Қызылорда облысы, Сырдария ауданындағы Арыс көлі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті

Жұмыс тақырыбы: Табиғи суларды тазарту технологиясы

Студент:
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің
ВРВ-20-1 оқу тобының студенті
Тұрмағанбет Гауһар Маратқызы

Ғылыми жетекші:
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті,
Су шаруашылығы және жерге орналастыру кафедрасының аға оқытушысы, РhD доктор Буланбаева Перизат Орынбасарқызы

Қызылорда, 2023
Кіріспе

Ғылыми-зерттеу жұмысының өзектілігі: Қазақстан Республикасының Су шаруашылық саласындағы маңызды проблемалардың бірі табиғи сулардың сапасының нашарлауы болып табылады. Табиғи су көздерінің көпшілігінің су сапасы нормативтік талаптарға сәйкес келмейді. Бұл соңғы жылдары су объектілерінің антропогендік текті заттармен ластануының күшеюімен байланысты. Табиғи суларды тазарту және техникалық, тұрмыстық және ауыз суды дайындау мәселесі жыл сайын өзекті бола түсуде. Тазартудың күрделілігі табиғи сулардағы қоспалардың өте әртүрлілігімен байланысты, олардың саны мен құрамы жаңа өндірістердің пайда болуына және жұмыс істеп тұрғандарының технологиясының өзгеруіне байланысты үнемі өзгеріп отырады.
Зерттеу жұмысының мақсаты: Табиғи суларды механикалық тазарту әдісі арқылы сапасын жақсарту.
Қойылған мақсаттарды орындау үшін төмендегідей міндеттер шешімі ізделді:
-Әдеби шолу;
-Табиғи сулардың сапасы туралы мониторинг жүргізу;
-Тазалаудың негізгі әдістерімен танысу;
-Тазалау әдісінің табиғи ортаға әсерін анықтау;
-Ғалымдардың зерттеулерімен танысу;
-Механикалық тазарту әдісі арқылы табиғи сулардың сапасын жақсарту;
-Сүзгі арқылы механикалық тазарту әдісін жүзеге асыру;
-Жұмыстан қорытынды жасау.
Зерттеу нысаны: Қызылорда облысы, Сырдария ауданындағы Арыс көлі

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

1
ӘДЕБИ ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

1.1 Қызылорда облысының климаттық жағдайы және гидрологиясы ...
1.1.1 Табиғи сулардың құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Табиғи суларды тазартудың негізгі түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.3 Суды тазартудың әдістерін зерттеген ғалымдардың зерттеулері ... ..
1.4 Судың ластануының қоршаған ортаға тигізетін әсері ... ... ... ... ... ... .

2
ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1 Зерттеу нысанының гидрологиялық жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2 Механикалық сүзгі туралы жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Эксперименттік қондырғының схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.4 Зерттеу жұмысының барысы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...

1 ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1 Қызылорда облысының климаттық жағдайы және гидрологиясы
Қызылорда облысының климаты күрт континенттік және өте құрғақ, жазы ұзақ, ыстық және құрғақ, қысы салыстырмалы түрде жылы, қысқа және аз қарлы. Шілденің орташа температурасы солтүстік-батыста 25,9 °C, оңтүстік-шығыста 28,2 °C, қаңтарда сәйкесінше 9,8 °C және - 3,5 °C (кесте-1.1).
Кесте 1.1- Қызылорда ауа температурасының сипаттамасы, °C

Аймақ ылғалдану бойынша анық байқалатын құрғақшылықпен сипатталады. Жауын-шашынның жылдық нормасы 100-156 мм. Жауынның ең көп мөлшері қыс айларына келеді - 17,1-23,0 мм (сурет-1.1).

Сурет 1.1 - Жауын-шашын мөлшері

Қызылорда облысы аумағындағы жер үсті суының сапасы. Қызылорда облысы аумағындағы Сырдария өзені мен Арал теңізі сулары сапасы 2016 жылы РМК Қазгидромет жүргізген зерттеу мәліметтері бойынша 2015 жылмен салыстырғанда су сапасы біршама нашарлаған. Сырдария өзені Қызылорда облысы аумағындағы су сапасы ластанудың жоғары деңгейіне жатады. Судың негізгі ластаушылары - лайлылық, түстілік, қаттылық, құрғақ қалдық, сульфаттар, магний болып табылады [1].
Сырдария өзені - Нарын мен Қарадария өзендерінің, Ферғана алқабының шағын салаларының, орта ағысының және Аханғаран, Шыршық, Келес, Құрықкелес, Арыс өзендерінің қосылуынан түзілетін алаптың негізгі су артериясы. Сырдария өзені бассейнінің жалпы ауданы 444 мың км2, 250 мың км2 (немесе 56,6%) Қазақстан Республикасының екі облысы: Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда толығымен дерлік Сырдария өзенінің алабында орналасқан (Оңтүстік Қазақстан облысының Созақ ауданын қоспағанда).
Қазақстан Республикасының шегінде Сырдария өзені Чиназ өлшейтін стансасынан Арал теңізіне құйылатын жерге дейін ағып, Шардара су қоймасынан жоғары және одан төмен Арыс өзенінен ағатын Келес, Құрықкелес оң салаларын алады. Бұл учаскедегі өзеннің ұзындығы 1746 км, құлауы 200 метр. Қазақстан Республикасының аумағындағы Сырдария өзенінің сол жақ саласы жоқ және маусымдық ағынды реттеуге арналған Шардара су қоймасымен реттеледі. Шардара бөгетінің төменгі ағысынан Сырдария өзенінің төменгі ағысы басталады, ол айқын көрінетін қиғаштығымен сипатталады, ал оның ені 5 - 10 км-ден 20 - 40 км-ге дейінгі жайылымы ежелгі және қазіргі меандерлік аймақ, қазіргі заманғы және көне атырау, онда көптеген арналар бар, оксбоу көлдері мен көлдері бар, олардың кейбіреулері қазір құрғақ. Қазақстан Республикасы аумағындағы Сырдария өзенінің су деңгейіне гидрометриялық бақылаулар 1910 - 1913 жылдары төрт өлшеу станцияларында: Түмен-Арық, Қызылорда, Қараөзек және Қазалыда жүргізілді. Қазіргі уақытта тоғыз эталондық өлшеу стансалары бар: Шыназ-Көкбұлақ, Шардара су қоймасы, Көктөбе, Төмен-Арық, Тасбөгет, Қараөзек, Жосалы-Қараөзек, Қазалы және Қаратерең (кесте-1.3).
Сырдария өзенінің төменгі ағысын Шардара су қоймасы мен Көксарай қарсы реттегіші реттейді, олар ауыл шаруашылығының суға қажеттілігін қамтамасыз етуге және тасқын суларының шығуына байланысты төтенше жағдайлардың алдын алуға арналған. Қызылорда облысындағы барлық суармалы жерлерді суармалы сумен Қызылорда, Әйтек, Қазалы су шаруашылығы қамтамасыз етеді. Сырдарияның ең ірі саласы Арыс өзені Құл-Бастау көлінен бастау алып, одан әрі төмен қарай Балықшы, Бурылдай, Машат, Ақсу, Бадам салалары мен мұздық және көктемгі қоректенетін бірқатар шағын өзендерді (Бала Құлан, Шелекті, Жабағылы) алады. су, Шұқырбұлақ, Қарасу бұлақ, т.б.). Өзеннің су жинайтын алабы 13,1 мың км2. Өзеннің ұзындығы 378 км, орташа ұзақ мерзімді ағыны 1198 км3, ұзақ мерзімді орташа ағыны 38 м3с. Арал-Сырдария бассейнінің барлық өзендерінде су қоймалары бар, олардың жалпы саны 33 бірлікті құрайды. Шардара су қоймасының жұмысы көп жағдайда Сырдария өзені бассейнінде орын алып жатқан гидроэнергетика мен суармалы егіншілік арасындағы қайшылықтарды тұрақтандыруда оң нәтиже береді. Қызылорда облысы бойынша Сырдария өзені бассейніндегі халық шаруашылығы салаларының су ресурстарын нақты пайдалануы 1.2-кестеде көрсетілген.

Кесте 1.2-Қызылорда облысы бойынша Сырдария өзені бассейніндегі халық шаруашылығы салаларының су ресурстарын нақты пайдалануы:

№
Халық шаруашылығы салалары
Су ресурстарын нақты пайдалануы
1
Тұрақты ауылшаруашылық суару
3785,97 млн м3
2
Өнеркәсіптік қажеттіліктер
12,98 млн м3
3
Елді мекендердің, қалалардың, аудан орталықтары, коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктер және т.б.
25,87 млн.м3
4
Балық шаруашылығына
4,81 млн м3
5
Табиғи шабындықтарды су басу және сағалық суару
1200,0 млн.м3
7
Мәжбүрлі су алу
172,12 млн м3
8
Арал теңізіне шығарындылар
5134,0 млн.м3

Су ресурстарының нақты пайдалануы 1.2-суретте көрсетілген.

Сурет 1.2-Су ресурстарының нақты пайдалануы

1.3-сурет. Қызылорда оңжаға және солжаға суғармалы массивтердің орналасу схемасы

1.1.1 Табиғи сулардың құрамы

ШЖҚ Қызылорда су жүйесі Бас Тоған су алу құрылымында орналасқан зертханасында Қызылорда қаласын таза, сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету мақсатында, күн тәртібінде күнделікті, тәулік бойы ауыз судың сапасын қалаға ауыз су тарату жүйесіне түсер алдында, таза су қоймасынан, ұңғымадан, қаланың әр шет аймақтарындағы бақылау су нүктелерінен сынама көрсеткіштерді анықтайды.
Зертхана Қызылорда қалалық тауарлар мен сапасы, қауіпсіздігін бақылау басқармасымен бірлесе бекітілген өндірістік зертханалық ауыз су сапасын бақылау кестесімен сынама алынып,тексеріледі.
1. Микробиологиялық көрсеткіштертерін;
2. Органолептикалық көрсеткіштертерін;
3. Химиялық көрсеткіштертерін, сумен жабдықтау жүйесінде суды өңдеу үде-рісінде онда пайда болатын химиялық заттар көрсеткіштерін;
4. Радиациялық қауіпсіздік көрсеткіштерін анықтайды.
Алынған ауыз су сынамаларының лабораториялық зерттеу нәтижесінің қорытындысы Қызылорда қалалық тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің мен сапасы мен қауыпсіздігін бақылау басқармасына күнделікті және ай сайын алынған сынамалардың қортынды есебі беріліп тұрады. Жылда қалалық ауыз су тарату жүйелеріне, шет аймақтарды хлормен залалсыздандыру жұмыстарын, судан тарайтын жұқпалы ішек ауруларын алдын алу мақсатында, дезинфекциялау жұмыстарын зертханалық анықтау, бақылау нәтижесінде жүргізіледі.
Орталық зертханада күн тәртібінде тәулік бойы қалаға су тарату жүйесіне түсер алдында зерттелетін ауыз судың органолептикалық көрсеткіштері бос хлормен суды зарарсыздандыру кезеніндегі оның сумен жанасу уақытын кемінде 30 минут қалдық хлордың құрамын бақылау суды тарату желісінде беру алдында жүргізіледі [2].
Суды талдауға және оның қасиеттерін анықтауға жеке көзқарасты қажет ететін жағдайларда сарапшылар стандартды басшылыққа алады, оның ішінде ГОСТ 28-74-82.
Жалпы сипаттамаларға сәйкес судың құрамын қарастырайық:
судың жалпы кермектігі 7,0 мг-экв.л аспауы керек;
перманганаттың тотығуы 5,0 мгл артық емес;
сутегінің мөлшері 6-9 рН бірлік шегінде.
Бұл ретте судың құрамындағы еріген заттар мөлшерінің жоғарғы шегі 1000 мгл шегінен өтпеуі керек. Құрамдағы бейорганикалық заттардың концентрациясына қатысты ауыз су сапасының стандарттары мыналарды көздейді:
аммоний - 2 мгл дейін;
темір - 0,3 мгл дейін;
марганец - 0,4 мгл дейін;
нитраттар - 50,0 мгл дейін;
нитриттер - 3,5 мгл дейін;
күкіртсутек - 0,05 мгл дейін;
сульфаттар - 500 мгл дейін.

Қазгидромет РМК Қызылорда облысы бойынша жер үсті суларының ластануын бақылауды 2 су объектісіне: Сырдария өзені мен Арал теңізіне жүргізді. Сырдария өзенінде судың температурасы 0ºС-тан 25,48ºС-қа дейін ауытқиды, орташа рН мәні 7,99, суда еріген оттегінің концентрациясы орташа 6,93 мгдм3, БПК5 орташа 1,07 мгдм3 болды.
Ауыр металдар (мыс - 2,4 ШРК) және негізгі иондар (сульфаттар - 4,4 ШРК) топтарының заттары бойынша ШРК-ның артық мөлшері тіркелді.Арал теңізінде судың температурасы 11,8°С, сутегі индексі 8,13, суда еріген оттегінің концентрациясы 6,77 мгдм3, БОД5 - 1,0 мгдм3 болды. Ауыр металдар (мыс - 3,0 ШРК), негізгі иондар (сульфаттар - 4,4 ШРК) топтарының заттары бойынша ШДК артық мөлшері тіркелді.
Қызылорда облысындағы су объектілерінің су сапасы келесідей бағаланады: Сырдария өзені мен Арал теңізі - ластану деңгейі жоғары.
Кәзіргі кезде Сырдария өзені РМК Қазгидромет мәліметі бойынша 4 класспен ластанған (сурет-1.4).

Сурет 1.4- Сырдария өзенінің суының ластану класы
1.2 Суды тазартудың негізгі түрлері

Су адамның қалыпты жұмыс істеуінде маңызды рөл атқарады. Ол көптеген салалар үшін маңызды ресурс болып табылады және барлық тіршілік иелері үшін тіршілік көзі ретінде қызмет етеді. Сондықтан ағынды суларды мұқият тазарту өте қажет (кесте-1.3). Ластаушы заттардың сапалық сипаттамаларына және олардың пайда болу аймағына байланысты оларды өңдеудің әртүрлі әдістері бар.
Ағынды суларды тазарту - бұл экожүйені бұзатын және ластайтын ағынды сулардан зиянды қоспалар мен заттарды жоюға бағытталған, нәтижесінде зиянды заттардың жойылуы немесе жойылуы орын алатын әрекеттер жиынтығы (сурет-1.5).
Ағынды суларды тазарту әдістері:
Механикалық әдіс
Химиялық әдіс
Физикалық әдіс
Биологиялық әдіс

Сурет 1.5-Ағынды суларды тазарту әдістері

Әдетте, механикалық тазарту ағынды суларды тазартудың бірінші кезеңі болып табылады.
Механикалық тазартуды тәуелсіз әдіс ретінде қолдану, тазартылған су кейіннен технологиялық өндірістік процестерде пайдаланылатын немесе зиянды әсер етпестен су қоймаларына ағызылатын жағдайларда мүмкін болады.

Кесте 1.3 - Тазарту әдістерінің артықшылығы мен кемшілігі

№
Әдіс
Артықшылықтары
Кемшіліктері
1
Механикалық әдіс
-Төмен операциялық шығын-дар
- Механикалық қоспалардан жақсы тазарту дәрежесі
- Тек ерімейтін механикалық қоспаларды жояды
2
Химиялық әдіс
- Қолдануға оңай
- Қымбат компоненттерді оқшау-лау мүмкіндігі
- Қышқылды және сілтілі ағынды суларды, сондай-ақ улы қоспалар мен ауыр металдарды бейтараптандыру
-Ағынды сулардың реагент-термен қосымша ластануы
-Қайта пайдалану немесе резервуарға тастау алдында қосымша өңдеуді қажет етеді

3
Физикалық әдіс
-Тазалау әдістерінің кең таңдауы
-Ерімеген және кейбір еріген қоспаларды соңғысын жою мүмкіндігі
-реагенттерді көп тұтыну
-Сорбенттерді немесе ион алмастырғыш шайырларды пайдаланған жағдайда олар-дың құны жоғары болады.
- Қолайсыз жабдық

4
Биологиялық әдіс
-Органикалық қоспалардан жоғары тазарту дәрежесі
-Жабдықты енгізудің қара-пайымдылығы
- Төмен операциялық шығын-дар
- тек органикалық ластаушы заттардан
-улы химикаттар мен қышқылдардан алдын ала тазалау қажет

Сүзу суды тазартудың ең тиімді әдісі болып саналады. Сүзгілер механикалық бөлшектерден, химиялық қоспалардан, органикалық қосылыстардан, хлордан, ауыр металдардан, бактериялардан және басқа ластаушы заттардан арылуға көмектеседі.
Ауыз суды алу үшін қажетті тұрмыстық сүзгілер қарапайым немесе күрделі болуы мүмкін. Қарапайымдарға құмыралар, бөтелкелер және крандар қосымшалары жатады. Жақсырақ тазалау негізгі және ағынды сүзгілер арқылы қамтамасыз етіледі, ал ең жақсы нұсқа кері осмос қондырғысы болып саналады.
Дұрыс сүзгіні таңдау үшін алдымен қандай элементтер мен заттардың нормадан асып түсетінін анықтау үшін суды талдау қажет.

1.3 Суды тазартудың әдістерін зерттеген ғалымдардың зерттеулері

РУДНЕВ С.И.- Механикалық белсендірілген су мен суспензиялардың қасиеттерін шыны үлгісінде және әзірленген және құрастырылған сүзгі қондырғысында өзгерту саласындағы зерттеулерді ұсынды. Бұл жұмыста авторлардың механикалық белсендірілген су мен суспензиялардың қасиеттерін шыны үлгісінде және әзірленген және құрастырылған сүзгі жабдығында өзгерту саласындағы, атап айтқанда көл суын сүзу процесінің заманауи аспектілерін теориялық зерттеу кезеңі, соның ішінде көлемді түйіршікті қалқаларды пайдалануды негіздеу, суды өңдеудің механикалық әдістерін талдау (мүмкін әсерлердің сипаттамасымен, сондай-ақ әсер ету процесінде өзгеретін көрсеткіштердің әсері), қолда бар нәтижелерді талқыланды және одан әрі зерттелді [3].
КАПУСТИН ИВАН АЛЕКСАНДРОВИЧ - жойылу температурасымен және сүзу тиімділігі мен шаңды ұстау қабілетінің жоғарылауымен атмосфераға радионуклидті бақылаудың төмен деңгейімен электроформдау арқылы алынған полимерлі талшықты сүзгі материалдарын жасаудың ғылыми-технологиялық негіздерін әзірледі [4].
КРИКУН А.И.- Ұңғымада суасты сорғы қондырғысының бөлігі ретінде саңылау сүзгісін ойлап тапты. Құрамында механикалық қоспалар бар қабат сұйықтығы сүзгі элементінің бетіне еркін ағып, ол арқылы өтіп, ұңғыма сорғысына түседі. Бұл жағдайда қабат сұйықтығынан бөлінген механикалық қоспалардың бөлшектері сүзгі элементінің сыртқы бетіне шөгеді. Бұл кен орындары уақыт өте келе оның сыйымдылығын төмендетеді. Әзірленген сүзгіні тазалау ұңғыма сағасындағы қысым өзгерген кезде сүзгі элементі деформацияланған кезде жүргізіледі. Сорғы қондырғысы өшірілгенде, сорғы-компрессорлық құбырдағы қысым азаяды, ал сүзгі элементінің ойықтары мөлшері артады. Осы деформацияның арқасында механикалық қоспалардың бөлшектерінің шөгінділері жойылып, сүзгі элементінің өткізгіштігін қалпына келтіреді [5].
УИЛСОН Л.Г.- Суды өткізе алатын, бірақ бетіндегі көзге көрінбейтін тартымды жабынның арқасында майды сақтай алатын механикалық сүзгі ойлап тапты. Қарапайым және қымбат емес құрылғы қоршаған ортаны қорғауда қолдануды тез табуы керек. Сынақтарда инженерлер су мен майды араластырып, қоспаны сүзгіден өткізді. Су тордан оңай өтіп, орналастырылған стақанға ағып кетті, ал май сүзгінің жоғарғы бөлігінде қалды.Ғалымдар табиғатта мұндай технология идеясын қарастырып, майлы сұйықтықтарды емес, суды сақтайтын лотос жапырақтарына назар аударды. Қарама-қарсы қасиеттері бар құрылғы жасау керек болды. Ғалымдар тор бетін беттік белсенді зат молекулалары бар полимерлермен жабуды пайдаланды [6].

1.4 Судың ластануының қоршаған ортаға тигізетін әсері

Судың ластануы жер бетіндегі көптеген су объектілеріне әсер ететін елеулі қауіп болып табылады. Су жолдарының тікелей немесе жанама, кездейсоқ немесе қасақана ластануы жануарлар мен өсімдіктерге ғана емес, сонымен қатар экожүйеге де әсер етеді. Қауіпті қалдықтар, ауыр металдар және сынап экожүйенің денсаулығына ол қалпына келмейтін дәрежеге дейін зиян келтіруі мүмкін.
Қоршаған ортаның тепе-теңдігі жануарлар, өсімдіктер, бактериялар мен саңырауқұлақтар арасындағы күрделі өзара әрекеттесу арқылы қол жеткізіледі. Осы ағзалардың кез келгеніне орны толмас зиян келтіру бүкіл су ортасына қауіп төндіретін тізбекті әсерді тудыруы мүмкін. Судың ластануы көлде немесе теңіз ортасында балдырлардың гүлденуін тудырады және олар белсенді түрде көбейеді және судағы оттегі деңгейін төмендетеді. Эвтрофикация деп аталатын бұл оттегінің жетіспеушілігі өсімдіктерді, жануарларды тұншықтырып, өмір аз немесе мүлдем жоқ шынайы өлі аймақтарды жасай алады. Кейбір жағдайларда балдырлардың гүлденуі кезінде бөлінетін заттар жануарлардың барлығына дерлік әсер етіп, фаунаны өлтіреді немесе түрдің мутациясына және азғындауына әкеледі (сурет-1.6).

Сурет 1.6- Суды ластау көздері

Судың ластануы судағы еріген оттегі мөлшерінің азаюына әкеліп соғады, бұл теңіз ағзаларының тұншығуына және бірден қырылуына әкеледі.
Ластану қоректік тізбекті бұзады, бұл көптеген организмдердің өлуіне, қоректенетін түрлердің жойылып кетуіне және теңіздегі барлық тіршіліктің жойылуына әкеледі.
Өнеркәсіптік және коммуналдық ағынды сулардан шығатын химиялық заттар мен ауыр металдар да ластануды тудырады. Өнеркәсіпте өндірілген өнімдер су ағзалары үшін қауіпті емес, олар әдетте жануарлар мен өсімдіктердің өмір сүру ұзақтығын қысқартады, сонымен қатар тірі жандардың көбею функцияларына теріс әсер етеді.
Теңіз экожүйелеріне де қауіп төніп тұр, оның басты проблемасы барлық теңіз өміріне әсер ететін қоқыс болып табылады. Оның басым бөлігі полиэтилен пакеттер мен пластик бөтелкелер сияқты қатты қалдықтар. Бұл қоқыс кәріз бен нөсерлі дренаждарға түседі, олар арқылы теңізге шығарылады, нәтижесінде дүниежүзілік мұхиттарда тіпті ғарыштан да көрінетін қоқыс аралдары бар. Қолданылған балық аулау құралдары мен басқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.