Ешкі сүтінің биологиялық - химиялық құрамы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Қызылорда облысының білім басқармасы

Е.ӘУЕЛБЕКОВ АТЫНДАҒЫ
№4 ОБЛЫСТЫҚ МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН МЕКТЕП-ЛИЦЕЙ-ИНТЕРНАТЫ КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ

Авторы: Байниязова Аяна Қуандыққызы,
Балымбет Малика Мерекеқызы
Сыныбы: 9 А
Тақырыбы: Ешкі сүтінің биологиялық-химиялық құрамын
анықтау және оның ағза үшін маңызы

Бағыты: Салауатты табиғи орта-Қазақстан-2030

Секция: Биология

Ғылыми
жетекші: Оңғарбаева Г
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда Университеті,
Жаратылыстану институтының аға оқытушысы, п.ғ. к

Жетекші: Смагулова Жазира Сейдалиевна
биология пәні мұғалімі
Жусупова Сандуғаш Маликовна
биология пәні мұғалімі

Аннотация

Зерттеу жұмысының негізгі мақсаты бойынша ешкі сүтінің химиялық-биологиялық құрамын анықтап, адам ағзасы үшін пайдалы тұстарын жақсы зерттеген. Өз жеріміздің сортаң топырағында өскен шөптермен қоректенетін ешкінің ағза үшін сүті өте пайдалы. Құрамын біліп, адам ағзасына бірнеше пайдасы бар екенін зерттеу жұмыстары арқылы жеткізе білген..Таза экологиялық өнімнің пайдасын өскелең ұрпақтар түрлі зерттеу жұмыстары арқылы насихаттап, ақпараттандырылып отыру жөнінде айтып, тың ойлармен жаңалықтар қосып, жаңа өз ұсыныстарын айта білген.

Мақсаты:

oo Ешкі сүтінің биологиялық-химиялық құрамы мен ешкі сүтінің ағза үшін маңызын біліп, өскелең ұрпаққа насихаттау;

oo Ешкі сүтінен таза экологиялық пайдалы өнім-брынзе, сүтті жент алу, жаңа тың ұсыныстар ұсыну

Зерттеу жұмысының өзектілігі

1. Зерттеу жұмысының ғылымилығы
2. Зерттеу жұмысының арнайылылығы ешкі сүтін сауып, зерттеп, оның құрамындағы әртүрлі химиялық элементтер мен дәрумендердің адам ағзасына тигізетін әсері мен практикалық маңыздылығын біле отыра тың жаңалықтардың ашылуы

3. Тың жаңалықтарды ұсыныстар арқылы ақпараттандыру, зерттеу жұмыстарын үлкен жобаларға қатыстырып, бизнес-бастау жұмысын дамыту

І. Кіріспе бөлім:
Алғаш қолға үйретілген жануардың бірі-ешкінің тарихы
ІІ. Негізгі бөлім:
А. Ешкі сүтінің биологиялық-химиялық құрамы
Ә. Ешкі сүтінің ағза үшін маңызы
Зерттеу жұмысы:
Ешкі сүтінің биологиялық-химиялық құрамын анықтау
ІІІ. Қорытынды бөлім

Кіріспе бөлім:
Зерттеу жұмысымыздың тақырыбына орай біз қолға үйретілген ешкі жануарына қызығушылығымыз артып, біріншіден оның тарихына үңілгенді жөн көрдік.
Біз ешкі жануары туралы не білеміз?
Ешкі желілілер типінің омыртқалылар тип тармағы, сүтқоректілер класы, мүйізқуыстылар тұқымдасына жататын жұп тұяқты, күйіс қайыратын, қолға алғаш үйретілген жануарлардың бірі.
Әрбір қолға үйретілген жануардың арғы тегі-ол жабайы түрі. Үй ешкілерінің бастапқы тегіне ешкілердің жабайы екі түрі, олар-Безоар ешкісі мен иір мүйізді ешкі.
Ешкінің мүйізі қырлы, дене бітімі жеңіл, құйрығы қысқа келеді. Оның түбіті, жүні, терісі, еті мен сүті пайдаланылады.
Ешкі тоғыз - он жыл тіршілік етеді. Ешкі бір - екі, кейде бесеуден лақтайды. Жақсылап күтсе жылына екі рет төлдейді. Текесі 60 - 65 кг-ға дейін, ешкісі 40 - 60 килограмға дейін тартады. Жемденген ешкіден 20 - 28 кг ет, 4 - 6 кг май, жеті - он айлық лақтан 12 кг ет, 1,5 кг май алынады. Сүтті ешкілер жылына 450 - 550 кг, кейбір шаруашылықтарда 1 т-ға дейін сүт береді. Сүтінің майлылығы 3,8 - 4,5%. Жүндес тұқымды ешкі қылшығының ұзындығы 15 - 18 см болады. Ешкілерді көктемде, жылы аудандарда екінші рет тамыз - қыркүйек айларында қырқады. Текесінен 4 - 6 кг, ешкісінен 3 - 5 кг қыл алынады.
Алғаш рет қазақ даласында ешкі жануарын зерттеп, ғылымға өз таңбасын қалдырған ғалымды білемізбе?
Қой мен ешкіні ежіктеп отырып зерттеген Алаш арысы- Әлихан Бөкейханов болды. Әлихан Бөкейхановтың 1903 жылы Ресейдің Воронеж қаласында жарық көрген Дала өлкесіндегі қой шаруа - шылығы атты алғаш еңбегінде зерттеу жұмысының нәтижесі жарық көрді.
Ә.Бөкейханов атамыз ғұмыр кешкен заманда оны айыратын зертхана болмағаны аян. Қазір бәрі бар. Бүгінгі ғылым ешкі сүті ана сүтімен жетеғабыл, аллергия тудыратын ақуызы жоқ, асқазан, бауыр сырқаттарына, қан аздығына, демікпе, диатез, көз ауруларына мың да бір ем екенін дәлелдейді. Құрамында кальций, фосфордың көп болуы бала сүйегінің тез бекуіне себі мол.
Осы зерттеулерді жүргізуде арнайы зертхана болмасада, Ә.Бөкейханов сүттің ағза үшін маңызын, сүт құрамында түрлі дәрумендердің болатындығын айтып кеткен.
Ешкі сүтінде В, В2, С және А дәрумендері жетіп артылады.
Иогурт алғаш ешкі сүтінен жасалыпты.
Ал, қазіргі таңда ешкі сүтінен тағы не алуға болады? Биологиялық-химиялық құрамын қалай анықтаймыз? Ол үшін біз ғылыми жағынан қарап,өзіміз де толық зерттеу жұмысын жүргізу керекпіз.
Осы орайда зерттеу жұмысын жүргізу үшін, түрлі жаңа тың ақпараттар тауып, жаңа ұсыныстар мен тың жаңалықтар ашуда үлкен еңбек керек екенін ұғындық. Осы орайда біріншіден, сүттің құрамында қандай элементтер бар, биологиялық-химиялық қасиеті қандай екенін біліп, оны жан-жақты зерттеу, көз жеткізу мақсатында ешкіні суып, арнайы лабароторияда талдау жұмыстарын жүргізуге бел будық.
Ол туралы негізгі бөлімде, зерттеу бөлімін

ІІ. Негізгі бөлім:
Ешкі сүтінің биологиялық-химиялық құрамы
Біз білмейтін ешкі сүтінің биологиялық -химиялық құрамы қандай?
Ешкі сүті-аса бағалы, ағза үшін де экологиялық таза өнім. Ешкі сүті жоғары азықтық және биологиялық құндылығы бар ерекше тағам өніміне жатады. Сүттің қасиеті жағынан басқа жануарлар мен сиыр жануарының сүтіне қарағанда айтарлықтай айырмашылақтар өте көп. Көктем мен жаз айларында көкке жайылған ешкі сүтінің құрамындағы дәрумендер көбейіп, дәм ерекшеліктері де басымдылық танытып, сапасы жоғарылайтыны сөзсіз. Әрбір жануарға үй жағдайында да жақсы қарап, ерекше күтім көрсетілсе, одан сүтті де мол алуымен қатар, сүт құрамында өзгешелікті де байқауға болады. Ешкі жануары 600-ге тарта түрлі шөп жейді. Бір ерекшелігі, өз жерімізде, соның ішінде Қызылорда облысының жергілікті жердің сортаң топырағында өскен шөптермен қоректенген ешкі жануарының сүтінің ерекшелігі сол, шөп құрамындағы түрлі элементтер ешкі сүтінің маңызды болуына ерекше үлес қосады. Мәселен, бұршақ тұқымдастарына жататын жантақ өсімдігі, алабота тұқымдасына жататын алабота, сексеуіл, астық тұқымдастардың мал азықтық өсімдіктерін қорек етсе, қоректің құрамы ешкі сүтінің биологиялық-химиялық құрамын құнарландыра түседі.
Күнделікті өмірде сүт өнімдерінен , түрлі қорек көзімен бірге біздің ағзамызға химиялық элементтер түседі. Яғни өз кезегінде асқорыту жүйесінде қорытылып, ыдырауға түсіп, қан арқылы жасушаларымызға, бойымызға таралады. Ғалымдардың айтуынша, ағзаға түскен химиялық элементтердің әрқайсысы белгілі бір биологиялық қызметті орындайды.
Ешкі сүтінің құрамында 13,4 % құрғақ тектес заттар, 4,4 % май, 3,6% белок, 4,9% лактоза бар. Сүттің құрамында макро- микроэлементтер, нәруыз, дәрумендер бар. Микроэлементтерден: кальции, фосфор, магнии, мыс, мырыш, марганец, молибден т. б көптеп кездеседі. Бір қызығатыны, ешкі сүтінде 30-ға жуық элемент кезедеседі екен.
Соның бірі-магний. Адамға күніне шамамен 400 мг магний керек. Магний жетіспеген кезде көңіл-күйі құбылмалы болады. Адам ашуланшақ, жылауық, ұйқысы нашарлайды.
Ал магний -- күйзеліске қарсы макроэлемент
Әсіресе, В6 витаминімен бірге ол жүйке ұлпаларының жұмысын жақсартады. Сондай-ақ сүйек түзуге де қатысады.
Жүрек соғысының ырғағын қалыпқа келтіреді, тамыр кеңейтуге атсалысып, оттегімен қамтамасыз етуге көмектеседі, сондықтан да магнийді жүрек ауруына шалдыққан науқастарға қолданады.
Фосфор мен мыс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.