Омыртқа бағанасының иілімдері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университеті
Қазақ филологиясы
Оқушылардың физиологиялық дамуы пәні

Факультет: Филология
Тобы: ФҚӘ 311А

БӨЖ

Тақырыбы: Омыртқа бағанының бүгілуі балада пайда болу ретімен

Орындаған: Бекпулатова Умсынай
Қабылдаған: Полатбекова Қарлығаш

Түркістан - 2024
Мазмұны

I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Әдістемелік бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
Балалардағы омыртқа мен жұлын жарақаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
III. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
Омыртқа бағанасының иілімдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
Омыртқа бағанасының қалыптан тыс ауытқулары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 9
Склиоздың себептері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
IV. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
V. Библиография ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

Кіріспе

Омыртқа бағанасы, columna vertebralis, ол бүкіл дененің салмағына қарсы турып, тіректік қызмет атқарушы ірі тұлға болып қоймай, жұлынның қорабын және кеуде, іш, жамбас қуысының қабырғаларын кұраушы күрделі кұрылым (№1-сурет).

№1-сурет. Омыртқа бағанасы.

Қызметі:
Омыртқа бағанасы тіректік, қорғаныштык және бүкіл денеге түсетін салмақ пен ауыртпалықты жеңумен қатар, қорғаныштық және биомеханикалық қызмет атқару. Бұл кұрылым, омыртқа аралық дискілер мен буындар, байламдар арқылы қосылыстар түзіп орналасқан 33-34 омыртқалар тізбегінен тұрады. Топографиялык орналасуьша қарай: 7-мойын, 12-кеуде, 5-бел, 5-сегізкөз, 4-5 құйымшақ омыртқалардан турады.

Ерекшеліктері:
Омыртқа бағанасының өзіндік ерекшеліктерін функционалды турғыдаң қарайтын болсақ, қызметі өте күрделі қүрылым. Құдіретті қызметін, бір сөзбен тұжырымдау қиын. Сол себепті, сол шытырманды қызметіне бой ұрсак:
- Біріншіден, бүкіл денеге түсетін салмақты немесе ауыртпалыкты жеңу үшін, тіректік қызмет атқаратындыктан, омыртқа бағанасын қүраушы омыртқалардың көлемі өзгермелі келеді. Мысалы: а) мойын омыртқаның көлемі кішілеу келсе, э) кеуде омыртқалар денесінің көлемі, жоғарыдан томен бағытта ұлғая келген, б) сегізкөз омыргкалары салмақтың түсуіне жэне кимылсыз болғандьщтан, үш бұрыш тәрізді келіп, басқа омыртқаларға ұқсастығы жоқ, омыртқалардан түрады.
- Екіншіден, омыртқа бағанасына түсетін салмактың ауыртпалығына жэне сол салмакка қарсы тұрып, жеңу үшін, омыртканың езіндік серпімелі касиетінің сагиталді жазықтықтың бойында орналаскан, қалыпты жағдайда тұракты 4 иілімдерді, curvaturac vertebralis-. мойын, кеуде, бел, сегізкөз иілімдерді кұраса,
- Үшіншіден, жұлын өзекшесі мен кеуде торын және іш жамбас қуысының қабырғаларын кұрайды;
- Төртіншіден, өмірдің талабына сай, өмірлік құбылыстар, туру, жүру, тыныс алу, несеп түзу т.б. құбылыстар тұлға сүйектердің, олардың аралығындағы қосылыстар арқылы атқарылатындығы бәрімізге аян.
Сол себепті, тулға сүйектердің функңионалды тұрғыда ерекшеліктерін толық баяндадық деп айта алмаймыз, біздер білмейтін сырлары мен өзіндік ерекшеліктері болашақ ғалымдардың үлесінде деп білеміз.
Омыртқа бағанасы, эмбрионалдық дамуына және өмірде тік тұрып тіршілік етуіне және биомеханикалық қызметіне байланысты, серпімелі бірнеше иілімдері ажыратылады. Оларға тоқталар болсақ.

Әдістемелік бөлім
Балалардағы омыртқа мен жұлын жарақаттары

Балаларда омыртқа және жұлын зақымдалулары сирек кездеседі. Омыртқаның 5 жасқадейінгі кезеңде сынуы кесдеспейді. Орнынан таюы тек мойын бөлімінде ғана кездеседі. Балаларда омыртқа ересектерге қарағанда неғұрлым икемді және серпімді болып табылады.

Сурет 2 . Базилярлы импрессия кезінде II мойын омыртқасының тіс тәрізді өсіндінің биіктігің рентгеннограммада өлшеу әдісі. 1, 2 - қалыпты; 3, 4 - базилярлы импрессия.

Мұндай аз жарақаттар алу себептері балалардағы омыртқа дискілері арасындағы шеміршектердің ересектерге қарағанда ерекше иілгіштік және серпімділік қасиетіне байланысты түсіндіріледі.
Балаларда көбінесе омыртқаның жабық компрессиялық сынықтары байқалады. Олардың бірден бір себептері ол суға сүңгу және биіктіктен құлау, көлік жарақаттары.
Баларларда омыртқаның сынықтары олардың доғасының сынықтармен бірге жүреді және оқшауланған сынықтары өте сирек кездеседі.
Бір жақтық сынықтар кезінде жұлын аз ғана орнынан жылжуы мүмкін немесе мүлде жылжымайда. Ал егерде екі жақтық сынық болатын болса ол жағдайда сынбаған омыртқамен сынған омыртқа үстінде жатқан омыртқа доғасы бірге қозғалып жұлын өзегіне енуі мүмкін сол себептен жұлынның зақымдалу қаупі бар.

Клиникалық көрінісі.
Балалардағы омыртқа және жұлынның зақымдалу кезіндегі көріністер ересектердегі симптомдармен өте ұқсас болып келеді. Жергілікті ісіну сияқты, тері жабындыларының қанталаулары, ауырсыну, қозғалудың шектелуі сияқты өзгерістер болуы мүмкін. Бұлшықеттердің қорғаныштық тырысулары байқалады. Мұндай науқастарды пальпация жасау арқалы қарау өте сақ, абай болуды қажет себебі өте үлкен ауырсынуларды турдыруы мүмкін. Омыртқаның бөлініп зақымдалуының жедел кезеңінде жұлынның толық немесе бөліктік зақымдалуын, спинальды шоктан айыру өте қиын. Толық бөлініп жұлынның зақымдалуының алғашқы белгілері ол жамбастағы және арқадағы жаралардың бірінші тәулікте пайда болуынан білуге болады. Дәретке барудың ерте бұзылыстары, тыныс алудың, ішектердің парезі, пневмония сияқты симптомдар да болады. Неврологиялық симптомдар ауырудың соңына дейін ешқандай өзгеріссіз бірқалыпты болады.

Емі.
Омыртқаның жұлынның зақымдалуынсыз жүретін түрінде консервативтік емнің қолданылуын қажет етеді. Себебі алдағы уақытта омыртқаның қисаюы және орнынан жылжуы сияқты асқынулар болмауы үшін.
Мойын омыртқасының бір жақты шығуы кезінде біруақыттағы орнына қайта салу немесе тартып салу сияқты әрекеттер жасалынып соңынан 4 апта көлеміне гипстік таңу салынады. Яғни, мойын омыртқаларының ротациясын және қозғалыстың шектелуін қамтамасыз ету мақсатында жасалынады. Физиотерапиялық және тірек-қимыл жүйесін жақсарту үшін керекті жаттығулар жасаумен аяқталады.
Сынулар мен шыгулардың репозициясы үшін Глиссон немесе бассүйектің скелеттік ілмегі қолданылады.
Сүйектік ілмектерді қою төбе сүйегі төмпешіктеріне клемма енгізу арқылы жүзеге асырылады.
Хирургиялық емге жұлынның зақымдалуымен жүретін компрессиялық сыну көрсеткіш болып табылады. Әрине бұл жағдайда клиникалық көріністердің қаншалықты дәрежеде болуы маңызды болып табылады. Ламинэктомия тыныс алудың бұзылуы кезінде бірден бір хирургиялық әрекет болып табылады. Ерте ламинэктомиялық декомпрессия жұлынның қысылуының алдын алады. Яғни өз кезегінде ісіну азаяды, зақымдалу ошақтары қалпына келе бастайды.

I. Омыртқа бағанасының иілімдері.
Топографиялық орналасуына қарай, 4 иілімдері ажыратылады:
а) дөңес жағы, алға карай иіліп орналаскан мойын, бел лордозымен;
ә) ойыстау келген: кеуде, сегізкөз иілімдері немесе кифозы ажыратылады

Жастық ерекшеліктері.
Жаңа туған нәрестелерде омыртқа бағанасының иілімдері болмайды. Нәресте басын кетеріп, ұмтыла бастағанда мойын лордозы байқалса, тік тұрып, тәй-тәй жүре бастағанда бел лордозы қалыптаса бастайды. Жалпы омыртқа бағанасының толық калыптасуы 18-20 жас аралығында байкалады.
Жаңа туылған нәрестеде және бір жасқа толған балада омыртқа аралық шеміршек - 39%, 9 жастағы балада - 33%, ал ерексектерде - 25%. Жаңа туылған нәрестенің омыртқасының орташа ұзындығы 201-203 мм денесі 511 мм құрайды, ол денесінің 40%-ын құрайды. Ересек адамның омыртқасының орташа 72-75 см тең, яғни дене ұзындығының 45%-ын құрайды. Омыртқаның физиологиялық иілуі (лордоз) - мойын және бел бөлімінде, кифозы-кеуде және сегізкөз бөлімінде, 6-7 жасында айқын білінеді. Омыртқаның физиологиялық иілулері үлкейеді, олардың ұшы жылжиды. 11-ші кеуде омыртқа балаларда өте қозғалмалы, серпімді, иілгіш болып келеді. Сол үшін де балаларда мектеп кезеңінде түрлі физилогиялық иілімдер патологиялық иілімдерге ауысып кетуі мүмкін.
Омыртқаның сүйек тінінің тығыздығы төмен болады себебі су ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.