Turbo pascal тілі туралы негізгі түсініктер

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

КІРІСПЕ

TURBO PASCAL ТІЛІ ТУРАЛЫ НЕГІЗГІ ТҮСІНІКТЕР.

Тілдің алфавиті.

Тілдің негізгі анықтамасы.

МӘНДЕРДІҢ СТАНДАРТТЫ ТИПТЕРІ

Нақты типтері мәндер мен тұрақтылар

Логикалық типті мәндер.

Cимволдық типті мәндер

Стандартты типтегі тұрақты және айнымалыны сипаттау.

Арифметикалық өрнек

ҚАРАПАЙЫМ ЕСЕПТЕРДІ ПРОГРАММАЛАУ НЕГІЗДЕРІ

Меншіктеу операторы

Нүктелі үтір символының қызметі

Мәліметтерді енгізудің және шығарудың қарапайым әдістері

Мәліметтерді енгізу барысында жаңа жолға көшіретін

Қарапайым есептерді программалау мысалдары.

ТІЛДІҢ БАСҚАРУШЫ КОНСТРУКЦИЯЛАРЫ

Шартты оператор.

ГРАФИКАЛЫҚ ИНФОРМАЦИЯНЫ ӨҢДЕУ.

ЭЕМді Графикалық режимде жұмыс істеуге дайындау.

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Кезкелген табиғи тіл (қазақ, орыс, ағылшын т. с. с. ) бірнеше негізгі елементтерден тұрады: сөз, сөз тіркесі, сөйлемдер және символдардан (әріптер, цифрлар және т. б. шартты белгілер) .

Программалардың алгоритмдік тілінде де сол сияқты элементтер құрылымы бар, олар символдар, сөз, өрнек (сөз тіркестері) және оператор (сөйлем) . Мұнда сөз-символдар тізбегінен, өрнек-бірнеше сөз топтарынан, ал оператор-сөзбенорнектің белгілі бір комбинациясынан құралады.

Тілдің символы дегеніміз кез келген тексті құруда қолданылатын элементар таңбалар. Осындай символдар жиынтығы тілдің алфавиті деп аталады.

TURBO PASCAL ТІЛІ ТУРАЛЫ НЕГІЗГІ ТҮСІНІКТЕР.

Тілдің алфавиті.

Стандартты паскаль тілінің алфавиті мынандай символдар жиынтығынан тұрады.

латын алфавиті 26 әрпі A . . . Z
араб цифрлары 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
орыс алфавитінің 32 әрпі А . . . Я
арнаулы таңбалар

Таңба: Таңба

Аталуы: Аталуы

Таңба: Таңба

Аталуы: Аталуы

Таңба: Таңба

Аталуы: Аталуы

Таңба: +

Аталуы: қосу

Таңба: :

Аталуы: қос нүкте

Таңба: =

Аталуы: Теңдік

Таңба: -

Аталуы: Азайту

Таңба: ,

Аталуы: Үтір

Таңба: .

Аталуы: Нүкте

Таңба: *

Аталуы: Көбейту

Таңба: <

Аталуы: Кіші

Таңба: ()

Аталуы: Дөңгелек

Таңба: /

Аталуы: Бөлу

Таңба: >

Аталуы: үлкен

Таңба: or

Аталуы: Немесе

Таңба: not

Аталуы: емес

Таңба: and

Аталуы: Және

Таңба: []

Аталуы: Тік жақша

Арнаулы таңбалар мен олардың комбинациясы программада ерекше ұғым береді, ол жөнінде қажет жерлерде түсініктеме беріліп отырады. Бос орын белгісі программада белгіленбейді, бірақ қажет болған жағадайда _ оны таңбасымен белгілеу тағайындалған.

Тілдің негізгі анықтамасы.

Тілдің негізгі анықтамасын бермей тұрып, қарапайым есептеудің Паскаль тіліндегі программасын қарастырайық.

Мысалы: а және в қабырғасын бойынша тіктөртбұрыштың приметрін есептеу керек болса, онда периметрді р деп белгілесек, онда р=(a+b) 2

А мен b-нақты мәндерінде программа құрайық. Айталық а=8, b=21

Программа

Program ASL (іnput, ouput) ;

Var a, b, p: іnteger; параметрлер атауы және олардың типтері

Begіn

A:=8; а қабырғасына меншіктейді.

B:=21; в қабырғасына меншіктейді.

P:=(A+B) ;

Wrіte (p) р-ның мәнін экранға шығару

End.

Бұл мысалдан көріп отырғанымыздай, бір ғана тіктөртбұрыштың периметрін есептеуді ауызша шығарғанымыз жеңіл болар еді, ал егер бірнеше жүздеген тіктөртбұрыштың периметрін табу керек болса, онда ол адамды жалықтыратын бірқалыпты есептеулер болар еді. Онда адам қателіктер жіберіп алуы мүмкін. Егер жоғарыдағы программаға аздаған өзгеріс енгізетін болсақ, онда мұндай есептеу жұмысын машинаға адамға тапсыруға болады. Программа дұрыс құрылса, онда машина адамға қарағанда барлық тіктөртбұрыштың периметрін әрі жылдам, әрі дұрыс есептейді.

Күрделі есептерді шешеуге программалар құруды үйренуді шешеуге программалар құруды үйренуді қарапайым есептерге программалар құрудан бастаған орынды.

Программа Program деген стандартты тақырыптан басталады. Тақырыптан кейін дөңгелек жақша ішіне пайдаланылатын файлдар атаулары үтір арқылы беріледі. Одан соң берілгендер туралы мәліметтер жазылады. Var сөзінен кейін есепте кездесетін барлық айнымалылар а, в, р тізіліп олардың бүтін (іnteger) екендігі көрсетілген. Begіn және End сөздерінің арасына операторлар орналасқан. Алдымен а және в айнымалыларына олардың сан мәндері берілді де, келесі жолда формула бойынша периметр мәні есептелінеді. Wrіte (р) операторы арқылы есептелген периметрдің мәні ЭЕМ Programнің жадынан дисплейге шығарылады. Операторлардың оң жағында жақша ішінде әрбір жолға түсініктемелер берілген.

Программаны пайдаланып тілдің негізгі анықтама Programсөз, берілгендер элементтері, түсініктемелер туралы ұғымдарды қарастырайық.

Сөз-тілдің жекелеме таңбаларының бірігіуінен, белгілі бір мағынасы бар сөз құралады. Программа тексіндегі сөздер арасы бос орынмен немесе басқадай арнаулы таңбамен бөлінеді. Атқаратын қызметіне қарай қызметші сөз және атаулар болып екіге бөлінеді.

Қызметші сөз деп -паскаль тілінде белгілі бір міндет атқаратын сөзді айтамыз.

Атау-қандайда бір объектіні белгілеу үшін қолданады. Паскаль тілінде атаудың екі түрі бар, олар стандартты және ЭЕМ-ді қолданушы енгізетін атау.

Стандартты атау - ол стандартты объектілерді белгілеу үшін тілдің өзіне бекітілген атау болады. Біздің мысалымыздағы шығару программасының стандартты атауы Wrіte . Сол сияқты стандартты атауларға іnput және ouput атаулары да жатады.

Программаның құрамды бөліктері

Паскаль тіліндегі программа тақырыптан, сипаттау бөлігінен және операторлар бөлігінен тұрады. Программаның жазылу схемасы :

Program атау (іnput, ouput) ;

Сипаттау бөлігі

Begіn

Операторлар бөлігі

End.

Тақырып-Program қызметші сөзінен, қолданушы енгізетін программа атауынан және жақша ішінде программаның ЭЕМ-нің енгізу-шығару құрылғысымен байланыс жасауы үшін іnput, ouput стандартты атауларынан тұрады. Тақырып ; нүктелі үтір таңбасымен аяқталады.

Сипаттау бөлігі-программада кездесетін барлық мәндерді және олардың мінездемелерін ашып көрсету үшін қолданылады. Сол сияқты бұлбөлікте көрсетілген рет бойынша белгі хабары, тұрақтылар, түр айнымалылар, процедуралар мен функциялар туралы хабарлар беріледі. Процедура мен функция хабарлары бір бөлік болады. Бұл айтылғанның барлығы бір программада болуы міндетті емес. Мысалы, қарапаймы программаларда тек қана тұрақты мен айнымалы ғана берілуі мүмкін. Әрбір сиапттаудан кейін ; таңбасы қойылады.

Операторлар бөлігі-Begіn бастау және End аяқтау түрінде операторлық бөлігінде орындалатын жақша да болады, мұндағы End операторынан кейін міндетті түрде нүкте қойылуы керек. Әрбір оператор міндетті түрде орындау керек болатын амалдарды көрсетеді. Операторлар тізбегі бір-бірінен ; арқылы ажыратылып жазылады.

Паскаль тілінде жазылған программа құрылымының жалпы түрі мынандай болады:

Program атау (іnput, ouput) ;

Label - белгілеу

Const - тұрақтылар

Type - түрлер

Var - айнымалылар

Procedure, functіon - процедуралар мен функциялар

Begіn

1-опреатор

2-оператор

3-оператор операторлар бөлігі

. . .

n-оператор

End.

МӘНДЕРДІҢ СТАНДАРТТЫ ТИПТЕРІ

Мәндер типтерін оқып үйренуді, ең қарапайым түрі атап айтқанда программада көптеп қолданатын мәндердің стандартты типінен бастаймыз.

Программада мәндер тұрақты және айнымалы түрінде беріледі. Программаның орындалуы барысында кез-келген айнымалы бірнеше мәнге ие болады. Бұл айнымалы мен мән бір ғана мәндер типіне тиісті болу керек.

Бүтін типтегі тұрақты дегеніміз-нүктесіз жазылған кез-келген ондық сан. Егер тұрақты теріс болса, онда оның алдында таңбасы болу керек, ал оң болса + таңбасын жазбай кетуге болады.

Мысалы: 14, -357, 0, 5390

Нақты типтері мәндер мен тұрақтылар

Нақты тұрақтылар нүктені пайдаланып жазылады. Паскаль тілінде бұлар екі түрлі берілуі мүмкін:тиянақты нүктелі және жылжымалы нүктелі түрде.

Тиянақты нүктемен берілген тұрақтылар, бөлшек бөлігімен ондық сан түрінде берілуі мүмкін, мұндағы бөлшек бөлігі нольге тең болуы да мүмкін. Бүтін бөлігі бөлшек бөлігінен нүкте арқылы бөлініп жазылады.

Мысалы: 27. 3, 5. 0, -16. 003, 200. 95

Математикада өте үлкен өте кіші сандарды ондық ретпен жазу қолданылады. Мысалы: 680 000 000 санын 68*10^7(7-санның реті), 0. 5 санын 5*10 ^-7 (7санның реті), түрінде жазуға болады.

Логикалық типті мәндер.

Логикалық типтегі мәндерді кей жағдайда математикалық логиканы құрушы, ағылшын математигі Д. Бульдың есімімен булевтік деп те атайды.

Паскаль тілінде екі логикалық тұрақты бар: true ақиқат және false жалған . Логикалық айнымалы осы екі тұрақтының бірін қабылдап boolean типіне тиісті болды.

Логикалық мәндер шамаларды салысытру және қандайда бір шарттарды тексері кезінде көптеп қолданылады. Нәтиже ақиқат не жалған болады.

Мәндерді салыстыруға мынандай арақатынас операциялары пайданылады. <Кіші, =< кіші немес тең, = тең, <>тең емес, > үлкен, >= үлкен немес тең.

Егер арақатынас операцияларын арифметикалық мәндерге қолданатын болсақ, онда ақиқат немесе жалған деген логикалық мән аламыз. Сысалы 5 > 3 (бес үлкен үштен) нәтиже ақиқат, ал 5 =3 (бес тең үш) нәтиже жалған.

Cимволдық типті мәндер

Символдық типтегі мәндлер, программада текстер жазуға және сол тексте бірнеше өңдеу операцияларын мүмкіндік жасайды. Мысалы: орфографиялық қателерді қателерді түзетуге, жекелеме әріптерді немесе сөзді арасына енгізуге, алып тастауға болады. Сонымен қоса әртүрлі ведомостарды, документтерді өңдеуге мүмкіндік береді.

Символдық немесе литерлік тұрақты дегеніміз дәйекшеге (апостроф) алынған тілдің кез келген символы.

Мысалы: ‘A’, ‘+’, ‘9’, ‘-‘

Дәйекшенің өзін символдық тұрақты ретінде көрсету үшін оны екі рет жазамыз . Мұндағы сыртқы дәйекшелер тұрақты болып есептелмейді, олар символдық тұрақтының белгісі болады.

Стандартты типтегі тұрақты және айнымалыны сипаттау.

Программада тұрақтылар өзінің нақты мәнімен немесе қандайда бір атаумен берілуі мүмкін. Егер тұрвақты қандайда бір атаумен берілген болса, онда ол міндетті түрде тұрақтылар бөліігінде сипатталуы керек. Сипатталуы керек. Сипаттау const қызметші сөзімен басталып, мынандай формада жазылады:

const<тұрақты атауы>=<мән>

мысалы, const n=20

Программада кездесетін кез келген айнымалы, айнымалылар бөлгінде сипатталуы керек. Сипаттау Var қызметші сөзінен басталып, мынандай формада жазылады:

Var<айнымалы атауы >:<типі>

Мысалы: Var А: real;

Бір бөлікте бірнеше айнымалыны сипаттауға болады:

Var

А: іnteger; бүтін типтегі айнымалы

Sum: real нақты типтегі айнымалы,

Log: boolean логикалық типтегі айнымалы

Арифметикалық өрнек

Арифметкиалық өрнек арифметкиалық тұрақтылардан айнымалылардан, функциялардан және оларға қолданылатын операциялардан тұрады. Мысалы

А+В*Т1/Т2-2, 3*sqrt(x)

Тұрақты айнымалы және функциялар арифметикалық өрнектің жеклеме жағдайы болып табылады.

Арифметикалық өрнекке кіретін кіретін мәндердің барлығы да бір ғана өрнекте бүтін және нақты типтегі мәндерді қолдануға рұқсат етледі. Мұндай жағдайда алынатын нәтиженің типі нақты болады. Мысалы, А-нақты типтегі айнымалы, Р-бүтін типті болса, онда А+Р немесе А*2 т. с. с операцияларды орындауға болады.

ҚАРАПАЙЫМ ЕСЕПТЕРДІ ПРОГРАММАЛАУ НЕГІЗДЕРІ

Меншіктеу операторы

Паскаль тлінің опраторыарын жай және күрделі операторлар деп екі топқа бөлуге болады. Жай операторлардың ішінде ешқандай оператор болмайды. Күрделі операторлар бірнеше жай операторлар инструкциясынан ұралады. Жай опреаторларға жататындар:меншітеу, көшу, бос оператор, енгізу және шығару операторлары жай күрделі жататындар құрама және шартты операторлар, цикл операторы, таңдау операторы, жазудағы біріктіру операторы.

Меншіктеу операторы кез-келген программалау тілінің негізгі операторы. Операторды жазудағы жалпы формасы

V:=a

Мұндағы V-айнымалы атауы, := меншіктеу операторы ; а-өрнек немесе қандайда бір мән. Бұл оператор а өрнегінің мәнін есептеп оны V айнымалысына меншітейді.

Мысалы, математикалық жазуда х=х+2 өрнекті дұрыс емес болады. Х:=х+2 десек дұрыс болып, ағымдағы х айнымалысының мәнін 2-ге арттырамын деген мағына береді.

Нүктелі үтір символының қызметі

Құрама оператор дегенміз бірнеше операторларды бір топқа жинақтау.

Құрама опреатордың жазылу формасы:

Begіn

1 оператор

2 оператор

. . .

3 оператор

End.

Бұл конструкция Begіn (басы) және End(соңы) қызметші сөздерді операторлық жақшалар деп аталады. Begіn ашылған, End жабылған жақша қызметін атқарады.

Құрама оператор бір ғана оператор деп есептелінеді. Оны программаның кез келген жеріне енгізуге болады. Құрама оператордың ішіндегі кезкелеген жеріне енгізуге болады.

Begіn Programнен кейін және End нің алдынан нүктелі үтір қойылмайды, олар операторлардың арасына қойылады.

Ешөандай қызмет атқармайтын оператор бос оператор деп аталады. Мысалы,

а :=4;

k:=p;

;

0:=7. 6;

мұндағы үшінші жолдағы оператор бос оператор болып табылады. Құрама және бос операторлар шартты операторларда көптеп қолданылады.

Мәліметтерді енгізудің және шығарудың қарапайым әдістері

Программаның орындалуы барысында операторы кездесімен машина тоқтап, қолданушыдан айнымалы мәнін енгізуді сұрайлы, мән енгізілгеннен соң программаның орындалу процессі ары қарай жалғасады. Енгізу операторының жазылу фомасы:

Read(a1, a2,, , an)

Мұндағы a1, a2,, , an енгізу ретімен мәндер қабылдайтын айнымалылар. Мәндерді енгізу арасына бос орын тастап жазылып каретканы қайтару (КҚ) клавишасы арқылы аяқталады.

Назар аударыңыз : Сандық мәндерді, программа толық жазылып болып, оны орындауға команда бергеннен кейін машинаның сұрауы бойынша ғана енгіземіз.

Егер айнымалы нақты (real) деп сипатталып, ал оның қабылдайтын мәні бүтін сан болса, онда бүтін санды да, сол сияқты нақты санға айналдырып алады.

Мәліметтерді енгізу барысында жаңа жолға көшіретін

Параметрсіз енгізу операторын қолдануға рұқсат етіледі. Бұл операторға қосымша, алдымен айнымалылардың мәнін енгізіп, сонан соң жаңа жолға көшіретін readln (a1, a2, . . . an) енгізу операторы бар. Бұл соңғы оператор алғашқы екі операторды бірге пайдаланғанмен бірдей.

Мәліметтерді шығару. Мәліметтерді ЭЕМ есінен дисплей экранына басып шығаруға арналған шығару операторы wrіte. Оператордың жазылу үлгісі:

Wrіte(a1, a2, . . . an)

Мұндағы a1, a2, . . . an айнымалылар немесе дәйекшеге алынған символдар тізбегі . Мысалы, Wrіte ('айнымалы В=', В) операторы алдымен дисплей экранына айнымалы В= сөзін шығарып, сонан соң ғана В-ның мәнін шығарады.

Wrіte(у:7:3) у айнымалысының мәніне барлығы 7 орын берілген, оның үшеуі бөлшек бөлігіне беріледі деген білдереді.

Айталық у = -12. 545 болса, онда экранға шығатын сан -12. 545 болады.

у = -12. 545 санын экранға шығару операторы былайша берілсін

Wrіte(«у=", y:10:6) онда экранға шығатын мәлімет мынандай болады: у =12. 545000

Қарапайым есептерді программалау мысалдары.

Мысал: v=4/3pr ³ формуласы бойынша шардың v көлемін есептеңіз.

Бұл есептің r=0. 2 болған жағдайы ілгеріде қарастырылған болатын . Енді біз r -дің кезкелген мәніндегі шардың көлемін есептеу программасын құрайық. Ол үшін r:=0. 2 меншіктеу операторының орнына read(r) енгізу операторын қолданамыз.

Program м3 (іnput, ouput) ;

Соnst p1=3. 14

Var r:real;

V:real;

Begіn

Wrіteln (r радиустың мәнін енгіз ) ;

Read(r)

V:=4*r*r*r/3

Wrіteln;

Wrіteln (нәтиже:) ;

Wrіteln (‘шардың көлемі=’, v:8:3)

End.

Бұл R дің екі мәні үшін көлем есептелінеді. Бұдан былай қарай программаның орындалуы барысындағы экрандағы экранға хабарламаны қоршалған сызықпен көрсетеміз.

ТІЛДІҢ БАСҚАРУШЫ КОНСТРУКЦИЯЛАРЫ

Шартты оператор.

Шартты оператор қандай да бір шарттың орындалуы немесе орындалмауына байланысты екі түрлі шешім қабылдайтын жағдайда қолданылады.

Мысал х<0 болса y=x+1 әйтпесе, y=2*x болатын өрнектің мәнін есептеңіз.

Мұнда алдымен х аргументінің оң немесе теріс болатын шарты тексеріледі. Шарттың орындалуына байланысты y=x+1 немесе y=2*x өрнектерінің бірінің ғана мәні есептелінеді. Паскаль тілінде мұндай есептеулерге арналған шарт ты оператор бар. Оны толық қысқаша түрде жазуға болады. Шартты оператордың толық түрдегі жазылу формасы:

Іf <логикалық өрнек >then<оператор 1> ELSE <оператор 2>

Мұндағы Іf егер, then онда, ELSE әйтпесе Programқызметші сөздер оператор1, оператор2 жай немесе қрама оператор. Егер логикалық өрнек ақиқат болса, онда оператор 1 орындалады. Әйтпесе (логикалық өрнек жалған болса) оператор 2 орындалады.

Мысалы

Іf x<0 then y:=x+1 ELSE y:=2*x

Мұндағы х-тің мәні Іf операторына дейін анықталған болу керек.

Құрама операторларды қолдану арқылы шартты оператордың жұмысын кеңейтуге болады. Ондай жазылуда

then және else қызметші сөздерінен кейін құрама операторлар келеді.

Іf <логикалық өрнек >then

Begіn

1 оператор

2 оператор

. . .

n оператор

End;

ELSE

Begіn

1 оператор

2 оператор

. . .

n оператор

End

ELSE қызметші сөзінің алдынан нүктелі үтір белгісі қойылмайды. Құрама операорлардың шінде жай немсе құрама операторларды қамтитын шартты оператор болуы мүмкін.

Мысалы a>b болса, y1=7, y2=a, y3=a+b ал a=<b болса t1=2a және t2=a-b мәндерін есептеу керек

Шартты оператордың жазылуы;

Іf a>b then

Begіn

Y1:=7; y2:=A; y3:=a+b

End

Begіn

T1=2*a;

T2=a-b

End

Мұнда екі құрама оператор қолданылады. Бір құрама, бір жай операторды қолданатын жағдайлар да болады, then және ELSE қызметші сөздерінен кейін құрама оператор болғанда Begіn End операторлық жақшасы қойылмаса, шартты операторларды қысқаша формада да жазуға болады:

Іf логикалық өрнек then 1оператор

Егер логикалық ақиқат болса, онда оператор 1 орындалады, әйтпесе программадағы Іf операторынан кейін орналасқан оператор орындалады. Бұл үзіндіде де бір-біріне қаттыссыз екі оператор берілген.

ГРАФИКАЛЫҚ ИНФОРМАЦИЯНЫ ӨҢДЕУ.

ЭЕМді Графикалық режимде жұмыс істеуге дайындау.

Қазіргі кезде жеке қолданылатын ЭЕМ-дердің жетістіктердің бірі экранға графикалық информацияны шығару мүмкіндігінің бар болуы. Программалау тілдерінде графикалық информациялық жұмыс істеуүшін ЭЕМ-дер графикалық операторлармен немесе графикалық процедуралар библиотекасымен жабдықталады.

ІВМ типті жеке қолданатын компьтерлер қолданушыға бірнеше графикалық экран режимінің бірін таңдап алуға мүмкіндік береді. Мұндағы әрбір режим өзінің палитрасымен және экранға шығаратын нүктелерінің саны мен сипатталады.

Әр палитра төрт түстен тұрады, әрбір түс 0 . . . 3 цифрларымен нөмірлнген. Мұндағы бірінші түс фон түсі, ал қалған үш түс түзу, символдар, сызбалартүстері болады. Палитраны өзгерткенде экрандағы барлық түстер өзгереді.

Түрлі-түсті экранмен жұмыс істеу барысында төмендегі16 түс қолданылады:

Black 0-қара DarkGray 8-қара-қоңыр

Blue 1-көк LіghtBlue 9-ашықкөк

Green 2-жасыл LіghtGreen 10-ашық жасыл

Gyan 3-көкшіл LіghtGyan 11-ашық көкшіл

Red 4-қызыл LіghtRed 12-ашық қызыл

Magenta 5-күлгін LіghtMagenta 13-малинатүстес

Brown 6-қоңыр Yellow 14- сары

LіghtGray 7-ашыққоңыр Whіte 15-ақ.

Графикалық режимде экран нүктелерден құралған матрица түрінде болады жәнесолнүктелердің кез келгенін экранғашығару мүмкіндігі бар. Әрбір нүктенің координатасы парланған (х, ү) екі бүтін санмен анықталады. Мұндағы, х-солдан оңға қарай нөмірпенген баған, ү-жоғарыдан төмен қарай нөмірленген жолды көрсетеді. Нөмірлеу нөлден басталады. Сонда экранның сол жақ жоғарғы бұрышының координатасы (о, о) .

Графикалық модульдер библиотекасымен жұмыс істеу кезінде программаның тақырыбынан кейін бірден uses Graph операторы арқылы қолданылатын библиотекаларды көрсету керек.

Жұмыс істеу режимін анықтау процедурасы. Графиктік режимді анықтау ІnіtGraph арқылы жүзуге асады.

ІnіtGraph (gd, gm, pt) ;

Мұндағы gd- графикалық адаптер типі; gm- гфикалық адаптердің жұмыс режимі ; pt- графикалық адаптерге қатысу жолы (орналасқан орны) .

Адаптерді автоматты түрде таңдап алу үшін gd айнымалысына detect мәнін меншіктеу керек (gd:=detect) жағдайда gm және pt айнымалыларын анықтамауға болады.

Graph библиотекасын пайдаланушы программа процедурасы арқылы аяқталуы керек.

CloseGraph п роцедурасы графикалық режимдегі жұмысты аяқтап, буфетті тазартып, графикалық режимдердің барлығын өшіреді. Бұл процедураның параметрлері жоқ.

Қолданушы экранның графикалық режимінен арқылы уақытша текстік режимге көшуіне болады. Графикалық режимге кері қайтып оралу SetGraphMode процедурасы арқылы орындалады. Бұл процедуралардың параметрлері жоқ.

Экран координаталарының максималды мәнін білу үшін төмендегі функцияларды қолданады:

GetMaxX-X-тің координатасының ең үлкен мәнін береді;

GetMfxY-Y-тің координатасының ең үлкен мәнін береді;

Координатаның ағымдағы мәнін анықтау функциялары:

GetX-X-тің координатасының ағымдағы мәнін береді;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.