Скрингті тексеру қауіп факторын ерте сатыда анықтау
Қызылорда жоғары медициналық колледжі
Мамандық 09130100 Мейіргер ісі
Біліктілік:5АВ0910101 Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:Емханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлі
Орындаған: .
Тобы:
Ғылыми жетекшісі: ______________.
Атқаратын қызметі:Арнайы пән оқытушысы
Қызылорда 2022 жыл
МАЗМҰНЫ:
ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР
Кіріспе
І-ТАРАУ: УАҚЫТЫЛЫ СКРИНГТЕН ӨТУ - АУРУЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУДЫҢ КЕПІЛІ.
1.1. Скрининг әдісін жүргізудегі мақсаты.
1.2.Скрингті тексеру қауіп факторын ерте сатыда анықтау
1.3.Скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары, көлемі және кезеңділігі
ІІ тарау.2-тарау. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ
2.1 Емханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі аяжандардың рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерге шолу
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ҚОСЫМШАЛАР
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
МСАК- медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымдары
ҚР ДСМ- Қазақстан Республикасыныңденсаулықсақтауминис трлігі
МАЖ - Медициналық ақпараттық жүйе
АЕК- амбулаториялық - емханалық көмек
КДБ-консултациялық-диагностикалық бөлімше
ҚЖА- қанайналым жүйесінің аурулары
АИТВ - адам иммунитет тапшылық вирусы
АҚ- артериальдық қысым
ЭКГ- электрокардиография
SCORE-Кетл индексі
ЖТД-Жалпы тәжірбиелі дәрігер
УДЗ-ультрадыбыстық зерттеу
НТКТ- төмен дозалы компьютерлік томографиялық бейнелер
CIN 1, CIN 2, CIN 3 -бірінші, екінші және үшінші дәрежелі цервикальді интраэпителиальді неоплазия
КДО- консултациялық-диагностикалық орталық
ОО- онкологиялық орталық
Рар-тест- Папаниколау бойынша бояумен жатыр мойнынан жағындыны цитологиялық зерттеу
ТБЖ -терминологиялық жүйесі
ASC-US- Анықталмаған маңызы бар эпителий жасушаларының атипиясы
ASC-H-жалпақ эпителийдің атипті жасушалары
AGS- атипті безді жасушалар
LSIL- Жалпақ жасушалы интраэпителиальді зақымданудың төмен дәрежесі
HSIL- жалпақ жасушалы интраэпителиальді зақымданудың жоғары дәрежесі
AIS - аденокарцинома
Кіріспе
Тіркес сөздер:скрининг, диагностикалау ,гипертония, жүректің ишнмиялық ауруы, қант диабеті, глаукома
Тақырыптың өзектілігі:Қандай да ауруды асқындырмай емдеуде, әсірес адам өміріне қауіп төндіретін қатерлі дерттердің алдын-алуда ерте диагностикалаудың маңызы зор. Сондықтан кез-келген азамат уақытылы скринингтен өтуді құнттап, өз денсаулығына қамқорлықпен қарауы қажет.Айталық 2021 жылы скринингтерден жүргізу нәтиежесінде 2,5 млн-ға тарта адам тексеріліп,нәтиежесінде 1932 қатерлі ісік анықталды.Ал соның 50%- ға жуығы, дәлірек айтсақ 946 адамның дерті бірінші сатыда екен.Яғни ауруы ерте анықталған осынша адамның дертінен толық айығып кету мүмкіндігі жоғары.
Республикалық электронды денсаулық сақтау орталығы ұсынған ақпарат бойынша осы күнге дейін барлығы 13 790 028 скринингтік тексеру жүргізілген екен.Әрине, мұның ішінде бір адам бірнеше рет тексерілген жағдайлар бар.Яғни нақты 12 231 381(88,7%) скринингтен өткен.Бұдан 430 997 ауру (3,5%) анықталды, 212 260 адам (49,2%) диспансерлік есепке алынды.
Ал 2021 жылғы дерекке тоқталсақ, онкологиялық скринингтерді жүргізу нәтиежесінде 2 465 713 адам тексерілді. Тексеру нәтиежесінде 1932 онкологиялық ауру диагнозы қойылды. Оның ішінде жатыр мойны обыры-319, сүт безі обыры- 1402, колоректальді обыр 211 адмнан анықталды. Анықталған науқастардың жартысына жуығының -946 адамның дерті бірінші сатыда екен.
Осы скринингке жататын адамдардан 1 439 612 адам-артериалық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруын,1 535 610 адам- қант диабетін ерте анықтауға,1 576 076 адам - глаукоманы,757 454 адам- жатыр мойны обырын,787 619 адам- сүт безі обырын,920 640 адам колоректалбді обырды ерте анықтауға тексеруден өтті.
Ал балаларда 2021 жылы 5 600 759 бала тексеруден өтті. Оның ішінде 335 961 баладан (7,4%) дерт анықталды және диспансерлік есепке 131 998(39,3%)адам алынды.
Медицина ғылымының докторы, жоғары санатты хирург онколог Абай Мақышев қатерлі ісікті емдеудің ең маңыздыс ерте диагностикалау екенін айтты.
Ауры ерте белгілі болған науқастардың түгелге жуық жазылып кету мүмкіндігі бар.Яғни обырдың бәрі- өлімге соқтыратын тажал емес.Оған қарсы тұру ушін , күресу үшін сау күнінде әрекет жасау керек.Қатерлі ісік төрт сатыға бөлінеді.Бірінші, екінші сатысы- ерте саты,ал үшінші,төртіншісі-аурудың асқынып кеткен сатысы.Қазір өзім қызмет ететтін елордағы онкологиялық диспансерде ауру алғашқы екі сатысында анықталған науқастардың үлесі 50%-дан асады.Олардың барлығының жазылып кету мүмкіндігі жоғары.Қалғаны- ауруы әбден асқынып кеткендер..Бұлардың ішінде обырды жеңіп шыққандар бар. Сонда бұл қатерлі ісіктен жазылғандардың үлесі 50%- дан асады деп шамалауға юолады.Республикадағы статистикада осыған ұқсас. Бұрын қатерлі ісіктен өлім- жітімнің көп болатын себебі- науқастардың 80-90%-ының ауруы әбден асқынып кеткен анықталатын.Қазір бұл көрсеткіштің де 50%-ға түскенін көріп отырмыз.Бұл ретте мемлекет ұлт денсаулығы сақтауда үлкен жұмыстар жүргізіп отыр.Ерте диагностикалауға барлық жасғдай жасалуда.Онкологиялық скринингтердің бағдарламасы қарастырылған.Халық та бұған сергек қарап, дер кезінде тексерілуі керек,дейді дәрігер.
Скринингтен Өту қатерлі ісікке күдік бар дегенді білдірмейді.Бұл мүмкін болатын ісіктерді дер кезінде анықтау үшін тұрғындар арасында прфилақтикалық мақсатта жүргізіледі. Қазақстанда онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі Ұлттық бағдарлама бар, оның аясында халыққа скринингтік тексерулердің 3 түрі жүзеге асырылады: сүт безі қатерлі ісігі бойынша-40 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер, жатыр мойны обыры бойынша - 30 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер,колоректальды обыр бойынша 50 жастан 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер скринингтен өте алады.
Мақсаты:Емханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерді талдау
Міндеттері:
-Тақырыпқа байланысты әдебиеттерді шолу;
-Тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерді анализдеу;
-Нәтижесін талдау және қорытынды жасау.
Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы
Курстық жұмыстың таңдалған тақырыбы бойынша теориялық бөлімінің маңыздылығыскрининг әдісін жүргізудегі мақсаты,скрингті тексеру қауіп факторын ерте сатыда анықтау және скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары, көлемі және кезеңділігінің сипатталуында.Практикалық маңыздылығыемханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерге шолу жасалуы
Курстық жұмыстың көлемі мен құрылымы
Курстық жұмыс 25 компьютерлік мәтін бетінен тұрады.Курстық жұмыс кіріспе,әдебиеттерді шолу,зерттеу материалдары мен әдістері, зерттеудің нәтижелері,қорытынды,пайдаланылған ақпараттар тізімі 40 әдебиеттен,оның ішінде 30 шетелдік әдебиет,5 отандық әдебиет, 5 интернет көзі және қосымшалардан тұрады.
І-ТАРАУ: УАҚЫТЫЛЫ СКРИНГТЕН ӨТУ - АУРУЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУДЫҢ КЕПІЛІ
1.1. Скрининг әдісін жүргізудегі мақсаты
Скрининг әдәсін жүргізудегі мақсат адамдар арасында инфекция жұқтыру қаупін анықтау. Скрининг әдісі иммундыферментті талдаудың (ИФТ)көмегімен бір немесе бірнеше вирус белоктарына антиденелерді анықтау негізінде жүргізіледі.
Скрининг - бұл соңғы жылдары Батыста кеңінен қолданылатын, өз тиімділігін дәлелдеген бұқаралық зерттеу. Біздің елімізде сүт бездері және жатыр аузы бездері рагі скринингі бойынша Республикалық жобалар бар. Бізде ісік алды ауруларды және ерте жатыр аузы рагін анықтауда әйелдерді зерттеуде цитологиялық скринг таңдалған Негізгі әдәстердің бірі ретінде жете зерттеліп,ол өзінің тиімділігін 40 жыл бойы дәлелдеп келеді. Денсаулық сақтау министрінің әйел халқының жатыр аузы және сүт бездері рагінің ерте кезеңінде анықтау мақсатында міндетті түрде тексерілу туралы бұйрығы 2007 жылдың соңында 2008 жылдың 1 қаңтарынан бастап жүзеге асырылып келеді. Сонымен осы бағдарлама аясында жарты миллионнан астам әйелдер тексерілуден өткізіледі.
Кім скрингтен өтуге болады
Жүргізілген скринингтік тексерулер нақты аурулар және белгілі бір жас топтары үшін.
Скринг 2 жас санаты бойынша өткізіледі.
1.0-ден 18 жасқа дейінгі балалар.Балалар жыл сайын көпшілікке жеткенше
профилактикалық тексеруден өтеді.Мектепке дейінгі мекемелердің тәрбиеленушілері,мектеп оқушылары,орта арнаулы оқу орындарының студенттері және 18 жасқа дейінгі студенттер білім беру ұйымдарында жылжымалы топтың қарауынан өтеді.
Мектепке дейінгі мекемелерге бармайтын балаларды тексеру емханада немесе отбасылық денсаулық орталығында жүргізіледі.
2.30 бен 70 жас аралығындағы ересектер.
Зерттеу ешқандай белгілер болмаған кезде де өтеді-тек сіздің денсаулығыңызға сенімді болу үшін.
Көрсетілімдер толығымен ақысыз.Профилактикалық тексерулерді қаржыландыру міндетті медициналық сақтандыру жүйесінің есебінен жүзеге асырылады,сондықтан скринингтен өту үшін сақтандыру мәртебесі болуы тиіс.
Скринингтен өту үшін тұрғылықты жері немесе тіркелген жері бойынша емханаға хабарласу керек. Осы макқсатта әрбір алғашқы медициналық - санитарлық қызметте скрининктік бөлмелер бар. Сізде жеке куәлік болуы тиіс.
Белгіленген скринингтік сынақтардан өткен кезде қызметкерге орташа жалақысына сәйкес ақы төлей отырып 3 күнге дейінгі әлеуметтік демалыс беріледі.Ересектерде скрининг қандай ауруларды анықтау үшін жүргізіледі.Ересек тұрғындарды скринингтік тексерулер ерте анықтауға және алдын-алуға бағытталған:
қан айналымы жүйесінің негізгі аурулары-артериалық гипертензия, жүректің ишемиялық аурулары;
-ерлер мен әйелдер арасындағы қант диабеті;
-әйелдер арасындағы жатыр мойнының қатерлі ісіктері;
-әйелдер арасындағы сүт безінің қатерлі ісік алды,қатерлі ісіктері;
-ерлер мен әйелдер арасындағы глаукома;
-ерлер мен әйелдер арсындағы тоқ ішектің және тік ішектің қатерлі ісік алды;
-өңештің, асқазанның, бауырдың және простата безінің қатерлі ісіктері;
Тәуекел тобындағы адамдарға созылмалы В және С гепатиттері.
1.2.Скрингті тексеру қауіп факторын ерте сатыда анықтау
Ересектер қай жастан бастап тексеріледі
1.40,42,44,46,48,50,52,54,56,58,60, 62,64,66,68,70 жастағы ерлер мен әйелдер қан айналымы жүйесі ауруларын (артериалық гипертензия , жүректің ишемиялық ауруы) және қант диабетін ерте анықтау үшін тексеріледі, артериалық гипертензия, жүректің ишемиялық ауруы және қант диабеті бойынша диспансерлік есепте тұрмаған
2.Глаукоманы ерте анықтау үшін диспансерлік сеете тұрмаған 40,42,44,46,48,50,52,54,56,58,60,62 ,64,66,68,70 жастағы ерлер мен әйелдер глаукома;
3.Емшектік ісік алды және ісік алды ауруларын ерте анықтауға сүт безі қатерлі ісігі диспансерінде есепте тұрмаған 40,42,44,46,48,50,52,54,56,58,60,62 ,64,66,68,70 жастағы әйелдер қатысуы керек.
4.Қатерлі ісік аурулары мен жаты мойыны обырын ерте анықтау үшін 30,34,38,42,46,50,54,58,62,66,70 жасында жатыр мойыны қатерлі ісігіне тіркелмеген әйелдер күтілуде;
5.Ішекпен тік ішектің ісік алды және ісік ауруларын ерте анықтау үшін полипозға, ішек пен тік ішектің қатерлі ісігіне тіркелмеген 50,52,54,56,58,60,62,64,66,68,70 жастағы ерлер мен әйелдер тексеріледі.
6.Созылмалы В және С гепатиттерін ерте анықтау үшін қан аурулары, қатерлі ісік аурулары бар, гемодиализде жүрген, бұрын хирургиялық араласу, қан мен оның компоненттерін құюдан өткен тексеріледі.
Тексеру процедурасы
Науқас скринингтік тексеруден өтеді: Тамақтану, зиянды әдеттердің болуы, физикалық белсенділік деңгейі, тұқым қуалайтын аурулар және т.б туралы сұрақтарға жауап береді. Науқастың бойы мен салмағы бирден өлшенеді. Кетл индексі анықталады, экспресс әдісі мен қандағы холестерин мен қанттың деңгейі анықталады, қант қысымы мен көзіішілік қысым өлшенеді.
Әрі қарай, қажет болған жағдайда дәрігер қосымша тексеруге немесе тар маманмен кеңес алуға жолдама тағайындайды.
Пациент скрининг бөлмесінде қаралғаннан кейін( мінез-құлық факторларын, гипертонияны, жүректің ишнмиялық ауруын, қант диабеті мен глаукоманы ерте анықтау үшін),онкопатологияға тексеріледі(егер ол жасына қарай скринингтің осы түріне ұшыраса ).
Мысалы, қарау бөлмесінде 30-дан 70- жасқа дейінгі әйелдер онкоцитологияға жағынды алады, 40- тан 70 жасқа дейінгі әйелдер сүт безі қатерлі ісігін анықтау үшін маммографиядан өтеді, ал 50- 70 жас аралығындағы ерлер мен әйелдер нәжіс береді, ішек қатерлі ісігін ерте анықтау үшін жасырын қанға арналған
Скринингтік зерттеудің нәтиежелері
Скринингтік зерттеу аяқталғаннан кейін дәрігер мамандандырылған мамандардың және зертханалық диагностикалық зерттеулердің қорытындысын ескере отырып, келесі динамикалық байқау топтарын анықтайды:
-1А тобы- қауіп- қатер факторлары жоқ сау: кез-келген шағымданбаған және тарихта және қарау кезінде созылмалы аурулары жоқ адамдар, жеке органдар мен жүйелердің қауіп факторлары немесе дисфункциясы :
-1В тобы- тәуекел факторлары бар сау адамдар: бақылау факторларын анықтайтын, шекаралас мемлекеттер, бақылауды және профилактикалық араласуды қажет ететін адамдар (қан қысымының белгіленген шектерінен және функционалдық белсенділікке әсер етпитін басқа физиологиялық сипаттамалардан шамалы ауытқуларды анықтаған адамдар) (организм);
-2 топ- іс жүзінде сау : тарихы бар, өткір және созылмалы аурулары өршусіз, соңғы екі жыл ішінде;
-3 топ- пациенттер: динамикалық бақылауға,емдеуге және оңалтуға мұқтаж адамдар.
Салауатты (1 А,1В топтар) іс жүзінде дені сау(2 топ) адам өтеді:
-ал кейіннен скрингтік МБА ұйымдарына оқуға тиісті жиілігі сәйкес скрининг зерттеу;
-салуатты өмір салты кеңесінде, ЖПА ұйымдарының аурулары және салауатты өмір салты қызметтерінің профилі бойынша денсаулықты жақсарту.
Қарау кезінде анықталған созылмалы аурулары бар адамдар созылмалы аурулардың тізбесі бойынша тіркеуге және динамикалық бақылаудан өтеді, содан кейін денсаулықты қалпына келтіруге, жақсартуға және нығайтуға бағытталған терапиялық және профилактикалық шаралар кешені өтеді.
Егер өткір аурулар анықталса , емдеу жүргізіледі, содан кейін толық қалпына келгенге дейін денсаулық жағдайы бағаланады.
Бүгінгі күні скринингтік зерттеулерге жататын нысаналы топтарын,сондай-ақ осы қарап-тексерулерді өткізудің қағидаларын, көлемі мен кезеңділігін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 202030 қазандағы № ҚР ДСМ -1742020 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы және Қазақстан Республикасы Денсаулық Сақтау министрінің 2020 жылғы 15 желтоқсандағы № ҚР ДСМ- 2642020 мектепке дейінгі, мектеп жасындағы балаларды сондай- ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру ұйымдарының білім алушыларын қоса алғанда,халықтың нысаналы топтарына профилактикалық медициналық қарап тексерулерді жүргізу қағидаларын, көлемі мен мерзімділігін бекіту туралы бұйрығына сәйкес Әділет министрлігінде тіркеуден өтті 08.07.2022 жылғы №28747 бұйрығы (бұдан әрі - бұйрық ).
Бұйрыққа келесі толықтырулар енгізілді, аулы халқының ішінен скринингтік зерттеулерден өтуі тиіс адамдардың нысаналы тобы кеңейтілді:
Скрингтік зерттеулерден өтеттін 18-жастан 29 жасқа аралаығндағы ерлер мен әйелдер;
Артериялық гипертониямен , жүректің ишемиялық ауруымен және қантт диабеті мен, глаукомаммен динамикалық бақылауда тұрмайтын скрингтік зерттеулерден өтетін 18- жастан 29 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер ;
Асқазан- ішек жолы ауруларымен және созылмалы бүйрек ауруларымен динамикалық бақылауда тұрмайтын скрингтік зерттеулерден өтетін 18- ден 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер;
Тыныс алу мүшелерінің туберкулезімен динамикалық бақылауда тұрмайтын скрингтік зерттеулерден өтетін 50-ден 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер;
Скринингтік зерттеулерден өтетін қуық асты безі обырымен динамикалық бақылауда тұрмайтын 55-тен 70 жасқа дейін және оданда үлкен ерлер.
1.3.Скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары, көлемі және кезеңділігі
1 тарау .Жалпы ережелер
Осы скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары , көлемі және кезеңділігі (бұдан әрі -қағидалар) Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы Қ азақстан Республиксының кодексі (Бұдан әрі кодекс) 87- бабының 2- тармағына сәйкес әзірленді және скринингтік зерттеулерді өткізу тәртібін, көлемі мен кезеңділігін айқындайды.
Осы Бұйрықта пайдаланылатын терминдер мен анықтамалр:
Сринингтік зерттеулер әр түрлі аурулардың ерте сатысында дамуын, сондай-ақ олардың пайда болуына ықпал ететін қауіп факторларын анықтау және олардың алдын-алу мақсатында клиникалық симптомдар ы мен шағымдары жоқ халықты медициналық тексеру кешені:
Динамикалық байқау- пациенттің денсаулық жағдайы жүйелі түрде байқау, сондай-ақ осы байқаудың нәтиежелері бойынша қажетті медициналық көмек көрсету;
Медициналық ақпараттық жүйе(бұдан әрі- МАЖ)- Денсаулық Сақтау субьектілерінің процестерінің электрондық форматта жүргізуді қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе
4).Скринингтік зерттеулер меншік нысанына қарамастан амбулаториялық - емханлық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарында (бұдан әрі-АЕК ұймдары) , оның ішінде жылжымалы медициналық кешендер мен медициналық пойыздарды пайдалана отырып жүргізіледі.
4.Скринингтік зерттеулер аурулардың тиісті түрлері бойынша динамикалық бақылауда тұрмайтын адамдарға жүргізіледі.
Скринингтік зерттеулер жүргізу тәртібі
5. АЕК ұйымдары скринингтік зерттеулерді кейіннен динамикалық бақылау және халықты сауықтыру арқылы жүзеге асырылады
6.АЕК ұйымдарының скринингтік зерттеулерін жүргізу үшін:
Халықтың медициналық ұйымына бекітемін адамдардың қатарынан скринингтік зерттеулерге жататын адамджардың нысаналы топтарын қалыптастырады:
Осы зерттеулерді жүргізу үшін бейінді медициналық ұйымдармен сабақтастықты қамтамасыз етеді:
Скринингтік зерттеулерден өту қажеттілігі туралы халықты хабардар етеді
Скринингтік зерттеулерден өту қажеттілігі туралы халықты хабардар етеді:
МАЖ-ға деректерді уақытылы енгізуді қамтамасыз етеді:
Денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына есепті айдан кейінгі айдың 5 - күніне дейін ақпарат бере отырып,жүргізілген скринингтік зерттеулерге ай сайын талдау жүргізеді.
7.Скринингтік зерттеулер жүргізу мыналарды қамтиды;
Дайындық кезеңі;
Қарап тексеру және зерттеу кезеңі
Қорытынды кезең
Скринингтік зерттеулердің дайындық кезеңін өткізу тәртібі
8.Дайындық кезеңін АЕК ұйымының орта медицина қызметері (бұдан әрі- ОМҚ) жүзеге асырады және өзіне мыналарды қамтиды;
Күнтізбелік жылдың 15 қарашасына дейін алдағы жылы скринингтік зерттеулерге жататын нысаналы топтардың тізімін жыл сайын қалыптастыру және жасау,кейәннен нысаналы топтарды ай сайын түзету;
Халықтың нысаналы топтарын скринингтік зерттеулерден өту қажеттілігі мен шарттары туралы хабардар ету;
Халықтың нысаналы тобын скринингтік зерттеулерге шақыру;
Халықтың нысаналы топтарының скринингтік зерттеулерден уақытылы өтуін қамтамасыз ету.
Скринингтік зерттеулердің қарап - тексеру және зерттеу кезеңін жүргізу тәртібі
9. Қарап - тексеру және зерттеу кезеңі бірінші және екінші кезеңді қамтиды
Бірінші кезеңде АЕК ұйымының ОМЖ немесе дәрігері
Сауалнама бойынша сұрау жүгізу
Антропометриялық өлшеулер жүргізу (салмағы бойы белінің өлшемі)Кетле индексінің есептеуді жүргізіеді
Екінші кезең зертханалық аспаптық зерттеулер жүргізу жолымен тереңдетілген толық зерттеп қарау кезең,оған пациент скринингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде өзгерістер анықталған кезде жіберіледі.
10.Скринингтік зерттеулер осы бұйрықтың 1-қосымшасына сәйкес халықтың нысаналы топтары (бұдан бәрі нысаналы топтар)арасында жүргізіледі.
11.Пациент сауалнамасының нәтижелері бойынша АЕК ұйымдарының дәрігерінің немесе ОМҚ
Профилактикалық консультация жүргізеді және пацентке мінез-құлқын өзгерту эөнінде егжей текжейлі ұсынымдар береді
Пацентті бейінді денсаулық мектебіне жібереді
12.Жүргізілген скринингтік зерттеудің бірінші кезеңінің нәтижелері бойынша өзгерістердің анықтаған кезде пациент екінші кезеңге (толық тексеру ) жіберіледі.
ОМҚ немесе АЕК ұйымының дәрігері скринингтік зерттеу түріне байланысты толық тексеруге МАЖ -ға жолдамалар қалыптасады.
13. В және С вирустық гепатиттерін ерте анықтауға тексеруге жататын медициналық қызметкерлері бекітілген орны бойынша АЕК ұйымдарына скринингтік зерттеулерден өтеді.
14.Гемодиализ, гематология, онкология, транспалантатта жүректамыр және өкпе хирурргиясы орталықтарымен мен бөлімшелерінің паценттері жоспарлы операциялық араласуға түсетін пациенттер гемотрансфузия (жоспарлы тәртіппен ) ағзаларды (ағзалардың бөліктерін ) тіндерді жыныстық фетальды дің жасушаларын және биололгиялық материалдарды трансплантаттау және ауыстырып отырғызуды алатын пациенттер жүкті әйелдер бекітілген жері бойынша АЕК ұйымдарында скринингтік зерттеулер өтеді.
15.Өмір салтының ерекшеліктеріне байланысты АИТВ инфекциясының жұқтыру қәупі жоғарғы халықтың негізгі топтарындағы адамдар АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметтін жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарында АИТВ инфекциясының тестілеу үшін жүгінген кезде скринингтік зерттеулерден өтеді.
Скринингтік зерттеулердің қорытынды кезеңін өткізу тәртібі.
16. Скринингтік зерттеулердің қорытынды кезеңі скринингтік зерттеулердің нәтижелерін талдауды және анықталған патологиясы бар пациенттердің динамикалық бақылауға қоюды,МАЖ-да деректерді толтыруды аяқтауды скринингтік зерттеулердің нәтижелері туралы халықты хабардар етуді қамтиды.
17. Скринингтік зерттеулер барысында анықталған созылмалы аурулары бар пациенттер Динамикалық байқауға жататтын созылмалы аурулардың тізбесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 23 қыркүиектегі ҚР ДСМ-1092020 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №21262 болып тіркелген) сейкес есепке алынуға және динимикалық байқауға жатады.
Жіті аурулар анықталған кезде тексеру жүргізіледі.толық сауыққанға дейін пациенттің денсаулық жағдайын кейіннен бағалау арқылы емдеу тағайындалады.
Техникалық мүмкіндік болмаған кезде медициналық құжаттама қағаз түрінде рәсімделеді кейіннен МАЖ-ға күнтізбелік бір айдан кешіктірілмей енгізіледі.
Скринингтік зерттеулерді өткізу көлемі мен кезеңділігі
18.Скринингтік зерттеулерге және халықтың В және С вирустық гепатитерін ерте анықтауға жататын нысаналы топтар үшін скринингтік зерттеулердің көлемін осы қағидаларға 1 2-қосымшаларға сәйкес Рұқсаттар және хабарламалар Қазвқстан Республикасының Заңына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы қызмет түріне лицензиясвы бар АЕК ұйыымдары жүргізеді.
19. Халықтың скринингтік зерттеулердің кезеңділігі мен оны аяқтау мерзімдері осы қағидаларға 3-қосымша ға сейкес жүзеге асырылады.
20. В және С вирустық гепатиттерін ерте анықтауға тәуекел топтарына скринингтік зерттеулер жүргізі осы Қағидаларға жүргізу ... жалғасы
Мамандық 09130100 Мейіргер ісі
Біліктілік:5АВ0910101 Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:Емханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлі
Орындаған: .
Тобы:
Ғылыми жетекшісі: ______________.
Атқаратын қызметі:Арнайы пән оқытушысы
Қызылорда 2022 жыл
МАЗМҰНЫ:
ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР
Кіріспе
І-ТАРАУ: УАҚЫТЫЛЫ СКРИНГТЕН ӨТУ - АУРУЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУДЫҢ КЕПІЛІ.
1.1. Скрининг әдісін жүргізудегі мақсаты.
1.2.Скрингті тексеру қауіп факторын ерте сатыда анықтау
1.3.Скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары, көлемі және кезеңділігі
ІІ тарау.2-тарау. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ
2.1 Емханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі аяжандардың рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерге шолу
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ҚОСЫМШАЛАР
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
МСАК- медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымдары
ҚР ДСМ- Қазақстан Республикасыныңденсаулықсақтауминис трлігі
МАЖ - Медициналық ақпараттық жүйе
АЕК- амбулаториялық - емханалық көмек
КДБ-консултациялық-диагностикалық бөлімше
ҚЖА- қанайналым жүйесінің аурулары
АИТВ - адам иммунитет тапшылық вирусы
АҚ- артериальдық қысым
ЭКГ- электрокардиография
SCORE-Кетл индексі
ЖТД-Жалпы тәжірбиелі дәрігер
УДЗ-ультрадыбыстық зерттеу
НТКТ- төмен дозалы компьютерлік томографиялық бейнелер
CIN 1, CIN 2, CIN 3 -бірінші, екінші және үшінші дәрежелі цервикальді интраэпителиальді неоплазия
КДО- консултациялық-диагностикалық орталық
ОО- онкологиялық орталық
Рар-тест- Папаниколау бойынша бояумен жатыр мойнынан жағындыны цитологиялық зерттеу
ТБЖ -терминологиялық жүйесі
ASC-US- Анықталмаған маңызы бар эпителий жасушаларының атипиясы
ASC-H-жалпақ эпителийдің атипті жасушалары
AGS- атипті безді жасушалар
LSIL- Жалпақ жасушалы интраэпителиальді зақымданудың төмен дәрежесі
HSIL- жалпақ жасушалы интраэпителиальді зақымданудың жоғары дәрежесі
AIS - аденокарцинома
Кіріспе
Тіркес сөздер:скрининг, диагностикалау ,гипертония, жүректің ишнмиялық ауруы, қант диабеті, глаукома
Тақырыптың өзектілігі:Қандай да ауруды асқындырмай емдеуде, әсірес адам өміріне қауіп төндіретін қатерлі дерттердің алдын-алуда ерте диагностикалаудың маңызы зор. Сондықтан кез-келген азамат уақытылы скринингтен өтуді құнттап, өз денсаулығына қамқорлықпен қарауы қажет.Айталық 2021 жылы скринингтерден жүргізу нәтиежесінде 2,5 млн-ға тарта адам тексеріліп,нәтиежесінде 1932 қатерлі ісік анықталды.Ал соның 50%- ға жуығы, дәлірек айтсақ 946 адамның дерті бірінші сатыда екен.Яғни ауруы ерте анықталған осынша адамның дертінен толық айығып кету мүмкіндігі жоғары.
Республикалық электронды денсаулық сақтау орталығы ұсынған ақпарат бойынша осы күнге дейін барлығы 13 790 028 скринингтік тексеру жүргізілген екен.Әрине, мұның ішінде бір адам бірнеше рет тексерілген жағдайлар бар.Яғни нақты 12 231 381(88,7%) скринингтен өткен.Бұдан 430 997 ауру (3,5%) анықталды, 212 260 адам (49,2%) диспансерлік есепке алынды.
Ал 2021 жылғы дерекке тоқталсақ, онкологиялық скринингтерді жүргізу нәтиежесінде 2 465 713 адам тексерілді. Тексеру нәтиежесінде 1932 онкологиялық ауру диагнозы қойылды. Оның ішінде жатыр мойны обыры-319, сүт безі обыры- 1402, колоректальді обыр 211 адмнан анықталды. Анықталған науқастардың жартысына жуығының -946 адамның дерті бірінші сатыда екен.
Осы скринингке жататын адамдардан 1 439 612 адам-артериалық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруын,1 535 610 адам- қант диабетін ерте анықтауға,1 576 076 адам - глаукоманы,757 454 адам- жатыр мойны обырын,787 619 адам- сүт безі обырын,920 640 адам колоректалбді обырды ерте анықтауға тексеруден өтті.
Ал балаларда 2021 жылы 5 600 759 бала тексеруден өтті. Оның ішінде 335 961 баладан (7,4%) дерт анықталды және диспансерлік есепке 131 998(39,3%)адам алынды.
Медицина ғылымының докторы, жоғары санатты хирург онколог Абай Мақышев қатерлі ісікті емдеудің ең маңыздыс ерте диагностикалау екенін айтты.
Ауры ерте белгілі болған науқастардың түгелге жуық жазылып кету мүмкіндігі бар.Яғни обырдың бәрі- өлімге соқтыратын тажал емес.Оған қарсы тұру ушін , күресу үшін сау күнінде әрекет жасау керек.Қатерлі ісік төрт сатыға бөлінеді.Бірінші, екінші сатысы- ерте саты,ал үшінші,төртіншісі-аурудың асқынып кеткен сатысы.Қазір өзім қызмет ететтін елордағы онкологиялық диспансерде ауру алғашқы екі сатысында анықталған науқастардың үлесі 50%-дан асады.Олардың барлығының жазылып кету мүмкіндігі жоғары.Қалғаны- ауруы әбден асқынып кеткендер..Бұлардың ішінде обырды жеңіп шыққандар бар. Сонда бұл қатерлі ісіктен жазылғандардың үлесі 50%- дан асады деп шамалауға юолады.Республикадағы статистикада осыған ұқсас. Бұрын қатерлі ісіктен өлім- жітімнің көп болатын себебі- науқастардың 80-90%-ының ауруы әбден асқынып кеткен анықталатын.Қазір бұл көрсеткіштің де 50%-ға түскенін көріп отырмыз.Бұл ретте мемлекет ұлт денсаулығы сақтауда үлкен жұмыстар жүргізіп отыр.Ерте диагностикалауға барлық жасғдай жасалуда.Онкологиялық скринингтердің бағдарламасы қарастырылған.Халық та бұған сергек қарап, дер кезінде тексерілуі керек,дейді дәрігер.
Скринингтен Өту қатерлі ісікке күдік бар дегенді білдірмейді.Бұл мүмкін болатын ісіктерді дер кезінде анықтау үшін тұрғындар арасында прфилақтикалық мақсатта жүргізіледі. Қазақстанда онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі Ұлттық бағдарлама бар, оның аясында халыққа скринингтік тексерулердің 3 түрі жүзеге асырылады: сүт безі қатерлі ісігі бойынша-40 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер, жатыр мойны обыры бойынша - 30 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер,колоректальды обыр бойынша 50 жастан 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер скринингтен өте алады.
Мақсаты:Емханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерді талдау
Міндеттері:
-Тақырыпқа байланысты әдебиеттерді шолу;
-Тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерді анализдеу;
-Нәтижесін талдау және қорытынды жасау.
Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы
Курстық жұмыстың таңдалған тақырыбы бойынша теориялық бөлімінің маңыздылығыскрининг әдісін жүргізудегі мақсаты,скрингті тексеру қауіп факторын ерте сатыда анықтау және скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары, көлемі және кезеңділігінің сипатталуында.Практикалық маңыздылығыемханаға қарасты тұрғындарға скринг жүргізудегі мейіргердің рөлін бағалауда шетелдік зерттеулерге шолу жасалуы
Курстық жұмыстың көлемі мен құрылымы
Курстық жұмыс 25 компьютерлік мәтін бетінен тұрады.Курстық жұмыс кіріспе,әдебиеттерді шолу,зерттеу материалдары мен әдістері, зерттеудің нәтижелері,қорытынды,пайдаланылған ақпараттар тізімі 40 әдебиеттен,оның ішінде 30 шетелдік әдебиет,5 отандық әдебиет, 5 интернет көзі және қосымшалардан тұрады.
І-ТАРАУ: УАҚЫТЫЛЫ СКРИНГТЕН ӨТУ - АУРУЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУДЫҢ КЕПІЛІ
1.1. Скрининг әдісін жүргізудегі мақсаты
Скрининг әдәсін жүргізудегі мақсат адамдар арасында инфекция жұқтыру қаупін анықтау. Скрининг әдісі иммундыферментті талдаудың (ИФТ)көмегімен бір немесе бірнеше вирус белоктарына антиденелерді анықтау негізінде жүргізіледі.
Скрининг - бұл соңғы жылдары Батыста кеңінен қолданылатын, өз тиімділігін дәлелдеген бұқаралық зерттеу. Біздің елімізде сүт бездері және жатыр аузы бездері рагі скринингі бойынша Республикалық жобалар бар. Бізде ісік алды ауруларды және ерте жатыр аузы рагін анықтауда әйелдерді зерттеуде цитологиялық скринг таңдалған Негізгі әдәстердің бірі ретінде жете зерттеліп,ол өзінің тиімділігін 40 жыл бойы дәлелдеп келеді. Денсаулық сақтау министрінің әйел халқының жатыр аузы және сүт бездері рагінің ерте кезеңінде анықтау мақсатында міндетті түрде тексерілу туралы бұйрығы 2007 жылдың соңында 2008 жылдың 1 қаңтарынан бастап жүзеге асырылып келеді. Сонымен осы бағдарлама аясында жарты миллионнан астам әйелдер тексерілуден өткізіледі.
Кім скрингтен өтуге болады
Жүргізілген скринингтік тексерулер нақты аурулар және белгілі бір жас топтары үшін.
Скринг 2 жас санаты бойынша өткізіледі.
1.0-ден 18 жасқа дейінгі балалар.Балалар жыл сайын көпшілікке жеткенше
профилактикалық тексеруден өтеді.Мектепке дейінгі мекемелердің тәрбиеленушілері,мектеп оқушылары,орта арнаулы оқу орындарының студенттері және 18 жасқа дейінгі студенттер білім беру ұйымдарында жылжымалы топтың қарауынан өтеді.
Мектепке дейінгі мекемелерге бармайтын балаларды тексеру емханада немесе отбасылық денсаулық орталығында жүргізіледі.
2.30 бен 70 жас аралығындағы ересектер.
Зерттеу ешқандай белгілер болмаған кезде де өтеді-тек сіздің денсаулығыңызға сенімді болу үшін.
Көрсетілімдер толығымен ақысыз.Профилактикалық тексерулерді қаржыландыру міндетті медициналық сақтандыру жүйесінің есебінен жүзеге асырылады,сондықтан скринингтен өту үшін сақтандыру мәртебесі болуы тиіс.
Скринингтен өту үшін тұрғылықты жері немесе тіркелген жері бойынша емханаға хабарласу керек. Осы макқсатта әрбір алғашқы медициналық - санитарлық қызметте скрининктік бөлмелер бар. Сізде жеке куәлік болуы тиіс.
Белгіленген скринингтік сынақтардан өткен кезде қызметкерге орташа жалақысына сәйкес ақы төлей отырып 3 күнге дейінгі әлеуметтік демалыс беріледі.Ересектерде скрининг қандай ауруларды анықтау үшін жүргізіледі.Ересек тұрғындарды скринингтік тексерулер ерте анықтауға және алдын-алуға бағытталған:
қан айналымы жүйесінің негізгі аурулары-артериалық гипертензия, жүректің ишемиялық аурулары;
-ерлер мен әйелдер арасындағы қант диабеті;
-әйелдер арасындағы жатыр мойнының қатерлі ісіктері;
-әйелдер арасындағы сүт безінің қатерлі ісік алды,қатерлі ісіктері;
-ерлер мен әйелдер арасындағы глаукома;
-ерлер мен әйелдер арсындағы тоқ ішектің және тік ішектің қатерлі ісік алды;
-өңештің, асқазанның, бауырдың және простата безінің қатерлі ісіктері;
Тәуекел тобындағы адамдарға созылмалы В және С гепатиттері.
1.2.Скрингті тексеру қауіп факторын ерте сатыда анықтау
Ересектер қай жастан бастап тексеріледі
1.40,42,44,46,48,50,52,54,56,58,60, 62,64,66,68,70 жастағы ерлер мен әйелдер қан айналымы жүйесі ауруларын (артериалық гипертензия , жүректің ишемиялық ауруы) және қант диабетін ерте анықтау үшін тексеріледі, артериалық гипертензия, жүректің ишемиялық ауруы және қант диабеті бойынша диспансерлік есепте тұрмаған
2.Глаукоманы ерте анықтау үшін диспансерлік сеете тұрмаған 40,42,44,46,48,50,52,54,56,58,60,62 ,64,66,68,70 жастағы ерлер мен әйелдер глаукома;
3.Емшектік ісік алды және ісік алды ауруларын ерте анықтауға сүт безі қатерлі ісігі диспансерінде есепте тұрмаған 40,42,44,46,48,50,52,54,56,58,60,62 ,64,66,68,70 жастағы әйелдер қатысуы керек.
4.Қатерлі ісік аурулары мен жаты мойыны обырын ерте анықтау үшін 30,34,38,42,46,50,54,58,62,66,70 жасында жатыр мойыны қатерлі ісігіне тіркелмеген әйелдер күтілуде;
5.Ішекпен тік ішектің ісік алды және ісік ауруларын ерте анықтау үшін полипозға, ішек пен тік ішектің қатерлі ісігіне тіркелмеген 50,52,54,56,58,60,62,64,66,68,70 жастағы ерлер мен әйелдер тексеріледі.
6.Созылмалы В және С гепатиттерін ерте анықтау үшін қан аурулары, қатерлі ісік аурулары бар, гемодиализде жүрген, бұрын хирургиялық араласу, қан мен оның компоненттерін құюдан өткен тексеріледі.
Тексеру процедурасы
Науқас скринингтік тексеруден өтеді: Тамақтану, зиянды әдеттердің болуы, физикалық белсенділік деңгейі, тұқым қуалайтын аурулар және т.б туралы сұрақтарға жауап береді. Науқастың бойы мен салмағы бирден өлшенеді. Кетл индексі анықталады, экспресс әдісі мен қандағы холестерин мен қанттың деңгейі анықталады, қант қысымы мен көзіішілік қысым өлшенеді.
Әрі қарай, қажет болған жағдайда дәрігер қосымша тексеруге немесе тар маманмен кеңес алуға жолдама тағайындайды.
Пациент скрининг бөлмесінде қаралғаннан кейін( мінез-құлық факторларын, гипертонияны, жүректің ишнмиялық ауруын, қант диабеті мен глаукоманы ерте анықтау үшін),онкопатологияға тексеріледі(егер ол жасына қарай скринингтің осы түріне ұшыраса ).
Мысалы, қарау бөлмесінде 30-дан 70- жасқа дейінгі әйелдер онкоцитологияға жағынды алады, 40- тан 70 жасқа дейінгі әйелдер сүт безі қатерлі ісігін анықтау үшін маммографиядан өтеді, ал 50- 70 жас аралығындағы ерлер мен әйелдер нәжіс береді, ішек қатерлі ісігін ерте анықтау үшін жасырын қанға арналған
Скринингтік зерттеудің нәтиежелері
Скринингтік зерттеу аяқталғаннан кейін дәрігер мамандандырылған мамандардың және зертханалық диагностикалық зерттеулердің қорытындысын ескере отырып, келесі динамикалық байқау топтарын анықтайды:
-1А тобы- қауіп- қатер факторлары жоқ сау: кез-келген шағымданбаған және тарихта және қарау кезінде созылмалы аурулары жоқ адамдар, жеке органдар мен жүйелердің қауіп факторлары немесе дисфункциясы :
-1В тобы- тәуекел факторлары бар сау адамдар: бақылау факторларын анықтайтын, шекаралас мемлекеттер, бақылауды және профилактикалық араласуды қажет ететін адамдар (қан қысымының белгіленген шектерінен және функционалдық белсенділікке әсер етпитін басқа физиологиялық сипаттамалардан шамалы ауытқуларды анықтаған адамдар) (организм);
-2 топ- іс жүзінде сау : тарихы бар, өткір және созылмалы аурулары өршусіз, соңғы екі жыл ішінде;
-3 топ- пациенттер: динамикалық бақылауға,емдеуге және оңалтуға мұқтаж адамдар.
Салауатты (1 А,1В топтар) іс жүзінде дені сау(2 топ) адам өтеді:
-ал кейіннен скрингтік МБА ұйымдарына оқуға тиісті жиілігі сәйкес скрининг зерттеу;
-салуатты өмір салты кеңесінде, ЖПА ұйымдарының аурулары және салауатты өмір салты қызметтерінің профилі бойынша денсаулықты жақсарту.
Қарау кезінде анықталған созылмалы аурулары бар адамдар созылмалы аурулардың тізбесі бойынша тіркеуге және динамикалық бақылаудан өтеді, содан кейін денсаулықты қалпына келтіруге, жақсартуға және нығайтуға бағытталған терапиялық және профилактикалық шаралар кешені өтеді.
Егер өткір аурулар анықталса , емдеу жүргізіледі, содан кейін толық қалпына келгенге дейін денсаулық жағдайы бағаланады.
Бүгінгі күні скринингтік зерттеулерге жататын нысаналы топтарын,сондай-ақ осы қарап-тексерулерді өткізудің қағидаларын, көлемі мен кезеңділігін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 202030 қазандағы № ҚР ДСМ -1742020 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы және Қазақстан Республикасы Денсаулық Сақтау министрінің 2020 жылғы 15 желтоқсандағы № ҚР ДСМ- 2642020 мектепке дейінгі, мектеп жасындағы балаларды сондай- ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру ұйымдарының білім алушыларын қоса алғанда,халықтың нысаналы топтарына профилактикалық медициналық қарап тексерулерді жүргізу қағидаларын, көлемі мен мерзімділігін бекіту туралы бұйрығына сәйкес Әділет министрлігінде тіркеуден өтті 08.07.2022 жылғы №28747 бұйрығы (бұдан әрі - бұйрық ).
Бұйрыққа келесі толықтырулар енгізілді, аулы халқының ішінен скринингтік зерттеулерден өтуі тиіс адамдардың нысаналы тобы кеңейтілді:
Скрингтік зерттеулерден өтеттін 18-жастан 29 жасқа аралаығндағы ерлер мен әйелдер;
Артериялық гипертониямен , жүректің ишемиялық ауруымен және қантт диабеті мен, глаукомаммен динамикалық бақылауда тұрмайтын скрингтік зерттеулерден өтетін 18- жастан 29 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер ;
Асқазан- ішек жолы ауруларымен және созылмалы бүйрек ауруларымен динамикалық бақылауда тұрмайтын скрингтік зерттеулерден өтетін 18- ден 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер;
Тыныс алу мүшелерінің туберкулезімен динамикалық бақылауда тұрмайтын скрингтік зерттеулерден өтетін 50-ден 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер;
Скринингтік зерттеулерден өтетін қуық асты безі обырымен динамикалық бақылауда тұрмайтын 55-тен 70 жасқа дейін және оданда үлкен ерлер.
1.3.Скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары, көлемі және кезеңділігі
1 тарау .Жалпы ережелер
Осы скринингтік зерттеулерді өткізу қағидалары , көлемі және кезеңділігі (бұдан әрі -қағидалар) Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы Қ азақстан Республиксының кодексі (Бұдан әрі кодекс) 87- бабының 2- тармағына сәйкес әзірленді және скринингтік зерттеулерді өткізу тәртібін, көлемі мен кезеңділігін айқындайды.
Осы Бұйрықта пайдаланылатын терминдер мен анықтамалр:
Сринингтік зерттеулер әр түрлі аурулардың ерте сатысында дамуын, сондай-ақ олардың пайда болуына ықпал ететін қауіп факторларын анықтау және олардың алдын-алу мақсатында клиникалық симптомдар ы мен шағымдары жоқ халықты медициналық тексеру кешені:
Динамикалық байқау- пациенттің денсаулық жағдайы жүйелі түрде байқау, сондай-ақ осы байқаудың нәтиежелері бойынша қажетті медициналық көмек көрсету;
Медициналық ақпараттық жүйе(бұдан әрі- МАЖ)- Денсаулық Сақтау субьектілерінің процестерінің электрондық форматта жүргізуді қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе
4).Скринингтік зерттеулер меншік нысанына қарамастан амбулаториялық - емханлық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарында (бұдан әрі-АЕК ұймдары) , оның ішінде жылжымалы медициналық кешендер мен медициналық пойыздарды пайдалана отырып жүргізіледі.
4.Скринингтік зерттеулер аурулардың тиісті түрлері бойынша динамикалық бақылауда тұрмайтын адамдарға жүргізіледі.
Скринингтік зерттеулер жүргізу тәртібі
5. АЕК ұйымдары скринингтік зерттеулерді кейіннен динамикалық бақылау және халықты сауықтыру арқылы жүзеге асырылады
6.АЕК ұйымдарының скринингтік зерттеулерін жүргізу үшін:
Халықтың медициналық ұйымына бекітемін адамдардың қатарынан скринингтік зерттеулерге жататын адамджардың нысаналы топтарын қалыптастырады:
Осы зерттеулерді жүргізу үшін бейінді медициналық ұйымдармен сабақтастықты қамтамасыз етеді:
Скринингтік зерттеулерден өту қажеттілігі туралы халықты хабардар етеді
Скринингтік зерттеулерден өту қажеттілігі туралы халықты хабардар етеді:
МАЖ-ға деректерді уақытылы енгізуді қамтамасыз етеді:
Денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына есепті айдан кейінгі айдың 5 - күніне дейін ақпарат бере отырып,жүргізілген скринингтік зерттеулерге ай сайын талдау жүргізеді.
7.Скринингтік зерттеулер жүргізу мыналарды қамтиды;
Дайындық кезеңі;
Қарап тексеру және зерттеу кезеңі
Қорытынды кезең
Скринингтік зерттеулердің дайындық кезеңін өткізу тәртібі
8.Дайындық кезеңін АЕК ұйымының орта медицина қызметері (бұдан әрі- ОМҚ) жүзеге асырады және өзіне мыналарды қамтиды;
Күнтізбелік жылдың 15 қарашасына дейін алдағы жылы скринингтік зерттеулерге жататын нысаналы топтардың тізімін жыл сайын қалыптастыру және жасау,кейәннен нысаналы топтарды ай сайын түзету;
Халықтың нысаналы топтарын скринингтік зерттеулерден өту қажеттілігі мен шарттары туралы хабардар ету;
Халықтың нысаналы тобын скринингтік зерттеулерге шақыру;
Халықтың нысаналы топтарының скринингтік зерттеулерден уақытылы өтуін қамтамасыз ету.
Скринингтік зерттеулердің қарап - тексеру және зерттеу кезеңін жүргізу тәртібі
9. Қарап - тексеру және зерттеу кезеңі бірінші және екінші кезеңді қамтиды
Бірінші кезеңде АЕК ұйымының ОМЖ немесе дәрігері
Сауалнама бойынша сұрау жүгізу
Антропометриялық өлшеулер жүргізу (салмағы бойы белінің өлшемі)Кетле индексінің есептеуді жүргізіеді
Екінші кезең зертханалық аспаптық зерттеулер жүргізу жолымен тереңдетілген толық зерттеп қарау кезең,оған пациент скринингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде өзгерістер анықталған кезде жіберіледі.
10.Скринингтік зерттеулер осы бұйрықтың 1-қосымшасына сәйкес халықтың нысаналы топтары (бұдан бәрі нысаналы топтар)арасында жүргізіледі.
11.Пациент сауалнамасының нәтижелері бойынша АЕК ұйымдарының дәрігерінің немесе ОМҚ
Профилактикалық консультация жүргізеді және пацентке мінез-құлқын өзгерту эөнінде егжей текжейлі ұсынымдар береді
Пацентті бейінді денсаулық мектебіне жібереді
12.Жүргізілген скринингтік зерттеудің бірінші кезеңінің нәтижелері бойынша өзгерістердің анықтаған кезде пациент екінші кезеңге (толық тексеру ) жіберіледі.
ОМҚ немесе АЕК ұйымының дәрігері скринингтік зерттеу түріне байланысты толық тексеруге МАЖ -ға жолдамалар қалыптасады.
13. В және С вирустық гепатиттерін ерте анықтауға тексеруге жататын медициналық қызметкерлері бекітілген орны бойынша АЕК ұйымдарына скринингтік зерттеулерден өтеді.
14.Гемодиализ, гематология, онкология, транспалантатта жүректамыр және өкпе хирурргиясы орталықтарымен мен бөлімшелерінің паценттері жоспарлы операциялық араласуға түсетін пациенттер гемотрансфузия (жоспарлы тәртіппен ) ағзаларды (ағзалардың бөліктерін ) тіндерді жыныстық фетальды дің жасушаларын және биололгиялық материалдарды трансплантаттау және ауыстырып отырғызуды алатын пациенттер жүкті әйелдер бекітілген жері бойынша АЕК ұйымдарында скринингтік зерттеулер өтеді.
15.Өмір салтының ерекшеліктеріне байланысты АИТВ инфекциясының жұқтыру қәупі жоғарғы халықтың негізгі топтарындағы адамдар АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметтін жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарында АИТВ инфекциясының тестілеу үшін жүгінген кезде скринингтік зерттеулерден өтеді.
Скринингтік зерттеулердің қорытынды кезеңін өткізу тәртібі.
16. Скринингтік зерттеулердің қорытынды кезеңі скринингтік зерттеулердің нәтижелерін талдауды және анықталған патологиясы бар пациенттердің динамикалық бақылауға қоюды,МАЖ-да деректерді толтыруды аяқтауды скринингтік зерттеулердің нәтижелері туралы халықты хабардар етуді қамтиды.
17. Скринингтік зерттеулер барысында анықталған созылмалы аурулары бар пациенттер Динамикалық байқауға жататтын созылмалы аурулардың тізбесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 23 қыркүиектегі ҚР ДСМ-1092020 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №21262 болып тіркелген) сейкес есепке алынуға және динимикалық байқауға жатады.
Жіті аурулар анықталған кезде тексеру жүргізіледі.толық сауыққанға дейін пациенттің денсаулық жағдайын кейіннен бағалау арқылы емдеу тағайындалады.
Техникалық мүмкіндік болмаған кезде медициналық құжаттама қағаз түрінде рәсімделеді кейіннен МАЖ-ға күнтізбелік бір айдан кешіктірілмей енгізіледі.
Скринингтік зерттеулерді өткізу көлемі мен кезеңділігі
18.Скринингтік зерттеулерге және халықтың В және С вирустық гепатитерін ерте анықтауға жататын нысаналы топтар үшін скринингтік зерттеулердің көлемін осы қағидаларға 1 2-қосымшаларға сәйкес Рұқсаттар және хабарламалар Қазвқстан Республикасының Заңына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы қызмет түріне лицензиясвы бар АЕК ұйыымдары жүргізеді.
19. Халықтың скринингтік зерттеулердің кезеңділігі мен оны аяқтау мерзімдері осы қағидаларға 3-қосымша ға сейкес жүзеге асырылады.
20. В және С вирустық гепатиттерін ерте анықтауға тәуекел топтарына скринингтік зерттеулер жүргізі осы Қағидаларға жүргізу ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz