Ипотекалық кредиттің экономикалық мәні мен мағынасы

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ . . . 3

Тарау 1. ИПОТЕКАЛЫҚ КРЕДИТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАҒЫНАСЫ . . . 4

1. 1 Ипотекалық кредит түсінігі мен классификациясы . . . 4

1. 2 Коммерциялық банктегі ипотекалық несиелендіруді ұйымдастыру процесі… . . . 6

1. 3 Ипотекалық несиелендірудің шетелдік тәжірибесі . . . 9

Тарау 2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІ ТАЛДАУ . . . 11

2. 1 «Халық банк» АҚ-на техникалы экономикалық сиппатамасы . . . 11

2. 2 Қазақстан Ипотекалық Компания қызметінің ұйымдастырылуы және оны талдау . . . 15

2. 3 Ипотекалық несие бойынша тәуекелділікті төмендету тәсілдері және мониторинг . . . 29

Тарау 3. ПӘТЕРЛІК ИПОТЕКАЛЫҚ ЖҮЙЕ: ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ТӘЖІРИБЕ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУ . . . 33

3. 1 Қазақстандағы ипотеканың даму проблемалары . . . 33

3. 2 Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеудің даму мүмкіншіліктері . . . 36

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 39

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 40

КІРІСПЕ

Кез-келген мемлекет үшін, соның ішінде біздің республикамыз үшін де азаматтарды қажетті көлемде салыстырмалы қымбат емес және жаңа тұрғын үймен қамтамасыз ету мәселесі мемлекеттің әлеуметтік саясатының өте маңыз- ды факторы болып отыр.

Қазіргі таңда Қазақстанда экономикалық жағдайдың біршама жақсарғаны ЖІӨ, өндіріс көлемі, орташа жалақы мөлшері сияқты негізгі көрсеткіштердің өсімінен байқалып отыр. «Экономикалық циклдер» теориясының тұрғысынан экономикалық өсім кезеңі белгілі уақыт аралығында созылады, бұл экономиканың көптеген салаларының дамуына жағдай жасайды. Тұғын үй құрылысымен инвестиция тартудың ұйымдастытырушылық - экономикалық механизмін жетілдіру ерекше маңызды.

Құрылыс дамуының жақсы мүмкіндігі халықтың баспанаға деген үлкен сұранысымен негізделіп отыр. Сонымен қатар, соңғы жылдары еңбек рыногының аймақтық конъюктурасының өзгерісі және сонымен байланысты еңбекке жарамды халық миграциясы Қазақстанның кейбір аймақтарында, мысалы Астана, мұнай кен орындары табылған аймақтарында тұрғын үйге деген қосымша сұранысты тудырды. Бірақ, халықтың табыс деңгейі мен жинақтау қоры баспананың құнын біржолы төлеуге мүмкіндік бермейді, сондықтан көбі жалдамалы пәтер мен үйлерде тұруға мәжбүр.

Көптеген елдерде бұл мәселені шешуде басты роль ипотекалық несиелендру ойнайды, жекелегенде, негізгі қатысушысы коммерциялық банктер болатын жүйе.

Әлемдік банк шаруашылық даму заңдылығы тұрғысынан ипотекалық несиелендіру нарықтық экономиканың ажырамас элементі болып табылады. Ипотекалық несиелендіру жүйесінің нарықтық негізде дамуы қаржының ағымдағы айналымынан ішкі жинақтау арқылы елді кризистен шығаруы мүмкін.

Біздің мемлекет 2003-2005 ж. ж. әлеуметтік дамуға бағытталған. Сондықтан, әлеуметтік тұрақтылыққа жетуде маңызды алғышарт болып ─ халықтың баспа-наға деген қажеттілігін қанағаттандыру болып табылады. Меншікті пәтері немесе үйі бар адам психологиялық тұрақты, оның семья құруға, ұрпақ өсіруге мүмкіндігі бар. Тұрғын үй жағдайының жақсаруы ұлттық денсаулықтың жақсаруына әкеледі.

Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету мәселесі шешімінің бірі болып ипотекалық несиелендіру болып табылады.

Тарау 1. ИПОТЕКАЛЫҚ КРЕДИТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАҒЫНАСЫ

1. 1. Ипотекалық кредит түсінігі мен классификациясы

Ипотекалық кредит ─ бұл, жерге меншікті қоса алғанда, жылжымайтын мүлікті кепілге алып берілетін несие.

Ипотека ─ жалған қарапайым құрал: кредитор қарыз алушыға оның жеке жылжымайтын мүлкімен қамтамасыз етілген несие береді1.

Ипотекалық кредит кәсіпорындардың, фирмалардың және тұрғын үй құрылыстарының қажеттіліктерін мемлекеттік қаражат көздерінен банктік несиеге алмастыруда үлкен роль алады. Оның дамуы ұзақ мерзімді сипаттағы несиелік ресурстардың тапшылығы мен инфляцияның жоғары қарқыны жағдайында шаруашылық субъектілердің инвестициялық белсенділігінің жоғарлауына ықпал етеді.

Ипотека ең қарапайым деңгейде төмендегілердің болуын білдіреді:

айырбас құралы және құн өлшемі болып табылатын тұрақты валютаның;
жеке меншіктің болуы, оның болашақтағы бағасы ағымдағы ақша бірліктерінде тұрғын үй рыногының болжалды сұраныспен белгіленіп отырады.

Ипокеканың жұмыс істеуі үшін кем дегенде мына 3 шарт орындалуы қажет:

несие түрінде пайдалануға болатын ұзақ мерзімді қаржылық ресурстардың болуы;
табысы несиені өтеуге қабілетті потенциалды клиенттердің болуы;
баспананы кепіл түрінде пайдалануға заңды рәсімделген құқық.

Ипотекалық ссудалардың келесі схемаларын бөліп көрсетүге болады:

типтік (стандартты) ипотекалық ссуда;
төлемдер өсімі ссудасы;
салым сомасы периодты үлкеетін ипотека;
төлем сомасы өзгеріп отыратын ипотека;
кепіл шоты мен төмендетілген ставка ипотекасы;
пайыздық мөлшерлемесі қайта қарастырылып отыратын ипотека;
өзгермелі пайыздық мөлшерлеме ипотекасы;
мүлік құнының өсімін бөлу ссудасы;
кері аннуитет кепілхаты бойынша ссуда.

Типтік (стандартты) ипотекалық ссуда. Бұл ссуда бойынша операцияның басында қарыз алушы, мысалы үй салу үшін, кредитордан белгілі бір сома алады. Содан кейін ол негізгі соманы өтеу үшін, әдетте әр айға бірдей бөлінген соманы төлеп отырады. Келісім шарттағы мерзімнің аяғында қарыз толық өтеліп болуы тиіс. Ипотеканың мерзімі әдетте үлкен болады.

Төлемдер өсімі болатын ссуда қарыз алушының табысы алғашқы 5-10 жылдарда үнемі өсіп отыруын қажет етеді. Қалған периодтағы төлемдер тұрақты болып қалады.

Нәтижесінде бұл схема, алғашқы жылдары ағымдағы шығындардың мөлшері пайызды өтеу сомасынан да тамен болуына әкеледі. Сондықтан, басында негізгі қарыз мөлшері көбейіп отырады да, кейін ол азаяды. Қарыздың төлық өтелуі соңғы төлеммен аяқталады.

Салым мөлшері периодты өсетін ипотека өспелі төлем ссудасына жақын. Бұл жағдайда келісілген схема бойынша әр 3-5 жыл сайын салым сомасы көбейіп отырады.

Салым сомасы өзгеретін ипотека кезінде қарыз алушы тек пайыз сомасын төлейтін льготтық период орын алуы мүмкін. Бұл әдіс төлем ауырпалығын бөлуде де жақсы нәтиже береді.

Кепіл шоты мен төмендетілген мөлшерлеме ипотекасы. Бұл схема дәстүрлі ипотека (кредитор үшін) мен төлем өсімі ссудасын (қарыз беруші үшін) біріктіреді. Борышқор кепіл шотына белгілі соманы салады да, периодты салым аударып отырады. Жетпеген сома кепіл шотынан алынады. Шоттағы қалдық сома нақты қарыз мөлшерін азайтады.

Пайыздық мөлшерлемесі ара - тұра қайта қарастырылып отырылатын ипотека кезінде тараптар әр 3-5 жыл сайын қайта қаралған проценттік ставка негізінде несиені жаңартып отырады. Осы арқылы орта мерзімде қаржыландырғанда қарызды ұзақ мерзімді өтеу және қор рыногының өзгермелі жағдайына келісімшарттық икемделуі болады2.

Өзгермелі пайыздық ставкалы ипотекасында ставканың деңгейі келісімшартта белгілі көлем мөлшерінде тіркеледі. Ол бір көрсеткіш немесе индекспен байланыстырылады. Ставканы қайта қарастыру әдетте жарты жылда бір рет жүргізіледі.

Мүлік құнының өсімін бөлу ссудасы тараптар келісімшартта кредитордың ссудасы төмендетілген пайыздық ставкамен ұсынуын қарастырады. Әдетте ставка нарықтық мөлшермен салыстырғанда үштен бірге төмендетіледі. Дәл сондай мөлшерде кепіл мүлкін құнының үлесі кредиторға компенсация ретінде төленеді.

Кері аннуитет кепілхаты бойынша ссуда үй иегерінің оның кепілге қойған үйінен табыс алуға бағытталған. Бұл операция мүлікті оның құнын бөліп төлеуге ұқсас.

Қазіргі уақытта дүниежүзілік тәжірибеде чек келесі классификацияларын бөліп көрсетеді:

Несиелендіру объектісіне байланысты:

тұрғын учаскелерді алу;
жер учаскелерін өңдеу;
тұрғын үй құрлысы;
басқа да құрлыс үшін.

Кепілге байланысты:

сақтандырылған несиелер;
сақтандырылмайтын несиелер;
басқа кепілдер.

Ипотекалық облигациялар рыногына байланысты:

бастапқы рыног;
қайталама рыногы.

Несилендіру субъектісіне байланысты:

мердігерді (құрылысты салғызушыны) несиелендіру;
құрылысты салушыны несиелендіру.

1. 2. Коммерциялық банктегі ипотекалық несиелендіруді ұйымдастыру процесі

Сөзсіз, кредиттік мәміле мен оның тәртібі мен шартының маңызы зор. Кредиттік келісімшартта тараптардың анықтайтын қажетті шарттарына келесілер жатады: ұсынылатын кредит мөлшері, қарыз алушы төлейтін пайыз мөлшерлемесі, мерзімінен бұрын келісімшартты тоқтату негіздемелері мен басқа да шарттар.

Ипотекалық кредитті берудің алғышарты болып қарыз алушының ипотекалық келісімшартқа қол қоюы болып табылады. Ипотека жөнінде келісімшартта тараптар келесі шарттарды белгілейді: ипотекаға қойылатын зат, ипотека берілетін тұрғын үйдің құны, ипотекалық міндеттеменің мазмұны, негізгі міндеттеменің мөлшері, міндеттемені өтеу мерзімі, ипотекадан бас тарту жағдайы және т. б, шарттар.

Ипотекалық несиені алу процедурасы стандартталынған және келесі кезеңдерден тұрады:

1. Бұл кезеңде қарыз алушы кредитор, несиені беру шарттары, өзінің құқықтары мен міндеттемелері жөнінде толық ақпарат жинайды. Ал кредитор бұл кезеңде потенциялды қарыз алушының кредитті қайтару қабілеттілігін бағалайды.

Қарыз алушының қаржылық мүмкіндігіне және кредитордың талаптарына сәйкес келетін тұрғын үй таңдау.

Рыногтық құнын атықтау мақсатында тұрған үйді ипотеканың кредиті ретінде бағалау.

2. Қарыз алушы андеррайтингі ─ бұл қарыз алушының несиені өтеу мүмкіндігі мен қарыз алушының табыс көлеміне байланысты максималды кредит мөлшері, қарыз алушының жеке қаржы құралдарына кредитордың баға беруі. Кредитор қарыз берушінің ұсынған ақпаратының растығын тексеріп, кредиттің берілуі немесе берілмеуі жөнінде шешім қабылдайды.

3. Келісімшатты жасау кезеңі:

қарыз алушы мен сатушы арасында тұрғын үйді сату-сатып алу келісімшарты;
қарыз алушы мен кредитор арасындағы несиелік келісімшарт;

Меншік құқығының өтуі мен ипотека қазіргі заң талаптарына сәйкес тіпкелуі тиіс.

Тұрғын үйді сатушымен есеп айрысу кезеңі.

Сатып алынған үйді сақтандыру.

Ипотека мәмілесіне қол қою.

Әдетте кредитор кредиттік қызмет көрсетеді, яғни қарыз алушыдан төлемдерді қабылдайды, негізгі міндеттемені өтелуі туралы бухгалтерлік жазу жазады және ипотекалық қредиттің қызметіне барлық қажетті іс-әрекеттерді орындайды.

Кредиттік келісімшарт міндеттемелері орындлғаннан кейін кредит толық өтелген болып саналады да ипотека тоқтатылады. Бұл мәлімет мемлекеттік реестірде тіркеледі.

Қарыз алушының кредиттік келісімшарт немесе ипотекалық кредиттің шарттарын орындамаған жағдайда кредитор сот арқалы немесе сотсыз кепілге қайылған мүлікті талап етеді.

Банктер ипотекалық кредиттерді ұсынғанда құжаттардың стандартты формаларын пайдалануы тиіс.

Несиенің көлемі кепіл заты болып табылатын үйдің сатып алу мерзіміндегі құнының 70% -нан асапайды. Қарыз алушы өзінің қаражатынан кредиторға алынған үйдің құнының 15%-ы көлемінде «алғашқы төлем» жасайды.

Алынған үй кредитті қамтамасыз етеді. Ол барлық шектеулер мен кедергілерден бос болуы және басқа міндеттемеге кепілге қойылмауы тиіс. Одан басқа кредитті берудің жалпы талабына келесі шарт жатады ─ кредит бойынша ай сайынғы төлемнің мөлшері қарыз алушы табысының 35%-нан аспауы тиіс. Егер қарыз алушының басқа да міндеттемелері болса, онда несиелік міндеттемені қоса алғанда, барлық міндеттемелер бойынша ай сайынғы төлем мөлшері қарыз алушы табысының 40%-нан аспауы тиіс. Кредит және ол бойынша төленетін сыйақылар аннуитеттік төлем ретінде өтеледі. Оның құрамына негізгі қарыздың қалдығына есептелетін сыйақалардың толық төленуі мен кредит бойынша негізгі қарыздың бір бөлігі кіреді. Бұл кезде тұрақты пайыздық мөлшерлеме болғанда ай сайынғы төлем мөлшері барлық кредиттік мерзім кезінде бірдей болады. Бұл қарыз алушы мен кредитор үшін де ыңғайлы болып табылады.

Әріптес банк келесі функцияларды орындайды:

ипотекалық кредитті қамтамасыз ету бойынша қарыз алушыдан төлемдерді қабылдайды;
белгіленген мерзімде Компанияның корреспонденциялық шотына төлемдерді аударады;
қарыз алушының кредиттік келісңмшарт бойынша міндеттемелетін уақтылы және дұрыс пайдалануын бақылау жасайды;
ипотеканың затының жағдайына бақылау жасайды.

Ипотекалық тұрғын үй займдарын жүзеге асыратын әріптес банк, ай сайын, ағымдағы айдың 2-ші күнінен кешіктірмей ипотекалық тұрғын үй зайемдарынан алған төлемдерді Компанияның шотына аударады.

Кредит есебінен алынатын үй сапасына талаптар белгіленген және Компанияның тізіміндегі талаптар бойынша, лицензияланған мамандарымен жасалған бағалау қажет.

Баспана алуға несие жасы 18 кем емес, тұрақты табысы бар Қазақстан Республикасының азаматына беріледі.

Тұрақты табыс ретінде негізгі және қосымша жұмыс орнынан алынатын еңбекақы, банктегі депозиттерінен алатын пайыздары, жалға беруден алатын төлемдері, соңғы 6-12 айға сақтандыру төлемдері мен бағалы қағаздар бойынша төлемдері саналады.

Тұрғындардың баспанаға қол жетімділігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келесі шаралар : «Тұрғын үй құрылысына жинақтау тұралы заң», Үкіметтің 2000 ж 21 тамызының, №1290 қаулысымен бекітілген, тұрғын үй құрылысын ұзақ мерзімді қаржыландыру мен ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту концепциясы жасалды.

Осы заңды жүзеге асыру шегінде тұрғын үй құрылысына салымдар бойынша сыйлықақыларды (мемлекеттік) есептеу жөнінде Келісім жобалары, сонымен қатар Тұрғын үй - Құрылыс жинақтау банкінің салымшысына келісілген соманы төлеу үшін бағалау көрсеткішін анықтау Ережелері жасалды.

Қазақстандық Ипотекалық Компанияның ипотекалық несиелендіру жүйесін дамытудың ішкі құжаттарына:

1) ЖАҚ «Қазастандық Ипотекалық Компания » қызметінің жалпы сипаттамасы;

2) ипотекалық тұғын үй банктік займдар ( кредиттер) бойынша төлемдер мен қызмет көрсету ережелері;

3) ЖАҚ «Қазақстандық Ипотекалық Қомпанияның» ипотекалық тұрғын үй банктік займдар бойынша талап ету құқығын уақыша босату тәртібі туралы құжат.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Комиссиясының 1996 ж 20 желтоқсанынан, №156 бағалы қағаздар жөніндегі қаулысымен бекітілген «Облигацияларды төлеу және оның тәртібі жөніндегі» құжат ипотекалиқ облигацияларды шығару мен оларды өтеу процедурасының негізгі жағдайларын анықтайды.

Компанияның ипотекалық тұрғын үй заемдарын есепке алуы Компаниямен бекітілген «Талап ету құқығы ЖАҚ «Қазақстан Ипотекалық Копаниясымен» берілетін ипотекалық тұрғын үй заемдарын есепке алудың уақытша тәртібі» құжатыа сәкес жүргізіледі.

Ұлттық Банкпен, құрамына Қазақстан Ипотекалық Компанияның мамандары кірген, қызметкерлер тобы құрылды. Бұл топ «ипотекалық несиелендіру сұрақтары бойынша Қазақстан Республикасының кейбір заңды актілеге өзгерістер мен толықтырулар енгізу» заң жобасын, «ипотекалық несиелендіру сұрақтары бойынша Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне толықтыру » заң жобасын жасады.

Берілген жоба Мәжілістің экономика Комитетінде жетілдіріліп, 2005 ж 3 ақпаныңда Парламенттің төменгі палатасында бекітілді де, қазіргі уақытта Сенат палатасына қарастыруға берілді. Жаңа нормалар несені беру процесімен, кепілді рәсімдеу, кепілге алынған меншікті өткізу, банкроттық туралы сұрақтар және талап ету құқығын қатару мәселелеріне байланысты. Өзгертүлер Президенттің «жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» қаулысына ғана емес, сонымен қатар ипотекалық несиелендіруге қатысы бар барлық заңдарға: «банк және банктік қызмет», «бағалы қағаздар рыногы», «банкроттық туралы» заңдарына әсер етті.

Қазақстан Республикасы Президентінің «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» 1995 ж 23 желтоқсанынан №2723 заңды күші бар қаулысы және 1997 ж 11 шілдеден № 154-1, 2000 ж 8 қарашасынан № 96-11 енгізілген өзгерістер мен толықтырулар ─ жалпы 2005 ж 1 қаңтарына ипотекалық несиелендіру жүйесін реттеудің негізгі құқықтық механизмі болып табылады.

1. 3 Ипотекалық несиелендірудің шетелдік тәжірибесі

Ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендіру жүйесінде екі негізгі модификация бар. Ағылшын тілінің терминалогиясында бұл жүйе ипотекалық облигациялар эмиссиясымен (Secured Montgage System) Ипотекалық облигациялар жүйесі ( Mortgage Bond System) деп аталады. Сонымен қатар Европада американдық Mortgage Backed Securities ипотекалық жүйесі де қабылданған.

Европалықтардың ипотекалық несиелендіруге сұранысының өсіп отыруы, біршама тұрақтанған ипотекалық облигациялар рыногындегі енгізіліп отыратын жаңашылдықтарды көрсетеді. 1996 ж мамырынан, европалық ішінде ең ірі нарықтардың бірі, неміс нарығында аталмыш Jumbo ─ алып ипотекалық облигациялар эмиссиясы пайда болды. Jumbo көлемі 1 ден 5 млрд. евроға дейін жетеді3.

Статистикалық мәліметтерге сәйкес, ЕО шеңберінде ипотекалық облигациялардың көлемі 513 млрд. ЭКЮ шамасында. Оның 45% Германияның үлесінде ─ бұл 235 млрд. ЭКЮ, Данияның үлесі 24% (124 млрд. ), көлемі жағынан үшінші (16%) Шведция болды, ал осылардың барлығы ЕО облигациялардың жалпы көлемінің 85% құрайды.

Салыстырмалы үкен емес көрсеткішіне қарамастан, абсолютті өлшемде неміс ипотекалық облигациялар рыногы, американдық пен жапондық рыногтардан кейінгі үшінші орынды алады. Швецияның облигациялар рыногында ипотекалық облигациялар көлемі 50% құрады. Ипотекалық облигациялардың ең үлкен үлесі Данияда ─ 55%.

АҚШ-та, мемлекет тарапынан қолдау табатын, секьюритизациялау қызметін көрсететін бірнеше агенттер жұмыс істейді. Олардың ішіндегі ең танымалылары : Джинни Мей, Фредди Мак, Фенни Мей.

Джинни Мей ─ үкіметтік ұйым ─ Ұлттық Мемлекеттік ипотекалық ассоциация және тұрғын үй мен қала құрылыс Департаментінің бір бөлігі. Джинни Мейдің басқалардан басты ерекшелігі, ол Mortgage Backed Securities шығарған бағалы қағаздарға тек керілдік жасайды.

Фредди Мактың федералды ипотекалық тұрғын үй корпорациясы квазимемлекеттік ұйым болып табылады. Оның кепілдеуі Джинни Мей кепілдеу жүйесінен айырмашылығы бар, Фредди Мак кепілсалымдар пулдарының негізінде өзінің бағалы қағаздарын шығарады. Фредди Мактың бағалы қағаздары қатыстық сертификаты деп аталады да, ол негізгі қарыз сомасы мен оның пайыздарын өтеуді, немесе көбінде тек облигация бойынша пайыздарды кепілдейді.

Фанни Мейдің федералды ұлттық ипотекалық ассоциациясы да квазимемлекеттік ұйым. Оның қатысушысының сертификаты негізгі міндеттеме мен оның пайыз сомасына кепілдік береді.

Жоғарыда сипатталған үш агенттіктердің бағалы қағаздарының эмиссиясынан басқа, қосымша, MBS бағалы қағаздарын коммерциялық банктер мен корпорациялар эмиссиялайды. Олардың ең өтімділері Citicorp, General Electric & Resolution Trust Corporation.

Американдық ипотекалық жүйесінің негізгі ерекшеліктері ─ ұйымдастырылуының күрделілігі, берілген нарыққа мемлекеттің үлкен әсері және жоғары өтімділік деңгейі.

Ипотекалық бағалы қағаздардың жапондық жүйесінде кепілхаттар (закладная), американдық жүйедегідей, толығымен сатылады, бірақ делдалсыз, яғни бұл эмитенттке жоғары сенімділіктің қажеттілігін білдіреді. Сонымен қатар, эмитент, кепілхатқа (закладная) негізделген, бағалы қағаздарды сатып алып, солардың базасында өзінің бағалы қағаздарын шығаратын модельдері де болады. Оған мысал АҚШ-тағы the Federal Home loan Bank және Франциядағы Caisse de Refinancement Hypothecaire. Қалған барлық модельдердің ішінен, соңғы кездері танымалы болған Малазияның «Когамас» моделі ерекшеленеді. Оның американдық Фенни Мей мен Фредди Мак кепілдендіру схемаларымен ұқсастықтары бар. Берілген модельдің негізгі артықшылығы оның қарапайымдылығы, сонымен қатар, агенттіктің капиталына қатысу арқылы, мемлекетпен қамтамасыз етілетін сенімділігі.

Тарау 2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІ ТАЛДАУ

2. 1. «Халық банк» АҚ-на техникалы экономикалық сиппатамасы

Ұзақ уақыт бойы Халық Банк қызметінің негізгі қағидалары болып, әдеттегідей, клиент пен банк арсындағы тиімділік балансын сақтау, әрбір клиентпен жеке жұмыс істеу, қарым-қатынасқа әрдайым дайын тұру. Клиент пен банк арасындағы ортақ қызығушылықтың арқасында банк менежментінің қарым-қатынастың біртұтас жүйесін құруына мүмкіндік берді.

Банктің тиімді жұмысы туралы, 2005 ж 1 қаңтарына қазақстандық есеп беру стандартына сай есептелген, оперативтік мәліметтер хабарлайды, Банктің нетто-активтері 2003 ж кезеңге қарағанда 52% сіп, 210 млрд. тг құрады (1, 355 млрд. АҚШ доллары) . 2005 ж Халық Банкінің таза пайдасы 300 млн. тг құрады.

Халық Банкі, ең алдымен, тұтынушылық банк болып табылады, оның тұтынушылық және ресурстық базаларының тұрақты даму қарқыны байқалып отыр. Тұтынушылардың сенімі банктің меншікті капиталында тікелей көрініс табатыны белгілі, 2003 ж салыстырғанда оның көлемі 11, 3 млрд. тенгеге өсіп, 2004 ж 21, 5 млрд. тенгені (138, 7 млн. дол. ) құрады. Сонымен қатар, банктің төленген жарғылық капиталы 4, 459 млрд. тенгеге өсіп, 9, 882 млрд. тенгені (63, 7 млн. дол. ) құрды. Бұндай өсу атаулы артықшылықты акциялардың алтыншы және жетінші эмиссияларының, субординациялық облигациялар және банктің таза табысы есебінен болды.

Меншікті капиталдың 90% өсім көрсеткіші сәтті атқарылған жұмыс қана емес, сонымен қатар банктің мақсатты бағытталуын көрсетеді. Оны ААҚ «Қазақстан Халық Банкінің» балансынан көруге болады.

Қазақстандықтардың Халық Банкіне сенім артуының жоғарлауына септігін тигізуде депозитарлық базаның 134, 9 млрд. теңгеге, немесе 867, 5 млн. АҚШ долларына өсуінің де маңызы кем емес. Талап етілгенге дейінгі депозиттер 54, 8 млрд. тенге, ал мерзімді депозиттер көлемі 80, 0 млрд. тенге болды. Жалпы 2004 жылы депозиттік база 14% өсті.

Халық Банкі ТМД мемлекеттерінің коммерциялық банктерінің ішінде, банккомат функцияларын кеңейту бойынша жобаны бірінші іске асырғандардың ішінде болды. Бүгінде Халақ Банкінің карточкасын иеленушілер банкоматты карточкалық шотқа қол жету мен қолма-қол ақшаны алу құралы рентінде ғана емес, сонымен қатар көптеген қаржылық және ақпараттық операцияларды жүзеге асыру құралы ретінде пайдалана алады. Бұл Халық банкінің зейнетақы қорының салымшыларының өздерің жеке зейнетақылық шоттарының жағдайы туралы мәлімет ала алуы, ұялы байланыс пен кабельді телеарналардың қызметтерін, сонымен қатар коммуналдық қызметтерді төлеу мүмкіндігі.

2004 жылтың шілдесінде банк миллиондық төлем карточкасын шығарды. Өз кезегінде қазақстандықтардың ризалылығы, банктің жыл сайын өткізілетін «Выбор года» фестивалінде Халық банкінінің «2004 жылғы Қазақстандағы №1 Банк» болып танылуында көрініс тапты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.