдеби әдістеме, педагогика сияқты, жалпы оқыту мен тәрбиелеу мәселелерін қарастырмайды, тек көркем әдебиетті оқу негізінде оқушыларға берілетін білім мен тәрбие проблемалары аясында , - деп жазды көрнекті әдіскер-ғалым А. Көшімбаев. Осыдан біз әдебиет әдіснамасы ғылымы мен жалпы педагогика өзара байланысты екенін көреміз. Көрнекті педагог Ж. Аймауытұлы әдістеме қолданбалы ғылым екенін және ол жалпы дидактика негізінде әр түрлі болуы мүмкін екенін атап өтті.
Курстық жұмыстың әдістері: Курстық жұмысты орындау барысында материалдар жинау, талдау, түсіну және де салыстыру әдістері қолданылады.Мысалы:әр көне түркі ескерткіштеріне тоқталып олардың шығу тарихын зерттеу және оларды ашқан зерттеуші ғалымдардың еңбектеріне, жеке тоқталу әдістері жүргізіледі.
Курстық жұмыстың құрылымы:Курстық жұмыс кіріспе және екі тараудан, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі
1.1 Мектепте қазақ әдебиетін оқыту әдістері
Дәстүрлі оқыту жүйесі қоғамның қажетәдебиетіктерінен біршама артта қалды. Заманауи білім беру тұжырымдамасы мұғалімнің кәсіби қызметінің мақсатын анықтады-оқушылардың қоғамда табысты әлеуметтену, еңбек нарығында белсенді бейімделу қабілетін қалыптастыру. Мұның салдары оқытуда инновациялық технологияларды дамыту болып табылады. Инновациялық әдістер оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін ұйымдастырудың жаңа стилімен сипатталады. Қазіргі заманғы мұғалімдер шығармашылық қабілеттерді, зияткерлік қызметті дамытуда проблемалық оқыту технологиясы максималды мүмкіндіктер беретінін мойындайды.
Жалпы, стратегиялардың екі тобы туралы айтуға болады: оқытуға тікелей әсер ететін және оқытуға ықпал ететін.
Алғашқылардың қатарына мыналар кіруі мүмкін:
* оқушылар материалды түсіну үшін қолданатын когнитивті стратегиялар,
* есте сақтау стратегиялары - оны жадта сақтау үшін,
* компенсаторлық стратегиялар-қарым-қатынас процесінде туындайтын қиындықтарды жеңуге көмектеседі.
Екіншіден, оқыту үшін жағдай жасауға байланысты және тілді меңгерудегі психологиялық қиындықтарды жеңуге ықпал ететін стратегиялар.
Соңғы онжылдықтарда заманауи білім беру технологияларының дамуына байланысты аудио және бейне жазбалар, компьютерлік бағдарламалар, қашықтықтан оқыту оқу процесіне кеңінен енгізіле бастады. Ақпараттық технологиялар білім берудің көптеген салаларында, әртүрлі оқу жағдайларында және оның барлық деңгейлерінде оқу процесін байытады. Бұл толығымен шет тілдерін оқытуға қатысты, әсіресе оқитын тілмен тікелей байланыс шектеулі шетелде.
Осы технология аясында студент шынымен де білім алу процесінің белсенді субъектісіне айналады, өз бетінше білім алады және танымдық міндеттерді шешеді. Мұндай әдістердің мақсаты-таным процесін белсендіру, оңтайландыру, күшейту. Инновациялық оқыту оқушыларды іс-әрекетке, ұжымдық жұмыс түрлеріне, пікір алмасуға міндетті түрде қосуды көздейді.
Инновациялық оқытудың ерекшеліктері:
* озық жұмыс, дамуды күту;
* болашаққа ашықтық;
* жеке тұлғаға, оның дамуына назар аудару;
* шығармашылық элементтерінің міндетті түрде болуы;
* серіктестік қарым-қатынас түрі: ынтымақтастық, ынтымақтастық, өзара көмек және т. б.
Білім берудегі инновациялар білім беру мазмұнындағы, оқыту формалары мен әдістеріндегі, "Оқытушы - студент" қатынастарындағы, оқытудың ақпараттық технологияларын қолданудағы, жаңа жабдықтарды енгізудегі, оқу процесін ұйымдастырудағы, оны басқарудағы және т. б. инновациялар, инновациялар деп аталады.
Инновациялық технологиялар қазақ әдебиеті мен әдебиетін оқытудың негізгі мақсаттарының бірін жүзеге асыруға мүмкіндік береді - пәнді жүйелік-құрылымдық білім ретінде оқудан оны қарым-қатынас пен ойлау құралы ретінде зерттеуге, ал оқу-танымдық іс-әрекетті өнімді-шығармашылық деңгейге ауыстыруға мүмкіндік береді.
Сабақта оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін перспективалық әдістемелік құралдарды қолдану қажет: кластерлер, инсерт (теориялық материалды өз бетінше зерттеу кезінде), кестелерді толтыру, екі бөліктен тұратын күнделік, аялдамалармен оқу, бірлескен іздеу, адал пікірталасты қайталау, дөңгелек үстел; ТРИЗ элементтерін қолдану (өнертапқыштық есептерді шешу технологиялары): "таң қал!"(жазушының өмірбаянымен танысқанда), " қатені ұста!"; классикалық лекциялық оқыту, аудиовизуалды техникалық құралдардың көмегімен оқыту, тесттер, жобалар әдісі ("әдеби өлкетану" сабақтары).
Жобалық технологияны қолдану: балалардың қызығушылығын арттырады және тереңдетеді; оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дербес танымдық қызмет саласында құзыретәдебиетікті қалыптастыру, оқуға баулу, қызығушылықты дамыту, ой-өрісін кеңейту арқылы дамытады), сыни тұрғыдан ойлау;
оқушыларға үлкен көлемдегі ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын, зерттеу дағдыларын (мәселені көру және оны шешу жолдарын анықтау), коммуникативті дағдыларды (топтарда жұмыс істеу) алуға көмектеседі.
Сабақта және одан тыс уақытта топпен өзара іс-қимыл жасау, сабақта білім алушылардың ынтымақтастығын қамтамасыз ету гуманитарлық мұғалім оқытушы мен оқушылар арасында сенім, өзара құрмет атмосферасын құруға, оқушыларды белсенді дербес қызметке тартуға міндетті. Сабақтарда топтық жұмысты жүзеге асыруға болады, бұл ұжымшылдыққа тәрбиелеуге ықпал етеді, оқушылардың жеке ерекшеліктерін ашу және көрсету үшін жағдайлар жасалады. Сонымен қатар, мұндай сабақта оқушы - оқушылар арасындағы ынтымақтастық атмосферасы қалыптасады, ал тексеру кезеңіне кеңесшілер мен ассистенттердің қатысуы мұғалім - оқушылар арасындағы ынтымақтастықты қамтамасыз етеді.
Қазақ әдебиеті мен әдебиетіне деген қызығушылықты дамыту үшін сабаққа балаларды қызықтыруы мүмкін тарихи, этимологиялық анықтамаларды енгізу керек, жұмыстың ойын түрлерін жүргізу керек:" Сөз құрастыру", "үшінші қосымша", "Аудармашы", "Полимат", "мақал жина", "қатер", "қарғыс аудару", " өрмек торы "және т.б., шығармашылық эксперименттерді, жоба әдісін, стандартты емес сабақтарды, конкурстарды, олимпиадаларды қолданыңыз.
Қазіргі (- ақпараттық) қоғамда тез дамып келе жатқан әдістердің бірі және оқушылар тарапынан үлкен қызығушылық тудыратын интернет-ресурстарды оқытудың инновациялық тәсілі ретінде қолдану болып табылады.
Білім беруде Интернетті пайдалану идеясы жаңа емес. 1990 жылдардың басынан бастап Ұлттық және Халықаралық Компьютерлік желілер әртүрлі білім беру тәсілдері аясында оқу мақсатында кеңінен қолданыла бастады. Оқушылар да, мұғалімдер де уақыт пен орынға тәуелсіз режимде ақпарат алмасуға мүмкіндік алды. Жаңа цифрлық технологиялар адамның ақыл-ойын креативті міндеттерге босатты, бұл жеке тұлғаның дамуына ықпал етті. Бұл оқушыларға сыныптастарымен де, мұғаліммен де шығармашылық қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді.
Интернетті "өндіріс құралы" ретінде қарастыруға болады, оның ішінде оқу процесінде. Ол сарқылмас ақпарат көзі ретінде де, оқу жұмысын жаңа жолмен ұйымдастыруға болатын жаңа коммуникативті орта ретінде де қолданылады.
Интернет сізге нақты, мобильді ақпараттық ортаны ұйымдастыруға мүмкіндік береді, онда сіз ақпарат алып қана қоймай, сонымен қатар көптеген басқа коммуникативті мәселелерді шеше аласыз. Оны қолдану оқушылардың мотивациясын арттыруға көмектеседі, өйткені интернетті сынып және жеке сабақтар кезінде қолданған жағдайда, қазіргі студенттер таныс ақпараттық ортаға енуге мүмкіндік алады. Интернетте оқу мақсаттары үшін әртүрлі ресурстар қолданылады-қызықты Оқу материалдары бар веб-беттерден (көбінесе тесәдебиетік), құрастырушылар тұрғысынан, қашықтықтан оқыту үшін атом жобаларының көлеміне дейін.
* Мұғалім интернетті қолдана отырып, өз оқулықтарының материалын жаңарта алады;
* қосымша ақпаратты табыңыз;
* өзін-өзі бақылау;
* материалдар;
* оқу ақпаратын орналастыру;
* интерактивті оқытуды әзірлеу бақылаудың әртүрлі нысандарын қолдану және кері байланысты ұйымдастыру;
* топтың әртүрлі мүшелері арасында байланыс орнату; гипермәтіндермен, аудио және бейне файлдармен және блогтармен жұмыс істеу.
Шетелдік жастардың қызығушылығын тудыратын қазақ әдебиетінің классиктерін зерделеу кезінде шет елдердің жоғары оқу орындарының оқушыларымен интернет байланысын пайдалану өте жақсы. Бұл студенттерге шығарманың мағынасын әр түрлі жағынан қарастыруға мүмкіндік береді
Интернет әр түрлі атомдарды жүзеге асыруға, әдістемелік әзірлемелерді ұсынуға, оқу процесін әртараптандыруға, оны тартымды етуге, оқу субъектісінің қажетәдебиетіктері мен мүдделерін, оның дайындық деңгейін ескеруге, оқушылардың жұмысын жедел және мақсатты бақылауға, оны тиімді басқаруға мүмкіндік береді.
1.2 Қазақ әдебиеті сабақтарында оқушылардың рухани-адамгершілік құндылықтарын қалыптастыру
Моральдық-этикалық құндылықтар мәдениеттің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады, оның сыртында қазіргі қоғамның дамуы мүмкін емес. Сондықтан қазіргі мектептің алдында тұрған міндеттер басымдыққа ие болады. Бұл жалпы педагогикалық міндет қазіргі уақытта белгілі бір дәрежеде барлық оқу пәндерінің, мектептің тәрбие жұмысының бүкіл жүйесінің көмегімен шешіледі.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Егемендігі туралы Декларацияда қазақ ұлтының және Қазақстанда тұратын басқа да ұлттардың өзіндік мәдениетін, тіл дәстүрлерін жаңғырту және дамыту және ұлттық қадір-қасиетін нығайту маңызды міндеттердің бірі болып табылатыны жазылған.
Өзгерген қоғамдық-саяси жағдай мектепті сауықтыруға, жаңа дүниетанымды қалыптастыруға, оқушылардың санасында өз Отанының және өз халқының алдыңғы өмірімен тарихи байланыстардың мәнін бекітуге негіз болады.
Әдебиет пәні білім беруді ізгілендіруде жетекші рөлге ие. Демек, оның басты бағыты, тиімді функциясы және түпкі мақсаты: білім берудің барлық құралдарының өзара байланысында сөз өнерінің күшімен нағыз адамды тәрбиелеу.
Әдебиет сабақтары біздің балаларымыздың жанына әсер ететін, қоршаған ортаның жойқын әсеріне қарсы тұра алатын тәрбиенің көптеген аспектілерінің бірі. Қазақ әдебиетін үйренуге көп көңіл бөлінсе де, қазақ әдебиетінің орасан зор әлеуеті жеткіліксіз пайдаланылуда. Бұл қазақ әдебиетін мазмұнды да, ұйымдастырушылық жағынан да оқыту оқушылардың қазақ халқының мәдениетіне немқұрайлы қарауына, олардың біліміндегі терең олқылықтарға, демек, тұлғаның толық дамымауына, Қазақстан жүріп өткен тарихи жолды объективті бағалауға алып келгендігіне байланысты болды. Белгілі фольклортанушы ғалым А. Затаевич "қазақ халқының әндері мен күйлерін, оның алуан түрлі фольклорлық байлығын білмей, оның жан дүниесінің тереңдігін, дүниетанымының ерекшелігін түсіну мүмкін емес"деді.
Жергілікті халықтың әдебиетін, әдет-ғұрпын, әдет-ғұрпын, қазақ жерінің барлық сұлулығы мен рухани байлығын білмей, осы аймаққа жататындығы туралы терең сананы, жоғары азаматтық және патриоттық борыш сезімін дамыта алмау керек.
Қазіргі жағдайда қазақ әдебиетіне оқу пәні ретінде Қазақстан Республикасының азаматы ретінде жоғары сана дәрежесіне ие рухани - адамгершілік тұлғаны тәрбиелеудің ерекше миссиясы жүктеледі. Бүгінгі күннің қоғамдық атмосферасында адамның рухани-адамгершілік жаңғыруы - бұл республиканың болашағы шешілуіне байланысты проблема.
Қазақ әдебиеті әрқашан халықтың мақтанышы, ар-ожданы болды, өйткені біздің ұлттық психологиямыз жанға, ар-ожданға, жарқын және нақты сөзге көбірек көңіл бөлумен сипатталады.
Мектептегі Қазақ әдебиеті өз мақсаттары мен міндеттері бойынша полифункционалды, мазмұны жағынан полифониялық: онда жыраулардың, ақындардың, тарихи дәуір жазушыларының дауыстары естіледі.
Онда халық тарихының негізгі маңызды кезеңдері, оның рухани және материалдық мәдениетінің дамуы көрініс тапты.
Халықтың тарихи тәжірибесін, оның рухани мәдениетінің қазыналарын, ғасырлар мен мыңжылдықтар арқылы өткен әдеби мұраны зерттеу және игеру қазіргі жас ұрпақ үшін өте маңызды.
Қазақтар, әлемнің басқа халықтары сияқты, дамудың ең көне бастаулары бар ерекше, ерекше материалдық және рухани мәдениетке ие.
Біздің халқымыз әлемдік дәуірге, өнер мен әдебиетке үлес қосты, әлемдік деңгейдегі ғалымдарды, жазушылар мен ақындарды тарихи сахнаға шығарды.
Қазақ халқының бай, ғасырлар бойы қалыптасқан рухани мәдениетінің маңызды қырларының бірі-оның әдебиеті. Оны әдебиеттану ғылымы халық тарихының ажырамас бөлігі ретінде қарастырады. Дәл осы позициялардан көркем шығармаларды құру, әдеби процесс, әдеби бағыттар мен бейнелеу құралдарының әртүрлілігі мен даму кезеңдері, әдеби процеске тікелей назар аударған шеберлердің шығармашылығы белгілі. Қазақ әдебиетінің тарихы Ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейін қазақ халқы жасаған көркем туындыларды қамтиды.
Көркем шығармаларда этика, эстетика, саясат мәселелері көтеріледі, бірақ ең бастысы - жеке адамның және бүкіл халықтың жаны мен рухы мәселесі. Бұл проблема қазақ мектебінде қазақ әдебиетін оқу курсында орталық, басым болды, ол үшін курстың өзі өзінің мақсаты, мазмұны, құрылымы бойынша ұлттық бірегейлікті, өз халқының және туған әдебиетінің мұраттарын жарықтандыратын белгілі бір идеяға біртұтас, тұтас, бағынышты болып көрінеді.
Қазіргі мектеп оқушысы қазір осындай өмірлік жағдайда, жылдам динамизм мен қоршаған шындықтың айқын қайшылықтары, әртүрлі діни ілімдер мен секталардың дауыстарының какофониясы, ақпарат ағынының агрессивті қысымы, адамның әлемге деген көзқарасын, адамдардың іс-әрекетін және адамгершілік құндылықтарын өзгертетін және кеңейтетін компьютерлендіру, бұл оны өз көзқарастары мен ойлауының деконструктивизмімен күресуге мәжбүр етеді, интуитивті түрде әкеледі осы немесе басқа құбылыстың мәніне жетуге және сонымен бірге оны тұтастықпен қамтуға ұмтылу.
Сонымен қатар, жеке тұлғаның иесізденуін жеңуге мотивация қалыптасады. Мұның бәрі философиялық ойлау жүйесін қалыптастырудың алғышарттарын жасайды. Сондықтан мектеп оқушыларын туған халқының көркемдік ой-өрісін дамыту процесіне тартатын әдебиетті мектепте оқытуға диалектикалық көзқарас туралы мәселе туындайды.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен мектеп оқулықтарында мынадай жүйе әзірленді: ауызша халық шығармашылығынан қазіргі заманғы прозаға, лирикаға, драмаға дейін.
Белгілі заманауи философ Е. Яковлев өзінің "өнер және дін" баяндамасында арнайы атап өтеді: әйгілі ағылшын философы, эстетик және өнертанушы Герберт Рид атап өткендей, өнер мен дін тарихтың қараңғы кезеңдерінен бір-бірімен бірге шығып, адамзат мәдениетінің бүкіл тарихында бірге жүреді. Біз адамзат мәдениетінің жұмыс істеу процесінде көркемдік және діни сананың қалай өзара әрекеттесетінін көреміз. Мұнда көркемдік-діни тұтастық бар және әр мәдениетте ол өзіндік ұлттық, этикалық қасиеттерге ие болады. Жүйе пайда болады, өнердің көркемдік-діни жүйесі осы мәдениеттің көркемдік-діни тұтастығының ерекше атмосферасын жасайды.
Осы көзқарастарға сүйене отырып, сіз оқушылардың әдебиеттің шығу тегі, өнер түрі туралы түсінігін кеңейту керек деген қорытындыға келесіз.
Қазақ әдебиетінің пайда болуы мен даму фактісі ежелден бері сөзсіз, дегенмен қазақтар XIV-XV ғасырларда этнос ретінде қалыптасқан, алдыңғы он бес және одан да көп ғасырлар бойы қалыптасқан материалдық және рухани мұра қазақ халқына жат емес және оған қатысы бар екені белгілі.
Белгілі қазақ ғалымы Б. Кенжебаев қазақ әдебиетінің тарихын қарастыра отырып, оны келесі кезеңге бөледі:
. Ежелгі әдебиет (VI-XV ғасырлар). Бұл ішінара қазақ этносының құрамына енген, барлық түріктер үшін ортақ және біртұтас ежелгі тарихи тайпалық одақтар мен қауымдастықтардың әдебиеті.
. Қазақ хандығы дәуірінің әдебиеті (XV-XIX ғасыр). Қазақ әдебиеті.
. XIX ғасырдағы жаңа сыни, реалистік қазақ әдебиеті.
. ХХ ғасырдың басындағы қазақ әдебиеті (1900 - 1920 ж.ж.).
. 1917 жылдан кейінгі қазақ халқының әдебиеті.
Дәл осы кезеңділік қазақ тілді мектептерге арналған Қазақ әдебиеті бойынша заманауи оқулықтардың негізін қалады.
5-6 сыныптар оқулығының мазмұны ауызша халық шығармашылығының (мақал-мәтелдер, жұмбақтар, ертегілер, ғұрыптық поэзия, эпос, аңыздар), ақындардың, XIX-XX ғасырлардағы жазушылардың шығармалары болып табылады, олар оқушылардың алдында жалпы халықтың шығармашылық, жасампаз бастауы және жеке адам туралы ойды ашады.
Мұндай жүйеде жұмыс істей отырып, әр түрлі деңгейдегі оқушылар нағыз сұлу ұшып кете алмайды, ол мәңгілік және бүгін бізбен бірге тұрады деген ойға үйренеді. Еңбек туралы, Отан туралы, жақсылық пен жамандық туралы мақал-мәтелдерден бастап, Жануарлар, сиқырлы және тұрмыстық ертегілермен жалғасып, Қожанасыр туралы аңыздарға дейін, иесін тек сыртқы келбеті бойынша қонақжайлылығы үшін ұятқа қалдырады немесе баевты ашкөздік пен ақымақтық үшін үйреткен Алдар-Кос және Жиренше, тіпті ханды өзінің ақымақтығы үшін ұятқа қалдырды. оқушылар Жақсылық жамандықты жеңетініне, адамның байлығы оның еңбегімен жаратылатынына, ақылдың арқасында сақталатынына, мейірімділік пен қайырымдылықтың адамды безендіретініне сенімді.
Абай, М.Дулатов, А. Байтұрсынов, Б. Момыш-ұлы және басқалардың шығармалары оқушыларды ежелгі заман ескірмейді, бірақ көркем шығармашылыққа жаңа серпін береді, "Мәңгілік" сюжеттер мен "Мәңгілік" бейнелер бар деп сендіреді.
Мұнда студенттерге адамның адаммен, адамның қоғаммен, билікпен, табиғатпен қарым-қатынасының көрінбейтін рухани-адамгершілік заңдары әлемді қалай басқаратынын көрсету маңызды; жазушы ретінде өзінің көркемдік талантының арқасында осы заңдардың іс-әрекетінің еріксіздігін, егер адам адам болғысы келсе, оны ұстану қажетәдебиетігін, өзінің жеке тұлға ретіндегі құндылығын түсініп, өзін-өзі бағалау сезімімен жеткізе алады.
Бұл шығармалардың әрқайсысы жалпы адамзаттық заңдардың рухани-адамгершілік мағынасын ашады. Осы материалдарды зерделеу нәтижесінде студенттер жер бетіндегі барлық нәрселерден тек адамның сөз сыйы бар екенін түсінеді, сондықтан айтылған немесе жазылған сөздер үшін ерекше моральдық жауапкершілік туындайды.
Әр түрлі шығармаларды оқып, салыстыра отырып, оқушылар халықтың ауызша шығармашылығы адамға оның мінез-құлқы мен ішкі өмірінің ережелерін ашты, ой мен іс-әрекетті бағалаудың моральдық және моральдық критерийлерін берді, кейіпкерлерінде адамның сыртқы көріністеріндегі идеалын көрсетті, ал көркем әдебиет басқаларға жабық жұмбақ сезімдер мен тәжірибелердің ішкі әлеміне қарады деген қорытындыға келеді тұлғалар оларға авторлық баға берді.
Сондықтан студенттердің алдында міндет тұр: автордың кейіпкердің психикалық күйлерінің алуан түрлілігін көрсету, оқырманның жеке көзқарасын ояту, күрделі моральдық проблема мен кейіпкерлердің табиғаты туралы авторлық көзқарасын ашу үшін қандай көркемдік тәсілдер мен құралдарды табатынын көру.
8-сыныптан бастап курс тарихи-әдеби негізде басталады, ол орта таптардың іргелі материалына сүйенді, бірақ олардан айырмашылығы хронологиялық принцип бойынша қатаң түрде салынды: ежелгі түркі әдебиеті, XV-XVIII ғасырлар әдебиеті, XIX-XX ғасырлар әдебиеті.
8-9 сыныптар үшін "Күлтегін құрметіне үлкен жазу", "Қорқыт әкеміздің кітабы", "Оғыз-наме", "Поэзия өнері туралы" Әбу Насыр Әл-Фараби, Юсуф Баласағұни "берекелі білім", Ахмед Югинеки "Ақиқат сыйы", Ахмад Яссауи "мақал-мәтелдер кітабы", Асан Қайғы шығармалары таңдалды, Қазтұған-жырау, Шалқииз-жырау, Бұқар жырау, Тілеуке Құлеке(34) (Шал ақын), Махамбет Өтемісов, Дулат Бабатайлы және басқалар.
Оқушыларға меңгеру өте маңызды: Қазақ әдебиеті ата - бабалардың құпия ғаламның құпиясын - "адам өмірінің мәнін"түсінуге деген үлкен ұмтылысынан басталды. Бұған қазақ әдебиетінің бастауында жатқан түркі әдебиетінің адамгершілік-философиялық негізі де дәлел бола алады. Қалай адам болуға болады, қандай адам болу керек? - бұл көптеген шығармалардың авторлары алаңдатады. Ежелгі түркі әдебиетінің идеалы-рухани-адамгершілік, ойлары мен іс-әрекеттерінде біртұтас адам.
Ежелгі түркі әдебиеті діни фольклорлық принципті біріктіреді, сондықтан оны болжамды жүйеде зерттеу, бір жағынан, орта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.