Бухгалтерлік есептің жүргізудің негізгі принциптері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мазмұны
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кіріспе
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Экономиканың индустриалды-инновациялық даму кезеңіндегі бухгалтерлік есепті ұйымдастыру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстан Республикасында қазіргі кездегі бухгалтерлік есепті дамыту концепсиясы мен негізгі принциптері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.2
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бухгалтерлік есептің жүргізудің негізгі принциптері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дебиторлық қарыздар есебі туралы түсінік
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.1
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дебиторлық қарыздар бойынша есеп айырысу,бағалау,тану туралы мәліметтер
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.2
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дебиторлық қарыз бойынша айналымдағы ақша қаражатын қарастыру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.3
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Еншілес серіктестіктердің дебиторлық қарыздарынын есебіне талдау жүргізу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.4
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дебиторлық қарыздар айналымдылығын талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қорытынды
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Пайдаланылған әдебиеттердің тізімі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қосымшалар
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кіріспе
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бухгалтерлік есеп деректері мен көрсеткіштері қоғамдық өндірістің дамуын экономикалық тұрғыдан зерттеудің негізі болып табылады. Сондықтан да халық шаруашылығының барлық салаларында мемлекеттік талаптарға сай есеп айырысуларды жүргізу бухгалтерлік есептің негізгі міндеті болып табылады. Бухгалтерлік есеп жұмысын, әсіресе бухгалтерлік есепті дұрыс ұйымдастыру, дамудың объективті экономикалық заңдылықтарын анықтау және қоғамымыздың даму кезеңдеріне қарамастан осы заңдылықтарды пайдалану шараларын дұрыс белгілеу өте маңызды.Бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңдарымен және ұлттық бухгалтерлік есеп стандарттарымен, сондай-ақ есеп саясатымен реттелетін ұйымдар мен кәсіпкерлердің операциялары мен оқиғалары туралы ақшалай ақпаратты жинаудың, тіркеудің және қорытындылаудың біртұтас жүйесі деп түсініледі. кәсіпкерлік субъектілерінің. ұйымдастыру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бухгалтерлік есептің дамуы тарихындағы бірінші мың жылда есеп объектілері, есеп жүргізудің әдіснамалары, түгендеуші есеп өрісінде ғана өзгеріске түсіп отырған. Түгендеуші есепті күні бүгінге дейін орыс тілінде қарапайым униграфиялық есеп деп атайды. Жер бетіндегі әлеуметтік, экономикалық және саяси жағдайлардың дамып, шаруашылық жүргізу әдістері қайта құрылып, қызмет түрлерінің көлемі артып, шаруашылық жүргізу үшін қажетті мүліктер мен мұның құрамы әр түрлі болатындығы, бухгалтерлік есептің пәні мен әдіснамасы өрісінде таныла бастаған. Дей тұрғанмен есеп жүргізудің мақсаты өзгеріске түспейтіндігін мұның өзі қолда бар мүліктер мен шаруашылық айналысына түсуші жақтармен есеп айырысып отыруға арналған мағына екендігі мыңдаған жылдар бойы жалғасып келе жатқан үрдіс. Осыдан бес мың жыл бұрын счеттар жүргізу әдісі, есеп объектілерін жүйелеудің жолдары, мүліктерді түгендеу, контокорренттік өзара есеп айрысу және шығындар жұмсаудың сметасын жасау әдіснамалары пайда болған. Екіжақты жазу жүйесі адамзат тарихының дамуындағы ашылған үлы жаңалыққа жатады. Екіжақты жазу қарапайым жазу принципіне негізделген.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бұл курстық жұмыстың мақсаты-қысқа мерзімді дебиторлық қарыз шаруашылық операцияларды жасау,сатып алушылар мен тапсырушылар есептемесін есептеу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аталған мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер атқырылды:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-жұмысшылар мен басқа жауапты адамдардың дебиторлық қарызы жайлы ақпаратты көрсету;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-қысқа мерзімді дебиторлық қарызының есебі бойынша шоттар корреспонденциясын көрсету;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
- кәсіпорындарда қысқа мерзімді дебиторлық қарызбар есебін ұйымдастыру және ұсталынатын шегерімдерді қарастыру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Экономиканың индустриалды-инновациялық даму кезеңіндегі бухгалтерлік есепті ұйымдастыру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық экономика жағдайында бухгалтерлік есептің дамуы бухгалтерлік есеп теориясы мен тәжірибесінің үнемі күрделенуімен, есептің жаңа объектілері мен түрлерінің және есеп беру түрлерінің пайда болуымен байланысты. Бухгалтерлік есептің бүкіл тарихында ол біздің заманымыздағыдай тез дамымаған. Бухгалтерлік есеп теориясы коммерциялық ұйымдардың экономикалық, қаржылық және инвестициялық қызметіндегі өзгерістерге әрең ілесе алатынын мойындау керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1.1 ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстан Республикасында қазіргі кездегі бухгалтерлік есепті дамыту концепсиясы мен негізгі принциптері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстанды индустриялық-инновациялық дамытудың 2003-2015 жылдарға арналған мемлекеттік стратегиясы және Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясын іске асыру шеңберінде жүргізілген экономикалық реформалар бухгалтерлік есеп жүйесіне түбегейлі өзгерістер енгізу қажеттілігін айқындайды. , бұл тарихи қалыптасқан және дамып келе жатқан бухгалтерлік есеп жүйесінің теориялық және әдіснамалық негіздері арасындағы бар қарама-қайшылықтарды еңсеру, жаңа есеп жүйесін қалыптастыру және дамыту мәселелері бойынша теориялық зерттеулерсіз мүмкін емес.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бухгалтерлік есеп жүйесінің ғылыми тұрғыдан зерттелуі нарықтық қатынастардың дамуына, бухгалтерлік есеп пен есеп объектілерін бағалауға, экономиканың жаһандану жағдайында бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға және қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттарына көшуге қойылатын жаңа талаптардың пайда болуына байланысты. , бұл ұлттық есеп жүйелерінің қалыптасуының тарихи процесін оны анықтайтын факторлардың барлық жиынтығына қатысты неғұрлым егжей-тегжейлі зерттеуді талап етеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстан Республикасының экономикасы белсенді нарықтық қайта құрулар сатысында. Нарықтық экономиканың негізгі принциптері шаруашылық жүргізуші субъектілерден толық жауапкершілікті талап етеді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
қызметінің нәтижелері және өздері шешім қабылдады. Сондықтан бүгінгі таңда бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде негізгі орындардың бірін алады. Ол өндірістің, айналыстың, бөлудің және тұтынудың нақты процестерін көрсетеді, кәсіпорынның қаржылық жағдайын сипаттайды және басқару шешімдерін қабылдау үшін негіз болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстанда бухгалтерлік есеп жалпы принциптерге негізделген, Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы, Қаржылық есептілік стандарттары және бухгалтерлік есеп жоспары туралы Қазақстан Республикасының Заңында бекітілген сапалық сипаттамалары, ережелері.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1.2 ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстан Республикасында қазіргі кездегі бухгалтерлік есепті дамыту концепсиясы мен негізгі принциптері.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ұйымның табысы көп жағдайда оның бухгалтерлік сауаттылығына байланысты, ол бухгалтерлік есептің жалпы қабылданған барлық принциптерін қатаң сақтауды талап етеді. Бухгалтерлік есеп принциптерінің келесідей жіктелуі бар:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Есептеу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Үздіксіздік;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Түсініктілігі;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Маңыздылығы;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Сенімділік;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. Объективтілік пен бейтараптық;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
7. Бейтараптық;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
8. Сақтық;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
9. Толықтық;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
10. Салыстырмалылық;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
11. Реттілік;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
12. Бірыңғай ақшалай өлшем.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Есептеу - бухгалтерлік есептің негізгі принциптерінің бірі, оның негізінде қаржылық есептілік жасалады. Онда барлық кірістер мен шығыстар төлем орын алған кезде емес, шаруашылық операцияның аяқталуына қарай есепке алынуы (есепке алынуы) керектігі айтылған. Яғни, егер ақша табылса, бұл оның келуін күтпей-ақ қаржылық есепте көрсетілуі керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Үздіксіз жұмыс - кәсіпорынның жақын болашақта жұмысын жалғастыратынын және оның қызметін жоюға немесе айтарлықтай қысқартуға ниеті немесе қажеттілігі жоқ деп есептейтін бухгалтерлік есептің негізгі принциптерінің бірі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Түсініктілік-пайдаланушыға берілген ақпараттың қолжетімділігін білдіреді. Бұл бухгалтерлік есеп принципі шаруашылық операцияларды тіркеудің мүмкін нысандарын стандарттайды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Өзектілік - бухгалтерлік есептің жалпы принциптерінің бірі. Ол шешім қабылдау процесінде, сондай-ақ операциялық, қаржылық және іскерлік оқиғаларды талдау және бағалау кезінде пайдаланушылардың қажеттіліктерін толығымен қанағаттандыру үшін тек өзекті ақпаратты ескеру қажеттігін бекітеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сенімділік - бухгалтерлік есептің негізгі қағидасы. Елеулі қателер немесе бұрмаланулар жоқ ақпарат сенімді болып саналады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Объективтілік пен бейтараптық тек принциптерге ғана емес, сонымен қатар бухгалтерлік есептің негіздеріне де қатысты. Барлық шаруашылық операциялар қаржылық есепте көрсетілуі, кәсіпкерлік қызметтің әрбір кезеңінде тіркелуі, сондай-ақ растаушы құжаттармен расталуы тиіс.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бейтараптық - бухгалтерлік есепті ұйымдастырудың жалпы принциптерінің бірі, ол қаржылық есептілікке енгізілген ақпаратқа бейтараптықты қолдануды міндеттейді, бұл онда көрсетілген ақпаратты сенімді деп сипаттауға мүмкіндік береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сақтық белгісіздік жағдайында есептеулер жүргізу кезінде қажетті шешімдер қабылдау кезінде кейбір сақтық шараларын білдіреді. Егер бухгалтерлік есеп пен есеп берудің бұл принципі ескерілмесе, активтер мен кірістерді (мүмкіндіктерді) асыра бағалау немесе шығындарды (қажеттілікті) кем бағалау ықтималдығы жоғары.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Толықтық көрсетілген мәліметтердің логикалық толықтығы мен жеткіліктілігін анықтайды. Бұл есеп ережесіне сәйкес ақпарат толық берілген және логикалық қорытындысы болған жағдайда ғана сенімді болып саналады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Салыстырмалылық әртүрлі есеп беру кезеңдері үшін есеп беру нысандарын стандарттау қажеттілігін анықтайды. Бухгалтерлік есептің негізгі принциптерінің бірі ретінде салыстырмалылық тек бірнеше есеп беру кезеңдерінде салыстыруға болатын деректер ғана пайдалы болуы мүмкін екенін көрсетеді. Ол үшін кәсіпорында есеп саясатын ұйымдастыру және онымен барлық пайдаланушыларды таныстыру қажет.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жүйелілік есеп беру ақпаратының жылдан жылға ауысуын қарастырады. Бұл есеп принципінің мәні өзгерудің әртүрлі тенденцияларын көрсететін графиктер мен диаграммаларды құру мақсатында жеткілікті ақпарат алу үшін есеп саясатын жүргізу болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Барлық шаруашылық операциялар үшін бір ақшалай өлшем қаржылық есептілікті талдауды жеңілдетеді. Бұл есеп принципі кәсіпорындағы бағалау әрекеттерін реттейді. Жоғарыда бухгалтерлік есепті ұйымдастырудың барлық негізгі принциптері келтірілген. Бұл қаржылық есептер кәсіпкерлік қызмет нәтижелеріне айтарлықтай әсер ететін көптеген нюанстар мен ерекшеліктерге ие. Сондықтан мұндай мәселелердің шешімін кәсіби мамандарға тапсырған абзал.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.Дебиторлық қарыздар есебі туралы түсінік
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.1.Дебиторлық қарыздар бойынша есеп айырысу,бағалау,тану туралы мәліметтер.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дебиторлық берешек - сатып алушылардың немесе тұтынушылардың шаруашылық жүргізуші субъектіге тауар (жұмыс, көрсетілген қызмет) үшін ақша төлеу жөніндегі міндеттемесі. Ол ағымдағы және ұзақ мерзімді болып бөлінеді. Дебиторлық берешек үш топқа бөлінеді: дебиторлық берешек, алынған вексельдер және басқалар. Дебиторлық берешекке мыналар жатады: ақша қаражаттары, тауарлар, қызметтер және кәсіпорындардың қолма-қол ақшасыз активтері. Дебиторлық берешек ағымдағы және ұзақ мерзімді болып екіге бөлінеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тауарларды өткізу, жұмыстарды орындау, қамтамасыз ету нәтижесінде туындайтын күмәнді талаптар - заңды және жеке кәсіпкерлер - Қазақстан Республикасының резиденттері, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалар - резидент еместер. қызметтері. қызметтер және қанағаттандырылмаған талаптарға шағым туындаған күннен бастап үш жыл; Бұл ретте өткiзiлген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетiлген қызметтер бойынша және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес борышкер-салық төлеушiнiң банкроттығына байланысты туындаған қанағаттандырылмаған талаптар күмәндi деп танылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тағы 3 дебиторлық берешек бар: - дебиторлық берешек - дебиторлық берешек - басқа дебиторлық берешекке мыналар жатады: ақша қаражаттары, тауарлар, қызметтер және кәсіпорындардың қаржылық емес активтері бойынша талаптар. Борышкер неміс қарызын Visa несие картасы арқылы төлеуге міндетті. Қарыз әдетте шот-фактуралармен расталады. Шоттың қабылданғаны Борышкерге жіберілген ресми хабарламамен расталады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолма-қол ақшасыз төлем жүйесінде дебиторлық берешектің пайда болуы субъектінің шаруашылық қызметінің объективті процесі ретінде қарастырылады. Дебиторлық берешек пайда болу сипатына қарай бөлінеді: - қалыпты; - кешірілмейтін. Уақытында өтелмеген қарыз өтелмеген болып саналады. Дебиторлық берешек құрылымы бойынша белсенді шоттардың тізіміне енгізілген. Айдың басындағы және айдың соңындағы дебиторлық берешектің айналымы дебет бойынша, ал қалдығы дебет бойынша есепке алынады. Шоттардың 3-бөлімі дебиторлық берешекті есепке алуға арналған
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дебиторлық берешекті есептеудегі негізгі мәселе - өткізу мерзімін анықтау, яғни тұтынушыларға жіберілген тауарлардың (қызметтердің, тауарлардың) қашан сатылғанын білу. Бухгалтерлік есеп, тауарды сатып алу және сатып алу бойынша қаржылық және есеп айырысу құжаттарын жасау тұрғысынан тауарлар сатылған деп танылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәсіпорындар мен ұйымдардың өздеріне өткізген тауарлары, оларға басқа заңды немесе жеке тұлғалар көрсеткен қызметтері, сондай-ақ аванс ретінде алдын ала төлеген төлемдері бойынша берешегі дебиторлық берешек деп аталады. Көрсетілген кәсіпорындар мен ұйымдарға қарызы бар заңды және жеке тұлғалар дебиторлар болып табылады. Дебиторлық берешек өтеу (алу) кезіндегі ағымдағы дебиторлық және ұзақ мерзімді дебиторлық берешек болып екіге бөлінеді. Бұл берешек Дебиторлық берешек бөлімінің шоттарында есепке алынады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Есеп беру күнінен бастап бір жыл ішінде алынған (өтілген) дебиторлық берешек активатордың ағымдағы жолында есепке алынады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Олардың ішінде: айналым қаражатын сатып алу үшін аванстық төлем (алдын ала жасалған);
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Берілген (берілген) шоттар бойынша өндіріп алуға жататын берешек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Вексель бойынша өндіріп алуға жататын қарыздар;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Негізгі ұйым мен он еншілес ұйым арасындағы әртүрлі операциялардан туындайтын дебиторлық берешек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Менің үйімнің лауазымды тұлғаларының (тұлғаларының) дебиторлық қарыздары; Басқа үмітсіз қарыздар. Кәсіпорынның балансына түскен вексель деп аталатын сома вексель бойынша ұйымға басқа заңды немесе жеке тұлғалардың төлеген ресми қарызы болып саналады. Дебиторлық берешек (қарыз) мүліктік құқықтардан басқа заңды құқықтары бар актив болып саналады. Дебиторлық берешек айналымы ұйымның қаржылық жағдайын сипаттайтын көрсеткіштердің бірі болып табылады. Яғни, дебиторлық берешектің болжамды өтеу мерзімі мен оларды өтеу сәті арасындағы күндер саны. Ұйымның дебиторлық берешегі сәйкес кіріс танылған жағдайда ғана анықталады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ебиторлық берешек-сатып алушылардың немесе тапсырыс берушілердің шаруашылық жүргізуші субъект алдындағы өткізілген тауар (жұмыс, көрсетілген қызмет) үшін ақша төлеу бойынша міндеттемелері. Ол ағымдағы және ағымдағы емес болып бөлінеді. Дебиторлық берешек үш топқа бөлінеді: алынуға тиісті шоттар, алынған вексельдер және басқалар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алынуға тиісті шоттарға: ақшалай қаражатқа, тауарға, көрсетілген қызметке және субъектілердің ақшалай емес активтеріне деген тілек-талаптары кіреді. Дебиторлық берешек ағымдағы және ұзақ мерзімді болып бөлінеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Күмәнді дебиторлық берешек және оны бағалау, вексельдер есебі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Күмәнді талаптар - ҚР-ң заңды және жеке кәсіпкерлері - резиденттеріне, сондай-ақ ҚР-да тұрақты мекеме арқылы іс-әрекет жасайтын заңды тұлғалар- резидент еместерге тауар өткізу, жұмыс орындау, қызмет көрсету нәтижесінде пайда болған және талап пайда болған сәттен бастағанда үш жыл ішінде қанағаттандырылмаған талаптар; сонымен қатар өткізілген тауарлар, орындалған жұмыс, көрсетілген қызметтер бойынша пайда болған және ҚР-ң заңдарына сәйкес салық төлеуші- дебиторды банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған талаптар да күмәнді деп танылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Есеп беретін адамдармен және басқа да дебиторлармен есеп айырысу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Субъект қызметкерлеріне кассадан шаруашылық шығындарына және іс сапар бойынша шығындарға берілетін ақшалай аванс есеп берілетін сома деп аталады. Ақша бойынша есеп айырысуда қызметкерлердің іс сапарларына байланысты шығындарды өтеуін мынадай мөлшерлері белгіленген Салық кодексінің 93 бап 1 тармағында басшылыққа алынды:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- пәтер- тұрақты жалға алуды төлеу - тиісті құжаттармен расталған, орын сақтағаны үшін төлем де кіретін, іс жүзінде шыққан шығындар бойынша;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- ҚР шегіндегі іс сапарда болған әрбір күн үшін тәуліктің төлеу мөлшері тәулігіне екі айлық есептік көрсеткіштен аспауы керек;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- Іс сапар орнына бару мен қайтаруға іс жүзінде шыққан шығындар, бұған орын сақтағаны үшін төлеу де кіреді - тиісті құжаттармен расталған нақты сомада төленеді;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- ҚР-нан тыс жерлерге іс сапарда болған әрбір күн үшін төленетін тәуліктілікті төлеу- ҚР Үкіметі белгіленген мөлшерлер шеңберінде.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қызметкерді іс сапарға жіберу үшін субъект басшысы іс сапардың орны мен мерзімі ескертілетін бұйрық шығарады. Бұйрық негізінде қызметкерлерге іс сапарлық немесе № 1а формасымен беріледі және іссапарлық сома есебі жүргізіеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Есеп беру үшін берілген аванс сомасын заңда белгіленген мөлшерге сәйкес жолақы, тәуліктік, пәтерлік ұндарды алдын-ала есептеу бойынша анықтайды. Алынған ақшаны тек берілген мақсатқа жұмсауға рұқсат етіледі. Есеп беретін адамдар белгіленген мерзімде ақтаушы құжаттарды тіркеп, іс жүзінде жұмсалған сома жайлы есеп тапсыруға міндетті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Міндеттемелер есебі, талдауы мен аудиті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Міндеттеме - бұл бір тұлғаның нақты әрекетпен басқа тұлғаның пайдасын көздейтін істі орындау борышы немесе міндеті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Міндеттеме -- өткен кезең оқиғасынан пайда болған субъектінің берешегі. Бұл берешекті реттеу экономикалық пайдасы мол ресурстар ағынына әкеп соғады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Міндеттеме сомасы болашақтағы барлық ақшалай төлемдердің ағымдағы құны ретінде өлшенеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Міндеттемелерді реттеу мынадай тәсілдермен іс-жүзіне асырылады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- ақшалай қаражат төлеу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- активтерді табыстау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- қызмет ұсыну;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- міндеттемені басқа міндеттемемен ауыстыру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
-- міндеттемені капиталға аудару.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Міндеттеме ағымдық және ұзақ мерзімді болып жіктеледі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Банктің қарыз есебі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарыз ресми мәртебесі бар банктерге, мерзім, төлеу және қайтару шарттарын қарастыратын коммерциялық келісім-шарт негізінде кредитті төлеу қабілеті бар ұйымдарға беріледі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Банк қарызы - бұл банктің клиентке соманы белгілі бір мерзімге сыйақы төлеумен ұсынуы және бөлісуі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Банктен тыс мекемелерден қарыз алу -- қарыз беруші жақ қарыз алушы жаққа белгілі бір кезеңде қайтару шартымен ақша немее материалдық қорды келісімшарт бойынша қарызға береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жабдықтаушылар мен мердігерлерге шикізат, материал және тауарлы-материалдық қорды жеткізушілер жатады, сондай-ақ әр түрлі қызмет түрлерін көрсетушілер және әр қилы жұмыс орындаушылар жабдықтаушылар мен мердігерлер болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу - не тауарлы-материалдық құндылықтарды тиеу жұмысын орындағаннан кейін немесе қызмет көрсеткеннен кейін, не олардың кәсіпорынмен келісуі арқылы бір мезгілде немесе олардың тапсырмасы бойынша , не алдын-ала төлеуі бойынша жүзеге асырылады. Кәсіпорынның келісімінсіз ризалықсыз тәртіппен газды, суды, жылуды, электр энергиясын есептеу шотының көрсеткіштері негізінде және т.б. есептен шығару арқылы олардың босатылуы үшін есеп айырысу құжатымен төленеді. Есеп айырысу, сонымен қатар, инкассо, аккредитивтер, чектер тәртібімен жүзеге асырылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жабдықтаушылармен есеп айырысу есебі әрбір шот-фактура бойынша және әрбір жеке жабдықтаушы бойынша жүргізіледі. Есеп айырысу құжатын алу барысында олар жабдықтаушылармен есеп айырысу кітапшасына жазылады. Төлеу шотына қабылдау бойынша акцепт төлем тапсырмасын жазады және оны есп айырысу құжаттарымен бірге қаражаттың қайта есептелуі үшін банкке береді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Төлем тапсырмасымен банк мекемелері арқылы алынған және қабылданған тауарлар үшін қолма-қол ақшасыз есеп айырысу жүргізіледі. Сондай-ақ салықтық шот-фактураның нөмірі мен күніне, тауар-көлік жүкқұжатына және тауар босатуды немесе қызмет көрсетуді растайтын басқа құжаттарға, сонымен бірге тауарлық емес операция бойынша тапсырмаларына сілтемесімен қызметтердің есеп айырысуы жүргізіледі. Төлем тапсырмасы - бұл қызмет етуші кәсіпорынның банкке рнайы бланкке рәсімдеу арқылы өз шотынан белгілі бір соманы басқа кәсіпорын шотына аудару туралы нұсқау. Қаражатты 3 немесе одан да көп алушыға аудару арқылы қызмет еткен бір банкке төлем тапсырмаларының жиынтығы жазылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу алынған ТМҚ-р, орындалған жұмыстар мен қызметтер үшін алдын-ала төлем, инкассо, аккредитивтер, чектер тәртібімен жүзеге асырылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жабдықтаушылармен есеп айырысу есебі бір айға ашылатын № 6 журнал-ордердегі төлемді талап ету-тапсырудың әрбір шот-фактура бойынша жүргізіледі. Бұл журнал-ордердегі сәйкесетін шоты бойынша жазудан басқа корреспонденттік шоты қоса көрсетіліп, жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу бойынша дебеттік айналым да көрініс табады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.2Дебиторлық қарыз бойынша айналымдағы ақша қаражатын қарастыру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кейбір жағдайларда сапасыз немесе ақаулы тауарларға байланысты сатылған тауарларды қайтару қажет болады. Мұндай өнімдерді қайтарып алу сатушы ұйымдар үшін тиімсіз болады. Сондықтан компания заңды немесе жеке сатып алушының осы өнімге қарыз сомасын азайту туралы өтінішін қабылдауға мәжбүр. Әрине, бұл жеңілдікті қамтамасыз ету ұйымның алуы тиіс кіріс көлемін азайтады. Бұл жағдайда ұйымның бухгалтериясына енгізілген жеңілдік сомасы:
Дт: Баға шегерімі- шоты
Кт: Алынуға тиісті қарыздар - шоты
Түрінде бухгалтерлік жазу жазылады.
Егер сатылған тауар ұйымға қайтарылған болса, ол үшін жазылатын бухгалтерлік жазу мына түрде бейнеленеді:
Дт: Сатылған тауарлардың қайтарымы- шоты
Кт: Алынуға тиісті қарыздар - шоты.
Дебиторлық қөарыздар келесідей бөлімдерден тұрады:
* Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер қарызы.
* Күдікті қарыздар бойынша резервтер.
* Еншілес (тәуелді ) серіктестіктердің дебиторлық қарызы.
* Басқадай дебиторлық қарыздар.
* Алдағы кезең шығындары.
* Берілген аванстар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.